نظریه­ های تناسب سازمانی فناوری اطلاعات و ارتباطات از جمله مدل تناسب بین وظیفه و فناوری ^[30]که توسط گودهیو مطرح شده است ، به منظور درک بهتر طیف گسترده­ای از عوامل سازمانی ارائه شده ­اند که به­ کارگیری راهبردی فناوری اطلاعات و ارتباطات را تحت تاثیر قرار می­ دهند. در شکل 2-8 شمای کلی از مدل تناسب وظیفه با فناوری ارئه شده است. (Goodhue & Thompson, 1995)
وظیفه
فناوری
فرد
تناسب بین
وظیفه -فناوری
ارزشیابی کاربر
عملکرد
شکل 2 8. مدل تناسب وظیفه با فناوری
همان­گونه که در شکل 2-8 مشاهده می شود؛ در مدل سه عامل کاربر، فناوری و پیچیدگی وظایف سازمانی که باید توسط سیستم­های فناوری اطلاعات و ارتباطات پشتیبانی شود؛ مدنظر قرار می­گیرد. این مدل براین فرض استوار است که اگر سیستم های فناوری اطلاعات و ارتباطات از وظایف سازمانی به خوبی پشتیبانی نماید احتمالا بیشتر مورد استفاده قرار خواهد رفت و وظایف فرد را نیز هماهنگ می­سازد. زیرا کاربران از روش­هایی استفاده می­ کنند که وظایفشان را کامل و با بیشترین منافع انجام دهند. و اگر فناوری اطلاعات و ارتباطات مزیت رقابتی موجود را ارائه نکند استفاده نخواهد شد.

هر چند در این مدل به وجوه جدیدی از فناوری یعنی هماهنگی یا تناسب میان کاربر و فناوری ونیز میان وظیفه و فناوری توجه شده است، اما تعامل میان کاربر و وظیفه که مهمترین عامل برای اجرای پروژه­ های فناوری اطلاعات و ارتباطات است بررسی­نمی شود(Tisknakis & Kouroubali, 2009).

 

1. 1. نظریه یکپارچه پذیرش و به کارگیری فناوری^[31]

 

این نظریه را می توان حاصل تلفیق سازه­های اصلی چندین مدل مشهور در زمینه پذیرش فناوری دانست. هدف این نظریه دست­یافتن به دیدگاهی واحد درباره پذیرش کاربران است. محققین (Venkatesh, Morris & Davis, 2003) دریافته­اند که حوزه ­های سیستم­های اطلاعاتی یا فناوری اطلاعات با مدل­های متعددی در حوزه­ پذیرش فناوری مواجه هستند. فلذا ضرورت یکپارچه­کردن مدل­ها در قالب تئوری یکپارچه پذیرش و به­ کارگیری فناوری وجود داشته است.
در این حوزه نویسندگان مدل­های پذیرش فناوری را در حوزه­ مطالعات منطقی در چهار سازمان مختلف در بین افرادی که فناوری نوین در محیط کارشناسان به آن­ها معرفی شده بود مورد سنجش قرار دادند. ارزیابی در سه مرحله­ زمانی مختلف پیش از آموزش، یک ماه بعد از اجرا و سه ماه بعد از اجرای سیستم که در حقیقت بهره­ گیری واقعی بیش از 6 ماه از مرحله­ پیش از آموزش رخ می دهد. ارائه متغیّیر­های میانجی دیگر شامل تجربیات، سن و جنس بوده است که نتایج نشان می دهد که قدرت پیش ­بینی مدل افزوده شده است.
این نظریه مدیران را یاری می دهد که احتمال پذیرش فناوری جدید را در درون سازمان ارزیابی کنند. همچنین موجب شناخت عواملی می­ شود که پذیرش فناوری جدید را تحریک می­ کنند. از زمان شکل­ گیری این نظریه در سال 2003، محققان مختلف به آزمون آن در پذیرش فناوری پرداخته­اند. جنسیت، تجربه و سن به عنوان متغییرهای تعدیل­گر در مدل اصلی تعیین شده ­اند.
در نهایت شکل2-9 به عنوان مدل معرفی شده است.
استفاده واقعی
قصد استفاده
عملکردمورد انتظار
تلاش مورد انتظار
تاثیرات اجتماعی
اعتماد
تسهیل شرایط
شکل 2 9. مدل مفهومی تحقیق
سایر متغییرها شامل عملکرد مورد انتظار با تلاش مورد انتظار – تاثیر اجتماعی و شرایط و تجهیزات است.در تحقیق انجام شده مدل تا 70% قابلیت پیش ­بینی رفتار را داشته و مقیاس­های ارزیابی مدل هم تا حدود 40% بهبود یافته است (Venkatesh, Morris & Davis, 2003). مروری بر تحقیقات پیشین برپایه­ی تئوری بهبود یافته پذیرش و به­ کارگیری فناوری در تحقیقی (Li & Kishore, 2006) شاخص­ های ارزیابی جدیدی در حوزه­ این تئوری مطرح شد که در بین جمعیت­هایی از گروه ­های متعدد انجام شد که بر خصوصیات جمعیت شناختی چون جنس و دانش اولیه و دانش ویژه در حوزه ی وبلاگ و تجربه کارکردن با آن تاکید شده بود.
داده ­ها در سه مرحله تحلیل شد. در مرحله­ نخست روایی سوالات سنجیده شد و در مرحله­ دوم فاکتورها مورد سنجش قرار گرفت در مرحله ی سوم پرسشنامه سنجیده شد.
در تحقیقی که در حوزه ی فناوری های همراه انجام شده است (Carlsson, Carlsson, Hyvonen, & Puhakaine, 2006). فاکتور علاقه نیز به مدل اضافه شده که در زمان استفاده از آن اثبات می­ شود بخشی از کاربرد استفاده از سیستم را توجیه می­نماید. تاثیرات اجتماعی نیز رابطه مثبتی با قصد استفاده داشته است.
در این تحقیق زمانی که در حوزه چند سیستم مرتبط با فناوری همراه مدل تحقیق مورد بررسی قرار گرفت عامل قصد استفاده در بهره­ گیری به عنوان متغییر وابسته مطرح است که توسط عملکرد و تلاش مورد­انتظار و تاثیرات اجتماعی بیان می­ شود. در این تحقیق تجهیزات رابطه مستقیمی با استفاده نداشته است. در تحقیق دیگری که در حوزه­ خدمات همراه انجام شده است(Knutsen, 2005). اطلاعات در دو بازه­ی زمانی جمع شده است: مرحله­ استفاده­ی آزمایشی از خدمات و دو هفته پس از پایان دوره آزمایشی اطلاعات مورد سنجش قرارگرفته است. عملکرد و تلاش مورد­انتظار بیشترین رابطه را با قصد استفاده داشته است. همچنین رابطه عامل عملکرد مورد انتظار در مشتریانی که سن بیشتری دارند مهم­تر ارزیابی شده است.
در تحقیقی شاخص­ های سنجش نظریه­ یکپارچه­ی پذیرش و قبول فناوری در مطالعه­ ای میان فرهنگی مورد سنجش قرارگرفته است. نمونه­های مورد مطالعه در کشورهای گوناگون شامل دانش آموزان در سطوح متوسطه و آموزش عالی در کشورها بوده که از خدمات وب­سایت­ها استفاده می­نموده ­اند. کشورهایی که در آن پرسشنامه ­ها ترجمه و توزیع شد شامل جمهوری چک، یونان، هند، مالزی، نیوزیلند، عربستان سعودی، آفریقای جنوبی، انگلستان و ایالات متحده بوده است. نتایج بیانگر آن است که شاخص­ های پرسشنامه به اندازه ی کافی قابل ترجمه از زبانی به زبان دیگر هستند و این شاخص ­ها عناصر میان فرهنگی را پوشش نمی­دهند(Oshlyansky, Cairns, & Thimbleby, 2007).
ی. تحقیقات در حوزه ی پذیرش فناوری در سازمانها با محوریت فناوری اطلاعات
هر چند فناوري اطلاعات و ارتباطات به عنوان يك فناوري جديد در دهه 90 وارد بازار شد لیکن به دلیل پتانسیل­های بالای آن به سرعت توسعه يافت. اين فناوري به دليل عمومي بودن آن با ساير فناوريها تفاوت اساسي دارد. به اين معني كه نه تنها در حوزه خود تاثيرگذاراست، بلكه در كل فعاليت­هاي سازمان نیز تاثير بسزايي در تسهيل انجام امور و بالا­بردن بهره­وري و كارايي دارد. بنابرین يكي از بزرگترين فرصتها و چالشهايي كه سازمانهاي امروزي با آن مواجه هستند استفاده از فناوري­هاي اطلاعات درسطوح مختلف سازمان می­باشد.
علیرغم انجام تحقیقات متعدد طی دو دهه­ اخیر در زمینه پذیرش یا عدم پذیرش فناوری­های جدیدی که در سازمان اجرا می شود؛ شناسایی عواملی که با پذیرش و استفاده ی فناوری­های جدید توسط کارکنان جهت بهبود بهره­وری و عملکرد رابطه دارد همچنان تحت بررسی بوده و موضوع جالبی برای پژوهشگران است. که در ذیل عناوین برخی از امور پژوهشی پیشین ذکر می گردد:
جدول 2 4. پذیرش فناوری در مطالعات داخلی پیشین

 

عنوان مقاله	نویسندگان
ارزيابي روند توسعه مدل پذيرش تكنولوژي (TAM)	دكتر محمد طالقاني، محمدرضا تقي زاده جورشري و فاطمه ميرزاپور
بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش بانکداری الکترونیکی (مطالعه موردی بانک ملت)	عباسعلی رستگار و زهره آقامحمدی

کیفیت عملیاتی به جنبه‏ه ای غیر فنی خدمات اشاره می‏نماید. این اصطلاح چگونگی تحویل خدمات را شامل می‏شود. بخصوص می‏توان گفت که فعل و انفعالات ما بین کارکنان و مشتریان در طول رویارویی مشتریان با خدمات را می‏توان در حوزه این اصطلاح قرار داد(کرونین و بردی^[۴۶]،۲۰۰۱).
یکی از راه‏های عمده که یک مؤسسه خدماتی توسط آن می‏تواند خود را از رقبایش متمایز کند، این است که همواره خدماتی با کیفیت برتر به مشتریان ارائه کند. رمز موفقیت سازمان‏ها وابسته به انتظارات مشتریان نسبت به کیفیت خدمات ارائه شده توسط سازمان می‏باشد. اگر ذهنیت نسبت به خدمات، پایین‏تر از حد انتظار باشد، آنگاه مشتریان علاقه خود را نسبت به تأمین‏کننده یک خدمت خاص از دست می‏دهند. اگر ذهنیت نسبت به خدمات، برابر با حد انتظار مشتریان و یا بیش از آن باشد، در آن صورت، احتمال مراجعه به ارائه کننده یک خدمت خاص در آینده وجود دارد. کیفیت خدمات در بسیاری از زمینه‏ها در سراسر جهان کاهش یافته است. مشتریان، سطوح گوناگونی از رضایت و نارضایتی را بعد از هر تجربه خدماتی، بنا بر میزان برآورده شدن انتظاراتشان یا دریافت خدماتی مافوق انتظاراتشان، تجربه می‏ نمایند(اکبر و جکوبسن^[۴۷]،۱۹۹۴).
۲-۱۶-ابعادکیفیت خدمات پاراسورامان و همکارانش^[۴۸] در سال ۱۹۹۸ پنج بعد کیفیت خدمات را شناسایی نمودند. که شامل قابلیت اعتماد، پاسخگویی، اطمینان دهی، تلقین، قابلیت لمس کردن می باشند. که این ابعاد بین ویژگی های خاص خدمات و انتظارات مشتریان ارتباط برقرار می سازد. در ادامه به معرفی هر یک از این ابعاد می پردازیم:
قابلیت لمس: امکانات فیزیکی،تجهیزات و سیمای نیروی انسانی
تلقین: مراقبت کردن و توجهات فردی
تضمین: آگاهی، احترام و توانایی کارمندان برای ایجاد رضایت در مشتریان

قابلیت اعتماد: توانایی برای اجرایی نمودن خدمات پیمانی مورد اعتماد و صحیح
پاسخگویی: رضایت در یاری رساندن به مشتریان و ارائه خدمات سریع
بعد از مطالعه جامع در حوزه کیفیت خدمات محققان به این نتیجه رسیدن که ابعاد مختلف کیفیت خدمات در صنایع مختلف با توجه به شرایط مختلف متفاوت می باشد(اکبر و پرواز،۲۰۰۹). مورگان و هانت(۱۹۹۴) بیان می دارند که اعتماد تنها زمانی وجود دارد که یک بخش در یک تبادل قابل اعتماد و جامع دارای اطمینان عملکردی نسبت به سایر بخش ها باشد(مرگان و هانت^[۴۹]،۱۹۹۴). والری و همکارانش ابعاد کیفیت خدمات را پنج عامل ۱ - جنبه های محسوس خدمات ۲ - قابل اطمینان بودن خدمات، ۳ - پاسخگو بودن ۴ - شایستگی و ۵ - همدلی با مشتری معرفی کرده اند . لن بری در خصوص ابعاد کیفیت خدمات ده عامل : ۱ - قابلیت اعتماد ، ۲ - احساس مسؤولیت داشتن، ۳ - صلاحیت، ۴ - دسترسی، ۵ - تواضع، ۶ - ارتباط با مشتری، ۷ - اعتبار، ۸ - امنیت، ۹ – درک مشتری و۱۰ - جنبه های ملموس را معرفی می کند(بیک زاد, مولوی و اسگندری، (۱۳۹۰.
۲-۱۷- دلایل پیروی سازمان ها از استراتژی بهبود کیفیت خدمات
دلایل متعددی را می توان برشمرد که بدان جهت سازمان ها باید به دنبال ارائه خدمات با کیفیت تر به مشتریان خود باشند که در ادامه بصورت خلاصه آورده شده است.
۱ - افزایش انتظارت مشتریان: واقعیت آن است که انتظارات مشتریان نسبت به گذشته افزایش یافته است . انتظارات مشتریان را می توان به چندین عامل ربط داد .
۲ - فعالیت رقبا : رقبا با تغییر مداوم خدمات خود وچگونگی ارائه آن به مشتریان، مدام درحال متغیر کردن بازار هستند واز این راهکار در صددند تا سهم بازار خود را افزایش دهند، این امر خود باعث افزایش انتظارات در جهت ارتقا ء کیفیت خدمات خود گام بردارند.
۳ - عوامل محیطی : عوامل محیطی از جمله عوامل سیاسی وقانونی ، اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی ، سازمانها را وادار به ارائه خدمات با کیفیت برتر می کند.
۴ - ماهیت خدمات : ارزیابی کیفیت خدمات با توجه به ویژگی های خدمات برای دریافت کنندگان آن مشکل می باشد. بدین دلیل مشتریان با توجه به شواهد فیزیکی احاطه کننده خدمات و نیز رفتار و برخورد کارکنان به ارزیابی کیفیت خدمات می پردازند.
۵ - عوامل درون سازمانی : سازمانها با فعالیت های ترفیعی خود انتظارات و خواسته های مشتریان را بالا می برند. در نتیجه مشتری زمانی که به سازمان مراجعه می کند سازمان باید پاسخگوی انتظارات ایجاد شده در مشتریان باشد.
۶ - مزایای ناشی از کیفیت خدمات: علاوه بر موارد بالا مزایای ناشی از کیفیت خدمات خود عامل دیگری است که سازمان هارا به ارائه خدمات با کیفیت ترغیب می کند. یکی از اثرات مستقیم ارائه خدمات با کیفیت ، افزایش توانایی سازمان جهت ارائه خدمات بصورتی کارا به مشتریان می باشد، چراکه سازمان دریافته است که مشتریانش چه خواسته هاو نیازهایی دارند ، لذا از خدمات غیر ضروری کاسته و یا آنها را حذف می نماید . با افزایش کارایی و اثربخشی در ارائه خدمات، سوداوری سازمان افزایش خواهد یافت . همچنین ارائه خدمات بهتر به مشتریان باعث تکرار خرید و گسترش تبلیغات دهان به دهان مثبت می گردد)سیدجوادین،۱۳۸۴) .
۲-۱۸- ارزش مشتری
در دنیای امروز بایستی از بازارهای بالغ و به حد کمال رسیده ای سخن گفت که ویژگیهای متفاوتی نسبت به گذشته دارند و از مهمترین ویژگیهای آنها می توان به مهارت و قدرت مشتری و کاهش تاثیر تبلیغات بر وی اشاره نمود. امروزه عرضه کنندگان در بازار کالاهای صنعتی و مصرفی با مشتریانی مواجه اند که تقاضاهای نامحدودی دارند اما کمتر تحت تاثیر ابزار های سنتی بازاریابی قرار می گیرند. از سوی دیگر محصولات بازار از دید مشتری تفاوت زیادی با یکدیگر ندارند چنان‌که نام تجاری محصول موردنظر مشتری در دسترس وی نباشد به راحتی «برند» دیگری را جایگزین آن می کند و این نشان دهنده کاهش وفاداری مشتریان است. رقابت قیمتی نیز معنی سابق را از دست داده است و سازمانهای بازار گرا و مشتری مدار به جای رقابت بر سر قیمت به حفظ و ارتقای وفاداری مشتری به عنوان ابزاری جدید در بازاریابی می اندیشند(کریستوفر^[۵۰]،۱۹۹۶). در مفهوم بازاریابی اعتقاد بر این است که نیل به اهداف سازمانی بستگی تام به تعریف و تعیین نیازها و خواسته های بازار های هدف و تأمین رضایت مشتری به نحوی مطلوب‌تر و مؤثرتر از رقبا دارد .در دنیای رقابتهای فزاینده امروز، شرکتهایی موفق خواهند بود که رضایت مشتریان خود را بیشتر تأمین کنند. شرکتهایی که صرفا به دنبال فروش کوتاه مدت نبوده و کسب رضایت بلندمدت مشتری را از طریق ارائه کالاها و خدمات همراه با ارزش برتر و متمایز وجهه همت خود قرار دهند. در این بازار فوق العاده پویا مشتری از سازمان انتظار دارد که بیشترین ارزشها را با مناسب‌ترین قیمت عرضه کند و سازمانها نیز مدام به دنبال روش های جدید و ایجاد نوآوری در خلق و ارائه ارزش هستند و حتی از ارزش مشتری تحت عنوان « منبع آتی مزیت رقابتی » خویش نام می برند(خان و کندامپولی^[۵۱]،۲۰۰۴). تریسی و ویرسما بر مبنای نتایج تحقیقاتشان در زمینه رقابت مدرن و آنچه رهبران بازار را در این میدان موفق نگهداشته به سه حقیقت مهم که درک عمیقی می طلبند اشاره می کنند:
۱ - ایجاد ارزش
۲ - مدل عملیاتی ارزش
۳ - راهبرد های ارزشمند
اولین مورد به وعده تلویحی و ضمنی مدیریت سازمان جهت ارائه ترکیبی از عوامل ایجاد کننده ارزش مثل قیمت، کیفیت، عملکرد، امکان انتخاب و سایر تسهیلات به مشتری اشاره می کند. مفهوم دوم به ترکیبی از فرایند های عملیاتی، سیستم‌های مدیریتی، ساختارها و فرهنگ تجاری مربوط می شود که سازمان را در ایجاد ارزش به مشتری مورد حمایت و پشتیبانی قرار می دهد و مورد سوم سه راه متمایزی که سازمانها بدان وسیله قادر به ایجاد ارزش و اجرای مدل عملیاتی ارزش در بازار و ارائه آن به مشتریان خواهند بود را در بر می‌گیرد. این راه ها به شرح زیر هستند:
۱ - برتری عملیاتی: چنین سازمانهایی مثل وال مارت به دنبال ارائه محصولات با قیمت مناسب و خدمات مفید و کمترین سردرگمی برای مشتریان هستند.
۲ - رهبری محصول : سازمانهایی مثل اینتل و نایک به دنبال ارائه بی نظیرترین محصول در نوع خود به مشتریان می باشند و به همین خاطر در این سازمانها نوآوری و تغییرات سریع برای حفظ موقعیت برتر در بازار محصول غیر قابل اجتناب است.
۳ - صمیمیت با مشتری: این سازمانها درک عمیقی از مشتریان خود دارند و خواهان ارائه بهترین راه حل به مشتری و برقراری رابطه نزدیک با او هستند که از این دست می توان به برخی از بانکهای خصوصی اشاره کرد.
انتخاب هر یک از این راهبردهای ارزشمند یک انتخاب استراتژیک رقابتی است که مشتری را محور بسیاری از تصمیمات و برنامه های سازمان قرار می دهد و این انتخاب استراتژیک تلاشهای سازمان را به سمت ارائه ارزش برتر به مشتریان سوق می‌دهد(بیک و همکاران،۲۰۰۴). با این وجود «ترسی و ویرسما» معتقدند که رقابت مدرن دارای سه حقیقت است: مشتریان متفاوت ارزشهای متفاوتی طلب می‌کنند. سازمانها نمی توانند در تمامی ابعاد ارزشها، بهترین باشند آنان بایستی با توجه به گروه مشتریان منتخب خود دامنه ارزشهایی که برروی آنها تمرکز می کنند را محدود سازند، همانطور که استاندارد ارزشها افزایش می یابد انتظارات مشتریان نیز بالا خواهد رفت. از این رو سازمانها برای حفظ مزیت رقابتی و پیشگامی خود بایستی مدام در ارائه ارزش به مشتری به جلو حرکت کنند(بیک و همکاران،۲۰۰۴).
۲-۱۹- ارزش
دو رهیافت مکمل در زمینه سنجش و ارزیابی ارزش وجود دارد. رهیافت اول در جستجوی ارزش دریافت شده به‌وسیله مشتریان کالاها و خدمات سازمان است. وقتی این ارزش بهتر و بالاتر از ارزش پیشنهادی رقبای سازمان باشد فرصت موفقیت و حفظ موقعیت رقابتی سازمان در بازار فراهم می شود.
رهیافت دوم به سنجش ارزشی می‌پردازد که یک مشتری یا یک گروهی از مشتریان به سازمان می رسانند. در اینجا سازمان به صورت مداوم و جدی به ارتقا و حفظ مشتریان با ارزش خود می پردازد تا انگیزه خرید مجدد و وفاداری آنان را افزایش دهد و تلاش می کند مشتریان با ارزش کمتر یعنی مشتریانی با منافع کمتر برای سازمان - یا به عبارتی مشتریانی که میزان هزینه صرف شده برای آنان بیش از منافع حاصل از مبادله با ایشان است - را نیز به گروه های بالاتری از ارزش سوق دهد(اوانس^[۵۲]،۲۰۰۲).
۲-۲۰- ارزش از دیدگاه مشتری
اخیرا در بین محققان مدیریت گرایش عمده ای به سمت ارزش از دید مشتری به چشم می خورد و این مساله از جنبه های متعددی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. مفهوم ارزش یکی از پرکاربردترین مفاهیم در علوم اجتماعی به طور عام و در ادبیات مدیریت به طور خاص است. این مفهوم در متون حسابداری و مالی، اقتصاد ،مدیریت، سیستمهای اطلاعاتی، علم اخلاق و… هم مورد استفاده قرار گرفته است)هربرت و همکاران،۲۰۰۱). ولی در متون بازاریابی در مباحثی تحت عناوین بازاریابی رابطه ای، سیاستهای قیمت گذاری و رفتار مصرف کننده بیش از بقیه مطرح شده است. مساله مهم این است که ارزش از دید مشتری در بازار و به وسیله ادراک مشتری از آنچه می پردازد و آنچه دریافت می کند، تعیین می شود و نه در کارخانه و از طریق تمایلات و مفروضات عرضه کننده. ارزش آنچه تولید می شود نیست بلکه آن چیزی است که مشتری به دست می آورد.
۲-۲۱- گروه های ارزش
بررسی ادبیات مدیریت، سه گروه عمده ارزش را به این شرح نمایان می سازد: ارزش از دید سهامدار که اقتصاددانان و کارشناسان مالی طرفدار آن هستند، ارزش از دید مشتری که بازاریابان به آن می پردازند و ارزش از دید ذی نفعان سازمان.
مفهوم ارزش از دید سهامدار در متون مالی و حسابداری تحت عنوان افزایش قدرت و تأثیر بازارهای مالی مطرح شده است. راهکار ارزش از دید سهامدار در انتخاب استراتژی شرکت و استراتژی تجاری بر مبنای این عقیده است که استراتژیهایی که خالق برترین ارزش از دید سهامداران شرکت باشند بیشترین مزیت رقابتی پایدار را برای آن سازمان رقم خواهند زد(خلیفه^[۵۳]،۲۰۰۴). اما در تجزیه و تحلیل نهایی، افزایش ارزش از دیدگاه سهامدار از روابط سودمند با مشتری حاصل می شود و نه مبادله سهام. منافع وعواید حاصل از رابطه با مشتری حتی پس از پایان دوره زمانی ارتباط با او بر عملکرد مالی سازمان تأثیر قابل ملاحظه‌ای می‌گذارد که خواه ناخواه بر ارزش سهام سازمان می افزاید(گرونوس^[۵۴]،۲۰۰۰).
طرفداران ارزش از دید ذی نفعان، سازمانها را مسئول خلق ارزش برای همه ذی نفعان آن شامل پرسنل سازمان ، مشتریان سازمان و جامعه دانسته و مشارکت در تعیین جهت یابی‌های آتی سازمانی که در آن منافعی دارند را حق مسلم آنان می‌دانند. در تحقیقات انجام شده در زمینه خلق ارزش برای ذی نفعان رابطه مستقیم و قوی بین سودآوری و رشد سازمان، وفاداری مشتری، رضایتمندی مشتری، ارزش کالاها و خدمات ارائه شده به مشتری، کیفیت و بهره وری خدمات و نیز قابلیت‌ها، توانمندیها، رضایتمندی و وفاداری پرسنل سازمان وجود دارد(خلیفه^[۵۵]،۲۰۰۴).
۲-۲۲- مدل های ارزش از دید مشتری
تعاریف موجود در زمینه ارزش از نظر مشتری را می توان در چند مدل اصلی طبقه بندی کرد:
- مدل مؤلفه های ارزش
- مدل نسبت هزینه- فایده
- مدل وسیله- نتیجه
- مدل ابعاد کلیدی ارزش
هیچ یک از این مدل‌ها لزوما جامع و کامل نیستند. هر یک به یک سری مفاهیم خاص پرداخته و در عوض از سایر مفاهیم غافل مانده اند. در خیلی از موارد نیز می‌توان همپوشانی و اصطکاک هایی را بین این مدلها مشاهده کرد که بدین وسیله می توان با ترکیب هدفمند آنها به دیدگاه منسجم و جامعی در رابطه با ارزش از دید مشتری دست یافت.
۲-۲۲-۱- مدل مؤلفه های ارزش
به طور کلی در مورد درک مشتری نسبت به ارزش سه مؤلفه اصلی را به شرح زیر می توان مطرح ساخت:
ناراضی کننده ها : خصوصیات مورد انتظار در یک کالا یا خدمت که عدم وجود آنها موجب آزردن و نارضایتی مشتری می شود ولی وجودشان برای مشتری خنثی عمل می کند.
رضایت بخشها: خصوصیات مورد انتظار و مورد خواست مشتری که وجود آنها موجب رضایتمندی و گاهی مشعوف و خرسند شدن مشتری می شود.
مشعوف کننده‌ها : خصوصیات جدید و نوآورانه ای که خارج از انتظار مشتری بوده و باعث شگفت زده شدن مشتری به بهترین وجه یا به عبارتی افزایش رضایتمندی او تا حد شعف می شوند. چرا که به شکلی نوآورانه یک نیاز پنهان وی را برآورده می سازند. عدم وجود این خصوصیات تا زمانی که غیر قابل انتظار و غیر قابل پیش بینی باشند تأثیر منفی بر درک مشتری از ارزش در یافتی اش ندارند بلکه وجودشان تأثیر مثبتی بر نظر مشتری خواهد داشت.
این مدل کمک شایانی در طراحی کالاها و خدمات جدید با خصوصیات و ویژگی‌های مطلوب و مؤثر می کند. بیشترین توجه مدل به جذب مشتری و بهبود رابطه بین او و عرضه کننده کالا و خدمت است ولیکن توجه بسیار کمی به سیکل فعالیت مشتری از تشخیص نیاز تا خرید، استفاده و کنار گذاشتن یا صرف‌نظر از مصرف کالا داشته و همچنین به مزایا(منافع) و مضراتی(هزینه ها) که مشتری در کنار کسب ارزش به دست می آورد توجه بسیار کمی دارد(خلیفه،۲۰۰۴).
۲-۲۲-۲- مدل نسبت هزینه- فایده
در این مدل ارزش در ارتباط با این مساله که مشتری چه به دست آورده و چه چیزی را در ازای کسب آن می پردازد مطرح می شود. منافع حاصل از کسب کالا یا خدمت شامل موارد ملموس و ناملموس شده و پرداختی های وی نیز شامل موارد پولی و غیر پولی از قبیل پول، زمان، هزینه جستجو، هزینه یادگیری، هزینه روانی و ریسکهای مالی، روانی و اجتماعی است(هربرت و همکاران،۲۰۰۱). به عبارت دیگر ارزش از دید مشتری به تبادل پیامدهای مثبت (سود) یا ستاده های مطلوب و پیامدهای منفی (خسارت) یا هزینه ها بر می گردد.
گروس در تحقیقی که در سال ۱۹۹۴ انجام داد به این نتیجه رسید که قیمتی که تولیدکننده کالا یا ارائه دهنده خدمت در بازار برای عرضه به مشتری تعیین می کند مجموع هزینه متغیر محصول و سود ناخالص فروش است.
پارولینی نیز در سال ۱۹۹۹ رهیافت دیگری را در رابطه با مفهوم ارزش مطرح کرده و از آن به عنوان ابزاری جهت تحقق استراتژی رقابتی نام برده است. در این رهیافت که وی آن را شبکه ارزش نامیده است سه نوع ارزش مطرح می گردد: ارزش حاصل از سیستم ، ارزش دریافت شده توسط مشتری نهایی ، ارزش حاصل از بازیگران خلق ارزش. ارزش حاصل از سیستم تفاوت بین ارزش ناخالصی است که مشتری به کالا یا خدمت نسبت می دهد(صرفنظر از قیمت آن کالا یا خدمت ) و تمام هزینه هایی که سیستم خلق ارزش جهت تولید یا عرضه آن کالا یا خدمت متحمل شده است. ارزش نسبت داده شده به یک کالا به طور مستقیم مرتبط با منافعی است که مورد انتظار مشتری است و نسبت معکوس با هزینه های مرتبط با بهره گرفتن از آن کالا یا خدمت (هزینه لوازم یدکی و قطعات تکمیل کننده ،نگهداری و سایر هزینه های پس از خرید محصول ) دارد. کل ارزش خالص خلق شده توسط سیستم بین مشتریان نهایی و بازیگران اقتصادی سهیم در خلق آن ارزش بسته به قدرت نسبی چانه زنی هر یک تقسیم می شود. ارزش خالص دریافتی توسط مشتری نهایی نیز به دو بخش تقسیم می شود: ارزشی که مشتری به یک کالا یا خدمت نسبت می دهد و قیمتی که واقعا برای آن پرداخت کرده است. کل قیمت پرداخت شده برابر است با کل عایدی های دریافت شده توسط بازیگرانی که در فعالیتهای خلق ارزش سهیم بوده اند. ارزش خالص دریافتی بازیگران خلق ارزش نیز تفاوت بین کل قیمتی که خریدار به بازیگران خلق ارزش پرداخته و کل هزینه هایی است که آنها متحمل شده‌اند(خلیفه،۲۰۰۴).
در هر سیستمی عرضه محصول(با میزان ارزش مشخص تحت عنوان ارزش ناخالص) مستلزم صرف میزان معینی هزینه است که سیستم با توجه به این هزینه و اقدامات بازیگران خلق ارزش(افرادی مثل نیروی فروش که با رفتار و نوع برخورد مناسب با مشتری به خلق یا افزودن ارزش به محصول نهایی سازمان می پردازند) قیمتی را برای محصول نهایی تعیین می‌کند که تفاوت بین قیمت و ارزش ناخالص آن محصول نشان دهنده ارزش خالص برای مشتری است.
به طور کلی از دید دو مدل مذکور ارزش از نظر مشتری نسبت فواید و نتایج مطلوب به هزینه های پرداخت شده برای بدست آوردن آن نتایج تعریف می شود.
۲-۲۲-۳- مدل وسیله- نتیجه
در این مدل مشتریان کالاها و خدماتی را مورد استفاده قرار می دهند که نتایج مطلوبی را بدین وسیله کسب کنند. می توان گفت ویژگیها و خصوصیات کالا یا خدمت ، نتایج و پیامدهای حاصل از مصرف آن و نیز ارزشهای شخصی مشتری شکل دهنده فرایند تصمیم گیری او است.
در تحقیقی که وودروف در سال ۱۹۹۷ انجام داده ارزش از دید مشتری یک رجحان نسبت داده شده از سوی وی به کالا است که تحت تأثیر ارزیابی مشتری از ویژگی‌ها و خصوصیات کالا و پیامدهای ناشی از مصرف آن در جهت تحقق اهداف و مقاصد وی است. مدل ارائه شده توسط این محقق سلسله مراتب ارزش مشتری نام دارد و همچنان که در شکل دو ملاحظه می شود ارزش مطلوب و مورد نظر مشتری در سه موقعیت منجر به رضایتمندی حاصل از ارزش دریافت شده توسط وی می‌شود.

تعهد و حمایت مدیریت

 

کاهش زمان تحویل

 

 

 

استفاده از سبک‌های مختلف مدیریتی

 

کاهش اختلاف بین معیارهای بیان شده کالا با واقعیت

 

 

 

اموزش و توانمندسازی

 

بعد دسترسی به ماشین‌ها

 

 

 

جدول۳-۲ورودی و خروجی ‌ها

۳-۷) زمان و مکان تحقیق

این تحقیق در تابستان سال ۱۳۸۹ در شهرک صنعتی شیراز انجام گردید.

۳-۸)واحد تحقیقی

واحد های مورد بررسی در این تحقیق شرکتهای شهرک صنعتی شیراز می باشند.

۳-۹) روش تحقیق

روش به کارگرفته شده در این تحقیق، آمیزه‌ای از روش های تحقیق کتابخانه‌ای، میدانی و پیمایشی می‌باشد. روش کتابخانه ای، عمدتاً به منظور مطالعه ادبیات موضوع و بررسی سابقه تحقیق و آشنایی با تجربیات صورت گرفته است
روش پیمایشی، آزمون فرضیات تحقیق را امکان‌پذیر خواهد نمود, برای تحلیل‌های آماری در این تحقیق ما از روش رگرسیون برای برای بررسی روابط بین متغیرها استفاده می کنیم و برای بقیه سنجش و مقایسه روش DEA^[107] استفاده می شود.

۳-۱۰) روش های گردآوری اطلاعات

در این تحقیق از روش های مختلفی برای گردآوری آطلاعات استفاده خواهد شد که به قرار زیر است.
 

 

• مصاحبه

 

 

یکی از ابزارهای جمع آوری داده‌ها محسوب می شود. این ابزار گردآوری داده‌ها امکان برقراری تماس مستقیم با مصاحبه شونده را فراهم می آورد و با کمک آن می توان به ارزیابی عمیق ادراک‌ها ،نگرش‌ها، علایق و آرزوهای آزمودنی پرداخت. از سوی دیگر مصاحبه ابزاری است که امکان بررسی موضوع‌های پیچیده، پیگیری پاسخ‌ها یا پیداکردن علل آن و اطمینان یافتن از درک سوال از سوی آزمودنی را فراهم می سازد.

 

 

• استفاده از اطلاعات و داده‌های موجود

 

 

بدین منظور با توجه به اینکه از روش تحلیل پوششی داده‌ها و تحلیل رگرسیون برای تجزیه و تحلیل استفاده می شود مبنای اطلاعات بر اساس اطلاعات واقعی و رکورد شده در سیستم می باشد.

 

 

• استفاده از پرسش نامه

 

 

برای جمع اوری داده‌های مورد نیاز این تحقیق از پرسش نامه استفاده شده است.پرسش نامه یکی از ابزارهای رایج تحقیق و روش مستقیم برای کسب داده‌های تحقیق است پس از انجام مطالعات کتابخانه ای درباره موضوع پژوهش پرسش نامه مزبور با عنایت به شاخص‌های مطروحه در این زمینه تدوین و در مراحل بعد روایی و پایایی ان ارزیابی می شود.

۳-۱۱)روایی پرسش نامه

برای تایید روایی محتوای پرسش نامه با ارسال ان به بیش از ۲۰ محقق آشنا به موضوع تحقیق نظرات دریافت و پرسش نامه مورد بازبینی قرار گرفت.اکثر نظرات بر حجیم بودن پرسش نامه تاکید داشتند از اینرو با هماهنکی سازمان شهرک های صنعتی استان فارس با جندین تن از منتخبین صنایع غذایی استان فارس موضوع مطرح و آن ها خواسته شد تا عوامل موثری که بر ارزیابی ما تاثیر دارند بیان کنند. که برخی از أنان نکاتی را بیان نمودند که مفید است.بعد از بیان نکات اطلاعات جمع آوری شد و دوباره پرسش نامه اصلاح شد.
برخی از نکات عبارتند از:
مدیر شرکت الف)
عامل اصلی ارزیابی هر شرکت بهبود آن می باشد.ارزیاب باید این موضوع را درک کرده باشد که هدف از ارزیابی یافتن نقاط ضعف و قوت شرکت و یافتن راه های بهبود آن است .از اینرو باید با صحه سدر و علم بر اینکه از ارزیابی خود کدام هدف را دنبال می کند فعالیت های خود را برنامه ریزی کند.
مدیر شرکت ب)
در بازار رقابتی امروز عامل تعیین کننده مشتری است.باید تمام فعالیت های یک شرکت بر اساس آن شکل یابد.از اینرو باید همه سعی و تلاش کارکنان بر حفظ رضایت مشتریان باشد .ارزیابی می تواند عاملی شود تا شرکت خود را با کیفیت مورد نظر مشتریان بسنجد و نقاط ضعف و قدرت خود را دریابد.
مدیر شرکت ج)
سرعت و انعطاف بالا در تولید رمز برتری در رقابت است.وجود بازار های اشباع عاملی شده است که تولید کننده را به این امر واقف سازد که عامل سرعت عامل برتری است.
برنامه ریزی صحیح ,توسعه بینی,تصمیم درست در شرایط متغیر,بهبود مستمر,رضایت و حفظ کرامت ذبنفعان از اصلی ترین نکات مورد نظر مدیران شرکت ها بود.

۳-۱۲)پایایی پرسش نامه

طبق پیش بینی هایی که ^[۱]WTO تا سال ۲۰۲۰ انجام داده است گردشگرهای موجود در سبد جهانی عاید کشورهایی خواهد شد که بسترهای لازم از جمله امنیت و خدمات را در بهترین شکل موجود آماده کرده اند و براساس آمار منتشر شده توسط این سازمان ، تا سال ۲۰۲۰ میلادی تعداد گردشگران در سراسر دنیا به رقمی حدود ۱۶ میلیارد نفر خواهد رسید. این امر نشان دهنده گسترش روزافزون صنعت گردشگری است. به طوری که هم اکنون صنعت گردشگری پس از صنعت نفت و خودروسازی، سومین صنعت بزرگ دنیا به حساب می آید و پیش بینی می شود تا سال ۲۰۱۰ میلادی با پشت سر گذاشتن این دو، به بزرگ ترین صنعت دنیا تبدیل شود. کشورمان ایران به عنوان یکی از کشورهای مستعد در زمینه صنعت گردشگری مورد توجه گردشگران سایر کشورها می باشد و توسعه گردشگری در کشورمان نیازمند یک نظام مدیریتی جهادی و خستگی ناپذیر است. در زمینه سرمایه گذاری نیز صاحبان سرمایه و سرمایه گذاران بین المللی در این صنعت نیز توجه ویژه ای به ایران دارند ولی چرا رشد این صنعت در کشورمان بسیار کند و نامحسوس است؟
جهانگردی از مهمترین فعالیت های انسان معاصر است که همراه با به وجود آوردن تغییراتی شگرف در سیمای زمین، تحولاتی بنیادی در شرایط اقتصادی، فرهنگی و آداب ورسوم به وجود آورده است. بررسی وضعیت نواحی و سرزمین هایی که همه ساله و در فصل های مختلف مورد بازدید جهانگردان قرار می گیرند نشان می دهد تغییرات ناشی از جهانگردی در آنها بسیار چشم گیرتر و مهم تر از تغییراتی است که ناشی از گسترش سایر فعالیت های اقتصادی است. به طور نمونه تجهیزات مورد نیاز جهانگردان نظیر مهمانسراها، رستوران ها و مکان های تفریحی که در کرانه های دریاها، نواحی کوهستانی، مناطق جنگلی و در اطراف چشمه های آب گرم معدنی تاسیس شده اند، گویای نقش و تاثیر جهانگردی در دگرگون ساختن چهره زمین است (محلاتی۱۳۸۰: ۱۵) صنعت گردشگری پس از اتمام جنگ جهانی دوم( ۱۹۵۰ )، با گسترش شهر نشینی، کاهش ساعات کار، توسعه روز افزون راه ها و شبکه های حمل و نقل، ارتقای سطح فرهنگ عمومی و اصلاح قوانین و مقرارت تحو لی شگرف یافت، بطوریکه امروزه گردشگری به یک پدیده و از نمادهای عصر تمدن تبدیل شده است (لانکوار۱۳۸۱ ). به علت ویژگی های منحصر به فرد گردشگری، این صنعت از سوی دانشمندان و صاحبنظران به صادرات پنهان و صنعت بدون دود شهرت یافته است. این صنعت در سال های اخیر در رشته های مطرح اقتصادی جهان بعد از نفت و خود روسازی مقام سوم را دارا بوده و بر اساس پیش بینی محققان تا سال ۲۰۱۵ ، به عنوان بزرگترین صنعت و فعالیت اقتصادی جهان در خواهد آمد. به نظر می رسد کشورهای صاحب نفت و کشورهایی که تنها یک منبع درآمد در اختیار دارند باید به صنعت گردشگری اهمیت داده و به راحتی از آن عبور ننمایند چرا که عامل بسیار مهمی در تنوع درآمد آنهاست. کشور ایران با پیشینه تمدنی کهن و جاذب ههای متنوع تاریخی، فرهنگی و زیست محیطی هنوز از مزایای این صنعت در جایگاه و سهم متناسب با خود استفاده نکرده است و با وجود اینکه در تمامی برنامه های توسعه سال های اخیر، به رهایی از اقتصاد تک محصولی متکی بر صادرات نفت تأکید شده، ولی در مقام عمل موفقیتی در این زمینه بدست نیاورده است. رشد و توسعه صنعت گردشگری در ایران به عنوان یکی از راهکارهای رهایی از اقتصاد تک محصولی و متنوع سازی منابع درآمد کشور، باید بیش از پیش مورد توجه برنامه ریزان و سیاست گذاران کشور قرار گیرد(صیدایی و هدایتی مقدم ۱۳۸۹: ۹۹) از آنجایی که عوامل مختلف در جذب گردشگران موثر می باشد در این میان پژوهش حاضر به بررسی نقش امنیت در جذب گردشگران می پردازد و سعی دارد با بررسی اقدامات کنترلی پلیس در حیطه جذب گردشگران نقاط ضعف و قوت این سازمان را در حیطه مذکور شناسایی کرده و با ارائه راهکارهایی مشکلات موجود را حل نموده، باشد که چراغ راهی برای مدیران و پرسنل این سازمان باشد.

۱-۲) طرح مسأله:

بر اساس گزارش سازمان جهانی گردشگری، ایران رتبه ۱۰ جاذبه های باستانی و تاریخی و رتبه پنجم جاذبه های طبیعی را داراست با این وجود از لحاظ بهره برداری از این منابع در جایگاه مطلوبی قرار نگرفته است. در حالی که سهم ایران با وجود رتبه ممتازش در جاذبه های جهانگردی از درآمد گردشگری جهان حتی به یک درصد هم نمی رسد. یکی از نهادهایی که در این زمینه میتواند بسیار موثر باشد نیروی انتظامی است که می تواند با افزایش امنیت ، مدیریت و… آرامش را برای گردشگران داخلی و خارجی فراهم کند.
صنعت گردشگری و مقوله امنیت ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند، در این میان نقش نیروی انتظامی به عنوان متولی امر تامین و توسعه امنیت بیشتر از سایر نهادها است. گردشگری تنها در پرتو توسعه امنیت محقق می گردد. توسعه صنعت گردشگری در هر کشور نشان از ثبات امنیت ملی در آن کشور است و نیز زمانی گردشگری در کشور رونق می یابد که توجه دولت آن برای تأمین امنیت گردشگران بیشتر شده باشد.در حال حاضر در کشور ما لزوم توجه به توسعه و تامین امنیت در این صنعت بیش از پیش احساس می شود.
جرائم یکی از شاخص‌ترین فاکتورهای امنیت زدا برای گردشگران می‌باشد و هرگونه حادثه و بروز ناامنی زیانهای جبران ناپذیری را بر این صنعت وارد می‌سازد. در ایران، مشخص شده که بیشتر جرائم علیه گردشگران طبق نظر کارشناسان نیروی انتظامی تقریباً ۹۰% از جرائم مربوط به جرائم حرز از قبیل کیف‌قاپی، سرقت و بقیه مربوط به تعارضهای جنسی و جرائمی از قبیل گروگانگیری و سرقت مسلحانه است. در نتیجه برای دستیابی به امنیت گردشگری در ایران همکاری و سیاست‌گذاری‌های بخش‌های مرتبط با یکدیگر ضرورت دارد. با راهکارهایی برای بهبود امنیت گردشگران و پیشگیری و کنترل و کشف جرایم توسط نیروی انتظامی و حضور پلیس گردشگر بطور نامحسوس و آموزش بخش‌های مرتبط با گردشگران مانند راهنمایان تور، شرکت‌های خدمات مسافربری و اطلاع‌رسانی در مورد مسائل امنیتی به گردشگران و مردم بومی، مدیریت بحران برای پیشگیری و کنترل جرائم ، اعتمادسازی برای خنثی کردن تبلیغات منفی و راهکارهایی برای بهبود وضعیت حمل و نقل و ترافیک و تصادفات شهری، می‌توان وقوع حوادث امنیتی و جرایم علیه گردشگران را به حداقل رسانده و برای آنکه صنعت گردشگری در ایران سهم واقعی خود را از بازارهای جهانی بدست آورد و از سود سرشار آن بهره‌مند شود نیازمند یک عزم ملی در کلیه نهادها و ارگان‌ها هستیم. از سویی به علت تبلیغات علیه امنیت داخلی ایران و شناساندن چهره نامطلوب از کشور، با گسترش این صنعت می‌توان به تقویت هویت ملی و ارتقاء سازگاری رسید. این امر به نوبه خود صلاح و تبادل فرهنگی و امنیت فرهنگی و اجتماعی را برای کشور به ارمغان خواهد آورد و آن را به عنوان یک قطب امنیت گردشگری به جهانیان معرفی خواهد نمود. با توجه به درآمد زا بودن صنعت گردشگری برای شهرستان قزوین و جدایی ناپذیر بودن این صنعت پر ارزش از امنیت و به طبع آن نیروی انتظامی که مسئول اصلی برقراری نظم و امنیت در کشور است بر آن شدیم تا به بررسی، تاثیر اقدامات کنترلی پلیس انتظامی قزوین در جذب گردشگران به این استان که یکی از قطب های بزرگ گردشگری کشور است بپردازیم که توجه چندانی تا به امروز به این مهم نشده بود.

۱-۳) اهمیت و ضرورت تحقیق

اهمیت و ضرورت موضوع امنیت و تأثیرگذاری آن در صنعت گردشگری ارتباط این دو مقوله را با یکدیگر روشن می سازد. امنیت و گردشگری در تعامل دو جانبه هم می توانند تأثیر افزایشی بر هم داشته باشند و هم تأثیر کاهش به این معنا که افزایش یا کاهش امنیت باعث رونق یا رکود گردشگری خواهد شد و بالعکس. همانند هر فعالیت اقتصادی دیگر که در بستری از امنیت شکوفا می شود صنعت گردشگری در کشورهایی توسعه می یابد که از نعمت امنیت برخوردارند.
از مهم ترین اهداف توسعه کشور در چشم انداز ۲۰ ساله و برنامه چهارم توسعه کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و افزایش تنوع درآمدهای ارزی غیرنفتی است و صنعت گردشگری بهترین جایگزین برای این امر مهم می باشد. کاهش نرخ بیکاری، اشتغال زائی، بازاریابی، افزایش سطح درآمد ملی، تأمین منابع انرژی، گسترش صنعت هتلداری، حمل و نقل، اقامت و پذیرایی … از اهداف صنعت گردشگری است که همه و همه در سایه حضور امنیت امکان پذیر است.
تحقق امنیت اقتصادی جدا از امنیت سیاسی و اجتماعی امکان پذیر نیست. زیرا ناامنی اقتصادی به کاهش سرمایه گذاری، رشد منفی اقتصادی و کاهش سطح زندگی منجر می شود. و از آنجاییکه یکی از مأموریت های ناجا برقراری امنیت عمومی به ویژه در اماکنی که ضرورت آرامش بیشتر دارند و احیاناً ارزش فرهنگی در آن وجود دارد بویژه اماکنی که گردشگران خارجی در آنجا تردد دارند و استان قزوین نیز به عنوان یکی از استان های درخور و لازم توجه در زمینه گردشگردی است، محقق بر آن شد تا به تأثیر و نقش مدیریت انتظامی بر توسعه ی صنعت گردشگری در استان قزوین بپردازد.

۱-۴) اهداف تحقیق

۱-۴-۱)هدف اصلی :
شناخت عوامل مؤثر بر اقدامات کنترلی پلیس انتظامی قزوین در جذب گردشگران

۱-۴-۲)اهداف فرعی:

۱٫ دست یابی میزان تأثیر پایگاه های احداث شده پلیس در مکان های گردشگری در جذب گردشگران
۲٫ دست یابی میزان تأثیر گشت پلیس در مکان های گردشگری در جذب گردشگران
۳٫ دست یابی میزان تأثیر رفتار و منش پلیس در جذب گردشگران
۴٫ دست یابی میزان تأثیر اقدامات حفاظتی و امنیتی پلیس در جذب گردشگران
۵٫ دست یابی میزان تأثیر اقدامات پلیس راهور در روان سازی ترافیک محورهای تردد گردشگران

۱-۵)سؤالات تحقیق:

 

۱-۵-۱)سؤال اصلی تحقیق:

 

میزان تأثیر اقدامات کنترلی پلیس انتظامی قزوین در جذب گردشگران چقدر است؟

 

۱-۵-۲)سؤالات فرعی تحقیق:

 

 

1. 1. میزان تأثیر پایگاه های احداث شده پلیس در مکان های گردشگری در جذب گردشگران چگونه است؟

 

1. 1. میزان تأثیر گشت پلیس در مکان های گردشگری در جذب گردشگران چگونه است؟

 

1. 1. میزان تأثیر رفتار و منش پلیس در جذب گردشگران چگونه است؟

 

1. 1. میزان تأثیر اقدامات حفاظتی و امنیتی پلیس در جذب گردشگران چگونه است؟

 

1. 1. میزان تاثیر اقدامات پلیس راهور در روان سازی ترافیک محور های تردد گردشگران چگونه است؟

 

 

۱-۶)فرضیه های تحقیق:

 

۱-۶-۱)فرضیه اصلی:

به نظر می رسد اقدامات کنترلی پلیس انتظامی قزوین در جذب گردشگران مؤثر بوده است.

۱-۶-۲)فرضیه های فرعی:

۱٫ احداث پایگاه های پلیس در مکان های گردشگری در میزان جذب گردشگران مؤثر است.
۲٫ گشت پلیس در مکان های گردشگری در میزان جذب گردشگران مؤثر است.
۳٫ رفتار و منش پلیس در میزان جذب گردشگران مؤثر است.
۴٫ اقدامات حفاظتی و امنیتی پلیس در میزان جذب گردشگران مؤثر است.
۵٫ اقدامات ترافیکی و روان سازی ترافیک در محورهای تردد گردشگران در میزان جذب گردشگران مؤثر است.

۱-۷) قلمرو تحقیق

قلمرو موضوعی پژوهش پیرامون تاثیر اقدامات کنترلی نیروی انتظامی در جذب گردشگران می باشد. شاخص های مربوط به فرضیات پژوهش که در واقع اهداف پژوهش هستند شناسایی و نتایج آنها تحلیل می شود. قلمرو مکانی یا محیط پژوهش، مکانی است که پژوهش در آن انجام می گردد که در پژوهش حاضر، ۴ مورد از اماکن تاریخی و جاذبه های طبیعی استان قزوین(کاخ چهلستون،حمام قجر ،قلعه الموت، دریاچه اوان) بود. قلمرو زمانی تحقیق نیز ابتدا تا انتهای سال ۱۳۹۱ بود.

۱-۸) تعاریف نظری واژگان تخصصی

امنیت: واژه امنیت در زبان فارسی معادل های همچون امن، محفوظ، مطمئن، آزادی، آرامش، عدم هجوم به دیگران، تامین کردن و … دارد، لیکن در فرهنگ علوم رفتاری در معانی زیر آمده است:
الف:حالتی که در آن ارضای احتیاجات و خواسته های شخصی انجام می یابد.
ب:احساس ارزش شخصی، اطمینان خاطر، اعتماد به نفس و پذیرش از طرف گروه

در این رساله عطّار به کمک داستان مرغان به رهبری هدهد به بیان وادی‌های سلوک پرداخته است.
۲-۵- عقاید، دانش و باورهای عطار
عطّار برای فراگیری علوم دینی بخصوص قرآن و حدیث رنج بسیاری برد. از این رهگذر، آثار وی مشحون از آیات قرآن و حدیث است. او جز سه علم فقه و تفسیر و حدیث بقیه را سودمند نمی‌داند:

 

علم دین فقه است و تفسیر و حدیث		هر که خواند غیر این گردد خبیث
		(مص: ۱۵۶)

همچنین اعتقاد وی بر این است که عقل را باید در راه دین فدا کرد و به خدمت دین درآورد:

 

عقل را در شرع باز و پاک باز		بعد از آن در شوق حق شو، بی‌مجاز
		(همان: ۱۵۷)

البتّه عطّار هرگز به خلاف عقل سخن نمی‌گوید و در مواقعی نیز لحن کلام فلسفی دارد چرا که با آراء و عقاید فلسفی آشنایی داشته است (نیک روز، ۱۳۸۷: ۲۳). مخالفت با فلسفه به معنای ردّ تمام و کمال عقل از سوی او نمی‌باشد، او از عقل عاری از شوائب و اوهام دفاع می‌کند (مص: ۱۵۷) و آنچه نکوهش می‌کند تقلید و محصور کردن اندیشه در آثار یونانیان است و از به دام افتادن عقل در یک مکتب خاص فلسفی بیزاری می‌جوید. البته صوفیان، فلسفه را راه نجات نمی‌دانند، چون به عقیده‌ی آنها بشر ناقص و محدود است پس تفکّر زائیده‌ی از عقل او نیز ناقص است. لذا با عقل نمی‌توان عالم لایتناهی را درک کرد (د: ۱۲۶) و از حدود علل و اسباب گذشت و حال آنکه به زعم صوفیان، اساس هستی را بر بی‌علّتی نهاده اند. عطّار نیز، آن جا که سخنانش در تقریر مشکلات دینی به سخنان اهل حکمت نزدیک می‌شود از این جهت که مبادا او را فلسفی بدانند از حکمت و فلسفه بیزاری می‌جوید (اس: ۱۲۰ و فروزانفر، ۱۳۷۴: ۵۲).
به هر حال عطّار عارف است. راه و مقصد در همین چشم انداز برای او مطرح است. در چنین راهی، باید پای گذاشت و نباید توقّع رسیدن به پایان داشت. چون راه عشق بی‌پایان است و آنچه اهمّیّت دارد همین راه رفتن و حرکت است و این گونه پای در راه گذاشتن مستلزم درد است نه خردمندی و عطّار هر نفسی را که بی‌این درد بگذرد تاوانی بر نفس خویش می‌داند (پورنامداریان، ۱۳۸۶: ۱۷۸).
شیخ در مقدّمه‌ی مصیبت نامه بحثی در انتقاد از فلسفه و دوری آن از شرع و دین پیش می‌کشد و عقل و مباحث عقلی را مذمّت می‌کند، به عقیده‌ی او عقل به استدلال و بحث کامل نمی‌شود و راه کمال عقل فرمان شرع بردن است و علم حقیقی اطاعت از اوامر و دوری از نواهی است. ضمناً فلاسفه و مقلّدین و اهل کلام و منطق و جدل به عقیده‌ی او برای خودخواهی در پی این علوم رفته‌اند (فروزانفر، ۱۳۳۹: ۴۲۲).
فصل سوم
دنیا و تصاویر برخاسته از آن در سه اثر عطّار
۳-۱- تعریف دنیا
عطّار در برخی موارد از قول دیگران دنیا را تعریف کرده است؛ ازجمله از قول «ذوالنّون مصری» می‌گوید که از وی پرسیدند دنیا چیست، گفت: «هرچه تو را از حق مشغول کند، دنیا آن است» (تذ: ۱۹۳). شیخ در جایی این تعریف را به نظم کشیده، امّا به اصطلاح «دنیا» اشاره‌ای نکرده‌ای است:

 

برون حق به چیزی زنده بودن		کجا باشد دلیل بنده بودن
به چیزی دون حق گر زنده باشی		به قطع آن چیز را تو بنده باشی ج

 

 

^** : معنی دار در سطح ۱ درصد و ^ns : غیرمعنی دار
نمودار ۲۵-۴: مقایسه میانگین­ اثر ساده غلظت­های مختلف TDZ بر باززایی شاخه از ریزنمونه نوک شاخه
مریم­گلی­کبیر

آزمایش۴: بررسی اثر غلظت نمک در محیط کشت پایه MS و تیمارهورمونی بر ریشه­زایی شاخساره­های باززاشده مریم­گلی­کبیر
این آزمایش به منظور ارزیابی پاسخ گیاهچه­های باززایی شده مریم­گلی­کبیر، جهت ریشه­زایی در محیط حاوی هورمون­های IBA و IAA انجام گردید. حدود ۴ هفته بعد از قرار گرفتن گیاهچه­های حاصل از باززایی در محیط ریشه­زایی، گیاهچه­های ریشه دار شده با دقت از شیشه­ها خارج و تعداد ریشه­ها شمارش و طول ریشه­ها اندازه گرفته شد. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثرات ساده محیط کشت بر تعداد و طول ریشه، تفاوت معنی­داری نداشت. اثرات ساده تیمار هورمونی بر تعداد ریشه در سطح احتمال ۵ درصد و بر طول ریشه در سطح احتمال ۱ درصد معنی­دار گردید. اثرات متقابل محیط کشت و تیمار هورمونی نیز بر طول و تعداد ریشه معنی دار نبود ( جدول ۱۸-۴). مقایسه میانگین اثرات تیمار هورمونی بر تعداد ریشه نشان داد که هورمون IAA با مقدار ۵/۰ میلی­گرم در لیتر با میانگین ۵۵/۲ ریشه، بیشترین میانگین تعداد ریشه را ایجاد کرده بود. و کمترین میانگین تعداد ریشه در هورمون IBA با مقدار ۵/۰ میلی­گرم در لیتر با میانگین ۵۲/۱ مشاهده شد (نمودار۲۶-۴). در مقایسه میانگین اثرات تیمار هورمونی بر طول ریشه مشخص شد که تیمار شاهد با میانگین ۶۵/۵ سانتی­متر، بیشترین میانگین طول ریشه را داشت و تیمار IAA (1 میلی­گرم بر لیتر) با میانگین ۰۸/۳ سانتی متر، کمترین میانگین طول ریشه را داشت (نمودار ۲۷-۴).

 

منابع تغییرات

درجات آزادی

میانگین مربعات
تعداد ریشه طول ریشه

 

غلظت نمک
تیمار هورمونی
غلظت نمک × تیمار هورمونی
اشتباه آزمایشی

۱
۴
۴
۲۰

^ns705/0 ^ns58/2
^*۰۲/۱ ^**۸۱/۷
^ns18/0 ^ns25/2
۲۷/۰ ۱

 

ضریب تغییرات (درصد) ۸۲/۲۵

 

 

جدول ۲۱-۴: جدول تجزیه واریانس اثرات متقابل غلظت نمک در محیط کشت پایه MS و تیمار هورمونی بر میانگین تعداد ریشه و طول ریشه در گیاه مریم­گلی­کبیر
^** : معنی دار در سطح ۱ درصد، ^* : معنی دار در سطح ۵ درصد و ^ns : غیرمعنی دار
­
نمودار ۲۶-۴: اثر محیط­های مختلف ریشه­زایی بر میانگین تعداد ریشه ­های تولید شده در محیط کشت MS حاوی غلظتهای مختلف IAA و IBA در مریم­گلی­کبیر
نمودار ۲۷-۴: اثر محیط های مختلف ریشه زایی بر میانگین طول ریشه ­های تولید شده در محیط کشت MS حاوی غلظتهای مختلف IAA و IBA در مریم­گلی­کبیر
۶-۴- سازگاری
گیاهچه­های بدست آمده از کشت درون شیشه ­ای، که پس از ریشه­دار شدن به گلدان­های پلاستیکی برای سازگاری منتقل شده بودند، پس از ۱۰ روز با ۹۰ درصد زنده­مانی به شرایط گلخانه منتقل شدند.

B
A
D

۴-۱۱-۳- ارزیابی سامانه­ی خبره­ی فازی-ژولیده
در این مرحله سامانه­ی خبره­ی فازی-ژولیده بر ۵۰ وبگاه بانکداری الکترونیکی آزمایش شد و نتایج آن با نتایج ارزیابی سامانه‌ی فازی (بخش ۴-۱۰) مقایسه شد. این مقایسه نشان می‌دهد که سامانه‌ی خبره‌ی فازی-ژولیده دقیقاً با همان دقّّتِ سامانه‌ی خبره‌ی فازی قادر به تشخیص میزان اعتبار وبگاه است. نتایج ارزیابی این سامانه بر ۱۰ نمونه وبگاه بانکی در جدول ۴-۱۳ آمده است. لازم به ذکر است تمامی نمونه‌های آزمایش شده در «ضمیمه­ ج» آمده است.
شکل ۴-۱۷ نتیجه‌ی اجرای نمونه­ آزمایشی شرح داده شده در بخش ۴-۱۰-۱ را در سامانه­ی فازی-ژولیده نشان می­دهد. همان‌طور که در ردیف ۱۰ جدول ۴-۱۳ مشاهده می­ شود، درصد دام‌گستری این وبگاه آزمایشی ۷/۴۳ محاسبه شده و وبگاه «مشکوک» است. یکسان بودن عدد خروجی با خروجی سامانه‌ی فازی قبلی به خوبی اثبات می‌کند شاخص‌هایی که از ورودی‌های سامانه‌ی فازی حذف شده اند، تأثیر قابل توجهی در نتیجه‌ی پایانی آن نداشته و صرفاً تعداد محاسبات را افزایش داده است. نقش شاخص‌ها در پایگاه قواعد سامانه‌ی فازی-ژولیده نسبت به قواعد سامانه‌ی فازی تغییری نکرده است، به همین دلیل در صورت یکسان بودن مقادیر ورودی به ازای شاخص‌های مشترک، نتیجه‌ی نهایی تشخیص سامانه‌ی فازی-ژولیده متفاوت از سامانه‌ی فازی نیست. لذا مزیّت استفاده از سامانه‌ی فازی-ژولیده، سرعت آن در تشخیص دام‌گستری است که در ادامه شرح داده می‌شود. در شکل ۴-۱۷، شش ستون از متغیرهای ورودی و ستون خروجی آمده است و مشاهده می‌شود که وضعیت هر متغیر در هر قانون به ازای مقادیر ورودی محاسبه شده و با خطوط قرمز مشخص شده است. در بالای ستون آخر، عدد خروجی مشخص شده است.
شکل ۴-۱۷ قواعد سامانه­ی خبره­ی فازی- ژولیده پس از اجرای نمونه‌ی آزمایشی
جدول ۴-۱۳ نتایج اجرای سامانه‌ی خبره‌ی فازی-ژولیده

 

ردیف	طول URL	میزان اعتبار گواهی دهنده	جزئیات موجود در گواهی	URL غیرعادی لنگر	SFH غیرعادی	اضافه کردن پیشوند و پسوند	میزان خطر دام‌گستری خروجی سامانه­ی فازی- ژولیده (درصد)	تشخیص	صحت نتیجه
۱	۶۴	۰	۰	۰	۰	۰	۴/۹۱	جعلی	درست
۲	۲۸	۰	۰	۰	۰	۱	۴/۹۱	جعلی	درست
۳	۶۰	۳/۸	۷	۰	۰	۱	۳/۱۹	کمی مشکوک	نادرست

در تاریخ الحکما آمده است : «هرمس الثالث هرمس مصری است و همین هرمس است که او را مثلث بالحکمه نامیده اند از آنکه سیمین هرامسه بود. این هرمس نیز بعد از طوفان است. فیلسوفی بوده، در عهد قدیم. همواره سیاحت نمودی. و معرفتی تمام به هر بلد و صفات آن و طبایع اهل آن حاصل داشت. او را کتابی است جلیل الشأن در صناعت کیمیا. و کتابی درحیوانات ذوات السموم.» (قفطی: ۱۳۴۷،۴۷۳)
۲-۱۰مکتب هرمسی و تأثیر آن در تمدن های دیگر
یکی از نتایج مهمی که تلاقی تمدن های یونانی و مصری در اسکندریه به بار آورد، ایجاد مکتب خاصی بوده که به نامهرمس شهرت یافت و اثر عمیقی از هخود در علوم و فلسفه و ادیان ملل غرب آسیا و حوالی دریای مدیترانه به جای گذاشت.
در قرون وسطی نام هرمس نزد مسیحیان و مسلمانان و همچنین یهودیان به عنوان بانی و موسس حکمت و علم تلقی می شد، و کتب و رسائل متعددی که به وی نسبت داده شده بود مورد مطالعه جمیع طالبان معرفت قرار می گرفت، تا حدی که تقریباً درهر رشته از علوم اثری از تعلیمات خاص مکتب هرمسی دیده می شد.در این دوره دانشمندان مشهوری در جهان اسلام مانند جابرابن حیان و اخوان صفا و جلدکی و مجریطی و ابن سینا و سهروردی و نیز برخی از مشاهیر مغرب زمین مانند البرت کبیر و راجر بیکن و ریموندلول از تعالیم مکتب هرمس پیروی می کردند. و در دورۀ رنسانس بسیاری از فلاسفه و دانشمندان نامی مانندآگریپا و پاراسلسوس هرمس را مشعلدار علم و خرد معرفی کردند. حتی می توان گفت که متفکرین عصر رنسانس کوشش کردند تا هرمس و مکتب او را جایگزین مکتب ارسطو و فلسفۀ مشایی که در قرون وسطی بر عالم دانش حکمفرما بود سازند. از قرن هفدهم به بعد نیز گر چه نظرگاه علوم طبیعی و فلسفه متوجه جهت دیگری شد، گروهی مانند نیوتن و بویل که از پایه گذاران علوم جدید به شمار می آیند، علاقه مند به فلسفه هرمسی بودند.
این مکتب در قرن نوزدهم اثر به سزایی در مکتب فلاسفه طبیعت که در آلمان گسترش یافت از خود باقی گذاشت. فلسفۀ هرمسی و نوشته های این مکتب که از یک نوع جهان شناسی خاص و عقاید ممتاز حاکی است در ادوار مختلف اثر زیادی در نحله های فلسفی و علمی مشرق زمین و هم چنین اروپا به جا گذاشته است.
۲-۱۱ هرمس و هرمونتیک
لفظ هرمونتیک از فعل یونانی با همین ساختار مشتق شده است این فعل در یونانی به معنای تفسیر کردن و شرح دادن می باشد و امروزه نیز غالباً همین معنا از آن افاده می گردد. همان طور که بیان شد، هرمس را کاشف و واضح بسیاری از علوم و دانشها دانسته اند مانند موسیقی، نجوم، خط، زیان و غیره… با این وصف به نظر می رسد وجه ارتباط لفظ هرمونتیک با هرمس، به این نکته برمی گردد که او را واضح زبان و خط می دانستند، و چنانکه در اسطورۀ یونانی هرمس مشاهده کردیم، او پیغام رسان و واسطۀ خدایان با مردم بود. در حقیقت او سخن خدایان را برای مردم قابل فهم کرده و به زبان آنها بیان می کرد.

درست ما مسئلۀ هرمونتیک یا برداشت از متن چیزی است که با عنوان تفاوت تاویل و تفسیر بدان اشاره شده است و تفسیر، سخن مجمل را به مفصّل درمی آورد درحالی که در تأویل یک متن، چیزی بیان می گردد که در پشت ظاهر لفظ قرار گرفته است، یا اینکه معنای دیگری غیر از معنای نخست و ظاهری لفظ اراده می شود.
در اسطوره های یونان، هرمس کسی بود که پیغام خدایان را به بشر می رساند و آن را برای مردم تأویل و تفسیر می کرد و در حقیقت هرمس را باید پیامبری دانست که واسطۀ میان خدا و مردم بوده است.
بنابر نظر واژه شناسان، لفظ «هرمنوتین» دارای سه وجه اصلی است که عبارتند از :
بیان کردن یک مطلب
شرح و توضیح دادن چیزی
ترجمه کردن
بنا بر آنچه که گفته شد، به نظر می رسد این سه وجه در هرمس به خوبی نمایان گردیده است.
درحقیقت می توان گفت که در فرایند هرمنوتین، مطلبی را که برای شنونده غریب و ناآشناست به گونه ای تحول معنایی، به سخنی قابل فهم و درک تبدیل می شود، درست مانند اسطوره یونانی که سخن خدایان توسط هرمس به سختی قابل فهم برای مردم تبدیل می گردد.
بنابراین در اینجا می توانیم به یکی ازوجوه تشخیص مکتب هرمسی اشاره کنیم ، یعنی فرایندی که به قابل فهم کردن مطالب رمزی، پیچیده و متعالی و ریختن آن در قالب الفاظ و عباراتی دیگر می پردازد شاید بتوان این فرایند را فرآیندی هرمسی نامید و بر این اساس، این فرایند در تمامی مشرب مشرب هایی که بر پایۀ اشراق و شهود استوار است مانند عرفان، تصوف، فلسفۀ اشراق، و … قابل مشاهده است و این همان چیزی است که در بسیاری از اشعار شعرا به چشم می خورد و افرادی که تنها به ظاهر الفاظ توجه می کنند گویندۀ آن سخنان را کافر یا شراب خوار و … می خوانند.
در حقیقت یک عارف و یا یک شاعر با درک یک حقیقت متعالی، سعی می کند تا آن را به زبان مردم بیان کند و بدون آنکه خود بداند به فرایند مسّمی به فرایند هرمسی روی آورده است.
۲-۱۲ شیخ محمود شبستری
شیخ سعدالدین محمود بن امین الدین عبدالکریم بن یحیی شبستری از عرفا و شعرای قرن هشتم هجری است.
با وجود شهرت این عارف بزرگ، از زندگی وی اطلاعات زیادی در دست نیست . سال ولادت او را مختلف ذکر کرده اندکه از آن میان سال ۶۸۷ صحیح تر به نظر می آید.
محل تولد شبستری، روستای شبستر درهشت فرسخی تبریز است. در ایام تولد شیخ محمود، تبریز شاهد طلوع قدرت مغول بود که غلبۀ آنها نوعی هرج و مرج فکری را نیز به وجود آورد و مدتی بین آیین اسلام و نصارا و بودا، دردربار ایلخانان کشمکش سختی وجود داشت تا سرانجام در سال ۶۹۶ که در آن هنگام شیخ شبستری کودکی بیش نبود غازان اسلام آورد و این کشمکش خاتمه یافت .
شبستری پس از کسب دانش در تبریز به مسافرت پرداخته است و شهرهای مصر و شام و حجاز را دیده و از علمای این سرزمین ها کسب فیض نموده است. « کمال الدین حسین گازرگاهی در کتاب افسانه آمیزخود مجالس العشاق که در سال ۹۰۸ هجری تألیف کرده می نویسد که شیخ یک ماجرای عاشقانه داشته است» (سبحانی،۱۳۸۴، ۳)
شیخ در سفرش به کرمان ازدواج می کند و صاحب اولاد می شود. او پسری به نام عبدالله داشته که جوانی فاضل و کامل و در هر علمی مخصوصاً فنون علم ریاضی ماهر بوده است.«او در سال ۹۲۶ ازجانب سمرقند به دربار روم رفته و سلطان سلیم او را تعظیم زیادی کرده و برایش ماهانه مبلغی تعیین کرده بود که به او انعامی می داده است» (خالقی و کرباسی، ۱۳۸۸، ۲۱)
او مثنوی به نام شمع و پروانه به نام سلطان سلیم گفته که دارای معانی دلپذیری است و نیز رساله ای به زبان پارسی در قواعد معما به نام همان سلطان نوشته که امثلۀ قواعد معما همه به نام سلطان سلیم قرار داده شده است.
شیخ محمود سرانجام به تبریز بازگشته، و «در سال ۷۲۰ در ۳۳ سالگی وفات یافته و در شبستر وسط باغچه ای که به گلشن معروف است، در جوار مزار استادش بهاء الدین یعقوب تبریزی مدفون گردیده است.» (صفی نیا، ۱۳۸۱، ۱۶۰)
در زمان شبستری که دوران حکومت ایلخانان بود، خانقاههای متعددی در اطراف و اکناف ممالک ایلخانی دایر بود و جمع زیادی از صوفیان در آن خانقاهها به انجام آداب تصوف از محضر مرشدان و مشایخ خود مشغول بودند. و ایلخانان بزرگ مغول یعنی غازاخان و اولجایتو و سلطان ابوسعید از صوفیه حمایت می کردند. و لیکن وزرای ایلخانان به خصوص خواجه رشیدالدین فضل الله و خواجه غیاث الدین به مشایخ صوفیه روی خوش نشان نمی دادند و در همین بُرهه بود که عارفان بزرگی چون صفی الدین اردبیلی و شبستری صفحات تاریخ شعر و ادب را مزین ساختند . دربارۀ اساتید شبستری نیز اختلاف است.لاهیجی، شارح گلشن راز شیخ او را امین الدین می نویسد.
دکتر زرین کوب درکتاب جستجو در تصوف ایران می نویسد: «ممکن است که شیخ، مرید امین الدین باله بوده باشد که می گویند در۶۹۸ در تبریز به صحبت باباحسن بلغاری رسیده است.»(زرین کوب، ۱۳۸۸، ۳۱۹)
وی معتقد است که «احتمال دارد نام مرشد شبستری با نام شاگردش امین الدین تبریزی که گلشن راز را هم شرح کرده است، خلط شده باشد.» (همان،۴۱۴)
۲-۱۲-۱ آثار شبستری
الف: آثار منظوم
۱-گلشن راز: این مثنوی دربحرهزج مسدس مقصور یامحذوف دروزن شیرین وخسرونظامی است که مهمترین ومشهورترین اثر ناظم است.گلشن رازدرپاسخ سوالات امیرحسینی هروی سروده شده است.
۲ ۲- سعادت نامه : که مثنویی است عرفانی بر وزن حدیقه الحقیقه سنایی مشتمل بر چهار باب و هر باب در بر دارنده فصول و حکایات در حدود سه هزار بیت است. اهمیت این منظومه به این دلیل است که در برگیرنده مطالبی دربارۀ پیران بی نام و نشان و گمنام نزدیک به عصر شیخ محمود است.
ب: آثار منثور
حق الیقین: نام کامل آن حق الیقین فی معرفه رب العالمین است. این رساله در هشت باب و حاوی دقایق عرفان نظری و مبتنی بر قرآن و برهان است.
مرآه المحققین : رساله ای است در هفت باب به نثری ساده و روان است و شیخ در این دو اثرخود،درتبیین وتوضیح مطالب فلسفی وعرفانی،پختگی و دقت نظر پیرانه ای نشان داده است.
شاهد: یاشاهدنامه رساله ای است در بیان عشق و عاشق و معشوق که بعضی در صحّت انتساب آن به شبستری تردید کرده اند.
اما خود شبستری در پایان باب پنجم حق الیقین، هنگام سخن گفتن از عشق مجازی و حقیقی می نویسد: «اسرار مراتب این حال را در رساله ای که موسوم است که به شاهد حواله کرده ایم آنجا طلب باید کرد.»(نوربخش،۱۳۸۳ ، ۲۸)
۲-۱۲-۲ گلشن راز
آثار زیادی از متون عرفانی ادب فارسی به زبان رمز و ایماء و اشاره بیان شده است، که عواملی در گفتن چنین سخنانی نقش جدی را ایفا می کنند. یکی از علل رمز گرایی صوفیان در آثار رمزی شان این است که چون موضوع معرفت صوفیانه، جزء اموری است که خارج از دایرۀ محسوسات و قلمرو عقل است و واسطۀ رسیدن به این معرفت، دل یا روح یا نفس انسانی است که خود نیز امری بیرون از دایرۀ ادراک حس و عقل می باشد، بنابراین معرفت کسی که صاحب دل است وقتی حاصل می شود که وی از طریق ریاضت و مجاهدت به مرحلۀ کشف حجاب حسی رسیده باشد. و این چنین ت تجربیات شخصی و بیان کردن آن بسیار دشوار است. و جزء از طریق رمز و اشاره امکان پذیر نمی باشد؛ چرا که در این حال، صوفی مجبور است این تجربۀ شخصی و غیر حسی را با کلماتی بیان کند که مولود تجربه های حسی مناسب ادای معانی محدود و عمومی است و ناچار استفادۀ از آنها در بیان تجارب صوفیانه، رمز آمیز کردن آنهاست.
و نیزگفته اند که چون «عقاید نو افلاطونی و وحدت وجودی با تصوف اسلامی آمیزش نزدیک یافت، به شدت مورد اعتراض فقهای معتصب و اهل شریعت واقع شد» (خالقی و کرباسی، ۱۳۸۸، ۴) زیرا که سازگاری نداشتن این گونه اندیشه ها با عقیدۀ توحید متشرعین، موجب شد که صوفیه مورد تکفیر فقها واقع شوند. «صوفیه که نمی خواستند از اسلام خارج باشند یا خارج شمرده شوند در قرن چهارم و پنجم از یک سو به تأویل و تفسیر عارفانه قرآن دست زده و تصوف را با اسلام تطبیق دادند و از یک سوی دیگر متمایل به رمز و سّر شده، خود را در بیان حقایق عرفانی به تعبیرات ویژه مقید ساختند؛ به این معنی که در پرده سخن گفتند و کلمات را در معانی مجازی بسیار دور بکار بردند و پیروان تصوف را به پنهان داشتن اسرار و لب فروبستن توصیه نمودند.» (صبور، ۱۳۴۹، ۲۰۹-۲۱۰)
رمز کلمه ای عربی و در اصل به معنی لب یا چشم یا به ابرو یا به دهن یا به زبان اشارت کردن است. این کلمه در زبان فارسی همانند زبان عربی به معنی های گوناگون بکار رفته است؛ از جمله: اشاره، راز، سر، ایما، دقیقه، نکته، اشاره کردن به صورت پنهانی و بیان مقصود با نشانه ها و علائم قراردادی است.
در قرآن که کلام خداوند تبارک و تعالی است کلمه رمز یکبار به طور صریح و واضح بیان شده است آن هم در سوره آل عمران آیه ۴۱ که خداوند در این آیه چنین می فرمایند: «قالَ ربِّ اجعَل لی آیهً قالَ آیَتُک ألّا تّکَلِّمَ النّاسَ ثَلاثَه اَیّامٍ اِلّا رمزاً»
در علم بیان، رمز یکی از انواع کنایه است و گفته اند: «رمز کنایه ای است که وسایط آن اندک باشد و معنی پنهان و احتیاج به قدری تأمل داشته باشد. و در آثار متصوفه رمز عبارت از معنی باطنی است که مخزون است تحت کلام ظاهری که غیر از اهل آن بدان دست نیابند.» (پورنامداریان،۱۳۸۶، ۴)
و یکی از راه های پی بردن به رمز مطالب عرفا، مطالعه مکاتبات و مراسمات آنها می باشد؛ استفاده از رمز سبب می شود که امکان اراده معنی حقیقی کلمه وجود داشته باشد و از سوی دیگر آن معنی مجازی رمز هم واضح نباشد و مقصود سخنگو یا نگارنده پوشیده و مخفی بماند، در نتیجه خوانندگان در هر زمانی معانی و مفاهیم مجازی مختلفی از کلمه پیدا کنند.
یکی از کتبی که در آن شرح معانی و راز و رمزهای عرفانی به رشته نظم کشیده شده است، مثنوی گلشن راز شیخ محمود شبستری است.
۲-۱۲-۳ میانی عرفانی در گلشن راز
گلشن راز منظومه بالنسبه کوچک اما بسیار مهم است که هر چند غالباً تأثیر حکمت ابن عربی و بعضی شارحان او را نشان می داد و با توجه و علاقه ای که گوینده اش به شیوه شعر عطار داشت به سرچشمه معنویت مولانا جلال الدین هم نزدیک بود و اینکه «تعدادی از شارحان کتاب گه گاه در تبیین مقاصد و مطالب وی نیز به ابیات مثنوی مولوی استشهاد کرده اند، در عین حال نشان می دهد که فهم درست تمام مندرجات آن کتاب بی مدد مثنوی میسر نیست.»(زرین کوب، ۱۳۸۸، ۳۱۳)

سه فوریتی

 

 

 

۲-۱۷-۲- قانونگذاری تفویضی طبق اصل هشتاد و پنجم قانون اساسی
در مواردی که مجلس ضروری تشخیص دهد، می‌تواند طبق اصل هشتاد و پنجم قانون اساسی اختیار تصویب آزمایشی بعضی از قوانین را که جنبه دائمی دارند به کمیسیون‌های خود و تصویب دائمی اساسنامه سازمان‌ها، شرکت‌ها، مؤسسات دولتی یا وابسته به دولت را به کمیسیون‌های خود یا به دولت تفویض کند (ماده (۱۶۸))
تقاضای ارجاع طرح یا لایحه‌ای طبق اصل هشتاد و پنجم قانون اساسی به کمیسیون یا کمیسیون‌های مجلس و یا دولت تا قبل از شروع رسیدگی نهایی در مجلس می‌تواند توسط دولت یا ۱۵ نفر از نمایندگان مطرح گردد. این تقاضا در جلسه علنی اعلام و به ترتیب در دستور کار مجلس قرار می‌گیرد (ماده (۱۶۹)).
هنگام طرح تقاضای مزبور در مجلس، نماینده دولت و یا نماینده منتخب تقاضاکنندگان، دلایل ضرورت ارجاع طرح و یا لایحه را حداکثر به مدت ۱۰ دقیقه بیان می کند و سپس دو نفر مخالف و دو نفر موافق که قبلاً ثبت نام کرده‌اند و در صورت عدم ثبت نام، در مجلس نوبت گرفته اند، هر یک به مدت ۱۰ دقیقه صحبت کرده و آنگاه رأی گیری می‌شود (ماده (۱۷۰)).
پس از موافقت مجلس، طرح یا لایحه به کمیسیون فرستاده می‌شود. ترتیب رسیدگی این قبیل طرح‌ها و لوایح در کمیسیون همان ترتیب رسیدگی و تصویب طرح‌ها و لوایح در مجلس خواهد بود، اما مناط در تصویب رأی حداقل دو سوم اعضای کمیسیون می‌باشد (ماده (۱۷۱)).
پس از تصویب قانون در کمیسیون‌ها، تعیین مدت اجرای آزمایشی آن در دستور کار مجلس قرار خواهد گرفت، به این ترتیب که قانون مصوب کمیسیون به همراه پیشنهاد مدت اجرا، ۴۸ ساعت قبل از طرح در مجلس تکثیر و در اختیار نمایندگان قرار گیرد. هنگام طرح تعیین مدت در جلسه علنی، در صورتی که پیشنهاد دیگری نباشد، نسبت به پیشنهاد کمیسیون رأی گیری می‌شود. در غیر این صورت، نسبت به پیشنهاد نمایندگان به ترتیب وصول در جلسه علنی پس از صحبت یک مخالف و یک موافق رأی گیری خواهد شد (ماده (۱۷۲)).
برای دائمی نمودن این قوانین باید طرح یا لایحه‌ی جدیدی تقدیم مجلس شده و سیر قانونی تصویب را مجدداً طی نماید. طرح یا لایحه مذکور می‌تواند به صورت ماده واحده و بدون تغییرات یا با اصلاح موادی از قانون آزمایشی تنظیم شود (تبصره «۱» ماده (۱۶۸)). ضوابط کلی و همچنین فرایند تفویض قانونگذاری مجلس شورای اسلامی مطابق اصل هشتاد و پنجم قانون اساسی به صورت نمودار (۲-۲) زیر ارائه شده است.

 

 

ترتیب رسیدگی

 

نهاد مسئول قانونگذاری

 

اختیارات قابل واگذاری

 

 

 

مشابه سایر طرح‌ها و لوایح در کمیسیون‌ها بوده است، اما مناط در تصویب، رأی حداقل دو سوم اعضای کمیسیون است (ماده ۱۷۱)

 

کمیسیون ها

 

تصویب آزمایشی برخی قوانین

 

 

 

تصویب دائمی اساسنامه سازمان‌ها، شرکت‌ها، مؤسسه‌های دولتی یا وابسته به دولت

 

 

 

طبق آیین نامه داخلی هیئت وزیران (ماده ۱۷۳)

 

دولت

 

تصویب دائمی اساسنامه سازمان‌ها، شرکت‌ها، مؤسسه‌های دولتی یا وابسته به دولت

 

 

 

مراحل رسیدگی و تصویب قوانین آزمایشی (مواد ۱۶۸ تا ۱۷۳ آیین نامه داخلی مجلس)
اعلام وصول تقاضا در جلسه علنی و قرار دادن آن در دستور کار مجلس طبق نوبت
بررسی ضرورت ارجاع طرح یا لایحه به کمیسیون یا کمیسیونهای مربوط در مجلس پس از ارائه دلایل ضرورت ارجاع توسط یکی از پیشنهاد دهندگان یا نماینده دولت و صحبت دو موافق و دو مخالفت و اتخاذ تصمیم مجلس
ارائه درخواست ارجاع طرح یا لایحه به کمیسیون های مجلس از سوی دولت یا ۱۵ نفر از نمایندگان در صحن علنی مجلس (ماده ۱۶۹)
ارجاع طرح یا لایحه به کمیسیون یا کمیسیون های مربوط در صورت تصویب مجلس
رسیدگی و تصویب در کمیسیون و ارجاع آن به مجلس همراه با پیشنهاد مدت اجرا
تکثیر و توزیع مصوبه کمیسیون در بین نمایندگان ۴۸ ساعت قبل از طرح در مجلس
طرح در جلسه علنی مجلس و رای گیری در مورد مدت اجرای آزمایشی طرح یا لایحه (در صورتی که پیشنهاد دیگری نباشد)
تهیه طرح یا لایحه لازم توسط نمایندگان یا دولت قبل از انقضاء مدت آزمایشی و ارائه آن به مجلس برای تعیین تکلیف دائمی (در غیر این صورت اعتبار قانونی آن پایان می یابد)
نمودار(۲-۲) ضوابط و فرایند تصویب قانونگذاری
۲-۱۷-۳- تفسیر قوانین
مطابق اصل هفتاد و سوم قانون اساسی شرح و تفسیر قوانین عادی در صلاحیت مجلس شورای اسلامی است. به همین دلیل آیین نامه داخلی مجلس به تبیین نحوه تفسیر قوانین نیز پرداخته است.
تفسیر قوانین نیز همچون سایر مصوبات قانونی مجلس به واسطه طرح یا لایحه در دستور کار مجلس قرار می‌گیرد. مطابق ماده (۱۷۴) آیین نامه، رسیدگی به طرح‌ها و لوایح مربوط به شرح و تفسیر قوانین عادی یک شوری است و می‌تواند به طور عادی یا به صورت فوریت مورد مذاکره قرار گیرد. البته در تفسیر قوانین بحث در کلیات و جزئیات از هم تفکیک نمی‌شود. نحوه رسیدگی به این طرح‌ها و لوایح به این صورت است که استفساریه به صورت عادی و یک فوریتی باشد، پس از گزارش کمیسیون و توضیح سخنگو، یک مخالف و یک موافق، هر یک به مدت ۱۰ دقیقه صحبت خواهند کرد. با پیشنهاد رئیس و یا ۱۰ نفر از نمایندگان و تصویب مجلس مدت صحبت و تعداد مخالف و موافق تا دو برابر قابل تغییر است. در مورد تفسیر قوانین نماینده دولت هم می‌تواند صحبت کند (ماده ۱۷۵)
در صورتی که گزارش کمیسیون و همین طور پیشنهادهای دیگر که به کمیسیون رسیده است، به تصویب مجلس نرسد، هر نماینده می‌تواند نظر خود را کتباً به هیئت رئیسه بدهد. پیشنهادها به ترتیب وصول مورد بحث قرار می‌گیرد و اگر پیشنهادی به تصویب نرسید موضوع برای بحث بیشتر به کمیسیون ارجاع می‌شود (ماده ۱۷۶). در صورتی که تفسیر به صورت دو فوریتی و سه فوریتی باشد نیز همانند دیگر طرح‌ها و لوایح دو فوریتی و سه فوریتی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد (ماده ۱۷۷).
باید توجه داشت با عنایت به ماده (۱۳۰) آیین نامه، طرح یا لایحه تفسیری یک قانون نمی‌تواند حاوی مقررات جدیدی بوده و صرفاً می‌توانند قانون قبلی را تفسیر نمایند. برای اصلاح قانون قبلی لزوماً باید طرح یا لایحه به منظور اصلاح یا نسخ آن قانون آماده و تقدیم مجلس شود.
۲-۱۷-۴- بررسی و تصویب معاهدات و قراردادهای بین‌المللی

۱۵ثانیه

 

 

 

۱۹-اتانول۱۰۰%

 

۱۵ثانیه

 

 

 

نکته:
۱- اتانول اسیدی: اضافه کردن ۱میلی لیتر هیدروکلریک اسید غلیظ به ۲۰۰میلی لیتر اتانول ۷۰%.
۲- قبل از پوشاندن با چسب ۱ دقیقه در محلول زیلن-اتانول که دارای نسبت یک به یک هستند قرار داده می شود.
۳- ۱ دقیقه در محلول زیلن ۱۰۰% برای شفاف شدن قرار داده می شود.

۴- سپس در وسط لام چسب انتلان قرار داده می شود و روی آن را لامل بزرگ mm50×۲۴ قرار داده می شود.
۵- بعد توسط میکروسکوپ با بزرگنماییX100 حداقل ۱۰۰ اسپرم مورد مطالعه قرار می گیرد تا بتوان درصد اسپرم های طبیعی را بیان نمود.
نمونه ای از نظر مورفولوژی سالم است که سر بیضی شکل با ابعاد ۵×۵/۲ میکرون و حدود ۷۰% آکروزوم واضح و یکنواخت در سمت قدامی سر باشد. در ضمن بایستی دارای گردن سالم و بدون نقایص آناتومی با دم دراز و کشیده باشد. در صد اسپرم های طبیعی قبل و بلافاصله بعد از Swin-up Direct بررسی وثبت گردید (WHO 2010).
۲-۳-۳- Direct swim-up
از این روش برای شسشوی نمونه های نرمال^[۸۸] برای استفاده در تکنیک IUI مورد استفاده قرار می گیرد.
۲-۳-۳-۱- روش کار
۱- به میزان ۲/۱ میلی لیتر محیط کشت اسپرم درون لوله فالکون ۱۵ میلی لیتری ریخته می شود و سپس ۱ میلی لیتر از نمونه به وسیله ی پیپت پاستور از ته اضافه می شود.
۲- لوله فالکون با زاویه ۴۵ درجه به مدت یک ساعت در انکوباتور ۳۷ درجه سانتی گراد قرار داده می شود.
۲-۴-چگونگی قرارگیری لوله فالکون بازاویه ۴۵ درجه در انکوباتور
۳- سپس ۳/۲ مایع رویی که حاوی اسپرم های متحرک با مورفولوژی خوب هست جدا شده و داخل یک لوله آزمایش ریخته می شود.
۴- ۵/۱ تا ۲ سی سی محیط کشت اسپرم به تست تیوپ اضافه می شود و به مدت ۵ دقیقه با دور ۵۰۰-۳۰۰g سانتریفوژ می شود.
۵-بعد از سانتیریفیوژ ۵/۰ میلی لیتر محیط کشت اسپرم ته لوله روی رسوب تشکیل شده باقی گذاشته و سپس رسوب درون محیط کشت اسپرم باقی مانده حل می شود(WHO 2010).
۲-۳-۴- تست بررسی میزان پراکندگی کروماتین اسپرم (SCD)
یکی از روش های بررسی قطعه قطعه شدن DNA اسپرم^[۸۹] با این روش می باشد که باید بر روی نمونه تازه صورت گیرد.
۱-۳-۴-۱- روش کار
۱-ابتدا آگارز^[۹۰] استاندارد با غلظت ۶۵/۰درصد آماده می شود سپس آگارز را در مایکروفر گذاشته تا آگارز ذوب شده و شفاف گردد، بعد یک لام لیبل دار برداشته و داخل آگارز ذوب شده می شود و بیرون کشیده می شود تا یک لایه آگارز روی لام قرار گیرد سپس پشت لام با دستمال از آگارز تمیز می شود همچنین می شود با بهره گرفتن از سمپلر آبی آگارز برداشته شود و بر روی تمام نقاط لام ریخته می شود، ضخامت آگارز روی لام باید کم باشد، بعد در دمای محیط گذاشته می شود تا آگارز روی لام ببندد.
۲- آگارز با نقطه ذوب پایین^[۹۱] با غلظت ۱ درصد ساخته می شود سپس در مایکروفر گذاشته تا آگارز با نقطه ذوب پایین ذوب شده و شفاف گردد.
۳- با سمپلر ۷۰ میکرو لیتر آگارز با نقطه ذوب پایین برداشته ودرون یک میکروتیوپ ریخته می شود، بعد با سمپلر ۳۰ میکرو لیتر نمونه را برداشته و داخل میکروتیوپ ریخته می شود سپس آگارز با نقطه ذوب پایین با نمونه مخلوط کرده؛ بعد ۵۰ میکرولیتر از این مخلوط را با سمپلر روی لامی که آگارز معمولی بود ریخته می شود و بعد برروی آن یک لام بزرگ mm)50×۲۴) قرار داده می شود و به مدت ۴ دقیقه در یخچال نگه داری می شود تا ببندد.
۴- سپس لامل به صورت موازی با سطح لام کشیده می شود تا لامل از لام جدا شود.
۵- بعد لام درون محلول HCl 08/0 نرمال به مدت ۱۷ دقیقه در تاریکی قرار داده می شود.
۶- لام به مدت ۱۰ دقیقه در محلول شماره یک در دمای اتاق قرار داده می شود، محلول شماره یک چون داری مرکاپتواتانول می باشد در زیرهود این کار را انجام می شود.
۷- لام به مدت ۱۵ دقیقه در محلول شماره دو در دمای اتاق قرار داده می شود.
۸- سپس لام را به مدت ۲ دقیقه در محلول شماره سه در دمای اتاق قرار داده می شود.
۹- بعد لام در سری های الکل ۷۰ درصد،۹۰ درصد و۱۰۰ درصد هر کدام به مدت ۲ دقیقه قرار داده می شود. این کار برای آبگیری از نمونه ها لازم می باشد. استفاده از سری های الکل برای آبگیری به این دلیل است که فرایند آبگیری آهسته انجام شود و سلول به یکباره آسیب نبیند.سپس لام در دمای اتاق گذاشته می شود تا خشک شود.
۱۰- در داخل یک لوله رنگ رایت با محلولPBS به نسبت یک به یک مخلوط می شود، سپس این مخلوط با سمپلر بر روی تمام لام ریخته می شود و به مدت ۱۰ دقیقه زمان داده می شود.
۱۱- لام در آب روان قرار داده می شود تا زمانی که آب شفاف شده و اثری از رنگ رایت در آب دیده نشود.
۱۲- لام در مجاورت هوا قرار داده می شود تا خشک شود.
۱۳-حال لام برای آنالیز از نظر قطعه قطعه شدن DNA آماده شده است، لام آماده شده با میکروسکوپ نوری با بزرگنمایی X100 بررسی می شود و تعداد ۱۰۰ اسپرم شمارش می شود و میزا ن سلول هایی که دچار قطعه قطعه شدن DNA شدند به صورت درصد بیان می شود، قطعه قطعه شدن DNA بر اساس تشکیل هاله در اطراف سر اسپرم به ۴ حالت می باشد که عبارتنداز(Fernandez, et al., 2003):
۱-هسته اسپرم با هاله بزرگ ( بدون قطعه قطعه شدن DNA)
۲-هسته اسپرم با هاله متوسط( بدون قطعه قطعه شدن DNA)
۳-هسته اسپرم با هاله کوچک( دارای قطعه قطعه شدن DNA)
۴-هسته اسپرم بدون هاله(دارای قطعه قطعه شدن DNA)
۲-۳-۵- روش رنگ آمیزی تانل
ابتدا غلطت نمونه شسته شده به ۲۰ میلیون رسانده و اسمیر تهیه می شود. پس از خشک شدن اسمیر ها در دمای اتاق مراحل زیر به ترتیب انجام می شود :
۱-فیکس کردن اسمیرها : الف)پارافرمالدهید ۴% در PBS با PH=7.4 (بمدت ۲۰ دقیقه در دمای ۱۵ تا ۲۵ سانتیگراد).
ب) یا در متانول ۱۰۰% بمدت ۴ دقیقه (نگهداری طولانی مدت در فریزر).
۲-لام های فیکس شده در جا لامی گذاشته و آنها به مدت ۳۰ دقیقه در محلول (×۱) PBS که از قبل تهیه شده قرار داده می شود. نقش PBS شستشوی نمونه می باشد.
۳-انکوباسیون با محلول blocking ( H₂O₂ ۳% در متانول) بمدت ۱۰ دقیقه در دمای ۱۵ تا ۲۵ سانتی گراد صورت می گیرد.
۴-سپس با PBS به مدت ۵ دقیقه شستشو داده می شود.
۵-انکوباسیون با محلول تریتون ۱/۰ درصد در سدیم سیترات ۱/۰ درصد این محلول باید به صورت تازه ساخته شود و روی یخ بمدت ۲ دقیقه در دمای ۲ تا ۸ درجه سانتیگراد صورت می گیرد ، تریتون باعث نفوذ پذیری غشای سلول ها می شود.
۶- سپس با PBS به مدت ۵ دقیقه شستشو داده می شود.
۷-محلول TUNEL بمدت ۱ ساعت در محیط تاریک، مرطوب و دمای ۳۷ درجه قرار داده می شود. این محلول طبق پروتکل کیت مصرفی تهیه می شود به این صورت که کیت را که در فریزر نگهداری می شود را بیرون آورده می شود و به مدت یک الی دو دقیقه در محیط گذاشته تا از حالت یخ به صورت مایع تبدیل شود. بعد برای هر لام، ۵ میکرو لیتر محلول آنزیم و ۴۵ میکرو لیتر محلول لیبل درون یک میکروتیوپ با هم مخلوط می شود و به تمام قسمت های لام ریخته می شود. ظرف مستطیل شکل بزرگی برداشته، دو میله به صورت موازی در آن گذاشته می شود و لام ها روی میله ها چیده می شود، کمی آب مقطر ته ظرف ریخته می شود تا مرطوب بماند، پس از گذاشتن در ظرف، ظرف به مدت یک ساعت درون انکوباتور قرار داده می شود تا واکنش های مربوطه صورت گیرد.
۸- سه مرتبه به وسیله ی PBS، هر مرتبه به مدت ۵ دقیقه شستشو داده می شود.
۹-سپس انکوباسیون با converter – probe بمدت ۳۰ دقیقه در انکوباتور ۳۷ درجه صورت می گیرد.

نحوه انجام عمل دباغی :
لایمینگ و دیلایمینگ الیاف را از هم جدا می کند اما نمی تواند از به هم چسبیدن آنها به هنگام خشک شدن جلوگیری کند از این رو اگر پلت آهک گیری شده خشک شود سفت و سخت می شود. اما پلتی که به صورت سالامبور است اگر خشک شود دارای نرمیت کافی خواهد بود اما همین پلت اگر خیس شود متورم می شود و اگر شستشوی آن ادامه یابد با از دست دادن اسید و نمک به هنگام خشک شدن سفت و سخت و استخوانی می شود.
دباغی واقعی وقتی صورت می گیرد که هردو اثر گفته شده در بالا، باهم در پلت ایجاد شود. موادی که دو اثر فوق را در پلت ایجاد کند مواد دباغی خوانده می شود.
انواع مختلف مواد دباغی :
مواد معدنی (مانند نمکهای آلومینیم ،کروم ،زیرکونیم، تیتانیوم و آهن )
مواد گیاهی
مواد روغنی و چربی ها
مواد آلدئیدی
مواد دباغی مصنوعی (سینتن ها)
روش های مختلف دباغی :
بسته به مصرف هریک از مواد دباغی  روش های مختلف دباغی وجود دارد:
دباغی آلومینیومی
دباغی کرومی
دباغی گیاهی
دباغی روغنی
دباغی فرمالدئیدی و گلوتارآلدئیدی
دباغی آهنی و زیرکونیومی و تیتانیومی
دباغی ترکیبی
سالامبورکردن :
سالامبورکردن در عرف چرم سازی به مرحله اسیدی کردن مشهور است. در این مرحله با بهره گرفتن از اسید و نمک، پوست را ترشی گذاری می کنند. این کار به دو علت انجام می گیرد:
برای نگهداری دراز مدت پوست

برای آماده کردن پوست جهت دباغی کرومی (چون کروم خاصیت اسیدی دارد پلت هم بایستی شرایط مشابه کروم را داشته باشد).
ایمنی در ساخت سالامبور :
برای ایمنی کار و حفظ ونگهداری پلت در مرحله سالامبور سازی به موارد زیر باید توجه کرد :
آب حمام زیاد در نظر گرفته شود.
اول نمک اضافه شود و بعد انحلال کامل آن اسید اضافه شود .
اسید مصرفی قبلا در مقدار ۲۰ برابر وزن خود با آب سرد رقیق شده و خنک شده باشد.
اسید به آرامی و در حال چرخش درام به صورت تزریقی وارد حمام شود.
۱۰-۴-۲ دباغی مجدد :
عمل ریتانیگ روی پلت هایی انجام می گیرد که قبلا با مواد معدنی، گیاهی، سینتن ها، آلدئید و یا روغن های خام و یا مخلوطی از مواد فوق دباغی شده باشند. البته قریب به ۹۵% ریتانینگ روی وتبلو انجام می گیرد. دباغی اولیه ضمن حفظ پوست برای مدت معینی خواصی نظیر زیردست نرم، هم به چرم می دهد شاید زمانی می شد چرم را با دباغی اولیه و بدون نیاز به ریتانینگ به بازار عرضه کرد اما امروزه این کار ممکن نمی باشد. ریتانینگ همان عملی است که کیفیت چرم را به دلخواه خریدار تغییر دهد. امروزه همه دباغان قبول دارند که نرمی، پری، استحکام و کشش مورد نیاز چرم به واسطه ریتانینگ حاصل می شود. علاوه بر موارد فوق، خواصی نظیر ثبات در برابر عرق بدن، سبک بودن چرم، زیر دست کرک مانند داشتن و ضد آب بودن آن وظیفه ریتانینگ را دو چندان می کند.
عملیات ریتانینگ :

 

1. 1. عملیات قبل از پروسس:

 

نگهداری و سورت در انبار وتبلو
آبگیری و چروگ گیری
شیوینگ

 

1. 1. تعیین و تهیه مواد شیمیایی

 

1. 1. تعیین مواد شیمیایی (نوع مواد - میزان مواد)

 

۲٫تهیه مواد شیمیایی (توزین - اندازه گیری)
III.عملیات حین پروسس:

 

1. خنثی سازی

:میانگین مقادیر متغیرy
۳-۹-۲- رگرسیون چندگانه
در رگرسیون خطی یک متغیره، معادله y= α + β x معرف خط رگرسیون جامعه بود، که ما آن را به وسیله y^{^}= a + bx برآورد می کردیم. در رگرسیون خطی دومتغیره نیز معادله β_۲ x₂ +_۱y= α + β_۱ x معرف صفحه رگرسیون جامعه است (در فضای سه بعدی به جای خط صفحه داریم ) که می خواهیم آن را به وسیله b₂ x₂ +_۱y^{^}= a + b₁ x برآورد کنیم . در اینجا x₁ و x₂ دو متغیرمستقل ، y^{^} و a و b₁ و b₂ به ترتیب برآورد کنندهای α ، β_۱ و β_۲ هستند (آذر، ۱۳۸۵،ص ۲۱۹).
با بهره گرفتن از رگرسیون چندگانه می توان میزان تاثیرات متغیرهای مستقل (مولفه های سرمایه فکری) را در متغیرهای وابسته (شاخص مالی) سنجید .در این تحقیق برای آزمون فرضیات از آزمون رگرسیون چندگانه،ANOVA و جدول ضرایب جزئی استفاده می شود. قبل از استفاده کردن رگرسیون چندگانه، از ماتریس همبستگی برای تشخیص شدت میان همبستگی میان متغیرهای مستقل استفاده شده است.در مدل رگرسیون چندگانه آزمون “دوربین واتسون” به اندازه گیری میزان خود همبستگی باقی مانده ی مدل (µ۰) می پردازد این مقدار در فاصله بین ۰ تا ۴ است هرچه اعداد بدست آمده به ۲ نزدیک تر باشد نشان می دهد که خود همبستگی کمتراست در نتیجه جواب مدل رگرسیون به واقعیت نزدیک تر است.

۳-۹-۳- آزمون نرمال بودن (کولموگروف- اسمیرنوف)^[۱۵۰]
یکی از فرض‌های رگرسیون نرمال بودن داده‌ها است. برای آزمون نرمال بودن داده‌ها از آزمون کولموگروف- اسمیرنوف استفاده شده است. این آزمون، روش ناپارامتری برای تعیین همگونی اطلاعات تجربی با توزیهای آماری منتخب (نرمال) است. در آزمون KS فرض صفری که آزمون خواهد شد، توزیع مشاهدات و توزیع مشخصی (یا پارامتری معینی) است که با حدس و یا قرائن مختلف فکر کرده ایم توزیع مشاهدات با آن توزیع مشخص همخوانی دارد (همان منبع،ص۱).
۳-۹-۴- آزمون خود همبستگی(دوربین –واتسن)^[۱۵۱]
یکی دیگر از فرضهای رگرسیون عدم خود همبستگی باقی مانده ها است. بعبارت دیگر مدلی مناسب است که باقی مانده های حاصل از آن به هم وابسته نبوده و یا به عبارتی تصادفی باشد. برای آزمون نرمال بودن داده ها از آزمون کولموگروف- اسمیرنوف استفاده شده است. برای این آزمون از آماره دوربین واتسن استفاده شده است.
۳-۹-۵- چند هم خطی^[۱۵۲]
کاربرد و تفسیر یک مدل رگرسیون چندگانه به صورت آشکاری به برآورد ضرایب رگرسیون بستگی دارد. تعدادی از استنباط‌هایی که اغلب به این ضرایب بستگی دارند عبارتند از:
تشخیص اثرات نسبی متغیرهای مستقل
پیش بینی
انتخاب زیرمجموعه مناسبی ازمدل
اگر رابطه خطی بین متغیرهای رگرسیونی (مستقل) وجودنداشته باشد گوییم متعامد هستند. در این حالت استنباطهای فوق به سادگی انجام می شود. متاسفانه دربیشتر کارهای رگرسیونی متغیرهای مستقل، متعامد نیستند و این مشکل جدی به نظر می‌رسد. در چنین موقعیت‌هایی متغیرهای مستقل دارای رابطه خطی کامل هستند و استنباط‌های فوق می توانند گمراه کننده یا توأم باخطا باشد. وقتی وابستگی خطی نزدیک بین متغیرهای مستقل وجود داشته باشد، گوییم مسئله چندهم خطی اتفاق افتاده است لاری، یکی از معیارهایی که می توان با بهره گرفتن از آن این مسئله رابررسی نمود معیار^[۱۵۳] است که به صورت زیر تعریف می شود .

R²_j دراین تعریف ضریب تعیین حاصل ازرگرسیون زدن X_j روی باقیمانده متغیرهای رگرسیونی است. این روش منسوب به مارکوارت^[۱۵۴] (۱۹۷۰) است. VIF برای هر جمله در مدل اثر ترکیبی وابستگی ها بین متغیرهای مستقل روی واریانس آن جمله را اندازه می گیرد.
یک یا چند VIF بزرگ نشان دهنده چند هم خطی است. تجربه نشان داده است که اگر VIF از۵ یا ۱۰ بیشتر باشد، نشان دهنده برآورد ضعیف ضریب رگرسیونی مربوطه است، که علت آن چندهم خطی است.
۳-۱۰- شیوه اندازه گیری متغیرهای پژوهش
پالیک^[۱۵۵] در سال ۱۹۹۸و۲۰۰۰ ارزش افزوده سرمایه فکری^[۱۵۶] را جهت اندازه گیری سرمایه فکری شرکتها ارائه کرد. در مدل ارائه شده توسط پالیک سرمایه فکری به سه جزء سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری (سازمانی) و سرمایه فیزیکی تعریف شده است در این کار تحقیقی برای محاسبه و سنجش سرمایه فکری از مدل پالیک استفاده شده که از دلایل استفاده از این روش راحتی آن در محاسبه سرمایه فکری است که از طریق صورت های مالی و یاداشت های همراه آن جهت این کار استفاده می شود و همانطور که می دانیم صورتهای مالی آنچه را که در واقعیت وجود دارد نشان می دهد و ساخته و پرداخته ذهن و تخیل نیست و به آنچه که در شرکت وجود دارد از دیدگاه مالی (ریالی) نگاه می کند.
این مدل با توانایی شرکت نسبت به ایجاد ارزش افزوده^[۱۵۷] شروع می شود. ارزش افزوده تفاوت بین IN وOUT است. منظور از OUT کل درآمد حاصل از فروش تولیدات خدمات و سرویس های ارائه شده به بازار می باشد و منظوراز IN تمام هزینه هایی است که جهت تولید کالاها، خدمات و سرویس ها هزینه شده است. پس می توان سرمایه فکری را به صورت زیر ارائه نمود:
ارزش افزوده سرمایه فکری
رابطه (۳-۱)
 

VAIC= ارزش افزوده سرمایه فکری

HCE= کارایی سرمایه انسانی[۱۵۸]

SCE= کارایی سرمایه ساختاری[۱۵۹]

CEE= کارایی سرمایه فیزیکی[۱۶۰]

بنابراین ارزش افزوده VA را می توان از طریق معادله زیر محاسبه نمود:
رابطه (۳-۲)
 

OP= سود عملیاتی[۱۶۱]

D+ A = هزینه استهلاک دارایی های مشهود ونامشهود[۱۶۲]

بر خی از حقوقدانان معتقدند که عامل نمی­تواند فروشنده مستقل باشد زیرا وضع فروشنده در بند یک ماده ۲ مشخص گردیده است و عامل با فروشنده که به نام و حساب خود خرید و فروش می­ کند متفاوت است. همچنین عامل نمی­تواند حق العملکار باشد زیرا مقنن حساب حق العملکار را در بند ۳ ماده ۲ از عامل جدا کرده است. ایشان معتقد است عامل کسی است که به نام و حساب دیگری عمل می­نماید. در قانون فرانسه نیز لفظ agenceبدین معناست که قانونگذار ما آن را عاملی ترجمه کرده است. (اسکینی، ۱۳۸۶، الف، ۸۹)
بر اساس ماده  L134-1 قانون تجارت فرانسه^[۹]: « عامل وکیلی است که تحت عنوان حرفه ای مستقل، بدون اجاره خدمات، به نحو دائم به انجام مذاکره و احتمالا انعقاد قراردادهای خرید، فروش، اجاره و انجام خدمات ، به نام و به حساب تولید کننده، صنعتگر و تاجر یا سایر نماینده های تجاری متعهد است.»
همچنین بند ۱ قسمت الف ماده ۴۱۸ قانون تعهدات سوئیس بیان می­دارد که: «عامل کسی است که به طور دائم، تعهد به مذاکره برای عقد قرارداد، برای یک یا چند آمر و یا عقد قرارداد به نام و حساب آنان می­ کند بدون اینکه به وسیله قرارداد کار، وابسته به آنان شود.»

بر اساس تعاریف ارائه شده در قانون تجارت فرانسه و قانون تعهدات سوئیس، عامل وکیل است بدین معنا که وی به نام و حساب دیگری عمل می­نماید.
بر اساس تعریف ارائه شده از نمایندگی تجاری در ماده ۵۵ ل.ت. و تعاریف ارائه شده از عاملیت تجاری در حقوق داخلی و حقوق فرانسه پر واضح است که نمایندگی تجاری ل.ت. همان عاملیت تجاری در معنای اخص نمایندگی است. در واقع نویسندگان لایحه درصدد رفع نقصان عدم وجود مقررات عاملیت تجاری در حقوق ایران بوده ­اند.
فصل دوم
آثار ویژه قرارداد نمایندگی تجاری

طرفین قرارداد نمایندگی پس از انعقاد این قرارداد، نسبت به یکدیگر حقوق و تکالیفی خواهند داشت. جهت شناخت این حقوق و تکالیف ابتدا تعهدات نماینده و ضمانت اجرای آن (مبحث نخست) و سپس تعهدات آمر و ضمانت اجرای این تعهدات را بررسی خواهیم نمود (مبحث دوم).
مبحث نخست: تعهدات نماینده و ضمانت اجرای آن
جهت شناخت تعهدات نماینده و ضمانت اجرای آن ابتدا به بررسی تعهدات (گفتار نخست) و سپس ضمانت اجراهای تخلف از این تعهدات خواهیم پرداخت (گفتار دوم).
گفتار نخست: تعهدات
نماینده دارای دو دسته تعهدات است. جهت بررسی تعهدات نماینده شایسته است ابتدا تعهدات قانونی (بند نخست) و سپس تعهدات قراردادی مورد بررسی قرار گیرد (بند دوم).
بند نخست: تعهدات قانونی
در راستای شناخت تعهدات قانونی نماینده، تعهد وی به امانتداری (الف)، اطاعت از اوامر آمر (ب)، ارائه اطلاعات لازم (ج) و اجرای موضوع نمایندگی را بررسی می­نماییم (د).
الف: امانتداری نماینده
امانتداری از مهم ترین عناصر لازم برای برقراری و تداوم یک رابطه تجاری است، در راستای تحقق این هدف نماینده موظف است منافع آمر را رعایت نموده، با وی به رقابت نپرداخته، وظیفه خود را به دیگری واگذار نکرده و حساب اموال و مانده وجوه آمر را به وی مسترد دارد. در واقع عموما افراد به اذن مالک یا حکم دادگاه و یا قانون بر اموال دیگران سلطه می­یابند، در تمامی این حالات فرد امین و مسئول است و باید آنچه را در اختیار دارد به مالک اموال مزبور بازگرداند. (کاتوزیان، ۱۳۷۸، ص ۷)
در مواد قانونی نیز امین بودن نماینده مدنظر قرار گرفته است. همچنانکه بر اساس ماده ۶۶۶ ق.م وکیل امین محسوب گردیده و ید وی امانی است. همچنین بر اساس ماده  L134-4 قانون تجارت فرانسه^[۱۰] نیز رابطه بین عامل و آمر باید مبتنی بر صداقت و حسن نیت باشد. در ادامه به مواردی از تعهدات نماینده، که در راستای وصف امین بودن وی می­باشد، اشاره خواهیم نمود.

 

1. 1. حفظ اسرار تجارتی آمر و رعایت منافع و مصلحت وی

 

نماینده نباید اسرار آمر را فاش نماید، او باید رموز و راه ­هایی که آمر به وی می­آموزد را نیز حفظ کند. بر اساس بند یک قسمت د ماده ۴۱۸ قانون تعهدات سوئیس^[۱۱]: «نماینده حق ندارد حتی پس از پایان قرارداد، اسرار امور آمر را که در اختیار وی گذاشته شده یا به سبب قرارداد باید از آن آگاه می­گردید را مورد استفاده قرار داده و یا فاش نماید». زیرا ماهیت تجارت رقابت است و چنانچه نماینده اسرار آمر سابق خود را فاش نماید موجب ضرر و زیان وی خواهد گردید. در واقع نماینده نباید این اطلاعات را در جهت خلاف مصلحت و منفعت آمر استفاده نماید. (حاجیانی، ۱۳۸۶، ص ۱۹۷) ماده ۵۹ ل.ت. ۱۳۹۳ نیز مبادله اطلاعات مربوط به اسرار حرفه­ای را توسط نماینده یا آمر ممنوع دانسته است.
بر اساس ماده ۶۶۷ ق.م: «وکیل باید در تصرفات و اقدامات خود مصلحت موکل را مراعات نماید…» در واقع نماینده ملزم است در تمامی اعمالی که به اعتبار اصیل انجام می­دهد رعایت مصلحت وی را بنماید. در قانون مدنی ایران مواد بسیاری در رابطه با رعایت مصلحت آمر مقرر گردیده است^[۱۲]. (حاجیانی، ۱۳۸۶، ص ۹۹)
اقتضای امانت داری رعایت منافع امانت گذار است. نماینده باید در راستای عمل به این وظیفه با آمر به رقابت نپرداخته و یا عاملیت رقبای آمر را نپذیرد. از آنجایی که نماینده به نام و حساب آمر عمل می­نماید، موظف است اعتبار وی را حفظ نموده و از سمت خویش سوء استفاده ننماید. (آخوندی، ۱۳۸۴، ص ۷۲) به موجب بند یک قسمت ج ماده ۴۱۸ قانون تعهدات سوئیس: «نماینده مراقب منافع آمر، با دقت­های قابل انتظار یک تاجر دقیق خواهد بود».

 

1. 1. ارائه حساب­های مالی و حفاظت از اموال آمر

 

به موجب ماده ۶۶۸ ق.م: «وکیل باید حساب مدت وکالت خود را به موکل بدهد و آنچه را که به جای او دریافت کرده است به او رد کند».
در واقع نماینده موظف است حساب­های مالی دوره­ای که اداره امور آمر را برعهده داشته­است، همچنین اموالی که در نزد وی باقی مانده به آمر بازگرداند. ماده ۶۶۸ ق.م نیز این تکلیف را برای وکیل مقرر داشته­است. به موجب این ماده: «وکیل باید حساب مدت وکالت خود را به موکل بدهد و آنچه به جای او دریافت کرده است به او رد کند». همچنین ماده ۴۰۰ قانون تعهدات سوئیس^[۱۳] نیز وکیل را موظف کرده­است که: «در هر زمانی که موکل تقاضا نماید حساب تصدی خود را به وی بدهد و آنچه به اعتبار کارهای وکالتی دریافت داشته­است را به وی بپردازد. این تکلیف شامل پرداخت سود مبالغی که وکیل در پرداخت آن تاخیر داشته نیز می­ شود». البته این تکلیف شامل اجرت و پاداشی که نماینده از اشخاص ثالث دریافت داشته­است نخواهد شد. زیرا این وجوه مرتبط با رابطه نمایندگی نمی ­باشد. مگر آنکه نماینده این وجوه را که در راستای وظایف نمایندگی دریافت داشته­است به تقلب در قالب پاداش قرار دهد. (حاجیانی، ۱۳۸۶، ص ۱۰۰) دادن حساب دوره نمایندگی به نفع هر دو طرف قرارداد خواهد بود و باعث رفع شک و تردید در خصوص اجرت و هزینه های نماینده نیز خواهد شد. (آخوندی، ۱۳۸۴، ص ۷۵)
با آنکه نگهداری حساب­ها از وظایف نماینده است اما ماده ۶۸ ل.ت. ۱۳۹۳ در رویکردی متفاوت آمر را مسئول نگهداری حساب­ها قلمداد نموده و وی را مکلف کرده است که حداکثر ظرف سه ماه از تاریخ استحقاق اجرت به نماینده فهرست اجرت­های پرداخت نشده را به نماینده تسلیم کند.
نماینده مکلف به حفاظت از اموالی است که به موجب نمایندگی متصرف شده­است. نماینده باید اموال آمر را بر اساس تعلیمات یا حسب عرف نگهداری نماید. (آخوندی، ۱۳۸۴، ص ۷۳)
بر اساس ماده ۶۳۱ ق.م نماینده امین مالک بوده و ید امانی دارد. لذا پس از اتمام نمایندگی وی مکلف است اموال و وجوه آمر را به وی مسترد دارد. در غیر این صورت ید امانی وی به ید ضمانی تبدیل خواهد شد.
اما سوالی که در خصوص اموال آمر مطرح می­ شود این است که چنانچه نماینده در خلال قرارداد ورشکسته شود، تکلیف اموال آمر چیست؟
مواد ۵۲۹ و۵۳۱ ق.ت به این سوال پاسخ داده اند. به موجب ماده ۵۲۹ ق.ت: «مال التجاره هایی که نزد تاجر ورشکسته امانت بوده یا به مشارالیه داده شده است که به حساب صاحب مال التجاره به فروش برساند مادام که عین آنها کلا یا جزئاً نزد تاجر ورشکسته موجود یا نزد شخص دیگری از طرف تاجر مزبور امانت یا برای فروش گذارده شده و موجود باشد قابل استرداد است».
بر اساس این ماده مال التجاره­ای که نزد تاجر گذاشته شده است، در صورتی که توسط نماینده یا شخصی که از جانب تاجر وکیل در فروش بوده، فروخته شود مشمول حکم ماده ۵۳۱ خواهد بود. به موجب ماده ۵۳۱: «هرگاه تمام یا قسمتی از مال التجاره­ای که برای فروش به تاجر ورشکسته داده شده بود معامله شده و به هیچ نحوی بین خریدار و تاجر ورشکسته احتساب نشده باشد از طرف صاحب مال قابل استرداد است اعم از اینکه نزد تاجر ورشکسته یا خریدار باشد و به طور کلی عین هر مال متعلق به دیگری که در نزد تاجر ورشکسته موجود باشد قابل استرداد است». بر اساس این ماده در صورتی که نماینده مال التجاره­ای که فروشنده به وی داده است را معامله نموده، بدون آنکه خریدار وجهی به وی بپردازد، در صورت وجود مال التجاره، فروشنده می ­تواند آن را استرداد کند حتی در صورتی که نزد شخص ثالث باشد. اگر قسمتی از مال التجاره موجود باشد همان را می ­تواند استرداد کند و بابت بقیه طلب خویش وارد غرما گردد. نکته حائز اهمیت آن است که جهت تحقق استرداد، باید مال عیناً موجود باشد و ثابت شود که مال متعلق به دیگری است. (اسکینی، ۱۳۸۶، ب، صص ۱۹۵ و ۲۰۰)

 

1. 1. عدم واگذاری وظیفه به دیگری

 

به موجب ماده ۶۷۲ ق.م: «وکیل در امری نمی­تواند برای آن امر به دیگری وکالت دهد، مگر اینکه صریحا یا به دلالت قرائن، وکیل در توکیل باشد». از آنجایی که آمر حسب ویژگی­ها و توانایی­های نماینده با وی اقدام به انعقاد قرارداد می­نماید، نماینده نباید نمایندگی اعطاء شده به خود را به دیگری منتقل کند.
با این حال نماینده در مواردی می ­تواند کلا یا جزئا اختیارات خویش را به دیگری واگذار نماید: ۱- چنانچه آمر در زمان انعقاد قرارداد از قصد نماینده مبنی بر تفویض اختیار به دیگری اطلاع داشته باشد و نماینده را از این عمل منع نکند. ۲- در صورتی که نمایندگی اعطایی عرفا نیاز به همکاری دیگران داشته باشد. ۳- از اوضاع و احوال و قرائن مشخص گردد که نمایندگی اعطایی قائم به شخص نماینده نمی ­باشد. ۴- بر اثر عوامل غیر قابل پیش بینی واگذاری نمایندگی به دیگری ضرورت داشته باشد. (آخوندی، ۱۳۸۴، صص ۷۲-۷۱؛ امیر معزی، ۱۳۸۸، ص ۲۳۱-۲۳۰)
ب: اطاعت از اوامر آمر
تبعیت از دستورات و تعالیم آمر از آثار دیگر عمل به نام و حساب دیگری است. از آنجایی که اعمال نماینده متوجه آمر می­باشد، وی ملزم به رعایت دستورات و تعالیم آمر است. این مقرره در مواد ۶۶۳ ق.م ایران و ۱۹۸۹ ق.م فرانسه^[۱۴] بیان گردیده است. به موجب این مواد وکیل ملزم به عمل در حدود وکالت می­باشد.
ممکن است تصور شود عمل بر اساس دستورات اصیل اختیارات نماینده را تحدید کند اما در واقع نماینده­ای که در حدود اختیارات اعطایی عمل می­نماید، در همان حال دستورات و تعالیم آمر را نیز اجرا می­ کند بدون آنکه اختیارات وی کاهش یابد. (امیر معزی، ۱۳۸۸، ص ۲۴۱)
نماینده فقط زمانی می ­تواند از دستورات آمر سرپیچی کند که مشورت با او امکان پذیر نباشد و تخلف از دستور جهت دفع ضرر لازم باشد. علاوه بر این در صورتی که دستورات آمر با حقوق و منافع قانونی نماینده مخالف باشد یا نماینده متخصص، دستور آمر را خلاف منافع وی تشخیص دهد یا آنکه دستورات آمر غیر قانونی و نامشروع باشد، نماینده می ­تواند از اجرای دستورات آمر امتناع ورزد. (آخوندی، ۱۳۸۴، صص۷۶-۷۵)
اما در صورتی که مشورت با آمر امکان پذیر نباشد یا آنکه نماینده دسترسی به وی نیز نداشته باشد و مصلحت آمر ایجاب کند، می ­تواند به دستورات آمر عمل ننماید. (حاجیانی، ۱۳۸۶، ص ۱۰۱) همچنین نماینده ملزم به رعایت دستورات غیر قانونی و نامشروع آمر و دستوراتی که خلاف منافع وی باشد، نیست. (آخوندی، ۱۳۸۴، صص۷۶-۷۵)
ج: ارائه اطلاعات لازم
آمر و نماینده باید از امور مرتبط با نمایندگی مطلع باشند. لذا طرفین ملزم به ارائه این اطلاعات به یکدیگر هستند. مقنن در ماده ۳۵۹ ق.ت این تکلیف را متذکر شده­است. به موجب این ماده: «حق العملکار باید آمر را از جریان اقدامات خود مستحضر داشته و مخصوصا در صورت انجام ماموریت این نکته را به فوریت به او اطلاع دهد.» ماده ۵۹ ل.ت. ۱۳۹۳ نیز نماینده و آمر را مکلف به تبادل اطلاعات لازم برای انجام نمایندگی، دانسته است.
در مورد نماینده از آنجایی که وی با مشتریان در تعامل است باید اوضاع و احوال اقتصادی و همچنین نیاز­های مشتریان را به اطلاع آمر برساند. (آخوندی، ۱۳۸۴، ص۷۶)

 

 

چون شبانت کرد حق، گرگی مکن

 

 

 

خانه‌ی خلقی کنی زیر و بر

 

 

 

تابر اندازی سرافساری بزر

 

 

 

خون بریزی خلق را درصد مقام

 

 

 

تا خوری یک لقمه وانگه حرام

 

 

 

خوشه چین کوی درویشان تویی

 

 

 

در گدا طبعی بتر زیشان تویی»

 

 

 

آمدن سنجر نزد شیخ زاهد و طلب وعظ؛ نشانه‌ی نادانی اوست، سخنان شیخ تند و آمیخته به هجو است. او را محکوم می کند و از شگرد « تحقیر کردن؛ جهت تخریب شخصیت فرعونی سنجر استفاده می کند؛ تا او را به اطاعت و به حقیقت گوش سپردن؛ وادار کند. بیت آخر از نوع تعریض، طعنه و کنایه است. تمامی عوامل ذکر شده در ایجاد طنز نقش عمده داشته اند.
حکایت هفتم از مقاله‌ی هفتم۷/۷/ ص ۲۱۲ [ در نکوهش پادشاهان]
پیر صاحبدلی در کوچه یک درهم سیاه یافت، تصمیم گرفت آن را به گداترین شخص شهر بدهد، هرچه به دور و برخود نگاه کرد؛ گداتر از پادشاه کسی را ندید. از قضا روز بار پیرمرد به قصر رفت و سکه را مقابل شاه نهاد و گفت: این از آن شماست. پادشاه خشمگین شد و گفت: ای فرومایه ! من کجا به این پول سیاه محتاجم ؟ پیر گفت : جناب شاه بیهوده سخن گفتن را طولانی نکن زیرا من در کل جهان کسی را محتاج‌تر از تو نیافتم زیرا هیچ بازار و مسجدی را ندیدم که در آن برای تو از مردم پول نستانند. تو تا زمانی که پادشاهی می کنی سفره‌ی گدایی ات همه جا پهن است. آخر به خود بیا. چون دلت از جنس سنگ نیست؛ از این شهرت ننگین، خجل نیستی؟

پیر مرد در نقش عاقلی است که بی پروا حقیقت تلخی را دریافته و قصد گوشزد کردن آن ر ا به پادشاه، دارد. پس در “طنز موقعیت” پول سیاهی را به دربار می برد و قصد او تحقیر کردن شاه است و اینکه در سخنانش او را گدا می خواند از روش ( کوچک کردن) یا تحقیر بهره می‌گیرد و به طعنه و تعریض،” مالیات ستاندن” را گدایی می خواند. پادشاه از شخصیت محترم نفوذ ناپذیر، به فردی زیر دست، محکوم و حقیر مبدل می‌شود.
حکایت هشتم از مقاله هفتم ۷/۸ ص ۲۱۳ [ در نکوهش پادشاهان]
در این داستان گفتگویی میان خواجه‌ی اکّاف و سلطان سنجر روی می‌دهد که درآن اکاف به تحقیر، او را واجب الزکات می داند. زیرا پادشاه هر چه از مال و املاک دارد بیت المال است و مردم او را به پادشاهی بر گزیده اند. تمامی عناصر مذکور در حکایت ۷/۷ در این قصه نیز مصداق دارد.
حکایت نهم از مقاله هفتم ۷/۹ ص ۲۱۳ [ در نکوهش پادشاه]
روزی سلطان محمود غزنوی از استاد خردمند دربارش «سدید عنبر ی» پرسید که تفسیر آیه ی « تعّز من تشاء و تذّل من تشاء» چیست؟
استاد به او پاسخ داد: ای بزرگوار این آیه در شأن من و شماست. قسمت «تعزّ» در مورد من و قسمت«تذّل» در مورد توست. زیرا من در این دنیا به کوزه آبی و گلیمی و لقمه‌ی نانی راضی شده ام ولی تو با این همه ملک و ثروت و لشکر و حشم بیشتر حرص داری و در ذّلت خواستن، به سر می بری؛ حال آنکه من به دلیل قناعت در خواستی ندارم و در عزّت به سر می برم . صد حیف که تو بخت و اقبال نیکویت را در حقیقت ترک گفته‌ای و این حقارت را عزّت نام نهاده ای، تو مردمان جهان را به خاطر آسودگی خاطرت به خاک و خون می کشی.
در این حکایت باز شاهد سخنان خردمندانه و عبرت آموز شخصیت عاقل داستان سدیدعنبری و پرسش و اظهار نادانی پادشاه هستیم که در اینجا از اوج عزت به حضیض ذلّت فرو می‌افتد و مورد طعنه، تحقیر و شماتت قرار می گیرد. عناصر طنز آفرین نظیر: تضاد، طعنه و تعریض، کوچک کردن و تحقیر به چشم می‌خورد.
حکایت دهم از مقاله هفتم ۷/ ۱۰ ص ۲۱۳

 

 

رفت یک روزی مگر بهلول مست

 

 

 

در برها رون و بر تختش نشست

 

 

 

خیل او چندان زدندش چوب و سنگ

 

 

 

کزتن او خون روان شد بی درنگ

 

 

 

چون بخورد آن چوب بگشاد او زفان

 

 

 

گفت‌ هارون را که «ای شاه جهان

 

 

 

یک زمان کاین جایگه بنشسته ام

 

 

 

از قفا خوردن ببین چون خسته ام

 

دیامانتوپولوس و و همکارانش، (۱۹۸۹)، به بررسی تفاوت بازاریابی شرکتهای استفاده کننده از روش های رسمی تحقیقات بازاریابی را با شرکتهایی که از این روشها برای جمع‌ آوری اطلاعات استفاده نمی‌کنند مورد بررسی قرار دادند. آنها به این نتیجه رسیدند که استفاده کنندگان از روش های رسمی، تعداد بازارهای زیادی نسبت به شرکتهایی دارند که از این طریق برای جمع‌ آوری اطلاعات استفاده نمی‌کنند. اما نتیجه تعجب آور این بود که پنجاه درصد شرکتهایی که ازروشهای رسمی تحقیقات استفاده نمی‌کنند فروش و سود آوری مشابهی با شرکتهایی دارند که ازاین روشها برای جمع‌ آوری اطلاعات استفاده می‌کنند.

۲-۹-۲ مطالعات داخلی
حق ویردی زاده (۱۳۹۳)، به بررسی نقش آمیزه های بازاریابی درارتقای سطح صادرات عسل شهرستان خوی به کشورهای همجوار پرداخته است. نتیجه آزمونِ فرضیه‌های این پژوهش حاکی از آن است که آمیزه‌های بازاریابی‌(سیاست‌های مربوط به محصول، سیاست‌های قیمتی، فعالیت‌های ترفیعی و فعالیت‌های توزیعی)‌ در ارتقای سطح صادرات ‌عسل شهرستان‌ خوی به کشورهای همجوار‌(ترکیه، عراق و جمهوری آذربایجان) ‌نقش موثری ایفا می‌کنند و ‌در میان p4 آمیزه ‌بازاریابی، سیاست‌های مربوط به محصول بیشترین تاثیر را در ارتقای سطح ‌صادرات عسل شهرستان‌خوی به کشورهای همجوار دارد.
دیانت (۱۳۹۲)، به بررسی استراتژی شرکتهای موفق در زمینه صادرات و بازاریابی پرداخته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که طی دو دهه گذشته سازمانهای بسیاری به اهمیت رضایتمندی مشتریان خود پی برده اند و دریافته اند که حفظ مشتریان موجود به مراتب کم هزینه تر از جذب مشتریان جدید میباشد و شناخت و به کارگیری استراتژیهای بازاریابی شرکتهای موفق کمک قابل توجهی به رفع موانع موجود در مدیریت بازار و بازاریابی خواهد کرد.
جعفری ثالث (۱۳۹۱)، در این پژوهش به بررسی تاثیر امیخته بازاریابی بر آگاهی از برند در حوزه بازاریابی مبل پرداخته شده است و این پژوهش روی مصرف کنندگان مبل در شهر تبریز انجام شده. شواهد نشان از وجود تاثیر معنی دار عناصر چهارگانه ویژگی های محصول، تناسب قیمت، توزیع، ترفیع بر متغیر آگاهی از برند است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل حاکی از آن است که هر یک از چهار متغیر فوق الذکر بر آگاهی از برند تاثیر مثبتی دارد ولی شدت این تاثیرها متفاوت است با توجه به نتایج مشخص می شود که هر چه قدر شرکت ها بر بهبود عناصر امیخته بازاریابی خود اهمیت بیشتری دهند، شاهد رشد و توسعه و بهبود بیشتری در برند خود خواهند بود.
شفیعیان (۱۳۹۰)، به بررسی میزان تأثیر عنصر محصول آمیخته بازاریابی در توسعه صادرات پودرهای شوینده شرکت سرمایه گذاری مهدتابان به کشور عراق پرداخته است. بر اساس آزمون دانکن، کلیه ی شاخص های تحقیق اولویت بندی گردیده، مشخص شد که کیفیت محصول مهم ترین شاخص در این تحقیق می باشد. در انتها، بر اساس اطلاعات و نتایج به دست آمده، پیشنهادهایی جهت بهبود صادرات این محصول به شرکت تحت بررسی و سایر صنایع و سازمان های وابسته ارائه گردیده است.
اعرابی (۱۳۸۸)، ارائه الگوی بهبود عملکرد صادراتی : باتاکید بر اثر هماهنگی بین استراتژی بازاریابی بین الملل با ابعاد محیطی سازمان و زیرسیستمهای بازاریابی بین الملل بر عملکرد صادراتی (مورد : صنعت خدمات فنی و مهندسی)، نتایج تحقیق نشان میدهد که اثر هماهنگی درونی نسبت به هماهنگی بیرونی بر عملکرد صادراتی بیشتر است مدل کمی تحقیق نیز که حاصل تحلیل رگرسیون چندمتغیره به روش گام به گام می باشد نشان می دهد که سهم متغیر هماهنگی درونی در پیش بینی عملکرد صادراتی شرکتها، ۲۲۵/۰ بوده ولی سهم متغیر هماهنگی بیرونی ۱۶۲/۰ بوده که خود تایید کننده تاثیر بیشتر متغیر هماهنگی درونی بر عملکرد صادراتی شرکت ها می باشد.
حسینی(۱۳۷۹)، به بررسی نقش مدیریت بازاریابی در توسعه صادرات خرما در استان خوزستان پرداخته است. نتایج حاصله حاکی از این بود که، جدا از سیاست‌گذاریهای ناموفق دولت که عدم ثبات در قوانین تجاری و مالی، بروکراسی اداری، عدم اعطای تسهیلات و امتیازات لازم به صادرکنندگان را بهمراه داشته، صادرکنندگان نیز به علت عدم آشنائی با فنون مختلف بازاریابی و عدم شناخت لازم از مصرف‌کنندگان، بازار، رقبا و سایر متغیرهای تاثیرگذار بر فرایند صادرات خرما، نتوانسته‌اند خرمای صادراتی را در مکان مناسب زمان مناسب و به شکل مورد نظر مشتری ارائه دهند.
مردانه (۱۳۷۷)، به بررسی استراتژی‌های مناسب بازاریابی جهت صادرات سیمان و کلینکر ایران پرداخته است و بیان می دارد که طور کلی نتیجه حاصل از پژوهش حاضر پرداختن به صادرات در صنعت سیمان را مورد تاکید قرار می‌دهد. بر اساس مدارک موجود، کشورهای آسیایی اقدام به افزایش تولید در سطح گسترده‌ای نموده‌اند و اگر چنانچه قوانین و مقررات صادراتی و سایر مشکلات صنعت سیمان حل نشود، در آینده‌ای نه چندان دور، قادر به صادرات و رقابت در بازارهای خارجی نخواهیم بود.

 

محقق	سال	متغییرهای مورد بررسی	نتیجه گیری
هلم	۲۰۱۴	عدم اطمینان ، استراتژی بازاریابی	نتایج نشان می دهد که کارآفرینی بین المللی است تاثیر بیشتری بر عدم اطمینان استراتژی های بازاریابی دارد
کوکسال	۲۰۰۸	منابع داخلی، تماسهای غیررسمی ، اینترنت	درصد بالایی از شرکتها از منابع داخلی، تماسهای غیررسمی و اینترنت جهت بازاریابی استفاده می کنند.
تسفوم و لوتز	۲۰۰۶	فرصتها و تهدیدهای محیطی	شرکتها به منظور طی کردن فرآیندهای تصمیم‌گیری خود با اطمینان بیشتر و شناسایی فرصتها و تهدیدهای محیطی و در نهایت دستیابی به مزیتهای رقابتی و بهتر از رقبا به دنبال کسب اطلاعات مختلف از منابع متفاوتی هستند.
کریک	۲۰۰۵	ارتقا بازاریابی ، عدم اطمینان، تماسهای شخصی، دیدارهای خارجی	تماسهای شخصی، دیدارهای خارجی مدیران و شرکت در نمایشگاهها منابع دیگری بودند که صادر کنندگان قبرسی از آنها برای توسعه تجارت خود استفاده می‌کردند.
دیامانتوپولوس و و همکارانش

مردم شبه جزیره ی عربستان، هیچ گونه پولی را ضرب نکرده بودند و در بیشتر داد و ستدها، پولهای کشورهای همسایه ی خود مانند دینارهای رومی و درهمهای ایرانی را به کار می گرفتند. هنگام ظهور اسلام پیامبر(ص) آن سکه ها را بدون هیچ گونه تغییری به کار می بردند و زکات را نیز بر پایه همانها وضع کردند.
مسلمانان درهم و دینار را وزن می کردند و بدون نگاهی به نوشته و عدد روی آنها به داد و ستد می پرداختند در نزد آنها مقدار طلا و نقره در دینار و درهم اهمیت داشت. پس از وفات پیامبر اکرم(ص) و در زمان خلافت ابوبکر و عمر، آنها نیز در سکه ها تغییر بوجود نیاوردند، ولی پس از آن درهمهایی، مانند دراهم کسروی، ضرب شد که بر بعضی از آنان کلمات دینی نوشته شده بود، در زمان خلافت عثمان درهمهایی ضرب شدند که بر آنها کلمه الله اکبر نقش بود، در زمان خلافت حضرت علی(ع) در سال چهلم هجری بر آن شدند که سکه ها را از شکل کسروی و هرقلی به صورت سکه های اسلامی در آورند. علامه سید محسن امین در اعیان الشیعه، حضرت علی(ع) را نخستین کسی می داند که امر به ضرب سکه ی اسلامی کرد(امین، ۱۳۶۷، ۵۳۹).
اما از آنجا که حکومت آن حضرت در سالیانی کوتاه انجامید این سکه ها چندان گسترانیده نشده بنا به نوشته های مورخان نخستین کسی که سکه ی اسلامی را ضرب کرد و گسترانید و به کارگیری سکه های کسروی را باطل اعلام کرد در سال ۷۴ هجری، عبدالملک بن مروان بود( قدیری اصل ، ۱۳۶۶، ۲۶).
گفتار دوم: مفهوم پول
الف: مفهوم لغوی پول
در محاوره ی عادی مردم، واژه ی پول با معانی متعددی مثل سکه و اسکناس، درآمد و ثروت به کار می رود، هنگامی که از فردی سوال می شود که آیا پول به همراه داری تصور این است که آیا سکه و اسکناس به همراه داری. یا هنگامی که گفته می شود، فلانی پولدار است منظور این است که آن شخص ثروتمند است، در اینجا مقصود از واژه پول همان ثروت است.
کلمه ی پول، ریشه ی یونانی دارد که از واژه ی پکوس به معنای گله گرفته شده است( رمون بار، ۱۳۶۷، ۳۱۸). از کریستین سن نقل شده است که پول از زمان اشکانیان به ایران راه یافت و در ابتدا هر سکه برابر یک ششم درهم بوده است( دیانت، ۱۳۶۷، ۶۱).
اما در گذر زمان، بر تمامی ابزارهای عمومی سنجش کالاها، با ارزشهای چندگانه و نوع های چند گونه، مانند فلزی، کاغذی و غیره (پول) نام گذارده شده است.
در صدر اسلام در سرزمین های اسلامی چهار نوع پول، دینار، درهم، ورق و فلوس رایج بوده است که دینار، سکه طلا و درهم، سکه ی نقره بود. ورق از جنس درهم و پول خورد آن محسوب می شد، فلوس نیز، پول خورد بود که دارای ارزش ناچیزی بوده است، ولی امروزه در زبان عامیانه عربی به همه ی انواع پول « فلوس» گفته می شود( ابراهیمی، ۱۳۷۶، ۱۴).
شاید از آنجا که کلمه ی پول و پکوس ریشه ی لفظی آن با (مال) در زمان عربی و شرعی برابر می کند. زیرا در زبان دینی، واژه ی مال، بیشتر در مورد گله ی شتر و گوسفند و مانند آن به کار می رود، در مورد پول فلزی نیز به کار می رفته است( ابن منظور، بی تا، ۱۱/ ۶۳۶).
در آیه شریفه ی « خذمن اموالهم صدقه» ای پیامبر از اموال آنها زکات بگیر. کلمه ی اموال به شتر، گاو، گوسفند، جو، گندم، درهم، دینار، خرما و کشمش و مانند آنها گفته می شود ( سوره توبه آیه ۱۰۳).
پول در لغت عبارت است از، زر و سیم یا هر فلز دیگر مسکوک رایج و بطور وسیع تر بانک نت و اسکناس را گویند( انوری، ۱۳۸۱، ۲/۱۴۵۲).
پول کاغذی (اسکناس)، نیز در فرهنگ لغت به عنوان قطعه کاغذ چاپی بهادار که بر روی آن ارزش مبادله ای، نام ناشر و کشور منتشر کننده ی آن چاپ شده است و به عنوان پول کاغذی آن کشور شناخته می شود تعریف شده است. ( صدری افشار و حکمی، ۱۳۸۲، ۱/ ۷۹). البته برخی از مولفین اسکناس را پول کاغذیی که به عنوان قائم مقام پول فلزی، چاچ و به رواج گذاشته می شود، تعریف کرده اند( جعفری لنگرودی، ۱۳۷۸، ۴/ ۳۷۶).
ب: مفهوم اقتصادی پول
در ادبیات اقتصادی چهار نوع تعریف از پول وجود دارد:
۱-تعریف قانونی پول ۲- تعریف پول با اتکا به مصادیق آن ۳- تعریف پول با اتکا به وظایف آن ۴- تعریف پول با معیار مقبولیت عام آن برای وسیله ی مبادله شدن.

اقتصاد دانان به ویژگی های پول از جنبه ی اقتصادی و کارکردی که در نظام اقتصادی دارد، نگریسته اند. بعضی پول را به وظایف آن تعریف کرده اند.
جان هیکس بیان می کند« پول چیزی است که وظایف پول را انجام می دهد»( یوسفی، ۱۳۷۷، ۱۴۸). جان مینارد کینز در تعریف پول گفته است:« پول چیزی است که دارای سه وظیفه، مبادله،معیار سنجش و ذخیره ی ارزش می باشد»( همان). ژان مارشال می نویسد:« پول وسیله ی مبادله و ذخیره ی ارزشهای اقتصادی است» ( همان).
یکی از نویسندگان پول را چنین تعریف می کند.« پول عبارت از چیزی که به عنوان وسیله ی مبادله و مقیاس ارزش و وسیله ی ذخیره و پس انداز و معاملات اعتباری، مورد قبول همه ی مردم باشد. به بیان دیگر، پول وسیله ی مبادله بوده و در مقابل کالاها و خدمات و پرداخت بدهیها، مورد قبول همه ی مردم باشد»( مشبکی ، ۱۳۷۲، ۱۵).
در کتاب« پول در اقتصاد اسلامی» ، پس از نقد و بررسی تعریف های پول، چنین آمده است:
پول را به صورتهای زیر می توان تعریف کرد:
پول چیزی است که بیانگر مالیت مال بوده و خصوصیات شخصی آن از نظر عرف ملغی شده باشد.
پول عین مالیت مال و مجرد از هرگونه جنبه های خصوصی و شخصی اموال است.
۳- پول چیزی است که بیان گر و حافظ ارزش مبادله ای خالص باشد.
۴- پول چیزی است که ارزش مصرفی آن در ارزش مبادله ای آن است.(داوودی، نظری و میرجلیلی، ۱۳۸۷،۱۲).
یکی از نویسندگان می نویسد:« پول شیء فیزیکی دارای ارزش مبادله ای عام یا شیء غیر فیزیکی که خود فی نفسه، ارزش مبادله ای عام است.» سپس در توضیح آن می افزاید:« وقتی که پول کالایی، فلزی و اسکناس در جریان باشد، عرف و عقلا خود آن اشیا را بدون ارزش مبادله ای عام نمی داند، بلکه آن اشیا را با ضمیمه ی ارزش مبادله ای عام، به عنوان پول می پذیرد. ولی در پول تحریری، فقط خود آن ارزش مبادله ای عام، بدون هیچگونه ضمیمه ای پول است»( یوسفی، ۱۳۷۷،۱۵۱).
به نظر می رسد وجه مشترک و تعریف ساده تمامی انواع پول چنین باشد:« پول واحد ارزش و رایج ترین واسطه ی داد و ستد و وسیله ی پرداخت است»( میر جلیلی، ۱۳۷۵، ۷۹۶).
فصل دوم: کلیات عقد رهن
از آنجایی که بحث ما در خصوص رهن اموال اعتباری است لذا باید ابتدا با مفهوم ، اوصاف ، شرایط و آثار رهن که در قانون مدنی بیان شده و نویسندگان به تفصیل در مورد آن بحث نمودند، آشنا شویم. زیرا شناخت آنها در واقع مقدمه این است که اولاً: آیا اموال اعتباری دارای اوصاف مورد نظر قانونگذار که در خصوص مال مرهونه بیان نموده هستند یا خیر؟ و ثانیاً : شرایطی را که قانونگذار در مورد رهن مقرر نموده در رهن اموال اعتباری نیز وجود دارد یا خیر؟ لذا در این فصل ابتدا ضمن بیان پیشینه، مفهوم و اوصاف رهن به شرایط عمومی و اختصاصی عقد رهن و سپس به آثار و احکام آن میپردازیم.
مبحث اول: پیشینه ، مفاهیم و اوصاف عقد رهن
در این مبحث ابتدا مختصری در خصوص پیشینه رهن بیان نموده وسپس مفهوم رهن را از دیدگاه حقوقدانان و فقها ذکر می نماییم. و سپس به اوصاف عقد رهن میپردازیم .
گفتار اول: پیشینه
پیدایش رهن در حقوق روم طی چند مرحله صورت گرفته است، یعنی ابتدا رهن وجود نداشت لذا بستانکار حق داشت کلیه ی اموال مدیون حتی بردگان او را بفروشد. تردیدی وجود ندارد که مفهوم رهن و وثیقه که امروزه مورد قبول جوامع بشری قرار گرفته، سالها پس از پیدایش مفهوم دین و تعهد ایجاد شده است ،زیرا رابطه داین و مدیون در نظام های حقوقی گذشته مبتنی بر حق شخصی بوده است، یعنی طلبکار بر جسم مدیون مسلط می شد و نه بر مال او، به همین دلیل وی می توانست مدیون را به بردگی کشیده و یا حتی او را اعدام نماید.( السنهوری، بی تا، ۱۰۷). این امر بعدها تعدیل شد و تنها بستانکار می توانست بدهکار را حبس نماید ( راوندی، ۱۳۷۳، ۴۵).
پس از طی این دوران و پیدایش ذمه، رابطه بین متعهد ومتعهدله بر اساس یک مبنای مادی که جدای از شخصیت طرفین و ناظر بر محل تعهد بود ، تعریف شد. انسان دریافت که حق بستانکار بر جسم مدیون قرار نمیگیرد، بلکه ذمه ی او که محل حق است اشتغال می یابد.
بنابراین باید گفت که وثیقه های شخصی مانند ضمان، از نظر تاریخی بر وثیقه های عینی چون، رهن، مقدم هستند به نحوی که پس از پیدایش وثیقه های شخصی، وثیقه های عینی مانند رهن تحت تأثیر حقوق یونان به وجود آمدند.( السنهوری، بی تا، ۱۰۸).
در کتب فقهی نیز عقد رهن باب مستقلی را به خود اختصاص داده و از جمله عقودی است که قبل از اسلام نیز بوده و در واقع احکام آن امضایی محسوب می گردد.
گفتار دوم: مفهوم رهن
الف: مفهوم لغوی رهن
رهن در لغت در معانی متفاوتی به کار رفته است، یکی از نویسندگان در این مورد می نویسد:« رهن در لغت به معنای ثبات و دوام است. با دادن رهن، در واقع طلب مرتهن از نظر حقوقی ثبات و قرار پیدا می کند» ( جعفری لنگرودی، ۱۳۷۸، ۲).
نویسنده ی دیگری نیز در این باره مقرر می دارد: «رهن به معنای دوام و ثبات است و معنای مصدری آن، قرار دادن شیء مرهون نزد دیگری از باب تأمین است»( معلوف، ۱۳۶۳، ۶۷). چنانکه می گویند:« نعمه راهنه» یعنی نعمتی که ثابت و همیشگی است( فیومی، بی تا، ۴۵۲).
رهن به معنای حبس نیز بکار رفته شده است، چنانکه در آیه ی شریفه« کل نفس بما کسبت رهینه»( سوره مدثر آیه ۳۸) رهن به معنای حبس به کار رفته است. یعنی هر کس در قبال آنچه که از خیر و شر کسب می کند محبوس است( شهید ثانی، ۱۴۱۴، ۴و۶/ ۷). «ضرب المثل معروف« الامور مرهونه باوقاتها» در همین معنی بکار رفته است، یعنی هر کاری در زندان زمان خود قرار دارد»( جعفری لنگرودی، ۱۳۷۸، ۲).
نویسنده ی دیگری می نویسد:« جمع رهن، رهان است( مثل سهم و سهام)، در لغت به معنای ثبوت، دوام و حبس هم آمده است»( الطریحی، ۱۴۰۸، ۲۳۴). هم چنین گفته شده است، «رهن چیزی است که به جای آن چه از انسان اخذ شده، نزد او قرار داده می شود»( ابن منظور، بی تا، ۱۳/ ۱۸۸).
در لغت نامه ی دهخدا، رهن به معنای گرو کردن چیزی نزد« کسی »، گرو نهادن و نیز به معنای برابر آمده است( دهخدا، ۱۳۴۲، ۲۳۴). رهن به معنای قوت وقوی نیز بکار رفته است، چنانکه می گویند:« هذه حجه راهنه» یعنی این یک حجت و دلیل قوی است( توتل الیسوعی، ۱۹۷۳، ۲۸۴).
رهن در معنای اسم مفعولی یعنی مال مرهون، چنانکه در ماده ی ۷۸۴ قانون مدنی که مقرر می دارد: « تبدیل رهن به مال دیگر به تراضی طرفین جایز است.»، رهن به معنای مال مرهون به کار رفته است.
بنابراین کلمه ی رهن هم به معنای مصدری به کار رفته است یعنی ثبات و دوام بخشیدن، که با دادن رهن، در واقع طلب مرتهن از نظر حقوقی ثبات و دوام پیدا می کند و هم به معنای اسم مفعولی یعنی مال مرهون می باشد.
ب: مفهوم اصطلاحی رهن
معنای اصطلاحی رهن تا حدودی با معنای لغوی آن هماهنگ است. منتهی با توجه به اینکه رهن از حیث لغت دارای معانی متعددی است، هر یک از فقها مفهوم اصطلاحی آن را با برخی از معانی ذکر شده مناسب دیده است. در اینجا ما ابتدا دیدگاه فقهای شیعه و سپس فقهای سایر مذاهب را بیان کرده و پس از آن به دیدگاه حقوقدانان در این خصوص می پردازیم.
۱- دیدگاه فقهای شیعه
در رابطه با مفهوم اصطلاحی رهن، فقها، تعریفهای مختلفی را مطرح کرده اند که برخی از آنها عبارتند از:
« جعل المال عند صاحب الدین وثیقه له علی ماله »( ابن براج، ۱۴۰۶، ۲/ ۴۴). یعنی، رهن عبارت از قرار دادن مال نزد طلبکار، بعنوان وثیقه ای برای او بر مالش می باشد.
« الرهن فی الشریعه فانه اسم لجعل المال وثیقه فی دین اذا تعذر استیفاوه ممن علیه، استوفی فی الثمن الرهن»( شیخ طوسی، ۱۳۸۳، ۲/ ۱۹۶- ابن ادریس، ۱۴۱۱، ۲و۳/۴۱۶). یعنی رهن اسمی است که برای قرار دادن مالی به عنوان وثیقه و دین بکار می رود تا هرگاه استیفاء دین از مدیون متعذر گردد، از ثمن رهن استیفا شود».
با دقت در تعاریف فوق معلوم می شود که در همه ی آنها از رهن یا به عنوان وثیقه ی دین [طلب] یا به عنوان وثیقه گرفتن برای دین [طلب] یاد شده است. با مطالعه ی قانون مدنی معلوم می شود که قانونگذار در تعریف رهن از برخی فقهای امامیه تبعیت کرده و مانند آنها کلمه ی « وثیقه » را در تعریف آن به کار برده است، چنانکه در ماده ی ۷۷۱ بیان می دارد:« رهن عقدی است که به موجب آن مدیون مالی را برای وثیقه به داین می دهد».

۳-۳-۲ قلمرو مکانی و زمانی تحقیق:
قلمرو مکانی تحقیق :این تحقیق شامل مجموعه مدیران ، ودبیران دبیرستانهای دولتی دخترانه شهرستان خوی، می باشد که تعداد آنها۲۵۶ نفر بوده است.
قلمرو زمانی :قلمرو زمانی تحقیق در سال ۹۲-۹۱ می باشد.
۳-۳-۳ روش نمونه گیری:
پس از انتخاب موضوع تحقیق و بیان مسئله٬ یکی از تصمیمات مهمی که در پیش روی هر پژوهشگری قرار دارد انتخاب نمونه است٬ نمونه ای که باید نماینده جامعه ای باشد که پژوهشگر قصد تعمیم یافته های تحقیق خود به آن جامعه را دارد. در این تحقیق جهت انتخاب نمونه مدیران با توجه به محدود بودن جامعه از روش سرشماری استفاده شده است و انتخاب نمونه معرف دبیران از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شده است . قصد اساسی در این تحقیق بررسی رابطه مدیریت مدرسه محور با ابعاد توسعه حرفه ای از دیدگاه مدیران ودبیران می باشد.
در تحقیق حاضر براساس جدول مورگان ۱۵۴ نفر از مدیران ودبیران دبیرستانهای دخترانه شهرستان خوی ، که از این تعداد۳۸ نفر مدیر بنا به محدود بودن جامعه مدیران، براساس مشورت با استاد راهنما، بصورت سرشماری، ۱۱۶نفر دبیر بصورت تصادفی برحسب تعداد مدیران انتخاب شده و با تکمیل پرسشنامه تهیه شده و به بررسی رابطه مدیریت مدرسه محور بعنوان متغیر پیش بین با ابعاد متغیر توسعه حرفه ای بعنوان متغیرهای ملاک و همچنین پیش بینی توسعه حرفه ای از روی مدیریت مدرسه محور و نیز مولفه های مدیریت مدرسه محوری پرداخته شده است .
۳-۴متغیرهای تحقیق:
موضوعات تحقیق دارای مفاهیمی مجرد و ذهنی هستند. برای اینکه عملاً تحقیق را انجام دهیم. مفاهیم باید به متغیر تبدیل شوند. مفاهیم وقتی به متغیر تبدیل می شوند که بتوانیم به آنها مقدار و درجات آنها را تعیین کنیم. هم چنین باید بین متغیر های وابسته، مستقل و کنترل و بین متغیر های گسسته و پیوسته تفاوت قائل شد( سید عباس زاده ، ۱۳۸۰ ). این تحقیق با عنایت به فرضیه ها و نوع پرسشنامه طراحی شده متغیر های مستقل و متغیر های وابسته ای را دارا می باشد که هر کدام متناظر با یکی از فرضیه ها هستند. متغیر مستقل، متغیری است که انتظار می رود تغییر در متغیر وابسته را توضیح دهد به عبارت دیگر متغیر مستقل، متغیر روشنگر است. فرض می شود که این متغیر علت تغییر در متغیر وابسته است. می توان گفت متغیر وابسته(ملاک) نتیجه متغیر مستقل(پیش بین) است. متغیر وابسته متغیر معیار نیز نامیده می شود ( همان منبع ، ۱۳۸۰ ).

دراین تحقیق با توجه به اینکه توسعه حرفه ای از روی ابعاد مدیریت مدرسه محوری( تمرکززدایی، انعطاف پذیری، مشارکت پذیری، تفویض اختیار) و خود مدیریت مدرسه محوری پیش بینی می شود، ورابطه مولفه های توسعه حرفه ای با مدیریت مدرسه محوری بررسی می شود، مدیریت مدرسه محور وابعاد آن به عنوان متغیرهای پیش بین و توسعه حرفه ای به عنوان متغیر ملاک یا پیش بینی شونده تحقیق می باشند، که می خواهیم اثرات متغیرهای پیش بین را برروی توسعه حرفه ای بررسی کنیم.
۳ -۵ ابزار های اندازه گیری
الگوی کار در این تحقیق استفاده از روش های علمی در علوم رفتاری است. به منظور بررسی رابطه بین مدیریت مدرسه محور با توسعه حرفه ای از دیدگاه دبیران و مدیران در دبیرستانهای دولتی شهرستان خوی و جهت جمع اوری اطلاعات و داده های مورد نیاز از دو شیوه استفاده شده است:
۳-۵-۱روش کتا بخانه ای : در این روش پژوهش برای جمع آوری اطلاعات فصل اول و دوم پایان نامه از کتب، نشریات،فصلنامه های داخلی و خارجی و ماهنامه ها استفاده شده است، نیز برای دستیابی به منابع جدید داخلی و خارجی از اطلاعات موجود در سایت های معتبر و مرتبط نیز بهره گرفته شده است.
۳-۵-۲ روش میدانی: علاوه بر مطالعات کتابخانه ای که در راستای این پژوهش به جهت دستیابی به پیشینه تحقیق و تدوین ادبیات موضوع انجام گرفت، از دو پرسشنامه برای سنجش میزان توسعه حرفه ای دبیران و مدیران و مدیریت مدرسه محور استفاده شده است. که بعد از بررسی و تایید توسط سازمان آموزش و پرورش آذر بایجانغربی مجوز اجرای آن پژوهش در مدارس دولتی شهرستان خوی به اداره آموزش وپرورش شهر خوی ارسال و سپس تصویر نامه سازمان آموزش و پرورش استان به صورت بخش نامه جهت همکاری و انجام پژوهش در مدارس نمونه آماری مورد استفاده قرارگرفته است. سپس برای تکمیل پرسشنامه مستقیما به مدارس رجوع کرده و با هماهنگی مدیران مدرسه توضیحات مکفی برای تکمیل با حوصله و و با دقت در اجرای هرچه صحیح تر پرسشنامه ها در جهت جمع آوری اطلاعات واقعی و منطبق و نزدیک تر به حقایق ارئه شد، پرسشنامه ها توزیع شد و بعد تکمیل و جمع آوری گردید.
۳-۶پرسشنامه
پرسسشنامه به عنوان یکی از متداول ترین ابزار ها جمع آوری اطلاعات در تحقیقات پیمایشی، عبارت است از مجموعه ای از پرسشهای هدف مدار که با بهره گیری از مقیاس های گوناگون، نظر، دیدگاه و بینش یک فرد پاسخگو را مورد سنجش قرار می دهد. در ساختن یک پرسشنامه باید به چهار جنبه توجه شود :
الف ) انتخاب موضوع سوالها.
ب) محتوای سوال .
ج )جمله بندی پرسش ها.
د) انتخاب نوع سوال ( خاکی ، ۱۳۸۲ ).
۳-۶-۱معرفی پرسشنامه ها
۳-۶-۱-۱ معرفی پرسشنامه توسعه حرفه ای:
در پرسشنامه توسعه حرفه ای از پرسشنامه توسعه حرفه ای که شامل۶۵ سوال است که توسط پژوهشگرمحمد رضا شاهپسند مورد استفاده قرار گرفته است و در پایان نامه محقق الیاسی پایایی آن ۹۵٪ محاسبه شده و روایی آن هم مورد تایید اساتید قرار گرفته است که در این تحقیق نیز روایی آن توسط اساتید مورد تایید قرار گرفت و مجددا برای ۳۰نفر نمونه از جامعه آماری مورد آزمایش پایایی از طریق آلفای کرانباخ قرار گرفت و با ضریب آلفای ۹۵۱٪ پایایی آن تایید شد. در پرسشنامه توسعه حرفه ای هر سؤال مشتمل برپنج گزینه یا پاسخ می‌باشد ، که ((سوال ۱-۸برای سنجش بعد دستیابی به فرصت های یادگیری است)) ؛((سوال ۱۶-۹ برای سنجش بعد مشارکت با همقطاران است)) ؛ ((سوالات ۱۷-۲۲ برای بررسی بعد ایجاد محیط یادگیری اثر بخش مشارکتی است))؛ ((سوالات ۲۳-۲۹برای سنجش بعد تلاش برای ارزیابی خویشتن است))؛ ((سوالات۳۰-۳۶ برای سنجش تعهد در مبادله برنامه آموزشی است )) ؛ ((سوالات ۳۷-۴۴ برای بررسی پیگیری تغییرات و ارائه باز خورد به برنامه ))؛ ((سوالات ۴۵-۴۸ برای بررسی مشارکت در کارگاهها و سمینار ها))؛ ((سوالات ۴۹-۵۳ برای بررسی هدایت تحقیق عملیاتی دانش آموزان))؛ ((سوالات۵۴-۶۱ برای بررسی بهبود کیفیت تدریس)) و ((سوالات ۶۲- ۶۵ برای بررسی عضویت در انجمن های حرفه ای)) که آخرین مولفه توسعه حرفه ای است استفاده شد.
جدول ۲-۳ پایایی مولفه های توسعه حرفه ای

 

مولفه	سوالات	تعداد سوالات
دستیابی به فرصت های یادگیری	از سوال ۱ الی ۸	۸ سوال
مشارکت با همقطاران	از سوال ۹ الی۱۶	۸ سوال
ایجاد محیط یادگیری اثر بخش مشارکتی	از سوال ۱۷ الی ۲۲	۶ سوال
تلاش برای ارزیابی خویشتن

P(v)=
به عنوان مثال یک صفحه اگر به وسیله ی صفحات با کیفیت بالاتر مورد اشاره قرار بگیرد، دارای کیفیت بالاتری است.
یک گره w با درجه خروجی صفر (که اغلب “گره آویزان^[۱۸]” خوانده می شود) به عنوان چاله^[۱۹] عمل می کند. هر رتبه تخصیص داده شده به w از دست می رود، زیرا که w هرگز در سمت راست معادله بالا ظاهر نمی شود. با خلاصه سازی معادله ی بالا برای همه u ها، ما مشاهده می کنیم که باید برای همه گره های آویزان باید داشته باشیمp(u)=0.

در نتیجه تمام گره هایی که از یک مسیر مستقیم در G به یک گره با درجه خروجی صفر می رسند باید رتبه ی صفر داشته باشند. بنابراین معادله ی بالا به شکل زیر اصلاح می شود، به طوری که همه گره های آویزان پیوندهایی به همه گره های موجود دارند و این به آن معنی است که همه ی گره ها رتبه را از هر گره آویزان دریافت می کنند که n در اینجا تعداد گره ها است.
اگر B نشان دهنده ماتریس مجاورت گراف وب با ردیف های نرمال سازی شده با بهره گرفتن از اصلاحات گره های آویزان که در بالا شرح داده شد باشد ]۲۴[:
اگر صفحهu به صفحه V اشاره کند
B(u,v)
اگر
در بقیه موارد
۰
پس معادله بالا به شکل زیر در می آید:
P=B^TP
ماتریس انتقال B و زنجیره مارکوف مطابق با آن نامتناوب است اگر و فقط اگر بزرگترین مقسوم علیه مشترک طول همه ی چرخه های مستقیم در گراف وب یکی باشد. B قابل کاهش نیست اگر و فقط اگر G شامل یک کامپوننت متصل تنها (SCC) باشد، یعنی یک مسیر مستقیم مابین هر زوج صفحات در G باشد و این در عمل موردنظر نیست و این را می توان با محدود کردن محاسبات به بزرگترین جزء متصل گراف وب بدست آورد اما بزرگترین SCC گراف وب واقعی تنها ۳۰%-۲۵ گره ها را در بر می گیرد ]۱۶[. به منظور غلبه بر این مسائل، ما یک گراف کامل وزن دار کوچک را به گراف وب خود افزوده ایم. ما بردار “رتبه صفحه” P با P(i)≥۰ و ۱||P||₁=تعریف کرده ایم.
(۲-۵)
P(v)= c.r(v) + (1-c).
در اینجا(r(1),…..,r(n))^T r= بردار شخصی با r(i)≥۰ و ۱||r||₁= و c احتمال انتقال با مقدار ۱۵/۰c.
اگر r یکنواخت است، به عنوان مثال r(v)= برای همه v ها، سپس P رتبه صفحه (PR) می باشد.
در نشانگذاری ماتریس ] ۲۴ :[
اگر صفحهu به صفحه V اشاره کند
cr(v)+(1-c) = M(u,v)
اگر
در بقیه موارد
۰
پس داریم:
P=cr+(1-c)B^TP=M^TP
این ماتریس نیز نامتناوب است، زیرا گره ها با r(v)>0 طول یک چرخه با احتمال انتقال مثبت M(vv)>0 دارند. اگر برای همه ی v ها در G،r(v)>0 باشد، پس همه ی گره ها از همه گره ها قابل دسترس هستند، بنابراین همه ی گره ها یک SCC واحد را شکل می دهند، پس M غیرمتناوب است.
ایده ” رتبه صفحه” به خوبی از طریق مدل بازدید کننده ی تصادفی^[۲۰] قابل توضیح است. در این مدل کاربر از طریق صفحات وب هدایت می شود. او می تواند دو نوع عملیات را اجرا کند. در هر صورت او یکی از فوق پیوندهای صفحه ی جاری را دنبال می کند و یا مستقیماً به یک صفحه ی تصادفی می رود. او نخستین یا دومین عمل را با احتمال c -1 انتخاب می کند. اگر او تصمیم بگیرد یکی از لینک ها را دنبال کند، این لینک به صورت تصادفی انتخاب شده است. به عبارت دیگر صفحه ی هدف v با احتمال r(v) انتخاب شده است.
دومین نوع عملیات ” انتقال از راه دور” نامیده می شود که c احتمال انتقال از راه دور است و r بردار شخصی یا انتقال:
اگر P(k) به توزیع بازدید کننده تصادفی در زمان k اشاره داشته باشد با P(0)=r پس] ۲۷[:
P^(k)=M^Tp^(k-1)=(M^T)^kr
به وسیله ی تئوری پایه ای زنجیره ی مارکوف، k^th امین تکرار ⁽P^(k همیشه به راه حل یکتای معادله ی بالا همگرا خواهد بود و کسری از زمان که رندم سورفر روی صفحه v صرف می کند، به رتبه صفحه P(v) همگرا خواهد بود ]۲۷[.
رتبه صفحه شخصی:
فرض کنید که n صفحه روی وب موجود است و هر صفحه A ، لینک های ورودی T1، T2 و ……Tn دارد و C(A) تعداد لینک هایی است که از صفحه A خارج می شوند و d یک مقدار پیوسته در محدود ۰ و ۱ باشد. پس رتبه صفحه، PR(A) به صورت زیر بیان می شود ]۲۸[:
(۲-۶)
+ d PR(A)=
برای ماتریس کامل M معادله بالا بعد از چند تکرار همگرا خواهد شد. بعد از محاسبه ی رتبه صفحه، در صورتی که این مقدار بالا باشد، صفحه در مکان بالا رتبه بندی خواهد شد .
HITS:
کلینبرگ^[۲۱] یک الگوریتم مبتنی بر تکرار را تحت عنوان HITS یا الگوریتم کلینبرگ معرفی نموده است. HITS مبتنی بر پرس و جو است که محاسبات آن باید خیلی سریع در زمان پرس و جو انجام شود. محاسبات HITS بر پایه زیرگراف کوچکی است که به روش زیر تولید شده است:
یک مجموعه S_q از نتایج جستجو که تصور می شود با پرسش q متناسب است، بدست آورده می شود و این می تواند n نتیجه بالای موتورهای جستجو با بهره گرفتن از رتبه بندی مبتنی بر متن باشد. معمولاً صفحاتی که از S_q مورد اشاره قرار گرفته اند و صفحاتی که به S_q اشاره می کنند نیز اضافه می شوند.
ساخت یک گراف مجاورت G_q، زیرگراف به وسیله مجموعه گسترش یافته S_q توسعه می یابد.
HITS دو نمره برای هر گره در G_q محاسبه می کند. نمره اعتبار a(v) که منعکس کننده ارتباط محتوای v با پرسش است. نمره قطبیت^[۲۲] h(v) که کیفیت صفحه v را به عنوان یک مجموعه لینک با توجه به موضوع داده شده، تعیین می کند.
الگوریتم بر این اصل استوار است که قطب های خوب به احتمال زیاد به صفحات با اعتبار بالا لینک می شوند و اعتبارهای خوب در صفحات با قطبیت خوب آشکار می شوند.
در یک الگوریتم با تکرار، فرض کنید که h(k) و a(k) به بردارهای نمره قطبیت و نمره اعتبار اشاره می کنند. نخستین بردار قطبیت، h(0) ممکن است مقادیر مثبت دلخواه را شامل شود. (k+1) امین نمره اعتبار v از بردار قطبیت قبلی h(k) محاسبه می شود به طوری که مجموع نمرات قطبیت جاری گره هایی که به v اشاره می کنند ]۲۹[:
a^(k+1)(v)=
(۲-۷)
به طور مشابه k+1 امین نمره قطبیت v، مجموع نمره اعتبار گره هایی است که به وسیله v مورد اشاره قرار گرفته اند.
h(k+1)(u)=(v)
اگر A_q گراف مجاورت G_q هست، معادلات بالا می تواند به شکل ماتریس بیان شوند ]۲۹[:
a^(k+1)=A_q^T h(k)

ساخت نقاط کنترل
باید در نظر داشت که تغییرات باید به طور مستمر اعمال شوند. حتی سیستم­هایی که به بهترین نحو مدیریت می­شوند هم، ممکن است به مرور زمان با خطا مواجه شوند. فرایند نوآوری باید همیشه در رأس لیست اولویت های یک کسب­وکار باشد.
۲-۷-۳- تفاوت BPM و :BPR
سیستم­هایBPM وBPR در سازمان نقش­های یکسانی ندارند؛ چرا­کهBPR خواستار نابودی رادیکال فرآیندهای کسب­وکار موجود است وBPM از فرایند­های موجود با برنامه­ ریزی عملی­، تکرار شونده و افزایشی به وضع مطلوب می­رسد [۳۴].
۲-۸- سیستم مدیریت گردش کاری:
سیستم مدیریت گردش کار، سیستمی تعریف می­ شود که اجرای گردش کار را تعریف، ایجاد و مدیریت می­ کند و با بهره گرفتن از یک نرم­افزار و یک یا چند موتور گردش کار، قادر به تعریف و تفسیر فرآیندها و تعامل با کاربران در گردش کار می­باشد و در صورت نیاز، با بهره گرفتن از فن­آوری اطلاعات ابزارها و برنامه ­های کاربردی را فراخوانی می­ کند [۱۶].
۲-۸-۱- معایب سیستم WFM
سیستم گردش کار تنها یک نوع ابزار مسیریابی است که بر جنبه‎‌های عملیاتی متمرکز است. در واقع تمرکز آن تنها روی فرآیندهای کاری است نه محتوای فعالیت‎‌ها و وظایف. یعنی صرفاً انتقال داده‌‎ها طبق روال‎‌ها و قواعد از پیش تعیین شده بدون انجام هیچ‎‌گونه تجزیه­وتحلیلی روی داده‎‌ها انجام می‎­شود.
رویکرد وظیفه‌‎ای دارد؛ نه فرآیندی.
امکان برقراری ارتباط با پایگاه‎‌های داده­ی سیستم‎‌های دیگر به­راحتی و سادگی امکان‎‌پذیر نیست.
همراه سیستم گردش کار، سیستم‌‎های فرم‎‌ساز و گزارش‎‌ساز هم باید تهیه شود. چرا­که سیستم گردش کار به تنهایی دارای محیط فرم‌‎ساز و گزارش‎‌ساز نیست.
قواعد کاری ساده را پوشش می‎‌دهد.
یکپارچه‌‎سازی آن محدود است.
محیط طراحی فرایند و فرم‎‌ها، دارای استاندارد جهانی نیست و برای این عملیات، حتماً، باید از متخصصین خبره برنامه‎‌نویس استفاده کرد.

عدم کاربرپسندی محیط طراحی فرایند به دلیل استفاده از کدنویسی‎‌های طاقت­فرسا و زمان‎بر.
امکان اعمال تغییرات و بهبود فرآیندها به راحتی امکان‎‌پذیر نیست.
محدود بودن امکانات کنترلی و مدیریتی مدل‌سازی و طراحی فرایند.
عدم سهولت و سادگی در عملیات بهبود فرآیندها پس از اجرای آ­­ن­ها.
قابلیت اخذ گزارشات کنترلی و مدیریتی آن در حد مقدماتی و محدود است.
عدم پشتیبانی از دو نسخه از یک گردش کار
عدم توانایی در پایش اطلاعات
۲-۸-۲- تفاوت BPM و WfM
BPMSها توسعه داده شده­ و تکامل یافته WFMها هستند، چرا­که در سیستم­های مدیریت فرایند کسب­وکار، محدودیت­های سیستم­های مدیریت گردش کار برطرف شده و راه حل­هایی برای هرکدام از محدودیت­ها در نظر گرفته شده است. به زبان ساده می­توان چنین گفت که BPMS نه­تنها تمام امکانات و قابلیت ­های موجود در WFMS از قبیل ایجاد فرم­، تعیین قوانین ساده و ثابت برای گردش فرم­های ایجاد شده و … را پوشش می­دهد، بلکه دارای امکانات و قابلیت ­های بسیار قدرتمندتری نیز می­باشد که از آن می­توان به قابلیت یکپارچه­سازی قوی نرم­افزار، توسعه نرم­افزار، تجزیه­وتحلیل روند و شبیه­سازی غنی­تر فرایند و مدل سازی، مدیریت و به روزرسانی نسخه­های جدید، پشتیبانی از قواعد کاری پیچیده و… است [۱۱،۳۶].
محققان از دو دیدگاه، تفاوت سیستم­های مدیریت فرایند کسب­وکار و سیستم­های مدیریت گردش کار را بررسی می­ کنند. ­دیدگاه اول بنابر تحقیقاتی که توسط شرکت گارتنر انجام شده است، بیان می­ کند کهBPM به عنوان یک نظام مدیریت فرآیندگرا در نظر گرفته می­ شود و رویکردی فرآیندی به فعالیت­های سازمان دارد و در تلاش است فعالیت­هایی از سازمان که در تعریف فرایند می­گنجند را پوشش دهد، در حالی­کهWFM به عنوان یک تکنولوژی معرفی می­ شود که از آن سیستم پشتیبانی می­ کند. دیدگاه دیگر که از سوی محققانی از جمله آلست^[۳۶] و همکاران بیان می­ شود این است که WFM زیر­مجموعه ­ای از BPMتعریف می­ شود و در واقع یک مرحله از چرخه­ی حیات BPM می­باشد ویک نقش مهم و بحرانی در مدیریت سیستم­های فرایند کسب­وکار بازی می­ کند. از بارزترین کمبودهای WFM تشخیص خطاها و تجزیه­وتحلیل فرایند­ها است [۱۵،۳۴،۳۷].
بنابراین می­توان BPMS را به عنوان نسل بعد ازWFMS در نظر گرفت. به وجود آمدن قابلیت ­های جدید در سیستم­های BPMS در سازمان، قدرت بهبود مستمر را ایجاد می­ کند که اساسی­ترین تفاوت را با سیستم­های سنتی و غیر انعطاف­پذیر WFMS، سبب می­ شود.
فصل سوم
روش تحقیق
۳-۱- مقدمه
مدیریت فرایند کسب­وکار شامل فعالیت­های مختلف می­باشد که به نوع طرح، چرخه­ی حیات BPM و سطح بلوغ سازمان بستگی دارد [۳۸،۳۹]. BPMS، به­عنوان یک ابزار و راهکار مدیریتی به معنای واقعی برای مدل­سازی، اجرا و پیاده­سازی، پایش و بهبود فرآیندهای کسب­وکار سازمانی می­باشد. این راهکار، حاکمیتی را درسازمان برای افزایش چابکی و کارایی فراهم می ­آورد و به مدیران اجازه می­دهد، بتوانند عملیات سازمان را با اهداف راهبردی و استراتژی­ های کلان، هم­راستا نمایند. بدین جهت ضروری است این ابزار قابلیت یکپارچگی و پیوند زدن اشخاص، سیستم­های اطلاعاتی، وظایف، کسب­وکارها، مشتریان و شرکا را با یکدیگر دارا باشد، به­ طوری که بتواند تمام فرآیندهای خرد و کلان سازمان را به­ صورت هوشمند و خودکار درآورده و مانع از بروز دوباره­کاری­ها و تأخیرها در فعالیت­های سازمان شود. بنابر­این اهمیت انتخاب یک BPMS مناسب برای یک سازمان از اهمیت فراوانی برخوردار است. از این رو سازمان­هایی که به ضرورت وجود این نوع سیستم پی برده­اند، در هنگام خرید و انتخاب BPMS دچار تردید و سردرگمی­ می­شوند، چرا­که هنگام انتخاب عواملی مانند: حمایت مدیریت ارشد، استراتژی­ های سازمانی، فرهنگ سازمان مبتنی بر سیستم جدید، تکنولوژی و مدیریت پروژه نقش مهمی ایفا می­ کنند [۴۰].
در حال حاضر طیف گسترده­ای از ابزارهایBPM برای استفاده در سازمان­های مختلف، در بازار موجود می­باشد که برای هر هدف، نمادها، روش ها و ابزارهای مختلف استفاده می­ شود. همه ابزارهای BPM ازهمه­ی فعالیت­ها یا هدف­های سازمان حمایت نمی­کنند. با این حال برخی از ابزارها جامع­تر و پیچیده­تر از بقیه می­باشند. سازمان­ها اطلاعات کمی از جنبه های مختلف BPM دارند و همچنین عرضه­کنندگان نرم­افزار اطلاعات فنی محدودی در اختیار آن­ها قرار می­ دهند. از این رو در یک موقعیت آسیب­پذیر قرار می­گیرند و انتخاب ابزاری که خواسته­ های آنان را بدون هدر رفتن زمان و هزینه­ زیاد برآورده سازد، امری ضروری می­باشد [۳۸،۳۹].
امروزه، تعداد زیادی BPMS در بازار داخل و خارج کشور وجود دارد که مشتری‌ها در انتخاب بین آنها، بعضاً با سردرگرمی مواجه می‌شوند. گرچه پیاده‌سازی BPMS در سازمان با مزایای فراوانی همراه است، ولی مسلماً انتخاب یک BPMS مناسب با وضعیت کسب­وکار سازمان، توانایی مالی و اجرایی آن و مهارت کارکنان نیز به نوبه­ی خود از اهمیت بسیار زیادی برخوردار می‌باشد [۴۱]. براین اساس، معیارها و راه­کارهای اصلی وجود دارد که سازمان­ها با تکیه بر آن­ها در تصمیم ­گیری خود، در نهایت می‌توانند مطمئن شوند که یک BPMS مناسب انتخاب نموده‌اند. در این بخش با بررسی شاخص­ های ارزیابی BPMS می­توان به یک الگو جهت تعیین کارایی نرم­افزارهای این حوزه دست یافت. باید توجه داشت که همه ویژگی­ها در یک محصول خوب از نظر فنی خلاصه نمی­ شود، چرا که هدف سازمان صرفاً خرید یک BPMS مناسب نیست، بلکه هدف اصلی این است که بتوان این سیستم را در حداقل زمان ممکن و با بالاترین کیفیت و سرعت در سازمان اجرا و پیاده­سازی نمود.
قابلیت ­های کلیدی سیستم مدیریت فرایند کسب­وکار [۱۵]:
مشارکت نزدیک کسب­وکار و فن­آوری اطلاعات،
قابلیت یکپارچه­سازی افراد و سیستم­هایی که در فرآیندهای کسب­وکار شرکت دارند،
توانایی شبیه­سازی فرآیندهای کسب­وکار جهت طراحی بهینه­ترین فرآیندها برای اجرا در سازمان،
قابلیت نظارت، کنترل و بهبود فرآیندهای کسب­وکار در زمان واقعی
قابلیت ایجاد تغییر در فرآیندهای کسب­وکار موجود در زمان واقعی.
۳-۲- معیارهای انتخابBPMS مناسب
شاخص­ های انتخاب شده، براساس چرخه­­ی حیات مدیریت فرایند کسب­وکار، اجزاء مدیریت فرایند کسب­وکار و نظر خبرگان در زمینه­ BPMS، به ۱۴ گروه اصلی طبقه ­بندی شده ­اند. همان­طور که اشاره شد، چرخه­ی حیات BPMS، به ۴ قسمت عمده تقسیم ­بندی می­ شود که به بهبود مستمر فرآیندهای سازمان منتج می­ شود. آن ۴ گروه عبارتند از: مدل­سازی و طراحی، توسعه و استقرار، مدیریت و تعامل، تحلیل و بهینه­سازی. جهت سنجش میزان کارایی نرم­افزار هرکدام از این بخش­ها به چند زیر مجموعه تقسیم می­شوند که برای تعیین شاخص­ های نرم­افزار از آن زیرمجموعه­ها استفاده می­ شود.
برخی از شاخص ­ها به دلیل اهمیتی که در زیرساخت و فن­آوری سیستم دارند، جزء شاخص­ های اصلی محسوب می­شوند که شامل معیارهای فنی و اجرایی هستند و برخی دیگر به دلیل نقش حمایتی جزء شاخص­ های فرعی محسوب می­شوند. اما این موضوع به منزله­ی بی اهمیت بودن و حذف شاخص­ های فرعی نیست، چرا­که در ارزیابی سیستم و نرم­افزار، نقش خاص خود را ایفا می­ کنند. معیارهای اصلی که در چرخه­ی حیات BPMS می­گنجند، عبارتند از: قابلیت مدل­سازی، قابلیت شبیه­سازی، قابلیت پیاده­سازی، تجزیه­وتحلیل فرایند، فن­آوری نرم­افزار، سازگاری نرم­افزار، همکاری فرایند، مدیریت امنیت، مدیریت فرم­ها، پورتال گردش کار، مدیریت و نظارت، بایگانی و گزارشات، قواعد کسب­وکار و معیارهای فرعی شامل تأمین کننده، خدمات و پشتیبانی و سابقه­ محصول می­باشد (شکل ۳-۱).

شکل ۳-۱- شاخص­ های اصلی مدیریت فرایند کسب­وکار [۴۲]
۳-۲-۱- قابلیت مدل­سازی:
فاز اول بسیاری از پروژه­ ها از جمله بهبود فرآیندها، مهندسی مجدد، معماری سازمانی و… با مدل­سازی فرآیندهای وضعیت موجود سازمان آغاز می­گردد. به بصری­سازی توالی فعالیت­های کسب­وکار و اطلاعات مرتبط با آن مدل­سازی فرایند اتلاق می­گردد. هدف از مدل­سازی فرآیندهای کاری یک سازمان، ایجاد یک زبان مشترک مفهومی (مبتنی بر استاندارد) و ساده (در قالب اشکال گرافیکی که هم حجم کمتری دارند و هم به­راحتی توسط کاربر قابل درک هستند)، بین مدیران و کارشناسان سازمان، و تحلیل­گران سیستمی، با هدف استخراج فرآیندهای موجود و نمایش فرآیندهای جدید می‌باشد. در چنین فعالیتی تحلیل‌گران از ابزارهای مدل‌سازی برای مدل کردن وضعیت فعلی و وضعیت آینده سازمان استفاده می‌کنند. بنابراین بایستی تجزیه­و تحلیل مناسب جهت ارتقاء سطح سازمان صورت گیرد. تصویر گرافیکی در مدل­سازی باعث سهولت ارتباط و درک مشترک گروه ­های ذی­نفع از فرایند می­ شود. با بهره گرفتن از ابزار مناسب، مدل­ها را می­توان با اطلاعات در مورد مسائل، خطرات، مفروضات، فرصت­ها، و غیره غنی نمود و با عناصر اطلاعات سایر مدل­ها از جمله داده ­ها و نمودار سازمانی، برای تجزیه­وتحلیل دقیق­تر و بهترو گزارش­های گسترده سازمانی ارتباط برقرار کرد. مدل­ها باید به راحتی در دسترس افراد متصدی فرایند قرار گیرند و توسط صاحبان کسب­وکار نگهداری و به­روز­رسانی شوند، چراکه پایه­ای برای پیاده­سازی فرآیندها و بهبود مستمر آن­ها در سازمان محسوب می­شوند. این ابزار به یک مخزن مرکزی جهت سهولت دسترسی و بدون محدودیت الگو­سازان برای کمک به تولید مدل­های صحیح و کامل نیاز دارد [۳۸،۳۹].
در سیستم­های BPMS، لزومی ندارد قبل از استقرار سیستم، مدل مطلوب فرآیندی احصاء شود. با توجه به سرعت تغییر نیازمندی­ها در سازمان تهیه مدل مطلوب، بدون ضمانت اجرایی، مؤثر نخواهد بود. بنابراین می­بایست از روش بهبود مستمر استفاده نمود و پس از مدل­سازی وضعیت موجود و اجرای فرآیندها بر­اساس وضعیت موجود، اقدام به بهبود فرآیندها نمود. هدف از مدل­سازی فرایند کسب­وکار شناسایی و مستند­سازی فعالیت­های جاری و شناسایی و مستند­سازی فعالیت­های وضع مطلوب است. در واقع چالشی است برای تشخیص این مسئله که راه­کارها و فرایند­ها در حال حاضر چگونه انجام می­ شود و برای رسیدن به وضعیت بهینه چه اقداماتی شامل سیستم­های فن­آوری اطلاعات، داده ­ها، آموزش، اختیارات و مسئولیت ­ها، تعاملات و مستند­سازی در اولویت قرار می­گیرند [۴۳].

محاسبه سودخالص به ازای واحد حجم آب (NBPD^[3]) در اراضی تحت پوشش سه نظام آبیاری سنتی،‌ تلفیقی و مدرن استان گیلان برای ارقام بومی و پرمحصول برنج.

محاسبه شاخص­ های بهره­وری عملکرد به ازاء واحد حجم آب (CPD^[4]) در اراضی تحت پوشش سه نظام آبیاری سنتی،‌ تلفیقی و مدرن استان گیلان برای ارقام بومی و پرمحصول برنج.
سوالاتی که در این تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد شامل موارد ذیل می باشد:
آیا تفاوت معنی­داری بین عملکرد ارقام بومی و پرمحصول برنج در اراضی شالیزاری تحت پوشش سه نظام آبیاری بومی، تلفیقی و مدرن در گیلان وجود دارد؟
بیشترین بهره وری مصرف آب برای ارقام بومی برنج در کدامیک از نظام­های آبیاری می­باشد؟
بیشترین بهره وری مصرف آب برای ارقام پرمحصول برنج در کدامیک از نظام های آبیاری می باشد؟
دلایل عمده تغییرات عملکرد در سه نظام آبیاری برای ارقام بومی و پرمحصول برنج کدامند؟
دلایل عمده تغییرات بهره وری آب در سه نظام آبیاری برای ارقام بومی و پرمحصول برنج کدامند؟
۱-۵- محدوده ی تحقیق
جامعه آماری در نظر گرفته شده در این تحقیق، ‌کشاورزان شالیکار استان گیلان می­باشد که اراضی شالیکاری آنان تحت پوشش یکی از نظام­های آبیاری سنتی، ‌تلفیقی و یا مدرن می باشد و زمان اجرای این طرح از فروردین سال ۱۳۹۲ لغایت بهمن ماه سال۱۳۹۳ بود.
موضوع تحقیق نیز بررسی اثرات نظام­های آبیاری بر عملکردو بهره­وری آب اراضی شالیکاری کشاورزان گیلان می­باشد.
۱-۶- واژگان کلیدی
نظام­های آبیاری: نظام آبیاری به مجموعه ­ای از فنون و رویه­های قانونمند در زمینه ­های تأمین منابع آب، انتقال آب، توزیع آب میان بهره­برداران و نیز فنون مربوطه به نحوه تأمین نیازهای آبی گیاه و سازماندهی مناسب عوامل انسانی و نیروی کار در هر یک از زمینه های یاد شده اطلاق می­ شود.
بهره­وری: بهره­وری از دید سیستمی ارتباط بین داده ها و بازداده ها را مشخص می­سازد. بنابراین بهره­وری نشان دهنده میزان کارآیی ترکیب عوامل در فرایند تولید است که در این پژوهش هدف بررسی و محاسبه بهره وری فنی و اقتصادی آب می­باشد.
عملکرد: عبارت است از میزان تولیداز یک محصول زراعی در یک کشت در واحد سطح.
فصل دوم
مرور منابع
۲-۱-برنج
برنج یکی از مهمترین محصولات غذایی دنیا می­باشد که نقش مهمی در تغذیه انسان­ها ایفاد می­نماید. این محصول، غذای اصلی چهل درصد جمعیت جهان می­باشد (جداول شماره ۲-۱-۱و۲-۱-۲)، و بررسی روند سطح زیر کشت، تولید و عملکرد جهانی نشان می­دهد که از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۹ متوسط رشد سالانه سطح زیر کشت، تولید و عملکرد به ترتیب ۸/۰، ۶/۱ و ۸/۰ درصد بوده است (جدول ۲-۱-۴). سطح زیر کشت برنج در جهان حدود ۱۶۱ میلیون هکتار و میزان تولید حدود ۷۰۰ میلیون تن شلتوک می­باشد. قریب به دو سوم کالری مورد نیاز برای بیش از دو میلیارد نفر در آسیا و یک سوم کالری مورد نیاز یک میلیارد نفر در آفریقا و آمریکای لاتین را تأمین می­نماید(FAO,2006^[5]).
میانگین مصرف سرانه برنج در جهان حدود ۶۵ کیلوگرم می­باشد. کشورهای اروپایی همراه با ترکیه و مکزیک و کانادا به ترتیب با میانگین ۵/۵، ۷/۸، ۶/۷و ۷/۹ کمترین مصرف سرانه را داشته و بیشترین مصرف سرانه برنج نیز مربوط به کشورهای نظیر کامبوج، لائوس، ویتنام، میانمار و اندونزی و تایلند به ترتیب با ۲۹۲، ۲۸۹، ۲۱۶، ۱۸۵، ۱۶۰ و ۱۵۸ کیلوگرم می­باشد. مصرف سرانه در دو کشور بزرگ تولید کننده برنج در جهان یعنی هند و چین نیز به ترتیب ۹۳ و ۷/۷۶ کیلوگرم می­باشد(۱FAO,2011). از کل برنج تولیدی دنیا سالانه حدود ۶-۴ درصد در چرخه تجارت جهانی قرار می گیرد و بقیه برنج تولیدی صرف تأمین کالری روزانه مردم در کشورهای تولید کننده می­گردد. حدود ۹۰ درصد برنج جهان در آسیا تولید و مصرف می گردد (FAO,2011).
از اواسط دهه شصت میلادی، زمانیکه ارقام نیمه پاکوتاه منجر به انقلاب سبز گردید، تولید سالیانه برنج ۴/۲درصد افزایش یافت که این میزان سریعتر از رشد جمعیت بوده ولی در دهه های آینده به دلیل افزایش جمعیت و درآمد انتظار می­رود تقاضا برای تولید برنج هر ساله به میزان سه درصد افزایش یابد (FAO,2012). این در حالیست که افزایش عملکرد در واحد سطح در اغلب کشورهای آسیایی بسیار محدود است و مهمتر اینکه نسبت زمین­های کشاورزی به جمعیت در حال کاهش می­باشد، بنابراین باید محصول بیشتر در زمین کمتر با نیروی کار، آب و آفت کشهای کمتر تولید گردد. در ایران در حال حاضر برنجکاری در سطحی بالغ بر ۶۰۰۰۰۰ هکتار از اراضی زراعی ۱۶ استان کشور رواج دارد. برنج به همراه با گندم دو غله اساسی تأمین کننده کالری روزانه مردم به شمار می رود.
تولید سالیانه شلتوک در ایران بالغ بر سه میلیون تن و برنج سفید نیز حدود ۲/۲ میلیون تن می باشد. جدول (۲-۱-۵). استان های گیلان، مازندران، خوزستان، گلستان و فارس بیشترین سطح برنجکاری را دارا می­باشند. حدود ۲۵ درصد سطح زیر کشت و ۳۱ درصد تولید برنج در ایران اختصاص به ارقام اصلاح شده و پرمحصول داشته و مابقی سطح و تولید را انواع ارقام بومی به خود اختصاص داده­اند. حدود ۷۶ درصد سطح زیر کشت و ۷۳ درصد تولید برنج اختصاص به دو استان گیلان و مازندران دارد (وزارت جهاد کشاورزی، معاونت تولیدات گیاهی،۱۳۹۱). میانگین مصرف برنج در ایران حدود ۳۶-۳۴ کیلوگرم بوده و مردم گیلان با ۵۳ کیلوگرم مصرف سرانه بیشترین مصرف سرانه برنج را در ایران دارند. بررسی دوره آماری ۱۲ ساله منتهی به سال ۱۳۹۱ نشان می­دهد که سطح زیر کشت، تولید، عملکرد برنج در ایران به طور متوسط دارای رشد سالانه به ترتیب ۴/۲، ۶/۰ و ۵/۳ درصد بوده است (جدول ۲-۱-۵).
بررسی یک دوره آماری ۱۰ ساله کشت برنج در گیلان نشان می­دهد که سطح زیر کشت برنج در گیلان نیز به طور میانگین ۲۳۶۴۳۱ هکتار و میزان تولید شلتوک حدود یک میلیون تن بوده است. حدود ۹۵-۹۰ درصد سطح زیر کشت برنج در گیلان اختصاص به انواع ارقام کیفی و بومی و مابقی به زیر کشت ارقام اصلاح شده و پرمحصول رفته است (سازمان جهاد کشاورزی گیلان،۱۳۹۱). حدود ۱۷۱۰۰۰ هکتار از اراضی شالیزاری استان گیلان تحت پوشش شبکه آبرسانی سد سفیدرود و ۶۶۹۰۳ هکتار نیز سنتی آبخورمی باشد و آب مورد نیاز آن از رودخانه دائمی، فصلی، آب بندان، چشمه و چاه تأمین می گردد و حجم کل آب مورد نیاز زراعت برنج در گیلان بالغ بر ۳۰۰۰ میلیارد مترمکعب در سال برآورد می گردد (شرکت بهره برداری از شبکه های آبیاری و زهکشی سفیدرود، ۱۳۹۲). با توجه به اشتغال مستقیم بالغ بر ۳۰۰۰۰۰ بهره بردار در بخش زراعت برنج و تولید ناخالص به ارزش بالغ بر ۴۲۰۰۰ میلیارد ریال، می توان گفت اقتصاد گیلان بر پایه زراعت برنج شکل گرفته است (سازمان جهاد کشاورزی، ۱۳۹۲).اطلاعات مربوط به سطح، تولید، عملکرد برنج در جهان و ایران در جداول زیر ارائه شده است.

 

جدول (۲-۱-۱) سطح زیر کشت شلتوک در ایران، جهان و چند کشور دیگر از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ واحد: هزار هکتار
شرح	۲۰۰۰	۲۰۰۱	۲۰۰۲	۲۰۰۳	۲۰۰۴	۲۰۰۵	۲۰۰۶	۲۰۰۷	۲۰۰۸	۲۰۰۹	۲۰۱۰
ایران	۵۳۴	۵۱۴	۶۱۱	۶۱۵	۶۱۱	۶۲۸	۶۳۲

ضخامت غلاف را با فرض یکنواخت بودن چگالی یونی به دست می آوریم. مانند قبل معادله ی پتانسیل به شکل زیر خواهد بود:
(۱-۲۵)
می دانیم که طول مشخصه ی تقریبی جوابهای این معادله، طول دبای است.

(۱-۲۶)
در حقیقت جواب قبلی تنها برای مورد e/T_e<<1درست بود که دیگر معتبرنیست.وقتی -e/T_e>1 باشد،(حالتی که در غلاف برقرار است)می توان عملا از چگالی الکترون چشمپوشی کرد در حالیکه جواب تنها به طور مربعی ادامه می یابد. بنابراین می توان انتظار داشت که ضخامت غلاف به طور تقریبی با گرادیان

(۱-۲۷)

پتانسیل الکتریکیتعیین شود که تا فاصله ی کافی برای رسیدن به مقدار پتانسیل _g= -4T_e/e ادامه می یابد،
یعنی x ~ 4_D این نتیجه برای پهنای نوعی غلاف صحیح است ولی به هیچ وجه دقیق نیست.
۱-۷ مرز پلاسما- جامد۱
وقتی پلاسما در تماس با یک جامد قرار دارد،جسم جامد مانند چاهکی پلاسما را می رباید.باز ترکیب یونها و
الکترون ها در سطح اتفاق می افتد.سپس بار پلاسما نسبت به جامد معمولا مثبت می شودوناحیه ی نسبتا نازکی
به نام غلاف^[۱] درمرزپلاسما جائیکه تغییرات اصلی در پتانسیل اتفاق می افتد وجود دارد.
شکل(۱-۵)مرز پلاسما-جامد
۱-۸ پارامتر پلاسما^[۲]۱
توجه داشته باشید که در بسط مفهوم حفاظ دبای مقدارn_ee را به عنوان چگالی بار به کار بردیم وفرض کردیم که می توان آن را پیوسته وهموار در نظر گرفت.اما اگر چگالی چنان کم باشد که تعداد الکترون ها در ناحیه ی حفاظ دبای تقریبا کوچکتر از یک الکترون باشد این رهیافت دیگر صحیح نیست.درحقیقت باید به این مساله در سه بعد وباتعریف پارامتر پلاسماN_D به صورت زیربپردازیم.که N_D تعداد ذرات درون کره ی دبای می باشد.
(۱-۲۸)
اگر N_D1 باشد،آنگاه ذرات منفرد را نمی توان به صورت پیوستاری هموار فرض کرد.این به معنای غالب بودن برخورد در رفتار سیستم است به این معنا که همبستگی کوتاه برد همانند اثرات جمعی بلندبرد مهم است.اغلب به این دلیل شرط دیگری برای پلاسما در نظر می گیریم یعنی اگر N_D1 باشد آنگاه اثرات جمعی بر برخوردها غالب هستند.
۱-۹ حرکت ذرات باردار درمیدان ها۱
پلاسماها سیستم های پیچیده ای هستند، زیرا حرکت های الکترون ها و یون ها که توسط میدان های الکتریکی و مغناطیسی تعیین میشوند خود جریان هایی تولید می کنندکه روی این میدان ها اثر میگذارند و آنها را تغییر می دهند.فرض می کنیم میدانها از قبل مشخص هستند. با این حال محاسبه ی حرکت یک ذره باردار می تواند کار کاملا سختی باشد.معادله ی حرکت را به صورت زیر می نویسیم.
(۱-۲۹)
با حل این معادله ی دیفرانسیل،مکان r وسرعت  را برای E وB معین بدست می آوریم.
۱-۹-۱B یکنواخت،E=0
(۱-۳۰)
در صفحه عمود بر B شتاب بر  عمود است و بنابر این ذرات حول دایره ای به شعاع r_Lکه در معادله ی زیر صدق می کند حرکت می کنند.فرکانس (سرعت) زاویه ای است.
(۱-۳۱)
تساوی اول نشان میدهد که (Ω r_L= v_L /) V²_┴/ r²_L=Ω^۲بنابراین تساوی دوم منجر می شود به
=qVB.mv_┴یعنی مقدار برابر با مقدار زیر است:
(۱-۳۲)
ذرات در مدار دایره ای با سرعت زاویه ای فرکانس سیکلوترونی  وشعاع لارمور/ Ω V_┴=r _Lحرکت می کنند.
شکل (۱-۶)مدار دایره ای در میدان مغناطیسی یکنواخت
برای تحلیل برداری ذره با انرژی ثابت، معادله حرکت (  ) را می نویسیم در آنصورت:
(۱-۳۳)
حرکات موازی و عمود از هم جدا می شوند._║V= ثابت، چون شتاب (متناسب با  )بر B عمود است.برای بررسی دینامیک مساله در جهت عمود،Bرا در جهت  گرفته، مولفه ها را می نویسیم.
,  (۱-۳۴)

از اینرو:
(۱-۳۵)
جواب بصورت مقابل می شود  .
با جایگذاری مجدد:
(۱-۳۶)

با انتگرال گیری:
,  (۱-۳۷)
شکل (۱-۷)مرکز دوران (x₀,y₀)ومدار
این معادله ی دایره ای به مرکز=(x₀,y₀)  و شعاع  است (زاویه برابر=tاست).
همانطور که نشان داده شده جهت حرکت بارهای غیر همنام برعکس یکدیگراست. یونها،پاد ساعتگرد و الکترون ها حولB و در جهت ساعتگرد می چرخند.جریان حمل شده توسط پلاسما همواره در جهتی خواهد بود که میدان مغناطیسی را کاهش دهد.این ویژگی مواد مغناطیسی موسوم به دیا مغناطیس است.وقتی v غیر صفر باشد،حرکت در طول مارپیچ اتفاق می افتد.
۱-۹-۲Bیکنواخت و Eغیرصفر
(۱-۳۸)
حرکت در راستای موازی بدینصورت است کهاگرE=0باشد،const=V_║بدست می آید. اکنون آشکار است که :
(۱-۳۹)

و خلاصه تمام مواردی که مربوط به زندگی توده مردم می­ شود
فصل سوّم
معرفی لارستان و بخش صحرای باغ
۳-۱- وجه تسمیه
لار در اصل نامش «لاد» بوده و «لار» بر وزن «باد» نام اساس و بنیاد هر چیزی می­باشد، کما اینکه در برهان قاطع درباره لار همین طور نوشته و گفته شده است.
بعضی از مورّخین قدیم گفته­اند که: «لاد» نام یکی از پسران پادشاه قدیم پارس بوده که آن شهر در گرمسیر، جنوب پارس ساخته و نام آن موسوم به «لاد» گردیده است.
در این خصوص فردوسی راجع به شهر لار که در آن دوره نامش «لاد» بوده چنین می­گوید:
سپاهان گودرز به گشواد داد به گرگین میلاد هم لاد داد
گویند: گرگین میلاد پسری داشته که نام او «لاد» بوده و پس از گرگین آن شهر به نام لاد پسر گرگین موسوم به «لاد» شده و کلمه لارستان بر تمام آن نواحی اطلاق گردیده است.
یکی دیگر از وجوه تسمیه لار و لارستان را چنین ذکر کرده ­اند: مسکوک طلا و نقره به نام لار در لارستان رواج می­داده­اند و آن مسکوک تا تسلّط افاغنه بر ایران در لار رواج داشته است.
«فارس نامه­ی ناصری» درباره لار فارس، چنین می­نویسد: قدیم الایّام مردم لار تهران، از شدت برف و سرما، در اذیّت و آزار بوده ­اند؛ از این جهت از پادشاه ایران استدعا نموده ­اند تا آنان را به منطقه­ای کوچ دهد که از برف و سرما راحت شوند. از آن رو آن­ها را به لار فارس فرستاده­اند. ولی این خبر بسیار ضعیف است، زیرا شهر لار یکی از شهرهای بسیار قدیمی ایران است.
«لارستان» عنوان عمومی منطقه­ای در جنوب شرقی استان فارس است.
۳-۲- حدود و وسعت و جمعیّت
شهرستان لارستان از شهرهای جنوب استان فارس است که از جنوب و شرق به استان هرمزگان، از جنوب غربی به شهرستان لامرد و از شمال به جهرم و داراب و از غرب به خُنج محدود می­ شود. با مرکزیت لار در چهار راه اصلی گردشگری استان فارس قرار گرفته و در فاصله ۳۸۰ کیلومتری جنوب شرقی شیراز دارای ۷ بخش به نام­های: گراش، اِوَز، بیرم، بنارویه، صحرای باغ، جویم و مرکزی می­باشد.
لارستان با وسعت ۲۸۰۰۰ کیلومتر مربع، وسیع­ترین شهرستان استان فارس است و حدود ۲۴ درصد از مساحت استان را شامل می­ شود که ارتفاع متوسط آن از سطح دریا حدود ۸۰۰ متر است.
جمعیت لارستان ۲۲۶۷۸۹ تن بوده که از لحاظ جمعیتی پس از شهرستان­های شیراز،‌ مرودشت و کازرون بیشترین سهم از جمعیت ساکن در استان فارس را داشته است.
۳-۳- زبان و مذهب
مهم­ترین عامل پیوستگی و وحدت قومی در لارستان، زبان آن است. این زبان بازمانده لهجه پهلوی اشکانی است و دو هزار سال است که در این منطقه رواج دارد. لاری دارای دستور زبان خاصی است که نخستین بار راماسکویچ^[۵] دانشمند روسی آن را تحقیق کرده است. مالچانوا^[۶] زبان شناس روسی معاصر، در اثر خویش، پایه اصلی زبان لاری را مجموعه لغات سنتّی تمام ایران می­داند.او آخرین محققی است که درباره لار و لهجه­هایش دست به قلم برده است و این جمله را پس از تحقیقی دقیق و موشکافانه- بدون دسترسی به گویش­وران محلی- در کتاب خویش ثبت کرده است.او در بخش سیر کلی رشد تاریخی لهجه­ها می­گوید: زبانی وجود ندارد که لاری با آن از لحاظ لهجه تناسب داشته باشد. در محدوده زبان­های گروه جنوب غرب ایران نزدیک­ترین لهجه به زبان لاری، فارسی است؛ اما خود سیاق زبان شناختی ویژه­ای دارد. وی از اولین پژوهشگرانی است که واژه زبان را برای لاری به کار می­برد. وسعت جمعیتی و جغرافیایی کاربرد زبان لاری و داشتن بیش از ۸ لهجه (فرامرزانی، خنجی، اورزی، گراشی، فیشوری، فداغی،‌بیخه­ای، ‌بستکی) و ارتباط تنگاتنگ لهجه­های بندری، ‌این گویش را از اهمیّت بسیار زیادی در زبان شناسی ایران برخوردار کرده است؛ لارستانی گنجینه متمول واژه­هاست.

از دوره صفویه به بعد لارستان دارای دو نوع ترکیب مذهبی تسّنن و تشیع شد که جلوۀ خاصی به حیات اجتماعی آن داده است. بیشتر مردم لار شیعه مذهب هستند امّا اقلیتی اهل تسنّن نیز در این شهر زندگی می کنند که قابل توجّه اند. تعامل مذهبی و فرهنگی بین این دو مذهب و وحدت و همبستگی بین آنان بسیار چشمگیر است و با کمال آرامش و دوستی در کنار یکدیگر زندگی می­ کنند.
۳-۴- ترکیب قومی و نژادی
مردمی که در لارستان زندگی می­ کنند، در دوره­ های مختلف به این ناحیه مهاجرت کرده ­اند و در آن­جا ساکن شده ­اند. گروه اوّل به نام اقوام لاری و لاروی از تیره­های اصیل آریایی محسوب می­شدند. گروهی نیز از یمن و عمان ساحلی به نواحی جنوب ایران مهاجرت کردند و بعد­ها تحت تأثیر فرهنگ ایران قرار گرفتند و حتی زبان آن­ها به لاری تغییر یافت. همچنین گروه زیادی از ترکان سلجوقی به ناحیه لارستان مهاجرت کردند. حمله مغولان نیز باعث مهاجرت گروه ­های زیادی از طوایفی از اقوام ترک و لُر، طوایف و تیره­های مختلف قشقایی، دولخانی و نفر که اکنون در منطقه ساکن هستند، شد. بنابراین ترکیب قومی و نژادی در لارستان و مناطق اطراف آن متنوّع است.
۳-۵- سیمای تاریخی لارستان
براساس آن­چه در اسطوره­ها و افسانه­ های قدیم ایران زمین آورده­اند؛ گرگین میلاد از پهلوانان باستان بنیان گذار شهری بود که با نام او به لاد^[۷] شهرت یافت. طبق روایات موجود، پس از گرگین میلاد فرزندان آن پهلوان افسانه ای، نسل اندر نسل به حکومت این منطقه منصوب شده ­اند و تا سال ۱۰۱۵ ه.ق پادشاهی­شان بر جای بوده است. وجود راه­های باستانی و آثار بر جای مانده در مسیر­های این منطقه از نشانه­ های وجود فرهنگ و تمدّن پیش از اسلام در این منطقه است. نام این شهر در متن­های تاریخی پیش از اسلام به شکل­های مختلف در آمده است که از آن جمله در شاهنامه فردوسی لاد، در تاریخ طبری اَلار^[۸] و در متن­های ارمنی پیش از اسلام گِلار^[۹] ذکر شده و مشخص می­ شود که نام کنونی برگرفته از اساس پیش از اسلام می­باشد که در طول زمان و به دلایل مختلف،‌ تغییر شکل یافته است. آن چه از جمع­بندی تاریخ این دوره می­توان ذکر کرد، این است که منطقه لارستان پیش از اسلام، به دلیل وجود آتشکده کاریان و نیز عبور جاده­های کاروانی مسیر سیراف از نواحی شمالی آن دارای اهمیّت خاصی بوده است.
۳-۶- اندیشمندان، بزرگان و مشاهیر در لارستان
پیش درآمد:
شاعران و نویسندگان در حقیقت مرزبانان فرهنگ هر جامعه می­باشند که با سعی و تلاش فراوان آثاری ارجمند برای نسل­های آینده به یادگار می­گذارند. پاسداشت نام و یاد آن­ها به گونه ­ای قدر شناسی نسل امروز را به اثبات می­رساند. در این مختصر سعی شده است، تنها به یادکرد افرادی همّت گماریم که زندگی و آثار آنان از برجستگی ویژه­ای نسبت به دیگر هم­گنان برخوردار باشد و برای پرهیز از اطاله سخن، نام بسیاری از این عزیزان ذکر نشده است:
- سید علاء الدّین مورّخ لاری: فرزند سیّد جواد در سال ۱۲۷۳ هـ.ش در خانواده­ای روحانی در لار چشم به جهان گشود. مورّخ لاری در جریان سال­های نهضت نفت با انتشار روزنامه «لارستان» به سلک روزنامه نگاران در آمد و علاوه بر روزنامه نگاری به نگارش«تاریخ لارستان» پرداخت. وی در سال ۱۳۵۹ ه.ش بدرود حیات گفت و در تهران مدفون شد.
- قطب الدّین لاری: منجّم و ریاضیدان برجسته عصر خود بوده است. حل و عقد،‌ حل المسائل لاری، رساله مسائل فی احکام النجوم، تعلیق و حاشیه بر « اختیارات امام فخر رازی» و تعلیق بر «سی فصل از خواجه نصیر طوسی» از جمله آثار اوست.
- دکتر احمد اقتداری: وی در سال ۱۳۰۴ هـ.ش در لار به دنیا آمد. او پس از تحصیلات ابتدایی و عالی، چندین سال در دانشکده حقوق دانشگاه تهران به تدریس پرداخت. در مسائل گوناگون فرهنگ، زبان و ادبیات خلیج فارس تألیفات متعدّدی دارد. فرهنگ لارستان، لارستان کهن، کشته خویش که شامل ۵۰ مقاله می­باشد و کاروان عمر که خاطرات هفتاد سال عمر اوست، از نوشته­ های این شخصیت است. وی مولّف ۲۷ عنوان کتاب در زمینه خلیج فارس و جنوب ایران است و این مجموعه او را در مقام یکی از برجسته­ترین کارشناسان منطقه قرار داده است. وی علاوه بر نویسندگی، شاعری است که تجربیات اجتماعی و زندگی خود را در شعرهایش می­گنجاند.
- دکتر محمد باقر وثوقی: وی در سال ۱۳۳۷هـ.ش در لار به دنیا آمد. وی از دانشگاه تهران در رشته تاریخ درجه دکترا دریافت کرد. او نویسنده و تاریخ نگار لارستان به شمار می­رود و کتاب­های «لار شهری به رنگ خاک،‌ تاریخ لارستان،‌ لار و جنبش مشروطیت، خنج گذرگاه باستانی لارستان» از جمله آثار اوست.
- پروفسور استاد دکتر ارفعی: وی در سال ۱۳۱۸ ه.ش در شهر اِوَز «لارستان کهن» به دنیا آمد. پدرش میر عبد الله ارفعی از طایفه میران اِوَز بود. وی در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران تحصیل کرده و از محضر اساتید بزرگی چون: ابراهیم پور داود،‌ محمد معین، بدیع الزّمان فروزانفر، پرویز ناتل خانلری، ذبیح الله صفا و جلال همایی، تلّمذ کرده است. ایشان به زبان پهلوی تسلّط داشتند. بعد از پایان تحصیل به آمریکا رفت و آن­جا نیز از محضر اساتید بزرگی درس­ها آموخت. ایشان بر روی کتیبه­های تخت جمشید کار کرده و سه آجر نبشته آستان مقدس شاهچراغ و تعدادی از آجر نبشته­های ملیان را خوانده است. کتاب­های: «قانون­های بین النهرین ،‌ قوانین شاهان پیش از حمورابی، حمورابی و قانون های بابلی نو وآشوری کهن» که همه به فارسی ترجمه شده است، از نوشته­ های ایشان می­باشد.
۳-۷- معرفی بخش صحرای باغ
بخش صحرای باغ یکی از بخش­های شهرستان لارستان واقع در جنوب استان فارس می­باشد که از برکه حاجی- محمد علی (از حوالی روستای کرمستج) شروع می­ شود و انتهای آن به روستای دیده­بان و فداغ می­رسد، که تقریباً ۶۳ کیلومتر است. این حدود از شرق تا غرب صحرای باغ است.
اما حدود شمال و جنوب صحرای باغ که پهناورترین آن از بالای روستای زروان و دشتی شروع می شود تا پاسگاه گردنه پاسخند در حدود ۱۵ کیلومتر است.
از شهر لار تا صحرای باغ (از راه جاده اتومبیل رو که از صحرای نمیه و کنار روستای کرمستج می­گذرد) تا اولین روستای صحرای باغ (روستای هرمود)، در حدود چهل کیلومتر راه است. اما فاصله مستقیم آن از راهی کوهستانی بیش از ۱۵ کیلومتر نیست. همچنین صحرای باغ در جنوب شهر گراش لارستان قرار دارد (تنها یک کوه میان گراش و صحرای باغ واقع است). از صحرای باغ تا گراش از طریق این کوه بیش از ۱۰ کیلومتر نیست.
بخش صحرای باغ از تلفیق دو دهستان عماد ده، شامل روستاهای عماد ده، استاس،‌ بند و بست،‌ تل کشی، ‌حاجی آباد، چاه ریگی، گاو بست، کرد شیر، بنو و دهستان صحرای باغ شامل روستاهای باغ، دهمیان، ‌خلور، دشتی، زروان، هرمود، کندر نرگس و روستای دیده بان از توابع بخش گراش در سال ۱۳۸۴ سال به مرکزیت عماد ده تأسیس گردید. روستای عماد ده نیز قبلاً جزئی از دهستان صحرای باغ بوده که در سال ۱۳۷۶ با تأسیس بخش بیرم، از دهستان صحرای باغ جدا شد. این جدایی از پیکر تاریخی صحرای باغ کهن، با تأسیس بخش صحرای باغ به پایان رسیده است. در حال حاضر این دو دهستان، بخش صحرای باغ کیل می دهند.
جمعیت صحرای باغ در سال ۱۳۸۵ بنا بر سرشماری مرکز آمار ایران، برابر با ۱۳۴۶۷ نفر بوده است.
۳-۸- وضعیت اقلیمی صحرای باغ
صحرای باغ در تابستان، هوایی گرم و خشک دارد که درجه حرارت آن گاه به ۴۸ درجه سانتی ­گراد نیز می­رسد. این منطقه در زمستان، هوای خشک و سردی دارد که در بعضی سال­ها تا ۵ درجه زیر صفر هم رسیده است و روی کوه­ها و در آب انبار­ها و رودخانه­ها یخ بسته است.
۳-۹ روستای هرمود
این روستا با ۷۴۰ نفر جمعیت، در فاصله ۴۵ کیلومتری شهر لار واقع است. محل درآمد غالب اهالی، کشورهای حاشیه خلیج می­باشد؛ به نحوی که حدود ۹۰۰۰ نفر هرمودی در کشورهای عربی سکونت دارند.
۳-۹-۱ وجه تسمیه
واژه هرمود از ریشه هورمزد یا اهورامزدا که در زبان اوستایی به معنی «هستی بخش دانا» و نیز«خدای یکتای آیین زرتشتی» است و او را می­پرستند، می ­آید.
۳-۹-۲ پیشینه تاریخی
پیشینه تاریخی این روستا به دوران پیش از اسلام بر می­گردد. شواهد حاکی از آن است که ساکنین اولیه روستا زرتشتی بوده ­اند. هم اکنون نیز آثار قبرستان زرتشتیان و چشمه آبی که اهالی به آن چشمه گبری می­گویند، نیز موجود است. روستای هرمود در دویست سال اخیر، دهی بوده که زبانزد مردم منطقه بوده است. به دلیل به عهده گرفتن مسئولیت صحرای باغ توسط رئیس علی نقی در سال­های ۱۲۹۰ یا ۱۲۹۵ هجری قمری ‌و بر پا کردن دژها و قلعه­ها در صحرای باغ برای حفظ امنیت و تشکیل چریک از سادات قلاتی و دهباشی­های دهمیان و تعدادی از اهالی روستا­های دشتی، زروان، هرمود و دهات دیگر از نقاط مختلف صحرای باغ و نیز گرفتن باج و خراج از مردم روستا­های صحرای باغ، قدرتی به هم زده و امنیت در صحرای باغ برقرار شد.
۳-۹-۳ حملۀ خوانین گراش
در سال ۱۳۳۰ هجری قمری خوانین گراش، به صحرای باغ یورش آورده­اند و تمامی دارایی مردم را به غارت بردند. مردم به روستای هرمود پناه آورده­اند و عدهّ­ای هم به سوی گوده، بستک و کوخرد کوچ کرده اند. رئیس علی نقی با گردآوری چریک از روستاهای خلور آن­ها را دستگیر کرد و کشت. گراشی­ها پا به فرار نهاده و چریک­های رئیس علی نقی آن­ها را تا بالای کوه گراش تعقیب کرد. در آن­جا یکی از دهباشی­های دهمیان در آن گیر و دار کشته می­ شود، به این ترتیب چریک­ها دست از تعقیب گراشی­ها بر­می­دارند.
۳-۹-۴ برقراری امنیت
پس از برقراری امنیت در صحرای باغ، تمام اهالی روستاهایی که ده­های خود را ترک نموده بودند، به تدریج به خانه­های خودشان بر­گشتند. عدهّ­ای از ساکنین این مناطق در طی این گیر و دار به عربستان مهاجرت کردند که تا امروز در عربستان هستند. پس از پیروزی بر خوانین گراش؛ رئیس علی نقی، استاد محمد اکبر باغی را آورد و هفت شبانه روز در هرمود جشن به پا کرد و ساز و نقاره زد. از آن­جایی که رئیس علی نقی خرج و مخارج زیادی داشته است؛ می­گویند در اواخر عمر مالیات زیادی از مردم می­گرفته که منجر به آن می­ شود تا بعضی از مردم، روستا­های خود را ترک نموده و به کشورهای عربی بروند. بعضی هم از ایشان ناراضی شده ­اند، تا جائیکه توطئه قتل ایشان را نموده و در سال ۱۳۴۱ هـ.ق خودش و پسرش به دست اسد دشتی کشته می­شوند.در صحرای هرمود، سردشت خیلی معروف بوده است که نام سردشت در کتاب­های تاریخی نیز آمده است. کوه هرمود هم در تابستان گرم، هوای بسیار خنکی دارد. سردشت در ۳ کیلومتری شرق روستای زروان قرار دارد، ‌که امکان و خانه­های قدیمی و نخلستان و آب انبار (برکه) در آن بسیار دیده می­ شود.
۳-۹-۵ زندگی جانوری هرمود

به دليل داشتن قابليت هاي مناسب براي کشاورزي و نگهداري دام در سميرم، الگوهاي اقتصادي و معيشت اصلي مردم بر پاية کشاورزي و تا حدودي دامپروري و اخيرا باغستان هاي درخت سيب مخصوصا از نوع رد و گلدون مي باشد.(قاسمي،210:1389).
از کل کشت در منطقه 60 درصد کشت غلات و 20 درصد گياهان علوفه اي و 20 درصد حبوبات مي باشد و از 140000 هکتار اراضي زير کشت باغات شهرستان بيش از 12000 هکتار اختصاص به درخت سيب دارد.60 درصد مردم شهرستان به کار کشاورزي و دامپروري اشتغال دارند(حقيقت،1376: 306-307).
وجود درختان وحشي سيب در کوه آلمالو در شمال روستاي ورق از توابع دهستان وردشت نشان از قدمت و استعداد بالقوه اين منطقه در پرورش سيب دارد. اولين باغ سيب در سال 1338 در شهرستان سميرم احداث گرديد.
علي رغم وجود قابليت هاي مناسب براي کشاورزي و برخورداري از مواهب طبيعي مشکلات و موانعي وجود دارد که مانع رشد وتعالي بخش کشاورزي در منطقه مي باشد. از جمله: برف بردگي، يکي از آفات مهم محصولات در شهرستان سميرم بوده که کشت بذرهاي مقاوم و متناسب با منطقه نيز عاملي در جهت پايين بودن ميزان راندمان محصولات بوده است، به گونه اي که کشت غلات از گونة سردسيري (سختک) گذشته از اين که در برابر سرما و يخبندان زمين مقاوم بود اما محصولي نا مرغوب به شمار مي رفته است.کشت مداوم زمين(بدون آيش)، عدم وجود کود هاي مرغوب شيميايي و کمبود آب و يا روش هاي نادرست آبياري عوامل ديگري مي باشند که راندمان محصولات کشاورزي را در گذشته پايين مي آورد و در نتيجه هر چه درآمد کمتر مي شده سهم کمتري نصيب مالک و زارع مي شد و فقري بر فقر افزوده مي شده است(قاسمي،1389: 210-211).
3-6-3-4-2 خدمات
عليرغم رشد سهم بخش خدمات به 3/16در صد در سال 1375، به علت عدم وجود زير ساخت هاي اساسي وپايين بودن کيفيت کاري و همچنين به علت مشکلات ارتباطي که بيشتر ناشي از عوامل طبيعي است، خدمات رساني به ويژه از لحاظ خدمات عالي وترويج در سطح منطقه چندان مناسب نيست .ولي با اين حال نسبت به بعضي از مناطق همجوار از وضعيت بهتري برخوردار است .هم اکنون 99در صد از مناطق روستايي شهرستان داراي آب و برق و بيش از 90درصد داراي خدمات ارتباطي به صورت دفاتر مخابراتي ومراکز خودکار هستند. همچنين در مرکز دهستانها ادارات وسازمانهاي مختلف شهرستان به صورت نمايندگي مشغول خدمات رساني است از لحاظ راههاي ارتباطي تقريباً 90 در صد راه هاي روستايي تقريباً رضايت بخش است، اما در کل وضعيت خدمات اساسي وزير بنايي در سطح منطقه چندان مناسب نيست.
3-6-3-4-3 صنعت
با وجود معادن ومنابع فراوان و نيز با وجود توليد ساليانه بيش از 300 هزار تن سيب درختي و بيش از 180هزار تن ساير محصولات کشاورزي در سطح منطقه، اين بخش چندان رشدي ننموده وتنها 1/0در صد کل صنايع استان را شامل مي شود. صنايع موجود در منطقه بيشتر شامل صنايع دستي همچون قالي , گليم و جاجيم بافي و نمد‌مالي مي شود و از لحاظ وجود صنايع و کارخانجات موجود در منطقه مي توان به کارخانه خاک نسوز پشته، گچ ونک، شرکت صنايع جانبي سيب اروم سانکوک ودو سرد خانه 5 هزار تني وحدود 30 تا 40 کارگاه متوسط و کوچک صنايع توليدي همچون صندوق سازي و بلوک زني اشاره کرد که با توجه به ظرفيت ها واستعداد هاي بالقوه و بالفعل منطقه بسيار ناچيز است ( قاسمی، 1389، 212).
3-6-3-4-4 معادن
معادن موجود در سطح شهرستان سميرم در 3 گروه طبقه بندي مي شود که عبارتند از: معادن سنگهاي تزئيني، معادن خاک نسوز، ومعدن سنگ گچ ونمک سميرم که اين معدن از نظر زمين شناسي متعلق به سازندگچساران بوده و با آهک و مارن همراه مي باشد، معادن مس و سرب خانقا، معدن مس چاه پلنگ و معدن مس و سرب آب باغ کهرويه (کيلو متر 23 جاده سميرم شهرضا ) با نوع ماده گالن که تاکنون 6 هزار تن از آن استخراج شده است (مرکز آمار ايران سالنامه هاي استان اصفهان 1355 الي 1385).
3-7 جمع بندی
مدل AHP برای تعیین اهمیت، ارزش و وزن دهی به هر یک از معیارها و عناصر موثر در

تصمیم استفاده می‌شود. در این فصل ابتدا ضمن توضیح کامل این روش، اصول آن، مزایای این روش نسبت به سایر روش‌ها و مراحل آن به ترتیب و به صورت کامل ذکر شد و سپس توضیح مختصری از نرم افزار Expert Choise آورده شد. در قسمت بعد که جهت آشنایی هر چه بیشتر خوانندگان تنظیم شده است، به معرفی ویژگی های طبیعی و انسانی قلمرو پژوهش پرداخته شد.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل اطلاعات جهت مکانیابی پایگاه های پشتیبانی مدیریت بحران
4-1 مقدمه
بر پایه هدف اصلی این پژوهش که همانا مکانیابی پایگاه های پشتیبانی مدیریت بحران با بهره گرفتن از GIS در شهر سمیرم می باشد، وهمچنین اهداف فرعی این پروژه، می بایست به انتخاب معیارهای شایسته نائل شویم تا از طریق آنها موقعیت های مستعد برای این کار شناسایی و با بهره گرفتن از یک مدل مناسب (AHP) مکان های بهینه برای این فعالیت انتخاب شوند.
پس از انتخاب منطقه مورد مطالعه، در این مرحله لازم است تا اطلاعات توصیفی و مکانی به منظور عملیات مکان یابی پایگاه ها جمع آوری گردد، همچنین حریم و ضوابطی در مورد هر یک از لایه های شناسایی شده در مکان یابی پایگاه ها، منظور گردد تا بر اساس آن مکان‌های مناسب برای استقرار پایگاه ها شناسایی شود که این‌کار با برداشت های میدانی و مطالعات کتابخانه ای صورت پذیرفته است.
4-2 معرفی پایگاه های پشتیبانی مدیریت بحران
پايگاه هاي پشتيباني مديريت بحران با دو كاربري اصلي ايجاد شده اند:
الف - پايگاه هاي ويژه
منظور از پايگاه ويژه، پايگاهي است كه صرفاً با كاركردهاي اختصاصي مديريت بحران احداث شده و مورد بهره برداري قرار مي گيرد.
ب- پايگاه هاي چند منظوره
منظور از پايگاه چند منظوره پايگاهي است كه دو كاركرد مديريت بحران – در زمان بحران- و کارکرد معمولی در زمان عادي براي آنها در نظر گرفته شده است (سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهر تهران ،1385 :9).
تجهیزات و پایگاه های مدیریت بحران نظیر ایستگاه های آتش نشانی، درمانگاه، بیمارستان، مرکز اورژانس، جایگاه پلیس، داروخانه، باشگاه ورزشی، کاربری های آموزشی و مرکز حلال احمر از اهم پایگاه های پشتیبانی مدیریت بحران می باشند. این نوع تجهیزات هم به عنوان موضوع آسیب پذیری خودشان از مخاطرات و هم به عنوان عامل بسیار مهم در فرایند مدیریت بحران، مکان یابی آنها اهمیت دارد. در خدمات رسانی به بیماران و انتقال بیماران به مراکز امداد و نجات و کاهش خسارات مالی و جانی در هنگام بحران دو عامل: 1- زمان( معیار عملکردی ) و 2- فاصله از مرکز( معیار مکانی ) می باید به عنوان مهم ترین عوامل کارایی مناسب و مطلوب راه‌ها و مسیرها مورد توجه قرار گیرند (قائدرحمتی و حاج نبیان، 1390: 14).
جدول شماره 4-1 شعاع دسترسی به تجهیزات مدیریت بحران

 

	آتش نشانی	بیمارستان	مرکز اورژانس	داروخانه	مرکز پلیس
حوزه خدمات رسانی	منطقه شهری	منطقه شهری	ناحیه شهری	ناحیه شهری	منطقه شهری

۲-۹-۲-۱-۲)عوامل تعدیل کننده فشار بودجه زمانی: (pierce and Sweeney, 2004)
الف) مشارکت^[۵۶] ب) قابلیت کنترل^[۵۷]
ج) نوع ارزیابی عملکرد^[۵۸] د) قابلیت تغییر در کار^[۵۹]
ه)قابلیت تغییر در حسابرسی ^[۶۰]
شکل شماره۲-۶: عوامل تعدیل کننده فشار بودجه زمانی
۲-۹-۲-۱-۳)اثرات ناشی از فشار بودجه زمانی : (pierce and Sweeney, 2004)
۲-۹-۲-۱-۴)فشار بودجه زمانی و قضاوت حسابرسی:
قضاوت حرفه ای یکی از عوامل اصلی در نقش اعتباردهی یک حسابرسی می باشد. هنگامی که با محدودیتهای منابع مواجه می شویم و یا با اقلام زیادی برای رسیدگی روبه رو می شویم و یا حجم کارها زیاد می شود، این قضاوت حرفه ای است که رسیدگی های حسابرسی را هدایت می کند. با توجه به اینکه به نظر می رسد فشار بودجه زمانی به یک پدیده عمومی در حسابرسی تبدیل گردیده، قضاوت حرفه ای اهمیت به خصوصی پیدا می کند. ممکن است حسابرسان بر اساس قضاوت خود برخی از مراحل را به دلیل فشار زمان کم اهمیت تلقی کرده و انجام ندهند، لیکن در کاربرگها خلاف آن را نشان دهند . (مهرانی، ۱۳۷۹)

مدل فشار بودجه زمانی: (مهرانی، ۱۳۷۹)
۲-۹-۲-۲)تعیین اهداف به صورت مشارکتی:
تعیین اهداف مشارکتی به عنوان مشارکت در تنظیم بودجه تعریف شده است(pierce and Sweeney,2004)
نتایج بررسی ها و مطالعات انجام شده نشان میدهد که علیرغم گزارشات مبنی بر مشارکت در تنظیم بودجه، عملاً هیچ گونه مشارکت واقعی در فرایند تنظیم بودجه مشاهده نشده است. ارگریس این گونه مشارکت را تحت عنوان مشارکت مصنوعی نام برده و معتقد است که هیچ گونه نفوذ واقعی از سوی مرئوسین در فرایند تنظیم بودجه وجود ندارد. (Argyris, 1952)
مزایای ناشی از مشارکت را میتوان به شرح زیر برشمرد: (۱۹۹۸ (Sheilds and Shields
به اشتراک گذاشتن اطلاعات به صورت عمودی از سطوح بالای سازمان به سطوح پایین
همبستگی درون سازمانی در طی سلسله مراتب و از سطوح بالا به پایین
بهبود انگیزه و گرایش به سازمان
چنین مزایایی از عدم تقارن اطلاعاتی در محیط کار، عدم اطمینان محیطی و همبستگی کاری ناشی میشوند
لازم به ذکر است که مشارکت در تنظیم و اجرای بودجه باید با توجه به محیط سازمان عملی شود، که مستلزم وجود برخی شرایط اولیه در سازمان است. اگر مشارکت در تنظیم واجرای بودجه در محیط سازمانی و موقعیت نامناسب عملی شود، ( بطور مثال در سازمانی که مقدمات اولیه وجود ندارد ) منجر به شناور سازی بیش از حد بودجه (otley, 1978) ویا سختی بیش از حد بودجه (mcnair, 1991) خواهد شد.
۲-۹-۲-۳) نوع ارزیابی عملکرد:
مؤسسات حسابرسی با کار فشرده روبرو هستند و سنجش کیفیت حسابرسی کاری بس دشوار است، نتایج حاصل از بکارگیری بودجه زمانی برای کنترل هزینه حسابرسی نشانگر وجود فشار برعملکرد حسابرسان است.(mcnair, 1991) توانایی برای دستیابی به بودجه زمانی معیار اولیه برای ارزیابی عملکرد مطلوب در مؤسسات حسابرسی است. (Kelley and seiler, 1982) و بخش اعظمی از حسابرسان بدون توسل به رفتارهای غیر کارکردی قادر به دستیابی به بودجه نمی باشند. (otley and pierce, 1996)
۲-۱۰)تئوری تغییرات تدریجی بودجه^[۶۱]:
این تئوری که اولین بار در سال ۱۹۸۰ توسط ویتزمن ارائه شد (Weitzman, 1980)، بیان می کند که عدم تقارن اطلاعاتی در باره قابلیت‌های پرسنل تحت مدیریت، سبب می شود تا مدیران در تنظیم بودجه های آتی، عملکرد جاری را مبنا قرار دهند. بنابراین تغییرات در بودجه به علت عملکرد گذشته نامتقارن خواهد بود. بدین صورت که انحراف مساعد منجر به بهبود استانداردهای عملکرد می شود حال آنکه استانداردهای پایین به دنبال انحرافات نامساعد غیرقابل اجتناب خواهد بود.
در تنظیم بودجه ای که در آن پرسنل بر اساس قراردادهای مبتنی بر بودجه پاداش دریافت می نمایند، همواره با دو نوع مشکل انگیزشی روبرو هستیم:
مشکل انگیزشی ایستا، که اشاره به انگیزش کارکنان در یک دوره معین برای بدجلوه دادن امکانات موجود به منظور تنظیم بودجه با استانداردهای پایین دارد که امکان دریافت پاداش بیشتر را از طریق عملکرد به ظاهر بالا در آن دوره افزایش می دهد.
مشکل انگیزشی پویا (دینامیک)، که در این تحقیق مدنظر ماست، ناشی از واکنش بالقوه سرپرستان برای تغییرات تدریجی در بودجه های آتی است. تغییرات تدریجی تمایل طبیعی سرپرستان را که به طور کامل از قابلیت های عملکردی پرسنل تحت مدیریتشان آگاهی ندارند، در بکارگیری عملکرد جاری پرسنل به عنوان مبنایی برای تنظیم بودجه دوره آتی، می رساند.
بر اساس تئوری تغییرات تدریجی، بودجه دوره آتی برابر بودجه دوره جاری به اضافه تعدیلات مبتنی بر عملکرد واقعی است، که این تعدیلات به علت وجود انحرافات عملکرد از بودجه می باشد.
۲-۱۰-۱) تغییرات تدریجی متقارن: چنانچه تأثیر انحرافات مساعد و نامساعد دوره گذشته در تنظیم بودجه دوره جاری به یک میزان باشد بیانگر وجود تغییرات تدریجی متقارن در بودجه می باشد. (در تنظیم بودجه زمانی حسابرسی، تغییر به سوی استانداردهای عملکرد بالا به علت انحرافات مساعد و تغییر به سوی استانداردهای پایین تر به علت انحرافات نامساعد، به یک نسبت خواهد بود.)
۲-۱۰-۲)تغییرات تدریجی نامتقارن: چنانچه تأثیر انحرافات مساعد دوره گذشته در تنظیم بودجه دوره جاری نسبت به انحرافات نامساعد بیشتر باشد، با تغییرات تدریجی نامتقارن بودجه روبرو هستیم. (در تنظیم بودجه زمانی حسابرسی، تغییر به سوی استانداردهای عملکرد بالا به علت انحرافات مساعد نسبت به تغییر به سوی استانداردهای پایین تر به علت انحرافات نامساعد، بیشتر خواهد بود.)
ویتزمن برای آزمون متقارن بودن تغییرات تدریجی در بودجه مدل زیر را در سال ۱۹۸۰ ارائه داد :
B_t+1- B_t = a₀ + a₁(A_t- B_t) + a₂D_t (A_t- B_t)
B_t+1: بودجه سال مالی t+1
B_t: بودجه سال مالی t
A_t: عملکرد واقعی سال مالی t
D_t: متغیر دوارزشی با مقدار ، ۱ برای ( A_t< B_t) و صفر برای( A_t> B_t)
۲-۱۱)مفاهیم انحراف بودجه ای و تئوری تغییرات تدریجی بودجه:
مفاهیم انحراف بودجه ای در مصالحه بین هزینه و کیفیت نهفته است. انحرافات مساعد دلالت بر وقوع هزینه کمتر از مقدار پیش بینی شده است، که به آسانی برای مدیران قابل رویت نیست، در مقابل انحرافات نامساعد دلالت بر وقوع هزینه ها بیش از مقدار پیش بینی شده است، که مدیران موسسات سعی در حذف آن دارند. با این وجود، این نتایج ممکن است برای مدیران کمتر قابل رویت باشد، زیرا کسری بودجه دائمی با فشار بودجه زمانی و رفتارهای تهدید کننده کیفیت مرتبطند که به آسانی قابل مشاهده نبوده و لزوماً منجر به شکست حسابرسی نخواهد شد. (Bedard et all, 2007)
از آنجائیکه بودجه به عنوان معیار تصمیمات پیشرفت شغلی و حرفه ای است(Sweeney & pierce,2004) ، کسری بودجه دوره قبلی منجربه تحمیل فشار بر اعضای تیم رسیدگی خواهد شد.(buchheit 2006) تحقیقات انجام شده وجود فشار بودجه زمانی ناشی از کسری بودجه را تأیید می کند، نتایج بدست آمده حاکی از ارتباط کسری بودجه و رفتارهای کاهنده کیفیت در تیم رسیدگی است.(dezoort et all, 1997) برای مثال بر اساس یافته های اوتلی و پیرز در سال ۱۹۹۷ ، سرپرستان حسابرسی به این امر واقف هستند که بودجه ۴۵ درصد تیم های رسیدگی تحت مدیریتشان، در عمل غیرقابل دسترسی می باشد. در چنین شرایطی اعضای تیم رسیدگی انتخاب های کمی خواهند داشت. با فرض اینکه آنها تمایلی به گزارش زمان اضافی نداشته باشند، آنها می توانند:
بدون گزارش زمان صرف شده، فعالیتهای اضافی را اجرا نمایند.
تلاش نمایند تا عملیات حسابرسی را در مدت زمان کمتر و با کار سخت به اتمام برسانند.
متوسل به رفتارهای کاهنده کیفیت شوند.
دو مورد اول و دوم افسردگی و نارضایتی پرسنل را به دنبال خواهد داشت، در حالیکه مورد سوم اقدام قانونی علیه حسابرسان را به دنبال خواهد داشت که منجربه زیان مالی و از دست رفتن اعتبار حرفه ای خواهد شد. مطالعات قبلی وقوع برخی از این موارد را بیان می نمایند. نتایج این مطالعات نشان می دهد که فشار بودجه زمانی با کاهش اثربخشی حسابرسی مرتبط است و برخی از حسابرسان حتی در شرایط پر مخاطره، به علت فشار بودجه زمانی شواهد مشکوک و سوال برانگیز را می پذیرند. (coram et all, 2000)
نتایج تحقیقات آتی در ایرلند نشان می دهد که اگرچه بروز رفتارهای تهدید کننده کیفیت در سالهای اخیر کاهش یافته است، ولی سرپرستان حسابرسی همچنان توسط مدیران حسابرسی برای دستیابی به بودجه ها تحت فشارند. آنها معتقدند که فشار بودجه مستمر منجر به بروز رفتارهای کاهنده کیفیت خواهد شد که شناسایی چنین رفتارهایی مشکل بوده و سازوکارهای لازم برای ممانعت از چنین رفتارهایی توسط موسسات پیش بینی نشده اند. (Sweeney and pierce, 2006)
بنابراین اگر بودجه عملیات حسابرسی به درستی تهیه شود، بهترین موازنه بین اثربخشی و کارایی به وقوع خواهد پیوست. با این وجود شرکای موسسات حسابرسی ممکن است، سودآوری جاری را در این بدانند، که با کسری بودجه زمانی پروژه های حسابرسی مواجه باشند تا مازاد بودجه زمانی. زیرا هزینه مازاد بودجه ای آنی و قطعی است، در حالیکه هزینه و ریسک کسری بودجه غیرحتمی و معوق است.
(Bedard et all, 2007)
در مجموع بودجه هایی که انحراف کمی دارند، تیم رسیدگی را تشویق به کوشش مجدانه برای دستیابی به اهداف خواهد نمود که منجربه ارتقای کارایی خواهد شد. زیرا دستیابی به بودجه زمانی برای پیشرفت در حرفه مهم است. از سوی دیگر حسابرسان سطوح پایین تمایلی به صرف زمان اضافی برای انجام پروژه های حسابرسی نخواهند داشت، که منجربه بروز رفتارهای کاهنده کیفیت خواهد شد.

۲.۱. بیان مسئله
یکی از نیاز­های ضروری انسان که نشان دهنده میزان سلامت و تندرستی اوست، وضعیت مطلوب بدنی می­باشد. وضعیت بدنی اساس تمامی حرکات انسان و معیاری برای کارایی فرد در انجام فعالیت­های مختلف می­باشد، به طوری که می­توان بیان کرد که شروع و پایان هر حرکتی به وضعیت و ساختار جسمانی فرد بستگی دارد. هنگامی که ساختار بدن و ویژگی­های بدنی مطرح می­ شود واژه آنتروپومتری درارتباط با آن قرار می­گیرد. آنتروپومتری علمی است که ابعـاد مختلف مرتبط با جوانـب خارجی آناتومی انسان را اندازه گیری، ثبت و آنالیز می­نماید (دئونیس و هابیچ، ۱۹۹۶). در جـوامـع آسیـایی افـراد دارای انـدام­های تحـتـانی نسبتـاً کـوتاه­تـری هستـنـد، بنابـراین پیکرشناسـی یا آنتـروپومتریک سعی می­ کند تا ما بتوانیـم خصوصیات جسمـانی افـراد را در رابطه با فعالیت­هایی که انجام می­ دهند شناسایی نماییم (یاعلی، ۱۳۸۴). در واقع تصور بدنی عبارت اسـت از تصورذهنی شخـص در حین فعـالـیت یاعدم فعالیت نسبت به خود و آنچه دیگران درباره او فکر می­ کنند. اندازه گیری ساختـار بدنی انسـان به شیوه­ای علمی تنها در دهـه­های اخیر صورت گرفته است. هدف اندازه گیری همواره کسب اطلاعات درباره خصیصه­ های اشیـاء، ساختار و یا رویداد­های و نتایج حاصل ازآن منجربه توصیف پدیده مورد اندازه گیری و ویژگی­های جسمانی آدمی می­ شود (هادوی، ۱۳۸۶). با اندازه گیـری، مطالعه، تجـزیه و تحلـیل ویژگی­های آنتـروپومتریک افراد می­توان رابطه یا همبستگی بین آن­ها را سنجیـد و نورمی مشخص ارائه نمود.

اهمیت داده ­های آنتروپومتریک توسط محققان مختلف مطرح شده است چنانچه مشاهده شده استکه در جمعـیت­های مختلـفاین داده­هابسیار متفـاوت هستند. هدف علمی آنتروپومتری در نهایت تأمین اندازه­ های انسانی است که سطح تعامل فیزیکی انسان را با هر شیء که مورد استفاده قرار
می­گیرد بهینه سازی نماید (دئونیس و هابیچ، ۱۹۹۶).
در این حوزه بیومکانیک که ویژگی­های مکانیکی اندام­های بدن انسان را مورد بررسی قرار
می­دهد، تمام تلاش خود را برای به کارگیری افراد در جایگاه­های مختلف با توجه به ویژگی­های فیزیکی و متناسب بودن نوع فعالیت­ها افراد با توجه به توانایی­های جسمانی، پیشگیری ازصدمات درحین انجام فعالیت را می­ کند. منظور از بررسی خصوصیات و ویژگی­های جسمانی، مطالعه وضعیت ظاهری و اسکلتی، توانایی­های عضلانی، تناسب اندام افراد است (فیزنیت، ۱۳۷۵). در حوزه روانی مهارت­ های عصبی- عضلانی و تجربیات حرکتی اشخاص مد نظر قرار می­گیرد و درحیطه عاطفی، رفتار­هایی که به علایق، احساسات، ارزش­ها، اخلاق­ها و عواطف و مواردی همچون احترام به قوانین، نظم و انضباط و غیره را مورد بررسی قرار می­دهیم (نادریان و کارگرفرد، ۱۳۸۲). باید به این نکته توجه کرد که به تکامل نرسیدن هر یک از مهارت‌­های جسمی، روانی­ـ حرکتی و عاطفی باعث بروز مشکلاتی در یادگیری و سیر روند رشد فرد می­ شود. داشتن وضعیت خوب بدنی و بهنجار اسکلتی در گرو عملکرد مؤثر ساختار­های عضلانی، استخوانی و مفصلی است. برخی از عوامل بروز ناهنجاری­های اسکلتی مربوط به خود فرد و برخی دیگر مربوط به محیط و شرایط بیرونی می­باشد (همتی نپزاد و رحمانی نیا، ۱۳۸۲). با توجه به موقعیت­های جغرافیایی، سن و فرهنگ، هر جامعه تدوین نورم استاندارد و بررسی ویژگی­های پیکرسنجی؛ بیومکانیکی و ناهنجاری‌­های اسکلتی در رسیدن به هدف جامعه سالم یاری رسان است.
با توجه به توضیحات برشمرده، تحقیق حاضر سعی دارد به این سوال پاسخ دهد که نورم
ویژگی­های آنتروپومتریکی، بیومکانیکی، فیزیولوژیکی، روانی و ناهنجاری­های اسکلتی شایع پسران ۹ تا ۱۲ سال کدام است؟
۳.۱. اهمیت و ضرورت
امروزه با گسترش روز افزون تکنولوژی و آپارتمان نشینی پرداختن به فعالیت­های جسمانی کاهش یافته که خود عامل تنش­های عصبی و بیماری­های جسمانی و روانی بسیاری است. ارتباط بین تندرستی و وضعیت جسمانی و همچنین اثرات نامطلوب ناشی از از عدم فعالیت­های بدنی و آمادگی جسمانی بر روی سلامتی و وضعیت جسمانی افراد بر کسی پوشیده نیست. آنچه زیربنای تمام فعالیت­های انسان را تشکیل می­دهد، میزان آمادگی جسمانی بدن است و افزایش ظرفیت و کارایی بدن جز از راه تربیت بدنی و فعالیت­های حرکتی از هیچ برنامه تربیتی دیگری حاصل نمی­ شود. اندازه گیری در هر زمینه اطلاعاتی را درباره ویژگی معینی فراهم می­سازد که اغلب برای پیش بینی پدیده ­های مربوط به آن ویژگی مفید واقع می­ شود. هدف اندازه گیری، همواره کسب اطلاعات درباره خصیصه­ های اشیاء، ساختار­ها یا رویدادهاست. نتایج اندازه گیری همواره منجر به توصیف پدیده مورد اندازه گیری و ویژگی­های جسمانی آدمی و تجزیه و تحلیل این اطلاعات به عنوان پایه و اساس یک سلسله تصمیم گیری‌­های خاص می­ شود.
برای حصول هدف‌­های عینی تربیت بدنی، فرایند ارزشیابی امری ضروری تلقی می­ شود. تلاش برای ایجاد شرایط مطلوب زندگی در سطح جامعه و فراهم آوردن رفاه، مستلزم شناختن نیاز­های قشر­های مختلف جامعه است. نیاز­های یک جامعه شامل حوزه ­های بسیار متنوع اجتماعی، فیزیکی و فیزیولوژیکی است که برای فراهم آوردن هریک از این نیاز­ها اطلاعات متاسب با هر حوزه مورد نیاز است. دانشمندان علوم ورزشی، پزشکان و متخصصان از فنون مختلف پیکر شناسی در امور مهمی چون کشف استعداد­های ورزشی، سنجش ترکیب بدن، سنجش نتایج تمرینات و قابلیت ­های جسمانی استفاده می­ کنند. برای مثال سوماتوتایپ یا نوع بدن، امروزه یکی از یافته­های مهم در دانش پیکرشناسی است که نقش مهمی در استعدادیابی دارد. آگاهی از شاخص­ های پیکر سنجی و ترکیب بدن عوامل مهمی در برنامه ریزی و پیشبرد اهداف تربیتی و آموزشی و سلامت جامعه و جلوگیری از بیماری­های ناشی از بی‌تحرکی است. استفاده از داده ­های آنتروپومتریک برای بسیاری از صنایع کشور از قبیل تولیدات پوشاک، وسایل ورزشی و لوازم محیط زندگی حایز اهمیت بوده و وجود یک پایگاه دقیق و مناسب در رابطه با اطلاعات آنترپومتریکی گروه ­های اجتماعی مختلف امری حیاتی است. در حال حاضر بسیاری از کشور­های پیشرفته این اطلاعات را به دست آورده و از آن بهره برداری
می­ کنند. در کشور ما تحقیقاتی با هدف ویژگی­های آنتروپومتریک، بیومکانیک، فیزیولوژیک و ناهنجاری­های اسکلتی-عضلانی طبقات مختلف جامعه انجام شده است اما به دلیل پراکنده بودن پژوهش­های صورت گرفته، کار­های انجام شده جامع و فراگیر نبوده و قابل تعمیم به یک منطقه یا قشر خاص از جامعه نیست. اکثر کارشناسان با بهره گرفتن از اشتراک قومی و نژادی میان نژاد­های ایرانی و آلمانی، داده ­های آنتروپومتریک آلمانی را برای استفاده در کار­های تحقیقاتی کشورمان توصیه می­نمایند البته باید به این نکته توجه داشت که استفاده از این داده ­ها ممکن است با اندازه­ های مردم کشور ما اختلاف­هایی داشته باشد. بنابراین شناخت و ارزیابی شاخص­ های آنتروپومتریکی، بیومکانیکی، فیزیولوژیکی، روانی و ناهنجاری­های اسکلتی عضلانی افراد جامعه یکی از ضروریات امروزی جامعه ایرانی است با توجه به اینکه اندازه­ های رسمی و تایید شده­ای برای مردم کشورمان در دسترس نیست، تلاش برای ایجاد شرایط مطلوب زندگی در سطح جامعه و فراهم آوردن رفاه، مستلزم شناخت نیاز­های قشر­های مختلف جامعه است. نیاز­های یک جامعه شامل حوزه ­های بسیار متنوع اجتماعی، فیزیکی و فیزیولوژیکی است که برای فراهم آوردن هر یک از این نیاز­ها اطلاعات متناسب با هر حوزه مورد نیاز است. تحقیقات بسیار گسترده­ای در زمینه مباحث آنتروپومتریک در دنیا انجام شده است (همتی نژاد و رحمانی نیا، ۱۳۸۶).
پژوهش حاضر بر پایه نیاز جامعه و ضرورت آگاهی از وضعیت موجود، در تلاش است تا شاخص­ های اصلی آنتروپومتریک، بیومکانیک، روانی و ناهنجاری‌­های اسکلتی عضلانی بدن پسران ۱۲-۹ ساله را مقایسه نورم مشخصی از شاخص­ های اصلی ویژگی­های مذکور ارائه دهد. با اندازه گیری ابعاد بدن افراد در مقاطع مختلف سنی می­توانیم به چگونگی رشد آن­ها پی ببریم و برای هر یک از شاخص­ های رشدی، نمودار­هایی تهیه کرده و با توجه به این نمودار­ها رشد طبیعی و غیرطبیعی را تشخیص دهیم امید می­رود نتایج این پژوهش بتواند مورد استفاده مربیان تربیت بدنی و محققان به ویژه پژوهشگران حوزه بهداشت و رشد و فیزیوتراپی قرار گیرد.
۴.۱. سوال­های تحقیق
۱.۴.۱. سؤال کلی:
نورم ویژگی­های آنتروپومتریکی، بیومکانیکی، فیزیولوژیکی، روانی و ناهنجاری­های اسکلتی شایع پسران ۹ تا ۱۲ سال کدام است؟
۲.۴.۱. سؤال‌­های اختصاصی:
۱- ویژگی­های آنتـروپومتریک ( قـد، وزن، طول اندام، پهنای بدن، محیط بدن، تیپ بدن) پسران ۹ تا ۱۲ ساله کدام است؟
۲- ویژگی­های بیومکانیکی (قدرت، چابکی، استقامت عضلانی) پسران ۹تا۱۲ساله کدام است؟
۳- ویژگی­های روانی (IQ)، پسران ۹ تا ۱۲ساله کدام است؟
۴- ویژگی­های فبزیولوژیکی (ضربان قلب، فشارخون) پسران ۹تا۱۲ساله کدام است؟
۵- وضعیت ناهنجاری­های اسکلتی (ناهنجاری­های اسکلتی سروگردن، تنه واندام­های تحتانی) کدام است؟
۵.۱. اهداف تحقیق
۱.۵.۱. هدف کلی
نورم ویژگی­های آنتروپومتریکی، بیومکانیکی، فیزیولوژیکی، روانی و ناهنجاری­های اسکلتی شایع پسران ۹ تا ۱۲ ساله
۲.۵.۱. اهداف اختصاصی
۱- ویژگی­های آنتـروپومتریک ( قـد، وزن، طول اندام، پهنای بدن، محیط بدن، تیپ بدن) پسران ۹ تا ۱۲ ساله
۲- ویژگی­های بیومکانیکی (قدرت، چابکی واستقامت عضلانی) پسران ۹تا۱۲ ساله
۳- ویژگی­های روانی (IQ) پسران ۹ تا ۱۲ساله
۴- ویژگی­های فبزیولوژیکی (ضربان قلب، فشارخون) پسران ۹تا۱۲ساله
۵- وضعیت ناهنجاری­های اسکلتی (ناهنجاری­های اسکلتی سروگردن، تنه واندام های­تحتانی)
۶.۱. قلمرو تحقیق
۱.۶.۱. محدوده تحت کنترل محقق
۱- آزمودنی­های تحقیق را پسران تشکیل می­ دهند.
۲- سن آزمودنی­ها ۹ــ۱۲ سال است.
۳- آزمودنی­ها به لحاظ سکونت در مناطق مختلف تهران وکشور هستند.
۲.۶.۱. محدودیت­های خارج از کنترل محقق
۱- وضعیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی آزمودنی­ها
۲- بیماری­های نهفته و غیر نهفته آزمودنی­ها
۳- شیوه زندگی و عادات حرکتی آزمودنی­ها
۴- میزان فعالیت ورزشی آزمودنی­ها
۵- نابهنجاری ساختاری بدن آزمودنی­ها
۷.۱. اصطلاحات و واژه­ های کلیدی
۱) تعریف مفهومی ۲) تعریف عملیاتی
آنتروپومتری
۱- به شاخه­ای از دانش که به سنجش مقایسه­ ای بدن انسان، اعضا و نسبت­های آن می ­پردازد و اغلب به تعیین تفاوت در بین فرهنگ­ها، نژاد­ها، جنسیت­ها و گروه ­های سنی توجه دارد. در این اندازه گیری­ها سعی می­ شود تا با روش­های مناسب و ابزار دقیق و معتبر ویژگی­های جسمانی انسان، اندازه گیری و مشخص شود (صادقی، ۱۳۸۸).
۲- در این پژوهش منظور از آنتروپومتری ویژگی­های فیزیکی بدن است که شامل: وزن، قد، طول اندام، محیط اندام، چربی­های زیر پوستی، تیپ بدن، ترکیب بدن می­باشد.
بیومکانیک
۱ـ بیومکانیک یکی از شاخه­ های علوم بشری است که انسان را در درک قوانین فیزیکی حاکم بر عملکرد جسمانی (حرکت) موجودات زنده یاری می­ کند و ارتباط بین حیات و اصول قوانین فیزیکی حاکم بر اجسام، وضع پویا یا ایستا را بررسی می­ کند (صادقی، ۱۳۸۸).
۲ـ در این پژوهش منظور از بیومکانیک ارزیابی قدرت، استقامت عضلانی چابکی، و هماهنگی
می­باشد.
فیزیولوژی
۱ـ فیزیولوژی علمی است که به مطالعه چگونگی کار دستگاه­ها، بافت­ها و سلول­های بدن می ­پردازد و مشخص می­ کند که چگونه اعمال مختلف بدن یکپارچه می­شوند تا نظم داخلی بدن را حفظ کنند. در ورزش این علم به چگونگی تغیرات ساختاری و کارکردی بدن به هنگام فعالیت­های کوتاه مدت و بلند مدت می ­پردازد (رابرگز و همکاران، ۱۳۸۵).

PPM
در PPM، موقعیت هر پالس به نسبت موقعیت زمان مرجع و مطابق بیتی که ارسال می­ شود، تغییر می­ کند. بدین معنی که برای مدولاسیون PPM باینری با توجه به اینکه مقدار بیت ارسالی ۰ یا ۱ باشد شکل موج پالس با یک شیفت زمانی نسبت به نقطه مرجع مقایسه می­ شود. موقعیت­های بیشتر به منظور افزایش تعداد بیت­های ارسالی به کار می­رود که مدولاسیون M-arry گفته می­ شود. سیگنال PPM باینری به صورت زیر بیان می­ شود:

 

شیفت زمانی،  بیت ارسالی که مقادیر ۰ یا ۱ می­گیرد. به منظور داشتن پالس­های متعامد در حوزه زمان و برای رسیدن به یک عملکرد BER بهتر  طوری انتخاب می­ شود که شرط  برقرار باشد.

PAM و OOK
در PAM، بیت­های اطلاعاتی، دامنه دنباله­های ارسالی را حمل می­ کنند. مدولاسیون PAM باینری، مهم­ترین فرم مدولاسیون PAM در UWB می­باشد که پالس­های مثبت و منفی برای مقادیر بیت­های ۰ و ۱ ارسال می­ شود. در مدولاسیون OOK یا سیگنالینگ تک قطبی برای بیت ۱ یک پالس ارسال می­ شود و برای بیت ۰ پالسی ارسال نمی­ شود، گرچه OOK یک تکنیک مدولاسیون پالس ساده است ولی معایب زیادی دارد. به علت عدم وجود پالس برای ارسال بیت ۰، همزمان­سازی زمانی ممکن است از دست برود و برای یک مقدار توان داده شده عملکرد BER، OOK بدتر از BPAM خواهد بود. سیگنال ارسالی برای مدولاسیون OOK و BPAM به صورت زیر بیان می­ شود:

 

برای OOK مقادیر  و برای BPAM مقادیر  می­گیرد[۱،۴،۵].

OPM
یک حالت خاصی از مدولاسیون پالسی OPM می باشد که مجموعه ­ای از شکل­موج­های متعامد را برای ارسال سمبول­ها استفاده می­ کند. این مدولاسیون، زیرساختی برای رسیدن به روش­های دسترسی چندگانه را فراهم می­ کند، ولی توجه داشته باشید که چنانچه پالس­های OPM تحت پرش زمانی قرار گیرند باعث می­ شود که دیگر متعامد نباشند. سیگنال ارسالی برای باینری OPM به صورت زیر بیان می­ شود:

 

و  دو شکل پالس متعامد را نشان می­دهد و  مقادیر  را می­گیرد [۱،۵،۷].
سیگنال­ها با تکنیک­های مختلفی مثل PPM، BPAM، OOK و OPM در ‏شکل (۲-۱) مدوله شده ­اند. دنباله­ بیت­های ارسالی  است. هم­چنین سیگنال غیر مدوله شده نیز برای مقایسه به کار رفته است.

روش TRM
اخیرا TRM نیز در حوزه مخابرات UWB معرفی شده است. این شبکه نیازی به همزمان­سازی خیلی محکمی ندارد و در کانال­های مالتی پس مقاوم می­باشد. TRM به صورت ارسال یک جفت پالس مجزا شده در زمان تعریف می­ شود. پالس­های اول و دوم در یک جفت، پالس­های مرجع و دیتا گفته می­ شود. پالس مرجع غیر مدوله می­باشد، و بیتی را حمل نمی­کند. پالس مدوله شده دیتا با BPAM، پالس مرجع را با یک فاصله زمانی  دنبال می­ کند. مدل سیگنال مدوله شده TRM برای BPAMبه صورت زیراست:

 

مرحله ۳
حرفه ای شدن

خودمختاری

رهبری: حوزه منابع انسانی، فعالیتهای اجرایی، مالکیت و پاسخگویی در بیشترین سطوح سازمانی.

متریک: فعالیت، تعهد و نتایج

تمرکز: مدیریت استعداد

 

انطباق: انطباق با استراتژی کسب و کار، بهبود سیستم برای انطباق با نیازهای کسب و کار.

کاربردها: داده های مدیریت استعدا، اطمینان ایجاد می کند که فعالیتهای مدیریت استعداد نیازهای کسب و کار را شناسایی می کند.

مؤلفه ها: اغلب مؤلفه های مدیریت استعداد استاندارد.

 

زیرساخت: مجموعه ای از سیستمهای IT برای مدیریت استعداد، اختصاص سطح مقتضی از پشتیبانی منابع.

پذیرش: بیشتر واحد های سازمان

یکپارچگی: فعالیتها مرتبط بوده و یکپارچگی با اجرای کسب و کار آغاز شده است.

 

مرحله ۲
توسعه

رهبری

رهبری: حوزه منابع انسانی، بعضی حمایت های اجرایی، بعضی از بخشهای سازمان.

متریک: فعالیت، تعهد

تمرکز: توسعه مدیریت استعداد (توسعه مؤلفه های جدید مدیریت استعداد).

 

انطباق: انطباق با بخشی از استراتژی کسب و کار یا با برخی از واحدهای کسب و کار.

کاربردها: جمع آوری داده های مدیریت استعداد برای شناسایی و هدف گیری موضوعات موضعی و یا تاکتیکی.

مؤلفه ها: چندین مؤلفه مدیریت استعداد.

 

زیرساخت: IT و کاربردهای آن، پشتیبانی از منابع.

پذیرش: بعضی واحدهای سازمانی

یکپارچگی: اغلب فقط بر روی فعالیتهای تایید شده، ممکن است بعضی فعالیتها مرتبط به هم باشند.

 

مرحله ۱
ابتکارهای
جدید

تعهد

رهبری: حوزه منابع انسانی، مالک برنامه

متریک: فعالیتهای مقدماتی

تمرکز: انتقال فعالیت مدیریت استعداد.

 

انطباق: انطباق کم، ممکن است برنامه ها و فعالیتها خیلی قابل توجه نباشند.

کاربردها: جمع آوری داده ها برای شناسایی و هدف گیری موضوعات موضعی

مؤلفه ها: یک یا چند تا از مؤلفه ها.

۲-۱-۹-۴-سلامت روانی
طبق تعریف سازمان بهداشت و انسان در آمریکا، سلامت روانی عبارت است از حالتی از عملکرد موفق فرایندهای ذهنی شامل فعالیت‌های کارآمد، روابط مؤثر و پربار با افراد، توانایی سازگاری^[۶۳] با تغییرات و منطبق شدن با شرایط نامطلوب. بنابراین سلامت روانی صرفاً به معنای عدم وجود بیماری ذهنی یا روانی نیست و تنها حضور سطوح بالایی از سلامت روانی را نیز شامل نمی‌شود. سلامت روانی در بهترین منظر عبارت است از یک حالت پویا و کامل از فقدان نشانه‌های بیماری و حضور نشانه‌های سلامت که دارای ابعاد ذهنی، روانی و اجتماعی است (فارسی‌نژاد، ۱۳۸۳: ۷۵).

۲-۱-۱۰- تعیین‌کننده‌های اجتماعی سلامت (دیدگاه ویلکینسون)
ویلکینسون^[۶۴] معتقد است حتی در مرفه‌ترین کشورها، مردمی که از رفاه کمتری برخوردارند، دارای امید به زندگی کمتر و بیماری بیشتری نسبت به افراد متمول هستند. نه تنها این تفاوت‌ها در سلامتی یک بی‌عدالتی مهم اجتماعی می‌باشد، بلکه ذهن ما را متوجه قوی‌ترین استانداردهای تعیین‌کننده سلامت، در جوامع پیشرفته می‌سازد، به ویژه متوجه درک روزافزون و حساسیت قابل توجه به امر سلامت در رابطه با محیط اجتماعی؛ یعنی چیزی که به نام «تعیین‌کننده‌های اجتماعی سلامت» شناخته شده است. این تعیین‌کننده‌ها عبارتند از:
طبقه اجتماعی: «در یک جامعه هر چه وارد طبقات اجتماعی پایین‌تر شویم. امید به زندگی کوتاه‌تر و اکثر بیماری‌ها شایع‌تر می‌شوند. در این راستا، سیاست‌های بهداشتی باید تعیین‌کننده‌های اقتصادی ـ اجتماعی سلامت را مهار نماید». در طول زندگی، شرایط ضعیف اقتصادی ـ اجتماعی بر سلامتی اثرگذار است. افرادی که در طبقات بالاتر هستن، دچار بیماری جدی و مرگ زودرس می‌شوند. علل مادی، روانی و اجتماعی در به وجود آمدن این تفاوت‌ها سهیم هستند و آثار آن منجر به بروز بیماری‌ها و علل مرگ می‌شوند. مشکلات زندگی ممکن است شکل‌های مختلف داشته و به صورت مطلق یا نسبی باشد؛ از قبیل: داشتن سرمایه کم در خانواده، داشتن تحصیلات پایین در نوجوانی، داشتن کاری نامطئن، مواجه شدن با خطرهای کاری یا بن‌بست شغلی، زندگی در خانواده‌ای محقر، اداره کردن خانواده در شرایطی مشکل و سر کردن با مستمری ناکافی. به طور کلی، هرچه مردم در شرایط اقتصادی ـ اجتماعی تنش‌دار طولانی‌تر زندگی کنند به همان نسبت به لحاظ فیزیکی بیشتر رنج می‌برندوکمتر می‌توانند در سنین کهنسالی از لذت سلامتی بهره‌مند شوند(ویلکینسون،۱۳۸۳: ۱۶).
استرس: «شرایط استرس‌زا مردم را نگران، مضطرب و ناسازگار می‌سازد و از این‌رو، مخرب سلامتی است و منجر به مرگ زودرس می‌شود». شرایط اجتماعی و روانی می‌تواند منجر به استرس طولانی مدت شود. عواملی همچون اضطراب مداوم، ناامنی، اعتماد به نفس پایین^[۶۵]، انزوای اجتماعی و عدم کنترل بر کار و زندگی خانوادگی آثار زیادی بر سلامت دارد. تجمع چنین خطرهای اجتماعی ـ روانی در طول زندگی باعث افزایش ضعف سلامت روان و مرگ زودرس می‌شود. اضطراب، عدم امنیت و نداشتن دوستان حامی در هر مقطع از زندگی که به وجود آید در بلند مدت اثر مخرب دارد. احساس تنش به مدت کوتاه مهم نیست، اما اگر این احساس تنش به مدت طولانی باقی بماند، ما را در معرض وسیعی از شرایطی همچون بیماری عفونی دیابت، فشار خون بالا، حمله قلبی، سکته، افسردگی و تهاجم قرار می‌دهد (همان، ص ۱۹).
انزوای اجتماعی: «جایی که کیفیت زندگی پایین است. طول عمر کوتاه می‌شود. مشقت و رنجش، فقر، انزوای اجتماعی و تبعیض به قیمت زندگی‌ها تمام می‌شود». فقر، تبعیض^[۶۶]، محرومیت^[۶۷] نسبی و انزوای اجتماعی^[۶۸] تأثیر مهمی بر سلامتی و مرگ زودرس دارد. زندگی فقیرانه بردوش برخی ازگروه‌های اجتماعی سنگینی می‌کند.
فقر^[۶۹] مطلق، یعنی: کمبود نیازهای ضروری و اولیه زندگی؛ مسئله‌ای که در غنی‌ترین کشورهای اروپایی نیز وجود دارد. در این میان، بیکاران، گروه‌های اقلیت قومی^[۷۰]، کارگران خارجی، افراد ناتوان، پناهندگان^[۷۱] و بی‌خانمان‌ها به طور اخص در معرض خطر فقر مطلق و انزوای اجتماعی قرار دارند (همان، ص ۲۷).
کار(اشتغال): «استرس در هنگام خطر بیماری را افزایش می‌دهد. افرادی که کنترل بیشتری بر کارهایشان دارند، از سلامت بهتری برخوردارند». به طور کلی، داشتن کار، برای سلامتی بهتر است تا اینکه شغلی نداشته باشیم. اما سازمان اجتماعی کار، روش‌های مدیریت و روابط اجتماعی در محل کار تماماً در سلامتی دخیل می‌باشند. شواهد نشان می‌دهد که استرس در کار نقش مهمی را در تفاوت‌های اجتماعی بر سلامت، فقدان بیماری و مرگ زودرس ایفا می‌کند. داشتن کار در سطح پایین، رابطه قوی با افزایش خطر در ناحیه کمر و پشت، و بیماری‌های قلبی ـ عروقی همراه می‌باشد. پاداش‌ها می‌توانند به شکل پول، مقام یا احترام به نفس باشند. تغییرات اخیر در بازار کار موجب تغییراتی در ساختار فرصت‌ها گردیده و دادن پاداش مناسب به افراد را سخت‌تر ساخته است. بنابراین، محیط روانی ـ اجتماعی کار تعیین‌کننده بسیار مهمی برای سلامتی است و یکی از محرک‌های اجتماعی در ضعف سلامت به شمار می‌رود. در نتیجه، می‌توان گفت: یک رابطه متقابل بین سلامتی و بهره‌وری در کار وجود دارد؛ شرایط بهبود یافته کاری منجر به نیروی سالم‌تر کاری می‌شود که آن هم منجر به بهبود بهره‌وری می‌گردد. در نهایت، سلامتی بیشتر، بهره‌وری و سودمندی در محل کار را به دنبال دارد (همان، ص ۳۵).
بیکاری: «امنیت شغلی بالا باعث افزایش سلامتی، رفاه و رضایت شغلی می‌شود. میزان بیکاری بالا موجب بیماری و مرگ زودرس می‌گردد». بیکاری، سلامتی را به خطر می‌اندازد و این خطر در مناطقی که بیکاری گسترش دارد. بیشتر است. این آثار از زمانی شروع می‌شود که افراد ابتدا احساس کنند شغلشان در معرض تهدید است، حتی پیش از اینکه واقعاً بیکار شوند. این امر نشانگر آن است که اضطراب در مورد ناامنی شغلی یکی از تعیین‌کننده‌های سلامت است.
حمایت اجتماعی: «دوستی، روابط خوب اجتماعی و شبکه‌های حمایتی قوی، باعث ارتقای سلامتی در خانه، کار و جامعه، می‌گردد». حمایت اجتماعی و روابط خوب اجتماعی سهم مهمی در سلامتی دارند. حمایت اجتماعی در جهت محقق شدن نیازهای واقعی و عاطفی افراد کمک‌کننده هستند. تعلق داشتن به یک شبکه اجتماعی از جامعه و الزامات متقابل موجب می‌شود تا افراد احساس محبت، دوستی، احترام و ارزش نمایند. این امر اثر حفاظتی قوی بر سلامت دارد. به طور کلی، روابط اجتماعی و روابط حمایتی می‌تواند موجب برانگیختن الگوهای رفتاری سالم‌تر گردد.
همبستگی اجتماعی که به عنوان کیفیت روابط اجتماعی و وجود اعتماد، الزامات متقابل و احترام در جوامع تعریف گردیده، محافظ مردم و سلامت آنان است. جوامعی که دارای سطح بالایی از درآمد هستند، تمایل کمتری به همبستگی اجتماعی و در نتیجه، افزایش خشونت دارند. حمایت‌های متقابل در سطح بالا باعث حفظ سلامتی می‌شوند، در حالی که به هم خوردن روابط اجتماعی بعضاً نابرابری‌های اجتماعی ـ اقتصادی و کاهش انزوای اجتماعی می‌تواند منجر به همبستگی اجتماعی و استانداردهای بهتری از سلامتی گردد (همان، ص ۴۱).
اعتیاد^[۷۲]: «اعتیاد یکی دیگر از عوامل مؤثر بر سلامت و افزایش شمار مرگ و میرها به شمار می‌آید».
غذا^[۷۳]: «نوع رژیم غذایی و میزان کالری‌های دریافتی بدن در سنین مختلف در سلامت افراد و افزایش طول عمر مؤثر است.
زندگی اولیه^[۷۴]: سبک زندگی فرد در مراحل اولیه، در کاهش یا افزایش میزان سلامت افراد تأثیر قابل توجهی دارد.
حمل و نقل^[۷۵]: دسترسی و یا عدم دسترسی به وسایل حمل و نقل منجر به افزایش و یا کاهش شمار مرگ و میرها و در نهایت، طول عمر افراد می‌شود (همان).
۲-۱-۱۱- فرایندهای کنش حمایت اجتماعی بر سلامت
هر عملی عکس العملی درپی دارد و با توجه به این نکته می توان در رفتارهای معنی دار وتاثیرآن به صورت حمایت اجتماعی برسلامت اجتماعی زنان سرپرست خانوار تاکید کرد. برای تبیین تأثیر حمایت بر سلامت دو نوع فرایند مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. اولین فرایند بیانگر تأثیر مستقیم حمایت اجتماعی بر سلامت است. مطابق با این ساز و کار اثرات مثبت حمایت یا نبود حمایت ناشی از انزوای اجتماعی مستقیماً بر سلامت افراد تأثیر می‌گذارد. فرایند دوم از طریق آنچه که اصطلاحاً اثر تعدیل نامیده می‌شود عمل می‌کند. مطابق این فرایند حمایت اجتماعی هیچ اثر مستقیمی بر سلامتی ندارد، اما به تعدیل آثار فشار عصبی حاد و مزمن بر سلامتی افراد کمک می‌کند. از سالیان پیش مشخص شده بود که تجربه و مواجهه با عوامل فشار عصبی نظیر حوادث، منجر به خطر افتادن سلامت در برخی افراد (نه همه) می‌شود. در تبیین این مسأله فرض بر این است که اثر علّی حوادث زندگی بر شکل‌گیری بیماری از طریق عوامل حمایتی اجتماعی تعدیل می‌شود. اگر چه به احتمال زیاد عوامل عوامل آسیب‌پذیری نظیر نبود حمایت، آمادگی فرد برای ابتلاء به بیماری پس از تجربه یک حادثه مولد فشار عصبی را افزایش می‌دهد، با این حال برای فرایند اثر مستقیم و هم فرایند تعدیل‌کننده شواهد زیادی وجود دارد.
در بررسی این مسأله، این سؤال مطرح است که چگونه مجموعه‌ای از فرایندهایی نظیر روابط اجتماعی که اغلب ماهیتی روان‌شناختی دارند بر فیزیولوژی بدن تأثیر می‌گذارند؟ محققان معتقدند که حمایت اجتماعی از چند مسیر بر سلامت تأثیر می‌گذارد. برای مثال تأثیر مستقیم بر سلامتی ممکن است از طریق رفتارهای مرتبط با سلامت اعمال شود. دریافت حمایت از دیگران رفتارهای سالم‌تر نظیر کاهش چربی در رژیم غذایی، ورزش کردن و ترک سیگار را تشویق می کند، اما به نظر می‌رسد که این امر تنها بخشی از تأثیر مستقیم حمایت اجتماعی بر سلامت را تبیین می‌کند. دریافت حمایت از طرف دیگران ممکن است تنها در صورتی باعث ارتقاء سلامت شود که آن‌ها خود، رفتارهای سالمی داشته باشند (ویلکینسون، ۱۳۸۷: ۱۹۴).
۲-۱-۱۲- نظریه‌ها (مروری بر دیدگاه‌های مختلف)
۲-۱-۱۲-۱-نظریه کنش تالکت پارسونز(تطبیق، دستبابی به هدف، یکپارچگی، سکون یا نگهداشت الگو)
یک کارکرد، ((مجموعه فعالیتهایی است که درجهت برآوردن یک نیاز یا نیازهای نظام انجام می گیرد)) (روشر، ۱۹۷۵، ص۴۰).

 

۳- نظام اجتماعی	۴- نظام فرهنگی
۲- نظام شخصیتی	۱- ارگانیسم رفتاری

هر نظامی برای زنده ماندن باید چهار کارکرد زیر را انجام دهد:
ا- تطبیق(ارگانیسم رفتاری): هر نظامی باید خودش را با موقعیتی که در آن قرار گرفته است تطبیق دهد، یعنی باید خودش را با محیطش تطبیق دهد ومحیط را نیز با نیازهایش سازگار سازد.
۲- دست یابی به هدف(نظام شخصیتی) : یک نظام باید هدفهای اصلی اش را تعیین کند و به آنها دست یابد.
۳- یکپارچگی(نظام اجتماعی) : هرنظامی باید روابط متقابل اجزای سازنده اش را تنظیم کند و به رابطه میان چهار تکلیف کارکردیش نیز سر و صورتی بدهد.
۴- سکون یا نگهداشت الگو (نظام فرهنگی) : هرنظامی باید انگیزشهای افراد وهمچنین الگوهای فرهنگی آینده و نگهدارنده این ا نگیزشها را ایجاد، نگهداری و تجدید کند.
۲-۱-۱۲-۲- رز و وو^[۷۶] (حمایت اجتماعی)
رز و وو ابتدا حمایت اجتماعی را اینگونه تعریف می‌کنند که حمایت اجتماعی عبارت است از احساس فرد در مورد اینکه از سوی دیگران مراقبت می‌شود، دوست داشته می‌شود و مورد اعتماد بقیه است. به عنوان یک شخص برای وی ارزش قائلند و در نهایت به عنوان بخشی از شبکه ارتباطی محسوب می‌شود و دارای تعهدات متقابل است و بلافاصله مطرح می‌کنند که افراد تحصیل کرده از سطوح بالاتری از حمایت اجتماعی برخوردارند. و همین امر سطح سلامت روانی و اجتماعی آنان را ارتقا می‌دهد (رز و وو، ۱۹۹۵؛ به نقل از خیراله‌پور، بی‌تا).
۲-۱-۱۲-۳- اسپینوزا و ولمن^[۷۷]: (شیوه‌های کسب منابع)
افراد براساس روابط اجتماعی و نوع پیوندهایی که دارند از منابع حمایتی برای برطرف کردن نیازهایشان استفاده می‌کنند. به طوری که هراندازه روابط اجتماعی گسترده‌تر باشد میزان دسترسی به منابع حمایتی۳ را بیشتر می‌کند (اسپینوزا و ولمن، ۱۹۹۹: ۱۴۶).
اسپینوزا و ولمن در سال ۱۹۹۹ شیوه‌هایی که منابع مورد نیاز به دست می‌آید را به شرح زیر بیان نموده‌اند:
مبادلات بازاری^[۷۸]
توزیع‌های نهادی‌^[۷۹]
به خود اختصاص دادن اجباری^[۸۰]
خود تأمینی^[۸۱]

 

توانمندی اطلاعات مناسب

 

مدیریت دانش مناسب

 

چابکی مناسب

 

 

 

فصل پنجم

 

نتیجه ­گیری و پیشنهادها

 

۵-۱-مقدمه

پس از تجزیه و تحلیل یافته ها در فصل چهارم و آزمون فرضیه ­های پژوهش، پذیرش یا عدم پذیرش فرضیه ­ها مشخص گردید. در این فصل به بحث و بررسی در زمینه یافته های پژوهش و نتایج آزمون فرضیه ­ها پرداخته و سپس محدودیت­هایی که پژوهش و محقق با آن مواجه بوده ­اند تشریح گردیده است. در پایان پیشنهادهای کاربردی و پیشنهادهایی برای محققین آینده با توجه به تجربیات حاصل از انجام پژوهش ارائه شده است.

۵-۲- خلاصه پژوهش

این پژوهش به دنبال تعیین رابطه بین توانمندی فناوری اطلاعات و مدیریت دانش بر چابکی سازمانی است. مدل پیشنهادی پژوهش با بهره گرفتن از ادبیات موجود در زمینه مدیریت دانش و چابکی سازمانی و رابطه بین این متغیرها از جمله مطالعات لوپز و همکاران(۲۰۰۶)؛ فتحیان و فکری(۲۰۰۶) و المحمید(۲۰۰۸)ارائه گردید. بدین منظور مطالعات صورت گرفته از سال­های گذشته تا به امروز در این رابطه، مورد بررسی قرار گرفت.
در پژوهش حاضر برای جمع­آوری از روش تصادفی داده ­ها استفاده گردید که ابزار گردآوری داده، پرسشنامه استاندارد بود. برای تجزیه و تحلیل داده ­های پرسشنامه و آزمون فرضیه ها از نرم‌افزارهای SPSS و Amos استفاده شده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ­ها حاکی از آن است که الگوهای ارائه شده الگوهایی نظری مناسبی، برای تبیین تاثیر توانمندی فناوری اطلاعات و مدیریت دانش بر چابکی سازمانی است.

۵-۳- نتایج پژوهش

در این پژوهش سه فرضیه اصلی مطرح گردید که در فصل چهارم به بررسی این فرضیه ­ها پرداخته شد. در این قسمت نتایج حاصل از این فرضیه ­ها به طور خلاصه ذکر می­گردند.

۵-۳-۱- فرضیه اصلی اول

توانمندی فناوری اطلاعات بر مدیریت دانش تأثیر دارد.
با توجه به نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ­های فرضیه اول، ضریب رگرسیونی مربوط به این فرضیه ۸۳/۰ است. این فرضیه با اطمینان ۹۵/۰ پذیرفته می‌شود. نتیجه پژوهش حاضر با نتایج پژوهش­های دیگر مشابه بوده است، برای مثال می­توان به نتایج پژوهش­های گلدمن و همکاران (۱۹۹۵)، و باومن (۲۰۰۲) اشاره کرد. همچنین این نتیجه، با یافته­های عبدی(۱۳۸۸)؛ زارعی و صالج اولیا (۱۳۸۷) و آزادی احمدآبادی و آزادی احمدآبادی(۱۳۸۸) که زیرساخت فناوری اطلاعات را امری مهم در مدیریت دانش می­داند، همسووسازگار می­باشد.

۵-۳-۲- فرضیه اصلی دوم

توانمندی فناوری اطلاعات بر چابکی سازمان تأثیر دارد.
بر اساس نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ­های فرضیه فرعی اول، ضریب رگرسیونی مربوط به این فرضیه ۷۹/۰ می باشد و این فرضیه با اطمینان ۹۵/۰ پذیرفته می‌شود. نتیجه این فرضیه با نتایج پژوهش‌های دیگر مانند محمدی و امیری(۱۳۹۱)؛ جاویدی (۱۳۹۱)؛ فتحیان و شیخ(۱۳۹۰) و سافورد و همکاران( ۲۰۰۸) منطبق می باشد

۵-۳-۳- فرضیه اصلی سوم

توانمندی مدیریت دانش بر چابکی سازمان تأثیر دارد.
با توجه به نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ­های فرضیه اصلی سوم با توجه به ضریب رگرسیونی ۶۶/۰ می­توان با اطمینان ۹۵/۰ گفت توانمندی مدیریت دانش بر چابکی سازمان تأثیر دارد. این یافته با نتیجه کدخداپور(۱۳۹۱)، قربانی زاده و همکاران (۱۳۹۰)، زنجیرچی وهمکاران (۱۳۸۸) و عباسی (۱۳۸۸) سازگار است.

۵-۴- محدودیت­های پژوهش

بدون شک پژوهشگران در مسیر انجام پژوهش­های خود با محدودیت­هایی مواجه می­شوند که ممکن است نتایج پژوهش را تحت تاثیر قرار دهد. شناخت این محدودیت­ها قابلیت تفسیر بهتر نتایج پژوهش و همچنین ارتقا سطح کیفی پژوهش­های آتی را امکان پذیر می­سازد. پژوهش حاضر نیز با محدودیت­هایی مواجه بوده که در ادامه به مورد بحث قرار می­گیرد.

 

 

• اولین محدودیت در این پژوهش بررسی مدل ارائه شده تنها بر روی خدمات بیمه­ای است.

 

 

 

• دومین محدودیت مربوط به متغیر­های در نظر گرفته شده دراین پژوهش است. متغیرهای دیگری نیز می­توانند در این مدل تاثیرگذار باشند.

 

 

 

• محدودیت بعدی، تمرکز این مطالعه در سطح شهر تهران می­باشد، که تعمیم­پذیری نتایج را با توجه به فرهنگ و شرایط اجتماعی خاص این شهر با محدودیت روبرو می­سازد، در حالی­که گستره این شرکت­ها در سرتاسر کشور ایران می­باشد.

 

 

 

• محدودیت قابل بیان دیگر این پژوهش، استفاده تنها از ابزار پرسشنامه جهت جمع­آوری داده ها می­باشد، درحالی­که جهت بررسی­های عمیق­تر و درک بهتر متغیرها و روابط آن­ها بهتر است از روش­های مختلف مصاحبه همچون مصاحبه کانون یا متمرکز نیز استفاده گردد.

 

 

 

• محدودیت آخر مربوط به روش شناختی پژوهش است و این ابهام وجود دارد که آیا با بهره گرفتن از سایر روش­ها نتایج همسان بدست خواهد داد یا خیر.

 

 

 

۵-۵- پیشنهادهای پژوهش

 

۵-۵-۱- پیشنهادهای مبتنی بر یافته­های پژوهش

با توجه به ارتباط میان مدیریت دانش و چابکی سازمانی، پیشنهاداتی در ارتباط با این عوامل به شرح زیر ارائه می گردد.
۱- با توجه به ارتباط بین مدیریت دانش و چابکی سازمانی، شرکت­های بیمه می‌تواند با تشکیل بانک دانش از منابع داخلی(دانش نزد افراد اعم از کارکنان، بازنشستگان، کارکنان انتقالی و..) و منابع خارجی (نظیر دانش‌های مربوط به مشتری، همکاران، رقبا و…) دانش مورد نیاز را شناسایی و کسب نماید و آن را به صور مختلف از جمله کتاب، جزوه و نرم افزارهای صوتی و تصویری در اختیار کارکنان سازمان قرار دهد و همچنین با برگزاری دوره های آموزشی برای آنان ، زمینه به کارگیری دانش مشتریان را در ارائه خدمات آماده سازد.
۲- همچنین مسئولین شرکت­های بیمه می‌توانند با ایجاد زیرساخت‌های مناسب و امکانات لازم برای به اشتراک گذاری دانش کسب شده از مشتریان میان کارکنان و واحدهای سازمانی و ایجاد بستری مناسب برای بهره برداری از این دانش ، از مزایای آن بهره مند شوند.
۳- کارکنانی که در شرف بازنشستگی هستند،حاصل سال­ها خدمت این افراد در سازمان دانش و تجربه­ای است که با خروج آن­ها از سازمان، از دست خواهد رفت. ازاین­رو سازمان باید راهبرد مشخصی را برای مستندسازی و نگهداری دانش این افراد و دیگر کارکنان در پیش داشته باشد. به نحوی که همه کارکنان بتوانند به این دانش دسترسی داشته باشند و از آن استفاده کنند. ازاینرو ایجاد و توسعه پایگاه اطلاعات و دانش و توسعه شیوه های مؤثر و کارامد برای جمع آوری اطلاعات و دانش، مقوله مهمی در راهبرد مدیریت دانش سازمان خواهد بود. از آنجا که یک سازمان عمومی برای تأمین منافع اجتماعی تأسیس می شود، کارکنان آن باید دانش پذیر باشند تا بتوانند نیازهای عامه را برآورده سازند. به هر حال، مدیریت دانش مزایای بسیار زیادی برای سازمان تربیت بدنی به همراه خواهد داشت. علاوه بر بهبود کیفیت کاری، برخورداری از اطلاعات به روز و بهبود تصمیم گیری، مدیریت دانش به این سازمان کمک می­ کند تا بهتر بتواند به نیازهای مراجعه کنندگان پاسخ دهد. بنابراین لازم است سازمان تربیت بدنی برنامه جامع و فراگیری در زمینه مدیریت دانش داشته باشد و همه عوامل سازمانی مؤثر بر موفقیت مدیریت دانش را مدنظر قرار دهد. به عبارت دیگر با نگهداری و ذخیره دانش و در دسترس بودن آن برای کارکنان می ­تواند بر عملکرد تأثیر بگذارد و موجب بهبود عملکرد در سازمان شود.
۴- به مدیران در شرکت­ها توصیه می­ شود که با مدنظر قرار دادن مؤلفه تشخیص دانش در اهداف راهبردی و عملیاتی خود در راستای بهبود عملکرد منابع انسانی سازمان­های خود گام بردارند.
۵- به مدیران توصیه می­ شود با ایجاد مخازن و بانک­های دانش در سازمان و به روزرسانی آن­ها در جهت بهبود عملکرد منابع انسانی حرکت کنند.
طبق پژوهش صورت گرفته شدت رابطه قابلیت ­های چابکی با میزان کاربرد فناوری اطلاعات در سازمان پشنهاد می­ شود مکانیزم­ های جهت افزایش انعطاف­پذیری با بهره گرفتن از ابزارهای فناوری اطلاعات در سازمان در نظر گرفته شود. از جمله عوامل موثر بر این عامل یکپارچگی فناوری اطلاعات در تمام بخش­های سازمان می­باشدکه علاوه بر بهبود انعطاف­پذیری موجبات افزایش سرعت و پاسخگویی را فراهم می ­آورد.
برگزاری دوره های آموزشی مربوطه برای کاربران بطور مستمر و پایه ای
توجه به استقرار سیستم های جدید و به روز

- با توجه به متغییر آزمون شده در آزمون( خی دو) میزان تاثیر عدم اعتماد و پذیرش گردشگران در جهت توسعه گردشگری میبد باآمار ۱۰۰/۱۱۷ و درجه آزادی ۴و sig/000 و سطح معنی دار ۹۵ درصد.
H0 . بین محدودیت های محیط طبیعی وتوسعه گردشگری شهر میبد رابطه وجود ندارد.
H1 . بین محدودیت های محیط طبیعی وتوسعه گردشگری شهر میبد رابطه وجود دارد.
فرضیه فوق به اثبات می رسد.
- با توجه به متغییر آزمون شده در آزمون( خی دو) میزان تاثیر عدم آشنایی ساکنین شهر از فواید گردشگری در جهت توسعه گردشگری میبد باآمار ۵۶۱/۳۵۲و درجه آزادی ۴و sig/000 و سطح معنی دار ۹۵ درصد.
H0 . بین محدودیت های محیط طبیعی وتوسعه گردشگری شهر میبد رابطه وجود ندارد.
H1 . بین محدودیت های محیط طبیعی وتوسعه گردشگری شهر میبد رابطه وجود دارد.
فرضیه فوق به اثبات می رسد.
۵-۲-۳- فرضیه سوم : محدودیتهای زیرساختهای سیاسی در توسعه گردشگری در شهر میبد موثرند.
- درجهت تاثیر حمایت تسهیلات بانکی دولتی ۹۵ درصد معتقد به وجود تاثیر نبود حمایت تسهیلات بانکی دولتی بوده اند و تنها ۴٫۵ درصد رای به عدم تاثیر داشته اندو۳/۰ در این مورد اظهار نظر ننموده اند
میزان تاثیر پذیری ۷۵٫۴ درصدبالاتر از متوسط و تنها ۴٫۲درصد پایین تر از متوسط ارزیابی نموده اند.وفقط ۸۴٫۴ درصددر این مورد اظهار نظر ننموده اند.
- درجهت وجود قوانین دست و پاگیر اداری ۹۰٫۴درصد معتقد به وجود تاثیر آن بوده اند و تنها ۹درصد رای به عدم تاثیر داشته اندو۴/۰ در این مورد اظهار نظر ننموده اند
میزان تاثیر پذیری ۵۹٫۷ درصدبالاتر از متوسط و تنها ۹٫۳درصد پایین تر از متوسط ارزیابی نموده اند.وفقط ۸٫۳ درصددر این مورد اظهار نظر ننموده اند.
- درجهت تاثیر موانع سیاسی ۸۷٫۳درصد معتقد به وجود تاثیر آن بوده اند و تنها ۱۱٫۴درصد رای به عدم تاثیر داشته اندو۶/۰ در این مورد اظهار نظر ننموده اند
میزان تاثیر پذیری ۵۱٫۱ درصدبالاتر از متوسط و تنها ۱۱٫۲درصد پایین تر از متوسط ارزیابی نموده اند.وفقط ۱۱٫۱ درصددر این مورد اظهار نظر ننموده اند.
- درجهت تاثیر ناهماهنگی طرحهای مطالعاتی ۹۴٫۵درصد معتقد به وجود تاثیر آن بوده اند و تنها ۵٫۲درصد رای به عدم تاثیر داشته اندو۱/۰ در این مورد اظهار نظر ننموده اند
میزان تاثیر پذیری ۷۳٫۴ درصدبالاتر از متوسط و تنها ۳٫۷درصد پایین تر از متوسط ارزیابی نموده اند.وفقط ۳٫۹ درصددر این مورد اظهار نظر ننموده اند.
- درجهت تاثیر دخالت در امور شخصی و اوقات فراغت شهر وندان ۹۲٫۱درصد معتقد به وجود تاثیر آن بوده اند و تنها ۷٫۵درصد رای به عدم تاثیر داشته اندو۳/۰ در این مورد اظهار نظر ننموده اند
میزان تاثیر پذیری ۶۱٫۹ درصدبالاتر از متوسط و تنها ۴٫۳درصد پایین تر از متوسط ارزیابی نموده اند.وفقط ۶٫۲ درصددر این مورد اظهار نظر ننموده اند.
- درجهت تاثیر عدم مشارکت شهروندان در تصمیم گیریها ۹۲٫۹درصد معتقد به وجود تاثیر آن بوده اند و تنها ۶٫۷درصد رای به عدم تاثیر داشته اندو۳/۰ در این مورد اظهار نظر ننموده اند
میزان تاثیر پذیری ۷۰٫۷ درصدبالاتر از متوسط و تنها ۳٫۳درصد پایین تر از متوسط ارزیابی نموده اند.وفقط ۶ درصددر این مورد اظهار نظر ننموده اند.
اگر مقدار آماره آزمون بزرگتر از مقدار x² جدول باشد پس فرض H0در سطح خطای α درصد رد شده و فرض H1 (وجود ارتباط بین دو متغییر ) پذیرفته خواهد شد . (عادل و مومنی ۱۳۸۱ )
برای فرض اول X جدول شماره ۵-۲-۲- متغییر های آزمون شده در آزمون^۲

 

ردیف	متغییرها	آماره X2	گزینه ها					df	sig	رد یا اثبات فرضیه
			بسیار زیاد	زیاد	متوسط	کم	بسیارکم			H0	H1
۱	میزان تاثیر حمایت تسهیلات بانکی دولت در جهت توسعه گردشگری میبد	۴۴۷٫۳۳۶	۲۷۷	۱۸۴	۹۷	۲۱

User: Mina
Date built: 29/1/12 4:06 PM
Application: Clementine 12.0
Elapsed time for model build: 0 hours, 0 mins, 20 secs
همان‌طور که مشخص است دقت مدل برازش شده بالاتر از ۹۷ درصد می‌باشد که می‌توان نتیجه گرفت به لحاظ دقت و پیش بینی برتر از مدل تعمیم یافته خطی عمل می‌کند ولی با توجه به خاصیت مدل‌های شبکه عصبی مدلی به منظور شناسایی ارتباط متغیرها و همین طور شاخص های دیگری به منظور بررسی کفایت مدل ارائه نمی شود. برای برای به دست آوردن نتایج پیش بینی توسط این مدل، می بایست اطلاعات مورد نظر در ذیل اطلاعات ورودی مدل شبکه عصبی قرار بگیرد و آن گاه خروجی در قالب جدول قابل مشاهده خواهد بود.

طبق اطلاعات مدل، شبکه عصبی استفاده شده به صورت زیر می‌باشد:
شکل ۴-۱۰: مدل شبکه عصبی
N₁
N₂
N₃
N₄
N₅
N₆
N₇
N₈
N₉
N₁₀
N₁₁
N₁₂
N₁₃
N₁₄
N₁₅
N₁₆
N₁₇
N₁₈
N₁₉
لایه ورودی
لایه پنهان
لایه خروجی
ارزیابی مدل شبکه عصبی
در این بخش نیز همانند ارزیابی مدل خطی تعمیم یافته از ابزار آنالیز استفاده شده است. نتایج به دست آمده به شرح ذیل می باشد.
شکل ۴-۱۱: آنالیز مدل شبکه عصبی
تعیین ارتباط میان آب گرفتگی نواحی مختلف یک منطقه
آب گرفتگی و آب افتادگی به دلیل ویژگی سیال بودن می تواند به راحتی در سطح منطقه جا به جا شود در صورت عدم رسیدگی به موقع نواحی اطراف را نیز تحت تاثیر خود قرار دهد به عبارت دیگر جریان آب مزاحم از یک ناحیه به ناحیه دیگر قابل تسری است. از این رو در این بخش سعی داریم با بهره گرفتن از قوانین وابستگی، وجود یا عدم وجود الگوهای ناشی از وابستگی پیام های مربوط به آب گرفتگی را در میان نواحی مختلف یک منطقه بررسی کنیم. از آن جا که حجم داده ها امکان انجام این محاسبه را به ازای تمامی نواحی مناطق ۲۲ گانه نمی داد، نواحی ده گانه منطقه ۱ به عنوان نمونه انتخاب و با بهره گرفتن از ابزار Sequence در نرم افزار Clementine این تحلیل صورت گرفت.
علت استفاده از این ابزار، وجود عامل زمان در این تحلیل است. هنگامی که در قوانین وابستگی نیاز به در نظر گرفتن دتباله‌ای از زمان باشد، ابزار Sequence تنها ابزار موجود داده کاوی در نرم افزار Clementine می‌باشد.
همان طور که در توضیح قواعد وابستگی در فصل دوم بیان شد، دو شاخص پشتیبان و اطمینان به منظور سنجش کیفیت قوانین به دست آمده، استفاده می شود. به منظور افزایش اطمینان از کیفیت قوانین تولید شده، میزان حداقل اطمینان برابر ۸۰ و میزان حداقل پشتیبان برابر ۲۰ در نظر گرفته شد. با توجه به این موضوع، ۲۴ دنباله معنی دار شناخته شد که تعدادی از آن در جدول ۴-۱۲ آورده شده است.
جدول۴-۱۲ بخشی از ارتباط‌های دنباله‌ای شناسایی شده

 

مقدم	تالی	درصد پشتیبان	درصد اطمینان
۷ > 1	۸	۲۳٫۵۳	۱۰۰٫۰۰
۴ > 5

همچنین تحقیقات نشان داده است که منبع کنترل با متغیر های اعتماد به نفس، اضطراب، افسردگی، درماندگی آموخته شده، استرس و دیگر نشانه های روان پریشی ارتباط دارد. مردمی که منبع کنترل بیرونی دارند، بیشتر دچار تنش روحی می شوند و مستعد ابتلا به افسردگی می باشند (بناسی، لوینی و دوفور، ۱۹۸۸؛ نقل شده توسط : مالتبی، دی، مکاسکیل^[۹۵]، ۲۰۰۷).
در مجموع طبق سوابق پژوهشی می توان گفت که تنظیم هیجان از جمله متغیر هایی است که با داشتن آن می توان تا حد زیادی با استرس و بحران های موجود در زندگی به خوبی کنار آمد. و عدم ایمنی پیوند دلبستگی، فرد را در مخاطره مشکلات روانی، رفتاری و ارتباطی فراوانی قرار می دهد. سبک های دلبستگی ناایمن با ایجاد فضایی نامناسب در درون خانواده سطح ارتباطی والدین با نوجوان را تحت تأثیر قرار داده و می تواند منجر به بروز رفتارهای مشکل آفرین و زمینه ساز رفتارهای بزهکارانه گردد. همچنین تحقیقات نشان دادند که افراد دارای ابراز وجود ضعیف، از عزت نفس کمتری برخوردار بوده و در رد خواسته های نامعقول دیگران همچون مصرف مواد، روابط جنسی، بزهکاری، تجاوز و … دچار ضعف هستند. و افراد دارای منبع کنترل بیرونی برخلاف درونی ها، دارای اضطراب بیشتر، عزت نفس کمتر، کم اعتماد تر، پرخاشکرتر و کم بینش تر هستند. بنابراین این متغیرها می تواند تأثیر به سزایی در رفتارهای پرخطر داشته باشند.

فصل سوم:
مواد و روش پژوهش
۳-۱- روش تحقیق
روش تحقیق حاضر بصورت پس رویدادی (علی– مقایسه ای) بود، چون در تحقیق پس رویدادی گروه ها از قبل شکل گرفته اند و محقق نمی تواند آزمودنی ها را بطور تصادفی در گروه ها قرار دهد، در تحقیق حاضر نیز دو گروه دختران فراری و عادی بدون دخالت محقق از قبل شکل گرفته بودند.
۳-۲- جامعه آماری، نمونه آماری و روش نمونه گیری
جامعه آماری تحقیق حاضر را کلیه دختران فراری ۲۰-۱۴ ساله شهر اردبیل در سال ۱۳۹۲ که در مراکز نگهداری بهزیستی بودند و کلیه دختران عادی ۲۰-۱۴ ساله شهر اردبیل در سال ۱۳۹۲ که در مدارس راهنمایی و دبیرستان مشغول به تحصیل بودند، تشکیل می داد. از آنجا که در تحقیق های پس رویدادی حداقل حجم نمونه برای هر گروه ۱۵ نفر می باشد، در تحقیق حاضر با مد نظر قرار دادن احتمال افت نمونه و جهت رعایت حداقل نمونه برای انجام تحلیل های چند متغیری، از هر گروه ۱۸ نفر جهت مقایسه انتخاب شدند.
با توجه به اینکه تعداد دختران فراری در مراکز نگهداری در حین اجرای تحقیق محدود بود، لذا شیوه انتخاب دختران فراری به روش نمونه گیری در دسترس بود. اما برای انتخاب دختران عادی از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای استفاده شد. بدین ترتیب که از بین مدارس آموزش و پرورش شهر اردبیل دو مدرسه راهنمایی دخترانه و دو دبیرستان دخترانه به تصادف انتخاب شدند، سپس از هر مدرسه انتخاب شده، یک کلاس و جمعاً ۴ کلاس به شیوه ی تصادفی برگزیده شدند. در نهایت پس از انجام همتا سازی (از لحاظ سن) دختران عادی با دختران فراری، تعدادی از دختران عادی متناسب با تعداد دختران فراری انتخاب شدند.
۳-۳- ابزار سنجش
الف) فرم کوتاه پرسشنامهی تنظیم شناختی هیجان (CERQ)^[96] :
پرسشنامهی تنظیم شناختی هیجان توسط گارنفسکی، گرایچ و اسپینهاون (۲۰۰۲) تدوین شده است. این پرسشنامه، پرسشنامهای چندبعدی است که جهت شناسایی راهبردهای مقابلهای شناختی افراد پس از تجربه کردن وقایع یا موقعیتهای منفی مورد استفاده قرار میگیرد. برخلاف سایر پرسشنامه های مقابلهای که به صورت آشکار بین افکار فرد و اعمال واقعی وی تمایز قائل نمیشوند، این پرسشنامه افکار فرد را پس از یک تجربهی منفی یا وقایع آسیبزا ارزیابی میکند.
این پرسشنامه خود یک ابزار خودگزارشی است که فرم بلند آن دارای ۳۶ ماده است که در تحقیق حاضر از فرم کوتاه آن که ۱۸ مادهای است استفاده شد. اجرای این پرسشنامه خیلی آسان است و برای افراد ۱۲ سال به بالا (هم افراد بهنجار و هم جمعیتهای بالینی) قابل استفاده میباشد. پرسشنامهی تنظیم شناختی هیجان ۹ راهبرد شناختی ملامت خویش، پذیرش، نشخوارگری، تمرکز مجدد مثبت، تمرکز مجدد بر برنامه ریزی، ارزیابی مجدد مثبت، دیدگاهپذیری، فاجعهپنداری و ملامت دیگران را ارزیابی میکند. هر یک از زیر مقیاسهای این پرسشنامه ۲ گزینه دارد که از طریق جمع بستن نمرات داده شده به هر عبارت نمره ی هر خرده مقیاس به دست می آید. هرچه نمره کسب شده بیشتر باشد، آن راهبرد توسط فرد بیشتر استفاده شده است.گارنفسکی و همکاران (۲۰۰۲) اعتبار و روایی مطلوبی را برای این پرسشنامه گزارش کردهاند. تحقیقات روی راهبردهای تنظیم شناختی هیجانات نشان دادهاند که تمامی زیر مقیاسهای این آزمون از همسانی درونی خوبی برخوردارند (گارنفسکی و همکاران، ۲۰۰۲). اعتبار پرسشنامه در فرهنگ ایرانی را یوسفی (۱۳۸۵) با بهره گرفتن از ضریب آلفای کرونباخ ۸۲/۰ گزارش کرده است. روایی پرسشنامه از طریق همبستگی میان راهبردهای منفی با نمرات مقیاس افسردگی و اضطراب پرسشنامه ۲۸ سؤالی سلامت عمومی بررسی شده و به ترتیب ضرایبی برابر ۳۵/۰ و ۳۷/۰ بدست آمده که هر دو ضریب در p<0/0001 معنی دار هستند.
ب) پرسشنامه ی دلبستگی کولینز و رید:
این مقیاس شامل خود ارزیابی از مهات های ایجاد روابط و خود توصیفی شیوه ی شکل دهی روابط دلبستگی نسبت به نگاره های دلبستگی نزدیک است و مشتمل بر ۱۸ ماده بوده و از طریق علامت گذاری بر روی یک مقیاس ۵ درجه ای از نوع لیکرت (به هیچ وجه با خصوصیات من تطابق ندارد = ۱، تا کاملاً با خصوصیات من تطابق دارد = ۵) سنجیده می شود. نتایج تحلیلی عاملی، سه زیر مقیاس را در این پرسشنامه نشان می دهد: (۱) وابستگی (دلبستگی ایمن) : میزانی که اعتماد آزمودنی را به دیگران می سنجد. (۲) نزدیک بودن (دلبستگی اجتنابی) : میزان آسایش در رابطه با صمیمیت و نزدیکی هیجانی را اندازه گیری می کند. (۳) اضطراب (دلبستگی دوسوگرا) : ترس از داشتن رابطه را در ارتباط ها می سنجد. اجرای پرسشنامه به صورت فردی و گروهی است (مالینکرودت و همکاران، ۱۹۹۵؛ به نقل از پاکدامن، ۱۳۸۰). ضریب اعتبار این پرسشنامه نیز با بهره گرفتن از شیوه ی بازآزمایی بر روی ۱۰۵ دختر و پسر در شهر تهران ۹۷/۰ گزارش شده است. روایی این پرسشنامه نیز مناسب گزارش شده است (پاکدامن، ۱۳۸۰).
ج) پرسشنامه ابراز وجود شرینگ:
آزمون ابراز وجود شرینگ (۱۹۸۰) برای سنجش میزان ابراز وجود ساخته شده است. این آزمون یک نوع پرسشنامه پنج گزینه ای است که دارای ۳۲ سوال می باشد. نمره گذاری این آزمون بر اساس مقیاس لیکرت انجام می گیرد. ضریب همبستگی پایایی در باز آزمایی ۸۸/۰ بدست آمده است. بنابراین آزمون مذکور از نظر پایایی در سطح بسیار مطلوبی قرار دارد و برای تعیین میزان جرأت ورزی آزمون مناسبی است. شرینگ (۱۹۸۰) پایایی این آزمون را از طریق ضریب آلفا و ضریب کورد ریچاردسون ۹۰/۰ ، و از طریق باز آزمایی ۷۷/۰ گزارش کرده است (خلعتبری، قربان شیرودی، رهبر، کیخای فرزانه، ۱۳۸۹).
د) پرسشنامه منبع کنترل درونی- بیرونی راتر:
پرسشنامه منبع کنترل راتر توسط راتر برای سنجش انتظارات افراد درباره ی منبع کنترل تدوین و دارای ۲۹ ماده است که هر ماده دارای یک جفت سوال (الف و ب) می باشد. این آزمون ارتباطی با هوش و جنسیت ندارد و برای سنجش منبع کنترل در بزرگسالان تهیه شده است. از ۲۹ ماده این پرسشنامه، ۶ ماده به صورت خنثی است (ماده های ۲۷، ۲۴، ۱۹، ۱۴، ۸ و ۱) که منظور از آزمودن را برای آزمودنی پوشیده نگه می دارند. ۲۳ ماده کلیدی در این آزمون عقاید و باورهای فرد درباره ی ماهیت و طبیعت جهان را اندازه می گیرند. برای نمره گذاری علامت ها یا ضربدرهایی را که در ۲۳ ماده کلیدی این مقیاس در مقابل گزینه های مربوط به کنترل درونی زده شده است را شمارش می کنیم، حاصل نمره کل هر فرد نشان دهنده میزان کنترل درونی است و نمره کنترل بیرونی حاصل تفریق نمره کل درونی از ۲۳ (تعداد مواد اصلی) است. ضریب روایی این مقیاس در نمونه های ایرانی با روش کورد – ریچاردسون ۷/۰ بوده است (غضنفری، ۱۳۷۱؛ به نقل از خدیوی و وکیلی مفاخری، ۱۳۹۰).
۳-۴- روش اجرا :
برای اجری تحقیق حاضر، ۱۸ نفر از دختران فراری که در مراکز نگهداری سازمان بهزیستی اردبیل نگهداری می شدند و ۱۸ نفر از دختران عادی که در مدارس راهنمائی و دبیرستان دخترانه اردبیل مشغول به تحصیل بودند انتخاب شدند و پرسشنامه های تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی، دلبستگی کولینز و رید، ابراز وجود شرینگ و منبع کنترل راتر به صورت مجزا در اختیار هر آزمودنی قرار گرفت. و از آن ها خواسته شد تا تمام سوالهای پرسشنامه را به دقت مطالعه و سپس پاسخ مناسب را علامت بزنند.
۳-۵- روش تجزیه و تحلیل آماری :
برای توصیف داده های تحقیق از آماره های توصیفی مثل میانگین، انحراف استاندارد، جدول فراوانی استفاده شد. برای آزمون فرضیه ها نیز تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA)، آزمون t مستقل و خی دو بکار رفت.
فصل چهارم:
نتایج و یافته‌های پژوهش
۴-۱- مقدمه
یافته های این پژوهش درسه بخش اطلاعات جمعیت شناختی، یافته های توصیفی و یافته های مربوط به فرضیه ها به شرح زیر ارائه شده است:
۴-۲- اطلاعات جمعیت شناختی
جدول۴-۱. توزیع فراوانی و درصد میزان تحصیلات آزمودنی های دو گروه دختران فراری و عادی

 

میزان تحصیلات	گروه	فراوانی	درصد
راهنمایی	دختران فراری دختران عادی	۵ ۲	۸۸/۱۳ ۵۵/۵
دبیرستان	دختران فراری

اگر چه ارزشیابی و قضاوت آخرین مرحله حوزه شناختی به حساب آمده،زیرا چنینفرض شده است که این مرحله تا حدودی به سایر طبقات وابسته است،این فعالیتالزاما آخرین مرحله تفکر یا شناخت نیست و کاملا امکان پذیر است که فرایند ارزشیابی ،در بعضی موارد ،پیش درآمدی بر کسب دانش تازه ،کوششی جدیدمرتبط با فهمیدن یا بکاربستن یا تحلیل و ترکیب جدید باشد.(شعبانی ،۱۳۸۲ ،ص ۱۵۲ )
طبقه بندی هدفهای آموزشی :
این طبقه بندی به سه حیطه: شناختی، عاطفی و روانی حرکتی تکنیک شده است.
_ حیطه شناختی:
با توجه به تجربیات آموزشی موجود، بیشتر هدفهای آموزشی از نوع شناختی است، از این رو طبقه بندی شناختی کاربرد گسترده ای یافته است. شش گروه عمده هدفهای آموزشی در این حیطه به دو دسته هدفهائی که به کار ذهنی ساده تراحتیاج دارند و هدفهایی که به کار ذهنی پیچیده تر نیاز دارد تقسیم شده است.(بلوم ، ۱۹۵۶ )

 

1. 1. دانش و اطلاعات: به یاد آوردن اطلاعات، یک نکته خاص از یک کلیسا می تواند اطلاعاتی باشد که به یاد آورده می شود. باید تاکید کرد در اینجا دانش و اطلاعات فقط به معنای به یاد آوردن دانش و اطلاعات است و نه کاربرد آن در موقعیت های خاص.

 

1. 1. درک: فهمیدن پیامهای اراتباطی و داشتن توانایی و خلاصه کردن آنها.

 

1. 1. کاربرد: توانایی به کار بردن اصول، قوانین یا روش در موقعیتهای عینی مشخص

 

1. 1. تجزیه و تحلیل: توانایی تفکیک یک ساله به عوامل تشکیل دهنده آن و یا یافتن روابط علت و معلول بین عوامل و پدیده ها.

 

1. 1. ترکیب: توانایی ترکیب مجدد عواملی که از طریق تجزیه و تحلیل تفکیک شده اند و پیدایش معنا و مفاهیم جدید. این سطح شامل توان خلاقیت است که در سالهای اخیر مورد توجه خاص قرار گرفته است.

 

1. 1. ارزیابی: قضاوت درباره ارزش مواد و روشها در رابطه با هدفهای مشخص.

 

اصول لازم در تعیین محتوای برنامه ها و مواد درسی علوم تجربی
۱- محتوای برنامه ها تا آنجا که ممکن است باید با نیازهای فردی و اجتماعی کودکان و جوانان متناسب باشد تا آنها را بر یادگیری مطالب تشویق و ترغیب کند.

 

1. 1. - مطالب و مندرجات کتابهای درسی باید از نظر علمی و اجتماعی و تاریخی، صحیح و متضمن اطلاعات و یافته های علمی باشد.

 

1. 1. محتوای برنامه ها متناسب با رشد جسمانی و روانی کودکان و نوجوانان باشد. در این مورد نظریات پیاژه درباره رشد و روند یادگیری و مراحل آن (حسی – حرکتی، پیش عملیاتی عینی، عملیات صوری) باید مد نظر باشد.

 

1. 1. 1. محتوای برنامه ها به جای این که بر حافظه کودکان و نوجوانان تاکید کند باید بر درک و فهم و تعمیق آنها مبتنی باشد. بنابراین برنامه ها طوری ترتیب یابند که آنها را به تحقیق و حل مسایل تشویق کنند.

   

 

1. 1. برنامه ها باید متنوع باشد تا دانش آموزان بتوانند در رشته های مورد دلخواه خود به مطالعه و کار و تحقیق بپردازند.

 

1. 1. محتوا باید مفاهیم یا اندیشه های اساسی یک رشته یا موضوع درسی را مجسم و واضح سازد. در اصطلاح وایت هد محتوا باید به شاگرد کمک کند تا جنگل را از طریق درختها ملاحظه کند.

 

1. 1. محتوا باید دریافت درستی از ساختار رشته در اختیار شاگردان قرار دهد.

 

1. 1. محتوا باید روش های تحقیق اجرا شده در رشته عملی را مجسم سازد.

 

1. 1. محتوا باید قدرت تخیل شاگردان را تحریک و آنها را به درک و تفکر سوق دهد.

 

1. 1. در انتخاب محتوا باید مفاهیم، اصول، نظرات و قوانین و قواعد را مهم تلقی نمود.

 

1. 1. علاوه بر اصول بالا ملاکهای زیر نیز باید در انتخاب محتوا مد نظر باشد:

 

1. 1. ملاک اعتبار، علاقه اهمیت و قابل یادگیری بودن و سودمندی.

 

1. 1. محتوا پایه ای برای آموزش مداوم (آموزشهای بعدی) باشد. داو تاکید می کند که انتخاب محتوا باید آن چنان انجام گیرد که یادگیری های بعدی، آموزش مداوم را چه در چارچوب نظام آموزش رسمی و چه غیر رسمی میسر سازد.

 

1. 1. محتوا باید با مسایل روز ارتباط داشته باشد به موضوع ها و مسایلی که برای جامعه حایز اهمیت است ارجحیت داده شود.

 

1. 1. محتوای برنامه درسی باید مطالب مربوط به میزاث فرهنگی جامعه را دربر داشته باشد.

 

1. 1. محتوا باید بر انواع فعالیت های یادگیری، اعم از فعالیت های کلاس درس و خارج از آن تاکید داشته باشد مانند: آزمایش کردن، تجزیه و تحلیل تصویرها و …

 

1. 1. محتوا باید انعطاف پذیر باشد و با توجه به زمان تخصیص یافته، منابع قابل دسترسی، کارکنان، فضای سیاسی موجود، قوانین موجود و مقدار بودجه اختصاص یافته انتخاب شود. (ملکی، ،۱۳۷۶ ، ۱۳۶ )

 

1. 1. محتوا از ارتباط طولی و عرضی برنامه برخوردار باشد. از بعد طولی باید بین مفاهیم یک درس در کلاسهای مختلف در یک دوره تحصیلی و همچنین دوره های بعدی ارتباط برقرار باشد. در بعد عرضی باید بین دروس مختلف یک دوره از دوره های تحصیلی ارتباط برقرار باشد.

 

1. 1. محتوا باید از مداومت برخوردار باشد، یعنی عناصر اصلی برنامه که باید در طی زمانی از دفعات قبلی است برخوردار باشد.

 

1. 1. محتوا باید از فزایندگی که منظور از آن ارائه کاملتر هر فعالیت و تجربه آموزشی از دفعات قبلی است برخوردار باشد.

 

1. 1. محتوا از وحدت لازم بهره برده باشد و منظور از وحدت آن است که برداشتهای شاگردان در دروس مختلف در جهت تایید یکدیگر باشد.

 

1. 1. یکی دیگر از ملاکهای انتخاب محتوا، وسعت است. وسعت به معنای شمول محتوا است. وسعت به معنی ارتباط مواد درسی با کاربرد آنها، کاهش حجم مطالب دشوار و توجه فراگیر به فهم دقیق ایده ها می باشد.

 

1. 1. محتوا باید دارای تعادل باشد، یعنی تقسیم بندی و توزیع مناسب فعالیتهای یادگیری برنامه درسی متعادل برای فراگیر معین. در مدت زمان معین. بر اساس نیازهای آموزشی همان زمان تعیین می شود. (ملکی، ۱۳۷۴ ،۱۳۷ )

 

1. 1. نوآوری نیز باید در محتوا در نظر گرفته شود. چرا که برنامه های درسی نمی تواند به طور سیستماتیک و یکنواخت در طی زمان باقی بماند، زیرا روند طبیعی جامعه در هر زمان اندیشه های نو طلب می کند، پس با توجه به این که هر روز فناوری چهره جوامع را تغییر می دهد، در چنین شرایطی برنامه های درسی نباید به حالت رکود بمانند، بلکه باید هر لحظه خود را با خواسته های دنیای نو تطبیق دهند. (همان منبع )

 

اهداف علوم تجربی و هماهنگی آن با اهداف سایر موضوعات درسی
بسیاری از مهارتها، نگرشها و عقایدی که کودکان در درس علوم تجربی و از طریق فعالیتهای آن کسب می کنند، به گونه ای است که می توانند آنها را در بقیه موضوعات درسی نیز بیاموزند و به کار گیرند؛ بنابراین با توجه به این که در دوره ابتدایی یک معلم واحد این موضوعات را آموزش می دهد کار آموزش بسیار ساده تر می شود. کلیه مهارتهایی که فرایند آموزش علوم به آنها وابسته است، مثل مشاهده کردن، پیش بینی، استنباط و… به عنوان مهارتهای یادگیری در سطوح وسیعی از موضوعات درسی تلقی می شود و در دوره ابتدایی، به خصوص مثلاً هنگامی که دانش آموز طول یک خط را با دانه های لوبیا اندازه گیری کرده و با حدس قبلی خود مقایسه می کند، نمی توانید مشخص کنید فعالیت مرتبط با علوم را انجام می دهد یا ریاضی را. طبقه بندی یک فعالیت به عنوان فعالیت علوم تجربی یا ریاضی چندان تغییری در نحوه فعالیت نمی دهد، با این حال اگر چه بسیاری از اهداف علوم با اهداف موضوعات آموزشی دیگر یکسان است، اما باید دقت کرد که این یکسانی شامل همه اهداف علوم نمی شود. مثلاً در تاریخ زمانی که با استناد به شواهد تاریخی، یک تعریف پیشنهاد می شود امکان تکرار تاریخ برای اثبات صحت یا عدم صحت آن وجود ندارد، اما در علوم وقتی گفته می شود که” نور در رشد گیاهان نقش اساسی دارد” می توان گیاهان را تحت شرایط کنترل شده ای پرورش داد و تأثیر نور را بر آن مشاهده کرد. یا وقتی به کودک گفته می شود"درخت یک موجود زنده است” وی باید تجارب کافی از درخت و موجود زنده کسب کرده باشد تا با ارتباط آنها با یکدیگر این واقعیت را بپذیرد. بنابراین آن دسته از فعالیت ها که کودکان طی آن با روش علمی و مشاهده اشیای اطراف عقایدی را کسب می کنند، به منزله آموزش علوم تجربی قلمداد می شود. و این وجه تمایز اصلی علوم تجربی با بسیاری از موضوعات درسی است. (کتاب معلم چهارم دبستان ،۱۳۸۱ ،ص ۶)
بسیاری از نگرش هایی که ما از آنها به عنوان نگرشهای علمی نام می بریم مانند کنجکاوی، پشتکار، انعطاف پذیری، عدم تعصب در هر نوع آموزشی مهم است. بنابراین وقتی کودک در حال انجام هر فعالیتی بر اساس کاربرد مهارتها و نگرشها باشد می توان گفت وی در حال یادگیری علوم است و این وابستگی شدید علوم و سایر موضوعات درسی را می رساند و به این دلیل معلم تا حد امکان باید از شیوه واحدی درآموزش موضوعات مختلف دوره ابتدایی استفاده کندتاآموزش علوم نیز مؤثر افتد.(همان منبع،ص ۶ )
رویکردهای نوین تدریس
بنا به عقیده فروبل ” ارزش یک چهارم جواب یک سوال که کودک به تنهایی آن را بیابد ،خیلی بیشتر از جوابی است که کودک با پرسش و دریافت پاسخ از عبارات سایرین استنباط می کند .”
شیوه های نوین تدریس به جای تاکید بر شخص معلم در تدریس ،بیشتر بر خود دانش آموز تاکید دارند .در این روش ها دانش آموز از یک پذیرنده منفعل به یک عامل فعال و خلاق تبدیل می شود .در این روش ها تاکید بر یادگیری حقایق نیست ،بلکه بیشتر بر فهم ساختار موضوع مورد نظر و شیوه سازماندهی آن است .( نوروزی و صالحی ، ۱۳۸۱،ص ۹۳ )
آموزش علوم و دنیای در حال تغییر
ما در دنیایی زندگی می کنیم که به شدت به علم و فناوری وابسته است. با این حال تعداد افرادی که می دانند علم و فناوری چیست بسیار محدود است. توانایی درک علم و فناوری در زندگی روزمره را” سواد علمی” می گویند. پرورش سواد علمی هدف اصلی تمام برنامه های آموزشی علوم است.” سواد علمی” به فرد این توانایی را می بخشد که در هر مورد، که به نحوی به علم یا فناوری مربوط می شود، اطلاعات لازم را جمع آوری کند، تا بتواند به طور صحیح تصمیم گیری کند. به عبارت دیگر، فردی که از سواد علمی برخوردار است، دارای آن چنان توانایی علمی و مهارتی است که می تواند در مواردی که به مسایل علمی و فناورانه مربوط است مسئولانه تصمیم بگیرد. چنین افرادی می توانند در مواقع لازم سؤال کنند، نقد کنند و بر اساس منطق و نه احساس تصمیم گیری کند، به عبارت دیگر پرسشگرند، نقادند و هر زمان لازم باشد، به طور منطقی تصمیم گیری می کنند. مثلاً کشاورزی از سواد علمی برخوردار است که از تجربیات دیگران به خوبی استفاده می کند، به اهمیت استفاده از روش های علمی که متخصصان فن کشاورزی توصیه می کنند، در کاشت و برداشت واقف است و به این ترتیب با یک کشاورز عامی متفاوت است. یکی از عواملی که مستقیماً بر سطح سواد علمی و فناورانه در یک جامعه اثر می گذارد نوع نگرش ها و سیاستهای حاکم بر آموزش علوم در نظام آموزش و پرورش آن جامعه است.
ارتباط بین کیفیت آموزش علوم، در دوره آموزش عمومی و میزان سواد علمی- فناورانه یک ارتباط اصولی دو طرفه نظام مند است. یکی از هدفهای مهم آموزش عمومی در هر کشور آماده کردن تک تک کودکان به گونه ای است که بتوانند زمینه توسعه پایدار کشور خود را فراهم آورند، به عبارت دیگر پرورش شهروندانی کنجکاو، پرسشگر، جستجوگر و دارای سواد علمی- فناورانه که در حل مسائل روزانه خود که به نحوی با علوم فناوری مربوط است توانا باشند.
به عبارت دیگر اگر یک دانش آموز، کشاورز، مکانیک کارگر معمولی ساختمانی می شود بتواند در حل مسائل خود به روش علمی عمل کنند.(کتاب معلم چهارم دبستان ،۱۳۸۱ ،ص ۱ )
اهمیت آموزش علوم تجربی در مقطع ابتدایی
فراگیری علوم تجربی به کودکان کمک می کند تا روش های شناخت دنیای اطراف خود را بهبود بخشند. برای این منظور آنها باید مفاهیمی کسب کنند که به آنها کمک کند تا تجارب خود را با یکدیگر مرتبط سازند مثلاً ” نگاه کن گیاهی که در نزدیک پنجره بوده، خوب رشد کرده ولی گیاهی که در آن اتاق تاریک بوده پژمرده شده است، چون گیاه به نور احتیاج دارد تا رشد کند” آنها باید روش های کسب اطلاعات، سازماندهی، کاربرد و آزمایش کردن را بیاموزند.
این فعالیت ها توانایی آنها را در درک دنیای اطراف تقویت می کند و آنان را برای تصمیم گیری های هوشمندانه و حل مسائل زندگیشان یاری می دهد.” گلدان را از اتاق کم نور به پشت پنجره رو به آفتاب بگذارم، ببینم چه می شود.”

فقدان سرمایه اجتماعی می تواند تاثیرات منفی بر فرزندان بگذارد. فرزندانی که در خانواده های با سرمایه اجتماعی سطح پایین زندگی می کنند هم از لحاظ فکری و هم از بعد شخصیتی و عاطفی دچار خواهند شد.
به نظر کلمن، سرمایه اجتماعی که برای رشد فرد با ارزش است، منحصرا در خانواده ها قرار ندارد بلکه آنرا می توان در بیرون از خانواده ها نیز مشاهده کرد. برای نمونه، اجتماع که شامل روابط اجتماعی موجود بین افراد می باشد می تواند در برگیرنده سرمایه اجتماعی باشد. این نوع سرمایه اجتماعی نیز می تواند بر فرد تاثیر بگذارد. برای مثال خانواده هایی که محل سکونت خود را زیاد تغییر می دهند روابط اجتماعی متزلزل تری با اطرافیان خود برقرار می کنند چرا که در هر مورد با تغییر محل سکونت، روابط اجتماعی شان شکسته و از بین می رود و این شرایط بر روحیه فرزندان تاثیر مخربی می گذارد.

به باور کلمن در مفهوم سرمایه اجتماعی سه عنصر اساسی وجود دارد: تعهدات، انتظارات و هنجارهای همراه با ضمانت های اجرایی. این سه ویژگی بیانگر این نکته هستند که چگونه ساختار اجتماعی یک گروه می تواند به عنوان منبعی برای افراد آن گروه عمل کند. وی سرمایه اجتماعی را شامل «دانش فهم ها، هنجارها، قواعد و انتظارات موجود درباره الگوهای کنش متقابل» می داند که گروه ها و افراد را بسوی فعالیت های متناوب سوق می دهد.
۲-۲-۱۸-۴)رابرت پاتنام
پاتنام از محققین متاخر سرمایه اجتماعی است که تاکید عمده ای به نحوه تاثیر سرمایه اجتماعی بر رژیم های سیاسی و نهادهای مختلف دموکراتیک دارد. وی سرمایه اجتماعی را مجموعه ای از مفاهیمی مانند اعتماد، هنجارها و شبکه ها می داند که موجب ایجاد ارتباط و مشارکت بهینه اعضای یک اجتماع شده و در نهایت منانفع متقابل آنان را تامین خواهد کرد. به عبارت دیگر وجود تعاملاتی که افراد را به ساختن اجتماع سوق داده، آنها را به یکدیگر متعهد می کند و از این طریق به کالبد اجتماعی پیوند می دهد و همچنین احساس تعلق، تجربه واقعی و ملموس شبکه اجتماعی، روابط مبتنی بر اعتماد و تاهل ناشی از آن؛ منافع عظیمی را برای افراد جامعه فراهم می کند. از این نقطه نظر سرمایه اجتماعی رابطه نزدیکی با مفهوم فضیلت مدنی دارد. بدین معنی که سرمایه اجتماعی به این واقعیت توجه می کند که فضیلت مدنی زمانی بسیار قدرتمند جلوه خواهد کرد که شبکه روابط اجتماعی متقابل را در احاطه خود قرار دهد. جامعه با فضائل بیشتر ولی با افراد منزوی، ضرورتاً از این نقطه نظر سرمایه اجتماعی غنی به شمار نخواهد رفت. در کل از نظر وی اعتماد و ارتباط متقابل اعضا شبکه به عنوان منابعی هستند که در کنش های اعضای جامعه موجود می باشند و به افراد این امکان را می دهد تا اهداف مشترکشان را به کمک هم دنبال کنند. در کل به باور پوتنام سرمایه اجتماعی مجموعه ای از ویژگی های زیر می باشد:
وجود شبکه های اجتماعی که در برگیرنده تعاملات انسانی در اجتماعات از طریق کلوپها، انجمن ها، کلیسا و سازمانها و شبکه های دیگر می باشد.
درگیری مدنی: مشارکت افراد در فرایندهای محلی و استفاده از شبکه های بالا
هویت مدنی: احساس مشارکت برابر در درون محله ها.
این دانشمند طی تحقیقی به مقایسه شمال ایتالیا با جنوب آن می پردازد. نتیجه بررسی های گسترده پاتنام نشان می دهد که حکومت های منطقه ای شمال ایتالیا به دلیل داشتن سرمایه اجتماعی بالاتر، در عملکرد داخلی شان کارآمدتر، در برنامه ریزی سیاست های مناسب و مفید، خلاق تر و در اجرای سیاست ها نیز کارآمدتر از حکومت های منطقه ای جنوب ایتالیا بودند. پاتنام سرمایه اجتماعی را مجموعه ای از مفاهیمی مانند اعتماد، هنجارها و شبکه ها می داند که موجب ایجاد ارتباط و مشارکت بهینه اعضای یک اجتماع شده و در نهایت منافع متقابل آنان را تأمین خواهد کرد. از نظر وی اعتماد و ارتباط متقابل اعضا در شبکه به عنوان منابعی هستند که در کنش های اعضای جامعه موجود است. او سرمایه اجتماعی را به عنوان وسیله ای برای رسیدگی و توسعه سیاسی اجتماعی در سیستم های مختلف سیاسی می دانست. تأکید عمده وی بر مفهوم اعتماد و به زعم وی همین عامل بود که می توانست با جلب اعتماد میان مردم و دولت مردان و نخبگان سیاسی موجب توسعه سیاسی شود. بنابراین اعتماد منبع با ارزشی از سرمایه محسوب می شود که اگر در حکومتی به میزان زیاد وجود داشته باشد به همان اندازه رشد سیاسی و توسعه اجتماعی بیشتر خواهد بود. در واقع او در تعاریف خود به روابط میان افراد و منابع اجتماعی که چنین ارتباطاتی ایجاد می کنند توجه دارد. پاتنام سرمایه اجتماعی را شبیه به یک منبع اخلاقی می داند و سرمایه اجتماعی را از سطح آنالیز جامعه در نظر گرفته و آن را در شبکه های مشارکت مدنی، شمول می کند. پاتنام در این زمینه می گوید که ایده اصلی از تئوری سرمایه اجتماعی این است که شبکه های سرمایه اجتماعی دارای ارزش هستند و سرمایه اجتماعی می تواند بهره وری افراد و گروه ها را تحت تأثیر قرار دهد، سرمایه اجتماعی به روابط و اتصالات در بین افراد اشاره دارد. پاتنام سپس تمایزی بین دو شکل اولیه سرمایه اجتماعی که عبارتند از سرمایه اجتماعی ارتباط دهنده (یا جامع) و درون گروهی (یا انحصاری) طرح می نماید. سرمایه اجتماعی درون گروهی، هویت های انحصاری را تقویت کرده و باعث حفظ همگنی می شود، سرمایه اجتماعی ارتباط دهنده، افراد متعلق به تقسیمات اجتماعی متنوع را گرد هم می آورند. هر کدام از این اشکال برای رفع نیازهای متفاوتی سودمند می باشند. سرمایه اجتماعی درون گروهی، برای تقویت تعامل های خاص و انتقال همبستگی مفید است و همچنین در نقش یک نوع چسب قوی جامعه شناختی برای وفاداری درون گروهی قوی و تقویت هویت های مشخص عمل می کند. اتصالات ارتباط دهنده، برای اتصال به ابزارها و امکانات خارجی و نشر اطلاعات مفیدند و یک بینش جامعه شناختی فراهم می آورند که می توانند هویت ها و تعاملات وسیع تری را بوجود آورد (پاتنام، ۲۰۰۰).
پاتنام عقیده دارد با وجود سرمایه اجتماعی، افراد می توانند مشکلات جمعی را هر چه ساده تر حل و فصل کنند، اعتماد و تعامل در جامعه تسهیل می شود، احساس پیوند بین افراد افزایش پیدا می کند، جریان اطلاعات تسهیل می شود و زندگی افراد به واسطه کمک مردم به یکدیگر در مواجه با فراز و نشیب های زندگی ارتقاء می یابد (الوانی و عبداله پور، ۱۳۸۷).
همچنین از نظر رابرت پاتنام سرمایه اجتماعی آن دسته از ویژگی های سازمان اجتماعی است که هماهنگی و همکاری را برای منفعت متقابل تسهیل می کند. این ویژگی ها عبارتند از:
شبکه ها: شبکه های رسمی و غیر رسمی ارتباطات و مبادلات در هر جامعه ای – اعم از مدرن و سنتی، اقتدارگرا و دموکراتیک، فئودالی یا سرمایه داری- وجود دارند. شبکه ها دو نوعاند: افقی و عمودی. در شبکه های افقی، شهروندانی عضویت دارند که دارای قدرت و وضعیت برابری هستند. در شبکه های عمودی، شهروندان نابرابر از طریق روابط نابرابر مبتنی بر سلسله مراتب و وابستگی به هم پیوند دارند. کنش های افقی قوی در شبکه های مشارکت مدنی مانند انجمن های همسایگی، کانونهای سرود خوانی، تعاونیها، باشگاههای ورزشی و احزاب مردمی روی می دهند. از نظر پاتنام شبکه های مشارکت مدنی از اشکال ضروری سرمایه اجتماعیاند. هر چه این شبکه ها در جامعهای متراکمتر باشند احتمال بیشتری وجود دارد که شهروندان بتوانند در جهت منافع متقابل همکاری کنند.
هنجارهای تعاملات متقابل: در گروه های اجتماعی هنجارهایی هستند که مهمترین سودمندی آنها تقویت اعتماد، کاهش هزینه تعاملات و تسهیل همکاری است. او هنجارهای تعامل را از مولدترین اجزای سرمایه اجتماعی میداند. گروه ها و جوامعی که بر آنها این هنجارها حاکم است و از آن پیروی می کنند، به شکل مؤثری بر فرصت طلبی و مشکلات کار گروهی فائق می آیند.
اعتماد اجتماعی: پاتنام اعتماد اجتماعی را ناشی از دو منبع هنجارهای روابط متقابل و شبکه های مشارکت مدنی می داند. اعتماد همکاری را تسهیل می کند و هر چه سطح اعتماد در جامعه ای بالاتر باشد، احتمال همکاری هم بیشتر خواهد بود. همکاری نیز اعتماد را ایجاد می کند. به این ترتیب هر چه سرمایه اجتماعی بیشتر استفاده شود، به جای استهلاک و کاهش، برخلاف سرمایه فیزیکی، بیشتر افزایش خواهد یافت. از نظر پاتنام هرچه تعامل میان افراد بیشتر باشد، آنها اطلاعات بیشتری درباره یکدیگر به دست می آورند و انگیزه های بیشتری برای اعتماد پیدا می کنند.
در مجموع پاتنام منابع سرمایه اجتماعی را اعتماد، هنجارهای روابط زیردستان متقابل و شبکه های افقی تعامل میداند که خود تقویت کننده و خود افزون هستند. از نظر او ویژگی باز تولیدی سرمایه اجتماعی منجر به تعامل اجتماعی همراه با سطح بالایی از همکاری، اعتماد، روابط متقابل، مشارکت مدنی و رفاه اجتماعی می گردد. پاتنام حضور این ویژگی ها را در هر جامعه ای نشان مدنیت آن می داند. این خصلتی است که به نظر او موجب عملکرد خوب نهادهای دموکراتیک می گردد (الوانی و شیروانی، ۱۳۸۵).
۲-۲-۱۹)مقایسه نظرات بوردیو، کلمن و پاتنام
میان نظرات این سه نظریه پرداز، مشابهت ها و اختلافاتی وجود دارد. هر سه آنها بر این که سرمایه اجتماعی به عنوان نوعی منبع جمعی برای فرد و گروه اجتماعی اهمیت و ارزش دارد اتفاق نظر دارند. بوردیو این ارزش را در سطح حوزه های اجتماعی خاص هر طبقه جستجو می کند و کلمن به دنبال آن در میان خانواده و سازمان های رسمی مانند آموزش و پرورش است. پاتنام واحد تحلیل خود را در سطح وسیع یعنی مناطق سیاسی بنا می کند. بوردیو به سودمندی سرمایه اجتماعی برای بهبود موقعیت فرد در حوزه اجتماعی نظر دارد. کلمن و پاتنام در کنار توجه به سودمندی سرمایه اجتماعی برای فرد، بیشتر به سودمندی آنان برای جامعه نظر دارند و در مورد نتایج و دستاوردهای سرمایه اجتماعی به اثر مثبت سرمایه اجتماعی به اجتماع، یعنی کلمن به افزایش سرمایه انسانی و بهبود شرایط اقتصادی و پاتنام بر تأسیس و کارآمدی نهادهای دموکراتیک تکیه می ورزند. اما بوردیو نتیجه سرمایه اجتماعی را در نبرد قدرت میان افراد و گروه ها در تلاش برای کسب موقعیت مطلوب تر در فضای اجتماعی پیچیده و سلسله مراتبی جستجو می کند. بوردیو نمی پذیرد که افزایش در میزان سرمایه اجتماعی، رفاه اجتماعی اقتصادی یک ملت و پویش های دموکراتیک آن را تأمین خواهد کرد. از این رو شاید کلمن و پاتنام به سبب توجه بسیار به سودمندی سرمایه اجتماعی در تسهیل بخش ها و موفقیت های نهادی به تأثیرات منفی آن برای ساختار و روابط اجتماعی مانند تبعیض میان افراد و گروه ها توجه نکرده اند.
بوردیو، کلمن و پاتنام و فوکویاما از جمله افرادی هستند که سرمایه اجتماعی را دارایی گروه و جمع می دانند. اگرچه در تعریف کلمن و پاتنام، سرمایه اجتماعی به عنوان وجهی از ساختار اجتماعی و ویژگی های سازمان اجتماعی دیده شده است، ولی هر دو جنبه خصوصی و فردی سرمایه اجتماعی تأکید می نمایند و خصوصاً کلمن سرمایه اجتماعی را وسیله ای جهت دستیابی فرد به منافعش ارزیابی می نماید. در تعریف بوردیو از سرمایه اجتماعی، به اندازه شبکه فرد و حجم و ترکیب دارایی های افرادی که فرد با آنها ارتباط دارد اشاره شده است. بوردیو به سرمایه اجتماعی به عنوان ابزاری برای رسیدن به سرمایه اقتصادی توجه داشت، کلمن سرمایه اجتماعی را شبکه ای با ارزش می پنداشت که می توانست به عنوان وسیله ای برای تحقق سرمایه انسانی به کار برده شود و در نهایت پاتنام اعتقاد داشت که سرمایه اجتماعی مجموعه ای از هنجارها و اعتماد متقابل اعضای یک شبکه است و می تواند موجب توسعه سیاسی یک جامعه شود (رحمانی، ۱۳۸۵).
جدول ۲-۴)تعاریف مختلف از سرمایه اجتماعی براساس هدف و سطح تحلیل

 

محورها محققین	تعریف سرمایه اجتماعی	هدف	سطح تجزیه و تحلیل	منبع جمعی باارزش	نتیجه و دستاورد	کنترل اجتماعی
بوردیو	منابعی هستند که منافع عمومی را مورد ارزیابی قرار می دهند.	رسیدن به سرمایه اقتصادی	افراد در حال رقابت با هم (فرد با فرد)	در حوزه های اجتماعی خاص با بخش های طبقه	قدرت گروه با فرد بر دیگران	زور ورزی نمادی، طرد برخی افراد از منابع فرهنگی و اقتصادی
کلمن	جنبه هایی از ساختار اجتماعی است که اعضا از آن به عنوان منبعی برای رسیدن به منافع خود استفاده می کنند.	رسیدن به سرمایه انسانی	افراد در گروه های فامیلی و اجتماعی (فرد یا گروه)	در خانواده و سازمان های رسمی	افزایش سرمایه انسانی فرد و رفاه اجتماعی- اقتصادی	نظریه محافظه کارانه، تعادل اجتماعی منفی و مثبت
پاتنام	اعتماد، هنجارها و شبکه هایی که تسهیل کننده، همکاری اعضاء برای رسیدن به منافع مشترک است.	رسیدن به دموکراسی و توسعه اقتصادی

عامل اول: بازخور
کارکنان نه تنها لازم است بدانند که چه باید بکنند بلکه همچنین به طور مستمر باید بدانند که کارها را چقدر خوب انجام بدهند. بازخور شامل سرپرستی روزانه و ارزیابی رسمی بهره وری فرد میشود.
عامل دوم: اعتبار
مدیران در محیط امروزی نیاز دارند برای تصمیمهای خود پشتوانه قانونی بیابند و تمامی آنها را مستعد کنند.مدیران در تحلیل بهره وری نیاز دارند پیوسته قانونی بودن اقدامات پرسنلی خود را مانند تجزیه و تحلیل شغل، استخدام، ارزیابی کارآموزی، ارتقا و اخراج را مورد بازنگری قرار دهند.

بنابراین متغیرهای موثر بر بهره وری عبارتاند از:
توان
ساخت شغل
حمایت سازمانی
انگیزش یا تمایل
بازخورد عملکرد
اعتبار
سازگاری محیطی
مهارتهای مدیر
به طور کلی برای انجام فرایند مدیریت سه زمینه مهارت را ضروری دانستهاند:
مهارتهای فنی، انسانی، نظری
مهارت فنی: توانایی حاصل از تجربیات، آموزش و کارآموزی در به کارگیری دانش، روشها، فنون و تجهیزات لازم برای انجام کارهای خاص را مهارت فنی گویند.
مهارت انسانی: توانایی و اعتقاد به کار به همراه مردم و به وسیله آن که شامل شناخت انگیزش و کاربرد رهبری موثر در رابطه با آنان میباشد راه مهارت انسانی مینامند.
مهارت نظری: قدرت درک پیچیدگیهای سازمان، و جایگاه عملیات خود فرد در سازمان مهارت نظری نامیده میشود. این دانش به فرد اجازه میدهد که به جای اینکه تنها براساس اهداف و نیازهای گروه تحت امر خود، وارد عمل شود مطابق با اهداف کل سیستم عمل میکند.
ترکیب مناسب این مهارتها با پیشرفت فرد در مدیریت از پست سرپرستی به مدیریت عالی تغییر میکند.
این مطلب در شکل (۳ – ۲) نشان داده شده است.
شکل ۲-۳: مهارتهای مورد نیاز مدیریت در سطوح مختلف سازمانی شکل۲-۴: سطوح مدیریت
هنگامی که فردی از سطوح عملیاتی به سطوح بالاتر سازمانی ترفیع مییابد، برای موثر بودن به مهارت فنی کمی دارد. ولی برای این منظور مهارت نظری بیشتری مورد نیاز است. سرپرستان سطوح عملیاتی نیاز قابل توجهی به مهارت فنی دارند، زیرا اغلب از آنان خواسته میشود تکنسینها و سایر کارمندان را در بخشهای خود آموزش دهند تا رشد کنند و از سوی دیگر مدیرعامل در یل سازمان نیازی به دانستن چگونگی انجام کارها در سطح عملیاتی ندارند. به هر حال، او باید بتواند چگونگی ارتباط وضایف را در کسب اهداف کلی سازمان تشخیص دهند.
در حالی که میزان مهارتهای فنی و نظری مورد نیاز در سطوح مختلف مدیریت تفاوت دارد، وجه اشتراکی که در تمام سطوح قطعی مینماید مهارت انسانی است.
۲-۱۰ مهارت های انسانی
گذشتگان نیز بر مهارتهای انسانی تاکید ورزیده و آن را مهم به شمار میآورند ولی امروز این مهارت از اهمیت خاصی برخوردار شده است. برای مثال: یکی از سوداگران بزرگ چنین میگوید:
«من بابت کسانی که توانایی کار با مردم را ندارند بیشتر از هر توانایی دیگری در زیر آسمان نیلگون اهمیت قائلم.» بنابر گزارشهای انجمن مدیریت آمریکا اکثریت مطلق ۲۰۰ نفری مدیری که در یک نشست پژوهشی پیمایشی شرکت داشتند متفقالقول بودند که مهمترین مهارت یک مدیر اجرایی توانایی وی در کار با مردم است. در این پیمایش، مدیران این توانایی را حیاتی تر از ذکاوت، قاطعیت، دانش یا مهارتهای شغلی ارزیابی کردهاند.
۲-۱۰-۱ اجزاء مهارتهای انسانی موثر
اگر کسی حقیقت اهمیت بهبود مهارت انسانی را بپزیرد این سوال برای او پیش میآید که مدیران و هبران به چه نوع مهارتهایی برای موثر بودن در اثر گذاری بر رفتار دیگر افراد نیاز دارند؟ به نظر برخی از صاحبنظران، مدیران به سه سطح مهارت نظری زیر نیازمنداند:
الف – درک رفتار گذشته : آنچه که در آغاز دانستن آن برای مدیران ضروری مینماید «چرایی رفتار» دیگران است. اگر بخواهید کارها از طریق افراد دیگر انجام گیرد باید بدانید که چرا آنان دست به رفتاری میزنند که اختصاص به خودشان دارد. درک رفتار گذشته زمینه دست یابی به چرایی رفتار آنان است که مطالعه همه جانبه آن نیز برای شناخت انگیزه رفتار ضروری است.
چه چیزی در افراد ایجاد انگیزه میکند؟ چه چیزی الگوی رفتاری ویژه افراد یا گروه ها را ایجاد میکند؟ بیشتر آنچه که در علوم رفتاری نوشته شده، بر چرایی بروز رفتار افراد تمرکز یافته است در متون علمی مشهور و نشریات دورهای بدون اغراق صدها طبقهبندی مختلف وجود دارد که در انتقال الگوهای رفتاری که تعامل افراد و گروه ها را با دیگر افراد تشریح میکنند میتواند مفید باشند. به کمک این الگوهاست که میتوانیم بگوییم کسی گرفتار «اسکیزوفرنی» است یاخیر یا مدیری وظیفه گرا یا رابطه گراست و غیره.
ب- پیشبینی رفتار آینده: گرچه درک رفتار گذشته برای رشد مهارتهای انسانی موثر میباشد، ولی به تنهایی کافی نیست. اگر عدهای را سرپرستی میکنید، درک چرایی رفتار دیروز آنان و همچنین توانایی پیشبینی چگونگی بروز رفتارشان در امروز، فردا، هفته بعد، ماه و سال و سالهای آتیه که تحت شرایط مشابه و شرایط محیطی متغیر میباشد نیز ضروری است. بنابراین دومین مهارتی که مدیران لازم دارند پیشبینی رفتار آینده است.
ج – هدایت، تغییر و کنترل رفتار: اگر بخواهید در نقش مدیر رهبری موثر باشید به کاری بیش از درک و پیشبینی نیاز دارید که آن نیز مستلزم رشد مهارتهایی در هدایت، تغییر و کنترل رفتار افراد میباشد. امروز وقتی از صحبت کنترل رفتار به میان میآید بسیاری از افراد چنین میپندارند که ما باید رفتار دیگران را تحت نفوذ خود در آوریم؟ امروزه کنترل و زیر نفوذ درآوردن، تداعی منفی پیدا کرده است. پاسخ این است که اگر در خانه به فرزندانتان، (انواع ارزشهایی که پیدا میکنند و اینکه چه چیزهایی را انجام دهند و چه چیزهایی انجام ندهند)، توجه و علاقه داشته باشید این محبت درونی شما را به کنترل رفتار آنان نیز علاقهمند می سازد. در نقش مدیر هم اگر نسبت به افرادی که مسئولیت آنان به عهده شماست یگانگی آنان، تعهد و نوع رابطهای که با شما دارند و همچنین نسبت به انجام یا ترک فعالیتهای خاصی که باید توسط آنان صورت گیرد علاقه نشان دهید این علاقه شما را به کنترل رفتار آنان علاقهمند میکند و مهم نیست آن را چه بنامید ولی به خاطر داشته باشید، اگر نقش مدیر یا رهبر را پذیرفتید، همراه آن مسئولیت تاثیر داشتن بر رفتار سایر افراد را نیز پذیرفتهاید.
۲-۱۱ برنا مهریزی و توسعه منابع انسانی
رشد انسان در روند برخورد فعال و موفقیتآمیزبا محیط پدید میآید. فرد با قرار گرفتن در یک موقعیت جدید ناچار است برای پیدا نمودن پاسخهای جدید به آن شرایط تلاش نماید چنانچه این واکنش در مقابله با وضعیت جدیدموفق باشد فرد برخوردهای خود را با محیط گسترش خواهد داد و در صورتی که عکسالعملها موفقیتآمیز نباشد شخص باید در برخورد خود با محیط تجدید نظر کند برای اینکه سازمان بتواند از رشد برخوردار شود باید در طول دوره زمانی مشخص قادر به ایفای نقش موثر باشد باید بتواند در زمینه های مختلف همچون استخدام، مدیریت و توسعه، ارزیابی کار، برکناری و جایگزینی نیروی انسانی را برنامه ریزی نماید به طوری که انجام وظایف سازمان را تضمین نماید.
عمل برنامه ریزی نیروی انسانی در واقع پراهمیتترین بخش در مدیریت منابع در سازمانهاست. زیرا نیازهای سازمان به مشاغل گوناگون با افزایش پیچیدگی و دگرگونی شرایط محیطی پیوسته در معرض تغییر و دگرگونی قرار گیرد. به بیان دیگر، فرض، اساسی در مورد رشد سازمانها یادگیری سازمانها در طول زمان است. به همین جهت ماهیت مشاغل مورد نیاز شرکت تغییر مییابد به این معنی که این قبیل تغییرات باید به طور مستمر موردارزیابی قرار گیرد تا انواع مناسبی از منابع نیروی انسانی مورد نیاز برای انجام کارهای مختلف سازمان استخدام و یا تربیت شود. اعتقاد بر این است که در مورد بسیاری از فعالیتها، نظیر استخدام، انتخاب ارزیابی عملکرد و غیره، برنامه ریزی هایی معین وجود دارند که امکان می دهد موفقیت یا عدم موفقیت اقدامات ذکر شده برای تامین نیازهای سازمانی، بدون در نظرگیری چگونگی تاثیر آنها در ایجاد زمینه های رشد فردی کارکنان، ارزیابی شود(طاهری،۱۳۸۷:۲۳۷-۲۴۲).
کارایی^[۵۴]، به اجرای درست کارها در سازمان مربوط میشود. یعنی تصمیماتی که با هدف کاهش هزینه ها، افزایش مقدار تولید و بهبود کیفیت محصول اتخاذ میشوند. کارایی نسبت به بازدهی استاندارد است.
نوعآوری^[۵۵]، به میزان تطابق محصولات تولیدی و فرآیندهای تولیدی یک سازمان در قبال تغییرات تقاضا و نیازهای جدید مشتریان، تغییرات تکنولوژی و ساخت محصولات جدید گفته میشود. نوع آوری به منظور برآورد نیازهای جدید مشتریان یا ایجاد تقاضای جدیدو کسب سهم بیشتر در بازار در مقایسه با رقبا انجام میپذیرد.
قابلیت انعطاف^[۵۶]، به میزان توان سیستم تولیدی هر سازمان در عکسالعمل و تطابق با تغییرات مورد لزوم در نوع، ترکیب و مقدار محصول گفته میشود.
کیفیت زندگی کاری^[۵۷]، به این موضوع مربوط میشود که سازمان تا چه میزان به برقراری ایمنی در محیط کار، امنیت شغلی در سازمان، پرورش استعداد کارکنان خود و بالا بردن مهارتهای آنان از طرق گوناگون و به عبارتی دیگر ایجاد رضایت شغلی آنان از محیط قادر میباشد.
شاخص دیگری که برای سنجش عملکرد سازمانهای انتفعی مورد استفاده قرار میگیرد، میزان سودآوری در قبال سرمایه و فروش میباشد. در حالی که عملکرد مدیران سازمانهای غیرانتفاعی براساس مقدار و ارزش تولیداتشان در مقابل هزینه های تولیدشان سنجیده میشود.
سودآوری، تابعی از درآمدها و هزینه ها میباشد. درآمدها به روش قیمت قروش و مقدار فروش محصول بستگی دارد. در حالی که هزینه ها تابعی از ارزش نهادهها و منابع به کار روفته در تولید محصول میباشند. دو شاخص مهم و اساسی که مدیران برای اتخاذ تصمیمات درست به آنها توجه میکنند عبارتاند از:بهره وری و کیفیت. بهره وری^[۵۸] یعنی این که سازمان در قبال مقدار معینی از محصول به چه نسبتی از منابع تولیدی استفاده میکند.کیفیت^[۵۹] به درجه تطابق محصول تولید شده با نیازهای مشتریان و طرح طرح محصول گفته میشود. تصمیماتی که مدیران در استفاده از نهادهها و در ارتباط با فرایند تولید میگیرند بر میزان بهره وری، درجه کیفیت و در نهایت مقدار سود سازمان تاثیر میگذارد.
محصول
عملیات
نهاده ها
درآمدها بهره وری وکیفیت هزینه ها
سودآوری=هزینه ها-درآمدها
شکل ۲-۵ مدیریت عملیات سودآوری
برای اینکه ارتباط میان نهادهها، فرایند تولید محصول، بهره وری و کیفیت و سود را بهتر متوجه شویم، تعریف اساسی از سود را در نظر بگیریدکه عبارت است از:
هزینه کل – درآمد کل = سود
اگر درآمد کل بیش از هزینه کل باشد، مقدار سود مثبت خواهد بود. برخی از عواملی که میتوانند مقدار سود را تغییر دهند عبارتاند از:
تغییر در قیمت فروش و حجم فروش.
تغییر در قیمت نهادهها و هزینه هر واحد از منابع مصرفی.
تغییر در مقدار منابع مصرفی به ازاء تولید هر واحد محصول.

در این پژوهش با توجه به توضیحات داده شده از تحلیل عاملی تاییدی استفاده می شود.
مقدمه
پس از انکه پژوهشگر روش تحقیق خود را مشخص کرد و با بهره گرفتن از ابزارهای مناسب ، داده ­های مورد نیاز را برای آزمون فرضیه های خود جمع آوری نمود، اکنون نوبت آن رسیده که با بهره گیری از تکنیک های آماری مناسبی که با روش تحقیق ، نوع متغیرهاو… سازگاری دارد ، داده های جمع آوری شده را دسته بندی و تجزیه و تحلیل نماید. در ادامه فرضیه هایی را ما را تا این مرحله هدایت کرده اند ، در بوته آزمون قرار می دهیم . نتیجه نهایی این فصل، راه حل و پاسخی برای پرسش تحقیق خواهد بود. تجزیه و تحلیل داده ­ها فرایندی چند مرحله­ ای است که طی آن داده­هایی که از طریق بکارگیری ابزار­های جمع­آوری در نمونه ( جامعه) آماری فراهم آمده­اند خلاصه، کدبندی، دسته­بندی و… و در نهایت پردازش می­شوند تا زمینه برقراری انواع تحلیل­ها و ارتباط­ها بین این داده ­ها به منظور آزمون فرضیه ­ها فراهم آید. در این فرایند­ها، داده ­ها هم از لحاظ مفهومی و هم از جنبه تجربی پالایش می­شوند و تکنیک­های گوناگون آماری نقش بسزایی در استنباط­ها و تعمیم­های بعدی دارند (خاکی، ۱۳۸۷؛۳۲۵).

تجزیه و تحلیل اطلاعات به عنوان مرحله­ ای علمی از پایه­ های اساسی هر پژوهش علمی به شمار می­رود که به وسیله آن کلیه فعالیت­های پژوهش تا رسیدن به نتیجه، کنترل و هدایت می­شوند. در این فصل نیز به توصیف داده ­های پژوهشی و تجزیه و تحلیل داده­هایی که به وسیله پرسشنامه از افراد نمونه گردآوری شده‌اند پرداخته خواهد شد و سپس به هر یک از فرضیات پاسخ داده می‌شود.
۱-۴) توصیف ویژگی­های جمعیت­شناختی اعضای نمونه
به منظور شناخت بهتر ماهیت جامعه­ای که در پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته است و آشنایی بیشتر با متغیرهای پژوهش، قبل از تجزیه و تحلیل داده ­های آماری، لازم است این داده ­ها توصیف شود. همچنین توصیف آماری داده ­ها، گامی در جهت تشخیص الگوی حاکم بر آن­ها و پایه­ای برای تبیین روابط بین متغیرهایی است که در پژوهش بکار می­رود.
۱-۱-۴) جنسیت
جدول ۱-۴) توزیع فراوانی مربوط به جنسیت

 

جنسیت	فراوانی	درصد فراوانی
مرد	۲۰۷	۷/۷۶
زن	۶۳	۳/۲۳
جمع	۲۷۰	۱۰۰

همانگونه که جدول و نمودار ۱-۴ نشان می­دهد، ۷/۷۶ درصد پاسخ دهندگان را مردان و ۳/۲۳ درصد را زنان تشکیل می­ دهند.
نمودار ۱-۴) نمودارمیله­ای مربوط به فراوانی جنسیت پاسخ دهندگان
۲-۱-۴) سن
جدول ۲-۴ ) توزیع فراوانی مربوط به سن

 

سن	فراوانی	درصد فراوانی
بین ۲۵ تا ۳۰ سال	۵۴	۰/۲۰

حال فرایند چهارم یعنی  را در نظر می­گیریم. در شکل (۳-۴) دیاگرام فاینمن مربوط به این فرایند آمده است. برای محاسبه سطح مقطع این فرایند، سطح مقطع را برای یک فرایند مشابه در  در نظر می­گیریم و تنها با محاسبه و اضافه کردن ضریب رنگ، سطح مقطع فرایند مورد نظر در  را بدست می­آوریم. در اینجا ما سطح مقطع جزئی فرایند  را در  در نظر می­گیریم:

شکل (۳-۴)- دیاگرام فاینمن مربوط به فرایند  .
(۳-۸۳)
برای پراکندگی کوارک در  هم همین سطح مقطع را داریم فقط ثابت جفت­شدگی  با  ثابت جفت شدگی برهم­کنش قوی جابجا می­کنیم و دیاگرام  شامل یک فاکتور رنگ به صورت  می­باشد که در آن  و  رنگ کوارک و پادکوارک ورودی و  و  رنگ کوارک تاپ و پادکوارک تاپ هستند. برای کامل شدن محاسبات باید روی حالتهای ابتدایی جمع ببندیم و روی حالتهای نهایی میانگین­گیری کنیم:
(۳-۸۴)
که در این صورت داریم:
(۳-۸۵)
فصل ۴
محاسبات سطح مقطع همراه با تصحیحات فیزیک جدید
۴-۱ مقدمه
اندازه ­گیری دقیق جفت­شدگی­های بین فرمیونها و بوزونهای شناخته شده یک روش استاندارد برای جستجوی فیزیک ورای مدل استاندارد است. در برخورد­دهنده بزرگ هادرونی ، کوارکهای تاپ به تعداد زیاد تولید می­شوند. اندازه ­گیری دقیق جفت­شدگی­های تاپ بسیار مورد اهمیت است، زیرا تاپ سنگین­ترین کوارک است و بنابراین انتظار می­رود اثرات فیزیک جدید روی جفت­شدگی­های آن بزرگتر از فرمیونهای دیگر باشد و ممکن است انحراف از پیش ­بینی­های مدل استاندارد قابل آشکارسازی باشد. یک پارامتر مناسب از عمومی­ترین برهم کنش کوارک تاپ (یا هر فرمیون دیگر) با بوزونهای پیمانه­ای برای جستجوی فیزیک جدید و تفسیر نتایج اندازه ­گیری­های آزمایشگاهی لازم و اجباری است. به طور خاص پرهیز از پارامترهای اضافی که فقط باعث پیچیده­تر شدن آنالیزها می­ شود هم از لحاظ تجربی و هم از لحاظ آزمایشگاهی بسیار مهم است. بر هم کنش  بین دو فرمیون  و  و یک بوزون پیمانه­ای،  می ­تواند به شکل کاملا عمومی به صورت زیر مشخص شود:

(۴-۱)
که در آن  تکانه بوزون خروجی و  و  فرم فاکتورها^[۲۲] هستند که به طور کلی ممکن است به  وابسته باشند. (برای ورتکسهای طعم ثابت فوتون و گلوئون  و برای آنهایی که تغییر طعم دارند به خاطر تقارن پیمانه­ای  است). جمله متناسب با  هیچ سهمی در دامنه­ها برای بوزون پیمانه­ای  ندارند، زیرا در این مورد قطبش بوزون برداری  در رابطه  صدق می­ کند. ما در این فصل سطح مقطع فرآیندهای تولید  را برای شکل عمومی ورتکس  محاسبه می­کنیم . نمودارهای بدست آمده در انتهای فصل ارائه شده و تحلیل آنها نتایج فیزیکی مورد انتظار را فراهم می­آورند.
۴-۲ ورتکس
شکل عمومی برهم­کنش فرمیون - فرمیون - بوزون پیمانه­ای توسط عملگرهای موثر ناوردای پیمانه­ای شش بعدی و با بهره گرفتن از معادلات حرکت برای کنار گذاشتن عملگرهای اضافی ساخته می­ شود. ورتکس  که شامل سهم مدل استاندارد و سهم فیزیک جدید است به صورت زیر نوشته می­ شود:
(۴-۲)
که جفت­شدگی­های  و  حقیقی هستند و به ترتیب به گشتاور دو قطبی کرومومغناطیس و کرومودینامیک وابسته­اند. آنها در مدل استاندارد در  از بین می­روند ]۱۰[.
۴-۳ محاسبه سطح مقطع تولید با در نظر گرفتن شکل کلی ورتکس

شارع مقدس نیز با چنین رویکردی به وضع برخی قوانین جزایی پرداخته که آن را در مجازات جرائمی چون محاربه یا اجرای برخی حدود میتوان ملاحظه کرد که در برخی مواقع خصوصیت رسواکنندگی مجازات مورد نظر بوده است .
متاسفانه توجه به این رویکرد مجازات باعث می شود که مجرم برای همیشه از جامعه طرد شود و نه تنها مجازات به اصلی ترین اهداف خود که بازدارندگی است نرسد بلکه اعضای خانواده مجرم نیز مورد تحقیر مردم قرار گرفته و با مجرمین جدید در جامعه روبرو شویم و این خصوصیت مجازات امروزه با اصلی ترین هدف حقوق کیفری که اصلاح و تربیت و بازاجتماعی کردن مجرمین است کاملا ناسازگای می باشد.

ج- خصیصه مشخص بودن
این خصیصه یکی از نتایج قرارداد اجتماعی است چرا که انسان ها به موجب قرارداد اجتماعی هدف شان تنها واگذاری بخشی از آزادی های خود به یک مقام عالی یعنی قانونگذار می باشد .
مشخص بودن مجازات ها از نظر پیشگیری عام و خاص ارتکاب جرم نیز کاملا موثر می باشد زیرا از یک طرف افراد جامعه با آگاهی کامل از جرم و میزان مجازات عملکرد خود را تنظیم کرده و از طرف دیگر چون با وقوف کامل از میزان کیفر مرتکب جرم شده اند واکنش جامعه را نوعی ظلم و اجحاف در حق خود نمی دانند در حالی که اگر جامعه آن ها را به غیر از میزان مشخص کیفر نماید در افراد نوعی حس استضعاف و مظلوم نمایی ایجاد شده که ممکن است آنها را به قصد انتقام، به سمت ارتکاب جرم سوق دهد. (تاج زمان،۱۳۶۸ ، ۶۶)
البته این خصیصه با اصل فردی کردن مجازات ها که مورد قبول حقوقدانان امروز جهان است منافات دارد چرا که به موجب این اصل مجازات کردن دو نفر برای ارتکاب جرم واحد به یک میزان،خلاف عدالت است .
در نظام های جزایی انگلوساکسون قانون و قاضی تنها به تعیین حداکثر مجازات می پردازند و میزان قطعی مجازات در عمل و ضمن بررسی تحولاتی که در شخص مجرم در محیط زندان وزیر نظر متخصصین مختلف صورت گرفته ، تعیین می شود. ( گلدوزیان ، ۱۳۷۸، ۴۵)
حتی بعضی پیشنهاد کرده اند که قاضی دادگاه تنها به صدور حکم محکومیت اکتفا کند و سرنوشت محکوم را به اداره زندان بسپاردتا هرزمان زندانی اصلاح و آماده بازگشت به جامعه شد از زندان آزاد شود اما در نظام جزایی حقوق نوشته که کشورمان نیز جز آنها است هم مجازات مشخص است وهم میزان اختیارات قاضی در مقدار تخفیف که این بااصلاح مجرمین و فردی کردن مجازات ها سازگاری ندارد و امروزه هدف حقوق کیفری را تامین نمی کند اما دولت ها می کوشند با وسایلی چون آزاد مشروط و عفو از میزان این خصیصه مجازات بکاهند تا بتوانند اهداف حقوق کیفری را با هدف بازسازگاری و اصلاح مجرمین برآورده کند.
د- خصیصه قطعیت
هنگامی که دادرسی جزایی خاتمه یافت و حکم قضایی در خصوص مجرم صادر شد دیگر نباید راهی برای تجدید نظر و تغییر در مجازات وجود داشته باشد این خصیصه مجازات از اقدامات تامینی قابل تمیز است .
اقدامات تامینی و تربیتی نسبت به اشخاصی که حالت خطرناک دارند اعمال می شود و از آنجایی که جنبه درمانی دارند قابل تغییر نیز می باشند ولی حکم محکومیت به مجازات پس از آن که به مرحله نهایی رسید و راهی برای تجدید نظر در ان وجود نداشت به صورت قطعی در می آید و قابل تبدیل و تعویض نیست .
برمبنای اصول (امنیت، قطعیت)هر چه درجه قطعی بودن مجازات بیشتر باشد ، امنیت موجود در جامعه نیز افزایش خواهد یافت و در همین راستا چنانچه بتوان درجه قطعی بودن مجازات را افزایش داد می توان به همان نسبت از میزان ان کاست؟ (قاسمی ،۱۳۷۴ ، ۱۱۲)
بکاریا نیز از کسانی بود که به این جنبه مجازات اهمیت زیادی می داد و معتقد بود که مجازات، به جای شدت باید از درجه حتمیت برخوردار باشد و شدت مجازات زمانی که راهی برای فرار مجرم از تحمل مجازات وجود داشته باشد نمی توانند پیشگیرانه باشند و احساس بی عدالتی را در مردم تقویت می نمایند.
رویکرد جدید حقوق کیفری نیز با این خصیصه مجازات ها در تضاد می باشد چون اگر هدف از مجازات بازپروری و اصلاح مجرمین باشد اگر زمانی شخصیت مجرم اقتضا نماید که مجازات علیه وی اجرا نشود یا در مجاورت وی تعلیق داده شود قطعی بودن حکم محکومیت مبنی بر اجرای مجازات جایگاهی نخواهد داشت.
۲- مبانی مجازت ها
بحثی که آقای دکتر ولیدی در جلد اول حقوق جزای عمومی در خصوص مبانی مجازات ها ارائه نموده اند که این مساله را در عنوانی جداگانه بررسی خواهیم نمود.
بحث در این باره که چرا مجرم باید مجازات شود؟
جامعه چه حقی برای مجازات اعضای خود دارد؟
آیا مجازات افراد توسط جامعه جرم محسوب نمی شود؟
دهها سوال دیگر ما را با این مساله روبرو می سازد که واقعا مبنای علمی مجازات ها چیست ؟
می توان در این باره به اهدافی که در گذشته بیشتر مورد توجه در اعمال مجازات ها قرارگرفته اشاره نمود و به صورت مختصر هر کدام را مورد شناسایی قرار می دهیم.
الف-مبانی نظریه بازدارندگی مجازات ها
از قدیم الایام مجازات ها بیشتر با این هدف اعمال می شدند که بازدارنده هستند و این معنی را مورد نظر قرار میدادند که اعمال مجازات علیه مجرم به مجرم درس عبرت خواهد آموخت که در صورت تکرار جرم مجازات به شکل شدیدتر علیه او اعمال می شود و این نوید را به دیگران می دهد که در صورت ارتکاب جرم مانند مجرم مورد مجازات قرار می گیرند .
بنتام بر این عقیده بود که رنج و کیفری که بزهکار تحمل می کند به هر کس این پیام را میدهد که اگر آن جرم را مرتکب شود همین رنج و مشقت در انتظار اوست پس بازدارندگی عمومی هدف اصلی مجازات است و برطبق نظریه بازدارندگی مجازات کیفر تنها برای اعمالی که در گذشته انجام یافته نیست بلکه برای آینده است زیرا اجرای آن هم موجب عبرت شخص مجازات دیده است و هم کسانی که شاهد اجرای مجازات هستند ( ولیدی ، ۱۳۷۸ ، ۱۸۲) در واقع هم باعث بازدارندگی خاص هم بازدارندگی عام می شود.
افزایش آمار جرایم در سطح جامعه و افزایش آمار تکرار جرم، پوچی هر دو مبنای مجازات یعنی بازدارندگی خاص و عام را آشکار نموده است چون اجرای مجازات هایی مثل اعدام در سطح جامعه موجب تحریک عقده های روانی پنهان در افرادی که ممّد ارتکاب جرم هستند شده موجب افزایش جرم می شود یا برای مجازات زندان چه بازدارندگی مورد انتظار است؟
جز این که به علت زندانی بودن سرپرست خانواده، فرزندان و خصوصا مادر به انواع انحرافات اجتماعی دچار شده و خود زندانی نیز در این آموزشگاه جرم آموزی یک مجرم حرفه ای خواهد شدآمارها تحقیقات مختلف این ادعای ما را در همه جا مورد تایید قرار داده اند.(دانش، ۱۳۶۸،۶۴)
اگر مجرم و خانواده وی در اعمال مجازات از طرف جامعه احساس بی عدالتی نمایند مسلما درصدد انتقام از جامعه برخواهند آمد و دست به اعمال خطرناک خواهند زد هر چند ارتکاب جرایم به چنین انگیزه هایی در جامعه کم نیست پس نتیجه می گیریم که امروزه اعمال مجازات ها بر مبنای بازدارندگی، طرفداران خود را از دست داده و نمی توان صرفا بر این مبنا مجرمین را مجازات کرد.
ب- نظریه مکافات عمل یا اثر وضعی جرم
نظریه سودمندی و بازدارندگی مجازات مورد اعتقاد برخی ازدانشمندان قرار گرفت و ادعا کردند که مجرم برای اینکه مجازات وی بازدارنده باشد و موجب جلوگیری از جرم شود، مجازات نمی شود بلکه مبنای مجازات وی این است که به علت اینکه با عمل خلاف قانون خود نظم جامعه رابرهم زده و باعث اخلال درنظم اخلاقی شده است برای اعاده نظم به جامعه باید مجازات شود براساس این نظریه مجرم به خاطر جرمش استحقاق کیفر پیدا کرده ودر واقع مجازات اثر وضعیت فعل ارتکابیش میباشد و کفاره گناهش می باشد واجرای مجازات به خاطر بازدارندگیش نمی باشد بلکه جهت اجرای عدالت می باشد. ( اردبیل ،۱۳۸۱،۷۸)
کانت در این موردبه تمثیل جزیره متروکه متوسل می شوددر حالی که یک جامعه متهدم شده و افراد جامعه جزیره محل زندگی خود را ترک می کنند بازفرد خاطی باید به مکافات عمل خود برسد چون مبنای مجازات اجرای عدالت و برقراری نظم اخلاقی می باشد نه بازدارندگی
ج-نظریه اصلاحی و دفاعی مجازات
این نظریه بر این اعتقاد است که اعمال مجازات ها در جامعه بر مبنای اصلاح و تامین دفاع جامعه درمقابل خطراتی است که توسط مجرمین دائما جامعه راتهدید می کند (صانعی ،۱۳۷۶،۱۲۵) پیدایش مکتب تحققی و توجه بیش ازحد به مجرم و شخصیت وی باعث شد که دفاع جامعه بیش از حد مورد توجه قرارمی گیرد.
به طوری که حالت خطرناک مجرمین و دفاع جامعه در مقابل تهدید مجرمین مورد مطالعه جدی محافل جرم شناسی و حقوقی آن روز قرار گرفت و باعث ایجاد مکتب تحققی گشت و اما با گذشت زمان و پوچی برخی از ادعاهای این مکتب جنبش جدیدی به وجود آمد و مدعی شد که علت مجازات و مبنای آن باید اصلاح و تربیت مجرمین باشد و مارک آنسل از کسانی بود که طرفدار این طرز تفکر بود و با گسترش تفکرات خود انقلابی را در حقوق کیفری به وجود آورند و باعث تحول در مبنای مجازات ها گردیدند که امروزه این مبنا در اعمال مجازات ها بیش از هر زمان دیگر مورد توجه قرار گرفته است و باعث ایجاد تغییراتی در نظام های کیفری و قانونی اکثر کشورهای جهان شده است .
پس نتیجه می گیریم که مجازاتی میتواند اهداف حقوق کیفری را برآورده کند که هم باعث بازدارندگی و هم باعث اصلاح و تربیت مجرمین شود واگر مجازاتی این خصوصیات را با خود به همراه داشته باشد مسلماً با اجرای آن عدالت کیفری نیز تامین خواهد شد امروزه اکثر مطالعات جرم شناسی و جامعه شناسی به دنبال دست یافتن به این هدف عالی هستند.
۳: اصول حاکم بر مجازات ها
برکلیه مجازات ها اصولی حاکم است که سابقه طولانی در تاریخ دارند و در طول تاریخ دچار تکامل شده اند و بر اثر تلاش بی وقفه ی اندیشمندان که با مجاهدت های خو توانستند آرا و نظریات خود را بر قانون گذاران تحمیل کنند و این اصول را به شکل اصولی ثابت درآوردند که امروزه بر قوانین مجازات ها حاکم است در اینجا به بررسی این اصول می پردازیم .
الف- اصل قانونی بودن مجازات ها
اصل قانونی بودن مجازات ها درقوانین اکثر نظام حقوق کیفری پذیرفته شده است به این شکل که قاضی نمی تواند بدون وجود نص قانونی اقدام به تعیین مجازات برای مرتکب جرم نماید یعنی ابتدا جامعه باید ناهنجاری را براساس قانون جرم بشناسد وبعد از آن به تعیین مجازات مناسب با آن جرم بپردازد و آن را به تصویب مراجع ذیصلاح برساند و به شکل قانون درآورد و آن را به اطلاع شهروندان خود برساند این اصل که امروزه بر قوانین جزایی اکثر کشورهای جهان حاکم است اصل قانونی بودن مجازات ها نامیده می شود.
بکاریا از کسانی بود که اعمال خودسرانه قضات و مجریان کیفرها را درزمان خود مورد انتقاد شدید قرارداد و برا ین اصل بسیار تاکید کرد شایدتاکید بر این اصل در آن زمان مانعی در راه خود سری قضات که برای خود حد و مرزی نمی شناختند بود .
اما ضامن حفظ حقوق و آزادیهای فردی و اجرای عدالت نبود چون بعدها این نظریه مورد انتقاد قرار گرفت و تعدیل شد.
این اصل مورد توجه قانونگذاران کشور ما هم قرار گرفته است به موجب این اصل هیچ مجازاتی و هیچ دادگاهی بدون قانون وجودندارد چنانچه در اصل سی و ششم قانون اساسی ایران آمده است :
«حکم به مجازات و اجرای آن باید تنها از طریق دادگاه صالح و به موجب قانون باشد» قانون مجازات اسلامی سال ۱۳۷۰ نیز این مساله را مورد تاکید قرارداده است واین اصل در مقررات اسلامی نیز از مفاهیم آیه «ما کنا معذبین حتی نبعث رسولا» و نیز قاعده فقهی «قبح کتاب بلابیان» قابل فهم است .
اما در نظام حقوقی انگلوساکسون این اصل به شدت نظام های حقوقی کشورهای حقوق نوشته مورد توجه قرار نگرفته است چون در این نظام مجازات خیلی مشخص نیست و این قاضی است که بر اساس شم قضایی و توجه به موقعیت مجرم میزان مجازات را مشخص می کند . (علی ابادی، ۱۳۶۳، ۵۴)
به علت اصطکاکی که این اصل با اصل فردی کردن مجازات ها دارد و مانع اجرای عدالت کیفری در برخی مواقع می شود از قاطعیت و شدت آن در اکثر نظام های حقوقی کاسته شده است مسائلی چون اصلاح مجرم، نظام مجازات های غیر معین و در کشورمان نظام مجازات های اجتماعی مورد توجه قرار گرفته که در بحث های بعدی به آنها خواهیم پرداخت.
ب- تساوی مجازات ها
اصل تساوی مجازات ها به این معنی است که دو مجرمی که در شرایط مساوی و مشابه، جرم یکسانی را انجام داده اند؛ برای آنها باید مجازات مشابه و مساوی تعیین شود این اصل در واقع مکمل اصل قانونی بودند مجازات هااست .
سنجش شرایط ارتکاب جرم برای چند نفر که جرم مشابه را انجام داده اند اگر غیر ممکن نباشد کاری است فوق العاده مشکل که در توان قضات نیست .
متاسفانه اکثر قضات بدون توجه به شخصیت واقعی مرتکب جرم، به خود عمل مجرمانه و خصوصیات ظاهری اعمال مرتکبین جرم شده اند؟
چه عواملی بر اداره آزاد آنها تاثیر گذارده است ؟
چه مجازاتی بر آنها اثر گذار است؟

 

 

۱۰-چقدر به مراسم­های عروسی، تولد و لیمه و…می­روید؟

 

 

۳-۱-۷-۲-۳-۱-۴. شرمساری اجتماعی
تعریف نظری:
شرمساری اجتماعی جنبه دیگری از طرد اجتماعی است و در نطقه مقابل آنچه که آدام اسمیت"توانایی ظاهر شدن در جمع بدون شرم” (سن، ۲۰۰۰ ) و زندگی آبرومندانه( لابن، ۱۳۵۹: ۴۸ ) می­نامید، قرار دارد. طبق نظر ترنر^[۱۹۲]( ۲۰۰۶ ) این جنبه از طرد، اشاره به خصیصه عمیقاً بی­اعتبارکننده یا نشانه بی­آبرویی و بدنامی اجتماعی دارد که در کانون توجه دیگران قرار می­گیرد و تعاملات خوشایند و آسان را برای فرد دشوار می­سازد(فیروزآبادی، ۱۲۹۲: ۸۷). لینک و همکاران^[۱۹۳](۲۰۰۱) هم معتقدند که بدنامی اجتماعی، با مولفه­های برچسب­زنی، تفکر­قالبی، جدایی، طرد، فقدان منزلت و تبعیض همراه است و پدیده­ای مرتبط با قدرت است( همان).

تعریف عملیاتی:
میزان احساس شرمساری و بدنامی اجتماعی را با توجه به شاخص­ های پنهان نمودن فقر، بدنامی ناشی از حمایت نهادی، شرمساری حضور در جمع و رفتارهای طعنه­آمیز و کلاً با ۴ گویه سنجیده می­ شود همچنین در قالب طیف لیکرت شش گزینه­ای اصلاً، خیلی کم، کم، متوسط، زیاد، خیلی زیاد مقیاس­بندی می­ شود .
جدول شماره(۳-۸): شاخص­ های متغیر شرمساری اجتماعی

 

مفهوم

شاخص

گویه

 

 

شرمساری حضور در جمع

بخاطر وضع زندگی­ام( سرو وضع ظاهری، خانه… ) پیش دیگران خجالت می­کشم.

 

شرمساری اجتماعی

بدنامی ناشی از حمایت نهادی

از اینکه اطرفیان بدانند تحت حمایت ارگان خاصی هستم احساس شرمساری می­کنم.

 

 

پنهان نمودن فقر

سعی می­کنم فقیر بودنم را پنهان کنم.

 

 

رفتارهای طعنه­آمیز

بخاطر نداری و تنگدستی­ام، دیگران با حرفها، متلک­ها و رفتارهای­شان مرا می­رنجانند.

 

 

۳-۱-۷-۲-۳-۲. متغیر واسط: احساس بی­انصافی

تعریف نظری
انصاف در لغت به معنای دادگری، عدل و داد کردن، راستی، به نیمه رسیدن و میانه­روی است(عمید،۱۳۶۰). در کل اصل مفهوم لغوی انصاف به معنای(نصف کردن، برابر نمودن)، یا به بیان دیگر به معنای یکسان‌نگری و یکسان رفتاری خود و دیگران، به‌گونه‌ای که انسان خود را چون دیگران و دیگران را همانند خود ببیند و در مورد خود و دیگران یکسان بیاندیشد و یکسان رفتار نماید(جمشیدی، ۱۳۸۰: ۱۶۶). مفهوم انصاف بخش جداناپذیری از جامعه است. همه انسان­ها دوست دارند که با آنها به صورت منصفانه رفتار شود و به طور معمول رفتار منصفانه را انتظار دارند. انصاف درک شده گستره­ای است که در آن فرد اعتقاد دارد که با او به نحو منصفانه رفتار شده است(خرم­دل، ۱۳۸۷: ۱۱۹ ). مطابق نظریۀ انصاف، مردم در تعاملات اجتماعی، بین خود و افراد دیگری که مرجع آنان هستند از لحاظ دو عامل عمده درون دادها و بازده­ها دست به مقایسه­هایی می­زنند. مطابق این نظریه حالت انصاف وقتی برقرار است که شخص احساس کند نسبت بازده­ها (دستاوردها) به درون دادهای(مشارکت­های) خودش با نسبت متناظر بازده­ها به درون داده ­های دیگری مساوی است. برعکس، اگر شخص ادراک کند نسبت بازده­ها به درون دادهای او با نسبت متناظر بازده­ها به درون­­دادهای دیگری مساوی نیست برای او یک حالت بی­انصافی به وجود می ­آید. حالت بی­انصافی ناشی از بازده (دستاورد) کم به واکنش هیجانی منفی(خشم) و حالت بی­انصافی ناشی از بازده (دستاورد) زیاد به واکنش هیجانی احساس گناه منجر میشود(خجسته مهر و شکرکن، ۱۳۹۳: ۷۵). در نظریه انصاف سه متغیر اصلی وجود دارد که در ادراک فرد از این که آیا در ارتباط سود برده یا ضرر کرده ­اند نقش دارد. این سه متغیر عبارتند از: سطوح انصاف، مساوات و پاداش. سطوح انصاف: به صورت نسبت آنچه فرد در ارتباط سرمایه ­گذاری می­ کند و آنچه از ارتباط دریافت می­ کند تعریف شده است. مساوات: یعنی درجه شباهت نسبت انصاف برای شرکاء. پاداش: یعنی اندازه مطلق منفعتی که فرد از رابطه به دست می ­آورد.( جعفری­نژاد و همکاران، ۱۳۹۱: ۱۶۱). دو بعد مهم انصاف، انصاف توزیعی و انصاف رویه­ای هستند : انصاف توزیعی اشاره­ای به عدالت ادراک شده در نتایج و پیامدهایی است که عاید افراد می­ شود و در مقابل انصاف رویه­ای، عدالت ادراک شده در باب ابزارها و رویه­هایی است که برای تخصیص پیامدها به افراد استفاده می­شوند در معنای دقیق­تر می­توان گفت که عدالت رویه­ای، معطوف به رویه­های تصمیم ­گیری، ابلاغ، اجرا و اجازه اعتراض و چون و چرا کردن در تصمیمات است(گل­پرور و اشجع، ۱۳۸۸). حضور ملاک­های اصلی انصاف رویه­ای، نظیر همسانی، التفات و ادب، توضیح، تصحیح پذیری و آگاهی بخشی به موقع در افراد ایجاد حالات عاطفی نظیر امید و شادمانی می­ کند و هر چه سطح بی انصافی منفی به سمت صفر میل می­ کند، به همان میزان سطح رضایت از مزایا بالاتر می­رود. در حوزه انصاف افراد نسبت برون­داد ـ درون­داد خود را با نسبت افراد دیگر مقایسه می­ کنند، اگر نتیجه این مقایسه منجر به آن شود که نسبت­های افراد مرجع دیگر از نسبت خود فرد بزرگ­تر شود، به طور طبیعی افراد دارای حالت بی انصافی منفی می­شوند. طبیعی و منطقی است که با حرکت میزان بی­انصافی منفی ادارک شده به سمت صفر، سطح رضایت از مزایا بالاتر برود چرا که بر اساس نظریات مربوط به این حوزه(دویچ، ۱۹۸۵) حرکت بی­انصافی منفی به سمت صفر، یعنی رسیدن به انصاف ادارک شده(گل­پرور و وکیلی، ۱۳۸۸: ۱۴۳). در مصاحبه های صورت گرفته با زنان سرپرست خانوار مشخص شد که نسبت به وضعیت طردشدگی و محرومیت خود احساس بی­انصافی می­ کنند آن­ها معتقد بودند در هر رابطه­ای، از فعالیت­های اقتصادی گرفته تا روابط دوستانه با اطرافیان با تمام تلاش از خود مایه گذاشته­اند اما در نهایت نه تنها پاداشی بدست نیاورده­اند بلکه از تمام حقوق اجتماعی و مادی محروم هستند و در کل آنچه که از هر رابطه­ای نصیب آن­ها می­ شود چه حقوق، دستمزد و مزایای جانبی باشد و چه قدردانی و احترام متقابل و همکاری، غیرمنصانه است. بنابراین با توجه به نتایج مصاحبۀ صورت گرفته می­توان انصاف را تناسب وضعیت اجتماعی و اقتصادی زنان سرپرست خانوار با توجه به معیار شایستگی و تلاش تعریف کرد در نتیجه در این قسمت با توجه به نتایج استخراج شده از مصاحبه­ ها به تعریف عملیاتی احساس بی­انصافی می­پردازیم.
تعریف عملیاتی:
با توجه به نتیجۀ مصاحبه­ ها با جمعیت هدف، برای اندازه ­گیری احساس بی­انصافی، وضعیت اقتصادی و اجتماعی را مورد سنجش قرار می­دهیم. وضعیت اقتصادی را با شاخص درآمد و مسکن… و با یک گویۀ کلی سنجیده شده است و وضعیت اجتماعی هم با شاخص قدردانی و احترام متقابل و همکاری و با با یک گویۀ کلی سنجیده شده است و در طیف شش گزینه­ای کاملاً مخالفم(کد ۰)، مخالفم(کد ۱)، تا حدی مخالفم(کد ۲)، تا حدودی موافقم(کد ۳)، موافقم(کد ۴)، خیلی موافقم (کد ۵) مقیاس­بندی می­ شود .

در ادامه با بهره گرفتن از ماتریس سوات؛ کلیه راهبردهای مرتبط با توسعه مقصد تدوین شده و سپس، با بهره گرفتن از موقعیت قرارگیری شهر بوکان در نمودار داخلی خارجی نوع راهبرد متناسب با آن انتخاب شده است.
تدوین استراتژی بر مبنای تقابل نقاط قوت، ضعف، فرصت­ها و تهدیدها (ماتریس سوات)
منطق رویکرد مذکور این است که راهبرد اثر بخش باید قوت­ها و فرصت­های سیستم را به حداکثر، ضعف­ها و تهدیدها را به حداقل برساند. برای این منظور فرصت­ها و تهدیدات کلیدی خارجی به طور سیستماتیک با ضعف­ها و قوت­های داخلی در یک رویکرد ساختاری مقایسه می­گردند. هدف از این مقایسه شناسایی یکی از ۴ الگوی خاص برای سازگاری موقعیت داخلی و خارجی است، که در زیر به آن­ها اشاره شده است (پارسائیان و اعرابی،۱۳۹۰ ،۳۶۰-۳۶۶):

در اجرای استراتژی­ های SO سیستم با بهره گرفتن از نقاط قوت داخلی می­ کوشد از فرصت­های خارجی بهره ­برداری نماید. در برنامه­ ریزی استراتژیک تلاش بر آن است که سیستم در موقعیتی قرار گیرد که مدیران بتوانند با بهره گرفتن از نقاط قوت داخلی از رویدادها و روندهای خارجی بهره ­برداری نمایند.
هدف استراتژی­ های WO این است که سیستم با بهره برداری از فرصت­های موجود در محیط خارج بکوشد نقاط ضعف داخلی را بهبود بخشد.
در اجرای استراتژی­ های ST تلاش می­ شود تا با بهره گرفتن از نقاط قوت اثرات ناشی از تهدیدات موجود در محیط خارج کاهش یابد یا از بین بروند.
هدف سیستم­هایی که استراتژی­ های WT را به اجرا در می­آورند و حالت تدافعی به خود می­گیرند کاهش نقاط ضعف داخلی و پرهیز از تهدیدات ناشی از محیط خارجی است.
جدول ۳-۳- ماتریس تهدیدات، فرصت­ها، نقاط قوت و نقاط ضعف

 

ماتریس SWOT	نقاط قوت( S)	نقاط ضعف (W)
فرصت­ها (O )	استراتژی­ های SO	استراتژی­ های WO
تهدیدات ( T)	استراتژی­ های ST	استراتژی­ های WT

مأخذ: دیوید، ۱۳۸۴، ۳۶۵
ماتریس داخلی و خارجی
در ماتریس چهارخانه­ای که در نمودار ۳-۱ نشان داده شده است، اگر مقصد مورد مطالعه از حیث نمرات داخلی و خارجی در خانهI باشد، استراتژی محافظه ­کارانه (نگهداری، حمایت درونی)، اگر در خانه II باشد، استراتژی تهاجمی (رشد و توسعه)؛ چنانچه در خانه III باشد، استراتژی تدافعی (برداشت، واگذاری، انحلال)؛ و بالاخره اگر در خانه IV باشد، استراتژی رقابتی(نگهداری، حمایت بیرونی) توصیه می­ شود.
نمودار ۱- ۳- ماتریس داخلی و خارجی

۴-۶-۳)گام چهارم: مرحله تصمیم ­گیری
با بهره گرفتن از روش ماتریس برنامه­ ریزی استراتژیک کمّی می­توان جذابیت نسبی استراتژی­ها را مشخص نمود و همچنین به صورت عینی استراتژی­ های گوناگونی که در زمره بهترین استراتژی­ها هستند را مشخص نمود. در اجرای ماتریس برنامه­ ریزی استراتژیک کمّی از تجزیه و تحلیل­های حاصل از ارزیابی عوامل داخلی و خارجی و نتیجه حاصل از مقایسه عوامل داخلی و خارجی سازمان، استفاده می­ شود تا بدان وسیله به شیوه­ای عینی استراتژهای قابل اجرا مشخص شوند. همانند سایر روش­های تحلیلی که برای تدوین استراتژی به کار می­برند، به هنگام کاربرد ماتریس برنامه­ ریزی استراتژیک کمّی باید از قضاوت­های شهودی خوب استفاده کرد. ستون سمت راست این ماتریس در برگیرنده اطلاعاتی است که به صورت مستقیم از ماتریس ارزیابی عوامل خارجی و ماتریس ارزیابی عوامل داخلی به دست آمده­اند و در ستون بعدی ضریب متعلق به ماتریس ارزیابی عوامل خارجی و ماتریس ارزیابی عوامل داخلی نوشته می­ شود و در ردیف بالا استراتژی­ های به دست آمده از ماتریس تهدیدات، فرصت­ها، نقاط قوت و ضعف نوشته می­ شود. از دیدگاه نظری، با بهره گرفتن از ماتریس برنامه­ ریزی استراتژیک کمّی می­توان جذابیت نسبی استراتژی­ های مختلف را مشخص نمود؛ یعنی، تعیین میزانی که می­توان از عوامل سرنوشت ساز داخلی و خارجی به صورت موفقیت­آمیز استفاده کرد. با تعیین اثرات تجمعی هر یک از عوامل سرنوشت ساز داخلی و خارجی می­توان جذابیت نسبی هریک از استراتژی­ها را (در مجموعه استراتژی­ های قابل اجرا) تعیین کرد. می­توان هر تعداد از استراتژی­ها را در ماتریس ارزیابی استراتژیک کمّی گنجانید و هر تعداد از استراتژی­ها می­توانند مجموعه مشخصی را تشکیل دهند. ولی معمولاً مجموعه استراتژی­ های گنجانده شده در یک گروه را نسبت به یکدیگر ارزیابی می­نمایند.
برای ارائه یک ماتریس ارزیابی استراتژیک کمّی باید شش مرحله به شرح زیر طی کرد:
مرحله اول، فرصت­ها و تهدیدهای عمده خارجی، نقاط قوت و ضعف داخلی را در ستون طرف راست ماتریس برنامه­ ریزی استراتژیک کمّی بنویسید. این اطلاعات را باید به صورت مستقیم از ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و ماتریس ارزیابی عوامل خارجی به دست آورد. در ماتریس برنامه­ ریزی استراتژیک کمّی باید دست کم ۱۰ عامل بسیار مهم خارجی و ۱۰ عامل بسیار مهم داخلی که برای شرکت موفقیت آمیز هستند، در نظر گرفت.
مرحله دوم، به هر یک از عوامل داخلی و یا خارجی که در موفقیت سازمان نقش عمده دارند، وزن یا ضریب بدهید. این ضریب­ها درست همانند ضریب­های ماتریس ارزیابی عوامل خارجی و ماتریس ارزیابی عوامل داخلی هستند. این ضریب­ها در یک ستون نوشته می­شوند، درست طرف چپ هر یک از عوامل داخلی و خارجی که در موفقیت شرکت نقش اصلی دارند.
مرحله سوم، ماتریس­های مرحله ۲ را مقایسه نمایید و استراتژی­هایی را که سازمان باید به اجرا درآورد (یا آن­ها را مورد توجه قرار دهد) مشخص نمایید. این استراتژی­ها را در ردیف بالای ماتریس برنامه­ ریزی استراتژیک کمّی بنویسید. این استراتژی­ها باید در صورت امکان ناسازگار یا جمع نشدنی باشند.
مرحله چهارم، نمره ­های جذابیت را مشخص نمایید، آنها مقدار عددی هستند که جذابیت هر استراتژی را در یک مجموعه از استراتژی­ها نشان می­ دهند. برای تعیین نمره جذابیت باید عوامل داخلی و خارجی را که در موفقیت شرکت نقش عمده دارند، بررسی نمود؛ سپس، در مورد هر یک از آن­ها این پرسش را مطرح کرد: ” آیا این عامل در فرایند انتخاب یا گزینش استراتژی­ها نقشی عمده دارد؟” اگر پاسخ به این پرسش “بله” باشد، آن­گاه باید با توجه به این عامل کلیدی استراتژی­ها را با هم مقایسه کرد. به­ ویژه باید “نمره ­های جذابیت” را برای هر یک از استراتژی­ها مشخص کرد به گونه ­ای که اهمیت نسبی یک استراتژی نسبت به سایر استراتژی­ها مشخص گردد (با توجه به عامل مورد بحث). نمره جذابیت به این شکل است: ۱- بدون جذابیت، ۲- تا حدی جذاب، ۳- دارای جذابیت معقول، ۴- بسیار جذاب. اگر پاسخ به پرسش بالا نه است، بیانگر این می­باشد که در فرایند انتخاب استراتژی­ها این عامل هیچ نقش مهمی (از نظر موفقیت استراتژی) ندارد که در آن صورت نباید به این عامل” نمره جذابیت” داده شود.
مرحله پنجم، جمع نمره ­های جذابیت را حساب کنید. مقصود از جمع نمره ­های جذابیت حاصل ضرب ضریب (مرحله دوم) در نمره ­های جذابیت (مرحله چهارم) است. جمع نمره ­های جذابیت نشان­دهنده جذابیت نسبی هریک از استراتژی­ها است که تنها با توجه به اثر عوامل داخلی و خارجی مربوطه به دست می ­آید. هر قدر “جمع نمره ­های جذابیت” بیشتر باشد استراتژی مورد بحث دارای جذابیت بیشتری خواهد بود (البته با توجه به عوامل در نظر گرفته شده).
مرحله ششم، مجموع نمره ­های جذابیت را حساب کنید. مجموع نمره ­های جذابیت هریک از ستون­های ماتریس برنامه­ ریزی استراتژیک کمّی را به دست آورید. مجموع نمره ­های جذابیت نشان می­دهد که در هر مجموع کدام استراتژی از بیشترین جذابیت برخوردار است. نمره ­های بالا بیانگر جذابیت بیشتر استراتژی­ها است، البته با توجه به همه عوامل داخلی و خارجی که می­توانند بر تصمیمات استراتژیک اثر بگذارند. تفاوت فاحش بین مجموع نمره ­های جذابیت در هر مجموعه از استراتژی­ها بیانگر مطلوبیت یک استراتژی، نسبت به استراتژی دیگر است.
۷-۳) روایی و پایایی
به منظور سنجش روایی، محقق از نظرات استادان دانشگاه و چند نفر از کارشناسان خبره در حوزه استراتژی­ بهره جسته و با بررسی ­های انجام شده و انجام اصلاحات پیشنهادی از سوی آن­ها مشخص شد که شاخص­ های در نظر گرفته شده به درستی انتخاب شده ­اند.
مقصود از پایایی آن است که ابزار اندازه ­گیری را در یک فاصله زمانی کوتاه چندین بار به گروه واحدی از افراد بدهیم نتایج حاصله بهم نزدیک باشد. برای اندازه ­گیری پایایی تحقیق از آلفای کرونباخ استفاده گردید. بدین منظور با بهره گرفتن از نرم­افزار spss ضریب آلفای کرونباخ ۰٫۸۹محاسبه گردیده و مشخص شده است که پرسشنامه از پایایی قابل قبولی برخوردار بوده است. شایان ذکر است که محقق در زمان تکمیل پرسشنامه ­ها، به دلیل عدم آشنایی کامل مسئولان توسعۀ گردشگری شهر بوکان با موضوع انتخاب شده و ایجاد درک مشترک بین پاسخ دهنده و محقق از مؤلفه­ های تحقیق، حضور داشته اند.
۸-۳) روش تجزیه و تحلیل داده ­ها

۱۳۵

 

۴۵

 

۰.۵

 

۲

 

۱۳۵

 

۴۵

 

۰.۵

 

۲

 

 

 

۲۲۵

 

۴۵

 

۰.۵

 

۳

 

۲۲۵

 

۴۵

 

۰.۵

 

۳

 

 

 

۳۱۵

 

۴۵

 

۰.۵

 

۴

 

۳۱۵

 

۴۵

 

۰.۵

 

۴

 

 

 

۴۵

 

۰

 

۰.۵

 

۵

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل (۲-۱۸) : آنتن های درختی ۴ شاخه ای با شاخه مرکزی و بدون شاخه مرکزی
شکل (۲-۱۹) : نتایج حاصل از شبیه سازی برای پارامتر آنتن ۴ شاخه ای با شاخه مرکزی و بدون شاخه مرکزی

۲-۴-۵ آنتن درختی تک قطبی با بارگزاری راکتیو
در این بخش به بررسی آنتن هایی می پردازیم که با بهره گرفتن از بارگزاری راکتیو در آنها امکان ایجاد چندین فرکانس رزنانس فراهم می شود. این بار راکتیو به صورت اتصال باز برای بازه ای از فرکانس و به صورت اتصال کوتاه برای بازه دیگری از فرکانس عمل می کند. که این ویژگی سبب می گردد که این آنتن ها بتوانند به صورت خود ساخته^[۲۱]، طول الکتریکی خود را تغییر دهند. استفاده از نظریه فوق برای ساختارهای فرکتالی درختی باعث ایجاد آنتنی می شود که نه تنها در بیش از یک فرکانس رزنانس می کند، بلکه از لحاظ ابعاد نیز کوچک می باشد.
اولین ساختاری که در این بخش مورد بررسی قرار می گیرد، ساختار درختی ۴ شاخه ای می باشد که بر روی شاخه اصلی آن یک اتصال LC موازی قرار دارد. در این حالت در فرکانس های پایین به دلیل اتصال کوتاه شدن مدار LC موازی، طول آنتن برابر طول یک آنتن درختی ۴ شاخه ای ساده می باشد و این در حالی است که برای فرکانس های بالا به دلیل اتصال باز شدن مدار LC موازی، طول آنتن تنها برابر با طول شاخه اصلی آنتن درختی ۴ شاخه ای می باشد. با توجه به توضیحات فوق این آنتن درای کاری می باشد. به منظور ایجاد آنتن سه بانده می توان از دو اتصال LC موازی، به صورت سری نسبت به هم بر روی شاخه اصلی استفاده کرد. شکل (۲-۲۰) ساختار کلی آنتن ۴ شاخه ای درجه سوم را برای بارگزاری راکتیو، در دو حالت دو بانده و سه بانده نشان می دهد. جدول (۲-۷) نیز محل قرار گرفتن بارها را نشان می دهد.
مقادیر برای این ساختارها در شکل (۲-۲۱) نشان داده شده است. همان طور که در این شکل مشاهده می کنید، استفاده از المان بارگزاری، علاوه بر ایجاد آنتن چند بانده باعث ایجاد کاهش در فرکانس رزنانس نیز می گردد. که این خود یکی دیگر از امتیازات استفاده از این ساختار نسبت به آنتن درختی معمولی می باشد.
شکل (۲-۲۲) پترن تشعشعی را برای تمامی فرکانس های رزنانس در آنتن های ۴ شاخه ای تک بانده، دوبانده و سه بانده نشان می دهد. همان طور که در این شکل مشاهده می کنید پترن تشعشعی برای آنتن بدون بارگزاری در فرکانس رزنانس MHz910 تنها دارای یک گلبرگ اصلی می باشد. فرکانس رزنانس دوم در این آنتن، که ناشی از مد رزنانسی دوم می باشد، برابر با MHz6100 بوده و پترن آن دارای دو گلبرگ اصلی می باشد. برای آنتن درختی با یک المان بارگزاری اولین فرکانس های رزنانس برابر با MHz 800 و MHz2460 می باشند که پترن تشعشعی برای این دو فرکانس بسیار به هم نزدیک می باشند. دومین فرکانس رزنانس آنتن درختی با یک المان بارگزاری نیز برابر با MHz 5240 می باشند. پترن تشعشعی برای این سه فرکانس بسیار به هم نزدیک می باشند.
در ادامه به بررسی یک آنتن تک قطبی ۴ شاخه ای با زاویه در تکرار سوم می پردازیم. در این ساختار از اتصالات LC سری، برای بارگزاری آنتن استفاده شده است. نکته قابل توجه در این ساختار این است که اتصالات سری LC می توانند بر روی هر دو نوع شاخه اصلی و یا بچه شاخه قرار گیرند. بطور کلی قابلیت قرارگیری کلیدهای LC بر روی قسمت های مختلف ساختار درختی، باعث ایجاد درجات آزادی زیادی در طراحی این آنتن ها می شود. در واقع به هنگامی که المان LC بر روی شاخه اصلی قرار دارد، فرکانس های رزنانس آنتن چند بانده در فاصله زیادی نسبت به هم قرار دارند.
شکل (۲-۲۰) : آنتن ۴ شاخه ای درجه سوم بارگزاری شده، در دو حالت دو بانده و سه بانده
جدول (۲-۷) : پارامترهای طراحی آنتن ۴ شاخه ای درجه سوم بارگزاری شده، در دو حالت دوبانده و سه بانده
Dual- band Loaded Fractal Tree Monopole Antenna

 

 

C

 

L

 

Distance

فصل پنجم :
مطالعات شبیه­سازی و آنالیز حساسیت
۵-۱- مقدمه
در این فصل از پروژه پایان نامه٬ نتایج شبیه سازی های انجام گرفته در نرم افزار Matlab جهت حل مسئله بهینه­سازی جایابی خازن با حضور تولید پراکنده در شبکه توزیع به منظور کاهش تلفات توسط روش هوشمند هایبرید کولونی مورچگان و نلدرمید ACO-NM مطابق فرمولاسیون فصل ۴ و ۵ ، بر روی یک شبکه توزیع نمونه ۳۰ باسه شامل فیدرهای شعاعی ارائه شده است. در بخش مطالعات شبیه­سازی و آنالیز حساسیت نتایج حاصل از حل مسئله بهینه­سازی مذکور توسط هر یک از الگوریتم­های کولونی مورچگان ACO، نلدر- مید NM و روش هایبرید پیشنهادی کولونی مورچگان و نلدر- مید ACO-NM در چهار حالت متفاوت مورد بررسی و مقایسه قرار می­گیرد که شامل : مطالعه حالت پایه (تحت شرایط نرمال)، تاثیر تغییر محل نصب و بهره ­برداری DG، تاثیر تغییر ضریب بار Load factor و تاثیر تغییر پله­های تپ چنجر ترانسفورماتور پست فوق توزیع ۲۰/۶۳ کیلوولت بر روی تلفات کل شبکه توزیع و همچنین برنامه­ ریزی هماهنگ جایابی خازن­ها (قطع یا وصل بودن برای ۱ ساعت آینده) انجام شده است.

۵-۲- مشخصات شبکه توزیع ۳۰ باسه شعاعی نمونه و مطالعه حالت پایه
شکل (۵-۱) ، شبکه توزیع تحت مطالعه را نشان می دهد. همان گونه که گفته شد، این شبکه دارای ۳۰ شین می باشد و از طریق پست فوق توزیع ۲۰/۶۳ کیلو ولت متصل به شین شماره ۱ تغذیه می­ شود و بنابراین سطح ولتاژ فیدر شعاعی مذکور ۲۰ کیلوولت می­باشد٬ بعلاوه شین شماره ۱ در محاسبات پخش بار رفت و برگشتی شبکه توزیع بعنوان شین مرجع (slack)در نظر گرفته می شود. ترانسفورماتور نصب شده در پست فوق توزیع به تپ چنجر قابل تغییر زیر بار (ULTC) با امپدانس (۳۴۷/۰j+0178/0) پریونیت مجهز می­باشد٬ تپ چنجر دارای ۱۷ پله بوده که قابلیت تغییر ولتاژ باس ثانویه پست فوق توزیع را به اندازه %۵- تا %۵+ ولتاژ نامی را دارا می باشد. تعداد هفت خازن قابل سوئیچ زنی٬ بعنوان ابزار تزریق توان راکتیو و کنترل ولتاژ علاوه بر تپ چنجر ترانسفورماتور در شبکه توزیع نمونه ۳۰ باسه حضور دارند که خازن های C1 و C2 در پست فوق توزیع نصب شده اند و خازن های C7 و C6 و C5 و C4 و C3 مطابق شکل٬ بترتیب به باسهای شماره ۲۵ ٬ ۲۳ ٬ ۱۹ ٬ ۱۴ و ۱۳ متصل هستند. در این سیستم یک واحد تولید پراکنده DG نیز استفاده شده است که ظرفیت و مکان بهینه نصب آن مطابق با مطالعات قبلی صورت گرفته بر روی باس ۸ متصل شده است. بارهای شبکه به جز بار متصل به باس ۳ شبکه تحت مطالعه از نوع توان ثابت هستند و اطلاعات مربوط به این بارها برای استفاده در مسئله جایابی خازن (برنامه­ ریزی ۱ ساعته) به منظور کاهش تلفات به همراه اطلاعات مربوط به مقاومت و راکتانس شاخه های سیستم توزیع نمونه در جدول (۵-۱) و در هر مرحله شبیه سازی آمده است. این شبکه دارای دو بار متغیر است که به باسهای ۳ و ۲۷ شبکه نمونه متصل شده ­اند.
شکل (۵-۱) : نمایش تک خطی شبکه توزیع ۳۰ باسه شعاعی مورد مطالعه
جدول (۵-۱):اطلاعات امپدانس شاخه ها و بارهای شبکه نمونه ۳۰ باسه تحت مطالعه
مینیمم و ماکزیمم مقدار مصرف بارهای متغیر شبکه variable load و همچنین مقدار حداقل و حداکثر تولید DG مطابق جدول (۵-۲) می­باشد:

 

تولید پراکنده با ضریب قدرت ۰٫۸۵ (باسبار ۸)	بار متغیر ۲ (باسبار۲۷)	بار متغیر ۱ (باسبار ۳)	محدوده تولید یا مصرف
۴٫۳۵ MW	۳۲۵ kw	۳۹۰ kw	Pmax
۱٫۶۵ MW	۱۷۵ kw	۲۱۰ kw	Pmin

جدول (۵-۲): مینیمم و ماکزیمم مقدار مصرف بارهای متغیر و همچنین مقدار حداقل و حداکثر تولید DG
۵-۳- جایابی بهینه خازن به منظور کاهش تلفات توسط الگوریتم کولونی مورچگان ACO
در این برنامه هر یک از کولونی مورچگان که به عنوان جوابی برای متغیرهای کنترلی مسئله بهینه سازی تخمین حالت هستند بصورت یازده شهر تعریف شده اند که هر یک از شهرهای هر کولونی بدین صورت تعریف می شوند: هفت شهر اول هر کولونی وضعیت اتصال یا عدم اتصال هفت خازن را برای شبکه توزیع شعاعی ۳۰ باسه نشان می دهد که وضعیت عدم اتصال با مقدار ۰ و وضعیت اتصال با مقدار ۱ تعریف شده است. شهر هشتم هر کولونی وضعیت تپ چنجر ترانسفورماتور پست توزیع را نشان می دهد که قابلیت تغییر از ۸- تا ۸ پله را دارد. شهر نهم و دهم هر کولونی به بارهای متغیر شبکه و شهر یازدهم هر کولونی به خروجی تولید پراکنده DG متصل به شبکه مربوط می باشند. در ابتدا ۲۰ کولونی بصورت تصادفی ایجاد شده و در مرحله بعد تابع هدف مطابق هر یک از کولونی ها محاسبه می شود و باید متذکر شد که تابع فیتنس برای هر کولونی از مورچگان بصورت مینیمم محاسبه می شود.
۵-۳-۱- مقداردهی اولیه هر کولونی از مورچگان
در ابتدا یک مجموعه عدد تصادفی بین ۱ تا ۱۱ ایجاد می شود که اگر عدد تصادفی برای هفت شهر اول بین ۱ تا ۷ باشد آنگاه شهر مورد نظر دارای مقدار ۱ برای آن کولونی خواهد شد. اگر برای شهر هشتم مقدار عددی ۸ اختصاص یابد آنگاه مقدار مورد نظر برای این شهر یک عدد تصادفی بین ۸- تا ۸ می شود، اگر برای شهر نهم و دهم مقدار عددی ۹ و یا ۱۰ باشد آنگاه مقدار عددی برای آن شهر یک عدد تصادفی بین محدوده مینیمم و ماکزیمم مقدار بار متغیر خواهد شد و اگر ۱۱ باشد یک عدد تصادفی بین محدوده مینیمم و ماکزیمم مقدار خروجی تولید پراکنده DG خواهد شد. شهرهایی که انتخاب نمی­شوند مقدار مینیمم را به خود اختصاص می دهند. این روند برای ۲۰ کولونی اجرا می شود.
۵-۳-۲- تغییر مسیر حرکت مورچگان
برای هر ۲۰ کولونی٬ یک مورچه بصورت تصادفی در یک شهر از ۱۱ شهر انتخاب می شود، مورچه انتخابی با توجه به مقدار فیتنس محاسبه شده برای دیگر کولونی مورچگان و فرومون تولیدی در شهرهای هر یک از کولونی های دیگر، شهر جدیدی را برای حرکت به طرف آنها انتخاب می کند. مقدار متغیر E(i,j) برای هر یک از هفت شهر اول جمعیت ۲۰ کولونی مورچگان محاسبه می شود و سپس آن را با یک عدد تصادفی مقایسه می کنیم که اگر عدد تصادفی کمتر از E(i,j) باشد، آنگاه مقدار شهر j ام از کولونی i ام یک و در غیر این صورت صفر می شود. در اینجا colonylocal(i,j) و colonyGlobal(i,j) ، بترتیب بهترین جواب برای j ام شهر از کولونی i ام فعلیcolony(i,j) و بهترین جواب در بین کل جمعیت نسبت به جمعیت فعلی می- باشد، همچنین rand() یک عدد حقیقی بین [۰,۱] بصورت تصادفی تولید می کند. با انتخاب مسیر حرکت هر مورچه به سمت یک کولونی جدید، مقدار فیتنس محاسبه شده برای شهر آن کولونی را بصورت زیر دستخوش تغییر می شود٬ بنابراین برای شهرهای اول تا هفتم طبق رابطه (۵-۱) خواهیم داشت:
(۵-۱)
برای شهر هشتم هر یک از ۲۰ کولونی مذکور طبق رابطه (۵-۲) خواهیم داشت، که در آن randint([-1,1]) یک عدد تصادفی بین [-۱,۱] تولید می نماید :
(۵-۲)
برای شهرهای نهم ، دهم و یازدهم هر یک از ۲۰ کولونی مذکور طبق رابطه (۵-۳) خواهیم داشت:
(۵-۳)
تمامی مراحل فوق به میزان تعداد تکرار از پیش تعیین شده انجام می شوند. هر یک از ۲۰ کولونی مذکور مطابق جدول زیر تعریف می شوند :

 

PDG

PVload2

PVload1

Tap

¨ آداب و رسوم
________
¨ وضعیت اقتصادی و رابطه با قدرت وثروت
____________
■ عناصر رورانشناسی
____________
■ باورهای عامیانه و خرافی
_____________
■ سایر عناصر
یکی از مواردی که به طور ضمنی از قصه دریافت میشود، این است که زندگی در این دنیا همیشه با غم و رنج آمیخته و وجود فردی که در این زندگی بیغم و رنج باشد، محال است.
۳-۴۲- احمد پادشاه
* خلاصهی قصه
روزی، دختر احمد پادشاه به گردش رفت. در راه کودک شیر خوارهای را که روی زمین افتاده بود، با خود به خانه آورد. روزی پادشاه با پسرش به مکه رفت و دخترش را با پسر سر راهی که اسمش تاپتیغ بود، در خانه گذاشت. تاپتیغ به تحریک پیرزنی میخواست به دختر سوءقصد کند، دختر پادشاه هم سر او را شکست. وقتی شاه از سفر برگشت، تاپتیغ مسئله را برعکس جلوه داد. پادشاه خشمگین شد و به پسرش دستور داد تا دختر را بکشد. دختر فرار کرد و به جنگل رفت. پسر امیر اعراب، دختر را در جنگل دید و او را به زنی گرفت. بعد از چند سال، دختر دو پسر زایید؛ اما در این مدت کلمهای حرف نزدهبود، پسر امیر اعراب میپنداشت که دختر لال است. بعد از مدتی با کمک پیرزنی فهمید نه تنها دختر لال نیست، بلکه دختر احمد پادشاه است. پسر امیر اعراب دختر را با وزیر و چهل سوار به خانهی احمد پادشاه فرستاد. در راه وزیر از دختر درخواست همآغوشی کرد، دختر سرباز زد و وزیر هم دو پسر دختر را کشت و به دختر نسبت داد، دختر هم فرار کرد. بعد از مدتی دختر خود را به شکل کچلها درآورد و در خانهی پدرش به عنوان غازچران کار کرد. یک روز، پسر امیراعراب به مهمانی احمد پادشاه آمد. در این موقع دختر با لباس مبدل وارد اتاق شد و اجازه خواست تا داستانی بگوید و ماجرای خود را از اول تا آخر بازگفت. احمد پادشاه و پسر امیر اعراب بسیار خوشحال شدند و وزیر و تاپتیغ را مجازات کرده، سالها به خوشی زندگی کردند.
■ عناصر اساطیری
¨ شخصیتهای اساطیری
___________
¨ کنشهای اساطیری
___________
¨ موجودات و پدیده های اساطیری
____________
■ عناصر اجتماعی
¨ طبقات اجتماعی، شخصیتها و روابط بین آنها
مضمون این قصه شبیه به قصهی۱۶ است. افراد قصه، همه از طبقات مرفه جامعه هستند. رفتن به سفر حج نیز مؤید همین مطلب است، چراکه در گذشته تنها ثروتمندان قادر به رفتن به این‌گونه سفرها بودند. پسر امیر اعراب، همسر شخصیت اصلی قصه، نیز از طبقات مرفه هست. شخصیتهای منفی قصه، تاپتیغ و وزیر هستند که قصد خیانت به اربابان خود را دارند. در مورد وزیر در دیگر قصهها مفصل توضیح دادیم. در مورد تاپ‌تیغ هم باید گفت که وی کودکی سرراهی است و اصیل و نژاده نیست. در قصه از دو پیرزن نام می‌برد، پیرزنی که تاپتیغ را تحریک به سوءقصد به دختر میکند و از طرفی پیرزن دیگری که به پسر امیر اعراب کمک میکند تا متوجه شود که زنش لال نیست و این دو چهره‌ی مثبت و منفی پیرزنان در قصه‌هاست که در این قصه در کنار هم آورده شده است. بافت قصه تا حدودی حاکمی بودن فضای مردسالاری را نشان می‌دهد. آن‌جا که پدر قصه بدون پرسوجو و تنها با اتکا به حرف تاپتیغ دستور قتل دخترش را صادر میکند.
¨ آداب و رسوم
یکی از رسومی که در قصه از آن یاد میشود، رسم «زئی» میان کردان است. مطابق این رسم «یکی دو ماه بعد از عروسی، عروس به خانهی والدینش برمیگردد و از یک تا سه ماه در خانهی ایشان زندگی میکند و بعد هدایایی از پدر ومادر گرفته به نزد شوهر بازمیگردد» (نقل از زیر نویس قصه). در این قصه هم، آنگاه که پسر امیر اعراب متوجه میشود همسرش دختر احمد پادشاه است، او را به مهمانی به خانهی پدرش میفرستد.
¨ وضعیت اقتصادی و رابطه با قدرت و ثروت
_____________
■ عناصر روانشناسی
از لحاظ روان‌شناسی این قصه شبیه به قصه‌ی ۱۶ است. با این تفاوت که در آن‌جا دختر به غاری پناهنده می‌شود و در این قصه هم به جنگل فرار می‌کند. با این حال هر دوی این صورت‌ها، یکی از نمودهای مادر مثالی هستند که یونگ در چهار صورت مثالی به آن‌ها اشاره کرده است و در قصه‌ی ۳۴ گفته شد که صوری که مادر مثالی را متجلی می‌کنند، نوعی ولادت مجدد را برای قهرمان در پی دارند. علاوه بر آن در قصه، از کبوترانی که دختر را یاری می‌دهند، اثری نیست.

■ باورهای عامیانه وخرافی
_____________
■ سایر عناصر
هر عملی عکسالعملی دارد، بدی سزای گناهکار و خوبی پاداش بیگناهی است. این مطلب به گونهای ضمنی از قصه دریافت میشود.
۳-۴۳- احمد تجار
* خلاصهی قصه
روزی، احمد تجار که مرد بسیار ثروتمندی بود، برای تجارت عازم چین شد. احمد زنی داشت که هر وقت میخندید یک دستهی گل از دهانش بیرون میریخت. وقتی احمد به چین رسید، یک مجمعه پر از جواهرات و یک دسته گل از دهان زنش را برای شاه چین فرستاد تا از تجارت او جلوگیری نکنند. حاضرین از دیدن گل در آن فصل، بسیار تعجب کردند و از شاه قضیه را پرسیدند. وزیر که مرد ناقلایی بود، گفت: «احمد تجار زنی دارد که هر وقت میخندد از دهانش گل بیرون میریزد. من هم با زن احمد تجار سروسری دارم». پادشاه به وزیر هفت روز فرصت داد تا حرفش را ثابت کند. وزیر به طرف ایران حرکت کرد و به پیرزنی پول داد که از بدن زن احمد تجار برایش نشانی بیاورد. پیرزن با زن احمد به حمام رفت و آنچه میخواست به او گفت. وزیر به چین برگشت و نشانی را برای پادشاه گفت. پادشاه بعد از اطلاع از صحت حرف وزیر، اموال احمد را ضبط کرد و احمد آواره شد.
نوکرهای احمد خبر را به خانم بردند. زن احمد هم خود را به شکل مردان درآورد و با خیمه‌های خالی به جنگ پادشاه چین رفت و دخترش را از او خواست. پادشاه چین از ترس دخترش را به زن احمد که خود را به شکل مرد درآوردهبود، داد و وزیر را به همراه دختر فرستاد. در راه زن احمد از وزیر در مورد رابطهاش با زن احمد پرسید. وزیر همهی ماجرا را به زن، که خود را به شیوهی مردان آراسته بود، تعریف کرد. وقتی به ایران رسیدند. زن احمد وزیر را مجبور کرد که همهی حقایق را به مردم بگوید. مردم متوجه بیگناهی زن احمد شدند. احمد تجار که در آن نزدیکیها بود وقتی این حرفها را شنید، بسیار خوشحال شد. زن احمد دختر شاه چین را به عقد شوهرش درآورد و هر سه به خوشی زندگی کردند.
■ عناصر اساطیری
¨ شخصیتهای اساطیری
_____________
¨ کنشهای اساطیری
__________
¨ موجودات و پدیده های اساطیری
- بیرون آمدن گل به هنگام خندیدن
خندیدن و رویش گیاهان یا بیرون آمدن گل به هنگام خندیدن ارتباط مستقیم با جوامع بدوی و کشاورزی دارد. ولادیمیر پراپ در کتاب ریشه های تاریخی قصههای پریان خنده را دارای قدرت زندگیبخشی میداند. وی میگوید: «اعتقاد بر آن است که خنده نه تنها قدرت ملازمت، بلکه قدرت به وجود آوردن زندگی را دارد. با ظهور کشاورزی اعتقاد بر این میشود که خنده قدرت آن را دارد که به گیاه وسبزه زندگی ببخشد»(پراپ، ۱۳۷۱: ۲۸۹).
در این قصه هم هنگام خندیدن زن احمد، گلهای رنگارنگ از دهانش بیرون میآید که شکل تغییر یافتهی همان اعتقاد است. مورد دیگری در تحلیل این مطلب این است که با توجه به دید اساطیری نسبت به زن و دادن صفاتی چون باروری و زایایی به وی، هم‌چنین نقش فصل بهار در شکوفایی و زنده شدن درختان می‌توان زن احمد را نمودی از طبیعت در هنگام بهار و ترفندهای وزیر و پیرزن را نمودی از مقاومت سرما دانست. با خندیدن بهار گلها شکوفه می‌دهند و مقاومت سرما هم نتیجهای نخواهد داشت.
■ عناصر اجتماعی
¨ طبقات اجتماعی،شخصیتها و روابط بین آنها
این قصه در میان طبقات مرفه جامعه اتفاق میافتد. تاجر، وزیر و پادشاه شخصیتهای اصلی این قصه هستند. این قصه در ایران اتفاق افتاده و رفتن احمد تجار به چین درواقع چین کشور امروزی نیست؛ به این دلیل که پادشاه از وزیر میخواهد طی هفت روز حرف خود را ثابت کند و وزیر در طی همین هفت روز به ایران میآید و برمیگردد. علاوهبر آن، اطلاع وزیر از نحوهی خندیدن زن احمد و همچنین وجود اذانگو و قسم وزیر به حضرت محمد (ص) در اصل قصه، هم نشان از تأثیر اسلام دارد. از این موارد چنین می‌توان نتیجه گرفت که چین باید شهری در همان نزدیکیهای محل زندگی احمد تجار بوده باشد و وجود پادشاه و وزیر در هر منطقه میتواند نشانی از حکومتهای ملوک‌الطوایفی باشد.
از دیگر نکاتی که در قصه بهطور ضمنی به آن اشاره شده، دادن رشوه برای تسهیل در انجام کارها بوده است، این رشوه که عموماً به مقامات حکومتی داده میشده از جمله دلایلی است که راویان قصه برای پرهیز از بردن نام آن شهر یا منطقه، نام چین را برگزیدهاند. احمد تجار برای اینکه کار تجارتش به راحتی انجام گیرد، مجمعهای از جواهر را برای پادشاه میفرستد، تعجب درباریان از بودن گلها در کنار جواهرات، نشان از این مطلب دارد که ماجرای قصه در فصلهای سرد سال انجام گرفتهاست.
شخصیتهای منفور قصه، مثل اغلب قصهها پیرزن و وزیر است که در دیگر قصهها به تفصیل در مورد آن توضیح دادهایم. در پایان باید گفت که هوش و درایت زن موجب اثبات بی‌گناهیش میشود و احمد، برخلاف تصوری که از مردان ایرانی به ویژه کردی داریم، عملی برای اثبات بی‌گناهی همسرش و یا غیرت و خشمی از گفته های وزیر نشان نمیدهد و خود را به دست سرنوشت میسپارد و این از جمله مواردی است که نقش سرنوشت را در قصه‌ها نشان می‌دهد.
¨ آداب و رسوم
_________
¨ وضعیت اقتصادی و رابطه با قدرت و ثروت
___________
■ عناصر روانشناسی
_____________

۶۰

پیامدوتاثیراجتماعی

سرآمدی خارجی

هم افزایی در پیشگیری و کشف جرم

۴

 

۶۱

پیامدوتاثیراجتماعی

سرآمدی خارجی

کاهش جرائم و تصادفات

۲

 

 

۶-۴- ترسیم شبکه مفاهیم:
شبکه مفاهیم نیز روش مناسبی در تحلیل محتوا است که آتراید-استیرلینگ، آن را توسعه داده است. آنچه شبکه مفاهیم عرضه می کند نقشه ای شبیه تارنما به مثابه اصل سازمان‌دهنده و روش نمایش است. شبکه مفاهیم ، براساس روندی مشخص، مفاهیم پایه (کدها و نکات کلیدی متن)، مفاهیم سازمان دهنده (مفاهیم به دست آمده از ترکیب و تلخیص مضامین پایه) و مفاهیم فراگیر (مفاهیم عالی دربرگیرنده اصول حاکم بر متن به مثابه کل) را نظام مند می کند، سپس این مفاهیم به صورت نقشه های شبکه تارنما، رسم و مفاهیم برجسته هر یک از این سه سطح همراه با روابط میان آنها نشان داده می شود (عابدی جعفری و همکاران، ۱۳۹۰).
۱-۶-۴- شبکه مفاهیم در الگوی توانمندساز ارزیابی عملکرد یگان های ناجا:
دراین شبکه مفاهیم، ارزیابی عملکرد مفهوم فراگیر است. این مفهوم فراگیر دارای۱۶ مفهوم پایه و ۵ مفهوم سازمان دهنده می باشد. شکل۱-۴ شبکه مفاهیم الگوی توانمندساز را نشان می‌دهد.
۱-۱-۶-۴- توانمندسازی و یادگیری:
منظوراز توانمندسازی ویادگیری، ایجاد وتوسعه قابلیت ها و توانایی هایی درنیروهای انسانی، تکنولوژی اطلاعاتی وزیرساخت های سازمانی است که سازمان قادر می شودکارها را با کارایی واثربخشی بیشتری انجام دهد (کاپلان و نورتون،۲۰۰۲).
روهم(۲۰۰۵) معتقد است برای ارزیابی باید به چهار سئوال اساسی پاسخ داد، یکی از عمده ترین آنها این است که: آیا سازمان توانایی بهبود و ایجاد ارزش را دارد؟ یعنی برای دست یابی به اهدافمان، چگونه سازمان را آموزش و بهبود دهیم؟ در اغلب پژوهش های انجام شده از جمله ارزیابی ساصد، الگوی BSC و… به این عامل پرداخته شده است.

۱-۱-۱-۶-۴-سرمایه های انسانی: این مؤلفه وجود کارکنان، دانش ها و مهارت ها را نشان می دهد که برای توفیق راهبرد ضروری هستند.این معیار می تواند چارچوبی را ارائه کند که سازمان ها نیازهای سرمایه انسانی خود را برای راهبرد شناسایی کنند و اختلاف میان این نیازها و آمادگی فعلی کارکنان را برآورد نمایند.
این مؤلفه یکی از زیر سامانه های اصلی الگوی ارزیابی عملکرد یگانهای ناجا است. در سیستم ارزیابی وزارت علوم در بعد مدیریت به مؤلفه منابع انسانی تأکید شده است. الگوی EFQM معیار کارکنان را به عنوان یکی از توانمند سازها معرفی می کند و در بررسی عملکرد ارزیابی مراکز تحقیقاتی سپاه عملکرد نیروی انسانی مورد توجه است. همچنین اغلب مدل های پایه ای ارزیابی عملکرد به مسأله منابع انسانی نگاه ویژه ای داشته اند بجز الگوی هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت (ABC) که صرفاً پارامترهای مالی مورد ارزیابی قرار می گیرند.
سازمان در گام اول مشاغل راهبردی را شناسایی می کند که موفقیت راهبردی را تعیین می کنند و در گام بعدی نیازهای این مشاغل را با جزئیات کامل مشخص می کنند. این کار را اغلب تعیین مدل شایستگی می نامند. پروفایل شایستگی وجود کارکنان، دانش ها و مهارت های لازم برای موفقیت در یک پست شغلی را توصیف می کند. سرمایه انسانی به ویژه در عملکرد بسیار مهم و با اهمیت است به گونه ای که سایر فعالیت ها بستگی به میزان موفقیت در این امر دارد.
۲-۱-۱-۶-۴- سرمایه سازمانی: سرمایه سازمانی به معنای توانایی سازمان در بسیج وحفظ فرآیندهای تغییری تعریف می شود که برای اجرای راهبرد ضروری می باشد. سرمایه سازمانی قابلیت یکپارچه سازی دارایی های نامشهود ومشهود را فراهم می کند، به نحوی که دارایی های سرمایه انسانی و اطلاعاتی نامشهود و دارایی های مالی و فیزیکی مشهود راباراهبرد هماهنگ می کند وآنهارا برای تحقق اهداف راهبردی سازمان یکپارچه می کند. سازمان هایی که سرمایه سازمانی بالایی دارند، درکی مشترک از چشم انداز، مأموریت، ارزش ها و راهبرد دارند. سرمایه سازمانی از ۴ جزء ساخته شده است:
۱- فرهنگ(سازمانی و عمومی)-۲- رهبری(فرماندهی و مدیریت)-۳- آموزش-۴- تجهیزات
وزارت علوم بر اساس نتایج پژوهش انجام شده یکی از نقاط ضعف تحقیقات علوم انسانی را موانع فرهنگی و اجتماعی می داند.(توکل، ۱۳۷۸) همینطور شورای عالی انقلاب فرهنگی یکی از موانع پژوهش و نوآوری را موانع مربوط به"فرهنگ پژوهش” می داند (شورای پژوهش های علمی کشور، ۱۳۸۷).در مطالعه پیشینه تحقیق نیز فرهنگ عامل مهمی برای ارزیابی عملکرد از سوی اغلب پژوهش های انجام شده شناخته شده است.
۳-۱-۱-۶-۴-سرمایه اطلاعاتی: زیرساخت اطلاعاتی شامل سیستم ها، پایگاه داده ها، کتابخانه ها و شبکه هاست که اطلاعات و دانش را در اختیار اعضای سازمان قرار می دهد. سرمایه اطلاعاتی، ماده خام ارزش آفرینی در سازمان های نوین است. سرمایه اطلاعاتی شامل دو جزء زیرساخت فن آوری(خود شامل ۱- فن آوری مثل: شبکه های ارتباطی، کامپیوترهای مرکزی و۲- مهارت های مدیریتی مثل: استانداردها، برنامه ریزی بحران و امنیت شبکه است) و ابزارهای سرمایه اطلاعاتی است. ابزار سرمایه اطلاعاتی ( شامل: ابزار پردازش داد و ستد، ابزار تحلیلی و ابزار تحولی) بسته ای از اطلاعات، دانش و فناوری که بر مبنای زیر ساخت فن آوری ساخته شده است.متغیر راه اندازی پایگاه اطلاع رسانی در اغلب پژوهش های ارزیابی عملکرد مورد توجه واقع شده است.
رشد اعتبارات
بهره وری بودجه
بودجه
و
اعتبارات
سرمایه انسانی
سرمایه سازمانی
سرمایه اطلاعاتی
آموزش وتوانمندسازی
توانمندسازی
و
یادگیری
سیاست ها و راهبردها
قوانین و مقررات کشوری
سیاست ها
و
قوانین
وجه خارجی
تعامل ومشارکت پذیری

۴- روابط ایران و رژیم صهیونیستی (۱۳۵۷-۱۳۳۲):
بعد از کودتای آمریکایی ۲۸ مرداد و برکناری دولت مصدق، محمدرضا شاه پهلوی که با حمایت آمریکا توانسته بود دوباره زمام امور را به دست بگیرد بالتبع باید در راستای سیاست های آمریکا در منطقه و عرصه ی بین المللی گام بر می داشت، چیزی که مارک گازیوروسکی از آن به عنوان “دولت دست نشانده” یاد می کند.
با توجه به روابط حسنه ی آمریکا و اسرائیل با یکدیگر، یکی از مواردی که ایران باید در سیاست خارجی خود اصلاح می کرد بحث برقراری مجدد رابطه با اسرائیل بود.
به همین دلیل حکومت پهلوی مصمم به برقراری ارتباط مجدد با اسرائیل بود و در این راستا در اسفند ۱۳۳۲ وزارت امور خارجه در پاسخ به استعلام سفارت ایران در “برن” طی بخش نامه ای به کلیه ی نمایندگی های ایران در خارج از کشور مطلبی را به این مضمون بیان می کند: «… راجع به سوال آن سفارت از این که آیا نمایندگان سیاسی ایران می توانند با مامورین سیاسی دولت اسرائیل دید و بازدید رسمی نمایند، اشعار می دارد که دولت شاهنشاهی با اسرائیل قطع رابطه نکرده، بلکه نمایندگی ما در آن جا فعلا تعطیل است بنابراین دید و بازدید با نمایندگان اسرائیل مانعی ندارد.»^[۶۰]

بدین ترتیب ایران در پی برداشتن گام های عملی بیشتری برای برقراری ارتباط با اسرائیل بود لذا در تاریخ ۳۰/۳/۱۳۳۳ زین العابدین خاکسار، وزیر مختار ایران در عمان، طی سفری به اسرائیل که یک هفته طول کشید، گام جدیدی در برقراری ارتباط با اسرائیل برداشت. وی هدف از انجام این سفر را بررسی وضعیت و مشکلات اتباع ایران اعلام کرد. زین العابدین خاکسار در این سفر با وزیر امور خارجه ی اسرائیل و هم چنین با فرماندار بیت المقدس دیدار کرد.
با انجام این سفر خبر هایی در مورد احیای مجدد روابط ایران و اسرائیل منتشر شد، مخصوصا رسانه های کشور های عربی به طور گسترده ای اخبار مربوط به این سفر را پوشش دادند و اعلام کردند که دولت های قدرتمند و استعمارگر در حال فشار آوردن به ایران هستند تا با اسرائیل رابطه برقرار کند، در پی این خبر ها ایران اعلام کرد که قصد برقراری رابطه با اسرائیل را ندارد.
شایان ذکر است که مهم ترین مانع در برقراری روابط ایران و اسرائیل فشار افکار عمومی ایران و علمای مذهبی و هم چنین ترس از واکنش جهان اسلام به این موضوع بود.
بحث مناسبات ایران و اسرائیل با فراز و فرودهایی همراه بود تا این که حادثه انقلاب عراق در سال ۱۳۳۷، حکومت ایران را به این نتیجه رساند که به سمت نزدیکی و اتحاد با اسرائیل پیش برود. زیرا با انقلاب در عراق و نزدیکی این کشور به شوروی، ایران بیش از پیش احساس خطر نمود.
در همین سال است که شاه در پاسخ به نامه ی بن گوروین، نخست وزیر اسرائیل، که سیاست کوروش در قبال یهودیان را یادآوری کرده بود چنین می نویسد: یادآوری سیاست کوروش در قبال مردم شما، برای من بسیار باارزش است و من حداکثر سعی خود را برای ادامه ی راهی که به وسیله ی این سنت قدیمی به وجود آمده خواهم نمود.
حکومت شاهنشاهی ایران با توجه به شرایط داخلی و منطقه ای نمی توانست به طور علنی با اسرائیل رابطه برقرار کند پس در صدد برقراری رابطه محرمانه و غیرعلنی با اسرائیل برآمد به همین دلیل «ابراهیم تیموری در آذرماه ۱۳۳۸ به تل آویو رفته و در آن جا مستقر شد و از آن جایی که قرار بود روابط به صورت غیررسمی و محرمانه باقی بماند، وی جزئی از سفارت ایران در برن محسوب می شد و این نمایندگی نیز در مکاتبات “برن ۲” خوانده می شد.»^[۶۱]
البته شاه در پی علنی کردن این ارتباط بود ولی می بایست ابتدا عکس العمل کشورهای عربی را می سنجید به همین دلیل مصاحبه ای با روزنامه ی کیهان ترتیب داد، در این مصاحبه که با سردبیر کیهان در اول مرداد ۱۳۳۹ (۲۳ ژوئیه ی ۱۹۶۰) انجام گرفت شاه در پاسخ به سوالی در مورد شناسایی اسرائیل چنین می گوید: «این شناسایی سابقا صورت گرفته و امر تازه ای نیست، منتها روی جریانات روز و شاید هم از لحاظ صرفه جویی، چند سال پیش نماینده ی ما از اسرائیل احضار شده و هنوز هم برنگشته است. ولی این موضوع شناسایی چیز تازه ای نیست.»^[۶۲]
بعد از این اظهارات محمدرضا شاه، موجی از اعتراضات در جهان عرب به پا خاست. به گونه ای که کشور مصر که در آن زمان رهبر انقلابی آن، جمال عبدالناصر در راس امور بود بلافاصله با سخنان شدید اللحنی شاه را مورد عتاب قرار داد و سفیر ایران را از مصر اخراج کرد. ایران نیز مقابله به مثل نموده و سفیر مصر در ایران را اخراج نمود.
در پی اقدام مصر، جهان عرب نیز علیه ایران موضع گرفت و حتی چند روز پس از قطع روابط دیپلماتیک بین ایران و مصر، یکی از علمای بزرگ مصری به نام شیخ محمود شلتوت به شاه نامه ای نوشت و از اظهارات و اقدامات محمدرضاشاه ابراز نگرانی کرد و محمدرضاشاه هم در پاسخی دوپهلو و دیپلماتیک مآبانه اظهار داشت که ما اسرائیل را به صورت دوژور به رسمیت نشناخته ایم و تغییری در سیاست های خود نداده ایم و حامی مسلمانان باقی خواهیم ماند.
با این همه مناسبات ایران و اسرائیل روز به روز در حال گسترش بود اما قبل از این که به بررسی روابط ایران و اسرائیل در زمینه های مختلف بعد از کودتای ۲۸ مرداد تا انقلاب اسلامی بپردازیم، ابتدا بهتر است انگیزه های برقراری این روابط بررسی کرد.
با تشکیل اسرائیل در سال ۱۹۴۸ و به دنبال آن بروز جنگ بین اعراب و اسرائیل و شکست اعراب از اسرائیل، در وزارت امور خارجه ی ایران زمزمه های شناسایی به گوش رسید چرا که در پی شکست اعراب و هم چنین شناسایی اسرائیل توسط ترکیه و انگلیس و آمریکا، ایران احساس کرد که شناسایی اسرائیل می تواند گامی در برخورداری از کمک های مالی و اقتصادی “اصل چهار” رییس جمهور آمریکا “ترومن” و هم چنین جلب حمایت کنگره باشد و به همین دلیل ایران نمی توانست به راحتی از این امر چشم بپوشد ولی حفظ روابط حسنه با کشورهای عربی مانع از این اقدام در آن سال ها شد.
«علایق اولیه ی ایران نسبت به اسرائیل از چندین عامل نشات می گرفت، رابطه نزدیک میان اسرائیل و ایالات متحده این فکر را در شاه تقویت می کرد که داشتن مناسبات حسنه با اسرائیل، به رابطه او با واشنگتن کمک خواهد کرد و او را قادر خواهد ساخت که حسن نیت جامعه ی یهودیان آمریکا را به خوبی جلب کند؛ دریافتی که اسرائیل با شادمانی آن را تقویت می کرد.»^[۶۳]
از سوی دیگر اسرائیل نیز مشتاق به برقراری روابط با ایران بود چرا که «امید به این که مسایل سیاسی اسرائیل با منطقه به یک مساله اساسی در حد یک خصومت قومی و مذهبی تبدیل نشود، بلکه یک درگیری استراتژیک نظامی محلی بر سر تصرف مقداری زمین باشد، برای اسرائیل داشتن مناسبات حسنه با ترکیه و ایران تضمین کننده ی این واقعیت بود که اسرائیل می تواند به راحتی با مسلمانان همزیستی داشته باشد. مناسبات دوستانه ی شاه با اسرائیل نشان می داد که مخالفت با اسرائیل در این منطقه عمومیت ندارد و حکایت از آن دارد که به مرور زمان شاید حتی دیدگاه اعراب نیز عوض شود. »^[۶۴]
در راستای عملی شدن همین نوع نگرش است که دکترین محورهای پیرامون بن گوریون نخست وزیر اسرائیل مطرح می شود. اصل ایده ی دکترین محورهای پیرامون از “ریون شیلواح” است که از کارشناسان وزارت امور خارجه ی اسرائیل بوده است. محتوای این ایده بر این مبنا شکل گرفته که این تصور در منطقه و حتی در سطح جهانی مطرح شود که خاورمیانه یک منطقه ی منحصرا عربی و حتی اسلامی نیست، بلکه منطقه ای دارای مذاهب، نژادها، فرهنگ ها و ملیت های مختلف است.
بن گوریون به این ایده جنبه ی عملی می دهد و می گوید خاورمیانه یک منطقه ی صرفا عربی نیست بلکه برعکس اکثریت ساکنان آن عرب نیستند، ترک ها، ایرانی ها، یهودی ها ، بدون این که کردها و سایر اقلیت های غیر عربی کشور های عربی را به شمار آوریم، تعدادشان بسیار بیشتر از عرب ها در خاورمیانه است.
به همین دلیل اسرائیل در پی برقراری روابط استراتژیک با ترکیه و ایران در شمال و اتیوپی در جنوب برآمد تا در منطقه از انزوا خارج شود.
این دیدگاه در بین دولت مردان و سیاست گذاران ایرانی بسیار مطرح بود که با نزدیکی به اسرائیل می توان به آمریکا نزدیک تر شد. مثلا حسین فرودوست چنین می نویسد: «هرچند اسرائیل تنها کشوریهودیان جهان به شمار می رود ولی استعداد پذیرش کلیه ی یهودیان جهان را ندارد و در واقع نقش مرکز قدرت جهانی یهود را ایفا می کند، اقلیت های یهودی در جهان غرب به شدت در حکومت های خود موثراند و به خصوص این نفوذ در آمریکا بسیار شدید است، لذا نمی توان اسرائیل را یک کشور تحت سلطه ی غرب و آمریکا تلقی کرد، بلکه در واقع این جهان غرب است که تحت نفوذ اسرائیل است. از سویی اسرائیل پایگاه اصلی غرب در خاورمیانه به شمار می رفت و برای آمریکا کشور پول سازی محسوب می شد. صرف وجود اسرائیل سبب می گردید تا کشورهای عربی و ثروتمند منطقه، دلارهای نفتی خود را در مقابل سفارشات گران قیمت اسلحه به آمریکا بدهند، آمریکا با بذل و بخشش مقداری از این سفارشات را به کشورهای اروپای غربی واگذار می کرد.»^[۶۵] با توجه به وجود چنین ذهنیتی در بین دولت مردان و سیاست گذاران ایران، بالتبع روابط ایران و اسرائیل روز به روز بیشتر گسترش می یافت. باید گفت که این تفکر مختص دولت مردان ایرانی نبود بلکه خود شاه هم عمیقا معتقد بود که ایران می تواند از طریق گسترش روابط با اسرائیل به بهتر نمودن روابط خود با آمریکا کمک کند، به عبارت دیگر «باور شاه مبنی بر نفوذ یهود در آمریکا آن قدر قوی بود که وی رابطه خوب و نزدیک با اسرائیل را لازمه ی داشتن روابط مناسب و اعمال نفوذ در آمریکا می دانست، ژنرال هرکابی در سفری به ایران که با شاه ملاقات کرده بود شاه در این دیدار خواستار شد که اسرائیلی ها با نفوذی که در واشنگتن دارند سعی کنند حقایق منطقه ای را به آمریکایی ها بفهمانند، شاه افزود آمریکایی ها نیاز ایران را به جنگ افزار و کمک مالی دست کم می گیرند و تلویحا از اسرائیل خواست که در این باره به پرزیدنت آیزنهاور فشار وارد سازند، بعدها شاه در ملاقاتی با رهبران اسرائیلی این تقاضا را تکرار کرد.»^[۶۶]
همان طور که ذکر شد روابط ایران و اسرائیل رو به گسترش گذاشت به طوری که روزنامه ی معاریو در ۲۲/۲/۱۳۴۲ با درج خبری با عنوان “درجه ی وزیر مختاری نماینده ی اسرائیل در تهران” خبر داد که مایر عزری به درجه ی وزیر مختاری نایل آمده است و در ادامه در رابطه با نمایندگی اسرائیل در تهران نوشت که علی رغم فقدان روابط عادی دبپلماتیک، یک نمایندگی اقتصادی که دارای اختیارات کنسول نیز هست به ریاست دکتر دوریل در تهران فعال است. روزنامه ی معاریو این اتفاقات و ترفیع عزری به درجه ی وزیرمختاری را نشانه ی پیشرفت روابط بین اسرائیل و ایران می دانست.
مایر عزری در گسترش روابط سیاسی و اطلاعاتی بین ایران و اسرائیل نقش تعیین کننده ای داشت، او یهودی ایرانی تباری بود که در سال ۱۳۲۸ شمسی به همراه ده ها نفر از یهودیان ایرانی به اسرائیل مهاجرت کرده بود، عزری که با زبان فارسی و آداب و رسوم ایرانیان آشنایی داشت، نقش اصلی را در برقراری روابط بین دو کشور و ملاقات های دو طرف ایفا می کرد. به عنوان مثال مایر عزری توانسته بود با شخص محمدرضاشاه و اسدالله علم، وزیر دربار، روابط صمیمانه ای برقرار کند و هرگاه مناسب بداند به ملاقات آن ها برود، در تاریخ ۱۲ شهریور ۱۳۴۸ (۳ سپتامبر ۱۹۶۹) عزری در ملاقات با اسدالله علم به او می گوید که “آباابان” تقاضای دیدار با شاه را دارد، تا در مورد مسایل خاورمیانه با شاه گفتگو کند، محمدرضاشاه پس از آگاهی از این موضوع ابتدا تمایلی به این ملاقات از خود نشان نمی دهد ولی بعد از گذشت چند روز به اسدالله علم اطلاع می دهد که حاضر است این دیدار صورت پذیرد. اسد الله علم در خاطرات خود درمورد این موضوع چنین می نویسد: «امروز ۱۵ شهریور، پس از شام، شاه مرا به گوشه ای کشید و دستور داد که به مایر عزری بگویم، وزیر خارجه اش می تواند هر موقع که مایل باشد، شرفیاب شود. دربار به دلیل فعالیت های عزری در گسترش روابط دو کشور به او نشان درجه دوم تاج اعطا کرد. علم در ۱۹ شهریور ۱۳۵۲ در خاطرات خود می نویسد: به عزری نماینده ی اسرائیل در تهران نشان درجه دوم تاج اعطا شده است، شاه به من دستور داد که تاریخ فرمان همراه نشان را به پیش از جنگ ژوئن ۱۹۶۷ اعراب و اسرائیل تغییر دهم تا از این بابت کدورتی در روابط ایران و اعراب بروز نکند.»^[۶۷]
نقش بهاییان نیز در ارتباط بین ایران و اسرائیل چشمگیر است، بهاییان همیشه با اسرائیل در ارتباط بودند و در کشورهای گوناگون به ویژه ایران به صورت ستون پنجم برای اسرائیل عمل می کردند، گزارشات ساواک در این زمینه شاهدی بر این مدعا می باشد. به عنوان مثال گزارش ساواک در تاریخ ۲۲/۱/۱۳۵۲ بدین شرح آمده است:
«به: اداره کل سوم
از: اداره کل دوم
موضوع: انتخابات اعضای محافل مرکزی بهایی های جهان در اسرائیل
طبق اظهارات امان فتح اعظم، عضو محافل مرکزی بهایی ها در اسرائیل قرار است در تاریخ ۶/۲/۱۳۵۲ شمسی انتخابات … جهت رهبری کردن محافل مرکزی بهایی های جهان در اسرائیل به مدت ۲۰ سال آینده آغاز شود.همچنین قرار است نه نفر … از هر محفل بهایی از ۱۱۳ کشور جهان به منظور شرکت در انتخابات فوق الذکر به اسرائیل عزیمت نمایند.
نظریه: اسرائیل مذهب بهایی را به عنوان مذهب رسمی در سال ۱۳۵۲ شمسی به رسمیت شناخته است. دولت اسرائیل با اجرای برنامه هایی از افراد مذکور می کوشد از اقلیت فوق الذکر در سایر کشورها به ویژه ایران بهره برداری سیاسی – اطلاعاتی و اقتصادی بنماید»^[۶۸]
علی رغم وجود چنین گزارشاتی در ساواک در مورد بهاییان، نفوذ آن ها در ایران، مخصوصا در بین دولت مردان روز به روز بیشتر می شد.
علاوه بر بهاییان، یهودیان ساکن ایران نیز بسیار فعال بودند و نقش موثری در ارتباط بین ایران و اسرائیل و حتی کمک های مالی به اسرائیل داشتند. برای نمونه می توان به این گزارش ساواک اشاره کرد: «به: ۳۲۱
از:۴۵۲۰ – شماره ی گزارش ۲۳۷۸۷/۴۵۲۰
موضوع: جمع آوری پول ، شماره ی نامه: ۲۳۷۷۳/۴۵۲۰
از ابتدای ژوئن سال ۱۹۶۷ میلادی و بعد از جنگ بین اعراب و اسرائیل، انجمن کلیمیان تهران با راهنمایی و تقاضای دولت اسرییل به وسیله ی مقامات آژانس اسرائیل در ایران، ابتدا خیلی محرمانه شروع به جمع آوری پول نموده و این اعانات در شب نشینی ها و در ایام برگزاری نماز عید شنبه ها در مساجد و انجمن های محلی کلیمیان در تهران و شهرستان ها با ازام مامورین یهودی ایرانی و مامورین اعزامی اسرائیل به ایران جمع آوری گردید و حتی چندی قبل قرار بود که بهای دو فروند جت جنگی میراژ سهمیه ی پرداختی یهودیان ایران جمع آوری شود که مبلغی قابل توجه، جمع آوری و پرداخت گردید.»^[۶۹]
در بحث گسترش روابط ایران و اسرائیل می توان به نقش دو عامل مهم اشاره کرد:
الف) نقش آمریکا در روابط ایران و اسرائیل
ب) نقش کشورهای عربی در گسترش روابط ایران و اسرائیل
الف) نقش آمریکا در روابط ایران و اسرائیل: با توجه به پایان جنگ جهانی دوم و قدرت یافتن آمریکا و در پی آن به وجود آمدن جنگ سرد، دو قطبی شدن جهان سکه ی رایج روزگار شد به همین دلیل کشورها یا در بلوک شرق جای می گرفتند یا در بلوک غرب، بلوک غرب به سردمداری آمریکا سعی در تضعیف شوروی و بلوک شرق داشت.
با توجه به این دسته بندی ایران و اسرائیل هردو در بلوک غرب جای می گرفتند و بالتبع باید سیاست های خود را با سیاست های کلی آمریکا در منطقه ی خاورمیانه و عرصه ی بین المللی هماهنگ می کردند، به عنوان مثال هنگامی که آیزنهاور در سال ۱۹۵۳ میلادی رئیس جمهور آمریکا شد، آمریکا از پیشروی کمونیسم بین المللی نگران بود و احساس خطر می کرد به همین دلیل آیزنهاور با کمک برادران دالس، استراتژی مهار کمونیسم (یا انتقام گسترده) را اعلام کرد. در پی این دکترین بود که پیمان بغداد شکل گرفت، پس از اعلام دکترین آیزنهاور که در آن رییس جمهور آمریکا خواستار فعال شدن سیاست ایالات متحده در خاور میانه به منظور جلوگیری از گسترش کمونیسم گردید، در همین مقطع بود که جمال عبدالناصر نیز در مصر به قدرت رسید و جنبش نیرومند پان عربیسم شکل گرفت، شایان ذکر است که در همین مقطع زمانی کارشناسان آمریکایی و انگلیسی مشغول کمک به تاسیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور در ایران بودند. « ایالات متحده، کشورهای منطقه را تشویق می کرد که در امور امنیتی با یکدیگر همکاری کنند و اسرائیل را نیز در جریان بگذارند، لذا در اکتبر ۱۹۵۷ میلادی سپهبد تیمور بختیار، نخستین رییس ساواک، به پاریس رفت و خواستار ملاقات با “یعقوب تسور"، سفیر اسرائیل در فرانسه شد، او این تقاضا را از طریق “دکتر صادق صدریه” دبیر اول سفارت ایران به عمل آورد. در این ملاقات بختیار از ارتش اسرائیل و پیروزی هایش در جنگ با مصر ستایش کرد و نگرانی خود را از اقدامات ناصر در بی ثبات کردن خاورمیانه ابراز داشت و به نام شاه پیشنهاد همکاری و مبادله ی اطلاعات در امور امنیتی را ارائه داد. دولت اسرائیل از این پیشنهاد استقبال نمود و “بن گوریون” آن را فتح بابی برای همکاری گسترده تر سیاسی بین دو کشور در قاره ی آسیا دانست. احساس اسرائیلی ها این بود که همکاری با ایران و ترکیه می تواند دشمنی هند که روابطش را با آنان فدای دوستی با مصر کرده بود جبران کند.»^[۷۰]
همان طور که قبلا نیز ذکر شد، ذهنیت شخص محمدرضا شاه و دولتمردان از رابطه ویژه ی اسرائیل و آمریکا در برجسته شدن نقش آمریکا در روابط ایران و اسرائیل بسیار موثر بود.
ب) نقش کشورهای عربی در گسترش روابط ایران و اسرائیل:
همان طور که قبلا نیز بیان شد ایران کشوری اسلامی بود و علمای مذهبی فعالی داشت که همیشه از نزدیکی ایران و اسرائیل انتقاد می کردند علاوه بر آن کشور های مسلمان و عربی فشار قابل ملاحظه ای برای جلوگیری از ارتباط بین ایران و اسرائیل به عمل آوردند. اما عواملی چند در بین کشورهای عربی باعث شد که ایران مصمم به برقراری ارتباط با اسرائیل شود، همان طور که ذکر شد یکی از این عوامل وقوع انقلاب در عراق بود، این انقلاب دارای گرایشات مارکسیستی بود و عراق به همین دلیل از پیمان بغداد خارج شد و محمدرضاشاه از این بابت احساس نگرانی زیادی می کرد.
به دنبال گسترش ناسیونالیسم عربی و راه انداختن جنگ روانی و جبهه ی تبلیغاتی علیه ایران و اسرائیل از سوی کشورهای عربی که گرایشات مارکسیستی و ناسیونالیسم قوی داشتند و با توجه به سطح منطقه ای و ساختار دوقطبی نظام بین المللی ایران و اسرائیل بیش از پیش به هم نزدیک شدند، اهمیت ایران و اسرائیل پس از اعلام دکترین نیکسون بیش از پیش شد و ایران و اسرائیل به بازوان نظامی آمریکا در خاور میانه تبدیل شدند. به طوری که نقش ایران در خلیج فارس برجسته بود و نقش اسرائیل در مدیترانه ی شرقی.
با توجه به همین گسترش ناسیونالیسم عربی، طرح وحدت کشورهای مصر و سوریه و عراق در اوایل دهه ی ۱۹۶۰ میلادی مطرح شد و اسرائیل بیش از پیش احساس خطر نمود و در همین راستا بود که “بن گوریون” در نامه ای به تاریخ ۲۳ مه ۱۹۶۳ (۲ خرداد ۱۳۴۲) که به وسیله ی فرستاده ی ویژه ای برای شاه به تهران ارسال کرده بود چنین می گوید که «موقعیت استراتژیک ایران و اسرائیل ایجاب می کند تا این دو کشور بر همکاری های خود برای مقابله با دشمنان داخلی و خارجی بیفزاید. بن گوریون در نامه ی خود به نتایج وحدت مصر، سوریه و عراق اشاره کرده، نوشته بود که افزایش قدرت و پرستیژ ناصر، منافع حیاتی ایران و اسرائیل را به خطر خواهد انداخت، نخست وزیر اسرائیل هم چنین متذکر شده بود که ناصر ممکن است به ماجراجویی های تازه ای در خلیج فارس و شیخ نشین های ساحلی خلیج، به خصوص کویت و هم چنین خوزستان دست بزند و امنیت کشتی رانی را در کانال سوئز و شط العرب به خطر بیندازد و موانعی را در راه عبور آزاد محموله های نفتی ایران و کویت به وجو آورد. بن گوریون در ادامه ی این مطلب نوشته بود که “موضع غیر مصمم” ایران در قبال اسرائیل، مصر را به ادامه ی ماجراجویی خود تشویق می کند و تنها از طریق “مخالفت جدی و فعال” با ناصر می توان او را وادار کرد که در داخل مرزهای کشور خود بماند و از توسعه طلبی و کسب قدرت و پرستیژ در دنیای عرب خودداری کند.»^[۷۱]
با توجه به مواردی که ذکر شد تبیین نزدیکی ایران و اسرائیل دیگر چندان دور از ذهن و دشوار نمی نماید. در بین کشورهای عربی در مورد مقابله با ایران اتفاق نظر وجود نداشت. مثلا کشورهایی مانند عربستان که حکومت شاهنشاهی داشتند با ایران همراه بودند نه با مصر،- البته بعدها در زمان سادات بین ایران و مصر نیز روابط حسنه برقرار شد که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد-، یک نمونه ی بارز از همراهی عربستان به عنوان یک کشور پادشاهی با ایران، ماجرای شورش و کودتا در یمن می باشد.
قضیه از این قرار بود که در سپتامبر ۱۹۶۲ م (۱۳۴۱) افسران ارتش یمن بر ضد پادشاه این کشور قیام نمودند و در این کشور کودتا کردند، در این بین، شوروی و مصر از این کودتا حمایت کردند حتی جمال عبدالناصر سی هزار نیرو برای کمک به انقلابیون یمنی به این کشور اعزام کرد.
با توجه به موقعیت سوق الجیشی یمن، اسرائیل، عربستان و ایران از این فعل و انفعالات نگران بودند و به همین دلیل در صدد کمک به نیروهای سلطنتی یمنی برآمدند به طوری که «در دو مورد اسرائیلی ها مستقیما از فضای عربستان سعودی به وسیله ی هواپیماهایی که علامت نیروی هوایی شاهنشاهی ایران برآن بود، عبور کرده و به وسیله ی چتر مهمات را به شورشیان رساندند. گذشته از مقامات ساواک که هویت واقعی هواپیماهای اسرائیلی که بر فراز عربستان پرواز می کرد را می دانستند، تنها فرد دیگری که از این اقدام مشترک ایران و اسرائیل اطلاع داشت، “کمال ادهم” بود، وی برای اولین بار در سال ۱۹۶۹ در کلوپ افسران ساواک در تهران با “زوی زامیر” رییس موساد تماس برقرار کرد. ژنرال نصیری میزبان این مهمانی بود. این ملاقات به درخواست ژنرال زامیر که می خواست از مقامات به عنوان واسطه بین موساد و رییس سرویس امنیتی عربستان سعودی استفاده کند ترتیب یافته بود.»^[۷۲]
با توجه به وجود چنین شرایط و منافع مشترکی، ایران و اسرائیل روز به روز به یکدیگر نزدیک تر می شدند و همکاری های خود را در زمینه های مختلف گسترش می دادند، آمدن گلدامایر و مناخیم بگین نخست وزیران اسرائیل به ایران و هم چنین دیدار آباابان، شیمون پرز، ژنرال عزر وایزرمن از ایران و ملاقات آن ها با شاه حاکی از وجود روابط عمیق و صمیمانه بین دو کشور بود.
اگرچه این رفت و آمدها و مذاکرات بدون نتیجه نبود و باعث توسعه و گسترش روابط بین ایران و اسرائیل شده بود اما، روابط ایران و اسرائیل با محدودیت هایی نیز همراه بوده است که مهم ترین عامل آن مسلمان بودن مردم ایران است و به همین دلیل ایران همیشه سعی می کرد کشورهای عربی و اسلامی را به نحوی از خود راضی نگه دارد، به همین علت می توان گفت که رابطه ایران و اسرائیل دارای دو بعد بوده است:
بعد اول: وجود منافع مشترک و اتحاد مخفی بین طرفین. ایران هیچ تمایلی برای علنی شدن این ارتباط نداشت در حالی که اسرائیل بسیار علاقه مند بود که ارتباطش را با ایران علنی سازد تا از انزوای سیاسی در منطقه خارج شود، این نوع ارتباط بین ایران و اسرائیل را آمریکا به عنوان مکمل و تقویت کننده هدایت می کرد.
بعد دوم: ظاهرسازی ایران در حمایت از کشورهای عربی و قضیه ی فلسطین و هم گامی با این طیف کشورها در مجامع بین المللی علیه اسرائیل. به همین دلیل ایران در بسیاری از رای گیری های سازمان ملل در مورد موضوع فلسطین، به نفع این کشور رای می داد.
با توجه به آن چه ذکر شد در مورد بعد اول و چگونگی روابط ایران و اسرائیل باید گفت که ایران و اسرائیل در زمینه های مختلفی همکاری داشتند که از آن جمله می توان به چند مورد ذیل اشاره کرد: الف) روابط نظامی، ب) روابط اقتصادی، ج) روابط و همکاری اطلاعاتی.

داغداغان

۶۵/۵

۱/۹

۳۳/۷

۳۵/۱ ±

 

 

پیرو نتایج حاصله مشخص می‌شود که بیشترین و کمترین قطر متوسط تاج پوشش متعلق به درخت لرگ می‌باشد. بیشترین دامنه تغییرات قطر متوسط تاج مربوط به درخت لرگ است چرا که حداقل قطر متوسط تاج در این گونه است و این مربوط به پایه‌های زادآوری شده آن است. از طرفی بیشترین میزان قطر متوسط تاج در لرگ نشان دهنده میزان دامنه تغییرات ظرفیت و توان بالقوه گونه لرگ برای رسیدن به تاج پوشش‌های ضخیم و با قطر زیاد است. بیشترین میانگین قطر متوسط تاج مربوط به درخت زبانگنجشک است. این درحالیست که کمترین میزان میانگین قطر متوسط تاج متعلق به درخت لرگ است.

۴-۱-۱۰ بررسی زادآوری
امروزه در کمتر نقطه ای از جنگلهای زاگرس (به استثنای مناطق قرق شده و یا پارکهای جنگلی) به دلایل مختلف از جمله افزایش اراضی کشاورزی، تامین چوب و زغال و خصوصا چرای شدید و بی رویه دام در کف جنگل می‌توان آثاری از زادآوری و تجدید حیات طبیعی گونه ها پیدا کرد.
این موضوع در مورد گونه هایی که تنها از طریق بذر زادآوری نموده و نیازمند تجدید حیات مستقیم (دانه زاد) در سطح جنگل هستند بیشتر صادق است و به ندرت می‌توان به واسطه فشارهای بیش از حد دام و بهره برداری‌های بی رویه در طول سال، اثری از زادآوری در آنها مشاهده نمود. اما وضعیت در گونه بلوط ایرانی بخاطر قدرت خارق العاده جست زایی فرق می‌کند و این شیوه تجدید حیات در آن که یکی از رازهای شگفت انگیز است باعث شده که همچنان سرسبز و مقاوم باقی بماند.
گونه لرگ نیز همچون بلوط از قدرت تجدید حیات غیر جنسی و جست دهی زیادی برخوردار است، تنها گونه ای است که بعد از بلوط توانسته بصورت غیر جنسی زادآوری داشته باشد. طی بررسی ها بر روی زادآوری درخت لرگ در ذخیره­گاه مورد نظر نتایج این مطالعه در قالب جدول (۴-۲۶) بیان گردیده است.
جدول ۴-۲۶: نتایج زادآوری لرگ در ذخیره­گاه

 

حداقل

حداکثر

کل زادآوری

میانگین درهکتار

 

۸

۹۰

۱۴۱۵

۵/۷۰۷

 

 

لازم بذکر است طی مطالعات انجام شده زادآوری درختان لرگ در منطقه، با وجود تولید بذور فراوان و خوب درختان، تماما طبیعی و از طریق تولید جست (۱۰۰%) می‌باشد.
۴-۱-۱۱ بررسی پوشش کف جنگل
گیاهان علفی و بوته ای که در پوشش کف جنگل ویا مناطق باز می‌رویند، یک یا چند ساله اند و فقط در بهار نمود و خودنمایی دارند چرا که با ورود دام به جنگل و در مدت کوتاهی حتی پیش از آنکه بسیاری از آنها فرصت تولید و بذر افشاندن را جهت پایداری این توده‌های گیاهی داشته باشند، نابود می‌شوند که با توجه به تنکی فوق العاده جنگل یعنی فاصله زیاد بین درختان و درختچه ها، خاک در نیمه نخست سال بوسیله ضربات اشعه سوزان خورشید و در نیمه دوم سال به دست ضربات باران سپرده می‌شود که حاصل آن فرسایش، در مواردی رانش و بیرون افتادن ریشه بسیاری از عناصر گیاهی و سرانجام خشکیدن آنهاست که باید حفاظت آب و خاک را بعهده بگیرند. اکثر این گیاهان خاردارند که وجود و گسترش آنها نشانه سیر قهقرایی جنگل است.
بطور کلی منطقه مورد مطالعه به دلیل قرار گرفتن در ادامه سیستم زاگرس، دارای تنوع گیاهی بسیار غنی می‌باشد. پوشش گیاهی مناطق مرتفع بلوط ایرانی بوده که به همراه آن گونه‌های دیگر نظیر بنه، انجیر، کیکم، بادام وحشی، زالزالک، ارغوان، داغداغان، گلابی وحشی، محلب، آلبالو وحشی و گونه منحصر بفرد نوعی ماشک ( Vicia pulastina ) و گونه ( Arum giganteum ) فقط در غرب ایران ( زیستگاه کوههای ایلام ) دیده شده است. مناطق کوهپایه ای به ندرت دارای پوشش جنگلی بوده و عمدتاً دارای گیاهان درختچه ای، بوته ای و علفی هستند که مهمترین آنها گونه‌های گون، کنار، کرف، بادام، ا سپرس، توت دم روباهی، علف پشمکی، انواع یونجه وحشی و … می‌باشد که از نظر پوشش گیاهی دارای دو زیستگاه ایرانی - تورانی و خلیج عمانی است. حدود ۱۰۰۰ گونه گیاهی در مناطق استان شناسایی شده است. ازجمله گونه‌های مرتعی می‌توان به یونجه ها و شبدرهای یکساله، شیرین بیان، بابونه، آویشن، ریواس، بومادران، رازیانه، گل ختمی، نسترن وحشی، انواع گون، فرفیون، شبدر، یونجه زرد، یولاف،sp. Arrhenatherum ، Br. Dantohya ، Bromus tectorum ، Avena sp. ، Melilotus officinalis ، Dactylis glomerata ، Hordeum bulbosum ، Festuca Sp و غیره را نام برد.
در بررسی‌های انجام شده روی پوشش کف منطقه مورد مطالعه انواع یولاف، گلرنگ زرد، دم روباهی، اسپرس ها، انواع گرامینه، شبدر، انواع یونجه وحشی، بابونه، فرفیون و غیره شناسایی شد که نتایج دقیق مربوط به هرکدام در جدول (۴-۱) بیان شده است.
۴-۲ نتایج کیفی
در مطالعه حاضر، ضمن آماربرداری صد در صد توده بررسی­های کیفی بر روی تاج و تنه درختان لرگ نیز همزمان از طریق مشاهده و بررسی­های حضوری در عرصه انجام شد.
۴-۲-۱ سلامت تاج
بررسی­ها روی سلامت تاج درختان لرگ در ذخیره­گاه از دو جنبه آفات و بیماری­ها صورت گرفت که نتایج آن در جدول(۴-۲۷) و نمودار (۴-۹) قابل مشاهده است.
جدول ۴-۲۷: نتایج بررسی سلامت تاج درختان لرگ

 

درصد سلامت تاج پوشش

 

آفت

بیماری

 

سالم

ناسالم

۱۰۰ درصد سالم

 

۸۹/۸۸

 

در پرسشنامه دوم که هدف آن تعیین میزان آمادگی مدیریت دانش در سازمان دانش محور مورد مطالعه - ستاد ویژه توسعه فناوری نانو- بر اساس عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش می‌باشد، از مدیران و کارشناسان ارشد ستاد ویژه توسعه فناوری نانو بهره گرفته شده است. پرسشنامه در میان افراد مرتبط در طراحی و برنامه ریزی اجرای مدیریت دانش در ستاد ویژه توسعه فناوری نانو توزیع گردید. رشته تحصیلی اکثریت پاسخ دهندگان مدیریت بود به طوری که از ۱۲ نفر از پاسخ دهندگان تنها ۲ نفر فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی ارشد فنی و مهندسی بودند. همچنین از نظر سطح تحصیلات همه پاسخ دهندگان دارای مدرک کارشناسی ارشد می‌باشند. بر اساس سابقه کار، تعداد ۵ نفر از پاسخ دهندگان دارای سابقه کار ۲ سال و ۷ نفر دیگر دارای سابقه کار ۶ تا ۸ سال در ستاد ویژه توسعه فناوری نانو می‌باشند.

۴-۳-آزمون اهمیت عوامل موفقیت مدیریت دانش در سازمان‌های دانش محور

به منظور پاسخگویی به سوال «عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش در سازمان‏های دانش محور کدامند؟» آزمون فرض زیر بیان گردید.
برای فرض صفر (H0) این سوال می‌توان نوشت:

توسعه سرمایه انسانی و اجتماعی، فرهنگ سازمانی، پشتیبانی و تعهد مدیریت عالی سازمان و استراتژی و اهداف عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش در سازمان‏های دانش‏محور نمی‏باشند.
و بنابراین فرض H1 متناسب با آن عبارتست از:
توسعه سرمایه انسانی و اجتماعی، فرهنگ سازمانی، پشتیبانی و تعهد مدیریت عالی سازمان و استراتژی و اهداف عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش در سازمان‏های دانش‏محور می‏باشند.
پس از مرور ادبیات موضوع و اخذ نظر خبرگان در خصوص عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش در سازمان‌های دانش محور علاوه بر ۴ عامل ذکر شده ۶ عامل ساختار و زیر ساخت های سازمانی، الگوبرداری و اندازه گیری عملکرد، زیر ساختار های سیتم های اطلاعاتی، کار تیمی و گروه‌های تعامل اجتماعی، مدیریت تغییر، استراتژی و اهداف و فرایند های مدیریت دانش نیز به عنوان عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش در سازمان‌های دانش محور شناسایی گردیدند که در این قسمت، تحلیل مربوط به تایید و سنجش میزان اهمیت ۱۰ عامل موفقیت مدیریت دانش در سازمان‌های دانش محور ارائه می‌گردد که به وسیله قسمت اول پرسشنامه اول (خبرگان) سنجیده شده و علاوه بر آزمون روایی عوامل، اساسی برای تشکیل چارچوب عوامل موفقیت مدیریت دانش در سازمان‌های دانش محور فراهم می‌آورد. بدین منظور خبرگان میزان اهمیت هر یک از ۱۰ عامل را در قسمت اول پرسشنامه اول بر اساس طیف پنج گزینه‌ای لیکرت تعیین نموده‌اند. به منظور تایید روایی و اهمیت ۱۰ عامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش در سازمان‌های دانش محور از آزمون دو جمله‌ای با فاصله اطمینان ۹۵% استفاده شده است. اطلاعات مربوط به این قسمت در جداول ۴-۲ و ۴-۳ ارائه شده است.
جدول ۴-۲- اطلاعات قسمت اول پرسشنامه اول (اهمیت عوامل)

حداکثر
حداقل
انحراف معیار
میانگین
تعداد
عوامل موفقیت مدیریت دانش






پشتیبانی و تعهد مدیریت عالی سازمان






ساختار و زیر ساخت های سازمانی






توسعه سرمایه انسانی و اجتماعی




آنچه گفته شد در مورد نظریه نقل و کشف یکسان است. بنا بر نظریه نقل، مسأله واضح است؛ زیرا تا رضایت نیامده عقد اثری ندارد و از این رو حدیث رفع نیز نمی‌تواند جاری شود؛ زیرا چیزی وجود ندارد که قابل رفع باشد. در صورتی که اجازه وارد شود، عقد تمام میگردد و آثار آن جاری است و در این زمان عقد اکراهی نیست تا حدیث رفع آن را بردارد.
به هر حال، چه اجازه کاشف و چه ناقل باشد، مجموع عقد و رضای بعدی یا عقد با وصف رضای متأخر که شارع آن را جعل کرده است، علت تامه خواهدبود، در این حالت، اکراهی نیست تا حدیث رفع آن را بردارد.
بعد از ذکر مقدمات و نتایج یاد شده ، از طرف برخی از فقها تردیدهایی مطرح شده است^[۵۰۱].
۲- شمول «اوفوا بالعقود» بر معامله مکره :
یکی از دلایل وفای به عقد مکره پس از اجازه، عموم آیه شریفه «اوفوا بالعقود» است. ممکن است گفته شود از طریق اجماع، برخی از عقود از عموم دلیل فوق استثنا شده‌اند و دلیل مذکور مقید به عقود زمان خطاب است. معلوم نیست که آیه شامل عقد مکره میگردد یا خیر. به هر حال دلیل، اجمال دارد؛ در نتیجه، فقط موارد قطعی را در بر می‌گیرد.^[۵۰۲]
به نظر می‌رسد «ال» در «العقود» اشاره به جنس عقود متداول در زمان خطاب است که این عقود در حال حاضر در کتب فقهی مضبوط هستند. عقد مکره داخل در جنس عقود است هرچند تردید است که عقد مکره در خصوصیات با عقود مشترک باشد، اما به هر حال مانع از این نیست که مشمول عموم این دلیل باشد. از طرف دیگر در عقد مکره مانع وجود دارد و نمی‌توان قبل از رفع مانع، حکم به لزوم آن کرد. بنابراین پس از اجازه، مشمول حکم وفای به عقد می‌گردد.^[۵۰۳]

۳- شمول مطلقات بر معامله مکره :
مکره هرچند مقهور در ایجاد منشاء است اما دلیلی بر اعتبار اختیار در ایجاد عقد وجود ندارد؛ پس بر بیع مکره چه قبل از رضا و چه بعد از آن، بیع اطلاق می‌شود.^[۵۰۴]
مقهوریت در مسبب ( منشاء)، عقد را از اختیار داشتن خارج نمی‌کند. برای داشتن اختیار، کافی است که قصد لفظ و معنا باشد؛ که مکره دارد.^[۵۰۵]
۴- عدم اخذ مفهوم «رضا» در عقد :
گفته شده است که در مفهوم عقد، «رضا» اخذ شده است؛ پس وقتی که رضا نیست عقدی هم نیست.
در پاسخ باید اظهار نمود که در عرف و لغت شاهدی بر این ادعا وجود ندارد. لازمه این اشکال این است که عقد مکره به حق و فضولی به حقیقت عقد نباشند، در حالی که این گونه نیست.
«رضا» در آیه شریفه «لاتأکلوا اموالکم …» به معنای طیب نفس است؛ و به معنای قصد و اراده، یا ملازم با آن نیست.. خداوند در مقام تمیز اسباب صحیح و فاسد معاملات است و در صورتی که عقدی نباشد، مجالی برای تقسیم اسباب معاملات به صحیح و فاسد نیست.^[۵۰۶]
علاوه بر این، عقد از امور قصدی است که با مظهر خارجی اظهار می‌شود. پس معقول نیست که عقد تشکیل شود، بدون اینکه قاصدی وجود داشته باشد.
اگر مقصود از «رضا» در آیه شریفه، قصد و اراده و یا ملازم آن باشد، ذکر آن در آیه اضافه است. چراکه واژهی تجارت در آیه، ما را بی‌نیاز از ذکر آن می‌کند.^[۵۰۷]
بنابراین مقصود از «رضا» در آیه شریفه طیب نفس و نه قصد و اراده است.^[۵۰۸]
توضیح بیشتر آنکه، افعال اختیاری انسان، مستند به مقدماتی طولی است که جایگاه آن افق نفس است که عبارتاند از: تصور، تصدیق، فایده، میل و شوق مؤکد که غالباً از آن به اراده تعبیر می‌کنند؛ که آن تأثیر نفس و حرکت عضلات است.^[۵۰۹]
فایده افعال اختیاری سه چیز است:^[۵۱۰]
۱- فایده خاص مترتب بر فعل خارجی مثل سود ناشی از تجارت و لذت ناشی از خوردن خوردنی ها.
۲- ضرر مترتب بر فعلی، بهوسیلهی فعلی رفع می‌شود. با این بیان که اختیار این فعل برای انجام ضرورت و حاجتی است. بدون این که این ضرورت ناشی از ظلم ظالمی باشد. مانند اینکه کسی خانه خویش را می‌فروشد تا هزینه درمان بیماری خود یا نزدیکانش را بدهد. یا ظالمی چیزی بخواهد و فردی مجبور شود برای انجام خواسته او خانه‌اش را بفروشد. اجبار در این حالت به سمت بیع نیست؛ بلکه ظالم چیزی می‌خواهد که این حاجت مترتب بر بیع می‌شود.^[۵۱۱]
۳- فایده مترتب بر انجام کاری، دفع ضرر ظالم است. برای مثال، فردی را مجبور به انجام کاری کنند به گونه‌ای که همراه با تهدید به ضرر باشد.این فعل هرچند اختیاری است اما شخص راضی نیست.
بحث اکراه مشمول عنوان سوم است. زیرا فعل مکره مانند سایر افعال اختیاری او، مسبوق به مقدمات است. اما این فعل فاقد رضا و طیب نفس است.
بنابراین تجارت فقط با اراده و اختیار واقع می‌شود. نهایت اینکه بیع مکره تجارت است؛ اما تجارتی که ناشی از تراضی نیست.
۵- عدم جریان اصول عملیه :
در صورتی عرف، معامله مکره را نمی‌پذیرد که فاقد رضای معاملی باشد. در حالی که مکره برای رفع ضرر از خود، می‌اندیشد و ترجیح می‌دهد که معامله را واقع سازد. ظاهر این است که یک انسان معقول، کاری خلاف قصدش انجام نمی‌دهد. کسی که برخلاف این ظاهر عرفی مدعی است که مکره قصد نم
اصل عدم نقل و انتقال، اصل عدم صحت و فساد، دلیل فقاهتی است که در برابر ظاهر که دلیل ظنی است، محکوم است.
همچنین با وجود دلیل اجتهادی (اوفوا بالعقود) دلیل فقاهتی یا اصل عملی کاربردی ندارد.
مقتضی برای صحت عقد، موجود است؛ عقد مکره عقدی است که از شخص دارای اهلیت (قاصد، بالغ و عاقل) صادر می‌شود؛ معامله نیز بر چیزی واقع شده است که شرایط را داراست (مالیت داشتن، معلوم و معین بودن و …).
مکره همچون غیرمکره (مختار)، قاصد الفاظ است؛ تنها مانعی که در عقد مکره وجود دارد، عدم رضایت مالک است؛ که با رضای بعدی او جبران می‌شود.
عقد مکره، عقدی حقیقی و نه صوری است؛ اگر همه شرایط صحت عقد وجود داشته باشد و رضای مالک مفقود باشد، و بعد این شرط نیز فراهم گردد، عقد کامل، و اثر حاصل از آن جاری می‌شود
- عدم تشابه عقد مکره با عقد کودک :
در خصوص عقد مکره در مقایسه با عقد کودک و هازل، هرچند اجماع بر این است که مقصود از امر وفای به عقد، عقودی است که عبارات آن معتبر باشند و از اشخاصی صادر شود که اهلیت دارند (عبارات و عقود کودک غیرمعتبر هستند و بلکه وجود و عدم آنها مساوی است). اما باید اذعان داشت که مانع دخول عقد کودک که سلب عبارت او میباشد، لازم ذات عقد او و غیرقابل انفکاک است و چنین مانعی هرگز قابل زوال نیست.
اما مانعی که در عقد مکره وجود دارد، لازم ذات عقد او نیست؛ بنابراین قابل رفع است. در این صورت بدون تردید مشمول عموم وفای به عقد می‌شود.
۷- عدم تشابه عقد مکره با عقد هازل :
دلیلی برای مقایسه مکره با هازل وجود ندارد. هازل قصد ندارد و معاملهی او صوری است. بنابراین معامله‌ای وجود ندارد که اجازه بعدی در آن معتبر باشد. اما مکره جدی است و فقط رضایت ندارد که آن هم با اجازه بعدی می‌تواند مؤثر واقع شود.^[۵۱۲]
۸- تشابه عقد مکره با عقد فضولی :
عقد فضولی خصوصیتی ندارد و از ادله استنباط نمی‌شود که قابل تعمیم نباشد و بر عکس به اولویت می‌تواند در جهت تنفیذ عقد مکره باشد. این دلیل که غیرمالک عقد را منعقد کند، مزیتی محسوب نمی‌شود.^[۵۱۳]
اجازه در عقد فضولی، عقد جدیدی نیست؛ بلکه امضای عقد منعقد شده است.^[۵۱۴] حتی اگر اجازه را عقد جدیدی بدانیم، عقد فضولی و مکره مثل هم هستند و بلکه مکره مزیت دارد.^[۵۱۵]
این که فضول معامله را با حالت اکراه منعقد نمی‌کند، مزیتی برای او محسوب نمی‌شود. زیرا طیب نفس عاقد نه در اصل تحقق مفهوم عقد معتبر است و نه صحت و تأثیر آن در نقل و انتقال معتبر میباشد؛ آنچه در نقل و انتقال اثر دارد، طیب نفس مالک است و نه بیگانه و عاقد (از آن جهت که عاقد است و نه از آن جهت که مالک میباشد).^[۵۱۶]
بنابراین عقد فضولی مزیتی بر عقد مکره ندارد و بلکه به اولویت، عقد مکره صحیح است؛ چون، عقد مکره به مالک استناد دارد.^[۵۱۷]
۹- عدم لزوم مقارنت رضا با عقد :
برای عدم اشتراط مقارنت رضا با عقد، دلایلی مطرح شده است:
۹-۱- عقد مکره از جهت عقد بودن کمتر از سایر عقود نیست؛ زیرا مکره قاصد لفظ و معنا است، تنها قاصد معنای اسم مصدری عقد به شکل اختیاری نیست.^[۵۱۸]
۹-۲- لزوم مقارنت طیب نفس مالک با عقد، بهوسیلهی اصل عدم اشتراط نفی می‌شود^[۵۱۹]. در حقیقت شک در چنین شرطی به شک در اطلاق (وجوب وفای به عقد) و عدم آن برمی‌گردد. با وجود چنین شکی، اصل اطلاق اجرا می‌شود؛ درنتیجه وجوب شرط (مقارنت) دلیل می‌خواهد.^[۵۲۰] و اگر در ظاهر، اصل عدم اشتراط با اصل عدم صحت عقد در تعارض است، عموم وفای به عقد شامل عقد مکره می‌شود.^[۵۲۱] تنها مانعی که وجود دارد، اکراه است که پس از رفع آن، عقد مؤثر می‌شود.^[۵۲۲]
۹-۳- هرچند که خارج از این عمومات با توجه به سیره عقلا، اجماع و … یقین داریم که وجود طیب نفس لازم است؛ اما اینکه حتماً مقرون به عقد باشد، دلیلی وجود ندارد؛ پس طیب نفس به صورت شرط متأخر نیز مؤثر است.^[۵۲۳]
۹-۴- مقارنت طیب نفس با عقد، شرط صدق عقد نیست. لازمه چنین شرطی این است که بیع فضولی نباید بیع حقیقی باشد. در بیع فضولی نیز طیب نفس مالک بعد از عقد ملحق می‌شود.^[۵۲۴] در حالی که مشهور، این بیع را با تنفیذ مالک مؤثر می‌دانند و از روایات هم چنین استنباط نمی‌شود که بیع فضولی حکم تعبدی و خاص دارد.
۹-۵- اگر طیب نفس عاقد در هنگام معامله شرط باشد، باید بیع اشخاصی که به حق، مکره به معامله هستند، باطل و صوری باشد. ایشان باید بیع را به صورت تعبدی و دلیل خاص انشا کنند؛ نه به این دلیل که معامله آنها اثر دارد و سبب نقل و انتقال می‌شود.
این نتیجهگیری باطل است؛ زیرا به اجماع بیع مکره به حق صحیح است. تنها تفاوتی که بین مکره به حق و ناحق وجود دارد، این است که در اکراه به ناحق رضایت بعدی مالک شرط است و در اکراه به حق رضای بعدی شرط نیست.
۹-۶- حدیث «لایحل مال امرئ مسلم» الزاماً به معنی طیب نفس در حال عقد نمیباشد؛ بلکه در مقام بیان این مطلب است که تصرف در مال مردم جز با طیب نفس
آنها ممکن نیست و این زمانی است که نتیجه حاصل شده است (برای مثال مالکیت در عقد بیع)^[۵۲۵].

بررسی نقشه های زلزله شناسی کشور نشان میدهد که عمده مراکز استانها در مناطقی با خطر بالای زلزله قرار دارند [۴] به عنوان مثال پایتخت کشورمان تهران بر روی گسلهای زیادی بنا شده است. بر اساس داده های تاریخی، در منطقه تهران در پریودهای ۱۷۵ ساله، زلزله هایی به بزرگی ۰٫۷ ریشتر روی میدهد [۵] هم اکنون ۱۷۹ سال از آخرین زلزله ای که تهران را لرزانده می گذرد و بنابر تحقیقات انجام شده، زلزله آینده با احتمال ۷۰ درصد بیش از ۷ ریشتر قدرت خواهد داشت [۵] . مطالعات انجام شده بیانگر این مساله هستند که وقوع زلزله ای ۷ ریشتری در تهران منجر به مرگ بیش از یک میلیون و چهارصد هزار نفر و مجروح شدن چهار میلیون و سیصد هزار نفر خواهد شد [۶].
بررسی حوادث چند سال گذشته مشخص میکند که روش های پیش بینی، پیش گیری، امدادرسانی، بازسازی و … در کشور ما توانایی چندانی ندارند. مشاهدات انجام شده در مورد زلزله بم و زلزله مرزن آباد موارد ذیل را روشن می سازند [۷]
۱- اطلاع رسانی دقیقی در مورد چنین حوادثی وجود ندارد به طوریکه تا چند ساعت پس از لرزش تهران مرکز زمین لرزه مشخص نبود
۲- رسیدن نیروهای امدادی به منطقه حادثه دیده با تاخیر بسیار زیادی صورت میگیرد (نیروهای امدادی روسیه تنها ۳ ساعت بعد از زلزله بم در محل حاضر بودند در حالی که هلال احمر و سایر ارگانهای ذیربط تا شب حادثه به محل نرسیدند، همچنین در مورد برخی روستاهای حادثه دیده کمک رسانی بعد از سه الی چهار روز شروع شد.
۳- نیروهای مردمی که قبل از نیروهای امدادی به منطقه میرسند آموزشهای امدادی لازم را ندیده اند (گزارشهای بسیاری در مورد نقص عضوهای مصدومین به علت عدم آشنایی امدادرسانان به گوش میرسد.)
۴- هماهنگی بین گروه های امدادی مختلف وجود ندارد.
برای پیشگیری وقوع این مشکلات نیاز به برنامه ریزی برای کنترل بحران است. برنامه ریزی برای کنترل بحران از چهار مرحله تشکیل می‌شود: نخست باید حوادث ناگوار پیش‌بینی شوند، سپس باید برنامه‌های اقتضایی شامل مهندسی ساخت و ساز، برنامه ریزی فیزیکی، برنامه ریزی اقتصادی و سیاست گذاری تنظیم گردند، پس از آن باید گروه های مدیریت بحران سازماندهی شده و آموزش داده شوند، و سرانجام باید برای تکمیل برنامه‌ها بصورت عملی تمرین شود و برنامه های آموزشی اجرا شود [۵] و [۸].

با توجه به موارد مطرح شده و وضعیت کشور ایران از نظر خطر زلزله و عدم وجود برنامه ایی برای مدیریت بحران زلزله این پژوهش به دنبال اصلی زیر را مورد بررسی و توجه قرار میدهد
الف ) مکانیابی ایستگاه های فوریت پزشکی به هدف حداکثر کردن پوشش نقاط مورد تقاضا جهت کاهش تلفات خسارات جانی و کاهش زمان رسیدگی به نقاط آسیب دیده
ب ) تخصیص صحیح نیروهای امداد و نجات با هدف به حداکثر رساندن نقاط مورد تقاضا و کاهش خسارات مالی و جانی
الف ) مراکز خدمات فوریت پزشکی
خدمات فوریت های پزشکی به قسمتی از تمهیدات پزشکی گفته می شود که از بالین بیمار شروع و در اورژانس بیمارستان خاتمه می یابد. زنجیره ی اتفاقاتی که در یک فرایند عرضه ی خدمات فوریت های پزشکی انجام می گیرد شامل چهار مرحله است [۵] و [۸].
١. گزارش حادثه
٢. بررسی شدت حادثه
٣. ارسال وسیله
۴. عملیات پزشکی
هدف اصلی این مراکز کاهش مرگ و میر، معلولیت و رنجش انسان ها است،از آنجا که در اینگونه مسائل هدف نجات جان انسان ها می باشد، پیشنهادها و راهکارهایی که قادر به بهبود عملکرد این مراکز باشند، بسیار مورداستقبال واقع می شوند.یکی از مهمترین پارامترها در ارائه ی با کیفیت خدمات فوریت های پزشکی، زمان ارائه ی این خدمات است. محل استقرار این مراکز، نقش اساسی در کاهش زمان خدمت دهی به تقاضاها دارد.از این رو، تعیین این محل استقرار در سطح شهرها به خصوص در شهرهای بزرگ از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. تعیین محل مراکز از بین تعدادی مکان بالقوه و همچنین تعداد آمبولانس های موجود درهریک از این مراکز با بهره گرفتن از مدل های مکان یابی صورت می پذیرد و هدف این مدل ها عمدتاً به دست آوردن حداکثر پوشش تقاضا در سطح شهر با توجه به محدودیت زمان و بودجه می باشد. طی۳۰ سال گذشته تحقیقات و مطالعات گسترده ای در این زمینه صورت پذیرفته و مدل های متعددی نیز ارائه شده است.
اما پیش از انجام مدل سازی و یافتن محل این مراکز باید به دو نکته ی بسیار مهم که تاکنون چندان مورد توجه قرار نگرفته اند، پرداخته شود.اول آنکه چون تقاضا برای خدمات مراکز فوریت های پزشکی در سطح یک شهر، در زمان زلزله ، و در مناطق و زمان های مختلف دارای تغییرات قابل ملاحظه ای است، لازم است که برای پاسخ گویی به این تقاضاها ظرفیت مراکز خدمات فوریت های پزشکی نیز در مناطق و زمان های مختلف با توجه به تغییرات تقاضا تغییر کند؛ و از آنجایی که ظرفیت این مراکز وابسته به تعداد آمبولانس مستقر در هر مرکز است، بنابراین نیاز به بازآرایی آمبولانس ها دراین مراکز حیاتی می باشد.
دوم آنکه باتوجه به محدود بودن ظرفیت پذیرش مراکز خدمات فوریت های پزشکی و بیمارستان ها می بایست تقاضای موجود برای خدمات فوریت های پزشکی را به گونه ای به این مراکز و بیمارستان ها تخصیص داد که این محدودیت اساسی نیز رعایت شود.
به طور کلی براساس ویژگیهای کشور ایران، ۲۳ بحران پس از زلزله تعریف شده است. از جمله این بحرانها می توان به بحران امنیت، بحران کودکان بی سرپرست، بحران اطلاع رسانی و … اشاره کرد [۹] یکی از بحرانهای بعد از زلزله، بحران تخصیص منابع و تیمهای
امدادی است. تخصیص منابع پس از بحران از مواردی است که در کشور ما با مشکل مواجه است. در صورت تخصیص مناسب منابع پس از بحران میتوان از بسیاری از خسارتها پیشگیری کرد و آمار تلفات را کاهش داد.
با توجه به احتمال بالای وقوع زمین لرزه در ایران و اینکه در حال حاضر سیستم مدیریت بحران فاقد ابزاری مناسب برای مکانیابی صحیح ایستگاهای امداد و نجات و تخصیص امکانات و تیمهای امدادی به مناطق آسیب دیده است، پژوهشگر در این تحقیق به دنبال معرفی یک مدل برای تخصیص مناسب استفرار و جانمایی ایستگاه های امداد و نجات و وارائه مدلی جهت تخصیص صحیح نیروهای امداد و نجات جهت در زمان زلزله میباشد
۱-۴ اهداف عمده تحقیق
با توجه به مسائل ذکر شده و اهمیت خدماتی که مراکز خدمات فوریت های پزشکی و تخصیص صحیح نیروهای امداد و نجات در زمان و پس از زلزله جهت کاهش تلفات انسانی ارائه می دهند در این مطالعه قصد داریم با ارائه مدلی ریاضی و حل آن به سه سوال زیر پاسخ دهیم.
۱ - بهترین نحوه ی تخصیص تقاضا درهر دوره
هنگامی که زلزله رخ می دهد و در نتیجه با مرکز فرمان دهی خدمات فوریت های پزشکی تماسی برقرار می شود با توجه به دوره ی زمانی که در آن قرار داریم و منطقه ای که حادثه در آن رخداده است اپراتور باید بداند که ازکدام یک از مراکز خدمات فوریت های پزشکی می بایست آمبولانسی به محل حادثه اعزام کند و همچنین درصورتی که بیمار نیاز به انتقال به بیمارستان داشته باشد، آمبولانس باید وی را به کدام بیمارستان انتقال دهد.
۲ - بهترین نحوه بازآرایی چیدمان آمبولانس ها در دوره های مختلف
با توجه به وقوع زلزله و با توجه به به تغییرات تقاضا و سرعت تردد در دوره های زمانی و مناطق مختلف و به منظور پاسخ گویی مناسب به تقاضای بیماران، آمبولانس ها در هر دور هی زمانی چگونه بین مراکز خدمات فوریت های پزشکی توزیع شوند و در صورتی که نیاز به تغییر این توزیع بود، از کدام مرکز خدمات فوریت های پزشکی باید آمبولانس کم و به کدام یک افزوده شود.
۳ - بهترین نحوه تخصیص کارآمد نیروی امداد و نجات
با توجه به وقوع زلزله و استقرار مراکز فوریت پزشکی و تجهیز این مراکز و تعیین ظرفیت نیروی امداد و نجات برای هر مرکز که با توجه به وضعیت جغرافیایی و جمعیت نقاط تقاضا می باشند میتوان مسئله را حل کرد

سوالات تحقیق
۱-۵-۱ سوالات اصلی تحقیق
الف ( نحوه صحیح مکانیابیبرای مراکز خدمات فوریت های پزشکی چگونه است ؟
ب ( نحوه تخصیص تقاضای موجود برای خدمات فوریت پزشکی بین مراکز بیمارستانهای مختلف چیست ؟
ج ( باز آرایی آمبولانسها در مراکز خدمات امداد و نجات چگونه شکل می گیرد ؟
د ( نحوه تخصیص صحیح نیروهای امداد و نجات برای مناطق آسیب دیده چگونه انجام می شود ؟
۱-۵-۲ سوالات فرعی تحقیق
الف ( آیا مکانیابی ایستگاه های امداد و نجات در زمان زلزله موثر است؟
ب ( آیا تخصیص بهینه نیروهای امدادی در هنگام بحران )زلزله ( موثر است ؟
ج ( بین مکانیابی ایستگاه های امداد و نجات و کاهش صدمات ناشی از زلزله رابطه وجود دارد؟
د ( بین تخصیص بهینه و کاهش تلفات در هنگام بحران ) زلزله ( رابطه وجود دارد؟
۱- ۶ روند ارائه مطالب
در ادامه و در فصل دوم به مرور ادبیات موضوع و مطالعاتی که تاکنون در این زمینه انجام شده است پرداخته می شود. در فصل سوم پس از تشریح مسئله موجود و ذکر تمامی نکات و مفاهیم مربوط به آن اقدام به ارائه مدلی ریاضی از مسئله شد. در این فصل تعریف مسئله و مدل سازی آن به تفصیل بیان می شوند. همچنین نشان میدهیم که در نظر گرفتن مسئله به صورت پویا کاملا ضروری است و منجر به بهبودی چشم گیر در پوشش دهی می گردد.
به دلیل پیچیدگی بسیار بالای مدل ارائه شده و نیاز به حافظه ی بالا به منظور حل آن، و در نتیجه ناتوانی روش حل دقیق ریاضی در به دست آوردن جواب در بسیاری از نمودها، در فصل چهارم ، روش ابتکاری ارائه و مراحل آن به طور کامل بیان می شود.
در فصل پنجم توضیحاتی در مورد مسائل آزمایشی، مشخصات نرم افزار و زبان برنامه نویسی به کار رفته و نیزمشخصات کامپیوتر مورد استفاده، ارائه شده و پس از آن به تجزیه و تحلیل جواب های حاصل از مدل ریاضی والگوریتم پیشنهادی پرداخته می شود. همچنین با بررسی نتایج حاصل از الگوریتم ارائه شده ، نشان داده می شودکه این الگوریتم دارای کارایی بالا است.
در فصل ششم نیز به نتیجه گیری و بیان دستاوردهای تحقیق پرداخته و در پایان نیز پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی در این زمینه بیان می شود.
فصل دوم
مروری بر ادبیا ت موضوع
۲-۱ مقدمه

با بهره گرفتن از معادله (۵-۳۴) و جایگزینی  در داخل معادله (۵-۳۲) عبارتی برای هزینه نهایی حقیقی بدست می ­آید:

(۵-۳۵)
تولیدکنندگان کالاهای واسطه­ا­ی با مسئله­ دیگری نیز روبرو هستند. در هر دوره تنها بخشی از آن‌ها یعنی معادل با (  ) از بنگاه­ها (که به صورت نرمال انتخاب می­شوند) می­توانند به صورت بهینه قیمت­هایشان را تعدیل کنند (کالو ۱۹۸۳). برای بنگاه­هایی که نمی ­توانند بهینه­یابی کنند، قیمت­ها با تورم دوره قبل شاخص­بندی می­ شود:
(۵-۳۶)
که  پارامتری است که درجه شاخص­بندی قیمت را مشخص می­ کند. مسئله حداکثرسازی سود تنزیل شده انتظاری بنگاه به صورت زیر می­باشد:

که با توجه به تابع تقاضای کالای واسطه­ای به وسیله تولیدکنندگان نهایی حداکثر می­ شود:

شرط مرتبه اول برای قیمت بهینه  به صورت زیر است^[۲۶۸]:
(۵-۳۷)
با فرض بر اینکه در هر دوره زمانی بخشی از بنگاه­ها می­توانند قیمت­های خود را به صورت بهینه تنظیم کنند و بقیه قیمت­های خود را با بهره گرفتن از نرخ تورم گذشته شاخص­بندی می­ کنند، شاخص قیمت کل مطابق با متوسط وزنی زیر است:

(۵-۳۸)
ترکیب معادلات (۵-۳۷) و (۵-۳۸) منجر به معادله­ای برای نرخ تورم داخلی می­ شود که به منحنی فیلیپس هیبریدی کینزین­های جدید مشهور است:
(۵-۳۹)
اگر قیمت­ها کاملاً انعطاف­پذیر باشند (  ) و مارک آپ قیمت صفر باشد، معادله قبلی به معادله­ای که در آن هزینه نهایی حقیقی مساوی با یک است، تبدیل می­ شود.
۵-۲-۲-۲- واردکنندگان
واردات و صادرات بر اساس مدل آدولفسون^[۲۶۹] (۲۰۰۷) می­باشد. بخش واردات شامل تعداد زیادی بنگاه می­باشد که کالای همگن را از خارج خریداری می­ کنند و در عوض آن را تبدیل به کالاهای متمایز می­ کنند (این کار با بهره گرفتن از برند سازی انجام می­ شود). این کالاهای متمایز سپس به خانوارهای داخلی و با توجه به مسئله چسبندگی پول ملی^[۲۷۰] فروخته می­ شود. بنگاه­ها کالاهای همگن را در قیمت  خریداری می­ کنند (CPI خارجی). چارچوبی که در اینجا برای بنگاه­های وارداتی در نظر گرفته شده است با چارچوب بنگاه­های واسطه­ای در مورد تنظیم قیمت یکسان است.
بخشی از واردکنندگان  می­توانند در هر دوره بهینه­یابی کنند. برای آن دسته از بنگاه­هایی که نمی ­توانند بهینه­یابی کنند قیمت به صورت زیر تعیین می­ شود:
(۵-۴۰)
درجه شاخص­بندی قیمت کالاهای وارداتی می­باشد. شاخص قیمت کالاهای وارداتی به صورت زیر می­باشد:
(۵-۴۱)
و معادله مارک آپ قیمت کالاهای وارداتی به صورت زیر می­باشد:
(۵-۴۲)
کالاهای وارد شده ترکیبی پیوسته از j کالای وارداتی متمایز می­باشد که هر یک به وسیله بنگاهی متمایز و با قیمت  عرضه می­ شود و از یک تابع CES به صورت زیر تبعیت می­ کنند:

این معادله دلالت بر این دارد که تقاضا برای کالاهای وارد شده به صورت زیر است:

بنگاه­های وارد کننده سود خود را با توجه به محدودیت چسبندگی قیمت کالو (۱۹۸۳) حداکثر می­ کنند. برای این منظور جریان سود تنزیل شده بنگاه­های وارداتی را در نظر می­گیریم و سپس آن را نسبت به تابع تقاضای کالای وارداتی برای بنگاه j حداکثر می­کنیم:
(۵-۴۳)
که در آن:
(۵-۴۴)
که در آن  شاخص قیمتی مصرف کننده برای کشورهای خارجی،  شاخص قیمت کالاهای وارداتی و  نرخ ارز اسمی می­باشد. علاوه بر این معادله قیمت کل برای کالاهای وارداتی به صورت زیر است:
(۵-۴۵)
که در آن  تورم ناشی از قیمت کالاهای وارداتی در دوره قبل و  قیمت بهینه واردات می­باشد.
با ترکیب معادله (۵-۴۵) با شرط مرتبه اول بدست آمده از مسئله (۵-۴۳) معادله تورم در شکل لگاریتم خطی به صورت زیر بدست می ­آید:
(۵-۴۶)
۵-۲-۲-۳- صادرکنندگان
بنگاه­های صادرکننده کالای نهایی داخلی را خریداری نموده و آن را به وسیله برند سازی متمایز می­ کند. آن‌ها مجموعه ­ای از کالاهای متمایز را به خارجی­ها می­فروشند؛ لذا هزینه نهایی اسمی قیمت کالاهای داخلی (  ) است.
مجدداً مسئله بنگاه­های صادراتی همانند چارچوب کالو (۱۹۸۳) می­باشد. بخشی از صادرکنندگان  می­توانند در هر دوره بهینه­یابی کنند. برای آن دسته از بنگاه­هایی که نمی ­توانند بهینه­یابی کنند قیمت به صورت زیر تعیین می­ شود:
(۵-۴۷)
درجه شاخص­بندی قیمت کالاهای صادراتی می­باشد. شاخص قیمت کالاهای صادراتی به صورت زیر می­باشد:
(۵-۴۸)
و معادله مارک آپ تصادفی قیمت کالاهای صادراتی متمایز به صورت زیر می­باشد:
(۵-۴۹)
که در نتیجه تابع تقاضای بنگاه صادراتی j به صورت زیر بدست می ­آید:

که در آن  شاخص قیمت کالاهای صادراتی بر حسب پول ملی بازار صادراتی می­باشد.
بنگاه­های صادرکننده سود خود را با توجه به محدودیت چسبندگی قیمت کالو (۱۹۸۳) حداکثر می­ کنند. برای این منظور جریان سود تنزیل شده بنگاه­های صادراتی را در نظر می­گیریم و سپس آن را نسبت به تابع تقاضای کالای صادراتی برای بنگاه j حداکثر می­کنیم:
(۵-۵۰)
که در آن:
(۵-۵۱)
علاوه بر این معادله قیمت کل برای کالاهای وارداتی به صورت زیر است:
(۵-۵۲)
با ترکیب معادله (۵-۵۲) با شرط مرتبه اول بدست آمده از مسئله (۵-۵۰) معادله تورم در شکل لگاریتم خطی به صورت زیر بدست می ­آید:
(۵-۵۳)
فرض می­ شود که اقتصاد ایران نسبت به بخش خارجی کوچک می­باشد و لذا نقش کوچکی در واردات خارجی کل بازی می­ کند.

مدیران باید اهداف سازمانی ای را ایجاد نمایند که ویژه باشند. اهداف ویژه دقیقاً مشخص می کنند که چه کاری باید انجام شود؛ چه کسی باید آن را انجام دهد و در چه چارچوب زمانی باید انجام شود.
مدیران باید اهداف سازمانی ای را ایجاد نمایند که دست یافتنی باشند. تمام اعضای سازمان باید اهداف سازمانی را تحقق پذیر بپندارند.
مدیران باید اهداف سازمانی را ایجاد نمایند که انعطاف پذیر باشند. اهداف باید با این درک برقرار شوند که ممکن است نیاز به اصلا ح داشته باشند. اهداف معمولا ً با تغییر محیط سازمانی، دچار دگرگونی می شوند.
مدیران باید اهداف سازمانی ای را ایجاد نمایند که قابل اندازه گیری باشند. هدف قابل اندازه گیری که گاه هدف عملیاتی نیز نامیده می شود هدفی است که به گونه ای بیان شود که تلاش برای رسیدن به آن بتواند با خود هدف مقایسه شود تا معلوم گردد آیا واقعاً تلاش به هدف رسیده است یا خیر.

مدیران باید اهداف سازمانی را ایجاد نمایند که در جهت دستیابی به اهداف کارکنان باشد و کارکنان هدف خود را در رسیدن به اهداف سازمانی بنگرند.
مدیران در ایجاد اهداف سازمانی بایستی که کارکنان را در تدوین این اهداف درگیر نمایند.
اصلاح و تعریف دقیق ساختار سازمانی
ساختار سازمانی بایستی به نحوی تدوین و اصلاح گردد که هر یک از کارکنان در قالب آن ، توانایی انجام کارهای خود را داشته باشند. بنابراین به این منظور می توان با بهره گرفتن از شرح شغل و شرایط احراز مجدد و همچنین باز مهندسی کار شرایط را به نحوی تدوین و اصلاح نمود تا ویژگی های ذیل را در آن رعایت شود :
مدیران باید ساختار سازمانی ای را ایجاد نمایند که منعطف باشد.
مدیران باید ساختار سازمانی ای را ایجاد نمایند که به کارکنان در دستیابی آنان به اهداف سازمانی کمک کننده باشد.
مدیران باید ساختار سازمانی ای را ایجاد نمایند که تقسیم کار را به درستی در بین واحدهای مختلف و نیز در بین افراد ، ایجاد نماید.
تعریف مناسب هدف های هر واحد به صورت منحصر به فرد .
مشخص نمودن زنجیره فرماندهی در سازمان
اصلاح سیستم پاداش سازمانی
تدوین درست سیستم پاداش در سازمان باعث ایجاد انگیزش و عملکرد بهتر افراد و نیز بالا بردن بهره وری در سازمان می شود. اصولا روش های پاداش و تنبیه به صورت های مختلفی هستند . گاهی ممکن است یک تذکر یا اخطار و یا پاداش باشد و گاهی ممکن است از روش های فیزیکی و غیر فیزیکی استفاده شود . در هر حال باید پاداش را وسیله ای برای انجام بهتر کارهای سازمانی و به عنوان مشوقی برای بهتر شدن دائمی کارکنان استفاده نمود . بنابراین یک مدیر یا یک مسئول زمانی می تواند در اهدافش موفق باشد که از سیستم پاداش مناسب استفاده نماید. برای رسیدن به این هدف، رعایت موارد ذیل ضروری می باشد :
پاداش باید زمانی اجرا گردد که افراد قبلا” به وظایف خود آشنا بوده باشند ، بنابراین در ابتدا بایستی وظایف افراد به درستی مشخص گردد.
استفاده برنامه مزایای انعطاف پذیر که به کارکنان اجـــــازه دهد تا مزایایی را که می خواهند، انتخاب کنند. به جای اینکه مدیریت حق انتخاب را برای آنها داشته باشد حق انتخاب در دست خود کارکنان باشد.
استفاده از مرخصی همراه با حقوق برای برخی از افراد ایجاد انگیزه می کند. درچنین برنامه ای افراد در مقابل عملکرد مطلوب ازسوی سرپرست خود مرخصی همراه با حقوق دریافت می کنند.
پاداش بر مبنای نظارت و ارزشیابی به کارکنان داده شود تا توانایی تاثیر گذاری داشته باشد .
در پاداش باید عدالت را رعایت کرد و تمایزی بین افراد ایجاد ننمود.
پاداش باید بلافاصله بعد از رفتار مناسب صورت پذیرد .
پاداش باید با عمل مورد نظر تناسب داشته باشد و بر اساس کار درستی که انجام گشته داده شود.
پاداش باید در شرایط زمانی و مکانی خاص خود ، صورت بگیرد .
سیستم پاداش باید همواره وجود داشته باشد. به صورتی که کارکنان آن را مقطعی نپندارند.
ایجاد و اصلاح مکانیزم های مفید
هدف از انجام این کار ، به وجود آوردن شرایط مساعدی برای بهتر انجام دادن کار کارکنان در سازمان می باشد. در واقع مدیریت با فراهم نمودن این اصول باعث بهبود جو فیزیکی و روانی سازمانی برای بهتر شدن شرایط کاری کارکنان می شود. این مولفه شامل هر نوع عملی از اعمال مدیریتی می باشد که باعث بهتر شدن و بالا رفتن عملکرد در بخش های مختلف سازمانی می شود که این اعمال را می توان رعایت موارد ذیل دانست :
استفاده از کارکردهای مدیریتی از قبیل کنترل و برنامه ریزی جهت رفع مشکلات ، گلوگاه ها و نیز نامنظمی ها.
استفاده از صندوق های پیشنهادها برای توجه داشتن به مشکلات کارکنان و نیز مطلع گشتن از مشکلات احتمالی.
برگزاری منظم جلسات بین مدیریت و اعضای سازمان و استفاده از روش های مختلف توفان مغزی و غیره به منظور کسب ایده و کسب روش های جدید رشد و ترقی.
استفاده موثر از سیستم های مدیریت اطلاعات جهت بهبود و در اختیار قرار گرفتن اطلاعات مناسب هر بخش و هر فرد در زمان مناسب، به شکلی که این اطلاعات به روز ، خلاصه و مرتبط با نیاز هر قسمت باشد.
به روز کردن سیستم های اداری و فرایندهای انجام کار.
۵-۵-۲-۲- پیشنهادهایی برای شرایط ناشی از سبک تفکر تحلیلی
اصلاح نقش رهبری
در اصلاح این نقش ، بایستی مدیران توانایی تغییر در سبک هایی از قبیل سبک های تفکر ، شخصیتی و رهبری خود تغییراتی ایجاد نمایند و یا با بهبود نقش های مدیریتی خود می توانند در تغییر شرایط مفید واقع شوند. این تغییرات بایستی در جهت بهبود و نیز اصلاح و تقویت نقش مدیر به عنوان رهبر شود که می توان در ذیل خلاصه نمود:
تبدیل شدن به رهبری تحول گرا در سازمان که بتوان با تأکید بر فرایند ایجاد و تقویت تعهد و سر سپردگی پیروان به اهداف سازمان و تقویت آنان در رسیدن به این اهداف است. برای رهبران تحول گرا جاذبه شخصی لازم است ولی کافی نیست.
توجه مدیر به عنوان رهبر یک سازمان به اهداف طولانی مدت .
داشتن نقش حمایت کننده گی برای افراد زیر دست ، تا به عنوان تکیه گاهی در برابر مشکلات عمل نمایند.
ایجاد اعتماد رهبر و پیروان برای پیشبرد اهداف سازمانی.
کمک به زیردستان برای پذیرفتن مسئولیت بیشتر، برای پیشرفت فردی و سازمانی.
نفوذ مطلوب که باعث می شود تا رهبران به عنوان مدل هایی از نقش و الگوی رفتار برای پیروان باشند.
ایجاد بازخور به معنای انعکاس منظم و مستمر فعالیت ها برای یادگیری و تقسیم یادگیری در سازمان.
اصلاح ارتباطات سازمانی
ارتباطات درون یک سازمان ، همانند رگ ها در بدن انسان عمل می نمایند . در واقع مواد و انرژی و تمام عواملی که برای ادامه حیات مورد نیاز است را حفظ و به چرخش در می آورد. بنابراین اصلاح این عامل بر اساس روند کاری درون یک سازمان تاثیر گذار است و بر این اساس پیشنهادهایی می گردد:
برگزاری همایش های غیر رسمی کارکنان در مناسبت های مختلف.
تشکیل یک گروه کاری برای ارتباط و هماهنگی بیش از دو واحد در سازمان . بدین وسیله باعث هماهنگی بین واحدهای مختلف می شود.
استفاده از فناوری اطلاعات به منظور ردوبدل کردن اوراق ، اسناد و مدارکی است که باید بر آن اساس مساله ای را حل نمود یا تصمیم خاصی را گرفت.
استفاده از فرایندهای جامعه‌پذیری؛ در هر سازمانی فرایندهای ادراکی و رفتاری گوناگونی صورت می‌گیرد؛ که از طریق آن‌ها افراد به ‌سازمان می‌پیوندند و با آن یکی شده و در آن می‌مانند. یکی از این فرایندها جامعه‌پذیری است که سازمان‌ها سعی می‌کنند؛ از طریق فرایندهای رسمی و غیررسمی جامعه پذیری بر انطباق افراد تأثیر بگذارند و فرد را جزئی از سازمان کرده و فرد را در اتفاقات درونی سازمان سهیم نمایند.
استفاده از فرایندهای مدیریت تعارض به منظور جلوگیری و حل تعارص های به وجو آمده در سازمان ، که مخرب ادامه ارتباطات موثر در سازمان می باشد.
اصلاح شرایط نگرش به تغییر در سازمان

د) اختیار خرید سهام :
اختیارخرید سهام یک نوع اوراق بهادار است که دارنده آن، حق خرید تعداد معینی از سهام عادی شرکت را به قیمت معینی دارد. کسی که چنین اختیاری را به دست می آورد مجبور به خرید آن سهام نیست. این گواهی امتیاز خرید سهام در بازار، قابل خرید و فروش است. اگر صاحب این اختیار بخواهد از حق امتیاز خود استفاده کند، باید برگه اختیار را با مقداری کافی پول نقد برای شرکت بفرستد و تقاضای سهام کند. شرکت سهام مورد درخواست را به آدرس وی ارسال می کند.

انتشار گواهی اختیار خرید سهام منبعی اصلی برای تأمین سرمایه شرکت به حساب نمی آید. ولی شرکت می تواند با بهره گرفتن از آن اوراق قرضه خود را با اعطای چنین اختیاری به خریداران اوراق قرضه راحت تر به فروش برساند.
اختیار خرید سهام دارای ویژگی هایی است که مهم ترین آن ها عبارتند از:
۱)غالبا این نوع اختیاربه صورت یک برگه جداگانه به اوراق قرضه الصاق می شود. انتشار برگه خرید به این صورت به اصطلاح وسیله ای برای تسهیل فروش اوراق قرضه می نامند. خریدار اوراق قرضه این برگه‎ها را جدا می کند. گاهی برگه های مربوط به اختیار هزینه سهام رابه عنوان حق العمل موسسات تأمین سرمایه می دهند تا چنآن چه استقبال خوبی از خرید سهام عادی شد، ‌آن ها بتوانند سهام بیشتری را از شرکت بگیرند و به فروش برسانند. فراتر آن که، یک شرکت جدید التاسیس به وام دهندگان که سرمایه شرکت راتأمین می کنند برگه های اختیار خرید سهام اعطاءمی کند تا آن ها هم در موفقیت وسود آوری شرکت سهیم باشند.
۲) تعداد سهامی که می توان با استفاده ازاختیار خرید سهام خریداری کرد در برگه های مربوطه قید می شود.
۳) قیمتی که دارنده اختیار خرید باید برای خرید یک سهم بپردازد، در برگه اختیار خرید سهام قید می شود، این قیمت می تواند در طول عمر اختیار خرید ثابت، یا طبق فرمول خاصی متغیر باشد.
۴) معمولا صاحب اینگونه اختیار در یک دوره مشخص زمانی می تواند از این حق استفاده کند. بدیهی در پایان دوره این اختیار هیچ ارزشی نخواهد داشت. در برخی موارد مدت زمانی که می توان از این اختیار استفاده کرد نامحدود است.
۵) گواهی اختیار خرید سهام قابل بازخرید نیست. دارنده آن ها حق رای(در مجمع عمومی و انتخاب هیئت مدیره ) ندارد. هیچگونه سود سهام یا بهره به آن ها تعلق نمی گیرد.
استفاده از گواهی سهام ( اختیار خرید سهام ) به منظور تامین بلند مدت اثراتی بر ساختار مالی شرکت دارد که با اثرات استفاده از اوراق بهادار تفاوت دارد. اگر شرکتی اوراق قرضه قابل تبدیل انتشار دهد و تبدیل آن را اجباری کند، بدهی به وسیله حقوق صاحبان سهام جایگزین می شود در حالی که با انتشار اوراق قرضه به ضمیمه گواهی سهام چنین چیزی مصداق نخواهد داشت. وقتی که گواهی سهام مورد معامله قرار گیرد، اوراق قرضه شرکت کنار گذاشته نمی شود و در عوض دارنده گواهی سهام در مقابل خرید سهام عادی مبلغ بیشتری به شرکت پرداخت می کند. بدین ترتیب بدون اینکه براوراق بهادار با درآمد ثابت تأثیری گذاشته شود گواهی سهام باعث افزایش نقدینگی شرکت می شود. این ویژگی گواهی سهام بر عایدی هر سهم و نیز ساختار سرمایه شرکت اثر می گذارد. ( جان جی، ۱۳۷۴، ‌ص ۹۵)
شرکت ها معمولا برگه های اختیار خرید سهام را به عنوان وسیله ای برای تأمین مالی نمی فروشد، ولی در هر صورت صاحبان این برگه ها از اختیار خود استفاده کرده، سهام جدید می خرند، ‌لذا نوعی تامین مالی انجام می گیرد. مزایای آن به شرح زیر است :
۱) تقاضا برای اوراق قرضه ای که برگه اختیار خرید سهام پیوست آن ها است، افزایش یافته نتیجه این که هزینه سرمایه اوراق بهاداری که برگه اختیار خرید پیوست آن ها است کاهش می یابد.
۲) شرکتی که برگه اختیار خرید منتشر کرده است هیچگاه از استفاده این حق مطمئن نیست، لذا اگر این اختیارات استفاده شود سرمایه شرکت افزایش یافته و شرکت به منابع تأمین مالی دائمی دست می یابد.
۳) با استفاده مردم از این حق تعداد سهامی که در دست مردم است افزایش یافته و نسبت وام به حقوق صاحبان سهام شرکت کاهش می یابد.
۴) با بهره گرفتن از اختیار خرید سهام عادی، سود هر سهم کاهش یافته و دست کم به صورت موقت از میزان پرداخت سود سهام نقدی کاسته می شود.
معایب اختیار خرید سهام را نیز می توان به قرار زیر دانست :
۱) با بهره گرفتن از اختیار خرید سهام تعداد آرای سایر سهامداران افزایش یافته و موجب تضعیف موقعیت مدیران و سهامداران عمده می شود.
۲) حق استفاده از برگه اختیار خرید سهام عادی دوره مشخصی دارد. چنان چه در این دوره استفاده نشود ارزشی نخواهد داشت.
۳) باعث کاهش سود هر سهم می شود.
سودهای توزیع‌نشده شرکت
شرکت های مختلف به دلایل گوناگون می‌توانند بخشی از سود خود و یا تمامی آن را بدون آن که بین سهامداران تقسیم کنند به استفاده‌هایی برسانند. این کاربرد در موارد زیر مشهور است:

 

• • خرید تجهیزات جدید

 

• • تعویض ماشین‌آلات فرسوده با جدید

 

• • پرداخت دیون

 

• • ارتقاء سطح تکنولوژی تولید

 

زمانی که سود تقسیم نشده به عنوان یک منبع مالی مورد استفاده قرار می گیرد تأمین مالی از درون شرکت صورت گرفته و یا خود تأمین مالی انجام شده است. میزان استفاده از آن اولاً به سودآور بودن شرکت بستگی دارد که شرایط اولیه است ودر ثانی میزان سودی که شرکت در یک دوره معین به دست آورده عامل مهم دیگری در زمینه استفاده از تأمین مالی داخل شرکت است. نحوه استفاده از سود توزیع نشده در داخل شرکت از طریق مقایسه زمینه‌های کاربردی آن انجام می شود. به عبارت دیگر مدیریت شرکت سودهای توزیع‌نشده را در زمینه‌هایی مورد استفاده قرار می دهد که منافع بیشتری برای شرکت فراهم کنند مثلاً پرداخت دیون شرکت بوسیله سودهای تقسیم نشده و یا خرید دارائی های جدید به وسیله این سودها از طریق نتایج حاصله برای شرکت بررسی می‌گردد. در صورتی که سودتقسیم‌نشده صرف پرداخت دیون شرکت گردد سبب کاهش هزینه‌های بهره‌شرکت خواهد شد و در صورتی که صرف خرید ماشین آلات و دارائی های جدید گردد باعث افزایش درآمدهای شرکت خواهد شد. مقایسه این دو وضعیت از طریق مقابله ورود و خروج سالیانه پول های صرف شده در یک زمینه قابل بررسی و برآورد است مگرآن که اختصاص سود تقسیم نشده در یک زمینه معین الزام قانونی داشته‌ باشد.
از نظر تئوری هدف از باقی گذاشتن سود در داخل شرکت کاهش نسبت بدهی به سرمایه است تا آن که شرکت در وضعیت بهتری قرار گیرد و نسبت یاد شده تا حدالمقدور کاهش یافته و امکان گرفتن وام جدید فراهم آید و یا آن که شرکت از نظر پرداخت دیون خود در موقعیت بهتری واقع شود. رویه متعارف در بازار مالی نپرداختن وام از سوی بانک ها و مؤسسات مالی به شرکت هایی است که نسبت بدهی به سرمایه آن ها در سطح بالائی قرار گرفته‌است. چنان چه در شرایط ویژه‌ای به شرکت های دارای این ویژگی، یعنی دارا بودن نسبت بدهی به سرمایه با بهره وامی هم داده‌شود بهره این وام نسبت به بهره جاری در بازار زیادتر خواهد بود چون که ریسک عدم پرداخت وام از سوی شرکت زیادتر است. به طور کلی در آن دسته از شرکت های تولیدی که فعالیت آنان در حال گسترش است، باقی گذاشتن سود در درون شرکت و تقسیم نشدن آن بین سهامداران یا شرکاء در وضعیت‌های زیر مورد استقبال قرار می گیرد:

 

• • در شرایطی که انتشار سهام جدید میسر نباشد و یا اوراق قرضه به دلایل گوناگون نتوانند منتشر شوند ویا آنکه سهامداران موجود با انتشار سهام جدید و یا اوراق قرضه موافقت ننمایند در این صورت باقی گذاشتن سود در شرکت به عنوان یک راه‌حل منطقی پذیرفته می شود.

 

• • در بعضی موارد سودآوری سرمایه شرکت درحدبالا و مطلوبی قرار دارد به عبارت دیگر بهره‌وری سرمایه‌ شرکت بسیار مطلوب است بنابراین باقی گذاشتن سود در شرکت و تأمین توسعه فعالیت از طریق سود تقسیم نشده کاملاً سودآور و مورد ترجیح است در این حالت معمولاً سود حاصله هم دارای حجم قابل توجیهی است و می تواند در توسعه فعالیت شرکت نقش مهمی ایفا نماید.

 

• • گاهی سهامداران شرکت علاقه ندارند که سهامداران جدید به شرکت اضافه شوند و کنترل آن ها برروی شرکت محدود نمایند و یا حق رأی آن ها را تقلیل دهند در این صورت باقی گذاشتن سود در شرکت یک راه‌حل مطلوب به شمار خواهد آمد.

 

• • بر اثر وجود شرایط رکورد اقتصادی کاهش قیمت بازار سهام شرکت ها بطور موقت کاهش می‌یابد و انتظار شرکت آن است که در دوره‌های آینده قیمت سهام شرکت دوباره افزایش پیداخواهد کرد. در دوره‌هایی که قیمت بازار سهام یک شرکت کاهش می‌یابد هزینه آن سهام برای صاحبان سهام زیادتر می شود و اگر سهام جدید انتشار یابد میزان هزینه سهام قبلی گسترده‌تر وبیشتر خواهد شد برای جلوگیری از این عارضه، سود شرکت می تواند بین سهامداران تقسیم نگردد و به عنوان یک منبع مالی مورد استفاده قرار گیرد.

 

• • در صورتی که سود حاصله در یک دوره بین سهامداران و یا شرکاء شرکت توزیع شود طبق قانون کار باید هر سهم از سود متعلق به خود مالیات پرداخت کند این مالیات که از صاحبان سهام گرفته‌ می شود در بعضی کشورها و یا در بعضی شرایط اقتصادی زیاد است به طوری که سهامداران تمایل ندارند مالیات زیادی پرداخت کنند ولی در مقابل اگر این سود در شرکت باقی بماند درآمدهای آن برای سهامداران منافع مهمی را ایجاد می‌کند که یکی از این منافع درآمد مطلوب است و دیگری نرخ مالیات کمتری است که به عواید این درآمد مطلوب نسبت به سهم سودها تعلق می‌گیرد. سود انباشته از سودهای باقی مانده در واحد انتفاعی پس از پرداخت سود سهام تشکیل می شود.

 

تفاوت عمده میان سود انباشته و دو منبع تأمین مالی دیگر این است که سود انباشته به مبلغ موجود محدود می باشد و ضمنا مستلزم تحصیل وجوه از اشخاص خارج از واحد انتفاعی (اعطا کنندگان تسهیلات و سهامداران جدید)نیست و اما تأمین مالی از طریق سود انباشته موجب کاهش سود سهام قابل پرداخت به سهامداران فعلی خواهد شد. به بیان دیگر در دسترس بودن سود انباشته نه تنها به سود های تحصیل شده توسط واحد انتفاعی بستگی دارد بلکه با سیاست پرداخت سود سهام آن نیز مرتبط است. واحدهای انتفاعی معمولا از کاهش سطح پرداخت سود سهام خود حتی در مواقعی که موقتا سود کاهش یافته است نیز پرهیز می کنند. این قبیل سیاست های موجب می شود که سود انباشته در دسترس به تناسب تغییر در سود شدیدا نوسان نماید. بنابراین مدیر مالی نمی تواند برای تأمین مالی سرمایه گذاری های انتفاعی تنها بر سود انباشته اتکاء کند. اگرچه تأمین مالی از روش سود انباشته موجب کاهش وجوه قابل پرداخت به شکل سود سهام می شود اما وجوه در دسترس برای پرداخت سود سهام به سهامداران فعلی را در آینده افزایش خواهد داد. دلیل این افزایش این است که چنان چه واحد انتفاعی به جای سود انباشته از منابع تأمین مالی خارج از واحدها ی انتفاعی استفاده کند. لازم است نوعی بازده برای این منابع فراهم نماید. مثلا چنان چه از اعتبار استقراض و تسهیلات مالی استفاده شود، لازم است هزینه استقراض یا سود متعلق به آن به اعطا کنندگان وام، اعتبار و تسهیلات مزبور پرداخت شود که پول در دسترس برای پرداخت آتی سود سهام را کاهش خواهد داد. استفاده از سهام ممتاز نیز پرداخت سود سهام ممتاز را در آینده ایجاب می کند. تأمین از محل انتشار سهام عادی نیز مستلزم پرداخت سود سهام به سهامداران سابق و سهامداران جدید در آینده خواهد بود. (احمدی، ۱۳۸۶)
لازم به یاد آوری است که واحدهای انتفاعی برای تامین مالی سرمایه گذاری های خود تنها به سود نگهداری شده از محل سود سال جاری اکتفا نمی کنند. بلکه بسیاری از مدیران نیازهای سرمایه گذاری های خود را برای چند سال آینده پیش بینی و بر اساس آن شروع به انباشت سود و سرمایه گذاری های موقت آن در دارائی های مالی می کنند تا هنگام نیاز برای تأمین مالی پروژه های سرمایه گذاری طرح ریزی شده و از آن استفاده نمایند.
صرف نظر کردن از اجرای یک پروژه سرمایه گذاری سود آوری مسلما به صرفه سهامدارن نیست مگر این که هیچ راهی برای تأمین مالی آن با هزینه ای معقول وجود نداشته باشد. استفاده بیش از حد استقراض نیز موجب افزایش مخاطره شرکت و کاهش ارزش سهام شرکت در بورس خواهد شد. بنابراین منبع تأمین مالی می تواند سود انباشته ( که معنای پرداخت سود سهام کمتر است) یا انتشار سهام عادی جدید باشد. به نظر بسیاری از مدیران مالی و صاحب نظران تئوری مالی و مدیران واحدهای انتفاعی، دریافت سود سهام کمتر و پرهیز از انتشار سهم عادی جدید به مصلحت سهامداران فعلی است. نظریه مذکور در بالا بر دلایل زیر مبتنی است که اهمیت نسبی هر یک به شرایط ویژه شرکت مورد نظر بستگی دارد. ( شباهنگ، ۱۳۷۳، ‌ص ۱۹، ‌۲۴۰)
استفاده از سود انباشته دارای مزایایی به قرار زیر است :
۱) چنان چه واحد انتفاعی به جای پرداخت سود سهام و انتشار سهام عادی جدید، سود شرکت را نگهدارد، قیمت سهم عادی در بازار بالاتر خواهد بود. زیرا سود هر سهم و سهام آتی در صورت عدم انتشار سهام جدید بیشتر است.
سهامداران فعلی نیزمی توانند از طریق فروش بخشی از سهام خود سود نقدی کسب کنند. به بیان دیگر، ‌سهامداران به جای دریافت سود سهام از افزایش ارزش سهام بهره مند خواهند شد. علاوه بر این سهام دارانی که سود سهام خود را دریافت و مجددا سرمایه گذاری می کنند. ناگزیر از سرمایه گذاری مبلغی کمتر خواهند بود. زیرا مالیات سود سهام دریافتی را نیز باید بپردازند. اما چنان چه سود شرکت مجددا در پروژه‎های آن سرمایه گذاری شود، سهامداران قبل از فروش سهام و تحصیل سود، مالیات بر درآمد شخصی نخواهند پرداخت.
۲) انتشار سهام عادی جدید مستلزم تحمل هزینه ها ی گوناگونی از قبیل هزینه های قانونی کمیسیون و امثال آن هم می باشد. در برخی از کشورهای صنعتی، این قیبل هزینه ها می توانند تا حدود ۲۵ درصد ارزش سهام عادی منتشره نیز بالا رود.
۳) فروش سهام عادی جدید ممکن است صاحبان فعلی شرکت را با مسائل مرتبط با کنترل شرکت مواجه کنند، بنابراین می توان نتیجه گرفت که دلایل معقولی برای ترجیح دادن تأمین مالی سرمایه گذاریها از طریق وجوه حاصل از عملیات (که ممکن است به صورت اوراق بهادار قابل مبادله نگهداری شود )وجود دارد.
معایب استفاده از سود انباشته نیز به قرار زیر است :
علی رغم مزایای تأمین مالی از محل سود انباشته، بکارگیری این روش در کلیه موارد امکان پذیر یا مطلوب نیست.
سهامداران ممکن است در قبال عدم دریافت یا دریافت کمتر سود سهام واکنش منفی نشان دهند. بدیهی است که افزایش ندادن سود سهام به تناسب افزایش سود مطلبی کاملا جدا از کاهش سطح فعلی سود سهام است ؛ زیرا کاهش سطح فعلی پرداخت سود سهام ممکن است سهامداران را ناگزیر از فروش بخشی از سهام خود کند تا مصارف نقدی خود را تأمین نمایند. ضمنا کاهش سود سهام می تواند موقتا موجب پایین آمدن قیمت سهام شرکت در بورس شود. زیرا برخی از سرمایه گذاران ممکن است این کاهش را نشانه ای از ضعف واحد انتفاعی بدانند. علاوه بر این امکان دارد که وجوه تأمین شده از طریق نپرداختن سود سهام، برای تأمین مالی پروژه های سرمایه گذاری کافی نباشد و شرکت کماکان ناگزیر از انتشار سهام عادی جدید بشود. در اینگونه موارد، مدیریت از هر گونه اقدامی که موجب کاهش موقتی قیمت سهام بشود پرهیز خواهد کرد و پرداخت سود سهام را طبق روال گذشته ادامه خواهد داد.
۲-۶) بازده سهام
به این ترتیب سرمایه گذاران دراین بازار تنها به اخبار آخرین وضعیت قیمت ها و تحلیل های پیش بینی نوسانات آتی قیمت چشم دوخته اند. شاید چنین تلقی شود که بحث از قیمت سهام همان بحث از نرخ بازگشت و بازده سهام است در حالی که باید توجه داشت در واقع تغییرات قیمت تنها بخشی از بازده سهام را تشکیل می دهند. با این وجود چون تحلیل قیمت ها برای همگان با سهولت بیشتری انجام می پذیرد لذا محوریت قیمت سهام متداول تر است. البته مسأله این نیست که قیمت سهام به جای بازدهی آن ملاک تصمیم گیری قرار دارد بلکه نکته آن است که در این بازارقیمت ها به دلیل جالب و جذاب بودن بیشتر از نرخ بازده جلب توجه می کنند و تنها سهولت جایگزینی آن ها مطرح نیست. به عنوان مثال شرایطی را در نظر بگیرید که سود تقسیم شده بین سهامداران شرکتی که سهام خود را در بازار عرضه کرده است، نتواند در بلندمدت روند صعودی خود را با آهنگ بیشتری نسبت به قبل ادامه دهد در این حالت افزایش ارزش سرمایه آن ها از طریق افزایش قیمت سهام بیشتر از سهم آن ها از سود تقسیم شده در بازده کل سهام، جلوه نمایی خواهد کرد و طبیعی است که نظر سرمایه گذار تنها معطوف به افزایش قیمت سهام خواهد شد. (احمدی، ۱۳۸۶)انتظارات سرمایه گذاران چگونه رفتار آن ها را در بورس متأثر می سازد. تغییر قیمت ممکن است از تغییرات تقاضا نتیجه شود و تغییرات تقاضا متأثر از عوامل متعددی است که مهم ترین آن ها عوامل شکل دهنده انتظارات تقاضاکنندگان هستند. این عوامل چه پایه و اساس منطقی و عقلایی داشته باشند و چه نداشته باشند به هر حال بر کمیت و کیفیت تقاضا مؤثرند. منظور از عقلایی در اینجا مفهوم اقتصادی آن است به این معنا که به عنوان نمونه در فرایند عقلایی ارزش گذاری سهام، پیش بینی و برآورد نرخ بهره عاملی اساسی به شمار می آید و سود یا زیان سرمایه که متوجه سهامدار می شود از همین پیش بینی نرخ بهره حاصل می شود. تا آن جا کــه بـه بحث ما مــربــوط می شود، چنان چه تقاضاکنندگان (خریداران) در بازار سهام بر این باور باشند (انتظار داشته باشند) که انتظار و باور سایر سرمایه گذاران آن است که در آینده نزدیک نرخ های بهره و یا نرخ تورم (در کشورهایی که عامل نرخ بهره به عنوان متغیر کلان نقش حساسی ندارد) تغییر خواهند کرد. همین امر کافی است که تصمیم گیری ایشان در خصوص خرید یا فروش سهام شکل دیگر به خود بگیرد. فراتر از موضوع فوق، حتی کافی است که تقاضاکنندگان در بازار بورس باور کنند که سایرین به هر قیمتی حاضر به سرمایه گذاری در بورس به عنوان خریدار یا فروشنده سهام هستند. این باور دو بعد اساسی از رفتار عاملان بازار سهام را مشخص می کند. یکی از این ابعاد از نقش بازار سهام و عاملان این بازار قابل استنباط و مشاهده است ولی بعد دوم آنچنان روشن و شفاف نیست. به عنوان مثال برای بعد اول فرض کنید که سرمایه گذاران در بورس از اراده دولت مبنی بر افزایش حجم اعتبارات آگاه شوند و بدانند که فشارهای تورمی در راه است. در این حالت اعلام افزایش حجم اعتبارات قابل وام دهی سیستم بانکی از سوی دولت، موجب کاهش قیمت دارایی ها خواهد شد. چرا که سرمایه گذاران رابطه مستقیمی را بین نرخ بهره رسمی و نرخ بهره بازاری قائل هستند و از نظر ایشان افزایش نرخ بهره رسمی در آینده ای نزدیک قابل انتظار است. همچنین در کشورهایی که سهم بالایی از حجم تجارت بین المللی را دارند، تغییرات در تراز بازرگانی اغلب موجب تغییرات انتظاری در نرخ بهره می شود و این امر یکی از عوامل تغییرات قیمت سهام است.
۲-۷)عوامل مورد توجه در تقسیم بندی مربوط به انتخاب منبع مالی
عوامل مورد توجه در تقسیم بندی مربوط به انتخاب منبع مالی به شرح زیر می باشد:
۱) تناسب : این عامل اشاره می کند به این که بایستی بین وجوه به دست آمده از این منابع با ماهیت و نوع دارایی به کار گرفته شده بوسیله آن تناسب وجود داشته باشد، یعنی برای افزایش در دارایی های جاری می‎باید از طریق بدهی جاری اقدام نمود و برای افزایش در دارایی های ثابت از سهام و

در عمل ما باید کمتر شاهد ارتکاب چنین بزهی از سوی سردفتر اسناد رسمی باشیم زیرا؛ محاکم دادگستری وقتی رأی بر بی اعتباری سند رسمی صادر می کنند مراتب را به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور اعلام می کنند تا سازمان مذکور ابطال سند مذکور را به اداره تابع خود اعلام نماید.
(ماده ۷۱ قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران). در عمل محاکم دادگستری پس از صدور رأی، آن را به اداره ای که ملک در آن واقع شده اعلام می کنند و اداره مذکور نیز به ناچار باید با ثبت استان و ثبت استان نیز با سازمان مکاتبه می نماید و این موجب اطاله وقت متقاضی می گردد. پس از اعلام سازمان ثبت اسناد، سندی را که از اعتبار افتاده در دفتر املاک و ستون ملاحظات ثبت دفتر اسناد رسمی منعکس خواهد شد.
و از طرفی چون، مسئول دفتر به هنگام ثبت سند مکلف است، از اداره ثبت استعلام به عمل آورد.^[۲۶] نتیجتاً: با توجه به مطالب فوق مسئول دفتر به هنگام ثبت سند از اسناد مجعوله و مزوره آگاه خواهد بود و چنانچه اقدام به ثبت چنین اسنادی نماید قابل مجازات خواهد بود.
در مورد کارکنان ثبت اسناد نیز باید گفت، چنانچه اسناد مجعوله که توسط مسئول دفتر، دفترخانه به ثبت رسیده و خلاصه معامله آن به اداره ثبت اسناد ارسال شده ومسئول دفتر املاک با علم به مجعول بودن سند، آن را ثبت نماید مشمول حکم ماده خواهد بود زیرا انتقال ملک و معاملات بعدی با توجه به اعلامی دفتر املاک به دفترخانه صورت می گیرد.
مشکلی که اخیراً ما در پاره ای از استانها با آن مواجه شده ایم این است که اسناد پس از ثبت باید وارد اطلاعات جامع املاک شود و ثبت رایانه می شود، حال چنانچه متصدی مربوطه که جزئی از اجزاء ثبت اسناد محسوب می شود اسناد مجعوله یا مزوره را با علم به جعل بودن آن ثبت رایانه نماید مشمول حکم این ماده خواهد بود یا خیر ؟
از آنجائیکه پاسخ استعلام دفاتر اسناد رسمی برای تنظیم و ثبت سند، در این استانها با توجه به اطلاعات جامع املاک تهیه و به دفترخانه ارسال می گردد و ثبت سند مجعول در رایانه باعث ضرر رساندن به اشخاص (خریدار) خواهد بود و از طرفی؛ قانونگذار فقط به ثبت اسناد مجعوله یا مزوره اشاره کرده است و اشاره ای به این نکرده که ثبت دفتر شود یا ثبت رایانه، بنابراین به نظر ما ثبت اسناد مجعوله در رایانه نیز مشمول حکم خواهد بود.

۲) سندی را بدون حضور اشخاصی که مطابق قانون حضور داشته باشند ثبت نمایند
قانونگذار برای جلوگیری از هرگونه سوء استفاده احتمالی مسئول دفتر ، حضور اشخاصی را به هنگام ثبت سند ضروری و لازم می داند و طی مواد مختلف متذکر آن شده است. از آن جمله می توان به حضور :
۱) طرفین معامله (متعاملین) یا وکلای آنها یا طرفی که تعهد می کند. (ماده ۵۰ و ۶۳ قانون ثبت ) ؛
۲) شهود معروف و متعهد در صورت تردید در هویت متعاملین (ماده ۵۰ قانون مذکور ) ؛
۳) معتمد و معرفین و یا مطلع با سواد برای شخصی که کور یا کر یا گنگ یا بی سواد است (ماده ۶۴ قانون مذکور)؛
۴) مدعی العموم یا نماینده وی و یا امین صلح و نیز مترجم رسمی در صورت نیاز (مادتین ۵۴ و ۶۱ قانون مذکور) و نیز ماده ۷ الی ۱۲ آئین نامه دفتر ثبت ازدواج و طلاق مصوب ۱۷/۷/۱۳۱۰ ، اشاره کرد.
برابر ماده ۶۳ قانون ثبت اسناد، متعاملین یا وکلای آنها باید به هنگام ثبت سند در دفترخانه حاضر شده و مطابقت ثبت سند را با اصل سند با مسئول دفتر تصدیق نمایند. (این موضوع با نوشتن عبارت «ثبت با سند برابر است» محقق می شود).
مسئول دفتر طبق ماده ۵۰ قانون ثبت مکلف است، قبلاً هویت متعاملین یا متعهد را احراز نماید و چنانچه در هویت آنها تردید داشته باشد دو نفر از اشخاص معروف و معتمد حضوراً هویت آنها را تصدیق نماید.
در این جا لازم است؛ این ماده را مورد نقد و بررسی قرار دهیم و مطالعه تطبیقی با قانون دفاتر رسمی ژاپن داشته باشیم؛ مسئول دفتر در صورت تردید در هویت متعاملین یا طرف تعهد، مکلف است، دو نفر از اشخاص معروف و معتمد را بخواهد که حضوراً هویت متعامل یا متعاملین را تصدیق نماید؛ مشکل اینجاست که مسئول دفتر چگونه معروف و معتمد بودن آنها را باید احراز کند؟!
در عمل؛ به ویژه در شهرهای بزرگ، اشخاص به عنوان معتمد و معروف در دفترخانه حاضر می شوند و هویت متعاملین را تصدیق می کنند بدون آنکه متعامل یا متعاملین را بشناسد.
رأی صادره مؤید این مطلب است :
شماره دادنامه ۴۷۹ – ۳۰/۹/۱۳۷۳ – کلاسه پرونده ۱۲/۷۳ – ۱۳۳ مربع رسیدگی : شعبه ۱۳ دادگاه عمومی قم :
۱) آقای مجید … فرزند محمد به اتهام استفاده از سند مجعول و خیانت در امانت، ۲) احمد … فرزند حسین، ۳) محمدرضا … فرزند حسین سردفتر و کارمند دفترخانه اسناد رسمی شماره ۲ به شرکت در جعل رسمی، ۴) عزیز اله … ، ۵) محسن … به معاونت در استفاده از سند مجعول تحت تعقیب قرار گرفته اند که در خصوص اتهام، متهمین ردیف ۱ – ۲ – ۳ با توجه به شکات و وکیل مدافع آنان اقرار و اعتراف متهم ردیف اول مبنی بر اخذ وام با سند متعلق به شکات بدون اطلاع آنان، دو سری وکالتنامه مجعول به شماره های …، …. صورت مجلس بازرسی دفترخانه و نظریه اداره ثبت اسناد و املاک قم، سایر قرائن و امارات موجود در پرونده جرم محرز و مسلم است، مستند به مواد ۲۸ – ۱۱۹ از قانون تعزیرات اسلامی ۱۴ آئین دادرسی کیفری و ۲۵ از قانون مارالذکر و بند دوم ماده ۱۰۰ از قانون ثبت اسناد و ۴۶ مجازات اسلامی متهم ردیف اول مجید و ردیف ۲ و ۳ احمد …. و محمدرضا …. هرکدام به یک سال حبس محکوم می گردند …. »
ملاحظه می شود که دادگاه سردفتر را به دلیل عدم احراز هویت امضاء کنندگان مشول بند دوم ماده ۱۰۰ قانون ثبت دانسته و به مجازات یکسال حبس محکوم نموده است.
چنانچه مسئول دفتر ، سندی را بدون حضور یکی از متعاملین، یا هر دو، یا وکیل آنها، در صورتی که به وکالت از طرف آنها اقدام نموده باشند، ثبت و امضاء نماید مشمول حکم ماده بوده و جاعل در اسناد رسمی می باشد.
با دو مثال ذیل به تشریح موضوع می پردازیم :
مثال اول ) اگر ملکی را سه نفر به طور مشاع مالک باشند (به طور قهری) به سه قطعه تفکیک شده باشد و یک قطعه آن در تعریض خیابان قرار گرفته باشد و عملاً در موقعیت محل دو قطعه باشد؛ دو نفر از مالکین با حضور در دفترخانه اظهار نمایند که دو قطعه را مالک هستند، (هر کدام یک قطعه را) و قطعه واقع شده در تعریض خیابان متعلق به نفر سوم می باشد؛ در این حالت، چنانچه مسئول دفتر برابر تقسیم نامه ای که تنظیم و ثبت می نماید قطعه اول را در مالکیت یک نفر و قطعه دوم را در مالکیت نفر دیگر قرار دهد و این تقسیم نامه بدون حضور نفر سوم تنظیم گردد؛ به نظر نگارنده، مسئول دفتر مشمول این بند از ماده ۱۰۰ قانون ثبت خواهد بود و جاعل در اسناد رسمی می باشد، زیرا نفر سوم نیز صاحب حق بوده و مطابق قانون باید حضور داشته باشد؛ النهایه چنانچه اظهار کرد که راضی است سهم وی در تعریض خیابان واقع شود در تقسیم نامه یا اقرارنامه جداگانه ای ثبت شود.
مثال دوم )- (الف) با سوء استفاده از بنچاق ساختگی خود را مالک زمینی به مساحت ده هکتار معرفی می کند و با کمک متصدی یک بنگاه معاملات ملکی به نام (ب) ، موجبات فروش ملک را به (ج) فراهم می کند، سپس جریان ملک مزبور را در دفتر اسناد رسمی به سردفتری (د) فراهم کرده و به جای مالک اصلی آن ملک، سند انتقال را امضاء و ثمن معامله را دریافت نموده است. بر فرض صحت واقعه و اثبات سوء استفاده و تقلب (الف) و تبانی وی با متصدی بنگاه و سردفتر اسناد رسمی ، آقای (د) به عنوان سردفتر اسناد رسمی که با علم به عدم مالکیت (الف) و تبانی با وی و بدون حضور مالک اصلی، جریان بیع ملک را فراهم نموده ، به استناد بند دوم ماده ۱۰۰ قانون ثبت اسناد و املاک عمل وی جعل در سند رسمی محسوب و به مجازات جاعل در اسناد رسمی یعنی مجازات مندرج در ماده ۵۲۳ قانون مجازات اسلامی یعنی حبس از یک تا ۵ سال یا پرداخت جزای نقدی از ۶ تا ۳۰ میلیون ریال محکوم خواهد شد.^[۲۷]
۲۲-۲ حقوق مقایسه
در قانون دفاتر اسناد رسمی ژاپن سردفتر باید هنگام تنظیم سند از نام شخص معامله کننده آگاه بوده و با او آشنا باشد. ماده ۲۸ قانون دفاتر اسناد رسمی ژاپن می گوید:
«به هنگام تنظیم سند سردفتر باید از نام شخصی که معامله می کند آگاه بوده و با او آشنا باشد. وقتی سردفتر نام شخصی را که معامله می کند نمی داند یا با او آشنا نیست، باید از او بخواهد هویت خود را با ارائه گواهی مهر شده صادره از طرف دولت یا مراجع دولتی رسمی یا منابع قابل اعتماد دیگر معرفی کند … »
در حقوق ایران – قانون ثبت – حضور دو نفر به عنوان معرف و متعهد در نزد مسئول دفتر و تصدیق متعامل از سوی آنها برای سردفتر کافی خواهد بود تا هویت متعامل یا متعاملین را احراز کرده و سند را تنظیم و ثبت نماید.
به نظر نگارنده، شایسته است در کشور ما نیز، مسئولین دفاتر اسناد رسمی در صورت تردید در هویت متعاملین، برای احراز هویت آنها، گواهی مهر شده از طرف مراجع رسمی یا دولتی یا منابع قابل اعتماد دیگر، همچون نیروی انتظامی یا شورای محلی بخواهند.
همچنین حضور معتمد و مترجم همچون قانون ثبت ایران الزامی است، در تنظیم سند در ژاپن مسئول دفتر مکلف است چنانچه شخص معامله کننده زبان ژاپنی را نداند یا کر و لال باشد یا به هر دلیلی نتواند صحبت کند و یا بخواند، باید از حضور مترجم و معتمد در زمان تنظیم سند استفاده کند (ماده ۲۹ قانون دفاتر اسناد رسمی ژاپن) و اگر شخصی که معامله کرده، کور است یا نمی تواند بخواند سردفتر باید از حضور شاهدی در زمان تنظیم سند استفاده کند.
۳) سندی را به اسم کسانی که آن معامله را نکرده اند ثبت کند
اکثر متعاملین به هنگام حضور در دفترخانه بدون اینکه موارد ثبت شده توسط مسئول دفتر را مطالعه هرچند مختصر و گذرا بنمایند، آن را امضاء می کنند و حتی در بعضی موارد مشاهده شده، بدون آنکه سردفتر چیزی را در دفتر خود ثبت کند آن را امضاء می نمایند و این سهل انگاری، بعضی مواقع به ضرر آنان تمام می شود. قسمت سوم ماده ۱۰۰ قانون ثبت، معمولاً از این سهل انگاری متعاملین ناشی می شود و می توان آن را در دو حالت زیر تصور کرد :
الف) گاهی طرفین معامله (متعاملین) در دفترخانه تنظیم سند حاضر می شوند لیکن موارد ثبت شده توسط محرّر را بدون مطالعه امضاء می نمایند. مثلاً احدی از وراث متوفی، به نام حسن ، سهم الارث ورثه دیگر به نام حسین را با تبانی سردفتر می خواهد تصاحب نماید، به هنگام تنظیم سند حسن و حسین در دفترخانه حاضر می شوند، سردفتر از حسین می خواهد به عنوان شاهد، دفتر را امضاء نماید، در حالی که حسین (بدون مطالعه و با سهل انگاری) دفتر ثبت را به عنوان معامل امضاء می نماید این مورد بیشتر در مورد اشخاص بی سواد و کم حافظه اتفاق می افتد.
ب) گاهی یکی از طرفین معامله (متعاملین) به هنگام تنظیم و ثبت سند در دفترخانه اسناد رسمی حاضر نیست، اما مشخصات وی به عنوان احدی از متعاملین توسط سردفتر، در دفتر ثبت معاملات (ثبت سند) ثبت شده است و این در حالی است که امضاء کننده دفتر شخص دیگری است. مورد فوق غالباً در مورد معامل اتفاق می افتد، بعضی از حقوقدانان از آن به عنوان استبدال شخصی یاد می کنند.
استبدال شخصی: وقتی است که شخصی با غصب هویت دیگری در محضر به عنوان طرف معامله (معامل) حاضر می شود و طرف ثبت را امضاء می نماید در حالی که طرف حقیقی معامله شخصی به غیر از او می باشد.
مثال : ششدانگ یک قطعه زمین به نام قطعه ۲۸۴ مجزی از پلاک ثبتی ۴۴۳۹/۳۸ بخش سه زنجان برابر سند رسمی ۱۷۱۲۶ – ۱۹/۱۲/۵۵ از طرف برادران جاف (معامل) به آقای م.ک. انتقال قطعی یافته است که توسط دادگاه اصل ۴۹ قانون اساسی به نفع ستاد اجرائی امام (ره) توقیف شده بود.
شخصی با جعل شناسنامه آقای م . ک. (استبدال شخصی ، بنابر ادعای ستاد اجرائی فرمان امام (ره) برابر نامه شماره ۹۰۳/۲۶۳ ن ۱۷/۴/۸۲ ) قطعه مذکور را برابر سند عادی و وکالتنامه رسمی ۴۴۹۰۳ – ۱۶/۷/۸۱ دفترخانه ۱۱ خرم دره به آقای ش . ک. فروخته است. وکیل متعامل (ش . ک) از معامل به عنوان کلاهبردار شکایت نمود که متعاقب آن دادیاری دادسرای عمومی خرم دره معامل (شخص متهم به جعل) را با صدور قرار منع تعقیب از کلاهبرداری تبرئه نمود و دادگاه اصل ۴۹ قانون اساسی به لحاظ صدور قرار منع تعقیب از دادیاری مذکور قضیه را از موارد مختوم بها تشخیص داده و برابر دادنامه  ، کلاسه پرونده ۸۲/۷۰/۴۹/ز قرار مختومه شدن پرونده را صادر نمود و از قطعه رفع توقیف به عمل آورد، این دو قرار صادره از جهاتی قابل تأمل است :
- احراز نشدن هویت شخص معامل؛ اینکه شخصی که در دفترخانه حاضر شده و وکالتنامه رسمی ۴۴۹۰۳ – ۱۶/۷/۸۷ را تنظیم کرد واقعاً آقای م.ک (مالک حقیقی) مالک قطعه مذکور بوده است یا شخص دیگر با غصب هویت وی در دفترخانه حاضر شده است؟
- آیا سردفتر عامداً چنین وکالتنامه ای را تنظیم نموده است یا در تنظیم آن عمدی نداشته است؟ در پاسخ به سوال اول، این ایراد وارد است که تنظیم وکالت نامه رسمی، دلیل ثبت معامله نیست؛ اما در پاسخ باید گفت که سند قطعی ۶۱۰۲ – ۱۸/۹/۸۵ دفترخانه ۲۸ به اعتبار همان وکالتنامه تنظیم و ثبت گردیده است به عبارتی در واقع معامل همان شخصی است که ادعای جاعل بودن وی می رفت.
در پاسخ به سوال دوم باید گفت که اگر سردفتر از جعلی بودن شناسنامه آگاهی داشته ، مقصر خواهد بود و باید به عنوان جاعل در اسناد رسمی مجازات شود در غیر این صورت نمی توان وی را جاعل در اسناد رسمی دانست :
ایرادی که به نظر نگارنده، به تصمیم این دو مرجع قضائی وارد است، این است که به موضوع اصلی که همانا رسیدگی به جاعل بودن معامل است (اینکه در تنظیم وکالتنامه رسمی مالک حقیقی بود یا شخصی غیر از مالک واقعی از نظر دور نگه داشته شد)، بهتر بود دادیاری محترم دادسرای عمومی با مداقه بیشتر رسیدگی می کرد تا حقایق روشن می شد.
۴) تاریخ سند یا ثبت سندی را مقدم یا مؤخر در دفتر ثبت کند
تاریخ سند یا ثبت سند از اهمیت ویژه ای برخوردار است و این تاریخ در سند رسمی، نه تنها بین متعاملین یا قائم مقام آنها معتبر است بلکه بر علیه اشخاص ثالث نیز معتبر می باشد، برخلاف اسناد عادی که تاریخ آن فقط درباره اشخاصی که شرکت در تنظیم آنها داشته اند و ورثه آنان و کسی که وصیت به نفع او شده معتبر است. (ماده ۱۳۰۵ قانون مدنی).
حال چنانچه تاریخ سندی مقدم یا مؤخر تنظیم شود مورد از مصادیق جعل و تزویر خواهد بود (ماده ۵۲۳ قانون مجازات اسلامی) و اگر این اتفاق در مورد اسناد رسمی اتفاق افتد مشمول حکم ماده ۱۰۰ قانون ثبت خواهد بود.
مسئول دفتر مکلف است، سندی را که تنظیم می کند در دفتر مخصوص که از طرف سازمان ثبت اسناد و املاک در اختیارش گذاشته شده به ترتیب تاریخ ورود ثبت کند و حق ندارد این ترتیب را رعایت نکند و هر سندی را که تنظیم و ثبت می کند باید در تاریخ همان روز که سند ثبت کرده، قید نماید. (ماده ۱۸ قانون دفاتر اسناد رسمی و ماده ۷ و ۹ آئین نامه آن).
اگر مسئول دفتری تاریخ سندی را که امروز تنظیم کرده، به چند روز یا چند هفته قبل برای فرار از دین معامل ثبت نماید، یا اینکه تاریخ سندی را که امروز تنظیم کرده به چند روز بعد ثبت نماید مرتکب جعل در اسناد رسمی شده مجازات جاعل در اسناد را متحمل خواهد شد.
همچنان که پیشتر گفتیم: قانون مجازات اسلامی در ماده ۵۲۳ متذکر این مطلب شده است و تقدیم و یا تأخیر سند نسبت به تاریخ حقیقی را از مصادیق جعل می داند، در اینجا سند اعم از سند رسمی یا عادی است و این تفاوت بین ماده مذکور و بند چهارم ماده ۱۰۰ قانون ثبت اسناد که موضوع آن فقط اسناد رسمی است، می باشد.
متأسفانه در عمل مشاهده می شود که بعضی از سردفتران در دفتر ثبت، صفحه یا صفحاتی را خالی می گذارند تا در موقع لازم، ثبت نمایند و از این راه به سود سرشار برسند، بدیهی است در چنین حالتی چون تاریخ ثبت مقدم بر تاریخ حقیقی سند می باشد، مسئول دفتر مشمول حکم ماده ۱۰۰ قانون ثبت بوده و جاعل در اسناد رسمی است.
اگر مالک ملکی فوت نماید و بعد از فوت وی، سردفتری، وکالتنامه ای تنظیم نماید مبنی بر اینکه مالک به احدی از اولاد خود (ورثه اش) وکالت در فروش ملکش را داده و لو به نفس خود، و با استناد به آن سندی به تاریخ قبل از فوت مالک تنظیم نماید مرتکب جعل در اسناد رسمی شده و به مجازات آن محکوم خواهد شد. به نظر ما، حتی اگر پس از تنظیم وکالتنامه در دفترخانه، سند انتقالی تنظیم و ثبت نشود باز هم سردفتر را باید جاعل در اسناد رسمی دانست.
جعل مذکور در این بند از ماده ۱۰۰ را باید جعل معنوی یا مفادی دانست زیرا مرتکب که سردفتر اسناد رسمی می باشد، هیچ گونه خدشه ای در اصل سند، از لحاظ اینکه آن را به طور متقلبانه بسازد یا تغییر دهد ایجاد نمی کند. بلکه حقیقی را بدون آنکه عمل فیزیکی بر روی سند انجام دهد تحریف می کند.
بند مذکور (بند چهار) ماده ۱۰۰ قانون ثبت را باید در مورد مستخدمین ثبت اسناد نیز جاری دانست و این نیست که این بند؛ صرفاً در مورد سردفتران جاری باشد.
با طرح دو سوال و پاسخ به آن به طور مختصر به این موضوع می پردازیم :
- چنانچه رئیس ثبت محل، ملکی را در دفتر ثبت اظهارنامه عالماً به تاریخ قبل از تاریخ حقیقی و واقعی ثبت نماید (اصطلاحاً پذیرش ثبت نماید) آیا جاعل در اسناد رسمی محسوب خواهد شد؟

بر اساس قانون جدید مجرمان مواد مخدر به سرعت محاکمه و مجازات می‌شوند، حاملان مواد مخدر ممنوع الخروج می‌شوند و روانگردان‌ها نیز به فهرست موادی که مجازات قانونی دارد، اضافه شده است. در قانون جدید که به نوعی اصلاح قانون قبلی مبارزه با مواد مخدر است، به مسئله روانگردان‌ها و پیش سازهای مواد توجه جدی شده است، مجازات قاچاقچیان و افراد اصلی باندهای قاچاق تشدید شده است و افرادی که در مبادی ورودی و خروجی کشور با مواد مخدر دستگیر شوند اگر خارجی باشند برگشت داده می‌شود و اگر ایرانی باشند، ممنوع الخروج شده و گذرنامه‌اش توقیف می‌شود ضمن اینکه به مراجع قضایی معرفی می‌شود. همچنین بر اساس اصلاحیه جدید قانون مبارزه با مواد مخدر، معتاد مجرم است مگر اینکه گواهینامه تحت درمان داشته باشند و زندان جای مناسبی برای مجازات معتادانی که در خرید و فروش مواد نقشی ندارند نیست و این افراد به درمان اجباری محکوم می‌شوند.

بر اساس قانون جدید همکاری پلیس و اطلاعات ایران با پلیس و اطلاعات کشورهای همسایه برای شناسایی و انهدام باندهای قاچاق مواد مخدر تقویت می‌شود.^[۴۵]
مسئله بعدی این است که در فرایند قاچاق مواد مخدر برخی افراد مباشر مجرم هستند. ممکن است فردی ۱۰۰ کیلو مواد را جابه‌جا ‌کند و این راننده خودرو است که از نظر حقوقی مباشر جرم است. ولی اشخاصی هستند که در واقع عوامل اصلی قاچاق هستند و به قصد و نیت آنها این عمل قاچاق انجام شده است. گرچه برخی قضات این افراد را شریک جرم می‌دانستند ولی برخی دیگر از قضات آنها را معاون جرم می‌دانستند بالاخره تفسیرهای مختلفی وجود داشت. یعنی آیا افرادی که مدیریت کار را دارند و افراد دیگر را اجیر می‌کنند برای قاچاق افرادی را استخدام می‌کنند و سرمایه‌گذاری مالی می‌کنند. آیا به عنوان شریک جرم هستند یا معاون جرم؟ چرا که اگر کسی شریک جرم باشد به اندازه مباشر جرم مجازات می‌شود و کسی که معاون جرم شود به حداقل مجازات مقرر مجازات خواهد شد. تفاوت زیادی بین این ۲ وجود دارد در صورتی که آنها در فعل و انفعلات قاچاق افراد و عناصر اصلی هستند.
درباره این موضوع هم با اتفاق آراء در مجمع تشخیص به این نتیجه رسیدیم که این افراد عناصر اصلی هستند و مجازات آنها تشدید شد.^[۴۶]
مسئله بعدی این بود که خیلی‌ها اطفال و افرادی را با ترفندهای مختلف وادار یا تشویق به مصرف مواد می‌کنند. در تعیین مجازات برای این افراد قانون ابهام داشت طبیعتاً کسی که مواد مصرف کرده مجرم است اما فردی هم که او را وادار یا تشویق کرده است یا پیشنهاد دهنده است هم مجرم است
مسئله بعدی که در مجمع تشخیص مصلحت نظام به تصمیم رسیده، موضوع برخورد با معتاد است در قانون فعلی معتاد شلاق و جریمه می‌شود این دور باطلی ایجاد کرده است چرا که باید درمان شود و شلاق و جریمه راه حل مسئله نیست. اگر پول نداشت باید به زندان برود خوب زندان هم دوای درد مسئله نیست زندان محیط درمانی نیست زندان جایی است که فرد احساس حبس می‌کند و در ادامه سازمان زندانها به علت اینکه راه حال مجازات و اصلاح معتاد زندان نیست. سیستم سازمان زندانها با مشکل مواجه می‌شود و آرام آرام آنها را به انحاء مختلف آزاد می‌کند. البته منظور معتادان است نه قاچاقچیان. بنابراین معتادی که در فعل و انفعالات قاچاق و خرید و فروش آن دخالتی ندارد. این فرد نیاز به درمان دارد جای درمان معتاد هم در زندان نیست چون بافت زندان برای این کار ساخته نشده است. یا باید سازمان زندانها را به مرکز درمانی وسیع برای آنها تبدیل کنیم یا اینکه دولت سعی کند اینها را به سمت درمان‌های اجباری با امکانات خاص و با بکارگیری امکانات دولتی و خصوصی ببرد. معتادان در قانون جدید طبقه‌بندی شده است.^[۴۷]
در ماده ۱۶ قانون سابق اینطور بود که اگر کسی به سمت درمان نرفت را جریمه کنیم و شلاق بزنیم. خیلی از معتادان نمی‌خواهند مراجعه کنند به مراکز درمانی به علت اینکه می‌ترسند شغل و زندگی خود را از دست بدهند. وقتی پلیس آنها را می‌گرفت تازه می‌فهمیدند که اگر گواهینامه تحت درمان می‌گرفتند خیلی خوب بود اما قانونگذار دست پلیس را بسته بود چون پلیس مجرم را گرفته است و باید او را به مرجع قضایی بفرستد مرجع قضایی هم در قانون قبلی یا باید جریمه کند یا شلاق بزند و اگر پول نداشت زندان برود یا اینکه اگر پول ندارد می‌گوید پول را تهیه می‌کند و بعد در سطح جامعه دزدی یا خرید و فروش مواد مخدر می‌کند تا پول را تهیه کند و به حساب بریزد.^[۴۸]
لذا این تدبیر باید اصلاح شود ماده ۱۶ به این صورت اصلاح شد
اگر فردی گواهینامه تحت درمان ندارد و توسط مرجع قضایی دستگیر شداگر فرد تمایل به درمان داشته باشد قرار مناسب را مرجع قضایی بگیرد و به مرکز درمان معرفی کند. گواهینامه می‌گیرد و مرکز درمانی گزارش به مرجع قضایی می‌دهد که این فرد همکاری می‌کند یا نه اگر همکاری نکند فاز بعدی این است که مرجع قضایی فرد را به مرکز اجباری درمانی می‌فرستد و فرد معتاد ۳ تا ۶ ماه آنجا می‌ماند.
درمان اعتیاد زمانی انجام می‌شود که فرد تمایل داشته باشد درمان اجباری برای فراهم کردن این تمایل است و در نهایت اگر فرد نخواست فرد حبس می‌شود.با این موارد و موارد دیگر کنترل خوبی در جامعه معتادان اتفاق خواهد افتاد چون مصرف کننده با معتاد فرق می‌کند.
فردی که استعمال می‌کند ولی هنوز وابستگی پیدا نکرده است این فرد مجرم است ولی فردی که وابستگی پیدا کرد، معتاد است لذا مصرف کننده مواد مخدر جرم انگاری می‌شود و استعمال کنندگان تفننی مواد مخدر مجرم هستند.
تعزیر مجازاتی‌ است‌ که‌ برای‌ فعل‌ حرام‌ و یا ترک‌ واجب‌ در نظر گرفته‌ شده‌ و نسبت‌ به جرایمی‌ است‌ که‌ مجازات‌ حدی‌ پیش‌بینی نشده و تعیین‌ مجازات‌ در آن‌ جرایم‌ به‌ نظر امام‌ و نایب‌ او واگذار شده‌ است؛ به‌ طوری که‌ میزان‌ مجازات‌ نباید به‌ میزان‌ مجازات‌ حدی‌ ـ نسبت‌ به‌ همان‌ جرم‌ خاص‌ ـ برسد و لذا مجازات‌ اعدام‌ قاچاقچی‌ مواد مخدر از باب‌ تعزیرات‌ منتفی‌ خواهد بود، چه‌ اینکه‌ اگر مجازات‌ قاچاق‌ موادمخدر از باب‌ تعزیر باشد؛ باید حاکم(قاضی) در تعیین‌ نوع‌ مجازات‌ مخیر باشد.
در هر حال‌ در این‌که‌ جرایمی چون قاچاق‌ مواد مخدر که‌ موجب‌ فروپاشی‌ جامعه‌ می‌گردد، از مصادیق‌ افساد فی‌الارض‌ است درباره جرایم مربوط به مواد مخدر، با عنایت به اینکه موجب بروز فساد گسترده‌ای می‌گردد و نفس عمل حاکی از قصد و سعی مرتکب در به فساد کشانیدن جامعه تلقی می‌گردد و عنصر معنوی نیز در آن مفروض گرفته می‌شود، لذا قاچاق مواد مخدر به هر انگیزه‌ای از مصادیق افساد فی الارض خواهد بود لذا قانونگذار در برخورد با این نوع جرایم آن را در حد حدود قلمداد کرده و تحت عنوان مفسد فی‌الارض قابل مجازات از نوع اعدام دانسته است و مقررات تخفیف مشمول مقررات حاکم بر حدود خواهد بود. ^[۴۹]
به طور کلی کیفر تعزیر نامعین و متناسب با شدت جرم و تأثیر آن در جامعه و شخصیت مجرم است ولی حد معین است و حاکم حق تشدید یا تخفیف آن را ندارد. بنابراین در جرایمی که در قوانین خاص مانند مجازات جرایم نیروهای مسلح و جرایم قانون مبارزه با مواد مخدر و غیره مجازات اعدام لحاظ شده باتوجه به استدلال بعمل آمده اگر شرایط فعل ارتکابی از مصادیق افساد فی‌الارض باشد یک مجازات حدی است و اگر شرایط مذکور احراز نشد و یا دامنه ارتکاب فعل در حدی نبود که مشمول افساد فی‌الارض باشد تعزیری بوده و قابلیت تخفیف خواهد داشت.^[۵۰]
بند دوم:اعدام
برخی معتقدند با توجه به قاعده ی التعزیر دون الحد چون اعدام نمی تواند در زمره ی تعزیرات باشد به همین جهت در این درجه بندی ها به این مجازات اشاره نشده است لذا باید معتقد باشیم که تمامی اعدام ها از باب افساد فی الارض حدی است
برخی دیگر معتقدند که با تصویب این قانون اساسا مجازات اعدام تعزیری منتفی است یعنی قانونگذار کلیه ی اعدام های تعزیری را به مجازات های تعزیری درجه ی یک که شدیدترین نوع مجازات تعزیری است تبدیل کرده است پس از کلیه مقررات مربوط به مجازات تعزیری درجه یک در خصوص این جرایم نیز جاری است.^[۵۱]
تعزیر مجازاتی است که مقدار آن کمتر از حد است در حالی که سلب حیات و مجازات اعدام شدیدترین نوع مجازات می‌باشد که دیگر حیات مجرم به مصلحت اجتماع نمی‌باشد. از طرف دیگر، در منابع معتبر اصولی علمای علم اصول ما بر این عقیده‌اند که خاص مقدم مخصص عام مؤخر واقع می‌شود و اگر امر دائر باشد بین تخصیص و نسخ، تخصیص مقدم است. لذا اگر ما قوانین خاص مورد سؤال، مانند اعدام در خصوص جرایم مربوط به مواد مخدر و یا جاسوسی نظامیان که از حیث زمانی مقدم می‌باشند را مخصص عام مؤخر بدانیم، در واقع مطابق نظر علمای علم اصول عمل کرده ایم. ضمناً قاعده: «الجمع مهما امکن اولی من الطرح» نیز مؤید این نظر است یعنی اگر دو دلیل متعارض داشتیم که هر کدام نافی دیگری بود تا جایی که راه جمعی بین دو دلیل وجود دارد ما باید سراغ جمع دو دلیل باشیم و به هر دو دلیل عمل کنیم که یک راه جمع بین دو دلیل، مخصص بودن قانون خاص است، همچنین قاعده دیگری در بحث اصول داریم به این مضمون که: «المجهول یلحق بالاعم الاکثر» یعنی فرد مجهول ملحق به اعم اکثری می‌شود و در دوران بین تخصص و نسخ، نسخ ندرت وقوع و تخصیص کثرت استعمال دارد، مضافاً اینکه در بحث تخفیف مجازات در قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر در ماده۳۸ قانونگذار کیفیت تخفیف را پیش بینی کرده است و از طرف دیگر، در ماده ۲۴ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح(بزه جاسوسی) نوعاً بحث از عنوان محارب شده است. ^[۵۲]
نتیجه سخن اینکه اعدام‌های پیش‌بینی شده در قوانین خاص هرچند تعزیر هم محسوب شوند امّا به عنوان قانون خاص مقدم، مخصص قانون عام مؤخر که قانون مجازات اسلامی است می‌باشند و تخفیف مجازات نیز تابع همان قانون خاص و عفوهای پیش‌بینی شده در قانون است. مجازات مرگی که از طرف حاکم معین می‌شود اعدام تعزیری است. هرچند که بیشتر فقهای شیعه اعتقاد دارند که اصل در تعزیر مادون حد است. ولی برای عدول از این اصل و اجرای مجازات بالاتر از حد می‌توان به یکی از سه علل زیر استناد کرده و اعدام تعزیری را جایز شمرد. مصلحت فرد در جامعه،قیام در مقابل فساد فی الارض، نهی از منکر.
بند سوم:ماهیت مجازات اعدام در قانون تعزیری‌
بر اساس‌ ماده ۱۵ قانون مجازات اسلامی، حد به مجازات‌هایی‌ گفته‌ می‌شود که‌ نوع، میزان‌ و کیفیت‌ آن‌ در شرع‌ مشخص‌ شده‌ است، در ماده‌۱۶ قانون‌ مجازات اسلامی۱۳۷۵ تعزیر چنین‌ تعریف‌ شده‌ است: «تعزیر تأدیب‌ و یا عقوبتی‌ است‌ که‌ نوع‌ و مقدار آن‌ در شرع‌ تعیین‌ نشده‌ و به‌ نظر حاکم‌ واگذار شده‌ است. ازقبیل‌ حبس‌ و جزای‌ نقدی‌ و شلاق‌ که‌ میزان‌ شلاق‌ بایستی‌ از مقدار حد کمتر باشد».
در قانون جدید در تعریف تعزیر در ماده۱۸ آمده: «تعزیر مجازاتی است که مشمول عنوان حد، قصاص یا دیه نیست و به موجب قانون در موارد ارتکاب محرمات شرعـی یا نقض مقررات حکومتی تعیین و اعمال می‌گردد. نوع، مقدار، کیفیت اجراء و مقررات مربوط به تخفیف، تعلیق، سقوط و سایر احکام تعزیر به موجب قانون تعیین می‌شود». تفاوت‌های‌ مهم‌ بین حد و تعزیر وجود دارد در حدود شرعی‌ موضوع‌ و مجازات‌های‌ حدی‌ کاملا” مشخص‌ و شرایط آن‌ تعیین‌ شده‌ است‌ در حالی‌که‌ در تعزیرات‌ موضوع‌ مجازات‌ به‌ عینه‌ مشخص‌ نشده‌ است، بلکه به نظر حاکم قرار داده شده است.
در ماده۱۶ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۵ پس از تعریف تعزیر بیان می‌دارد که از قبیل حبس و جزای نقدی و شلاق اعلام نموده است و در مقام بیان از مجازات اعدام و سلب حیات که سنگین‌ترین مجازات است ذکری نکرده است.^[۵۳]
در مواد۱۸ و۱۹ قانون مجازات اسلامی مصوب۱۳۹۲ نیز هیچ اثری از مجازات اعدام و سلب حیات در مجازات تعزیری وجود ندارد. از این موضوع می‌توان به این نتیجه رسید که: قانونگذار که درحال حاضر در مقام حاکم بوده و احصاء افعال مستوجب تعزیر و تعیین نوع و میزان مجازات به دست او می‌باشد، مجازات اعدام را مجازات تعزیری نمی‌داند و در این مقام از بیان مجازات سلب حیات بعنوان تعزیر اباء دارد. لیکن مجازاتی مانند اعدام و سلب حیات چون خود حد محسوب می‌شود و تعزیر هم می‌بایست دون‌الحد باشد نمی‌تواند مجازات تعزیری محسوب گردد^[۵۴]
مجازات اعدام نیز مجازات تعزیری است که ماده ۱۹ به آن اشاره ندارد اما بعید است که مشمول قسمت تبصره ۴ بوده و مجازات درجه هفت به حساب آید.^[۵۵]
بند چهارم: سکوت قانون در قبال جرایم متعدد اطفال و نوجوانان
قانون مجازات اســلامى مصــوب ۱۳۹۲ در قبال جرایم متعــدد اطفال و نوجوانان ساکت مىباشد.مجازات های تعزیری موضوع ماده ی ۱۹ مخصوص جرایم اشخاص بالای هجده سال است و افراد زیر این سن برابر ماد ۸۸ به بعد مجازات خاص خود را دارند یعنی مجازات پیش بینی شده در درجه ی پنج فقط مربوط به بزرگسالان است زیرا در ماده ی ۸۹ این قانون بر اساس درجات تعزیر برای نوجوانان مجازات خاصی تعیین شده است.^[۵۶] به همین دلیل این پرسش مطرح مىشود که آیا احکام و مقــررات ناظر بر تعدد جرم در خصوص جرایم ارتکابى اطفال و نوجوانان نیز جریان مىیابد؟
بــا وجود تصریح ماده ى ۱۳۸ قانون مجازات اســلامى جدید مبنى بر عدم اعمال مقررات تکرار جرم در خصوص اطفال بزهکار، این قانون در خصوص اعمال یا عدم اعمال مقررات تعدد جرم نسبت به این افراد ساکت است؛ این امر زمینه ى بروز دیدگاه های مختلف و رویه های قضایی متفاوت را فراهم خواهد آورد. همین رویکرد در قانون مجازات عمومى مصوب ۱۳۰۴ نیز پذیرفته شده بود؛ به موجب ماده ى ۳۸ قانون مذکور، احکام تکرار جرم در خصوص اطفال قابل اجرا نبود؛ با وجود ســکوت این قانون نســبت به جرایم متعدد اطفــال، در بند «ط» ماده ى ۳۲ قانون مجازات عمومى مصوب ۱۳۵۲ آمده بــود که مقررات مربوط به تکرار و تعدد جرم درباره ى اطفال بزهکار رعایت نمى شــود. در رأى وحــدت رویه ى ^[۵۷]هیأت عمومى دیوان عالى کشور نیز تصریح شــده بود: «بند «ط» ماده ى ۳۲ قانون مجازات عمومى ســال ۱۳۵۲ صرفا اعمال مقررات مربوط به تعدد جرم را از لحاظ تشــدید کیفر درباره ى اطفــال منع کرده و تســرى به تعیین کیفر متعدد براى جرایــم مختلف ندارد.^[۵۸] لذا تعیین مجــازات قانونى براى هر یک از جرایم متعدد اطفال بدون رعایت تشــدید کیفر و به موقع اجرا گذاردن مجازات قطعى شــده موافق موازین قانونى تشــخیص مىگردد». به نظر مىرســد در موضوع مورد بحث موضــع قانون مجازات عمومى سال ۱۳۵۲ مقبولتر است. اگر قانون مجازات اسلامى جدید در این زمینه از قانون مجازات عمومى سال ۱۳۵۲ تبعیت مىکرد، ایراد مورد نظر مرتفع مىگردید. بــا توجه به مطالب فوق، جمیع احــکام و مقررات ناظر به تعدد جرم که در قانون مجازات اسلامى مصوب سال ۱۳۹۲ پیش بینى شده است، نسبت به اطفال و نوجوانان بزهکار هم قابل اعمال مىباشد. بــا توجه به مطالب فوق، جمیع احــکام و مقررات ناظر به تعدد جرم که در قانون مجازات اسلامى مصوب سال ۱۳۹۲ پیش بینى شده است، نسبت به اطفال و نوجوانان بزهکار هم قابل اعمال مىباشد. البته ممکن اســت گفته شــود، قانونگذار در قانون مجازات اسلامى جدید ً اطفال بزهکار را از شــمول مقــررات تعدد جرم خارج ننموده اســت. اگر تعمــدا قانونگــذار جرایم متعدد اطفال بزهکار را از شــمول احــکام و مقررات تعدد جرم مســتثنى مىکرد نتیجه ى چنین حکمى این بود که دادگاه براى هر یک از جرایم ارتکابى، حســب مورد مجازات یا اقدامات تامینى و تربیتى مربوطه را تعیین و ً عملا همه ى مجازاتها یا اقدامات تامینی و تربیتی اجرا مىگردید و این یعنى کاربســت ً قاعده ى جمع مجازاتها نســبت به جرایم متعدد اطفال و نوجوانان بزهکار که قطعا نســبت به قاعده ى مجازات اشد، شدیدتر محسوب مىشود. براى اجتناب از چنین نتیجه اى، مقنن جرایم متعدد اطفال را همانند جرایم متعدد افراد بالغ تحت احکام و مقررات واحد قرار داده است. برداشت اخیر خالى از وجه هم نمىباشد؛ به ویژه اگر اعمال کیفیات مخففه در مورد جرایم متعدد اطفال مشمول حکم خاص ماده ى ۹۳ قانون مجازات اسلامى جدید قرار گیرد و از شمول محدودیتهاى مصرح در تبصره ى ۳ ماده ى ۱۳۴ خارج باشد. برداشت اخیر به نفع اطفال خواهد بود. برخی از حقوقدانان دلیل این ســکوت را فقدان مسئولیت کیفری اطفال و عدم امکان مجازات آنان قلمداد می کنند. از دیدگاه این حقوقدانان، تشدید مجازات بــه منظور اصلاح و بازداشــتن مرتکب از ارتکاب جرم اســت و از این رو در مورد کودکان که مســوولیت کیفری ندارند، این بحث منتفی است. به عبارت دیگر چون نمیتوان اطفال را مجازات کرد، بحث تشــدید مجازات آنها منتفی است.^[۵۹] اســتدلال اخیــر در خصوص افراد نابالغ منطبق بر صواب میباشــد (مــاده ى ۱۴۶ قانون مجازات جدید)، امــا در خصوص جرایم ارتکابی نوجوانان بین پانزده تاهجده ســال نادرســت اســت؛ زیرا ماده ى ۸۹ قانون اخیرالذکر برای این اشخاص مجازات پیش بینی نموده است.
گفتار نهم:کلاهبرداری
در خصوص تعیین درجه ی تعزیر در مواردی که مجازات ها نسبی است مانند جرم کلاهبرداری که جزای نقدی معادل مالی که برده شده است به عنوان مجازات تعیین شده است , دو نظر وجود دارد:
یک نظر بر آن است که این مجازات ها داخل در درجات نیستند زیرا اولا متبادر از جزای نقدی موضوع ماده ی ۱۹ جزای نقدی ثابت است^[۶۰]ثانیا اگر جزای نقدی نسبی را موثر در تعیین درجات بدانیم در خصوص جرایمی مانند اختلاس ,ارتشا و کلاهبرداری نمی توان درجه ی مجازات راتعیین کرد با افزایش میزان مالی درجه ی مجازات هم تغییر پیدا می کند.ثالثا با پذیرش این نظر در تعیین صلاحیت دادگاه دچار مشکل می شویم زیرا تا دادگاه میزان مال برده شده را نداند نمی تواند در خصوص صلاحیت خود تصمیم بگیرد مگر اینکه مبنای صلاحیت را مبلغ مندرج در کیفرخواست قرار دهند در این صورت ممکن است کسی بگوید برابر قانون آیین دادرسی کیفری مدعی خصوصی تا اخرین جلسه ی دادرسی مهلت دارد دادخواست ضرر و زیان خود را تقدیم دادگاه کند.نظر دیگر بر آن است که این مجازاتها موثر در تعیین درجات است ماده ی ۱۹ قانون مجازات تعزیری را به هشت درجه تقسیم کرده است و این نوع مجازات ها را هم باید داخل در یکی از درجات قرار دهیم در غیر این صورت قواعد عمومی مانند تخفیف ,تعلیق ,تعویق در خصوص آن ها اعمال نمیشود.بنابراین در تعیین این درجات باید به میزان مال برده شده توجه کرد و آن را موثر در درجات دانست^[۶۱]
مبحث دوم:آثار درجه بندی قانون ۱۳۹۲
درجه بندی مجازات دارای آثار حقوقی متعددی است که از جمله در اعمال مقررات معافیت از کیفر ,صدور قرار تعویق ,تخفیف مجازات ,شروع به جرم و معاونت در جرم قابل توجه است.^[۶۲]
گفتار اول:تخفیف مجازات
منظور از میزان تخفیف در قانون های مجازات سابق، پایین آمدن از حداقل مجازات و نیز تبدیل مجازات به مجازاتی که مناسب تر به حال متهم باشد می بود این موضوع بخصوص در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰ مشکل آفرین بود چه آن که برخلاف قانون مجازات عمومی سال ۱۳۵۲ که مجازات ها را به جنایت، جنحه، خلاف که در طول همدیگر قرار داشتند تقسیم کرده بود در قانون مجازات اسلامی ،مجازات های حدود، قصاص، دیات، تعزیرات و بازدارنده در عرض هم قرار داشتند در نتیجه معلوم نبود کدام مجازات شدیدتر و کدام خفیف تر است. برای مثال مجازات حدی شرب مسکر هشتاد ضربه شلاق است اما مجازات تعزیری سرقت مقرون به آزار حداکثر تا ده سال حبس پیش بینی شده است. برای حل این مشکل قانونگذار در ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی جدید مبادرت به درجه بندی مجازات ها نمود و به همین ترتیب در مورد تخفیف نیز از درجه بندی مزبور استفاده کرد با توجه به ماده ۳۷ قاضی در تخفیف مجازات مختار است اما درجه بندی تخفیف ها برخلاف قانون سابق، دست قاضی را برای اعمال تخفیف بیشتر بسته است و این درجه بندی از اختیارات او نسبت به قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۰ کاسته است.^[۶۳] ماده ۳۷ قانون جدید مقرر میدارد:
«در صورت وجود یک یا چند جهت از جهات تخفیف، دادگاه می تواند مجازات تعزیری را به نحوی که به حال متهم مناسب تر باشد به شرح زیر تقلیل دهد یا تبدیل کند.»
الف. تقلیل حبس به میزان یک تا سه درجه
ب. تبدیل مصادره اموال به جزای نقدی درجه یک تا چهار
پ. تبدیل انفصال دائم به انفصال موقت به میزان پنج تا پانزده سال
ت. تقلیل سایر مجازات های تعزیری به میزان یک تا دو درجه از همان نوع یا انواع دیگر
که به بررسی ماده ۳۷ و ۳۹ به شرح زیر می پردازیم:
میزان تخفیف:
تقلیل حبس به میزان یک تا سه درجه، برای مثال اگر شخصی به اتهام سوزاندن و تلف دفاتر و قباله های و اسناد دولتی به موجب ماده ۶۸۱ قانون مجازات اسلامی  (بخش تعزیرات) محکوم شودبه حبس از دو تا ده سال محکوم خواهد شد. ابتدا باید دید این مجازات از کدام درجه است. با توجه به ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی و نظر به تبصره ۲ ماده مرقوم، این حبس از درجه چهار است زیرا هر چند حداقل آن در محدوده درجه پنج است، چون حداکثر مجازات ،ده سال است؛ مجازات از درجه چهار است، حال دادگاه می تواند او را به مجازات مندرج در درجه پنج یعنی دو تا پنج سال، یا درجه شش، یعنی حبس بیش از شش ماه تا دو سال یا درجه هفت، یعنی حبس از نود و یک روز تا شش ماه محکوم کند البته ممکن است نظر دیگری مطرح شود و آن این که مجازات درجه پنج به معنی تخفیف در این مورد به حساب نمی آید چون معنای تخفیف این است که از حداقل پایین تر بیاید، بنابراین سه درجه باید از مجازات درجه شش به پایین محاسبه گردد. این نظر صحیح به نظر نمی رسد زیرا قانون گذار با درجه بندی تخفیف موضوع پایین تر از حداقل بودن را که مربوط به قوانین سابق بود منتفی کرده است^[۶۴]. با توجه به این ماده، تبدیل حبس به جزای نقدی در مثال فوق منتفی است و حال آن که در قانون سابق دادگاه می توانست مجازات حبس را به جزای نقدی تبدیل کند.
۱-۲ انفصال دائم به انفصال موقت به میزان پنج تا پانزده سال:
قانونگذار تقلیل انفصال دائم را در بند پ ماده ۳۷ آورده است. برای مثال درباره مرتشی در صورتی که میزان مال گرفته شده به عنوان رشوه، بیش از یک میلیون ریال باشد؛ علاوه بر مجازات اصلی به مجازات تکمیلی انفصال دائم از خدمات دولتی محکوم می شود. دادگاه می تواند مجازات انفصال او را از پنج تا ۱۵ سال تخفیف دهد.
۱-۳ تقلیل سایر مجازات های تعزیری به میزان یک تا دو درجه از همان نوع:
منظور از سایر مجازات های تعزیری مجازات هایی است که اولا، تعزیری باشند و ثانیا، مجازات هایی که در سه بند اول نیامده اند^[۶۵]
با توجه به درجات سه گانه تخفیف، مورد چهارم می تواند جزای نقدی باشد، بنابراین دادگاه می تواند مجازات جزای نقدی را برای مثال در بزه رایانه ای «تغییر یا ایجاد داده های قابل استناد یا ایجاد یا وارد کردن متقلبانه داده به آن ها» که ۲۰ میلیون تا یکصد میلیون ریال جزای نقدی است را به میزان یک تا دو درجه تقلیل دهد یا تبدیل نماید این مجازات با توجه به ماده ۱۹ و تبصره ۲ آن ماده درجه پنج است، بنابراین دادگاه به استناد ماده ۳۷ و مواد فوق، مجازات مرتکب را تا ۲۰ تا هشتاد میلیون (مجازات درجه ۶) و یا از ده تا بیست میلیون ریال (مجازات درجه ۷) تقلیل دهد. گفتنی است بند ت ماده ۳۷ از جهت مصداق یابی مبهم است، زیرا معلوم نیست پس از حبس، انفصال و مصادره اموال غیر از جزای نقدی دیگر چه مجازات تعزیری دیگری باقی می ماند؟ آیا منظور مجازات های تکمیلی است که بعید به نظر می رسد زیرا مجازات تکمیلی به همراه مجازات اصلی مورد حکم قرار می گیرد و وجود مستقلی ندارد تنها در مورد مجازات شلاق تعزیری می توان گفت مورد توجه قانونگذار بوده است برای مثال شلاق تعزیری درجه شش را می تواند به شلاق تعزیری درجه هفت یا هشت ،تقلیل دهد.^[۶۶]
گفتار دوم:معافیت از مجازات
یکی از نوآوری های قانون جدید مجازات اسلامی در موضوع تخفیف،بحث معافیت از مجازات در جرائم تعزیری درجه هفت و هشت مندرج در ماده ۱۹ ماده ۳۹ قانون می باشد . به موجب ماده ۳۹: در جرائم تعزیری درجه های هفت و هشت، در صورت احراز جهات تخفیف چنانچه دادگاه پس از احراز مجرمیت تشخیص دهد که با عدم اجرای مجازات نیز مرتکب اصلاح می شود در صورت فقدان سابقه کیفری موثر و گذشت شاکی و جبران ضرر و زیان یا برقراری ترتیبات جبران آن می تواند حکم به معافیت از کیفر صادر کند، با توجه به این ماده حکم معافیت هر چند در ماده ۷۲۷ قانون سال ۱۳۷۰، به صرفنظر کردن از مجازات در صورت گذشت شاکی خصوصی اشاره کرده بود در زمینه تخفیف از ابداعات قانون جدید است در حقیقت این ماده نوعی توجه به موقعیت داشتن تعقیب در قانون فرانسه است الا این که موقعیت داشتن تعقیب در حقوق فرانسه زمانی است که دادستان دستور بایگانی پرونده را در شرایط خاص فعل ارتکابی صادر می کند.
در این ارتباط ماده ۱-۴۰ قانون آیین دادرسی کیفری فرانسه، مقرر میدارد، در صورتی که متهم شناسایی شده، دارای محل اقامت معین باشد و هیچ گونه مانعی برای ادامه تعقیب نباشد ؛دادستان محل می تواند به شرطی که نحوه عمل متهم توجیه پذیر باشد، پرونده را بایگانی کند، با توجه به این ماده، تفاوت آشکار است. در حقوق ایران، دادگاه و نه دادستان حق دارد که در صورت وجود شرایط منعکس در ماده یعنی تشخیص اصلاح مرتکب در صورتی که اقتضا کند. عدم مجازات، گذشت شاکی خصوصی، فقدان سابقه کیفری موثر، جبران ضرر و زیان یا برقراری ترتیب جبران آن، حکم به معافیت از کیفر صادر کند. چنین اختیاری به صورت تقلیق تعقیب که سابقه آن در ماده ۴۰ مکرر قانون آیین دادرسی ۱۲۹۰اصلاحی۱۳۵۲ و ماده ۲۲ قانون اصلاح پاره ای از قوانین دادگستری در مورد جرائم جنحه ای، وجود داشت ؛در لایحه قانونی آیین دادرسی کیفری مصوب فروردین ماه ۱۳۹۳ به دادستان داده شده است. به موجب ماده ۸۱ این قانون:
« در جرائم تعزیری درجه شش، هفت و هشت که مجازات آن ها قابل تعلیق است، چنانچه شاکی وجود نداشته، گذشت کرده یا خسارت وارده جبران گردیده باشد و یا با موافقت بزه دیده، ترتیب پرداخت آن در مدت مشخصی داده شود و متهم نیز فاقد سابقه محکومیت موثر کیفری باشد، دادستان می تواند پس از اخذ موافقت متهم و در صورت ضرورت با اخذ تأمین متناسب، تعقیب وی را از شش ماه تا دو سال معلق کند.»  ^[۶۷]
گفتار سوم: مبنای تشدید مجازات
تشدید مجازات مرتکب همانند تخفیف آن به دلیل فردی کردن مجازاتها در حقوق کنونی انجام میگیرد به طوری که مرتکب با ارتکاب جرم مجدد، در واقع حالت خطرناک خویش را بروز میکند. لذا شایسته است در مقابل کسی که اتفاقاً و در اثر حالات روانی نامناسب و نامتعادل مرتکب جرم شده و مستحق تخفیف است، در حالت تکرار جرم که حقیقتاً تمایل فرد به تهدید اجتماعی است که در آن زندگی میکند، عمل وی را با عکس العمل شدیدتری از سوی دولت به عنوان نماینده جامعه پاسخ داد.
تکرار جرم براساس قانون مجازات سابق وقتی میتواند موجب تشدید مجازات شود که مجازات جرم ارتکابی سابق به موقع اجرا گذاشته شود. اگرچه برخی از حقوقدانان معتقدند که صرف محکومیت نیز برای شمول مقررات تکرار جرم کافی است، لیکن با توجه به صراحت قانون، نظر اکثریت نیز بر اجرای مجازات پیشین میباشد. علی کل حال این رویکرد قانون فعلی در لایحه جدید تغییر یافته و مقنن نظر افرادی که قطعیت حکم را کافی می دانستند ارجح شناخته است.
بر اساس قانون جدید می توان دو رویکرد متفاوت را در خصوص قاعده ی تکرار جرم ملاحظه نمود. رویکرد نخست در خصوص جرایم حدی است که ارتکاب سه دفعه جرم حدی و اجرای مجازات در هر بار و بالاخره تکرار در وهله ی چهارم موجب محکومیت فرد به اعدام خواهد بود. ولی رویکرد دوم که موضوع مورد بحث در این قسمت می باشد در خصوص جرایم تعزیری است که قطعیت حکم برای اعمال قواعد و ضمانت اجرای تکرار جرم، لازم و کافی دانسته شده است. البته شمول قاعده ی تکرار جرم در جرایم تعزیری مطلق نبوده و جرایم تعزیری درجه هفت و هشت را دربر نمی گیرد.^[۶۸]
در زمینه مقررات راجع به تکرار جرم، نوآوری های متعددی نیز به چشم می خورد؛ معین نمودن میزان تشدید مجازات و نیز خروج مجازات از سقف حداکثر مقرره قانونی می تواند مهم ترین آن ها محسوب شود. بر این اساس هر کس به موجب حکم قطعی به یکی از مجازاتهای تعزیری از درجه یک تا شش محکوم شود و از تاریخ قطعیت حکم تا حصول اعاده حیثیت یا شمول مرور زمان اجرای مجازات، مرتکب جرم تعزیری درجه یک تا شش دیگری گردد، به حداکثر مجازات تا یک و نیم برابر آن محکوم میشود. یعنی اگر فردی محکوم به سه سال حبس شود و در مدت مذکور مرتکب جرم دیگری گردد دادگاه می تواند وی را مابین سه سال تا چهار سال و شش ماه به مجازات محکوم کند. بدین ترتیب شرط عدم ارتکاب جرم جدید، از مدت زمان محکومیت قطعی نخست به جرایم تعزیری درجه یک تا شش، تا حصول اعاده حیثیت یا شمول مرور زمان می باشد. بر این اساس این نتیجه نیز به دست می آید که اگر مرور زمان شامل حال یک رفتار کیفری شود، دیگر نمی توان مقررات راجع به تکرار جرم را در آن مورد اجرا نموده و مجازات را تشدید کرد

هدف یعنی اینکه چه میخواهیم؟ سیاست یعنی اینکه میخواهیم چه کار کنیم؟ اهداف میتوانند به اشکال مختلف صورتبندی شوند: چه چیزی قرار است به دست بیاید (مثلا فرصت دادن به مردم برای خلق کردن) یا چگونه چیزی تغییر کند (مثلا گسترش مشارکت در زندگی فرهنگی). اما هدف میتواند به زبان خدمات یا محصولات صورتبندی شود: اجرای متفاوت برخی خدمات (مثلا موزهها میتوانند اسناد و مدارک علمی را جمعآوری کنند نه صرفا کالاهای لوکس) یا کالاهایی که میتواند ارائه شود (مثلا حمایت از آثار هنری برای دستیابی به یک زندگی هنری فعالتر) (نایلوف؛ ۳۶۴).

سیاستگذاری فرهنگی مشتمل بر سه رکن اساسی هستیشناسی، هدفشناسی و امکانشناسی خواهد بود: هستیشناسی به معنای جهانبینی و درک از هستی انسان و جامعه و همچنین شناخت وضعیت گذشته و موجود فرهنگ است. هدفشناسی به معنای ترسیم وضعیت مطلوب و دورنمای فرهنگ است. امکانشناسی، ارزیابی امکانات (مقدورات و محدودیتها) و تعیین سیاستها و راهبردهای عملی و اجرایی لازم برای حرکت از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب است (رضایی؛ ۲۸).
بنابراین اولین جزء سیاست فرهنگی، ارزشها و مبانی سیاستگذاری است. جهان‌بینی‌ها و ایده‌های مسلط و تجربیات تاریخی و همچنین بررسی مسائل و مشکلات، ساختار ذهنی سیاست‌گذاران را شکل می‌دهد. این ساختار شامل هنجارها و ارزش‌هایی است که قواعد کلی حاکم بر تصمیم‌گیری‌ را تعیین می‌کند. همچنین نوع برداشت و تفسیر سیاستگذاران از آرمانها و ارزشهاست که اهمیت پیدا میکند. البته ممکن است ارزشها و مبانی به صورت صریح بیان نشود، کمااینکه پیشتر دیدیم سیاستگذاری میتواند با مسئله آغاز شود. اما در هر حال، شناخت و بیان هر مسئلهای هم مسبوق به مبانی و ارزشهای خاصی است که آن مسئله را مسئله کرده است.
بعد از ارزشها نوبت به اهداف کلان (تعامل آرمان-واقعیت) میرسد. تعیین اهداف سیاست‌گذاری فرهنگی از تلفیق ارزش‌های سیاسی-فرهنگی و ملاحظات حکومتی از سویی، و تحلیل نظری و جهان‌شناسی موضوع از سوی دیگر، پدید می‌آید. سیاستهای فرهنگی آغشته به مسائل سیاسی هم خواهد بود. پرویز اجلالی مینویسد:
«سیاستگذاری فرهنگی در واقع از نوع برنامه ریزی راهبردی یا درازمدت است که از آرمانها و ارزشهای جامعه الهام میگیرد و برنامه ریزی میانمدت و کوتاهمدت را هدایت میکند. اما این رابطه یکسویه نیست. هیچ آرمانی (هر چقدر ارزشمند) اگر با واقعیات جامعه سازگار نشود، قابل تحقق نیست. پس استراتژیها را باید مبتنی بر آرمانها و سازگار با واقعیات و شرایط زمان و مکان طراحی کرد» (اجلالی؛ ۵۹ به نقل از رضایی؛ ۲۷).
در سیاستگذاری مهم این است که هدف‌های درازمدت (کلان) روشن بشوند و هدف‌های میان‌مدت مورد نظر به صورت کمی در آیند. تامل و مطالعه در این هدف‌های بلندمدت و میان‌مدت غالب اوقات با شتاب همراه است. البته انتخاب هدف‌ها، انتخاب سیاسی است (پهلوان؛ ۶۴). آمیختن هدف‌های بلند و میان‌مدت با منابع، موجب پیدایش سیاست فرهنگی می‌شود، دولت، سازمان‌های محلی و سایر نهادهای مربوط این سیاست را اجرا می‌کنند.
سیاستهای فرهنگی ماهیتا از مقوله های کیفی هستند. دست‌یابی به اهداف کلان به تعیین چگونگی دستیابی به اهداف کیفی وابسته است. هدف کیفی همچنان که از نام آن پیداست به ارتقای ماهوی، کیفی و از نظر مادی ناملموس مربوط است. شاید اهداف کیفی به خودی خود نیازی به تعریف و توضیح نداشته باشند. اهداف کیفی مستقیما از درون مبانی نظری، ارزشی و مبتنی بر جهان‌بینی سر بر می‌آورند و به مثابه الگویی آرمانی ملاک و معیار سنجش وضع موجود و فاصله‌ی وضع موجود از کمال مطلوب قرار می‌گیرند. از سوی دیگر دست‌یابی به اهداف کمی در سیاست‌های فرهنگی معطوف به نیازسنجی عینی و مادی جامعه است.
در اینجا مهمترین پرسش این می‌شود که آیا اساسا می‌توان از طریق شاخص‌های کمی به الگویی آرمانی، که هدف سیاست‌گذاری عمومی است، دست یافت؟ و با چه ساز و کاری می‌توان شاخص‌های کمی و ارزش‌های کیفی را با هم مربوط کرد؟ اهداف کمی به خود خود در این بخش موضوعیتی ندارند، چرا که اهداف کمی پس از مرحله‌ی تعیین اهداف کلان و تدوین سیاست‌های کلان طرح و در راستای سیاست‌های کلان و برای تحقق سیاست‌های خرد و در قالب برنامه‌ریزی مدیریت محقق می‌شوند (اشتریان؛ ۶۶).
جدای از ارزشها، اهداف کلان و کیفی، اهداف کمی با شاخصهای کمی، سیاستها (سلبی یا ایجابی) و ابزار، امر دیگری که اهمیت مییابد اولویتهاست. در هر سیاست فرهنگی باید مشخص شود که اولویتها چیست و به این ترتیب از وسوسهی همه چیز با هم دوری جست.
فصل چهارم
۴- جریا‌ن‌های فرهنگی ایران
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
هدف از این فصل، شناخت جریان‌های فرهنگی فعال و تاثیرگذار در ایران به خصوص دو دهه اخیر است. اهمیت این فصل، در شناخت مناقشات واقعی و موجود در جامعه‌ی ایرانی پیرامون فرهنگ، تعیین حد و مرزهای آن و نحوه‌ی سیاست‌گذاری فرهنگی است.

۴-۱- مقدمه

منظور ما از جریان فرهنگی در این فصل، کلیه‌ی نظریه‌ها و مکاتب فکری و فرهنگی است که اولا به سطحی از انسجام و تداوم رسیده باشد که از روی تولیدات فرهنگی (مثل کتاب‌ها، مطبوعات و رسانه‌ها) قابل شناسایی باشد، نه اینکه شناسایی آنها نیاز به بررسی مصرف فرهنگی افراد داشته باشد، به عبارت دیگر علاوه بر اینکه جنبه‌ی نظری دارد، اصحاب و حاملان آن نظریه به ترویج و توضیح آن بپردازند. ثانیا نظریاتی که در حال حاضر (در دو دهه اخیر) در سیاست‌گذاری عمومی عرصه‌ی فرهنگ تاثیرگذار هستند و یا به طور مستقیم سعی در اعمال فشار بر سیاست‌های عمومی فرهنگی دارند و یا به طور غیرمسقیم بر این عرصه موثر هستند. به عبارت دیگر فقط در حد نظر و اندیشه متوقف نمانده و جنبه‌ی اجتماعی، فرهنگی و سیاسی پیدا کرده‌اند.
بنابراین جریان‌های فرهنگی مثل روشنفکری دینی هایدگری، سنتگرایی اسلامی، اخلاق‌گرایی، فمینیسم، مارکسیسم، باستان‌گرایی، شرق‌شناسی، مدگرایی و مصرف‌گرایی، تجددستیزی افراطی، درویش مسلکی و تصوف‌گرایی، عرفان‌های شرقی و سرخ‌پوستی، دایره‌المعارف‌نویسی و خرده‌فرهنگ‌ها یا ضدفرهنگ‌هایی مثل رپ که یکی از دو شرط بالا را ندارند، مورد توجه ما نیست.
همچنین از آنجاییکه تحقیق فعلی، به سیاست‌های فرهنگی کنونی ایران می‌خواهد بپردازد، در شناخت جریان‌های فرهنگی، تمرکز را روی جریان‌های فرهنگی بعد از انقلاب اسلامی و دو دهه اخیر بعد از پایان جنگ تحمیلی گذاشته‌ایم. هر چند، به فراخور بحث برای ریشه‌‌یابی، گریزی به جریان‌های قبل از این هم می‌زنیم.

۴-۲- سنخ‌شناسی جریان‌های فرهنگی

در این فصل، جریان‌های فرهنگی را به دو دسته کلی مطلق‌‌گرا (هنجارگرا) و کثرت‌گرا تقسیم می‌کنیم. آنچنان که پیشتر سه تعریف از فرهنگ را ذکر کردیم (بخش ۲-۷)، جریان‌های مطلق‌گرا قائل به تعریف هنجاری از فرهنگ هستند و جریان‌های کثرت‌گرا، تعریف توصیفی از فرهنگ را در مرکز نظریات خود قرار می‌دهند. جریان‌های مطلق‌گرا (هنجارگرا) به تعریفی از فرهنگ وابسته هستد که مطابق آن می‌توان به شناسایی فرهنگ والا و برتر اقدام کرد و در راه ترویج و تبلیغ و در صورت لزوم تحمیل آن گام برداشت. در حالیکه جریان‌های کثرت‌گرا، قائل به برتری هیچ فرهنگ خاصی نیستند.
همچنین بعد دیگری که جریان‌های فرهنگی را بر اساس آن تقسیم‌بندی می‌کنیم، نظری یا عملی بودن جریان‌های فرهنگی است. منظور این است که صرف ‌نظر از اینکه یک جریان فرهنگی به صورت نظری چه تعریفی از فرهنگ ارائه می‌دهد و بر چه کارکردها و مسائلی از فرهنگ تکیه می‌کند، آیا به دنبال این است که در عمل و در عرصه‌ی سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی، نظریات خود را اعمال کند یا خیر. اهمیت این بعد، به خصوص از این جهت است که هدف کلی ما در این پایان‌نامه، ارزیابی‌ سیاست‌های فرهنگی است.
معیار اول بر این اساس جریانهای فرهنگی را تقسیم میکند که هر جریان، تا چه حد به تدوین و طرح هنجارهای فرهنگی برای عموم جامعه پایبند هستند و یا اینکه اساس هر گونه کثرت فرهنگی را به رسمیت میشناسند و قضاوت هنجاری راجع به هیچ خردهفرهنگی نمیکنند.
معیار دوم ناظر بر این است که یک جریان فرهنگی تا چه حد در عرصهی عمل و سیاستگذاری فرهنگ، قائل به ترویج و اعمال سیاستهای فرهنگی خاص (بر مبنای ارزشهای از پیش تصریح شده و غیرقابل انعطاف) هستند و یا اینکه به طور کلی تمایل به دستکاری فرهنگ جامعه و محصولات فرهنگی ندارد و به جریان آزاد فرهنگ میاندیشد.
در جدول زیر تقسیمبندی جریانهای فرهنگی ایران در حال حاضر را میتوان مشاهده کرده که در آن به ۶ جریان عمدهی فرهنگی در قالب ۴ سنخ اشاره شده است. نکتهی مهمی که در اینجا باید به آن اشاره کرد، این است که این یک سنخشناسی منطقی و نظری است. در عمل (همانطور که جلوتر توضیح خواهیم داد) برخی از این سنخها به هم نزدیک میشوند و یا به طور کلی به هم میپیوندند.
نکته‌ی دیگری که در اینجا باید به آن اشاره کرد، این است که خود کثرت‌گرایی هم نوعی هنجار به شمار می‌رود. یعنی کثرت‌گرایان به دنبال آن هستند که پذیرش تکثر فرهنگی به صورت هنجار در بیاید. اما در واقع اینکه کسانی بگویند باید احترام به دیگر فرهنگ‌ها خود به صورت یک ارزش و یک هنجار در بیاید متفاوت است از اینکه یک فرهنگ خاص را در برتری بنشانند. بنابراین مفهوم مطلق‌گرا در مقابل کثرت‌گرا شاید واضح‌تر باشد.

 

	مطلق‌گرا (هنجارگرا)	کثرت‌گرا
عملی	دسته‌ی اول – هنجارگرای عملی (اسلامگرایی)	دسته‌ی سوم – کثرتگرای عملی (نوگرایی سکولار)
نظری	دسته‌ی دوم – هنجارگرای نظری (نوگرایی دینی، اصلاحطلبی، اسلام سنتی)	دسته‌ی چهارم – کثرتگرای نظری (تکنوکراسی)

جدول ۴-۱ سنخشناسی جریانهای فرهنگی
دسته‌ی اول- جریان‌های هنجارگرای عملی: این دسته علاوه بر معرفی فرهنگ والا و برتر، دولت را موظف به اعمال سیاست‌های فرهنگی متناسب با نظریه‌ی خود، در زمینه‌ی بسط و فراگیری فرهنگ برتر و جلوگیری از رشد و گسترش دیگر فرهنگ‌ها می‌دانند.

۵-۵-۲ محدودیت‌های خارج از اختیار پژوهشگر

۱-یکی از محدودیت‌های پیش‌روی پژوهش، ضعف آشنایی سازمان با مفاهیم، تعاریف، تئوری‌ها و مدل‌های مرتبط تحقیق بود. لذا محقق مجبور به توضیح شفاهی و بیان مفاهیم و تئوری‌ها به پاسخگویان می‌باشد.
۲-سوابق محدود پژوهش درباره رابطه بازاریابی رابطه‌مند و پیشبرد فروش در داخل کشور.
۳-محدودیت ذاتی پرسش‌نامه، از آنجایکه پرسش‌نامه اداراک افراد از واقعیت را می‌ساند، این احتمال را نباید نادیده گرفت که این ادراک کاملاً با واقعیت تطبیق پیدا نکند. لذا محدویت‌های ذاتی پرسش‌نامه نیز از محدودیت‌های تحقیق می‌باشد.

۵-۶ خلاصه

در فصل حاضر نتایج تحقیق مورد بحث و نتیجه‌گیری قرار گرفت. همچنین علاوه بر تفسیر نتایج، محدودیت‌های پژوهش توصیف و موضوعات پژوهشی برای تحقیقات آتی پیشنهاد گردید.

منابع و ماخذ

 

منابع فارسی

آذر، عادل و مومنی، منصور(۱۳۸۰)، آمار و کاربرد آن در مدیریت، تهران، انتشارات سمت، چاپ دوم.
بلوریان تهرانی، محمد(۱۳۷۶)، بازاریابی و مدیریت بازار، چاپ اول، نشر موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
بلوریان تهرانی، محمد(۱۳۷۱)، نگاهی به عوامل موثر در پیشبرد فروش، ماهنامه بررسی‌های بازرگانی.
پرورنده(۱۳۸۳)، میزان تاثیر نمایشگاه‌های تخصصی در پیشبرد فروش از دیدگاه مدیران، پایان نامه کارشناسی ارشد، سازمان مدیریت و برنامه ریزی.
تریسی، برایان (۱۳۸۴)، روانشناسی فروش، ترجمه‌ی مهدی قراچه داغی، تهران : آسیم
توکلی‌زاده، زهرا و همکاران(۱۳۸۴)، بررسی تاثیر ابزارهای پیشبردفروش بر وفاداری مشتریان بانکهای تجاری، سومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت،.
خاکی، غلامرضا(۱۳۸۴)، روش تحقیق با رویکرد به پایان نامه نویسی، تهران- انتشارات بازتاب.
روستا، احمد، ونوس، داور،ابراهیمی، عبدالحمید(۱۳۷۸)، مدیریت بازاریابی، تهران، سمت.
رنجبریان، بهرام، براری، مجتبی(۱۳۸۸)، بازاریابی رابطه‌مند، رویکردی برای بهبود رضایت مشتری، پژوهش‌نامه مدیریت اجرایی، سال نهم، شماره ۲٫
سالاری، غلامرضا(۱۳۸۳)، بازاریابی رابطه‌مند، تدبیر، شماره ۱۴۸٫
سعید محمدی، غ. ر.(۱۳۸۴)، نگاهی به فلسفه‌های مدیریت بازاریابی، اداره مطالعات و بازاریابی بانک رفاه.
سرمد، زهره و دیگران(۱۳۸۷)، روش‌های تحقیق در علوم رفتاری، تهران، انتشارات آگاه، چاپ اول .
سفیانیان، معصومه و احمد امیرشاهی(۱۳۸۶) “شناسایی موانع و محدودیت‌های اجرای بازاریابی رابطه‌مند در شرکت‌های بیمه دولتی در ایران"، مجله مدیریت بازرگانی، ش ۲٫
عباسی، جواد(۱۳۸۱)، بررسی نقش و جایگاه عوامل موثر بازاریابی رابطه‌مند بر رضایت مشتریان کلیدی بانک ملت استان تهران، پایان نامه رشته مدیریت بازرگانی، دانشگاه تهران.
قاضی‌زاده و همکاران(۱۳۹۰) ، بررسی تاثیر بازاریابی رابطه‌مند بر وفاداری مشتریان با بهره گرفتن از مدل توسعه یافته بازاریابی رابطه‌مند(مطالعه موردی شرکت بیمه ملت)، دانشور- رفتار مدیریت و پیشرفت، دانشگاه شاهد، شماره ۲-۴۷٫
کاتلر، فیلیپ(۱۳۷۹)؛ کاتلر در مدیریت بازار، ترجمه عبدالرضا رضایی نژاد، چاپ اول؛ تهران؛ فرا.
کاتلر، فلیپ و آرمستراگ، گری(۱۳۷۶)، “اصول بازاریابی"، ترجمه‌ی بهمن فروزنده، نشر آموخته، اصفهان، چاپ هشتم.
کریستوفر لاولاک- لارن رایت(۱۳۸۵)، اصول بازاریابی خدمات، بهمن فروزنده، نشر آموخته، چاپ، اول.
محمدیان، محمود، آقاجان، عباس(۱۳۸۱)، آسیب شناسی تبلیغات در ایران، چاپ اول، تهران، حروفیه.
نوربخش، سید کامران، پشنگ، لیلا(۱۳۹۰)، بررسی تاثیر عوامل موثر بر بازاریابی رابطه‌مند در روابط کامل خریدار- فروشنده (مطالعه موردی شرکت بهمن دیزل)، مجله مدیریت بازاریابی، شماره ۱۳٫
ونوس، داور، ظهوری، بهاره(۱۳۹۰)، بررسی تأثیر ابعاد ارزشی بازاریابی رابطه‌مند بر وفاداری مشتری به برند گوشی‌های تلفن همراه، مدیریت بازرگانی، دوره۳، شماره ۸٫

منابع انگلیسی

Alvarez Gil, M.J., Burgos Jimenez, J., & Cespedes Lorente,J.J. (2001). An analysis of environmental management, organizational context and performance of Spanish hotels.Omega-International Journal of Management Science,29(6), 457-471.
Bonnemaizon, A., Cova, B., Louyot, M. C. (2007), Relationship Marketing in 2015: A Delphi Approach, European Management Journal, 25(1): 50–۵۹٫
Borden, Neil H(1964) , the concept of marketing mix, journal of advertising research, No. 4 .
Chapter 16 Sales Promotion(2004): Intensifying Consideration, Retrieved : 2004.2.10
Chu, K.,(2009). The construction model of customer trust, perceived value and customer loyalty, Jornal oF American Academy of Business, Chambridge Vol. 14, No.9, pp. 98-103.
Coote, L., Forrest, E. and Tam, T. (2003) An Investigation into Commitment in Non-Western Industrial Marketing Relationships,Industrial Marketing Management , 32(7), pp.595–۶۰۴٫
Claro, D. P., Claro, P. B. & Zylbersztajn, D. (2005), Relationship Marketing Strategies: When buyer and supplier follow different strategies to achieve performance, Brazilian Administration Review, 2, pp. 17-34.
Churchill, G.A. Jr (1979), A paradigm for developing better measures of marketing constructs, Journal of Marketing Research, Vol. 16 No. 1, pp. 64-73.
Fontenot, R.J., Hyman,M.R.,(2004), The antitrust implication of relationship marketing, Journal of Business Research, 57: 1211-1221.
Gerrit H. Van Bruggen, Kersi D. Antia, Sandy D. Jap,Werner J. Reinartz , and Florian Pallas (2010) , Managing Marketing Channel Multiplicity, Journal of Service Research.
Gomez, M., Rao, V.(2009), Market Power & Trade Promotions in U.S Supermarkets, Journal of British Food, 8:866-877.
Gillemo, S. and Rijksen, M.,(2000), SAAB versus Internal Marketing.Unpublished Masters Thesis, Goteborg University.
Gronroos, C., (1994) ,From marketing mix to relationship marketing: Towards a paradigm shift in marketing, Management Decision, 32(2): 4-20.
Gummesson, E.(1994), Marketing rilashon ship marketing operational ,international journal of service tndusty management, pp.5-20.
Hennig-Thurau, T., M.K. Langer and U. Hansen (2001), Modeling and Managing Student Loyalty: An Approach Based on the Concept of Relationship Quality,Journal of Service Research , 3(4), pp.331-44.
Kotler, Philip & Armestrong, Gray (2001), Principles of Marketing, Prentice Hall, New Jersey.
Kumar, V., Bohling, T.R. and Ladda, R.N. (2003), Antecedents and consequences of relationship intention: Implications for transaction and relationship marketing, Industrial Marketing Management, Vol. 32 No. 8, pp. 667-676.

گاهی ، این بحث تحت عنوان اتوماسیون یا ماشینی و مکانیزه کردن سازمان ها مطرح می شود اگر این عمل ، صرفا برای کنار زدن نیروی انسانی و فقط برای سود جویی بیشتر ویا بی ارزش جلوه دادن انسان انجام شود ، نتایج زیان باری را در پی خواهد داشت . انسان موجودی با عقل ، روح وعاطفه است و می تواند همه ی این ها را در حالتی ترکیبی و با توجه به جمیع شرایط بکار گیرد ، ولی ماشین پدیده ای بی روح ، بدون عقل و عاطفه است و صرفا بصورت مکانیکی و کاملا کلیشه ای و تقلیدی کار می کند . هیچ کامپیوتری تا کنون نتوانسته مسائل مختلف عاطفی ، هیجانی ، احساسی ، روحی وعقلی رادرهم آمیزد و مانند یک انسان برای مسائل و مشکلات از قبل پیش بینی نشده راه حلی بیندیشد در حقیقت ، هیچ تکنولوژی و ابزاری بالنفسه و مستقلا و منهای وجود انسان اعتبار ندارد. (همان منبع )

- هدایت ورهبری
سازمان موفق یک صفت اصلی دارد که آن را از سازمانهای ناموفق متمایز می سازد ، رهبری پویا واثر بخش . پیتر دراکر اشاره می کند که مدیران منابع بنیادی وکمیاب هر بنگاه بازرگانی و آموزشی به شمار می آیند .آمارها ی اخیر این نکته را آشکارتر می کند : از هر ۱۰۰ موسسه جدید که آغاز به کار می کنند تقریبا ۵۰ یا نصف آن ها ظرف مدت دو سال دست از کار می کشند تا آخر سال پنجم فقط یک سوم از صد موسسه اصلی به کار خود ادامه می دهند بیشتر این عدم موفقیت را می توان به رهبری غیر اثر بخش نسبت داد .در همه زمینه ها برای جستجو ی اشخاصی که توانایی لازم برای رهبری اثر بخش داشته باشند ، کوشش مستمری به عمل می آید . کمبود رهبری اثر بخش به موسسات تجاری محدود نمی شود بلکه در سازمانهای دولتی ، آموزش وپرورش و بنیادهای خیریه نیز ملاحظه می شود .بنابراین وقتی از کمیابی استعداد رهبری در جامعه انتقاد می کنیم از فقدان افرادی که مقامهای اجرایی و اداری را پر می کنند سخن نمی گوییم .مدیران فراوانی داریم . آنچه ما را رنج می دهد کمبود افرادی است که آماده پذیرش نقش های رهبری مهمی در جامعه باشد وکار خود را به طور اثر بخش به ثمر برسانند .( بلانچارد، ۱۳۸۹ :۸۸ )
۲-۴-۱ تعریف رهبری درباره رهبری وهدایت در سازمان سخن بسیار گفته شده است ، وشاید به تعداد کسانی که کوشیده اند مدیریت و وظایف آن را تعریف کنند ، در این مورد تعریف وجود دارد . گروهی رهبری را اثر گذاری بر افراد در انجام وظایفشان با میل وعلاقه ، توصیف کرده اند .(الوانی ، ۱۳۸۹ : ۱۴۲ )
گروهی دیگرمعتقدند که رهبری فرایند تاثیر گذاری افراد و گروه ها جهت تعیین اهداف ورسیدن به آن می باشد.رهبران، کسانی که به عنوان رهبر عمل می کنند ، دیگران را راهنمایی ، هدایت وترغیب نموده وآموزش می دهند . ( احمدی ، ۱۳۸۸ :۱۳۵ )
به گفته ی جرج تری ^[۳۴]” رهبری عبارت است از فعالیتی تاثیر گذار بر مردم به طوری که از روی میل ورضایت برای هدف های گروهی تلاش کنند .” (بلانچارد ، ۹۰:۱۳۸۹)
۲-۴-۲ منابع قدرت
قدرت سبب می شود که فرد بتواند در دیگران تاثیر بگذارد وآنان از وی پیروی نمایند.داشتن قدرت می تواند اثر بخشی مدیران را افزایش دهد تا آنان بتوانند بدون اتکا به اختیار مدیریت رسمی برنامه هایشان را به طور موفق اجرا نمایند منابع قدرت شامل :قدرت قانونی ، قدرت پاداش ، قدرت تنبیه ، قدرت تخصص وقدرت مرجعیت می باشد
- قدرت قانونی
اختیار رسمی مدیران از پست و مقام آنان نشات می گیرد .یعنی پیروی دیگران به خاطر پست ویا مقام مدیریتی آنان می باشد .
- قدرت تنبیه
نتیجه ی قانونی یا اختیار رسمی ، تنبیه می باشد که ممکن است برای کسانی که دارای عملکرد نامناسب هستند اعمال شود
- قدرت پاداش
بر خلاف قدرت تنبیه قدرت پاداش شامل ، افزایش حقوق ، ارتقا ونظایر آن می باشد . کار کنان یقین دارند که رهبر توانایی دادن پاداش به آنها را دارد .
- قدرت تخصص
توانایی شخصی شامل ، مهارت ، دانش ، وتجربه می باشد که این عوامل به عنوان ارزش در جهت تاثیر گذاری افراد اثر مطلوبی دارند (احمدی ،۱۳۶:۱۳۸۸)
نویسندگان منابع گوناگونی را به عنوان منشا قدرت برشمرده اند و شاید کاملترین فهرستی که ازمنابع قدرت تهیه شده است ، طبقه بندی پنجگانه قدرت می باشد
- قدرت مرجع بودن
توانایی ناشی از قبول رهبر به وسیله ی دیگران به عنوان مرجع و الگو
- قدرت قانونی
توانایی ناشی از قانون که مدیر را در نقش رهبر قادر می سازد تا بر مرئوسان خود اثر بگذارد وبه رفتارشان جهت دهد
- قدرت تخصصی
قدرتی ناشی از تخصص وکاردانی مدیر است که اورا بر دیگران نافذ می سازد
- قدرت پاداش
توانایی دادن پاداش مادی یا معنوی به مرئوسان وجهت بخشی به رفتارآنان به منظور
تحقق اهداف سازمان است .
- قدرت تنبیه
توانایی تنبیه مرئوسان وجهت بخشی در رفتار آنان به منظور تحقق اهداف سازمان است .
( الوانی ،۱۳۸۹ : ۱۴۲)

رفتار مرئوسان در جهت تحقق اهداف سازمان
نفوذ جهت بخش

قدرت فردی
قدرت مرجعیت
قدرت تخصصی
قدرت سازمانی :
قدرت قانونی
قدرت پاداش
پیرو رهبر

۲-۸ رابطه قدرت و نفوذ رهبری ( همان منبع )
۲-۴-۳ فرق بین رهبری ومدیریت
پروفسور وارن بینز ^[۳۵]معتقد است که رهبری به انجام کار درست توجه دارد در حالی که مدیران به درست انجام دادن کار توجه دارند به هر حال می توان تفاوت رهبری ومدیریت را به شرح زیر برشمرد :
- رهبران به ماموریت ها ، اهداف ومقاصد وافق دوربرد توجه دارند ، در حالی که مدیران به فروش ، بهره وری وکارایی توجه می کنند
- مدیران خود را به عنوان حفظ کننده ی موقعیت می بینند ، در حالی که رهبران می خواهند موقعیت را جهت بهبود تغییر دهند
- مدیران نسبتا چشم انداز کوتاه مدت دارند ، در حالی که رهبران دارای دیدگاه بلند مدت هستند
- مدیران بیشتر می خواهند بدانند که چگونه کار انجام دهند ، در حالی که رهبران می خواهند بدانند که کار را چگونه به سرانجام برسانند
- مدیران امور را کنترل کرده ومشکل را حل می کنند ، ولی رهبران دیگران را تشویق می کنند ، کارکنان خودشان را کنترل ، ومشکلشان را حل کنند
البته ممکن است فردی توانایی رهبری داشته باشد ، اما مدیر نباشد ویا فردی توانایی مدیریتی داشته اما رهبر نباشد یا اینکه فردی دارای دوتوانایی رهبری ومدیریت باشد به شکل زیر توجه نمایید.( احمدی ،۱۳۸۸: ۱۳۸ )

نمودار (۴-۶) نمودار ستونی متغیر رشته تحصیلی مخاطبان
داده های جدول فوق نشان می دهد که ۷/۱۱ درصد از مخاطبان فرهنگسرا در رشته های ریاضی و فنی و مهندسی، ۷/۱۶ درصد در رشته های علوم تجربی، ۳/۲۸ درصد در رشته های علوم انسانی، ۱۰درصد در حوزه علوم کشاورزی و ۳/۳۳ درصد در رشته های مرتبط با هنر تحصیل کرده اند. این تناسب در مخاطبان مغازه-گالریها بدین صورت است که ۷/۱۱ درصد در رشته های ریلضی و فنی مهندسی، ۷/۶ درصد در رشته های علوم تجربی، ۵۵ درصد در رشته های علوم انسانی، ۳/۲۳ درصد در رشته های علوم کشاورزی و تنها ۳/۳ درصد در رشته های هنری تخصیل کرده اند. همچنین در گالری ها، از میان مخاطبان ۳/۱۳ درصد در رشتع ریاضی و فنی مهندسی، ۳/۸ درصد در رشته های مرتبط با علوم تجربی، ۳/۱۳درصد در رشته های علوم انسانی، ۱۰ درصد در رشته های علوم کشاورزی و ۵۵ درصد در رشته های هنری تخصیل کرده اند. همانطور که مشخص است در گالری ها طیف وسیعی از مخاطبان تحصیلات هنری دارند و در مغازه-گالریها بیشتر مخاطبان در رشته علوم انسانی تحصیل کرده اند و این میزان در بین مخاطبان فرهنگسرا ها تغریبا در تمامی رشته ها پراگنده است.
باتوجه به نتایج بدست آمده می توان گفت که تفاوت معناداری بین رشته ی تحصیلی مخاطبان گالری ها، مغازه-گالریها و فرهنگسراه وجود دارد. نتایج بدست آمده از آزمون ضریب همبستگی وی کرامر نیز نشان می دهد که پیوستگی و تفاوت معناداری بین رشته تحصیلی با نوع مصرف و سلیقه هنری وجود دارد. بنابراین می توان گفت فرضیه تحقیق مبنی بر وجود رابطه بین متغیرهای رشته تحصیلی با نوع مخاطب گالری ها قابل تایید است. بنابراین تحصیل در رشته های هنری را می توان به عنوان عاملی دانست که موجب گرایش مخاطبان بیشتر به گالری ها شده است.

۴-۲-۷- توصیف متغیر شغل مخاطبان

جدول(۴-۷) جدول توصیفی متغیر شغل مخاطبان

 

­گالری ها

مغازه-گالریها

فرهنگسرا

نوع مکان شغل

درصد تراکمی

درصد معتبر

درصد فراوانی

فراوانی

درصد تراکمی

درصد معتبر

درصد فراوانی

فراوانی

درصد تراکمی

درصد معتبر

درصد فراوانی

فراوانی

۲٫۵۰

۲٫۵۰

۲٫۵۰

۳

۰٫۸۳

۰٫۸۳

۰٫۸۳

۱

۱٫۶۷

۱٫۶۷

۱٫۶۷

۲

کارگر

۱۴٫۱۷

۱۱٫۶۷

۱۱٫۶۷

۱۴

آوریل

 

مارس

 

فوریه

 

ژانویه

 

 

 

۲۳/۱

 

۳۵/۱

 

۵۵/۱

 

۵۹/۱

 

۹۰/۱

 

۱۱۰/۲

 

۱۴/۲

 

۵۸/۲

 

۸۶/۲

 

۹۳/۲

 

۱۰/۲

 

۴۷/۱

 

 

 

۳-۱۳ یخبندان
در شهرستان لنجان پدیده یخبندان نیز مشاهده می شود که در طی یک دوره ۱۳ ساله ، برابر ۱۰۴ روز است . در بخش باغبهادران هم با توجه به دو پارامتر اقلیمی تابستانهای معتدل و زمستانهای نسبتاً سرد ، پدیده یخبندان وجود دارد . حداکثر میزان تبخیر شهرستان لنجان ، متعلق به ماه مرداد و حداقل آن متعلق به دیماه است که بخش باغبهادران نیز از این روند تبعیت می کند .
۳-۱۴ منابع آب
منابع آب شهرستان لنجان شامل منابع آبهای سطحی و زیرزمینی است . اصلی ترین منبع آب سطحی شهرستان ، رودخانه زاینده رود است که از ارتفاعات زردکوه بختیاری سرچشمه گرفته و پس از گذشتن از سد زاینده رود به طرف شهرستان لنجان سرازیر شده و از شرق شهرستان خارج می گردد.این رودخانه ، اراضی وسیعی از باغات ، مزارع ، آب مصرفی صنایع ذوب آهن ، صنایع نظامی و سایر صنایع شهرستان را تأمین می کند . مقداری از آب شهرستان لنجان و مناطق اطراف آن از این رودخانه تأمین می گردد . بیشترین میانگین آبدهی ماهانه و سالانه رودخانه زاینده رود بر اساس آمار ۲۲ ساله طرح جامع آب کشور ( مهندسین مشاور جاماب ) ، مربوط به اردیبهشت ماه ، معادل ۹۸/۵۵ و حداقل آن ، مربوط به بهمن ماه، معادل ۸۷/۲۱ می باشد . ( بررسی های محیطی و اقلیمی ، ۱۳۸۱ ، ص۸ )
منابع آب زیرزمینی شهرستان شامل چاه ها ، قنوات و چشمه ها است . تحت تأثیر اقلیم منطقه و ویژگیهای زمین شناختی آن ، سفره های آب زیر زمینی شهرستان طی سالیان متمادی تشکیل شده است . منابع تغذیه آبهای زیر زمینی شهرستان شامل نفوذ آب باران ، نفوذ آب رودخانه ها و روانابها ، نفوذ آب آبیاری و نفوذ آب فاضلاب شهری و صنعتی است . در محدوده حاشیه زاینده رود نیز به دلیل بالا بودن سنگ بستر ، تقریباً سفره آب زیرزمینی ، مستقیماً تابع رودخانه است . و سفره با رودخانه در ارتباط دائم می باشد . در دشت لنجان حدود ۴۹۰ حلقه چاه وجود دارد که حداقل آبدهی آنها ، حدود ۳ لیتر در ثانیه و حداکثر آبدهی آنها ، حدود ۵۴ لیتر در ثانیه بوده است . متوسط آبدهی این چاه ها نیز حدود ۷/۱۲ لیتر در ثانیه است .
۲۱۱ رشته قنات با عمق مادر چاه (حدود ۶۰ متر ) و حداقل دبی ۰۵/۰ لیتر در ثانیه و حداکثر دبی ۱۶۰ لیتر در ثانیه ، در منطقه وجود دارد . متوسط آبدهی قنوات شهرستان ، ۷/۱۷ لیتر در ثانیه است . (نقشه شماره ۳-۵)
در بخش باغبهادران نیز منابع آبهای زیرزمینی ، چاه و قنات است که میزان آبدهی آنها از ۱ تا ۳ لیتر گزارش شده است . ( عسگری ، غلامرضا ، ۱۳۷۸ ، ص ۲۳ )
۳-۱۵ وضعیت زمین شناسی منطقه باغبهادران
از نظر وضعیت زمین شناسی ، رسوبات دوره های دوم تا چهارم ، ساختار زمین شناسی شهرستان لنجان را تشکیل می دهد که وجود لایه های آهک دوره های کرتاسه و ائوسن در تجمع منابع آبهای زیرزمینی حائز اهمیت است . بدیهی است وجود این لایه ها در استقرار سکونتگاه های بخش باغبهادران بسیار تأثیر گذار بوده است ؛ به ویژه سکونتگاههایی که مجاور رودخانه نیستند( تعدادی از سکونتگاه های شرقی و غربی منطقه ) . ( طرح هادی شهر باغبهادران ، ۱۳۷۳ ، ص ۲۴ )
از نظر زمین شناسی ، منطقه باغبهادران جزء ناحیه ای موسوم به زون سنندج ـ سیرجان می باشد که متعلق به ایران مرکزی است و در امتداد سلسله جبال زاگرس قرار گرفته است .
قدیمی ترین تشکیلات زمین شناسی دوره پرمین و صخره کوههایی است که در سمت شمال غربی منطقه قرار دارند که دارای روند شمال غربی و جنوب شرقی بوده و ارتفاعی حدود ۲۰۰۰ متر دارند . تشکیلات این ارتفاعات در دوره پرمین ، سنگهای آهکی زرد تیره تا سفید می باشد که حاوی فسیلهای گیاهی و فسیلهای ریز جانوری می باشند . در بعضی نقاط همانند خشوئیه و ملک آباد ، رخساره های آهکی دارای فسیلهای مرجانی است که در بقیه نقاط توسط آبرفتها پوشیده شده است ، ولی گاهی بیرون زدگی هایی در آن دیده می شود .
در دوره ژوراسیک نیز ، تشکیلات زمین شناسی این دوره در کوههای منطقه به خوبی به چشم می خورد . این تشکیلات در شمال و جنوب غرب زاینده رود و در شمال غرب منطقه نمایان هستند و بیشتر شامل فسیلهای سیاه رنگ می باشند . که متورق بوده و حاوی آمونیت می باشند . در اطراف زاینده رود و در دامنه ارتفاعات منطقه رسوبات دوران چهارم ، تراسهایی را تشکیل می دهد که به تراسهای قدیمی و تراسهای جوان تقسیم می شوند . دانه بندی این رسوبات از کوهپایه به طرف دشت سریعتر شده و به دلیل اینکه مقدار مواد رسی آن به تدریج زیاد می شود ، آبرفتهای آبدار منطقه را شامل می شود . این رسوبات توسط آب رودخانه تغذیه می شود و مقدار املاح موجود در آنها خیلی کم می باشد . در جنوب و جنوب غربی چرمهین و کچوئیه و در محور دشتها و خط القعرها ، رسوبات دوران چهارم به صورت دانه ریز با تراسهای جوان دیده می شود که این رسوبات در نظام اسکان سکونتگاه های منطقه از نظر فعالیت کشاورزی بسیار مؤثر بوده است .
در زمینه‌ی توان لرزه خیزی با وجود گسلهایی که در شهرستان لنجان وجود دارند ، لرزه خیزی متوالی گزارش نشده ولی پس لرزه هایی در قسمتهای جنوبی که مجاور گسل رخ است ، صورت گرفته است . ( طرح ساماندهی فضا و سکونتگاه های روستایی بخش باغبهادران ، ۱۳۸۱ ، ص ۶۷ )
گسل رخ در امتداد شمال غرب ـ جنوب شرق قرار دارد و در واقع یک روراندگی به حساب می آید ، این گسل در پای گردنه رخ ( در سر راه اصفهان به شهرکرد ) ، با میانگین ارتفاع ۱۷۰۰ متر وجود دارد . این گسل در مرز جنوبی منطقه قرار دارد و اختلاف ناگهانی و شدید میان منطقه ( با ارتفاع ۱۷۲۰) متر و نزدیک ترین ستیغ کوه به آن ، کوه شاهلرا ( با ارتفاع ۲۹۱۰ متر ) ، یکی از ویژگیهای این گستره است که نتیجه کارکرد گسل رخ می باشد . در راستای این گسل ،کوههای جنوب غربی با آهکهای کرتاسه بر روی منطقه رانده شده اند . ( فتحی باغبهادرانی ، مسعود ، ۱۳۷۲ ، ص ۶۳ ) ( نقشه شماره ۳-۶ )
۳-۱۶ خاک
خاک مجموعه ای از ذرات و اجسام طبیعی ، مرکب از مواد آلی و معدنی است که پوسته خارجی زمین را پوشانده و کلیه فعالیتهای انسان بر روی این قسمت از کره خاکی صورت می گیرد .
این پدیده که به عنوان یکی از مهمترین عناصر حیاتی مورد نیاز انسان ، گیاه و حیوان نقش اساسی دارد ، در فعالیتهای گردشگری از اهمیت قابل توجهی برخوردار است .
نظر به اینکه منطقه باغبهادران در جنوب غربی اصفهان و در جوار کوههای بختیاری و زاگرس قرار گرفته ، این کوهها به علت حرکات پی در پی کوهزایی در اواخر دوران دوم و خصوصاً دوران سوم به علت همین حرکات کوهزایی به تدریج بالا آمده و تیغه های نسبتاً‌ مرتفعی تشکیل داده اند. این ارتفاعات بعداً تحت تأثیر نیروهای داخلی و خارجی زمین قرار گرفته و در بعضی نقاط دستخوش نوعی روراندگی و فرو رفتگی گردیده است . اقلیم سخت و خشک اصفهان ، در حاشیه کویر داخلی نیز اثر خود را در فرسایش قلل و تپه های کوهستانی گذاشته است . سازندگی فرسایش ساختمانی رودخانه ای دوران چهارم زمین شناسی ، تکوین مراحل فوق بوده و منجر به تشکیل خاکهای حاصلخیزی در حاشیه زاینده رود و نیز تپه های شنی شده است که خاکهای مرغوبی برای کشاورزی ندارند .

خاکهای منطقه با توجه به شرایط تشکیل ، متفاوت و به طور کلی در قسمت زیر خلاصه می شوند :
دشت زاینده رود که از ته نشستهای رودخانه زاینده رود می باشد ، پس از عبور رودخانه از استان چهارمحال و بختیاری ، وارد منطقه باغبهادران ( لنجان علیا ) شده و سپس به طرف لنجان سفلی و به طرف شهر اصفهان گسترش و ادامه یافته و سرانجام به باتلاق گاوخونی ختم می شود .
در منطقه ، خاکها به صورت پادگانه آبرفتی تشکیل و جنس آن در تراسهای پایین سبک ، در تراس میانی متوسط تا سنگین و در تراس بالایی و قدیمی خیلی سنگین می باشد و خاکها عمدتاً از گروه Desert Brown و Alluvial Soil است و به تدریج به طرف اصفهان ، تراس قدیمی گسترش می یابد .
این منطقه که خاکهای آن آهکی و غالباً بدون محدودیت و یا با کمی محدودیت می باشد، از مناطق عمده زراعی است که کشت انواع گیاهان در آن صورت می گیرد .
درجه اسیدیته خاک به طور متوسط ، ۸ تا ۵/۸ درصد و هوموس خاک از نوع عالی است .(گزارش عملکرد گذشته و وضع موجود بخش های مختلف اقتصادی ،۱۳۶۲ ،ص۳۲۷ )
۳-۱۷ پوشش گیاهی
منطقه مورد مطالعه از نظر پوشش گیاهی ، جزء مناطق کم پوشش ایران است . اگر از دره زاینده رود و حوضه آبیاری آن صرفنظر نماییم ، بقیه منطقه باغبهادران به واسطه دارا بودن آب و هوای صحرایی و نیمه صحرایی و تقریباً کوهستانی دارای پوشش گیاهی ناچیزی است .
همانطور که می دانیم ایران مرکزی بر روی کمربندی صحاری آفریقا و آسیا قرار دارد و از رطوبت و بارندگی بسیار کمی برخوردار است و مخصوصاً فلات داخلی ایران که منطقه باغبهادران نیز جزء آن است ، با بارندگی سالیانه ۶/۱۳۳ میلیمتر و درجه حرارت متوسط سالیانه ۴/۱۳ درجه سانتیگراد و با ۱۷۲۰ متر ارتفاع از سطح دریا به عنوان یک منطقه صحرایی و نیمه صحرایی شناخته شده است و با زمستانهای سرد و تابستانهای گرم ، ناحیه خشکی به حساب می آید . در این منطقه که قدرت تبخیر خیلی بیشتر از مقدار بارندگی آن است ، نمی توان انتظار مناطق جنگلی را داشت ؛ مگر مناطق مرتفع غربی و جنوب غربی باغبهادران که جزء ارتفاعات زاگرس و کوههای بختیاری محسوب می گردد . البته می توان گفت که از نظر پوشش گیاهی اصلاً جنگل به معنای واقعی کلمه در شهرستان وجود ندارد ( ۳۰ هکتار جنگل طبیعی بادام کوهی در جاده سامان و پیر غلام و ۲۰-۱۵ هکتار جنگل طبیعی در کرچگان که یکی از مهمترین علل این امر ، اقلیم منطقه است ) . در اراضی حاشیه رودخانه زاینده رود در نوار باریکی ، گسترش باغات و
بیشه زارها و تجمع درختان دیده می شود که بیشتر بیشه زار است تا جنگل .
در نهایت گیاهان این ناحیه منحصر به درختچه ها و بوته های پا کوتاه و گیاهان یک ساله می باشند و رستنی های این ناحیه بیشتر از نوع گیاهان استپی مناطق خشک است و بالعکس هر چه از باغبهادران به طرف غرب و جنوب غربی پیش رویم ، تراکم پوشش گیاهی بیشتر می شود . زیرا با افزایش ارتفاع این مناطق ، آب و هوای نیمه گرم و خشک به آب و هوای سرد و نسبتاً مرطوب تبدیل می گردد و همین عوامل آب و هوایی در رشد و نمو درختان و درختچه های ارتفاعات غربی باغبهادران بسیار مؤثر می باشند ؛ یعنی به نسبت ارتفاع یافتن منطقه از گیاهان نوع کویری کاسته شده و این ناحیه پوشش مناطق معتدله مرطوب و سرد را به خود می گیرد .( شفقی ، سیروس ، ۱۳۵۳ ، ص۵۳ )
۳-۱۹جغرافیای جمعیت
جمعیت انسانی با مشخصات خود ، از مبانی اساسی هر نوع برنامه ریزی توسعه می باشد ؛ بنابراین لازم است در برنامه ریزی توسعه‌ی صنعت گردشگری ، این فاکتور مهم و سایر عوامل مرتبط مورد توجه قرار گیرد و توانها و موانع جمعیتی در رابطه با توسعه گردشگری تجزیه و تحلیل شود .
از آنجا که هدف اصلی هر برنامه ریزی توسعه ، بهبود شرایط زندگی نسل بشر است و بدیهی است که مسائل جمعیتی با بار کیفی و کمی خود ، از مبانی اساسی بررسی محیط اجتماعی بوده و به عنوان یک توان ، حائز اهمیت فراوان است ، در هر برنامه ریزی بالاخص توسعه صنعت گردشگری بایستی مورد توجه قرار گیرند .
۳-۱۹-۱ حجم و رشد جمعیت
شهرستان لنجان با مساحت ۳۷۵/۱۰۹۳ کیلومتر مربع ، در قسمت غربی استان اصفهان قرار گرفته است که ۱/۱ درصد مساحت استان را به خود اختصاص داده است . بخش باغبهادران که در قسمت غرب آن قرار دارد ، ۶/۴۹ درصد از مساحت آن را در بر گرفته است . این شهرستان با جمعیتی معادل ۲۲۶۷۵۶نفر ، ۳/۵ درصد از جمعیت استان را شامل می شود و بخش باغبهادران با جمعیتی معادل ۴۵۹۷۳نفر ، ۲۰/۱۸ درصد از جمعیت روستایی و۳/۹ درصد از جمعیت شهری شهرستان را در بر می گیرد ؛ یعنی جمعاً ۵۵/۲۷ درصد از کل جمعیت شهرستان را شامل می شود .
در محدوده‌ی بخش باغبهادران ، شهرهای باغبهادران باجمعیت (۸۸۱۲نفر ) و چرمهین
( ۱۲۳۰۴نفر ) و دهستان های زیرکوه ( نفر۱۰۰۷۳) ، چم کوه ( ۶۳۶۲نفر) و چم رود ( ۸۴۲۲نفر) قرار دارند . از جمعیت ۲۲۶۷۵۶نفری شهرستان ، ۱۸۰۷۸۳نفر یا ۸/۷۷ درصد آن در بخش مرکزی یا نیمه شرقی و۴۵۹۷۳ نفر یا ۲/۱۲ درصد در نیمه غربی یا بخش باغبهادران ساکن هستند .
از کل جمعیت بخش مرکزی ۱۷۰۷۰۴ نفرساکن نقاط شهری شهری و ۱۰۰۷۹ نفر ساکن نقاط روستایی و از کل جمعیت بخش باغبهادران ، ۲۱۱۱۶ نفر ساکن نقاط شهری و ۲۴۸۵۷ نفر ساکن نقاط روستایی است .

عدم توانایی نشستن و بلند شدن به صورت مستقل و یا حتی با وسایل و تجهیزات تطبیقی
عدم توانایی راه رفتن به صورت مستقل
شکل ۲-۱۰ سطح پنج طبقه بندی کارکرد حرکتی درشت
۲-۲-۹ درمان فلج مغزی
درمان عموماً قبل از دو سالگی تشخیص و مداخلات درمانی ارائه میشود. تأکید بر برنامههای درمانی به ویژه برای کودکان در سنین پایین تر، رشد جسمانی آنان را ارتقاء میبخشد. شکل های متعدد درمانی وجود دارد که در سالهای اخیر ارزش واقعی و تأثیر آنها به طور قوی به وسیله شواهد تجربی حمایت شده است (۹۶).

۲-۲-۹-۱ شیوه های درمان غیردارویی
شامل کاردرمانی، درمان روانی- اجتماعی، گفتار درمانی، تحریک الکتریکی، درمان ارتوپدی یا ترکیبی از این روشها می باشد. از این روش های درمانی برای اصلاح دامنه حرکات مفاصل، تسهیل سازی یا کشش عضله ای ضعیف، بازداری یا حرکات اسپاستیک عضله ها استفاده میشود. حمایت، اصلاح کشش ماهیچه ای و اصلاح یا نرمال کردن رشد حرکتی نیز در نظر گرفته میشود. به علاوه فعالیت های روزانه بیمار میتواند به وسیله ابزارها سازگار شده (ابزار نشستن، ایستادن و….) تسهیل شود (۹۷). مداخلات درمان روانی- اجتماعی و کاردرمانی شامل دامنۀ عمیقی از تکنیک ها مثل تکنیک های درمانی رشد عصبی کلاسیک، الگوسازی، آموزش قابل هدایت، ورزش های آبی وتکنیکهای وجتا میشود. رویکردهای مختلفی برای تسهیل دامنه حرکات، تأخیر یا جلوگیری از ناهماهنگی، فراهم کردن ثبات مفاصل و برای به حداکثر رساندن فعالیت استفاده شده است. این روشها شامل تحریک الکتریکی، شکسته بندی و ارتوپدی میباشد. تحریک الکتریکی عصب عضله ای به عنوان یک درمان کارکردی مطرح است. در این روش فرد هر روز در معرض تحریک عضله های قسمت پایین فلج اسپاستیک قرار میگیرد. اگر تحریک الکتریکی کارکردی مؤثر باشد، کشش عضله ای اصلاح شده در خلال ۲-۱ هفته بعد از درمان مشهود می شود. هدف مداخلات در کودکان سنین مدرسه، تمرکز بر رشد روانی- اجتماعی است تا عملکرد حرکتی. روش واقعیت مجازی به عنوان یک تکنیک کامپیوتری سه بعدی تعاملی مورد استفاده قرار میگیرد. به وسیله این روش فرد در محیط واقعی قرار میگیرد. نشان داده است که این روش در آموزش مهارتهای حرکتی مؤثر است. براساس این روش، تعاملات کودک با محیط واقعی لذتبخش و بدون تهدید است، برای حفظ اشتیاق و کنترل برانگیخته می شود، فعالیت و حرکتهای جدید را با بهره گرفتن از بازخورد نشان میدهد و احساس برتری و خود کنترلی میکند (۹۶). به طور کلی رویکردهای درمانی براساس دو اصل پایه شناخته میشوند: الف) تأکید بر بهنجار کردن کیفیت حرکت و ب) تأکید بر فعالیتهای حرکتی (۹۸). از روش های درمانی دیگر، فیزیوتراپی با شعار فعالیت، فعالیت، فعالیت میباشد (۹۹). استفاده از این کلمه نشان دهنده: الف) پیشگیری ثانویه از آسیبهای عضلانی استخوانی و کارکرد بدنی حداکثر، ب) پرورش رشد هیجانی، اجتماعی و شناختی کودک و ج) حفظ رشد و شاید به حالت اول برگرداندن ساختارهای طبیعی است (۹۹). کاردرمانی بر مهارتهای رشدی لازم برای عملکرد فعالیتهای زندگی روزانه متمرکز است. این فعالیتها شامل بازی، مراقبت از خود مثل غذا خوردن، کارهای حرکتی مثل نوشتن و طراحی کردن می باشد (۱۰۰). نقش والدین انکارناپذیر است، زیرا زمانیکه یک کودک با ناتوانی متولد میشود والدین با تشخیص، سازگاری یا مراقبت و انتظارات آنها روبرو میشوند و استرسهایی را در طول زمان تجربه میکنند (۱۰۱). خدمات روانشناختی به والدین در سازگاری بهتر کمکهای شایانی میکند.
۲-۲-۹-۲ درمان دارویی
هیچ درمان پزشکی برای درمان کودکان مبتلا به فلج مغزی وجود ندارد. داروها و جراحی ها می توانند به کاهش سفتی، افزایش طول عضله وکاهش محدودیت های مفصلی کمک کنند تا به واسطه آن ها دستیابی به مهارت های حرکتی درشت برای کودکان راحت تر گردد. برخی از خدمات پزشکی به صورت مختصر در زیر ذکر داده شده (۸۶):
داروهای خوراکی برای کاهش تون عضلانی
پمپ با کلوفن درون کانال نخاعی^[۹۳]
تزریق سم بوتولیسم (بوتاکس)
قطع ریشه پشتی نخاع به صورت انتخابی^[۹۴]
۲-۲-۱۰ نظریه سیستم های پویا و تاخیرهای حرکتی در کودکان فلج مغزی
نظریه سیستم های پویا بیان می کند که حرکت و اختلالات حرکتی تنها به وسیله سیستم مرکزی یا پردازش شناختی کنترل نمی شود. این نظریه، رشد حرکتی را به صورت تاخیری و طبیعی تحت تاثیر برهمکنش چند سیستم در نظر می گیرد که شامل دیگر سیستم های ارگانیسم (مانند قدرت، تعادل و انعطاف پذیری) و همچنین عوامل مرتبط با محیط و ماهیت تکلیف می باشد. در این نظریه، حرکت از برهمکنش بسیاری از این سیستم های فرعی^[۹۵] ایجاد می شود اما توسط هیچ یک از این سیستم های فرعی به صورت منفرد کنترل نمی شود (۱۰۱). برای مثال کودک با فلج مغزی به طور آشکار سیستم مرکزی عصبی آسیب دیده ای دارد که موجب انتقال نادرست اطلاعات از مغز به ماهیچه ها می گردد. در نتیجه کودک شماری از مشکلات عضلانی مانند اسپاسم^[۹۶] را نشان می دهند (انقباض دسته ای عضله ای به طور دایمی). واضح است که آسیب به سیستم عصبی مرکزی به طور معناداری توانایی کودک برای کنترل و هماهنگی حرکت را کاهش می دهد، اما عوامل دیگری نیز وجود دارد که روی حرکت کودک تاثیر می گذارد. برای مثال فقدان قدرت عضلانی می تواند توانایی کودک برای کنترل حرکتی مانند راه رفتن را محدود کند. به طور مشابه، کاهش تعادل و انعطاف پذیری نیز بدون شک بر مشکلات حرکتی و تاخیرهای حرکتی کودک تاثیر می گذارد. نهایتا"، محیط و تکلیف نیز بر مشکلات حرکتی تاثیر می گذارد. کودک مبتلا به فلج مغزی برای جابجایی روی سطحی ناهموار (همانند چمن بیرون از خانه) نسبت به کف باشگاه ورزشی مشکل حرکتی و تاخیرهای حرکتی بیشتری را از خود نشان می دهند. به طور مشابه، تکالیفی که غیرقابل پیش بینی می باشند (مهارت های حلقه باز)^[۹۷]، مانند دنبال کردن توپ یا بسکتبال نسبت به تکالیف قابل پیش بینی تر (مهارت های حلقه بسته)^[۹۸] مانند ضربه زدن به توپ گلف یا بولینگ یا پرتاب های آزاد برای کودک مشکل تر می باشد. تمرکز درمان در مدل سیستم های پویا روی تشخیص محدودیت های ارگانیسم و سپس تلاش برای رفع دوباره این محدودیت ها می باشد. به علاوه، معلم / درمانگر می تواند محدودیت های محیط و تکلیف را دستکاری کرده تا محیط را برای حرکت کودک در اطراف آن آسان تر کند (۱۷). برای مثال کودک ۸ ساله ای که مبتلا به فلج مغزی است و اسپاسم عضلانی (سفتی عضلات) خفیف و فلج دایپلژی (درگیری بیشتر پاها و همچنین بازوها) و ناتوانی ذهنی^[۹۹] دارد، به طور واضحی در حرکت جابجایی از همسالانش عقب تر می باشد. او همچنین می تواند خم شده یا بایستد، اما قادر به پریدن روی دوپا یا لی لی روی یک پا نمی باشد. اولین رویکرد درمان سیستم های پویا برای این کودک، تشخیص محدودیت های ارگانیسمی است که مانع رشد مهارت های جابجایی پیشرفته تر کودک شده است. به طور واضح، آسیب به سیستم عصبی مرکزی در اثر فلج مغزی یک محدودیت می باشد، اما چیز زیادی معلم / درمانگر نمی تواند برای تغییر آسیب مغز کودک انجام دهد. به هر حال، کودک همچنین ضعف قابل توجهی در پاهایش در هر دوی عضلات بزرگ رانی و عضلات کوچکتر که مچ پاهایشان را تثبیت می کند، نشان می دهد. او همچنین انعطاف پذیری محدودی دارد که خم شدن به پایین در حالت اسکات را برای او مشکل می سازد. علاوه بر این، مشکل هماهنگ کردن هر دو طرف بدنش برای حرکت با یکدیگر را دارد که روی توانایی او برای پریدن به بالا پا دو پا در یک زمان تاثیر می گذارد. نهایتا"، ناتوانی ذهنی کودک بر توانایی او روی پردازش سریع اطلاعات تاثیر می گذارد و در نتیجه کودک در زمان آغاز یک حرکت مردد به نظر می رسد (۱۰۲). بنابراین معلم / درمانگر می تواند بر بسیاری از محدودیت های محیطی و تکلیف غلبه کرده و زمینه پیشرفت رشدی فرد را به وجود آورد.
۲-۲-۱۱ ضعف عضلانی در کودکان فلج مغزی و ارتباط آن با عملکرد حرکتی
نواقص اولیه حرکتی که مسوول اختلال الگوهای حرکتی در کودکان فلج مغزی می باشد شامل فلج عضلات، اسپاسم عضلانی، اختلال در کنترل حرکت انتخابی و هم انقباضی عضلات می باشد (۱۰۳). این نواقص حرکتی باعث کاهش و ضعیف شدن قدرت عضلانی در کودکان فلج مغزی نسبت به کودکان با رشد طبیعی می شود (۱۰۴). کودکان با فلج مغزی اختلالات گوناگونی در کارکرد عضلات مانند کاهش کنترل حرکتی انتخابی، افزایش اسپاستیستی و ضعف عضلات را تجربه می کنند (۱۰۳). ضعف عضلانی یک اختلال شایع در کودکان مبتلا به فلج مغزی می باشد (۱۰۵). کودکان مبتلا به فلج مغزی و سایر اختلالات حرکتی مشابه دچار فقدان قدرت و استقامت عضلانی هستند. وقتی تون عضلانی کودک پایین باشد فقدان قدرت آشکار می شود. همچنین در کودکانی که تون عضلانی بالایی دارند ضعف عضلانی وجود دارد. عضلات اسپاستیک، سفت و محکم احساس می شوند، بنابراین ممکن است فکرکنید که قوی هستند در حالی که واقعا” ضعیفند (۱۰۶). در آخرین تحقیقات مشخص شده است که سفتی عضلانی و قدرت با هم ارتباطی ندارند (۴). ضعف عضلانی به بکارگیری ناقص یا کاهش سرعت تخلیه واحدهای حرکتی، هم انقباضی نامناسب گروهای عضلات آنتاگونیست، میوپاتی (بیماری عضله) ثانویه و تغییر در فیزیولوژیک عضله نسبت داده شده است (۱۰۷). این اختلالات اغلب منجر به مشکلات و دشواری هایی در راه رفتن مانند سرعت راه رفتن، استقامت راه رفتن یا بالا رفتن از پله ها می شود. کودکان مبتلا به فلج مغزی نسبت به کودکان سالم دارای عضلات کوتاه (۱۰۸) و ضعیف تری می باشند (۱۰۹) و قدرت عضلات با الگوی گام برداشتن و عملکرد حرکتی ارتباط دارد (۴). با توجه به این که بیشتر کودکان فلج مغزی از نوع اسپاستیک می باشد، در این کودکان اوج گشتاور اکسنتریک و کانسنتریک عضلات زانو و مچ پا کاهش می یابد (۱۱۰). همچنین ضعف عضلانی باعث ایجاد درد و از دست دادن عملکرد حرکتی می شود. برای مثال، ضعف عضلات چهارسر در کودکان دایپلژی اسپاستیک باعث الگوی راه رفتن قیچی وار می شود. اگرچه که ضعف عضلانی یک اختلال شایع در کودکان فلج مغزی می باشد، قبلا"عقیده عمومی براین بود که ضعف عضلات یک مشکل عمده نیست و درمان های تقویت عضلانی به منظور جبران ضعف عضلانی توصیه نمی شد. اعتقاد بر این بود که درمان تقویتی منجر به افزایش اسپاستی می شود و کودکان فلج مغزی نمی توانند از تمرین های مقاومتی فایده ای ببرند (۳۱). درمان برای جلوگیری و بازداری از اسپاستی مورد تاکید قرار گرفت و از تلاش های اضافی جلوگیری به عمل آمد، زیرا گمان می رفت که تمرین باعث تحریک اسپاستی و در نهایت باعث کاهش کنترل و از دست دادن کنترل حرکت می شود (۱۸). با این وجودف یک مطالعه مروری سیتیماتیک به این نتیجه رسیده اند که تقویت عضلانی اثرات نامطلوبی بر کودکان فلج مغزی ندارد و باعث افزایش اسپاستی نمی شود (۱۱۱). یک سری از مطالعات مروری نشان داده که پایین بودن قدرت عضلانی علت بیشترین و بزرگترین محدودیت های کارکردی در کودکان CP می باشد و نه اسپاستی. این باعث شده که تمرکز آن ها از اسپاستی به سمت تمرین های قدرتی برای این کودکان تغییر کند (۴). عضلات سفت و همچنین عضلات متقابل آن ها ضعیف هستند و نیاز به تقویت دارند. تون عضلانی غیر طبیعی ناشی از فلج مغزی پیشرونده نیست. به عبارت دیگر، در طول زندگی کودک بدتر نمی شود و در عین حال نیز بهتر نمی شود. کودک با وجود مشکلات تون عضلانی نمی تواند پیشرفت کند و تمرین ها نیز به طبیعی شدن تون عضلانی کمک نمی کند. ولی به هر حال، تمرین های درمانی و فعالیت ها به او کمک می کند تا مهار ت های حرکتی را با وجود تون عضلانی غیرطبیعی کسب نماند (۸۶). در حال حاضر تقویت عضلات به طور گسترده ای توسط پزشکان، کاردرمانان و فیزیوتراپ ها به منظور بهبود قدرت عضلانی و عملکرد کودکان فلج مغزی پذیرفته شده است. در سال های اخیر محققان به طورگسترده به توسعه برنامه های تقویت عضلانی و پیامدهای کارکردی آنها در فعالیت های روزمره زندگی کودکان فلج مغزی علاقه مند شده اند. با توجه به این که فرصت های تمرینی در این جمعیت محدود شده که این منجر به کاهش ضعف عضلانی می شود، بنابراین تمرینات تقویت عضلانی می تواند برای این کودکان مفید باشد.
۲-۲-۱۲ سیستم طبقه بندی بین المللی کارکرد (ICF) برای کودکان فلج مغزی و دیگر اختلالات
چرا این مدل در افراد فلج مغزی مهم است؟
وضعیت تندرستی
بیماری / اختلال
مشارکت فعالیت ساختارها و
کارکردهای بدن
عوامل فردی
عوامل محیطی
(شکل ۲-۱). مدل طبقه بندی بین المللی کارکرد، معلولیت و تندرستی. سازمان جهانی بهداشت (۲۰۰۷)
یک مدل جدید از کارکرد انسان و معلولیت توسط سازمان جهانی بهداشت توسعه یافته که به تعامل بین وضعیت تندرستی و عوامل زمینه ای اشاره دارد. مدل ناتوانی و تندرستی (ICF) عموما” به عنوان یک چارچوب برای تفکر درباره ارزیابی، اهداف و مداخلات استفاده می شود. این منعکس کننده حرکت فراتر از ارزیابی سنتی (مداخلاتی که بر کارکرد بدن و ساختارها متمرکز می باشد) به سمت تاکید بر اهداف و نتایج مرتبط با فعالیت (انجام دادن تکالیف) و مشارکت (درگیری در موقعیت های زندگی) می باشد. در افراد مبتلا به CP (همچنین دیگر معلولیت ها) مدل جدید ICF به منظور افزایش فعالیت و مشارکت کودکانی که از نظر کارکردی در خطر هستند و همچنین به منظورجلوگیری از مشکلات ثانویه مربوط به اختلالات، نکته های ورودی مهمی را فراهم می کند. مدل ICF، کارکرد انسان را با توجه به کارکرد و ساختاربدن (کارکردهای فیزیولوژیکی و بخش های آناتومیکی)، فعالیت (اجرای یک تکلیف و یا عمل) و مشارکت (درگیری در موقعیت های زندگی) توصیف می کند. درون این چارچوب عوامل محیطی و فردی به عنوان عوامل زمینه ای وجود دارد که ممکن است بر وضعیت تندرستی کودکان CP تاثیر بگذارد (۱۱۲, ۱۱۳). کارکردهای روزانه کودکان با CP به وسیله اختلالات یا محدودیت هایی در یک و یا بیشتر این زمینه ها تحت تاثیر قرار گیرد. علاوه بر این، بر طبق این مدل مفاهیم فعالیت به ظرفیت کودک برای انجام دادن فعالیت های روزانه اشاره دارد و مشارکت، عملکرد واقعی کودک در زندگی روزمره اش می باشد (۱۱۴). با این وجود، ظرفیت کودک همیشه برابر با عملکردش در دنیای واقعی نیست (۱۱۵). بنابراین هم ظرفیت و عملکرد باید هنگام ارزیابی کارکردهای روزانه کودک در نظر گرفته شود. درون این سیستم پویا، تغییرات در هر منطقه از چارچوب ممکن است به طور بالقوه بر ابعاد دیگر سیستم اثر بگذارد. برای مثال، هنگامی که عملکرد فرد جابجایی (تحرک) است و به وسیله عوامل محیطی محدود شده باشد، اهداف جابجایی یک مداخله حیاتی به حساب می آید تا فاصله بین ظرفیت فرد و عملکرد محدود شده در دنیای واقعی را کم کند (۱۱۶). بر این اساس، برنامه های جامع برای کودکان با CP در این مرحله از زندگی به منظور بهینه کردن و حفظ فعالیت جسمانی افراد مهم می باشد. نبود درک نتایج ارتباط ها بین اجزای ICF می تواند آن را به عنوان یک چالش برای استفاده از چارچوب ICF برای برنامه های هدفمند و مداخلات تبدیل کند. برای مثال اگر قدرت افزایش یابد (کارکردها و ساختارهای بدن) آیا ممکن است توانایی بالا رفتن از پله (فعالیت) بهبود پیدا کند و آیا ممکن است توانایی کودک به منظور رفتن به یک مرکز خرید با دوستان (مشارکت) در این نزدیکی ها را بهبود بخشد؟ از نظر سنتی، مراقبت تندرستی برای کودکان با CP بر تشخیص اولیه، طبقه بندی ادراک و تلاش به منظور کاهش اختلالات حرکتی مانند اسپاستی، ضعف عضلانی، و کاهش دامنه حرکتی به منظور مدیریت چالش های مرتبط با بیماری های همراه متمرکز بوده است. برنامه های توانبخشی تمرکزشان را از حداقل نواقص به سمت افزایش موفقیت های کارکردی و مشارکت تغییر داده اند. ضعف عضلانی به عنوان یک محدودیت کارکردی، اختلال اولیه در کودکان CP می باشد و بهبود توانایی ایستادن، دویدن و پریدن مهمترین فعالیت های کارکردی می باشد و اغلب به عنوان نخستین هدف درمانی برای کودکان با CP به حساب می آید (۱۱۷).
۲-۲-۱۲-۱ ابعاد مدل ICF
الف: وضعیت تندرستی
شامل نوع CP، اختلالات آناتومیکی، شدت اختلالات حرکتی درشت و ظریف می باشد (۱۱۸, ۱۱۹).
ب: کارکردها و ساختارهای بدن
کارکردهای بدن به کارکرد فیزیولوژیکی سیستم بدن و ساختار بدن به بخش های آناتومیکی بدن اشاره دارد. شاخص های مرتبط با کارکرد و ساختار بدن شامل اختلالات شناختی، صرع^[۱۰۰]، معلولیت های یادگیری، درد سفتی، اختلالات بینایی و ارتباطی، قدرت عضلانی، انعطاف پذیری، تعادل و……. می باشد (۱۱۸, ۱۲۰)
ج: فعالیت
بر طبق مدلICF، مفاهیم فعالیت به ظرفیت کودک برای انجام دادن فعالیت های روزانه اشاره دارد. فعالیت ها به اجرای یک تکلیف یا عمل به وسیله شخص شامل ایستادن، راه رفتن، دویدن، پریدن، بالا رفتن از پله و ….. اشاره دارد (۱۲۰).
د: مشارکت
مشارکت عملکرد واقعی کودک در زندگی روزمره اش می باشد (۱۱۴). مشارکت به عنوان درگیری فرد در موقعیت های زندگی تعریف می شود که شامل تفریح و فعالیت های ورزشی مانند رفتن به مدرسه، درگیر شدن در روابط اجتماعی و فعالیت های در وقت آزاد می باشد.
و: عوامل فردی
شامل سن، جنس، جو انگیزشی و لذت، خلق و خو، آزادی ادراک شده در فعالیت های اوقات فراغت، آسیب، نبود انرژی، ترس از آسیب های رشدی، نگرش، خودپنداره، پیشینه زندگی کودک و عوامل فیزیولوژیکی می باشد (۱۲۱, ۱۲۲).
ه: عوامل محیطی
محدودیت های بیرونی آن هایی هستند که خارج از منابع فردی کودک قرار دارند که می تواند به ویژه در شرایط حمایت و مداخله بر پیامدهای حرکتی تاثیر بگذارند. بنابراین تاثیرهای عوامل بیرونی نسبت به عواملی که به طور مستقیم بر زندگی کودکان تاثیر می گذارند، بسیار متغیرتر می باشد و بیشتر به صورت غیرمستقیم و از طریق تعدادی مراحل به ترتیب می توانند روی کودک اثر گذار باشد. این محدودیت های بیرونی شامل زمینه های محیط یادگیری کودک و متغیرهای تکلیف مانند تمرین سازماندهی شده برای فرایندهای یادگیری می باشد (۷۴). در مداخله بوم شناختی (زیست شناختی)^[۱۰۱]، ساجدن و هندرسون (۲۰۰۰) محدودیت های محیطی را به اجزای منزل (محیط خانه)، مدرسه، سلامت (بهداشت) و جامعه تقسیم کرده اند. همه این عوامل اثر مستقیم یا غیر مستقیم بر پیامدهای حرکت دارند. در منزل مقدار زمان در دسترس یک عامل مهم به عنوان روال روتین خانواده است. در مدرسه تعداد کارشناسانی که در دسترس هستند و تخصیص منابع ممکن است اثرات متفاوتی بر پیامدهای حرکت داشته باشند. مشارکت^[۱۰۲] یک عامل ضروری برای یک کودک با فلج مغزی می باشد، بنابراین حمایت جامعه و در دسترس بودن فعالیت هایی مانند اوقات فراغت یک عامل تعیین کننده در پیامدهای و نتایج مربوط به تندرستی می باشد. عوامل خانه، مدرسه، بهداشت و جامعه به عنوان متغیرهای ضروری در زندگی روزمره کودک با فلج مغزی می باشد. دو کودک با منابع های یکسان و با وضعیت های مشابه (مانند همی پلژی متوسط فلج مغزی) ممکن است عوامل شخصیتی مانند الاستیستی (حالت ارتجاعی) و انگیزش یکسانی داشته باشند، اما به دلیل این که آن ها در مجموعه های محیطی متفاوتی قرار داشته اند، پیامدهای حرکتی و زندگی آن ها می تواند متفاوت باشد (۱۲۳).
مثال های از عوامل محیطی (۱۱۹, ۱۲۴):
آژانس های حمایت از سلامت و آژانس های آموزشی
حمایت در خانه
پشتیبانی و سازمان در مدرسه
دسترسی به فعالیت های جسمانی
تجهیزات و امکانات آموزشی
وضعیت های اجتماعی- اقتصادی و فرهنگی
فرصت های موجود در جامعه
وسایل کمکی
توقعات و انتظارات (والدین و مدرسه)
محدودیت های محیطی می تواند تحت کنترل والدین، معلمان یا درمانگران باشند و یا به طور طبیعی در محیط اتفاق می افتد.
۲-۲-۱۳ مشارکت کودکان فلج مغزی در فعالیت های اوقات فراغت
مشارکت در فعالیت های روزمره برای رشد سالم همه کودکان بدون توجه به توانایی یا ناتوانی امری اساسی است. نقش حرفه های دوران کودکی مستلزم این است که کودکان بر استقلال شخصی، مفید بودن و مشارکت در بازی یا فعالیت های اوقات فراغت رشد کنند (۱۲۵). مشارکت در فعالیت های ورزشی اوقات فراغت برای رشد مهارت ها، صلاحیت ها، اجتماعی شدن با دوستان، کشف علایق شخصی و زندگی لذت بخش لازم است. طبقه بندی بین المللی کارکرد، معلولیت و تندرستی (ICF)، مشارکت را نتیجه تعامل بین فرد با محیط اجتماعی و فیزیکی که در آن زندگی می کند، می داند. مساله مشارکت به عنوان پیامدهای کلیدی برنامه های توانبخشی در جهت کمک به کودکان و خانواده ها برای تطابق با چالش هایی که با آن روبرو هستند، مورد توجه زیادی قرار گرفته است (۱۲۶). سطوح مشارکت در نقش های زندگی ممکن است توسط محدودیت های کارکردی، عوامل فردی و محیطی تغییر کند (۱۲۷). با توجه به افزایش تاکید سازمان جهانی بهداشت و سیستم سلامت و رفاه اجتماعی بر مشارکت، اهمیت این مساله را تا حدی افزایش داده که دیسیپلین های مختلف را در صدد پی بردن به معنا و مفهوم آن تدارک دیده اند.
۲-۲-۱۳-۱ تاثیر ناتوانی بر مشارکت
ICF ناتوانی را یک تجربه انسانی و جهانی می داند و تاکید آن از علت ناتوانی به تاثیر ناتوانی بر زندگی اجتماعی افراد تغییر یافته است.ICF با تاکید بر مدل اجتماعی، ناتوانی را به عنوان پدیده ای که اجتماع در شکل گیری آن نقش دارد، به شمار می آورد. توانایی کودکان برای ارتباط با محیط جنبه مهم تجارب آنان به حساب می آید که این روابط فرصت هایی را برای اکتشاف و یادگیری فراهم می کند (۱۲۸). حضور و شدت ناتوانی خاص، مشکلات اجتماعی یا شناختی ممکن است موانعی را ایجاد کند که ظرفیت کودک را برای انجام فعالیت های خاص محدود می کند (۱۲۵). وجود ناتوانی باعث می شود مشارکت کودکان CP دارای تنوع کمتر بوده و فعالیت های آن ها بیشتر مبتنی بر خانه بوده که این باعث کاهش فعالیت بدنی و روابط اجتماعی می شود. (۱۲۹). مطالعات مقایسه بین کودکان سالم و کودکان دارای ناتوانی نشان داده اند که استفاده از زمان برای کودکان با ناتوانی با سرعت کمتر، تنوع کمتر، وابستگی به والدین و مشارکت کمتر در فعالیت های خارج از خانه یا تحصیلی شناخته می شوند. مطالعات گزارش کرده اند که کودکان دارای ناتوانی جسمانی در مقایسه با کودکان بدون ناتوانی در فعالیت های اوقات فراغت مشارکت کمتری داشته و در فعالیت های تفریحی آرام و فعالیت هایی که جنبه اجتماعی کمتری دارند، مشارکت بیشتری دارند. سطح فعالیت اجتماعی جوانان و نوجوانان CP با افزایش سن کاهش پیدا می یابد (۱۳۰).
۲-۲-۱۴ تمرین مقاومتی
واژه کلی است که شکل ها و روش های گوناگون فعالیت منظم را شامل می شود. شکل های تمرین می تواند شامل دستگاه ها و وزنه های آزاد باشد. تمرین مقاومتی از فرایندهای تمرینی گوناگونی تشکیل شده است و اهدف زیر را دنبال می کند (۱۳۱):
پیشگیری از آسیب و بازتوانی

استراتژی‌های کپ‌لند و بردا) A₄ > A₃ > A₂ = A₁ :
استراتژی میانگین) A₄ > A₃ > A₁ > A₂ :
زمانی که تمامی عناصر  و  ، از مجموعه‌ی مشابهی باشند، یعنی  ، آن‌گاه می‌توان اولویت‌بندی جزیی  را به صورت زیر نمایش داد:
A₂ A₁
A₃
A₄
A₄ همواره نسبت به هر عنصر دیگر، کم ترجیح است؛ A₃ همواره نسبت به A₁ و A₂، کم ترجیح است. عناصر A₁ و A₂ در  ، قابل مقایسه نیستند؛ زیرا در  ، A₂= A₁ بوده و در  ، A₁ > A₂ است.
۲-۱۷ مرور ادبیات و سوابق پژوهش
در سال ۱۹۵۷فارل بااستفاده ازروشی مانند اندازه گیری کارایی درمباحث مهندسی اقدام به اندازه گیری کارایی برای یک واحدتولیدی نمود. موردی که فارل برای اندازه گیری کارایی مدنظرقرارداده بود شامل یک ورودی و یک خروجی بود. مطالعه فارل شامل اندازه گیری” کارایی های فنی” و” تخصیصی” و” مشتق تابع تولید کارا” بود.

فارل مدل خود را برای تخمین کارایی بخش کشاورزی آمریکا نسبت به سایر کشورها مورد استفاده قرار داد. با این وجود او در ارائه روشی که در برگیرنده ورودی ها و خروجی های متعدد باشد موفق نبود.
چارنز^[۷۶] ، کوپر^[۷۷] و رودز^[۷۸] دیدگاه فارل را توسعه داده و مدلی را ارائه کردند که توانایی اندازه گیری کارایی با چندین ورودی و چندین خروجی را داشت. این مدل تحت عنوان” تحلیل پوششی داده ها” نام گرفت و اولین بار در رساله دکتری ادوارد رودز و به راهنمایی کوپر تحت عنوان” ارزیابی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مدارس ملی آمریکا” در سال ۱۹۷۶ در دانشگاه کارنگی مورد استفاده قرار گرفت و در سال ۱۹۷۸ در مقاله ای تحت عنوان” اندازه گیری کارایی واحدهای تصمیم گیرنده” ارائه شد.
از آنجا که این مدل توسط چارنز کوپر و رودرز ارئه گردید به مدل CCR که از حروف اول سه فرد فوق تشکیل شده است معروف گردید. هدف در این مدل اندازه گیری و مقایسه کارایی نسبی واحدهای سازمانی مانند مدارس , بیمارستانها , شعب بانک, شهرداری ها و … که دارای چندین ورودی و خروجی شبیه بهم باشند است. (مهرگان،۱۳۸۷:۶۳).
در زمینه ارزیابی عملکرد در بیمارستان ها تحقیقات متعددی در ایران و سایر کشورهای جهان انجام شده است که در ذیل به برخی از آن ها اشاره می شود:
تحلیل کارایی و مصرف بهینه منابع در بیمارستان های منتخب استان آذربایجان غربی با بهره گرفتن از مدل تحلیل فراگیر داده ها بهلول رحیمی وهمکاران دراین مطالعه در سال ۱۳۸۸ کارایی بیمارستان های منتخب استان آذربایجان غربی با بهره گرفتن از مدل تحلیل فراگیر داده هابررسی کردند متغیرهای نهاده تعداد تخت فعال، تعداد پزشک و سایر پرسنل و متغیرهای ستانده تخت روز اشغالی و پذیرش سرپایی دربیمارستان های مورد مطالعه بودند. بر اساس نتایج حاصل از روش تحلیل فراگیر داده ها در سال ۱۳۸۸ میانگین کارایی فنی بیمارستا نهای مورد مطالعه۵۸۴%، متوسط کارآیی فنی خالص(کارآیی مدیریتی) بیمارستان ها ۷۸۲% و متوسط کارآیی مقیاس آنها ۷۷۱% بوده است. به عبارتی، ظرفیت ارتقاء کارایی در این بیمارستا نها بدون هیچ گونه افزایشی در هزینه ها و به کارگیری همان میزان از نهاده ها تاحدود ۴۱.۵ درصد می باشد. از کل بیمارستا نهای دانشگاه فقط ۴ بیمارستان دارای کارایی فنی یک می باشند. علاوه بر آن در این بیمارستان ها وجود عوامل تولید مازاد آشکار می باشد.
انداز ه گیری کارآیی فنی بیمارستا نهای دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کشور مسعود ابوالحلاج وهمکاران درسال۱۳۸۶، تخمین کارآیی ۱۲۲ بیمارستان کشوررابااستفاده از روش تحلیل فراگیر داده ها و نرم افزا Deap2مورد مطالعه قرار دادند. در این پژوهش کارآیی فنی به دو روش تخمین زده شد. ومیانگین کارآیی فنی در روش اول در بیمارستا نهای گروه برخوردار آموزشی عمومی-برخوردار درمانی عمومی محروم درمانی عمومی - برخوردار آموزشی تخصصی - برخوردار درمانی تخصصی به ترتیب۷۴۸.۷۱۰،۴۵۸.۸، ،۵۵۹% و ۸۰۹% به دست آمد که در این مدل بیمارستان های برخوردار درمانی و تخصصی بیش ترین مقدار کارآیی را به خوداختصاص داده بودند. در روش دوم مقدار کارآیی فنی، کارآیی فنی خالص و کارآیی مقیاس به ترتیب در بیمارستان های مورد مطالعه درسال۱۳۸۶برابربا۴۳۶/۰، ۵۹۱/۰و۷۴۶/۰بوده است که نشان از عملکرد ضعیف بیمارستان دارد. مقدار کارآیی فنی نشان می دهد که بیمارستان ها بیش از ۵۶/۰از نهاده ها را استفاده نمی کنند.
محاسبه کارایی نسبی۲۱ بخش دانشگاه بنگوریان
سینونی و استرن^[۷۹] در سال۱۹۹۴ از روش تحلیل پوششی داده ها برای تعیین کارایی نسبی ۲۱ بخش دانشگاه بنگوریان^[۸۰] استفاده کردند. مخارج عملیاتی و دستمزد دانشگاهها به عنوان ورودی و کمک هزینه تحصیلی، تعداد انتشارات، تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی و تعداد ساعات واحد درسی ارائه شده به عنوان خروجی در نظر گرفته شد، نتایج این ارزیابی نشان داد که ۱۴ بخش از۲۱ بخش این دانشگاه غیر کارا هستند.
کارایی نسبی بیمارستان ‌های قم با بهره گرفتن از رویکرد تحلیل وششی داده‌ ها و فرایند تحلیل سلسله مراتبی کتابی وصالح زاده کارایی نسبی بیمارستان ‌های قم(۸بیمارستان) با بهره گرفتن از رویکرد تحلیل پوششی داده‌ ها و فرایند تحلیل سلسله مراتبی درسال ۱۳۸۶ بررسی کردند. متغیرهای ورودی شامل تعداد پزشک عمومی، تعداد پزشک متخصص، تعداد پیراپزشک و تعداد تخت فعال و متغیرهای خروجی شامل تعداد بیمار بستری شده و تعداد بیمار سرپایی بودند. ابتدا با بهره گرفتن از فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP^[81]) متغیرهای ورودی به دو متغیر تعداد پزشک و تعداد تحت فعال کاهش یافتند، سپس با دو روش CCR(بازده نسبت به مقیاس ثابت (CRS^[82]) )و روش BCC (بازده نسبت به مقیاس متغیر (VRS^[83]) )و در حالت ورودی محور به ارزیابی کارایی نسبی بیمارستان ‌های قم در سال ۱۳۸۶ پرداخته شد و ضمن مشخص کردن بیمارستان ‌های ناکارا، با بهره گرفتن از مدل اندرسون - پیترسون (^[۸۴]AP) بیمارستان ‌های کارا نیز رتبه ‌بندی شدند. در روش CCR،۳  بیمارستان کودکان فاطمی، ایزدی و حضرت زهرا کارا و ۵ بیمارستان حضرت ولیعصر، حضرت معصومه، نکویی، کامکار و گلپایگانی ناکارا شناخته شدند و رتبه ‌بندی نهایی بیمارستان ‌ها به صورت زیر گردید: ۱. حضرت زهرا ۲. کودکان فاطمی ۳. ایزدی ۴. حضرت ولیعصر ۵. حضرت معصومه ۶. نکویی ۷. کامکار و ۸. گلپایگانی. در روشBCC ، ۴ بیمارستان حضرت ولیعصر، حضرت زهرا، کودکان فاطمی و ایزدی کارا و ۴ بیمارستان حضرت معصومه، نکویی، کامکار و گلپایگانی ناکارا شناخته شدند و رتبه ‌بندی نهایی بیمارستان ‌ها به صورت زیر گردید: ۱. حضرت زهرا ۲. حضرت ولیعصر ۳. ایزدی ۴. کودکان فاطمی ۵. حضرت معصومه ۶. نکویی ۷. کامکار و ۸. گلپایگانی.
تعیین کارایی فنی بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی ایران با بهره گرفتن از روش تحلیل فراگیر داده ها (DEA) در سال های ۱۳۸۳-۱۳۷۹.
قادری وهمکاران در این مقاله کارایی فنی بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی ایران از روش تحلیل فراگیر داده ها طی سال های ۱۳۸۳-۱۳۷۹ مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. برای این منظور از فرم پوششی نهاده – مدار روش تحلیل فراگیر داده ها با فرض بازدهی متغیر نسبت به مقیاس استفاده شده و از چهار ستانده یعنی پذیرش سرپایی، روز - بستری، تخت روزاشغالی و تعداد عمل جراحی و چهار نهاده یعنی تعداد تخت، کادر پرستاری، کل پرسنل پزشکی و سایر پرسنل برای بررسی استفاده گردید. نتایج حاصل از روش تحلیل فراگیر داده ها نشان می دهد که ظرفیت ارتقا کارایی فنی در بیمارستان های مورد بررسی به میزان ۱۰ درصد (TE=./893) وجود دارد. همچنین نتایج حاکی از آن است که بازدهی ثابت نسبت به مقیاس بر فرایند تولید حاکم می باشد. علاوه بر آن وجود ظرفیت مازاد عوامل تولید بویژه نیروی انسانی در بیمارستان های دانشگاه مشهود می باشد.
تحلیل کارایی و تخصیص منابع به بخش‌های مختلف بیمارستان شریعتی اصفهان با بهره گرفتن از تحلیل پوششی داده‌ها.
الهه آزادوهمکاران دراین تحقیق کارایی بخش‌های کلینیکی بیمارستان شریعتی اصفهان (۱۵ بخش) با بهره گرفتن از روش تحلیل پوششی داده‌ها در سه ماهه‌ی اول سال ۱۳۸۹ مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. برای این منظور، از مدل ورودی محور روش تحلیل پوششی داده‌ها، با فرض بازدهی متغیر نسبت به مقیاس استفاده شد و از دو ورودی یعنی تعداد تخت و تعداد پرسنل و سه خروجی یعنی درصد اشغال تخت، فعال بودن بخش و عملکرد بخش، برای بررسی استفاده گردید. از بین ۱۵ بخش، ۷ بخش کارا و سایر بخش‌ها ناکارا بودند. وهمچنین نتایج حاصل از تحلیل پوششی داده‌ها نشان داد بخش‌های بیمارستان شریعتی، امکان حداقل ۸ درصد ظرفیت افزایش کارایی بدون هیچ گونه افزایش در هزینه‌ها را دارند. به عبارت دیگر، وجود عوامل تولید مازاد در بیمارستان مشهود است.
بررسی کارایی نسبی بیمارستان های آموزشی دانشگاه های علوم پزشکی دربخش تشخیصی بااستفاده ازرویکردDEA/AHP.
حری وسعیدی نیا با بهره گرفتن از روش تحلیل پوششی داده‌ها (DEA)کارایی نسبی۵۲ بیمارستان آموزشی در بخش تشخیصی مورد ارزیابی قراردادندوآنان رابا روش مذکوررتبه بندی کردند داده‌های ورودی در این تحقیق عبارتند از:تعداد پزشکان متخصص،تعداد کارشناسان،تعداد تکنسین‌ها تعداد سایر کارکنان شاغل در بخش‌های رادیولوژی و آزمایشگاه و خروجی‌ها نیز تعداد گرافی‌ها(رنگی و ساده)، تعداد آزمایشات و تعداد سونوگرافی‌ها در نظر گرفته شده است.
ارزیابی کارآیی نسبی نیروی انسانی مراکز بهداشت شهرستان‌های استان یزد با بهره گرفتن از مدل تحلیل پوششی داده‌ها
اردکانی وهمکاران ارزیابی کارآیی نسبی نیروی انسانی۱۰ مرکز بهداشت در استان یزد در سال ۱۳۸۵موردبررسی قراردادند. ورودی‌های مدل شامل دو متغیر تعداد بهورزان و تعداد پرسنل بهداشت خانواده شاغل و خروجی‌های مدل، اهم خدماتی که در مراکز بهداشت ارائه می‌شود، تعیین گردیدندو نتایج تحقیق بیانگر این است که در سال ۱۳۸۵ مراکز بهداشتی شهرستان‌های میبد و یزد با میزان کارآیی نسبی ۱، نسبت به دیگر مراکز، دارای بیشترین کارآیی نیروی انسانی بوده و مراکز بهداشتی شهرستان‌های تفت و مهریز به ترتیب با میزان کارآیی نسبی ۴۲۷/۰ و ۴۸۵/۰ دارای کارآیی نیروی انسانی پایین‌تری نسبت به دیگر مراکز بوده‌اند.
ارزیابی کارآیی بیمارستانهای همدان براساس شاخص های عملکردی و با بهره گرفتن از مدل ریاضی تحلیل فراگیر اطلاعات (DEA) در سال ۱۳۸۷.
شاه حسینی وهمکاران، ارزیابی کارایی بیمارستانهای همدان در۱۳۸۷موردبررسی قراردادندکه نهاده ها آنتعداد پزشکان ، تعداد پرستاران، سایر پرسنل و تخت فعال وستاده ه شامل تعداد اعمال جراحی ، تعداد بیماران سرپایی ، درصد اشغال تخت ، متوسط اقامت بیمار و روز بستری بودند. یافته های حاصل در این مطالعه نشان می دهد بالاترین ضریب کارایی تکنیکی در بیمارستانهای نظامی ،‌ مباشر ، فرشچیان ، اکباتان ، ولی عصر رزن ، علی مرادیان نهاوند ، امام حسین (ع) ملایردر مقایسه با دیگربیمارستانها می باشد و به طور میانگین عوامل مازاد تولید (نهاده ها) به ترتیب: ۹۸ /۰ درصد پزشک ، ۴/۰ درصد پرستار ، ۷۳/۱۱ درصد سایر پرسنل و ۴/۵ درصد تخت فعال مازاد وجود دارد و باید این عوامل تولید مازاد حذف شود تا بیمارستانهای استان به طور میانگین به سطح کارایی فنی مطلوب برسند .
خانی، نادری، زنگنه و فاضلی (۲۰۱۲) در تحقیقی به ارزیابی کارایی نسبی بیمارستان های دولتی در استان ایلام پرداختند. در این پژوهش، تعداد نه بیمارستان مورد بررسی قرار گرفت که تعداد چهار بیمارستان کارا و پنج بیمارستان دیگر ناکارا بودند. در این پژوهش ورودی های مدل شامل تعداد متخصصان، پزشکان، تکنسین ها و سایر کارکنان و خروجی های مدل شامل تعداد اعمال جراحی، بستری ها و رادیوگرافی ها بودند.
گودرزی وهمکاران (۱۳۸۶)کارآیی فنی۱۲بیمارستان دانشگاه علوم پزشکی تهران را با بهره گرفتن از روش تحلیل فراگیر داده ها طی سال های ۱۳۸۵-۱۳۷۵ مورد بررسی و تحلیل قرار دادند ستانده های این پژوهش شامل پذیرش سرپایی، روز- بستری، تخت روزاشغالی وتعداد عمل جراحی و نهاده های آن تعداد تخت، کادر پرستاری، کادر پزشکی و سایر پرسنل تعیین کردند. که ۵۰ درصد بیمارستان ها کارا بودند. کارآیی فنی بیمارستان های مورد مطالعه با فرض بازدهی متغیر به مقیاس۹۷۲/۰ است.
ایمانی پور و عالم تبریز(۱۳۸۸) اندازه گیری کارآیی۱۶ بیمارستان تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی وخدمات درمانی شهید بهشتی رابا استفاده از روش تحلیل فراگیر داده ها درطی سال های۱۳۸۶- ۱۳۸۴مورد بررسی و تحلیل قرار دادند که دراین پژوهش ۱۱ بیمارستان آن آموزشی (A-K)و ۵ بیمارستان غیر آموزشی (L-P) بودند. ورودی های آن شامل زیربنا، تخت فعال از ورودی های سرمایه ای، پرسنل پزشک و پرسنل پیراپزشک وخروجی ها تعداد پذیرش و ویزیت بیماران سرپایی، تعداد پذیرش و ویزیت بیماران اورژانسی، تعداد پذیرش بیماران بستری شده، تعداد عمل جراحی در اتاق عمل و ضریب اشغال تخت به عنوان شاخص های خروجی انتخاب شدند. یافته های این نشان میدهد که در سال ۱۳۸۴، ۷۵/۴۳ درصد از بیمارستان ها کارآ و ۲۵/۵۶ درصد غیرکارآ شناخته شدند. در سال۱۳۷۵تعداد بیمارستان های کارآ کاهش یافته و به میزان۲۵/۳۱ درصد رسید.
در سال ۱۳۸۶ تعداد بیمارستان های کارآ افزایش یافته و۵/۳۷ درصد از کل بیمارستان ها را شامل شد. میانگین امتیاز کارآیی بیمارستان های ناکارا درهرسه سال در محدوده۷۴۳/۰-۳۷/۰ قرار دارد.
این بدین معناست که بیمارستانهای ناکارا ۳۷تا۷/۷۴ درصد، منابع بیشتری را نسبت به مقدار مورد نیاز برای دستیابی به همان سطح از خروجی ها مصرف کردند. مقایسه میان بیمارستان های ، آموزشی و غیرآموزشی نشان میدهد که در سال ۱۳۸۴ ،۲۷/۲۷ درصد ازبیمارستان های آموزشی، و ۸۰ درصد از بیمارستانهای غیرآموزشی کارآ بودند. در سال ۱۳۸۵،۰۹/۹درصد از بیمارستانهای آموزشی و ۸۰ درصد از بیمارستانهای غیرآموزشی کارآ بودند. در سال ۱۳۸۶،۲۷/۲۷ درصد ازبیمارستان های آموزشی، و ۶۰ درصد از بیمارستانهای غیرآموزشی کارآ بودند. بطورکلی از نظر کارآیی فنی، بیمارستانهای غیرآموزشی در وضعیت بهتری نسبت به بیمارستانهای آموزشی قرار داشتند.
بارونی و همکاران (۱۳۸۶) کارایی ۱۳ بیمارستان آموزشی درمانی دانشگاه علوم بزشکی کرمان با بهره گرفتن از روش مورد بررسی قرار دادند. نهاده ها ی این تحقیق شامل تخت، پزشک، پرستار، سایر پرسنل و ویزیت، اعمال جراحی ومدت اقامت بیماربودند ونتایجی که به دست آوردند تعداد ۷ بیمارستان دارای حداکثر کارایی فنی ۱ ، تعداد ۴ بیمارستان دارای کارایی ۱-۸/۰ وکارایی ۲ بیمارستان کمتر از ۸/۰ بود، درواقع درسال مورد نظر ۸/۵۳ درصد از بیمارستان ها کاملآ کارا و۳/۱۵ درصد از آنها دارای کارایی کمتر۸/۰بوده و۷/۳۰ درصد دارای بازدهی نزولی نسبت به مقیاس بوده اند. باتکیه برنتایج بافرض بازدهی متغیر به مقیاس ظرفیت ارتقای کارایی دربیمارستان های کرمان بدون هیچ گونه افزایشی در هزینه ها وبه کارگیری همان نهاده ها درحدود ۹/۰ درصد وجود دارد.
سعیدی و همکاران (۱۳۸۹) کارایی نسبی ۱۱ دانشکده دانشگاه شهید بهشتی تهران را با بهره گرفتن از روش تحلیل فراگیر داده ها طی سال های ۱۳۸۶-۱۳۸۸ مورد بررسی و تحلیل قرار دادند و ورودی ها(تعداد دانشجویان موجود، تعداد اعضای هیئت علمی، میزان ساعات تدریس، تعداد کتب کتابخانه و تعداد کارمندان (و خروجی ها (تعداد فارغ التحصیلان، تعداد مقالات منتشر شده، تعداد کتب منتشر شده و تعداد سمینارها و کنفرانسها (استفاده شده است. طبق یافته های این تحقیق براساس مدل CCR ، تعداد ۸ دانشکده کاراو۳دانشکده دیگر ناکارا بودند. وبا استفاده ازرویکرد تلفیقی AHP/DEA دانشکده های مذکوررتبه بندی شدند که دانشکده علوم دارای رتبه اول و دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی در رتبه یازدهم قرارگرفتند.
علی محمدی اردکانی وهمکاران (۱۳۸۸) کارایی نسبی بیمارستان های دولتی استان یزد را با بهره گرفتن از روش تحلیل پوششی داده ها مورد ارزیابی قرار دادند. سه متغیری که به عنوان ورودی برای سنجش کارایی مورد استفاده قرارگرفته اند عبارتند : تعداد پزشکان ، تعداد پیراپزشکان شاغل در مر کز درمانی و تعداد تخت فعال بیمارستان. سه متغیر نیز به عنوان خروجی های مدل مدنظر قرار گرفته اند. این متغیرها عبارتند از: تعداد بیماران بستری شده، تعداد بیماران سرپایی و تخت روز اشغالی بیمارستان. درسال۸۳ تعداد۵بیمارستان کارا و۷بیمارستان ناکارا ودرسال۸۴ تعداد۳بیمارستان کاراو۷ بیمارستان ناکارا ودرسال۸۵ تعداد ۵ بیمارستان کارا و۷ بیمارستان ناکارا بودند. در برخی تحقیقات مشابه خارجی صورت گرفته در خصوص سنجش کارایی نسبی بیمارستانها فقط کارایی نسبی بیمارستانهای مورد مطالعه با استفاده ازDEA سنجیده شده است. اما در این تحقیق علاوه بر مدلهای سنجش کارایی نسبی، خروجی ها و ورودیها ی هدف جهت کارا شدن واحدهای ناکارا هم به روش خروجی محور ورودی محور تعیین گردیده اند. عمده تحقیقات نیز با استفادهاز مدل CCR انجام پذیرفته است . در برخی از تحقیقات نیز نتایج تحقیق به روش CCR و BCC سنجیده و نتایج مورد مقایسه قرار گرفته اند.وازطرفی نتایج تحقیق بیانگر این است که عملکرد بیمارستانهای میبد و اردکان و خاتم در طی این سنوات مطلوب تر از بقیه بیمارستانهای استان بوده است.
عندلیب اردکانی وهمکاران(۱۳۸۸)درتحقیقی به ارزیابی کارایی استانهای ایران دربخش بهداشت ودرمان روستایی دربرنامه سوم وسال های ابتدای برنامه چهارم توسعه پرداخته اند.ورودی های این تحقیق عبارتند از: سرانه بودجه فصل بهداشت و درمان برای هر فرد(هزارریال)، میانگین سرانه تعداد تخت های ثابت موجود به ازای هر ده هزارنفر، میانگین سرانه تعداد پزشکان و پیراپزشکان به ازای هر ده هزار نفر، میانگین سرانه تعداد خانه های بهداشت و مراکز درمانی روستایی به ازای هر ده هزار نفر روستایی تحت پوشش وخروجی های مدل عبارتند از: میانگین مرگ ومیر کودکان زیر(۵سال) با (ضریب هزار)، درصد زایمان توسط فرد دوره ندیده، میزان مرگ ومیر مادران(۴۹-۱۰سال) از عوارض بارداری و زایمان(باضریب هزار)، درصد پوشش تنظیم خانواده به صورت مدرن ونتایج آن ازمیان ۳۳ استان در برنامه سوم ۱۲استان کارا و در برنامه چهار۱۱ استان کارا وجوددارد.علاوه بر موارد فوق پژوهش های دیگری نیز انجام شده است که در ذیل به چند مورد از آن ها اشاره می گردد.
^[۸۵]هوگی و یاساوارنگ و برروی۷۰بیمارستان درسال۲۰۰۰، مطالعه والدمانیز^[۸۶] برروی۴۱ بیمارستان خصوصی ودولتی آمریکا(۱۹۹۲) ، مطالعه شرمن^[۸۷] بر روی۷ بیمارستان آموزشی ماساچوست آمریکا(۱۹۸۴)، مطالعه لینا^[۸۸] برروی ۴۳ بیمارستان عمومی فنلاند(۱۹۸۸)، مطالعه وبسستر^[۸۹]برروی۳۰۱بیمارستان خصوصی استرالیا(۱۹۹۸) (پیکک، ۲۰۰۱). مورتایمروهمکاران دراسترالیا(۲۰۰۲).هافلروفولنددرآمریکا(۱۹۹۵). پارکین و همکاران دراسکاتلند(۱۹۹۷). هانسن وهمکاران درسریلانکا(۲۰۰۰). و درداخل کشور علی افضلی زاده وهمکاران۲۰۰۷. قادری وهمکارانش (۲۰۰۶) و دلیری (۲۰۰۵). بااستفاده ازمدل تحلیل فراگیرداده هابه ارزیابی عملکرد بیمارستانهای دانشگاههای مختلف پرداخته اند . علیرضایی(۱۹۹۵) درتحقیقی با عنوان «ارزیابی ضریب کارایی درتحلیل پوششی داده ها»به مطالعه کارایی۱۲۸۲ شعبه ی یک بانک بزرگ کانادا واعمال روش DEA برآنها پرداخته که درنهایت واحدهای کارا وناکارا تعیین وتوصیه های ملی برای واحدهای ناکارا ارائه گردیده است.
نات و گورکا(۲۰۰۱) از DEAدراندازه گیری کارایی فنی بیمارستان ها تحت یک سیستم پرداخت استفاده کرده اند .ورودی ها شامل پرستاری وخدمات فرعی،تدارکات وخدمات ،دارووموادجراحی وتعدادتخت ها وخروجی ها، مراقبت بیماران بستری،مراقبت بیماران سرپایی ومراقبت بلند مدت می باشند .
گودرزی وآزادی(۲۰۰۵) پژوهشی تحت عنوان تعیین کارایی فنی بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی ایران بااستفاده ازروش DEAطی سالهای ۸۳-۱۳۷۹انجام داده اند.این پژوهش ازنوع ترکیب داده های مقطعی وسری زمانی بودکه به صورت توصیفی-تحلیلی انجام گرفت.متغیرهای این پژوهش شامل متغیرهای نهاده (پزشک،پرستار،سایرپرسنل وتخت فعال)و متغیرهای ستاده (بیماران سرپایی،تخت روزوتعداد اعمال جراحی اتاق عمل)می باشد .
چن وهمکاران(۲۰۰۵) دراندازه گیری ناکارایی منابع درخدمات بیمارستانی ازروش DEAاستفاده کرده اند.ورودی این مقاله شامل هزینه های خدمات کلی ،هزینه های مراقبت خاص وکلی،هزینه های خدمات فرعی وسرمایه گذاری حیاتی تجمعی است.خروجی آن روز- تخت مراقبت های عادی ومراقبت های خاص است . ترک زاده وهمکاران(۲۰۰۷) درپایان نامه خود باعنوان «برآوردکارایی مراکزآموزشی درمانی وبیمارستانهای عمومی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی وخدمات بهداشتی درمانی استان اصفهان درسال های۸۵-۱۳۸۴بااستفاده از روش تحلیل فرلگیر داده ها» اطلاعات را بااستفاده ازروش DEA ونرم افزار۲DEAP مورد تجزیه وتحلیل قرار دادند.متغیرهای نهاده دراین مطالعه، تعداد پزشکان متخصص،پزشکان عمومی، کادرپرستاری وسایرپرسنل وتعدادتخت فعال ومتغیرهای ستاده شامل متوسط اقامت بیمار، فاصله عملکردتخت، ضریب اشغال تخت، تعدادپذیرش سرپایی ودرآمدبیمارستان ها درنظرگرفته شد.
جدول۲-۳: خلاصه نتایج بدست آمده توسط محققین مختلف در رابطه با موضوع مورد پژوهش

 

مولف/ مولفین	عنوان	نهاده	ستاده	نتیجه تحقیق
خانی، نادری، زنگنه و فاضلی

- انتشار حکم قطعی در رسانه‌ها
- ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال

- ممنوعیت از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال
- ممنوعیت از اصدار برخی از اسناد تجاری توسط اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج‌ سال
درجه ۷
- حبس از نود و یک روز تا شش ماه
- جزای نقدی بیش از ده میلیون (۱۰۰۰۰۰۰۰) ریال تا بیست میلیون (۲۰۰۰۰۰۰۰) ریال
- شلاق از یازده تا سی ضربه
- محرومیت از حقوق اجتماعی تا شش ماه
درجه ۸
- حبس تا سه ماه
- جزای نقدی تا ده میلیون (۱۰۰۰۰۰۰۰) ریال
- شلاق تا ده ضربه
با در نظر گرفتن جمع میان این این دو شرط یعنی جرایم قابل گذشت و جرایم تعریزی درجه ۶، ۷، ۸ می‌توان اینگونه بیان نمودکه این جرایم مشمول میانجیگری ماده ۸۲ قانون آیین دادرسی کیفری خواهند شد؛
۱.کلیه مجازات‌های تعریزی مندرج در کتاب دیات

 

2. 2. کلیه مجازات‌های تعزیزی مندرج در فصل حد قذف در کتاب حدود

 

2. 2. جرایم توهین ماده ۶۰۸ (درجه ۶)، امتناع از تحویل طفل در ماده ۶۳۲ (درجه ۶)، رها کردن طفل در محل مسکونی یا غیرمسکونی ماده ۶۳۳ (درجه ۶)، افشای اسرار حرفه‌ای در ماده ۶۴۸ (درجه ۶)، گرفتن سند یا نوشته به جبر یا قهر در ماده ۶۶۸ (درجه ۶)، تهدید به قتل یا ضرر دیگر ماده ۶۶۹ (درجه ۶)، اتلاف اسناد غیردولتی در ماده ۶۸۲ (درجه ۶)، از بین بردن نخله خرما در ماده ۶۸۵ (درجه ۶)، تصرف عدوانی یا ممانعت یا مزاحمت از حق در ماده۶۹۰ (درجه ۷)، تصرف ملک دیگری با قهر و غلبه ۶۹۲ در ماده (درجه ۷)، افترا شفاهی ماده ۶۹۷ (درجه ۷)، نشر اکاذیب در ماده ۶۹۸ (درجه ۶)، هجو در ماده ۷۰۰ (درجه ۷)

 

2. 2. آن دسته از جرایم قوانین خاص که همچون ماده ۵۳ قانون جدید حمایت خانواده (عدم پرداخت نفقه) که این دو شرط را دارا هستند نیز مشمول حکم مذکور خواهند شد.

 

ب. صدور قرار تعلیق تعقیب
یکی از ابزارهای مفید و موثر سیاست جنایی، بویژه پس از جنگ جهانی دوم، تعلیق تعقیب برخی از متهمان بویژه در جرایم کم اهمیت است در این گونه موارد دادسرا به تشخیص خود و با رعایت ضوابط قانونی، تعقیب برخی بزهکاران را موقتا متوقف می‌کند.
در بند سوم ماده ۸۲ بیان شده است “در صورتی که شاکی گذشت کند یا خسارت او جبران شود و یا راجع به پرداخت آن توافق حاصل شود و متهم فاقد سابقه محکومیت موثر کیفری باشد ]همچنین جرم از جرایم غیرقابل گذشت باشد[. مقام قضایی می‌تواند، پس از اخذ موافقت متهم، تعقیب وی را از شش ماه تا دو سال معلق نماید در این صورت مقام قضایی متهم را با رعایت تبصره ماده ۸۱ این قانون حسب مورد مکلف به اجرای برخی دستورهای موضوع ماده مذکور می‌کند.” در این قسمت (که به نظر می رسد مهمترین سند تحول سیاست جنایی ایران باشد) مقنن با لحاظ شرایطی، صدور قرار تعلیق تعقیب را در جرایم غیر قابل گذشت برای مقام قضایی مجاز دانسته است.
در ذیل به این شروط و تحولات خواهیم پرداخت.

 

1. 1. شرایط صدور

 

مقنن به منظور صدور قرار تعلیق تعقیب از سوی مقام قضایی سه شرط اساسی را ملاک قرار داده است.
۱-۱. رضایت بزهدیده
در خصوص گذشت شاکی یا جبران خسارت وی بحث‌هایی بیان شد لیکن پرسش مهم این است، در صورتی که بزهکار پس از انجام توافق بر سر پرداخت آن، توافقات خود را نقض کند چه ضمانت اجرائی پیش‌بینی شده است؟ و پاسخ این است که مقنن در آخرین بند از ماده مذکور پیش‌بینی نموده است، در صورتی که تعهدات مورد توافق از سوی متهم بدون عذر موجه، اجرا نشود بنا به درخواست شاکی یا مدعی خصوصی، مقام قضایی قرار تعلیق تعقیب را لغو و تعقیب را ادامه می‌دهد^[۱۸۴].
۲-۱. فقدان سابقه محکومیت موثر کیفری
در ماده واحد قانون تعریف محکومیت‌های موثر در قوانین جزائی (مصوب ۲۶/ ۷/ ۱۳۶۶) بیان می‌شد که مراد از “محکومیت‌هایی موثر کیفری” مذکور در قوانین جزائی مصوب مجلس شورای اسلامی عبارت است از:
الف. محکومیت به حد
ب. محکومیت به قطع عضو
ج. محکومیت لازم‌الاجرا به مجازات حبس از یک سال به بالا
د- محکومیت قطعی به جزای نقدی به مبلغ بیست میلیون ریال یا بالاتر
ه- سابقه محکومیت لازم‌الاجرا دوبار یا بیشتر به علت جرم‌های عمدی مشابه به هر میزان مجازات.
جرم‌های سرقت، کلاهبرداری، اختلاس، ارتشاء، خیانت در امانت .
این ماده واحده به موجب ماده ۷۲۸ قانون مجازات اسلامی (مصوب ۱۳۹۲) نسخ شد و در تبصره ماده ۴۰ قانون مجازات اسلامی بیان شد که محکومیت موثر، محکومیتی است که محکوم را به تبع اجرای حکم، بر اساس ماده (۲۵) این قانون از حقوق اجتماعی محروم می‌کند.
در ماده ۲۵ قانون مذکور بیان شده است که: « محکومیت قطعی کیفری در جرایم عمدی پس از اجرای حکم یا شمول مرور زمان، در مدت زمان مقرر در این ماده محکوم را از حقوق اجتماعی به عنوان مجازات تبعی محروم می‌کند:
الف. هفت سال در محکومیت به مجازات‌های حیات و حبس ابد از تاریخ توقف اجرای حکم اصلی
ب. سه سال در محکومیت به قطع عضو، قصاص عضو در صورتی که دیه جنایت وارده شده بیش از نصف دیه مجنی علیه باشد، نفی بلد و حبس تا درجه چهار
پ. دو سال در محکومیت به شلاق حدی، قصاص عضو در صورتی که دیه جنایت وارد شده نصف دیه مجنی علیه یا کمتر از آن باشد و حبس درجه ۵ »
پذیرش شرط فقدان سابقه محکومیت موثر کیفری توسط مقنن در این ماده نشان دهنده توجه ایشان به سیاست های فردی سازی تعقیب و یا بنابر نظر برخی توجه به «رویکرد مداری کیفری» محسوب می شود^[۱۸۵].
۳-۱. اختیاری بودن رسیدگی
هر چند که مقام قضایی به منظور ارجاع پرونده به میانجیگری توافق هر دو طرف دعوا را اخذ کرده است، لیکن به منظور اجرایی نمودن نتیجه توافقات صورت گرفته (حصول سازش و سپس تعلیق تعقیب) با استناد به اصل آزادی اراده طرفین برای شرکت و مصالحه در میانجیگری مقنن مقام قضایی را مکلف نموده است که به منظور تعلیق تعقیب وی برای مرتبه دوم موافقت متهم (بزهکار) را اخذ نماید.
این عمل مقنن با اسنتاد به اسناد بین‌المللی همچون اعلامیه اصول استفاده از برنامه‌های عدالت ترمیمی در پرونده‌های کیفری^[۱۸۶] و همچنین مطالعات تطبیقی صورت گرفته در این زمینه همچون قانون آئین دادرسی کیفری فرانسه می‌باشد.^[۱۸۷]

 

2. 2. شرایط استمرار

 

در ماده ۸۲ بیان شده است که در صورت موافقت بزهکار (متهم) به تعلیق تعقیب، مقام قضایی تعقیب وی را از شش ماه تا دو سال معلق می‌کند در این صورت مقام قضایی متهم را با رعایت تبصره ماده ۸۱ این قانون حسب مورد مکلف به اجرای برخی دستورهای موضوع ماده مذکور می‌کند. در صورت عدم اجرای تعهدات مورد توافق از سوی متهم قرار تعلیق تعقیب را لغو و تعقیب را ادامه می‌دهد.
در این ماده مقنن به منظور استمرار قرار تعلیق تعقیب و پایبندی بزهکار به تعهدات خویش شرایطی را در قالب تبصره‌های ماده ۸۱ ذکر نموده است که بررسی این شرایط را به فصل بعد موکول خواهیم نمود.
گفتار چهارم: اجرای میانجیگری
نهاد میانجیگری برای نخستین مرتبه به صورت مدون و مصرح در قانون آیین دادرسی کیفری گنجانده شد و شرایط و اهدافی برای آن درنظر گرفته شد، مسلماً با توجه به بدیع بودن این نهاد، همچون هر نهاد تازه تاسیس دیگری با چالش های بسیاری در عمل و اجرا مواجه خواهد بود.

بحث و نتیجه گیری
در این تحقیق هم که با عنوان میزان ارتباط دلبستگی با انگیزه پیشرفت دانشجویان رشته روان شناسی دانشگاه آزاد واحد ابهر در سال تحصیلی ۱۳۸۸ – ۱۳۸۷ در تیر ماه صورت گرفت.
نقش دلبستگی های تحصیلی و شخصیتی بر روی میل و انگیزه پیشرفت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر در رشته روان شناسی در ترم های مختلف مورد ارزیابی و سنجش قرار گرفت.
هر دو ابزار گردآوری اطلاعات از کتاب آزمون های روانی دکتر حمزه گنجی نشر ساوالان ۱۳۸۰ چاپ اول استخراج گردید. این کتاب تست های مختلف قابل اجرا در ایران را گردآوری کرده و در کتاب فوق با توضیحات مختصر و روش اجرا آورده است.
در این تحقیق نیز دو پرسشنامه به نام تائید خویشتن را توس که بسیار نزدیک به دلبستگی است و در ۳۰ ماده طراحی شده است، اجرا گردیده است. و انگیزه پیشرفت از آزمون روحیه رقابت در همین کتاب استخراج شده که روحیه رقابت همانا انگیزه پیشرفت را دربر دارد و از این دو پرسشنامه در طراحی داده ها و استخراج اعداد استفاده شده است.
پس از اجرای هر دو پرسشنامه در مورد ۳۰ تن از دانشجویان رشته روانشناسی در دسترس که در تیرماه و اوایل تیر در شهرهای ابهر و خرمدره و خوابگاه ها بسر می بردند و ثبت و استخراج داده های پرسشنامه ها که اولی شامل ۳۰ سؤال و دومی شامل ۲۸ سؤال بود. دو دسته اعداد به دست آمده دسته اول اعدادی شامل ۳۰ عدد دلبستگی دانشجویان که نهایت نمره ۱۵ را داشت و طبق استانداردهای تعریف شده نمرات بالای ۱۵ اغراق آمیز بوده و شامل دروغ های بهم بافته و عدم واقعیت های متعارف در مورد دانشجویان است و نمرات ثبت شده بین ۱۰ تا ۱۵ در حدود سی نفر را استخراج و در یک ستون عمودی ارائه نمودیم که برای عملیات آماری لازم به اجرا بوده است که بعد از اجرای آزمون و کسب نمرات در دو پرسش نامه جواب از روش آماری ضریب هم بستگی پیرسون استفاده گردیده که نتایج به دست آمده حاکی از آن است که بین انگیزه پیشرفت و سبکهای دلبستگی رابطه معنی داری وجود دارد. پس به همین صورت تحقیق حاضر با تحقیق ابطحی که بررسی راهبردهای مقابله و سبک های دلبستگی و سلامت روانی دانش آموزان مقطع متوسطه شهر زنجان که نتیجه تحقیق عبارت است از اینکه بین سلامت روانی و مقابله سبک های دلبستگی رابطه معنی داری وجود دارد که نتیجه تحقیق با تحقیق حاضر همخوان بوده است و همین طور تحقیق موسوی اردبیلی که تحت عنوان اضطراب و سبک های دلبستگی در بین دانش آموزان مقطع سوم دبیرستان شهرستان زنجان که نتیجه بدست آمده حاکی از آن است که بین اضطراب و سبک های دلبستگی رابطه مثبت وجود دارد.

محدودیت های تحقیق :
۱ ) محدود بودن آزمودنی ها در یک مقطع تحصیلی دانشگاهی
۲ ) محدود بودن آزمودنی ها از لحاظ جنسیتی
۳ ) محدود بودن آزمودنی ها در یک سال تحصیلی.
پیشنهادات :
۱ ) تعمیم دادن آزمودنی ها در رشته های مختلف تحصیلی دانشگاهی
۲ ) تعمیم دادن آزمودنی ها از لحاظ جنسیت
۳ ) استفاده از آزمودنی ها در سال های تحصیلی بالاتر.
منابع و مأخذ :
۱ ) گنجی، حمزه،(۱۳۸۵) . روان سنجی شخصیت، انتشارات ساوالان، تهران،
۲ ) دلاور، علی،(۱۳۷۲ ). روش های آماری در علوم تربیت، انتشارات پیام نور، تهران،
۳ ) عبدالعظیمی، کریم، (۱۳۷۹) تعلیم تربیت نامرئی، انتشارات رشد، تهران، .
۴ ) پاکدامن، شهلا (۱۳۸۰). بررسی ارتباط بین دلبستگی و جامعه طلبی در نوجوانی، پایان نامه دکترای روان شناسی، دانشگاه تهران.
۵ ) بهزادی پور، س. (۱۳۸۵). رابطه بین سبک های دلبستگی و نگرانی های مربوط به وزن در دختران نوجوان شهرستان شیراز، پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه شهید بهشتی.
پاسخ نامه AAQ :

 

		کاملاَ مخالف	تاحدی مخالفم	کمی مخالفم	مطمئن نیستم	کمی موافقم	موافقم	کاملاً موافقم
		j	k	l	m	n	o	p	۱-
۱- £

• تقویت قابلیت‌های پیوند با بازار

 

با توجه به یافته‌های تحقیق، شرکت‌ها برای افزایش کارآیی و حصول نتایج مطلوب مشتریان، بهتر است ضعف‌های مرتبط با این مؤلفه را از طریق قیمت‌گذاری بهتر، جذب و آموزش بهترین توزیع‌کنندگان، ارتقای برنامه‌های بازاریابی خود (مانند تبلیغات، فروش شخصی و غیره) برطرف نمایند. انتظار می‌رود شرکت‌ها با تقویت قابلیت‌های بازاریابی از توانمندی‌های درون‌سازمانی بهتری برخوردار شوند و در تبدیل این توانمندی‌ها به معیارهای عملکرد رابطه‌ای برتر به‌صورت موفق‌تری از شرایط کنونی عمل کنند. مطابق یافته‌های تحقیق حاضر، قابلیت‌های مرتبط با بازاریابی از اهمیت زیادی در میان مؤلفه‌های بررسی‌شده برخوردار می‌باشد.

 

• تقویت قابلیت بازاریابی

 

با توجه به یافته‌های تحقیق، شرکت‌ها برای افزایش کارآیی و حصول نتایج مطلوب مشتریان، بهتر است ضعف‌های مرتبط با این مؤلفه را از طریق افزایش دانش مربوط به مشتریان و رقبای خود، افزایش آگاهی در تقسیم‌بندی و مورد هدف قرار دادن بازارها، یکپارچگی فعالیت‌های بازاریابی، طراحی برنامه‌های تبلیغاتی اثربخش، قیمت‌گذاری مؤثر و خدمات متمایز و باکیفیت نسبت به رقبا برطرف نمایند. انتظار می‌رود شرکت‌ها با تقویت قابلیت بازاریابی از توانمندی‌های درون‌سازمانی بهتری نسبت به رقبای خود برخوردار شوند و در تبدیل این توانمندی‌ها به معیارهای عملکرد رابطه‌ای برتر، به‌صورت موفق‌تری از شرایط کنونی، عمل کنند.

 

• تمرکز بر فعالیت‌های مدیریتی و بازاریابی و ارتباط با مشتریان

 

با توجه به نتایج پژوهش برای آن‌که افزایش مشارکت مشتریان را در شرکت‌ها ببینیم باید بر فعالیت‌هایی در زمینه‌ی نوآوری‌های مدیریتی و بازاریابی بیشتر تمرکز کنیم. فعالیت‌هایی هم چون تغییر در سبک‌های مدیریتی و رهبری، نوآوری در ارتباط با مشتریان، اجرای ایده‌های خلاقانه در ارائه خدمات، نوآوری و خلاقیت در بازاریابی؛ چراکه این فعالیت‌ها موجب جلب مشارکت و تعامل مشتریان با شرکت می‌گردد و از این طریق می‌توانند مدیران را از انتقادات و پیشنهادات خود آگاه کنند و بدین ترتیب رضایت و وفاداری‌شان دوچندان خواهد شد. مشتریانی که از فعالیت شرکت راضی باشند، تمایل به ارتباط مجدد با شرکت را خواهند داشت.

 

• هماهنگی با تغییر شرایط و هشیاری نسبت به تغییرات محیطی

 

واحدهای صنعتی برای آن‌که از رقبایشان عقب نمانند باید بتوانند با تغییر شرایط جامعه و تغییرات تکنولوژیکی، به‌سرعت محصولات و خدماتشان را با محیط متغیرشان وفق دهند و از به‌کارگیری دانش روز، مهارت‌های موردنیاز و نیز اجرای تکنولوژی‌های جدید در حوزه‌ی صنعت غافل نشوند. نتیجه‌ی این هشیاری نسبت به تغییرات، آگاهی نسبت به وضع موجود، پرورش نقاط قوت، رفع نقاط ضعف و درنتیجه افزایش کیفیت معیارهای عملکرد رابطه‌ای و بهره‌وری و سودآوری خواهد بود.
۵-۴-۲- پیشنهاد‌هایی برای تحقیقات آتی

 

• انجام پژوهش‌های مشابه در بخش‌های خدماتی

 

بخش‌های خدماتی شامل شرکت‌های کارگزاری بورس، بیمه، بانک، مراکز بهداشتی درمانی، گردشگری و … است. به پژوهشگران توصیه می‌شود مطالعات مشابه را در بخش‌های خدماتی انجام دهند و نتایج به‌دست‌آمده در آن بخش‌ها را با نتایج پژوهش حاضر مورد مقایسه قرار دهند.

 

• بررسی سایر معیارهای عملکرد رابطه‌ای

 

در پژوهش حاضر، سه بعد عملکرد رابطه‌ای (مالی، متمرکز بر مشتری، همکاری مشتری) مورد بررسی قرار گرفت. حال آن‌که با گسترش مدل پیشنهادی، محققان می‌توانند یک دیدگاه جامع‌تر از ارزیابی معیارهای عملکرد را ایجاد کنند. به‌عنوان‌مثال، مطالعات اخیر بر روی مزیت رقابتی، برابری مارک تجاری را به‌عنوان دارایی رابطه‌ای مهم، تصور می‌کند. تحقیقات آینده می‌تواند ارتباط بین ارتباطات مبتنی بر همکاری و برابری مارک تجاری و هم‌چنین دارایی‌های رابطه‌ای مهم دیگر را تعیین کند.

 

• بررسی سایر قابلیت‌های سازمانی

 

در این پژوهش، اهمیت تنها دو بعد از قابلیت سازمانی (قابلیت پیوند با بازار و قابلیت بازاریابی) در ارتباط بین ارتباطات مبتنی بر همکاری و پیامدهای عملکرد رابطه‌ای مورد توجه قرار گرفته است. در خارج از دیدگاه بازاریابی، قابلیت‌های مختلف سازمانی (مانند نوآوری و قابلیت‌های مدیریت دانش) که ناشی از دیدگاه‌های نظری مختلف می‌باشد، مورد بحث قرار گرفته‌اند. تحقیقات آینده می‌تواند تأثیر ارتباطات مبتنی بر همکاری بر روی قابلیت‌های مرتبط سازمانی دیگر را بررسی کند.

 

• در نظر گرفتن تأثیر عوامل صنعتی و محیطی

 

در این پژوهش به دلیل پرهیز از پیچیدگی مدل اثر واسطه پویایی محیطی، نا اطمینانی محیطی و ویژگی‌های صنعت در رابطه بین ارتباطات مبتنی بر همکاری و قابلیت‌های مرتبط با بازاریابی مورد بررسی قرار نگرفتند. بنابراین بر مبنای دیدگاه مربوطه، پیشنهاد می‌شود تحقیقات آینده تأثیر عوامل صنعتی و محیطی را برای درک بهتر نقش ارتباطات مبتنی بر همکاری در ایجاد قابلیت‌های مرتبط با بازار، وارد مدل کند.

 

• بررسی ارتباط بین متغیرها از طریق دیدگاه مبتنی بر فرایند

 

این پژوهش اثرات ارتباطات مبتنی بر همکاری بر روی معیارهای عملکرد رابطه‌ای را از طریق دیدگاه رابطه‌ای بررسی کرده است. تحقیقات آینده می‌تواند دیدگاه مبتنی بر فرایند را برای پیوند دادن مسائل ارتباطات مبتنی بر همکاری و فرایندهای اساسی تجاری اتخاذ کند.

 

• بررسی نقش تعدیل‌کنندگی متغیرهای جمعیت شناختی

 

در بررسی روابط بین ارتباطات مبتنی بر همکاری و معیارهای عملکرد رابطه‌ای، متغیرهای جمعیت شناختی مانند سن، جنسیت، وضعیت تأهل و سطح تحصیلات می‌توانند به‌عنوان متغیر تغییر تعدیل‌کننده بر میزان یا جهت رابطه بین ارتباطات مبتنی بر همکاری و معیارهای عملکرد رابطه‌ای مؤثر باشند، ازاین‌رو به سایر پژوهشگران توصیه می‌شود که نقش تعدیل‌کنندگی این متغیرها را نیز مورد بررسی قرار دهند.
۵-۵- محدودیت‌های تحقیق
هر پژوهشی با محدودیت‌هایی مواجه است. در این پژوهش نیز محدودیت‌هایی بر سر راه محقق وجود داشته است. این محدودیت‌ها عبارت‌اند از:
مقیاس سنجش: یکی از محدودیت‌های پژوهش حاضر مربوط به مقیاس سنجش ارتباطات مبتنی بر همکاری است. این متغیر چندجانبه بوده و در این پژوهش برای سنجش آن، تنها به ابعادی چون: فراوانی، بازخورد متقابل، تشریفات و عقلانیت توجه شده است.
تعداد کم مطالعات داخلی انجام‌شده: با توجه به تعداد کم مطالعات داخلی انجام‌شده در مورد برخی از متغیرهای پژوهش از قبیل ارتباطات مبتنی بر همکاری، امکان مقایسه نتایج با تحقیقات مشابه انجام‌شده در این زمینه وجود ندارد.
محدود کردن تحقیق به واحدهای صنعتی استان زنجان: محدودیت دیگر پژوهش، این است که پژوهش حاضر ازلحاظ قلمرو مکانی، محدود به واحدهای صنعتی در سطح استان زنجان است؛ که امکان دارد نتایج حاصل از این تحقیق با نتایج تحقیقات انجام‌شده در واحدهای صنعتی سایر نقاط کشور متفاوت باشد.
محافظه‌کاری در پاسخ به سؤالات پرسشنامه‌ها: برخی از واحدهای صنعتی و مدیران ارشد و میانی آنان به خاطر رعایت برخی از قوانین سازمانی، محافظه‌کارانه عمل کرده و حاضر به همکاری نشدند. شاید با عدم محافظه‌کاری و همکاری بیشتر کارکنان و واحدهای صنعتی، نتایج به‌دست‌آمده برای پژوهش، بهتر می‌توانست اهداف تحقیق را نمایان سازد.

۲۱۰۴/۲۵

 

شماره ۳

 

 

 

پذیرش

 

۱۷۳/۰

 

۳۶۲/۱-

 

۵۸۸۲/۱۲۵

 

#۱۶۷۰۶۲

 

 

 

پذیرش

 

۱۰۹/۰

 

۶۰۴/۱-

 

۴۲۲۶/۹۲

 

#۲۳۸۰۱۱

 

 

 

۶-۶ تحلیل کلی نتایج
در بخش­بندی تصاویر با بهره گرفتن از الگوریتم خوشه­بندی FCM به دلیل اینکه از اطلاعات مکانی پیکسل­ها در خوشه­بندی آنها استفاده نمی­ شود و پیکسل­ها فقط بر اساس ویژگی شدت روشنایی به ناحیه­های مجزایی تقسیم می­شوند، نتایج مطلوبی در بخش­بندی تصاویر نویزدار ایجاد نمی­ شود و این روش نسبت به روش­های دیگر، به خصوص روش پیشنهادی بسیار ضعیف عمل می­ کند. الگوریتم ترکیبی فازی و ژنتیک به دلیل استفاده از اطلاعات مکانی پیکسل­ها و بهره­ گیری از قدرت جستجوی الگوریتم ژنتیک، تصاویر نویزدار را نسبت به الگوریتم FCM بهتر بخشبندی می­نماید. همانطور که در جداول ۶-۴ تا ۶-۶ و۶-۹ مشاهده کردیم، این الگوریتم تصاویر مختلف را با دقت بیشتری نسبت به الگوریتم FCM بخش­بندی می­ کند و فقط در بخش­بندی تصویر #۱۶۷۰۶۲، الگوریتم FCM نسبت به این الگوریتم بهتر عمل کرده است. الگوریتم EnFCM نسبت به دو الگوریتم اخیر در بخش­بندی همه تصاویر محک به جز تصویر #۲۳۸۰۱۱، بهتر عمل کرده و الگوریتم ترکیبی ژنتیک و فازی این تصویر را با دقت بیشتری نسبت به EnFCM بخش­بندی نموده است. الگوریتم FGFCM که از تشابه اطلاعات شدت روشنایی و مکانی بهره می­برد، تصویر محک شماره ۳ را با دقت بیشتری نسبت به روش­های ذکرشده بخش­بندی می­ کند ولی روش EnFCM تصاویر محک طبیعی را با دقت بیشتری در مقایسه با الگوریتم FGFCM بخش­بندی کرده است. ایده استفاده از اطلاعات غیرمحلی پیکسل­ها به منظور بازیابی مقدار واقعی یک پیکسل که به وسیله نویز تخریب گردیده، در روش OSFCM-SNLS برای بخش­بندی تصاویر به کار رفته است و موجب دقت بالای نتایج بخش­بندی به وسیله این الگوریتم شده به طوری­که دقت روش مذکور در بخش­بندی تصاویر مختلف نسبت به روش­های FCM، EnFCM، FGFCM و الگوریتم ژنتیک، بالاتر می­باشد. به خصوص دقت این روش در بخش­بندی تصویر #۲۳۸۰۱۱، بسیار بالاتر از روش­های FCM، FGFCM و EnFCM بوده و حدوداً بین ۲۰ تا ۳۰ درصد نسبت به روش­های مذکور دقت بیشتری دارد. الگوریتم پیشنهادشده در این پژوهش که از اطلاعات غیرمحلی پیکسل­ها که با بهره گرفتن از تصویر نویززدایی­شده و تصویر جزئیات به دست می ­آید، به عنوان ویژگی جهت خوشه­بندی پیکسل­های تصویر استفاده می­نماید، نسبت به روش­های FCM، EnFCM، FGFCM و الگوریتم ترکیب ژنتیک و فازی، در بخش­بندی تصاویر مختلف بهتر عمل کرده و به خصوص دقت آن در بخش­بندی تصویر #۲۳۸۰۱۱ حدود ۳۰ درصد بیشتر از روش­های اخیراً ذکرشده می­باشد. میزان دقت الگوریتم NLICA در بخش­بندی تصاویر #۲۳۸۰۱۱ و #۴۲۰۴۹ بین ۵/۱ تا ۵/۲ درصد بیشتر از الگوریتم OSFCM-SNLS می­باشد ولی الگوریتم OSFCM-SNLS توانسته تصویر #۱۶۷۰۶۲ را بهتر و با دقت بالاتری نسبت به الگوریتم NLICA و سایر الگوریتم­ها بخش­بندی نماید. همچنین الگوریتم NLICA تصاویر محک شماره ۱، ۲ و ۳ را نسبت به

روش­های دیگر به خصوص روش SKFC با دقت بالاتری بخش­بندی کرده و تنها در بخش­بندی تصویر شماره ۱، روش PFCM با اختلاف بسیار کمی نسبت به الگوریتم NLICA، بهتر عمل کرده و تعداد ۲ پیکسل، بیشتر از روش NLICA، درست برچسب­گذاری کرده است.
۶-۷ خلاصه فصل
در این فصل تصاویر محک استفاده ­شده جهت ارزیابی و مقایسه الگوریتم NLICA معرفی و این تصاویر به دو دسته تصاویر مصنوعی (ساختگی) و تصاویر طبیعی تقسیم شدند. تصاویر محک معرفی ­شده، یکبار بدون اضافه­کردن نویز و بار دیگر پس از اضافه ­شدن نویز به آنها، به­وسیله الگوریتم NLICA بخش­بندی شده و نتایج به دست­آمده با نتایج حاصل از الگوریتم­های دیگر مقایسه گردیدند. به منظور مقایسه نتایج بخش­بندی تصاویر، معیار دقت که برابر با نسبت تعداد پیکسل­هایی که براساس تصویر بخش­بندی ­شده مرجع، درست خوشه­بندی شده ­اند، به تعداد کل پیکسل­های تصویر است، به کار رفته و میزان دقت هر یک از روش­های مختلف در بخش­بندی تصاویر محک، با دقت بخش­بندی الگوریتم NLICA مقایسه و مشاهده شد که این الگوریتم اکثر تصاویر را با کیفیت و میزان دقت بالایی نسبت به سایر روش­ها، بخش­بندی می­نماید و الگوریتم پیشنهادی ما قابل ­رقابت با سایر الگوریتم­های مطرح در این زمینه می­باشد. الگوریتم­ NLICA در بخش­بندی یکی از تصاویر محک، میزان دقت کمتری نسبت به الگوریتم OSFCM-SNLS دارا می­باشد و در نتیجه روش پیشنهادی در بخش­بندی همه تصاویر، نسبت به سایر روش­ها برتری مطلق ندارد و در برخی موارد الگوریتم جدید OSFCM-SNLS میزان کمی برتری، در معیار دقت بخش­بندی دارا می­باشد. در ادامه فصل آزمون­های مختلفی مانند آزمون هم­گرایی و پایداری بر روی الگوریتم NLICA انجام و نتایج آن در نمودارهایی
جمع­آوری گردید. طبق نمودار هم­گرایی مشاهده شد که این الگوریتم در تعداد تکرارهای کمی به جواب بهینه هم­گرا و با توجه به نمودار پایداری به این نتیجه رسیدیم که میزان انحراف معیار جواب­های تولید شده به وسیله الگوریتم NLICA در اجراهای مختلف، بسیار پایین و در برخی موارد نزدیک به صفر هستند. نتایج به دست­آمده از بخش­بندی تصاویر مختلف با بهره گرفتن از الگوریتم NLICA، تحلیل و درباره میزان بهبود کیفیت و افزایش دقت بخش­بندی با این روش نسبت به الگوریتم­های دیگر، بحث گردید.
جدول ۶-۱۲: مقایسه روش­های مختلف بخش­بندی تصاویر

 

 

پیش­پردازش

 

معایب

 

مزایا

 

روش

 

 

 

ندارد

 

عدم استفاده از اطلاعات مکانی و روابط همسایگی پیکسل­ها در خوشه­بندی پیکسل­های تصویر

 

پیاده­سازی آسان

 

FCM

 

 

 

ندارد

 

تصاویری که شدت نویز در آنها زیاد است را به خوبی بخش­بندی
نمی­کند.

 

۱- استفاده از اطلاعات مکانی برای خوشه­بندی پیکسل­های تصویر
۲- بخش­بندی خودکار تصاویر

 

]۵[

 

 

استفاده از نورم (هنجار)^[۲۹]
استفاده از استانداردها^[۳۰] ( ورمزیار،۱۳۸۶)
در بودجه عملیاتی حجم کار بر اساس یکی از روش های قیمت تمام شده یا اندازه گیری کار دقیقاٌ محاسبه می گردد .
فرایند بودجه ریزی عملیاتی از سه مرحله تشکیل شده است :
الف ) تعیین اهداف و نتاج مورد انتظار
ب) برآورد هزینه ها، اعتبارات برنامه ها و فعالیت های لازم برای تحقق اهداف

ج) تعیین شاخص های کمی برای برآورد عملکرد هر برنامه یا فعالیت
به طور خلاصه مراحل بودجه ریزی عملیاتی در نمودار۵-۲ تشریح شده است (عباسی ،۱۳۸۷ ، ص ۵۲).
نمودار ‏۲-۵ مراحل بودجه ریزی عملیاتی

فواید بودجه ریزی عملیاتی :

هنگامی که منابع محدودتر می گردند، مزایا و منافع بودجه عملیاتی روشن تر می شوند؛ بودجه ریزی عملیاتی به تصمیم گیران کمک می کند تا با وجوه محدودتر، به بیشترین مقادیر ارزش از طریق کارایی و اثر بخشی سیاست های دولت دست یابند؛ مدیران نیز می توانند از میان نیازهای رقابتی که دارند به تعیین اولویت ها بپردازند و نتایج تصمیمات را خود مستقیماٌ در روندهای عملکرد مشاهده کنند؛ شرکت های دولتی هم می بایست در مقابل پیامدها، برنامه هایی که به منظور ایجاد نتایج مورد نظر ناکام مانده است و و موجب از دست رفتن وجوه می گردد، مسئول و پاسخگو باشند .
از دیگر فواید این روش، تمرکز بیشتر و بهتر بر روی رضایت مشتری و ایجاد شواهد و مدارک تجربی ارزیابی های عملکردی افراد است. همچنین شرکت های دولتی بهبودهای صورت گرفته در سیستم فناوری اطلاعات را که گام ضروری برای تهیه داده های کمی عملکردی است، گزارش می دهند.
فوایدی را که برای تنظیم بودجه عملیاتی بر شمرده شده است میتوان چنین خلاصه کرد :

 

1. 1. بهبود چگونگی طرح و تنظیم برنامه

 

1. 1. امکان نظارت موثر بر اجرای عملیات

 

1. 1. تسهیل و بهبود تجدیدنظر بودجه در کلیه مراحل اجرائی به ویژه در مرحله قانونگذاری

 

1. 1. عدم تمرکز در عمل برآورد هزینه

 

1. 1. بهبود روابط دولت با مردم از طرق انتشار اطلاعات صریح و روشن درباره برنامه های عمومی (برزوزاده ، ۱۳۸۷ ، ص۱۵۳ ).

 

 

تحولات نظام بودجه ریزی

شناخت و درک نظام های مختلف بودجه ریزی، مستلزم شناسایی تحولاتی است که برای پاسخگویی به آنها نظام ها و سامانه های مختلف بودجه ریزی طراحی و اجرا شده اند. به بیان دیگر در دوره های مختلف متناسب با نقشی که برای بودجه و بودجه ریزی در اداره امور کشور ترسیم شده، سامانه ای طراحی و اجراء شده است. به مرور زمان با تکامل و تغییر انتظارات و نیازها برای پاسخگویی مؤثرتر و مفیدتر به تغییرات صورت گرفته نظام های بودجه و بودجه ریزی دست خوش تغییر شده اند. بدین ترتیب که به مرور زمان، بودجه جنبه های جدیدی به خود گرفته، به دنبال آن نیز جهت رفع نیازها، فنون وروش های جدیدی ابداع و اجرا شده است.
نظام های بودجه ریزی که در ادبیات بودجه و بودجه ریزی به آنها اشاره می شود، هریک برای پاسخگویی به یک یا تعدادی از سؤالات طراحی و اجرا شده اند. حتی بودجه را نیز در طول تاریخ به اعتبار نقشی که برای آن در نظر گرفته می شود، تعریف نموده و اهداف و نقش های دیگر تحت الشعاع نقش اصلی واقع شده است. بدیهی است وقتی یک وظیفه و پاسخگویی به یکی از نیازها اولویت یافت، سامانه ای که برای بودجه ریزی طراحی و اجراء می شود، به این وظیفه معطوف شده وتکنیک های مورد عمل درآن به منظور نیل به آن وظیفه مدون و اجرا می شود.
با مطالعه تاریخ تکامل سامانه های بودجه ای سه مرحله زیر را می توان تمیز داد.
مرحله اول زمانی است که در آن نقش کنترل کننده بودجه وظیفه اصلی آن شمرده می شود.
مرحله دوم زمانی است که اهمیت آن به عنوان وسیله ای برای بهبود مدیریت مطرح می شود.
مرحله سوم زمانی است که نقش آن را در برنامه ریزی اقتصادی و اجرای برنامه ها و مدیریت عملکرد دولت مطرح می شود.
بدیهی است که در هر مرحله به وظایف بودجه افزوده شده بدون آنکه از اهمیت وظایف قبلی کاسته شود. به موازات این امر پیچیدگی سامانه های بودجه ای، روش ها و تکنیک های مورد عمل نیز طبیعتاً در آنها افزایش یافته است.
بودجه وسیله ای برای کنترل :
بدین منظور لازم است که در اسناد بودجه مشخص شود که اعتبارات در «چه محلی» و به «چه میزان» هزینه شود سپس نظارت شود که میزان اعتبارات هزینه شده از اعتبارات مصوب تجاوز ننماید و یا محل خرج اعتبارات نیز تغییر نیابد^[۳۱]. وقتی که منظور از بودجه کنترل باشد، نظام بودجه ای بر روی طبقه بندی هزینه ها متمرکز می گردد. این طبقه بندی همان موارد و مواد فرعی هزینه ها است. در این مرحله از کار، بودجه دولت عبارت از سندی است که در آن نام هردستگاه دولتی و ریز هریک از هزینه های آن برحسب مواد مختلف ذکر شده است.
در این نظام بودجه ای مبتنی بر کنترل، هدف هردستگاه افزایش اعتبارات خود از طریق بیان مشکلات و کمبودها در فرایند انجام وظایف و هدف سازمان متولی بودجه و دولت تقلیل اعتبارات تا حداقل ممکن است. در اجرا بودجه نیز دستگاه اجرایی موظف است که حساب هریک از مواد هزینه را در قالب اقلام هزینه و در سقف اعتبارات مصوب نگهداری کند و در اختیار دستگاه های نظارتی مربوط قرار دهد. ممیزی این حساب ها نیز معمولاً عبارت از بررسی مجوزهای هزینه کرد به منظور کنترل سقف اعتبارات در هر قلم هزینه ای است. بدیهی است که در این بررسی به میزان تحقق اهداف و مأموریت های دستگاه و چگونگی انجام آنها پرداخته نمی شود.
بودجه وسیله ای برای بهبود مدیریت :
بحران بزرگ اقتصادی سال۱۹۲۹ منشأ تحولات عظیمی در عرصه اداره اقتصاد بخش عمومی شد. اثرات این تحول را باید در گسترش نقش و دامنه فعالیت های دولت و دخالت او در اقتصاد جستجو کرد. وقتی اثرات و فواید فعالیتهای دولت مطرح شود، خواه نا خواه چگونگی انجام این فعالیتها و نحوه مدیریت انجام آنها نیز مطرح می شود. افزایش سریع مأموریت ها، فعالیت ها و وظایف دولت و متعاقب آن هزینه های دولت، نگهداری حساب تعداد بیشماری مواد هزینه را در مجموع وسیع دستگاه های دولت به صورت متمرکز، شکل و پرهزینه نمود. با توسعه فعالیتها، حساب های جزئی که برای نگهداری مواد فرعی نگهداری می شوند، اهمیت خود را از دست می دادند و آنچه مطرح می شد حاصل نهایی فعالیت دولت و چگونگی تحصیل این حاصل بود. به عبارت دیگر تمرکز از چگونگی مصرف اعتبار و کنترل منابع و ورودی ها به خروجی و نتایج تغییر کرد. هنگامی که نتایج فعالیت های دستگاه های دولتی به عنوان هدف هزینه ها تلقی می شود، وظیفه بودجه را می توان چگونگی تجهیز منابع برای انجام وظایف تعریف کرد. با این نگاه جدید، بودجه بر روی مسائل مربوط به مدیریت اقدامات فرآیندهای انجام کار و برنامه ها در دستگاه های دولتی متمرکز شد.
در نظام بودجه ریز مبتنی بر بهبود مدیریت(از حیث سنجش کارایی و چگونگی بهره برداری از منافع)، سند بودجه شامل عنوان هردستگاه دولتی و در ذیل آن طبقه بندی از وظایف و خروجی اقدامات آنها در قالب اقلام هزینه می باشد. مکانیزم تخصیص در این نظام عبارت از پرداخت درصدی از سقف اعتبارات هر برنامه در هر قلم هزینه ای در فواصل مختلف زمانی می باشد.
بودجه وسیله ای برای برنامه ریزی اقتصادی و مدیریت عملکرد :
از اواخر دهه۱۹۵۰ و اوایل دهه۱۹۶۰ تحولات دیگری صورت گرفت که نتیجه آن گرایش به نظارت بر پیامدها و نتایج خروجی های دستگاه های اجرایی می باشد.حاصل این تحولات در نظام بودجه ای برخی کشورهای توسعه یافته، تجزیه و تحلیل های اقتصادی در سطح خرد و کلان در تعیین سیاست های مالی و بودجه ای و وضع تکنیک های جدید آماری و تصمیم گیری بود.که به کمک آنها هنگام تعیین برنامه ها، این امکان بودجه آمد که نتایج برنامه ها و پیامدهای آن مورد تجزیه و تحلیل کمی و کیفی قرار گیرند و بالاخره بودجه و برنامه ریزی آرام آرام به یکدیگر نزدیک شدند.
در این نظام ،خروجی و اقدامات دستگاه های اجرایی براساس برنامه ای استراتژیک ومبتنی بر سیاست های کلان کشور تعیین و میزان اثرات هریک از خروجی ها بر روی پیامدهای آن اندازه گیری و مدیریت می شود. سپس خروجی ها در قالب شاخص های قابل اندازه گیری تعریف و حاصل آن در مقایسه با آنچه در بخش های دیگر دولت و یا بخش خصوصی ارائه می شود، مورد ارزیابی و مقایسه قرار می گیرد.
جدول ‏۲-۱ مؤلفه های نظام های بودجه ریزی

 

نظام بودجه ریزی

هدف

سؤال اصلی

شاخص عملکرد

جایگاه سازمان متولی بودجه

طبقه بندی بودجه

تمرکز

تخصص های مورد نیاز

از مطالب بیان شده می­توان به ضرورت مدیریت خطاهای ناپایدار و متناوب پی برد. در واقع سیستم باید با بهره گرفتن از تکنیک­های کشف و مکان­ یابی خطا، Master Nodeی را که دارای خطای گذراست شناسایی کند. از آنجا که مدیریت خطا توسط گره­های بالایی انجام می­گیرد، پس Mobile Node تکنیک­های کشف و مکان­ یابی خطای گذرا را اجرا می­ کند. بعد از تشخیص وجود خطای گذرا در Master Node، تمامی Body Nodeهای Master Node معیوب باید از وجود خطای گذرا مطلع شوند. همچنین در شبکه ­های چند Master Nodeی، این Body Nodeها باید به یک Master Node سالم تخصیص یابند و در صورت نبود Master Node سالم در شبکه، Body Nodeها خود موظف به ارسال اطلاعات برای Master Node مجازی تعبیه شده در Mobile Nodeمی­باشند. این در حالیست که در شبکه ­های تک Master Nodeی، خود Body Nodeها به صورت مستقیم اطلاعاتشان را به Master Node مجازی ارسال می­ کنند. این فرایند تا زمان برطرف شدن خطای گذرای Master Node معیوب ادامه پیدا می­ کند. به محض برطرف شدن خطای گذرا، باید Body Nodeها را از سالم شدن Master Node آگاه کرد و بعد آنها را به Master Node سالم شده، تخصیص داد.

بعد از طراحی و پیاده­سازی Master Node باید با بهره گرفتن از تکنیک­های پیش ­بینی خطا، خطاهای پایدار و گذرا که امکان وقوع دارند، شناسایی شوند. سپس با بهره گرفتن از تکنیک­های تزریق خطا آنرا به سیستم تزریق کرد تا میزان تحمل خطای Master Nodeها مشخص شود. همچنین با این کار می­توان کاستی­های موجود را برطرف کرد و یا از حضور Master Nodeها در وضعیت­هایی که باعث بروز خطاهای گذرا می­ شود، جلوگیری کرد.
۳-۳-۳ طراحی ارگونومی
ارگونومیک^[۶۹]، علمی است که بر روی سادگی استفاده از ماشین مانور می­دهد. این علم با تمرکز بر روی ویژگی­های طراحی، خلاء بین کاربر و محصولات را پر می­ کند. طراحی ارگونومی با طوفان مغزی^[۷۰] همراه است. فرایند طوفان مغزی، مرحله­ ای است که در آن افراد مختلف با تخصص­های مختلف گرد هم جمع می­شوند و راه­ حل­های مناسبی را برای حل یک مشکل ارائه می­ دهند.
با مجتمع کردن ارگونومی در دستگاه­های پوشیدنی می­توان یک ارتباط دوستانه را بین کاربر و این کامپیوترها بوجود آورد. در فرایند طراحی ارگونومی برای کامپیوترهای پوشیدنی باید سه فاکتور مهم یعنی «کاربر»، «کامپیوتر پوشیدنی» و «وظیفه­ی کامپیوتر پوشیدنی» را در نظر گرفت.
در بحث «کاربر»، باید فاکتورهای مختلفی از جمله سن کاربر، جنسیت کاربر، توانایی فیزیکی کاربر و غیره، مورد توجه قرار گیرند. برای مثال Body Node را می­توان به صورت یک مچ­بند طراحی کرد. کاربر استفاده کننده از این مچ­بند می ­تواند یک نوزاد ۶ ماهه یا یک جوان ۲۵ ساله باشد. طراحی ارگونومی با در نظر گرفتن سن کاربر، تأکید می­ کند که مچ­بند نوزاد باید بگونه­ای طراحی شود که سبک وزن و کوچک باشد.
در طراحی ارگونومی، فاکتور «کامپیوتر پوشیدنی» بر روی ویژگی­های مختلفی از جمله اندازه و شکل تأکید می­ کند. برای مثال بدون در نظر گرفتن طراحی ارگونومی، می­توان شکل ظاهری Master Node را مانند یک چاقوی کوچک بسیار زیبا طراحی کرد. با توجه به اینکه Master Node بر روی بدن کاربر پوشیده می­ شود، هر لحظه این امکان وجود دارد که به بدن کاربر آسیب رساند.
در نظر گرفتن فاکتور «وظیفه­ی کامپیوتر پوشیدنی»، در طراحی ارگونومی امری ضروری می­باشد. برای مثال با در نظر گرفتن این فاکتور در طراحی ارگونومی، یک Body Node که وظیفه­ اش کنترل نبض کاربر است را نمی­ توان به صورت گوشواره طراحی و بر روی گوش نصب کرد.
۳-۳-۴ تحمل خطای شفاف
در بحث تحمل خطا همواره مسئله­ شفافیت باید مورد توجه قرار گیرد. تحمل خطای شفاف یعنی اینکه اقدامات و تکنیک­هایی که در زمینه­ تحمل خطا انجام می­گیرند، از دید کاربر (فرد تحت نظارت) مخفی باشند. در ادامه با بیان یک سناریو لزوم تحمل خطای شفاف بیان می­ شود. حالتی را می­توان تصور کرد که، پیاده­سازی Body Nodeها و Master Nodeها بگونه­ای باشد که هر کدام از آنها حاوی یک لامپ کوچک باشند. به محض کشف خطای پایدار یا ناپایدار در هر ماژول، لامپ آن گره شروع به چشمک زدن می­ کند.
در نگاه اول ممکن است ایده­ استفاده از لامپ­های چشمک زن ایده­آل به نظر برسد. زیرا فرد تحت کنترل، به محض آگاهی از وجود خطا، سعی در برطرف سازی آن می­ کند. اما این ایده به دو دلیل رد می­ شود. اولاً، افراد تحت کنترل مانند سالمندان معمولاً دانش تخصصی کافی را برای برطرف­سازی خطاها ندارند. ثانیاً، مبحث شفافیت در این ایده در نظر گرفته نشده است. بگونه­ای که این هشدار استرس شدیدی را به فرد تحت نظارت وارد می­ کند و ممکن است سلامتی روحی و روانی او را به مخاطره بیاندازد. این در حالی است که ممکن بود خطا فوق گذرا باشد و خللی در کارکرد شبکه ایجاد نمی­کرد و پس از مدتی برطرف می­شد. به بیانی این خطای گذرا توسط مدیریت خوشبینانه قابل مدیریت بود.
به عنوان یک نتیجه ­گیری کلی باید خاطرنشان کرد که به دلیل ساده بودن سخت­افزار Body Node و Master Node و نداشتن امکاناتی از قبیل نمایشگر، عدم در نظر گرفتن شفافیت می ­تواند مشکلات روحی و روانی فراوانی را برای فرد تحت نظارت به همراه داشته باشد. لذا اگر بنا باشد برای Body Nodeها و Master Nodeها، خطاهایی از قبیل شارژ باتری را به کاربر هشدار داد؛ باید این هشدار توسط Mobile Node به کاربر داده شود.
۳-۳-۵ مدیریت خطا در معماری سه لایه­ای ارائه شده
در معماری سه لایه­ای ارائه شده، مبحث مدیریت خطا یکی از مباحث بنیادی است. لازم به یادآوری است که فلسفه­ی طراحی Body Nodeها و Master Nodeها بر روی سادگی و پیچیده نبودن مانور می­دهد. به بیانی گره­های پوشیدنی مذبور فاقد عناصر هشدار خطا از جمله نمایشگر و لامپ می­باشند. لذا با توجه به مطالب بیان شده و با در نظر گرفتن شفافیت، هشدار خطای Body Nodeها و Master Nodeها از طریق گره Mobile Node انجام می­گیرد. به بیانی دقیق­تر در گره­های پوشیدنی، تشخیص و کشف خطای هر گره به وسیله­ خود گره مشخص می­ شود. سپس گره خطای خود را به گره بالایی که Mobile Node است، اطلاع می­دهد. در پایان با در نظر گرفتن بحث شفافیت اگر نیاز باشد که کاربر از این خرابی مطلع شود، این آگاه­سازی از طریق گره Mobile Node صورت می­گیرد.
برای درک بهتر در ادامه از دو مثال استفاده می­ شود. مثال اول بدین صورت است که یک Body Node، دارای یک سنسور افزونه و یک سنسور فعال است. حالتی را می­توان تصور کرد که تمامی سنسورهای این Body Node به سبب خطای پایدار از کار بیافتند. در این حالت خود Body Node، خطا و خرابی سنسورهایش را کشف می­ کند؛ سپس با ارسال پیامی، Mobile Node را از این خرابی آگاه می­ کند. در پایان Mobile Node، به Master Node آن گره­ها فرمان می­دهد تا Body Node معیوب را خاموش و حالت Body Node افزونه­ی آن را از حالت standby به حالت فعال تغییر دهد.
مثال دوم بدین شرح می­باشد که باتری Master Node فیزیکی از حد آستانه پایین­تر باشد. در اینصورت خود Master Node، خطای باتریش را کشف می­ کند و با ارسال پیامی Mobile Node را از این خرابی آگاه می­سازد. بلافاصله در این شرایط، Mobile Node با یک پیام متنی به کاربر هشدار شارژ باتری Master Node را می­دهد و همزمان به Body Nodeهای Master Node معیوب فرمان می­دهد تا اطلاعاتشان را برای Master Node مجازی ارسال کنند.
به عنوان یک نتیجه ­گیری کلی باید بیان کرد که مدیریت خطا در معماری ارائه شده به صورت سلسله مراتبی است. بدین صورت که پیام­ها از گره­های پایینی به گره­های بالایی می­روند و فرمان­ها از گره­های بالایی به گره­های پایینی می­آیند. این بدین معنی است که هرگز گره پایینی فرمانی را به گره بالایی نمی­دهد.
۳-۳-۶ Mobile Nodeها
امروزه دستگاه­های Mobile Node به سرعت در حال پیشرفت هستند، این امر باعث شده است که محدودیت­های دستگاه موبایل نسبت به کامپیوترهای پوشیدنی بسیار کمتر باشد. از اینرو دستگاه­های موبایل دارای نرم­افزار و سخت­افزار پیچیده­تری می­باشند، بگونه­ای که آنها قادر به انجام پردازش­های سنگین و همچنین توانایی پشتیبانی از برنامه­ ها و نرم­افزارهای پیچیده را دارند. لذا این گره­ها بحث­های مدیریت داده ­ها را به صورتی عالی انجام می­ دهند و به نحوی شایسته با ابر ارتباط برقرار می­ کنند.
لازم به ذکر است که دستگاه موبایل می ­تواند هر کامپیوتر سیاری از قبیل یک PDA، گوشی موبایل، تبلت، لپ­تاپ و … باشد. یعنی دستگاه موبایل می ­تواند یک گوشی ساده­ی موبایل باشد که حتی امکاناتی از قبیل بلوتوث، پشتیبانی از اینترنت و نصب برنامه­ ها و نرم­افزارهایی که برای ارتباط با کامپیوترهای پوشیدنی و ابر است را نداشته باشد. همچنین یک دستگاه موبایل می ­تواند یک لپ­تاپ پیشرفته باشد که چندین تکنولوژی ارتباطی، CPU قدرتمند، چندین ترابایت حافظه و قابلیت پشتیبانی از نرم­افزارهای پیشرفته را دارد.
با توجه به مطالب بیان شده، معماری سه لایه­ای پیشنهادی از چالش­هایی رنج می­برد. از آنجا که دستگاه­های موبایل رابط ارتباط بین کامپیوترهای پوشیدنی و ابر هستند، نقش و عملکردشان نیاز به بررسی دقیق­تری دارد. برای مثال اگر در لایه­ی دوم معماری پیشنهادی، از یک گوشی موبایل ساده که فاقد هرگونه تکنولوژی ارتباطی و فاقد قابلیت نصب نرم­افزار است، استفاده شود، آنگاه لایه­ی دوم قادر به انجام وظایفش نیست. همچنین می­توان حالتی را تصور کرد که در لایه­ی دوم، یک لپ­تاپ پیشرفته مورد استفاده قرار بگیرد. در نگاه اول به نظر می­رسد که این لپ­تاپ پیشرفته بهترین گزینه برای لایه­ی دو می­باشد اما اینگونه نیست. اولاً چنین دستگاهی گران است و همچنین دستگاه لایه­ی دو همیشه باید در حالت روشن یا آماده­باش باشد، این در حالیست که اگر لپ­تاپ فوق را بخواهیم در حالت روشن نگه داریم، در طی مدت زمان محدودی شارژ باتریش به اتمام می­رسد. به علاوه، لپ­تاپ قابل حمل نیست زیرا نسبت به گوشی موبایل سنگین­تر است به گونه ­ای که افراد تحت نظارت، بخصوص افراد بیمار و سالمند قادر به تحمل وزن این دستگاه برای مدت طولانی نیستند.
نتیجتاً، در انتخاب دستگاه مناسب برای لایه­ی دو باید دقت شود. دستگاه سیارِ انتخابی باید توانایی پشتیبانی از تکنولوژی­های ارتباطی مختلف را داشته باشد و قابلیت نصب و پشتیبانی از نرم­افزار ارتباطی بین لایه­ های اول و سوم را داشته باشد. همچنین این دستگاه نباید گران و سنگین باشد، به گونه ­ای که تمامی اقشار جامعه و نیز افراد با سنین مختلف قادر به تهیه و استفاده از آن باشند.
خطا­های سخت­افزار: سخت­افزار Mobile Nodeها به مراتب نسبت به Body Node­ها و Master Nodeها از تهدیدات و خطرات کمتری رنج می­برند. اما هر لحظه این امکان وجود دارد که گره Mobile Node به سبب خطای پایدار خراب شود، بگونه­ای که قادر به ادامه­ انجام فعالیتش نباشد. لازم به ذکر است که خرابی فرستنده، گیرنده و باتری Mobile Node و همچنین خالی شدن باتری آن، منجر به وقوع خطای پایدار در این گره می­ شود. در این حالت استفاده از یک Mobile Node افزونه اولین راه­حلی است که به ذهن می­رسد. اما واقعیت امر این است که هزینه­ Mobile Nodeها گران است، لذا استفاده از واحد رزرو برای Mobile Node با تحمل هزینه همراه است. به بیانی استفاده از واحد افزونه و تعداد واحدهای افزونه بستگی به کاربرد دارد، به طور مثال اگر کاربرد حساس باشد می­توان با تحمل هزینه مالی از ۱۰ عدد واحد رزرو استفاده کرد.
اگر گره Mobile Node به سبب خطای پایدار خراب شود آنگاه انتقال اطلاعات از Master Node به ابر معنی ندارد. زیرا Master Node فاقد نمایشگر می­باشد و به اندازه­ Mobile Node امکانات ارتباطی و نرم­افزاری ندارد، پس در این حالت Master Node به عنوان یک هشدار دهنده عمل می­ کند. Master Node هشدار خرابی Mobile Node را برای مرکز ابری ارسال می­ کند، همچنین با در نظر گرفتن شفافیت، توسط بلوتوث یک پیام متنی را به تمامی Mobile Nodeهایی که در اطراف شخص تحت نظارت قرار دارند، ارسال می­ کند. در واقع این پیام، هشدار جایگزینی یا تعمیر Mobile Node را می­دهد. بعد از این هشدار، در صورت موجود بودن واحد رزرو، می­توان از آن استفاده کرد. شایان ذکر است که با خراب شدن واحد افزونه، این چرخه دوباره ادامه پیدا می­ کند.
از مطالب بیان شده می­توان به این نتیجه رسید که با خراب شدن Mobile Node باید Master Nodeها به منظور هشدار دادن، بلافاصله از این خرابی آگاه شوند. همچنین برای اینکه گره Master Node بتواند از وضعیت گره Mobile Node خبردار شود، در زمان­های خاصی نیاز به برقراری ارتباط با این گره را دارد. به طور مثال گره Mobile Node می ­تواند هر ۱۰۰ ثانیه یکبار، پیام «سلام Master Node» را برای Master Node ارسال کند، که عدم دریافت این پیام از سوی Master Nodeها، نشانه­ی خراب بودن Mobile Node است. که این مسئله در بخش­های قبلی به صورت مفصل مورد بررسی قرار گرفت.
سناریویی را می­توان تصور کرد که گره Mobile Node سالم و بی­نقص باشد و گیرنده Master Node مشکل داشته باشد. ممکن است این امر باعث شود که Master Node به اشتباه تشخیص دهد Mobile Node خراب است، بگونه­ای که اقدام به ارسال هشدار اشتباهی برای ابر کند.
در شبکه ­های چند Master Nodeی، به منظور برطرف­سازی مشکل فوق می­توان از تکنیک رأی­گیری استفاده کرد. بدین صورت که برای انجام فرایند رأی­گیری تعداد Master Nodeهای فیزیکی فرد باشند. روش کار بدین صورت است که از روش رأی­گیری بر اساس رأی اکثریت استفاده می­ شود. یعنی اکثریت Master Nodeها با هم سالم بودن یا نقص داشتن Mobile Node را مشخص می­ کنند. نتیجتاً در شبکه ­های چند Master Nodeی، می­توان مشکل سناریوی بالا را با بهره گرفتن از تکنیک رأی­گیری حل کرد.
ممکن است با بررسی سناریوی بالا این سؤال مطرح شود که در شبکه ­های تک Master Nodeی اگر گیرنده­ی Master Node دچار مشکل شود، تکلیف چیست؟ به منظور پاسخ به سؤال فوق در تحقیق حاضر الگوریتمی تحت عنوان «شناسایی گیرنده کَر» مطرح می­ شود. در الگوریتم مذبور اگر گیرنده Master Node برای مدت زمان مشخصی به کانال­های بین خودش و Body Node و Mobile Node گوش کند و چیزی را نشنود، آنگاه این چنین تشخیص داده می­ شود که گیرنده­ی Master Node کر است. عملکرد الگوریتم «شناسایی گیرنده کر» به شرح زیر است.

 

1. 1. در بازه زمانی X به لینک بین Master Node و Mobile Node گوش کن، اگر پیام «سلامMaster Node» را از Mobile Node دریافت نکردی، به مرحله ۲ برو، در غیر اینصورت از الگوریتم خارج شو (X دو برابر فاصله زمانی است که Mobile Node پیام­هایش را در شبکه پخش می­ کند).

 

1. 1. از این لحظه تا زمان Y، اگر پیام­های «سلام ارباب» را از سوی Body Nodeها دریافت نکردی یا داده­هایی را از Body Nodeها دریافت نکردی به مرحله ۳ برو، در غیر این صورت به مرحله ۴ برو.

 

1. 1. گیرنده اصلی Master Node خراب است، تا ابد آنرا خاموش و گیرنده standby، را تا ابد روشن کن، سپس به مرحله یک برو.

 

1. 1. یک پیام هشدار مبنی بر خراب بودن Mobile Node، برای ابر و موبایل­های اطراف ارسال کن.

 

باتری: خوشبختانه شرکت­های سازنده­ی Mobile Nodeها امروزه به نوع باتری محصولاتشان توجه ویژه­ای دارند. بگونه­ای که این باتری­ها با داشتن حجم کم می­توانند برای ساعت­های طولانی انرژی لازم را در خود ذخیره کنند. علاوه بر مزایای فوق باید خاطرنشان کرد که باتری­های Mobile Nodeها قابل شارژ می­باشند، همچنین در صورت خرابی باتری، می­توان آن را به سادگی تعویض کرد.
تکنولوژی ارتباطی: با توسعه و پیشرفت Mobile Nodeها، آنها قادر به پشتیبانی از انواع مختلف تکنولوژی­های ارتباطی می­باشند. همچنین کارخانه­های سازنده­ی این دستگاه­ها، معمولاً چندین نوع مختلف از تکنولوژی­های ارتباطی را به صورت همزمان در یک Mobile Node تعبیه می­ کنند. لذا مباحثی که در بحث انتخاب تکنولوژی ارتباطی وجود دارند از قبیل میزان مصرف باتری، برد انتقال اطلاعات، روش کشف خطا در تکنولوژی ارتباطی و حجم ماژول، دیگر برای Mobile Nodeها نگران کننده نیست، زیرا کارخانه­های سازنده این مسائل را در طراحی و پیاده­سازی به خوبی مد نظر قرار داده­اند بطوریکه کاربر می ­تواند با توجه به شرایط، مناسب­ترین تکنولوژی را انتخاب کند.
اما دلایل مختلفی از جمله قطعی اینترنت می ­تواند باعث قطع ارتباط Mobile Node با ابر شوند. در چنین شرایطی Mobile Node به صورت اتوماتیک و از طریق پیامک یا تماس اضطراری، دکتر و مسئول معماری سه لایه­ای را از این قطعی ارتباط آگاه می­ کند.
خطاهای نرم­افزار:نرم­افزار، مهمترین قسمت در لایه­ی دوم از معماری پیشنهادی است. پس نرم­افزار دستگاه موبایل باید دارای امکانات و توانایی­های ویژه­ای باشد که سازگاری و قابلیت انطباق با هر دستگاه موبایلی، از جمله­ این موارد می­باشد. حالتی را در نظر بگیرید که نرم­افزاری بسیار عالی برای لایه­ی دوم این معماری طراحی و ایجاد شده است، بگونه­ای که این نرم­افزار فقط بر روی سیستم­عامل­های اندروید نصب می­ شود. اگر چه نرم­افزار فوق برای این معماری عالی است اما لایه­ی دوم معماری را به دستگاه­هایی که سیستم­عاملشان اندروید است، محدود می­ کند. به بیانی دیگر نرم­افزار لایه­ی دوم بر روی سیستم­عامل­هایی که اندروید نیستند نصب نمی­ شود. این در حالیست که کاربر باید در انتخاب دستگاه لایه­ی دوم آزاد باشد بطوریکه با توجه به وضعیت مالی و صلیقه­اش، آزادانه دستگاه موبایل خود را بخرد. لذا نرم­افزار لایه­ی دوم باید قابلیت انطباق و سازگاری را با هر دستگاه موبایلی داشته باشد. یک راه­حل این است که برای هر سیستم­عامل یک نسخه از نرم­افزار فوق طراحی و ایجاد شود.
کدهای بداندیش^[۷۱] دیگر تهدیدات برای نرم­افزار دستگاه­های لایه­ی دو می­باشند. لایه­ی دوم به منظور ارتباط با ابر، دسترسی مستقیم به اینترنت دارد، این در حالیست که اینترنت بخاطر وجود افراد غیرمجاز و برنامه ­های مخرب، فضای ناامنی است. همچنین معمولاً افراد تحت نظارت مانند سالمندان، کاربرانی هستند که اطلاعاتی درباره کامپیوترها ندارند و خیلی سریع در دام افراد غیرمجاز و برنامه ­های مخرب اسیر می­شوند، بگونه­ای که لایه­ی دوم خراب می­ شود. به منظور تحمل این خرابی دو روش پیشنهاد می­ شود که البته هر دو روش باید با هم و در کنار هم مورد استفاده قرار بگیرند.
روش اول این است که افراد متخصص برای دستگاه لایه­ی دوم آنتی­ویروسی را در نظر بگیرند و نصب کنند که همیشه فعال باشد، و از آنجا که این لایه بخاطر ارتباطش با ابر دارای اینترنت است به صورت اتوماتیک و بدون اطلاع کاربر به مرکز پشتیبانی آنتی­ویروس وصل شود و آنرا بروز رسانی کند. روش دوم این است که برای اجرای نرم­افزار کاربر فقط آن نرم­افزار را باز کند بطوریکه ارتباط لایه دوم با کامپیوترهای پوشیدنی و ابر و همچنین پردازش داده ­ها در لایه دوم به صورت اتوماتیک و بدون دخالت کاربر صورت پذیرد. همچنین برای اجتناب از آسیب رساندن کاربر به نرم­افزار، می­توان محیط نرم­افزار را از دید کاربر مخفی کرد. بدین صورت که به محض اجرای نرم­افزار فقط آیکن کوچکی در گوشه­ی صفحه ظاهر شود و کاربر قادر به مشاهده­ محیط نرم­افزار و ایجاد تغییر در نرم­افزار، نباشد.
اگرچه می­توان از نرم­افزار لایه­ی دوم در برابر خطرات محافظت کرد، اما یک واقعیت انکارناپذیر وجود دارد و آن این است که این احتمال وجود دارد که نرم­افزار لایه­ی دو دچار نقص و خرابی شود. به بیانی دیگر، هر لحظه این امکان وجود دارد که بخاطر دلایل گوناگون، نیاز به نصب مجدد نرم­افزار باشد. در این صورت اگر کاربر تحت نظارت قادر به نصب نرم­افزار نباشد، آنگاه با مسئول معماری سه لایه­ای تماس می­گیرد، سپس فرد مسئول از راه دور و از طریق اینترنت نرم­افزار معیوب را حذف و نرم­افزار جدید را نصب می­ کند. اما اگر کاربر تحت نظارت قادر به نصب نرم­افزار باشد، می ­تواند با هماهنگی و به فرمان افراد متخصص که مسئول معماری سه لایه­ای­اند، نرم­افزار خراب شده را حذف و نرم­افزار جدید را نصب کند.
در بحث نصب مجدد نرم­افزار می­توان با روشی کاملاً ساده، نصب آنرا برای افراد با هر دانشی امکان­ پذیر کرد. بدین صورت که یک نسخه از نرم­افزار سالم در مکانی از حافظه­ گره موبایل قرار داده شود که این نسخه افزونه است. سپس بعد از خرابی نرم­افزار، باید کاربر با مسئول سه لایه تماس بگیرد و به منظور کسب اجازه از او یک نام کاربری و رمز دریافت کند. حال کاربر می ­تواند نرم­افزار افزونه را اجرا کند و نام کاربری و رمز را وارد کند تا نرم­افزار نصب شود. فرایند نصب باید بدین صورت باشد که کاربر پس از وارد کردن نام کاربری و رمز عبور هیچ دخالتی در حذف نرم­افزار خراب و نصب نرم­افزار جدید نداشته باشد به بیانی باید این دو کار به صورت اتوماتیک انجام گیرند.
اما در این فرایند نصب، ممکن است این سؤال مطرح شود که چه نیازی به کسب اجازه از مسئول معماری سه لایه­ای است؟ این سؤال را می­توان با این سؤال پاسخ داد که در حین خرابی نرم­افزار لایه­ی دو، تکلیف داده ­ها و اطلاعات ارسالی از کامپیوترهای پوشیدنی به دستگاه موبایل چه می­ شود؟ به این سؤال در بخش­های آتی جواب داده می­ شود. اما فعلاً باید خاطرنشان کرد که این معماری سه لایه­ای باید در برابر خطا و خرابی تحمل­پذیر باشد و تحت هر شرایطی در حال انجام صحیح فعالیت باشد. لذا در زمانی که نرم­افزار لایه­ی دو خراب است باید با هماهنگی مسئول معماری سه لایه­ای این خرابی را تحمل کرد.
در زمانی که نرم­افزار لایه­ی دوم خراب است، به منظور تحمل خرابی باید مانع از نابودی داده ­های ارسالی از کامپیوترهای پوشیدنی شد. به علاوه، اطلاعات تولید شده قبلی، توسط لایه­ی دو نیز، باید از بین نروند. برای چالش فوق دو راه­حل پیشنهاد می­ شود.
راه­حل اول این است که دستگاه لایه­ی دو، داده ­های دریافتی از کامپیوترهای پوشیدنی را بدون دخالت نرم­افزار لایه دو، در حافظه خودش و در درون یک پوشه تحت عنوان «داده ­های حساس» ذخیره کند. همچنین نرم­افزار لایه دو، تمامی اطلاعات تولید شده توسط خود را در حافظه­ موبایل و در پوشه ذکر شده، ذخیره کند. بطوریکه اگر بنا به هر دلیلی نرم­افزار لایه دوم خراب شد، بتوان بعد از نصب مجدد نرم­افزار، این داده ­ها و اطلاعات را مورد بررسی قرار داد. شایان ذکر است که نرم­افزار لایه دوم نرم­افزاری است که توسط مسئولین معماری سه لایه­ای ایجاد می­ شود؛ یعنی با خراب شدن این نرم­افزار، خللی در کارکرد سایر نرم­افزارها و سیستم­عامل لایه دو بوجود نمی­آید.
در راه­حل اول باید به فاصله­ی زمانی ذخیره شدن داده ­ها در پوشه «داده ­های حساس» و بررسی شدن آنها توسط نرم­افزار دوباره نصب شده، دقت شود. به طور مثال حالتی را در نظر بگیرید که نرم­افزار لایه دو خراب است. در این حین کامپیوترهای پوشیدنی داده ­های نشان دهنده ضربان قلب بیمار را برای موبایل ارسال می­ کنند، داده ­های فوق در پوشه «داده ­های حساس» ذخیره می­شوند. این داده ­ها نشان می­ دهند که ضربان قلب بیمار از دامنه­ نرمال خارج شده است و وضعیت سلامت بیمار وخیم است. در این سناریو نرم­افزار لایه دوم به فاصله­ی هفت ساعت بعد نصب مجدد می­ شود، یعنی این داده ­های ضربان قلب بعد از هفت ساعت بررسی می­شوند. این در حالی است که سلامت بیمار هفت ساعت پیش به خطر افتاده و او در آن لحظه نیاز به کمک داشته و حال ممکن است دیر شده باشد.
راه­حل دوم به منظور تحمل خرابی نرم­افزار استفاده از ابر است. این راه­حل مشکل راه­حل اول را ندارد، یعنی مواقعی که فاصله­ی بین زمان ذخیره شدن داده ­ها در حافظه­ موبایل و بررسی آنها توسط نرم­افزار دوباره نصب شده، زیاد باشد.
روش کار بدین صورت است که به محض خراب شدن نرم­افزار لایه دو، بصورت اتوماتیک محتوای پوشه «داده ­های حساس» برای ابر ارسال می­ شود. در این روش بجای انتظار کشیدن برای نصب مجدد نرم­افزار، داده ­ها و اطلاعات پوشه «داده ­های حساس» به منظور بررسی، مستقیماً به ابر فرستاده می­شوند. این ارسال اطلاعات نمی­تواند توسط Master Node فیزیکی انجام گیرد، زیرا Master Node فیزیکی به دلیل محدودیت­های سخت­افزاری و نرم­افزاری توانایی انجام وظایف Mobile Nodeرا ندارد. از این اینرو پیشنهاد می­ شود که لایه­ی دوم، خودش داده ­های دریافتی از کامپیوترهای پوشیدنی را به ابر ارسال می­ کند. در حقیقت درست است که نرم­افزار لایه­ی دو خراب است اما می­توان داده ­های ذخیره شده در حافظه دستگاه لایه دو را توسط دستگاه موبایل به ابر ارسال کرد تا خود ابر مسئولیت بررسی این داده ­ها و انجام تصمیمات بلادرنگ را بر عهده گیرد.

دانشگاه آزاد اسلامی
واحد نراق
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد

دانشکده مدیریت
عنوان :
بررسی تاثیر مدل سازی هدف گرای فرایندهای سازمانی با رویکرد تقسیم و غلبه
در آموزش و پرورش
استاد راهنما:
دکتر مجید رستمی بشمنی
نگارش :
ناصر باحور
پائیز ۱۳۹۳

تعهد نامه اصالت رساله یا پایان نامه
اینجانب …………………………………………..دانش آموخته مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته / دکترای حرفه ای / دکترای تخصصی در رشته …………………………………که در تاریخ ……………………..از پایان نامه / رساله خود تحت عنوان …………………با کسب نمره ……………………ودرجه …………………..دفاع نموده ام بدینوسیله متعهدمی شوم :

 

1. 1. این پایان نامه / رساله حاصل تحقیق وپژوهش انجام شده توسط اینجانب بوده ودر مواردی که از دستاوردهای علمی وپژوهشی دیگران (اعم از پایان نامه ، کتاب ، مقاله و……) استفاده نموده ام ، مطابق ضوابط ورویه موجود ، نام منبع مورد استفاده وسایر مشخصات آن را در فهرست مربوط ذکر ودرج کرده ام .

 

1. 1. این پایان نامه / رساله قبلا برای دریافت هیچ مدرک تحصیلی (هم سطح ، پایین تر یا بالاتر) درسایر دانشگاه ها وموسسات آموزش عالی ارائه نشده است .

 

1. 1. چنانچه بعد از فراغت تحصیل قصد استفاده وهرگونه بهره برداری اعم از چاپ کتاب ، ثبت اختراع و ….ازاین پایان نامه داشته باشم ، از حوزه معاونت پژوهشی واحد مجوزهای مربوطه را اخذ نمایم .

 

1. 1. چنانچه در هر مقطعی زمانی برخلاف موارد فوق ثابت شود ، عواقب ناشی ازآنرا می پذیرم و واحد دانشگاهی مجاز است با اینجانب مطابق ضوابط ومقررات رفتار نموده ودر صورت ابطال مدرک تحصیلی ام هیچگونه ادعایی نخواهم داشت .

 

نام ونام خانوادگی :
تاریخ وامضاء :

واحد نراق
صورتجلسه دفاع
با تاییدات خداوند متعال جلسه دفاع از پایان نامه کارشناسی ارشد خانم/آقا
در رشته تحت عنوان:
با حضور استاد راهنما، استاد(استادان)مشاور و هیات داوران در دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق به تاریخ تشکیل شد.در این جلسه پایان نامه با موفقیت مورد دفاع قرار گرفت.
نامبرده نمره __________ با امتیاز دریافت نمود.

 

1. 1. استاد راهنما: امضاء تاریخ

 

1. 1. استادمشاور(مشاوران): امضاء تاریخ

 

1. 1. استاد داور: امضاء تاریخ

 

1. 1. مدیرگروه آموزشی: امضاء تاریخ

 

1. 1. معاون پژوهش و فناوری: امضاء تاریخ

 

سپاس
«من لم یشکر المخلوق ، لم یشکر الخالق »
سپاس بیکران ذات احدیت را سزاست که رحمت و اسعه اش شفا بخش دلهاست و امید بخش همه ی زندگی ها و بهانه ای برای رویش و پویش و جوشش و کوشش در مسیر بودن و شرف و زیستن انسان و خدائی است ، هموست که رحمت اش بر عقب اش سبقت جستم و دل ها محذوب اوست پس حمدو سپاس فقط شایسته ی اوست.
آن چه در این راستا موجبات پیشبرد علمی پژوهش حاضر را به نحو مطلوب فراهم کرد، راهنمائی و مساعدت های استادگرانقدر و ارجمند دکتر مجید رستمی بشمنی بوده است. به رسم ادب برخود واجب می دانم مراقب تقدیر و تشکر خود را نسبت به ایشان ابراز داشته و از خداوند متعال توفیقات روز افزون برای ایشان آرزومندم.
تقدیم به
همسر و فرزندم

عوامل مؤثر بر رضایت مشتریان و کارکنان بانک کارآفرین با بهره گرفتن از مدل بهبود یافته کانو. دانشجو: فرشته توکلی. استاد راهنما: دکتر محمد حقیقی. یک مشتری در بانک حداقل مساوی یک دارایی است. امروزه بانکداری مؤظف است خود را در آیینه وجود مشتری ببیند و سعی کند در محیط پر از رقابت، خواسته ها و تمایلات مشتریانف البته از زاویه و نگاه جدیدی نگریسته شود. و در این رابطه از مدل کانو که توسط دکتر نوریاکی کانو استاد دانشگاه دیکا در ژاپن مطرح گردیده، استفاده شده است.
بررسی تأثیر پیوندهای رابطهمند بر وفاداری مشتریان کلیدی بانک ملت شهر تهران. توسط: منیرهالسادات غفوری، استاد راهنما: دکتر فریبا لطیفی. در این مطالعه بر ارزشهای در شدهی مشتریان؛ واسطههایی میان پیوندهای رابطهمند و وفاداری مشتری است.
بررسی عوامل اصلی ایجاد و افزایش اعتماد در بین مشتریان کلیدی سیستم بانکی. توسط: فریبا روابند، استاد راهنما: دکتر میراحمد امیرشاهی از دانشگاه الزهرا. در این تحقیق به شناسایی اولویت عوامل در ایجاد وافزایش اعتماد مشتریان سیستم بانکی پرداخته شده است. ضمناً برقراری ارتباط صمیمانه با مشتریانف انعطافپذیری در ارائه خدمات و رسیدگی به شکایات مؤثر میباشد.
عوامل مؤثر بر افزایش میزان سپردهگذاری مشتریان در شعب بانک تجارت رفسنجان. توسط: حسن مغویینژاد، استاد راهنما: دکتر مهدی ابراهیمنژاد. در این تحقیق مهمترین عوامل مؤثر بر افزایش در میزان سپردهگذاری مشتریان عبارتند از: بهبود روابط اجتماعی کارکنان با مشتریان- ویژگیهای فردی خوب و مناسب کارکنان و آگاهی اجتماعی کارکنان دستهبندی کرده است.
بررسی رضایتمندی مشتریان بانک رفاه و ارتباط آن با کیفیت خدمات بانک. استاد راهنما: دکتر جمشید امانی، توسط: فاطمه داوودیان. در این پایان نامه هدف تأثیرگذاری بر برداشت از کیفیت خدمات و در گام دوم بررسی ارتباط میان برداشت از کیفیت خدمات و رضایت مشتری میباشد. محقق از مدلی بر اساس مقاله های موکش کومار و تحقیقات ایشان در مالزی بر عوامل و ابعاد مدل سروکوال بهره جست.
۲-۶-۴-۲) پایاننامههای بهکار برده شده در این پژوهش در زمینهی هوش اجتماعی (داخلی)
ارائه راهکارهایی برای ارتقاء هوش فرهنگی مدیران دولتی دستاندرکار در امور بینالملل. توسط: میترا منآلآقا. استاد راهنما: محمد سعید تسلیمی. در تحیقی حاضر از ترکیب روش های تحقیق کیفی و کمی بهره گرفته شده است. برای پاسخ به سؤال اصلی تحقیق که ارائه راهکارهایی برای ارتقای هوش فرهنگی میباشد. ۲۰ مدیر دستاندرکار در امور بین المللی به روش گلوله برفی انتخاب شده است. ابزار اصلی گردآوری اطلاعات، مصاحبه بوده و برای تحلیل داده های حاصل از مصاحبه از روش تحلیل محتوایی و تکنیک آنتروپی شانن استفاده شده است. همچنین به وسیله پرسشنامهای چهارعاملی هوش فرهنگی، روابط ابعاد هوش فرهنگی، وضعیت نسبی این ابعاد و رتبهبندی آنها در میان ۱۴۰ نفر از کارکنان وزارت امور خارجه به عنوان مهمترین سازمان دولتی کشورمان در تعاملات میان فرهنگی، مورد بررسی قرار گرفته است

۲-۶-۵) پایاننامههای بهکار برده شده در این پژوهش (خارجی):
۲-۶-۵-۱) پایاننامههای بهکار برده شده در این پژوهش در زمینه رضایت مشتری (خارجی):
پایان نامه با عنوان “بررسی ارتباط بین کیفیت خدمات و رضایت مشتری” این پژوهش در سال ۲۰۰۸ توسط مسلما مین و زیدی عیسی در مالزی صورت گرفته است. این مطالعه میکوشد تا ارتباط بین ادراک کیفیت خدمات و رضایت مشتری را با بهره گرفتن از رویکرد SEM در بانکداری اسلامی مالزی بررسی کند. این مدل با مقیاس سروکوال شامل پنج بعد: ظواهر، قابلیت اطمینان، پاسخگویی، اطمیان، همئلی و به علاوهی بعد از انطباق برای اندازه گیری کیفیت خدمات در بانکداری اسلامی شروع میشود. پاسخدهندگان مشتریانی (مسلمان و غیرمسلمان) هستند که تحویلدار را میبینند. آنها باید یک حساب با یکی از دو سیستم کاملاً اسلامی یا دوسیستمی داشته باشند. نتایج نشان میدهد که نسبت آگاهی مسلمانان مالزی از خدمات بانکی در مقایسه با غیرمسلمانان بالا بود. اکثر مشتریان بانکداری اسلامی رویهمرفته از کیفیت خدمات ارائه شده توسط بانکهایشان راضی بودند. یافتهها نشان میدهد که ابعاد کیفیت خدمات الکترونیکی باید شامل شش بعد باشند و عوامل مؤثر بر رضایت خوب اجرا شوند. ارتباط بین کیفیت خدمات و رضایت مشتریان قابل توجه بود.
۲-۶-۶) بررسی کتابهای بهکار برده شده در این پژوهش:
۲-۶-۶-۱) بررسی کتابهای بهکار برده شده در این پژوهش در زمینه رضایت مشتری:
اندازه گیری رضایت مشتری- پدیدآورنده: نایجل هیل. مترجم؛ محمدرضا اسکندری و منیره اسکندری، ناشر رسا.
روش های اندازه گیری رضایت مشتری- پدیدآورنده: سیدمحمدرضا کاووسی و عباس سقایی، ناشر آمد.
رضایت مشتری – وفاداری مشتری . پدیدآورنده: علیرضا شعبانی راوری، ناشر: هدف صالحین.
رضایت مشتری یعنی چه: با بیان دیدگاه ۱۲۵ مدیر و کارشناس و صاحبنظر عرضه صنعت کشور در خصوص بحث مشتری-مداری، پدیدآورنده فربهآبادی، ناشر رسا.
۲-۶-۶-۲) بررسی کتابهای بهکار برده شده در این پژوهش در زمینه هوش اجتماعی:
تقویت مهارتهای اجتماعی: پدیدآورنده: نسرین باباپور، زهرا اسماعیلیان و فاطمه حدیدی
قدرت هوش اجتماعی؛ ده راه برای رسیدن به نبوغ اجتماعی. پدیدآورنده: تونزان ترجه مهدی مددی، ناشر خانه فرهنگ.
آزمونهای هوش مقیاس رشد اجتماعی وایلند. ترسیم انسان گودیناف. مترجم غلامرضا پاشا و بهنام مکوندی، ناشر جندی شاپور.
هوش اجتماعی، پدیدآورنده: دانیل گلمن مترجم هوشیار رزم آ. ناشر سپنج.
قابلیت‌های هوش اجتماعی: پدیدآورنده: تونی بازان مترجم بهناز کمالی. ناشر کمالی.
مدیریت ارتباطات میان فردی: هوش اجتماعی- هوش عاطفی پدیدآورنده: هاشم دهقان و سید مرتضی کیش بافان. ناشر رخنه در اسرار.
کتاب روش تحقیق با رویکردی بر پایاننویسی. دکتر غلامرضا خاکی.
۲-۷) بخش چهارم؛ مدل مفهومی پژوهش:
مدل مفهومی پژوهش یک الگوی مفهومی است مبتنی بر روابط تئوریک میان شماری از عوامل که در مورد مسأله پژوهش با اهمیت تشخیص داده شدهاند. این نظریه با بررسی سوابق پژوهی در قلمرو مسأله به گونهای منطقی جران پیدا میکند(خانعلیزاده و همکاران،۱۳۸۹). با توحه به تعاریف ارائه شده، در این پژوهش با توجه به عنوان پژوهش و مبنای نظری ارائه شده، با بررسی ادبیات پژوهش هوش اجتماعی به اهمیت و ابعاد آن که عبارت است از پردازش اطلاعات اجتماعی، مهارتهای اجتماعی، آگاهی اجتماعی و سپس به اهمیت ابعاد رضایت مشتری که عبارت است از: متغیر ظاهر، قابلیت اطمینان، پاسخگو بودن، خاطرجمع بودن، همدلی، راحتی و رضایت نهایی پرداخته شده است. مدل مفهومی پژوهش حاضر مبین رابطه هوش اجتماعی و رضایت مشتری از طریق مؤلفه های این دو متغیر و بر گرفته از مدل یادگیری دانیل گلمن و رضایت مشتری برگرفته از مدل سروکوال از مقاله موکش کومار میباشد. بنابراین ساختار کلی پژوهش مطابق با شکل (۲-۷) حدود روابط زیر را مورد سنجش و بررسی قرار داده است.
پردازش اطلاعات اجتماعی
رضایت مشتری
مهارتهای اجتماعی
آگاهی اجتماعی
شکل(۲-۵): برگرفته از مدل دانیل گلمن۲۰۰۷
۲-۸) خلاصه فصل دوم
در فصل دوم پژوهش حاضر به پیشینه و مبنای نظری پژوهش پرداخته شد. در این فصل تعاریف، ابعاد، نظریهها و مدلهای مرتبط با هوش اجتماعی و رضایت مشتری در دو بخش توضیح داده شد. سعی بر آن شد تا با بررسی پژوهشهای انجام شده در ارتباط با هریک از متغیرهای پژوهش به اهمیتی که هریک از این متغیرها در سازمانهای امروزه دارند پرداخته شود. با بررسیهای متعدد انجام شده مشخص شد که به ارتباط بین این دو متغیر با هم پرداخته نشده است. لذا با توجه به خلاء احساس شده سعی بر آن شد تا به بررسی ارتباط بین این دو متغیر بپردازیم. در این فصل با توجه به مطالعه پژوهشهای گذشته مدل و چارچوب مفهومی ترسیم شد.
فصل سوم
روش پژوهش
۳-۱) مقدمه:
پژوهش فرآیندی است که از طریق آن میتوان درباره «ناشناختهها» به جستجو پرداخت و نسبت به آن شناخت لازم را کسب کرد. در این فرایند از چگونگی گردآوری شواهد و تبدیل آنها به یافتهها، میتوان تحت عنوان روششناسی یاد کرد(دلاور،۱۳۷۴).
در هر پژوهش با توجه به هدفی که از آن داریم، پژوهش باید بهدنبال اطلاعات واقعی باشد، پژوهشگر در ابتدا باید به تعیین و تنظیم موضوع پژوهش پرداخته و بعد بهدنبال روش پژوهش باشد.
منظور از انتخاب روش پژوهش، آن است که مشخص نماییم چه نوع روش پژوهشی برای بررسی موضوع مورد نظر، مناسب است. انتخاب روش پژوهش تا حدود زیادی بستگی به اهداف و ماهیت موضوع مورد بررسی و امکانات اجرایی آن دارد. به بیان دیگر، که چه شیوه و روشی را اتخاذ نماید تا او را هرچه سریعتر، آسانتر و کمهزینهتر در دستیابی به اطلاعات صحیح کمک کند.
در این فصل در مورد روش پژوهش، روش گردآوری داده ها، جامعه آماری، ابزار جمعآوری اطلاعات، اعتبار و روایی، روش تجزیهوتحلیل اطلاعات و … بحث شده است.
۳-۲) روش پژوهش:
پژوهش حاضر با توجه به آنکه با هدف توسعه دانش برای بکارگیری در یک فرضیه خاص را دارد، جزء تحقیقات کاربردی محسوب میشود. این پژوهش از نظر گردآوری داده ها به صورت توصیفی انجام شده است. تحقیق توصیفی شامل: جمعآوری اطلاعات برای آزمون فرضیه ها یا پاسخ به سؤالات مربوط به وضعیت فعلی موضوع مطالعه است. در طبقهبندی نوع پژوهش بر اساس روش، پژوهش حاضر از نوع همبستگی میباشد. تحقیقات توصیفی خود به چند دسته تقسیم میشوند، که این پژوهش از نوع پیمایشی است.
۳-۳) معرفی جامعه و نمونه آماری:
۳-۳-۱) جامعه آماری:
جامعه آماری از تعدادی عناصر مطلوب مورد نظر که حداقل دارای یک صفت مشخصه باشند. صفت مشخصه، صفتی است که بین همه عناصر جامعه آماری مشترک و متمایزکننده جامعه آماری از سایر جوامع باشد(آذر و همکاران،۱۳۸۴).
جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه مؤدیان مالیاتی در سطح شهر کرمانشاه در سال ۱۳۹۳ تا اواخر تیرماه میباشد که با توجه به اطلاعات موجود؛ این افراد مشتمل بر ۱۰۲۵۶۶ میباشند.
همانطوری که میدانیم جامعه مجموعهای از افراد است که دارای یک یا چند ویژگی مشترکاند که در اینجا جامعه آماری شامل: مشاغل با ۵۰۳۲۷ مؤدی، مستغلات با ۲۵۰۱۱ مؤدی، شرکتها با ۱۲۱۰۳ مؤدی و ارزش افزوده با ۱۵۱۲۵ مؤدی؛ میباشند.

تقسیمات مؤدیان

۱٫۴٫۴٫ قانون اساسی
اساسنامه یک کشور باید اصول راهنما را برای پذیرفتن تساوی جنسیت فراهم کند. آن مهم‌ترین روش برای تضمین حقوق بشر از جمله حقوق مساوی برای زنان می‌باشد. ضمانت حقوق زنان در چارچوب یک اساسنامه از طریق گنجاندن توجه به جنسیت در همه ماده‌های قانونی مربوط می‌تواند به دست آید. در آفریقای جنوبی، حق تساوی جنسیت در داخل لایحه حقوق اساسنامه ایجاد می‌شود. گنجاندن یک منشور زنان به عنوان یک بخش مجزا در داخل اساسنامه می‌تواند این رویکرد را تکمیل کند. اساسنامه باید همچنین اصول پیمان‌های بین‌المللی حقوق زنان(CEDAW) و کنوانسیون‌های حامی حقوق زنان را در‌برگیرد. از جمله کنوانسیون حذف همه اشکال تبعیض علیه زنان، کنوانسیون حقوق کودکان و برنامه پی‌آی‌جینگ برای اقدام که توسط چهارمین کنفرانس جهانی زنان، تصویب و در سال‌۱۹۹۵ برگزار شدند.

اصول قانونی مهم شامل موارد زیر می‌شود:
اصل عدم تبعیض، حمایت زنان از تبعیض بر‌اساس جنسیت
اصل برابری، که تصریح می‌کند همه زنان و مردان در همه حوزه‌های زندگی در مقابل قانون برابر هستند.
اصل تبعیض مثبت برای اطمینان دادن به نمایندگی زنان در همه سطوح تصمیم‌گیری از جمله در گروه‌های سیاسی، کمیته‌ها، دادگاه‌ها، دستگاه‌قضایی و سایر جایگاه‌های دولتی.
اصل آزادی امنیت شخص که شامل حقی برای آزادی از همه اشکال خشونت از منبع عمومی یا خصوصی، حق شرافت جسمی و روانی، حق تصمیم‌گیری درباره‌ی تولید و حق امنیت و کنترل روی جسم فرد می‌شود.
اساسنامه باید به‌جای پیمان بی‌طرفانه با بیان حساس به جنسیت نوشته شود تا از ابهام جلوگیری کند و برابری و عدالت را اطمینان دهد. بیان واضح و ساده می‌تواند اساسنامه را برای افراد فاقد سواد قانونی قابل فهم کند. ساده کردن مدارک از طریق ترجمه به زبان‌های محلی می‌تواند آگاهی زنان را از حقوق‌شان را افزایش دهد.
۲٫۴٫۴ سیستم انتخاباتی
اساسنامه قوانین انتخاباتی باید حق زنان برای رأی دادن و حق‌شان را برای حمایت از منصب‌های دولتی اطمینان دهند. یک سیستم انتخاباتی، مکانیسمی برای تبدیل آرا به جایگاه می‌باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که در مقایسه با یک سیستم انتخاباتی مبتنی بر رأی‌دهندگان زنان بیشتر در چارچوب یک سیستم متناسب نمایندگی به منصب انتخاباتی می‌رسند. به عبارت دیگر، زنان در یک سیستمی که در آن رأی‌دهندگان روی گروه و تدابیرش تمرکز می‌کنند، در مقایسه با سیستمی که روی یک کاندیدای خاص تمرکز می‌کند موفق‌تر می‌باشند.
نمایندگی زنان در داخل پروسه سیاسی اطمینان می‌دهد که عقاید و مسائل آنها شنیده می‌شود و مورد‌توجه همگان قرار می‌گیرد. برنامه بی‌جینگ برای اقدام از کشورها درخواست کرد که حداقل ۳۰‌درصد نمایندگی زنان در پروسه سیاسی را مورد‌هدف قرار دهند. این در واقع بیشتر از هر چیز توسط قانون‌گذاری سیستم‌های سهمیه به نفع زنان می‌تواند به‌دست آید. به‌عنوان راهی دیگر، آن می‌تواند از طریق پروسه‌ها در داخل گروه‌های سیاسی فراهم شود. سهمیه‌ها ایجاب می‌کنند که زنان تعداد یا درصد مشخصی از اعضای یک گروه خواه یک لیست کاندیدا یک انجمن پارلمانی، یک کمیته یا یک دولت را تعیین کنند. موانع برای ورود زنان در سیاست مستحکم باقی خواهد ماند مگر اینکه سهمیه‌هایی قرار داده شود تا نمایندگی کافی زنان تضمین شود. در موزامبیک، سهمیه ارائه‌شده یک گروه توسط‌FRELMO (زمینه‌ای برای آزادی موزامبیک) منجر به دستیابی برای ۳۰% هدف نمایندگی زنان در آن کشور شد. به‌همین ترتیب، در آفریقای‌جنوبی، تعهد کنگره ملی برای سهمیه یک گروه منجر به دستیابی ۲۹% نمایندگی زنان در پارلمان شده است.^۳۰۹
چالش‌های اقتصادی اجتماعی روبروی زنان از جمله فقر و بی‌سوادی توانایی آنها را برای شرکت در سیستم‌های رسمی سیاسی محدود می‌کند. ایجاد امکانات از طریق توسعه مهارت‌های علمی، افزایش آگاهی و حمایت اقتصادی برای افزایش مشارکت زنان در انتخابات هم به عنوان رأی‌دهنده و هم کاندیداها مهم می باشد.
۳٫۴٫۴٫ سیستم قضائی
قضاوت برای زنان باید بدون غرض‌ورزی و تبعیض باشد. این برای توانایی زنان ضروری می‌باشد تا زندگی‌شان را در‌طول و بعد‌از درگیری بازسازی کنند. مورد‌توجه قرار دادن تبعیض جنسیت در دستگاه قضائی یعنی هر سازمانی که مشخص می‌کند چطور برابری در جامعه به دست می‌آید لازم می‌باشد اگرچه عملکرد وضع قانون به‌عهده مجمع قانون‌گذاری می‌باشد اما در موضوعات قانونی قضات یک نقش سیاسی علنی‌تری را ایفا می‌کنند که اغلب قوانین را بررسی می‌کنند یا آن را برای تطبیق دادن با یک تفسیر قضائی خاص در مورد آزادی‌ها و حقوق قانونی اصلاح می‌کنند. این تفسیر اغلب تبعیض جنسیت را نشان می‌دهد. در حقوق جنایی، تبعیض جنسیت در بسیاری از حوزه‌ها دیده می‌شود اما آشکارترین آن در برخورد قضایی در مورد تجاوز جنسی می‌باشد.^۳۱۰ علی‌رغم این حقیقت که خشونت علیه زنان یک واقعیت است و قابل پیش‌بینی می‌باشد مخصوصاً در موقعیت‌های درگیری زنان اغلب مقصد شناخته‌‌‌ می‌شوند و به‌ندرت برای خسارت‌هایشان غرامت پرداخت می‌شود. مجازات مجرمان به ندرت با طبیعت جدی جرم مطابقت دارد.
قضات به‌طور کامل عادل، بی‌غرض یا منصف نمی‌باشند به خاطر اینکه آنها تجربه‌های شخصی خودشان را ارائه می‌دهند. آنها باید در‌کل نماینده مردم باشند و نژاد، جنسیت، طبقه اجتماعی و سایر عوامل جمعیت شناسی را نشان دهند. حساس کردن قضات در مورد حقوق انسانی زنان و در مورد تساوی جنسیت می‌تواند به کاهش تبعیض در اجرای عدالت کمک کند. آموزش و اطلاعات جنسیت به‌منظور بالا بردن آگاهی جنسیت باید برای قضات، وکلا، آژانس‌های اجرای قانون، کارکنان دادگاه، کارآموزان حقوق، رهبران جامعه فراهم شود.
حقوق ذاتی زنان برای مرتبه و تساوی باید حمایت شود وقتی که آنها خواستار عدالت هستند. در‌عمل، دسترسی زنان به عدالت با موقعیت مالی‌شان یا ناآشنایی‌شان با سیستم قضائی محدود می‌شود. خدمات و برنامه‌های حمایتی به‌منظور اطمینان دادن برای موجود بودن کمک قانونی و رفتار مؤدبانه در مورد زنان به عنوان شاهدان و مدعیان فراهم شود. چنین خدماتی می‌تواند برنامه‌های مشاوره برای دختران و زنانی که از نقض حقوق آسیب دیده‌اند به‌علاوه برنامه‌های خاص برای کسانی که مرتکب جرم علیه زنان می‌شوند را دربرگیرد. ایجاد واحدهای پلیس آموزش دیده به‌طور خاص به‌منظور بررسی جرم‌ها علیه زنان و دختران مهم می‌باشد. همچنین برنامه‌های سواد قانونی برای افزایش آگاهی در مورد فعالیت دادگاه‌ها و سیستم قضائی باید معرفی شود.
۴٫۴٫۴ رسانه‌های گروهی و ارتباطات
اطلاعات و رسانه‌های گروهی که آن را پخش می‌کنند می‌تواند یک عاملی در تغییر مثبت برای کودکان متأثر از جنگ باشد، در‌حالی‌که به ایجاد صلح، توافق و بازسازی کمک می‌کند. وسایل ارتباطی از قصه‌گویی تا اینترنت برای کودکان و بزرگسالان امکان ابراز وجود و توانایی از بین بردن موانعی را فراهم‌‌‌‌‌‌‌ می‌کند که جوامع را از‌هم جدا و درگیری را تشدید می‌کند.
در آشوب و بی‌نظمی جنگ، خانواده‌ها و جوامع می‌توانند از خودشان بهتر حمایت کنند وقتی که در مورد وقایع سیاسی و حملات احتمالی نظامی مطلع می‌شوند. مطلع شدن در مورد اینکه چطور کمک‌ها سازماندهی می‌شود، کمک فوری کجا قرار می‌گیرد یا چطور آنها جستجو برای اعضای خانواده‌ای که گم شده‌اند را تسریع می‌کنند برای ادامه‌ی حیات خانواده ضروری می‌باشد. رسانه‌های گروهی در همه اشکال از جمله مطبوعات، رادیو و تلویزیون، وسایلی را فراهم می‌کند که جوامع را قادر به سهیم شدن در اطلاعات اساسی می‌کند. در طول جنگ، رسانه‌های گروهی، ‌تنها راهی است که به‌واسطه‌ی ‌آن جمعیت آواره و روستایی دور‌افتاده به اطلاعات دسترسی پیدا می‌کنند.
رسانه‌ها برای شکل دادن نگرش‌ها و ترغیب به اقدام، قدرت بسیار زیادی دارند. اطلاعات هنوز از طریق آداب و رسوم شفاهی از جمله موسیقی و قصه‌گویی منتقل می‌شود. خطوط تجارت، بازارها و انجمن‌های اجتماعی مراکزی هستند که هنوز در آنجا اطلاعات و نقطه‌نظرها را رد و بدل می‌کنند اما شیوه‌های ارتباطی جدید روشی که در آن اطلاعات مطرح می‌شوند را کاملاً تغییر می‌دهند. این وسایل از جمله رادیو، تلویزیون، ویدئو، اینترنت روشی که مردم پیغام‌ها را می‌رسانند و دریافت می‌کنند را تغییر داده است. در موقعیت‌های جنگ، این تغییر امکان بالقوه دارد تا دیدگاه‌های متضاد را مستحکم کند و اختلاف در میان گروه‌های مختلف را تشدید کند یا اختلافات را رفع کرده و صلح را ایجاد کند.
اگرچه ارتباطات ارزان‌تر و دست‌یافتنی‌تر می‌شود اما کشورهای جنگ‌زده اغلب دسترسی سریع به تکنولوژی مدرن ندارند. در آفریقا تعداد کمی از کشورها حتی آن کشورهایی که از لحاظ سیاسی با‌ثبات هستند، دسترسی راحت و وسیعی به تلفن دارند. در سال‌۱۹۹۸، انجمن بین‌المللی ارتباطات برآورد کرد که ۲۵% کشورهای جهان کمتر از یک تلفن برای هر ۱۰۰‌نفر دارند.^۳۱۱ علاوه بر‌این، آموزش، محافظت و تخصص ملی موردنیاز برای حمایت از ارتباطات غالباً در دسترس نمی‌باشد. در‌طول جنگ، زمانی که تأسیسات زیربنایی ارتباطات بارها مورد هدف قرار می‌گیرند یا خراب می‌شوند وضعیت خیلی بدتر‌‌‌‌‌ می‌شود.
حتی با چنین محدودیت‌هایی، رسانه‌های گروهی می‌توانند هنوز مؤثر باشند. در بسیاری از قسمت‌های جهان، رادیو گسترده‌ترین وسیله ارتباطی می‌باشد. تکنولوژی‌های ساده و مدرن مانند رادیو کوکی می‌تواند اطلاعات مربوط به حفظ زندگی را برای جوامع جنگ‌زده حتی در اوج جنگ بیاورد. در‌طول و بعد‌از جنگ، آنها می‌توانند ‌برای آموزش از راه دور، حمایت از اقدامات مصون‌سازی، ارائه پیمان‌های حیاتی و تسهیل سایر اهداف توسعه استفاده شوند.
در کشورهایی که جنگ را تجربه نکرده اند، رسانه‌های گروهی نقش مهمی را در شناساندن بحران‌ها، شکل‌گیری عقاید عمومی و تأثیر بر واکنش بشردوستانه و توسعه سیاست خارجی ایفا کرده است. تصویر یک بچه در حال سوختن در جاده در ویتنام، یک سرباز افتاده در خیابان‌های سومالی، گرسنگی دادن کودکان در بایفرا، قتل‌عام در بوسنی اینها قدرتی برای ایجاد منابع و اقدامات عمومی وسیع دارند.
به‌هر‌حال چنین قدرتی می‌تواند خطرناک باشد. رسانه‌ها هرگز بی‌طرف نمی‌باشند. روزنامه‌نگاران، نویسنده‌ها و تولیدکنندگان اطلاعاتی را که دریافت می‌کنند تفسیر می‌کنند و این خطر وجود دارد که این اطلاعات تصادفی یا عمداً دستکاری شود و رسانه‌های گروهی در تصمیم‌گیری در مورد اینکه‌ کدام جنگ‌ها را گزارش کنند از معیارهای خود استفاده می‌کنند. ‌این تصمیمات می‌تواند یک تأثیر قوی روی سیاست خارجی داشته باشد. در واقع، اخبار و سایر رسانه‌ها چنین تأثیری روی واکنش بشردوستانه داشته‌اند که باعث شد دبیرکل UN بوتروس-قالی به CNN عضو شانزدهم انجمن امنیت درخواست دهد.^۳۱۲
۱٫۴٫۴٫۴٫ رسانه‌ها و جنگ
شیوه‌های ارتباطی جدید با توانایی بالقوه‌اش برای در دسترس قرار‌گرفتن تعداد زیادی از مردم می‌تواند مسیرهایی برای ویرانی باشد در طول قتل‌عام روآندا، تلویزیون رادیویی‌(RTLMC) از تبلیغات استفاده کرد تا دشمنی قومی را تشدید کند و مردم را برای مشارکت در قتل‌عام تحریک کند. تبلیغات رسانه‌ای همچنین برای ایجاد خشونت در سایر مناطق جنگ‌زده از جمله بوروندی و ایالت‌های بالکان استفاده شده است. این باعث نگرانی در میان سازمان‌های رسانه‌ای بین‌المللی شده و موجب اقداماتی برای کنترل استفاده منفی از رسانه‌ها در موقعیت‌های درگیری شد. انجمن امنیت UN استفاده از رسانه‌های گروهی را برای تحریک دشمنی و نقش آن را در اقدام به جرم‌های جنگی محکوم کرده است. به عنوان یک اقدام متقابل، انجمن امنیت مطرح کرد که مأموریت‌های حفظ صلح تدابیر اطلاعاتی را گسترش می‌دهد، پیام‌های حقوق انسانی را از طریق ایستگاه‌های رادیویی‌UN پخش می‌کند و مقاومت را در جوامع محلی ارتقا می‌دهد.^۳۱۳
بحث ملی و بین‌المللی در مورد جنبه اخلاقی رسانه‌های گروهی منجر به گسترش مقررات اجرا و مطالب آموزشی در مورد مسئولیت روزنامه‌نگاری شده است. سازمان‌هایی مانند فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران، رهنمون‌هایی را در مورد حقوق کودکان مطرح کرده است تا به اعضایش کمک کند که شغلشان را به عنوان روزنامه‌نگار انجام دهند بدون اینکه از کودکان درگیر در موقعیت‌های دشوار سوء‌استفاده کند.^۳۱۴ تعدادی از NGOs ملی و بین‌المللی آموزش برای جلوه‌گاه های رسانه‌های محلی در مورد استفاده مسئولانه از رسانه‌های گروهی در موقعیت جنگ را گسترش داده‌اند. مجموعه متنوعی از سایر سازمان ها روزنامه‌نگاران را از نظر روش‌های راه‌حل درگیری آموزش می‌دهند تا آنها به جای اینکه عمداً یا سهواً موقعیت‌های جنگی را تقویت کنند، بتوانند از گزارش‌شان برای ارتقای اطلاعات عادلانه و پیشرفت ایجاد صلح استفاده کنند.
روزنامه‌نگاران و سایر کارشناسان رسانه‌ها اغلب دسترسی خاصی به مناطق جغرافیایی، افراد و گروه‌های شاغل در جنگ دارند. آنها به خوبی در موقعیت استفاده از آموزش و مهارت‌های حرفه‌ای‌شان قرار دارند تا نقض و سوء‌استفاده از حقوق کودکان را شهادت و گزارش دهند اما این امر، آنها را در معرض خطر جدی قرار می‌دهد. فقط در سال‌۲۰۰۰، ۲۴‌روزنامه نگار کشته شدند و بیش از ۸۰‌نفر زندانی شدند.^۳۱۵
تکنولوژی‌های جدید می‌تواند وسایلی برای هشدار اولیه فراهم کند و کنترل، اثبات و گزارش تجاوزها و سایر تخلف‌ها را آسان‌تر کند. سازمان‌هایی مانند‌WITNESS‌–‌یک‌NGO که در مورد نقض حقوق انسانی گزارش می‌دهد‌– در‌حال آموزش به حامیان حقوق انسانی سراسر جهان بوده است تا از طریق استفاده از تکنولوژی ارتباطی مدرن، نقض حقوق انسانی را ثابت کند. اطلاعات مستقل برای نشان دادن تجاوز مرتکب شده علیه کودکان را در جنگ و فراهم کردن مدرک در مواجه شدن با بخشودگی که اغلب برای مجرمان وجود دارد می تواند استفاده شود.
رسانه‌ها همچنین می‌تواند به طور مؤثر در یک محیط حفظ صلح استفاده شود. تکنولوژی‌های ارتباطی از جمله ماهواره‌ها، موبایل، تلفن، رادیو می‌تواند حمایت امنیتی بسیار زیادی را هم برای افراد نظامی و هم غیرنظامی فراهم کنند. از طریق اخبار و برنامه‌های امور جاری، رسانه‌ها می‌توانند اطلاعات متعددی را در مورد قیومیت یک مأموریت فراهم کنند و به پیشرفت بهتر تعامل با افراد محلی و سازمان‌های بشردوستانه مشغول به کار در کشور کمک کنند. UNICEF با بخش عملیات حفظ صلح UN برای استفاده از رسانه‌ها همکاری کرد تا کودکان و خانواده‌ها به طور مؤثرتری با پیام‌های ساز و کار مین دسترسی داشته باشند. مدارس به عنوان مراکزی برای امداد‌رسانی جامعه مورد‌استفاده قرار گرفت.
ایجاد صلح، حفظ صلح و بازسازی با حضور فعال رسانه‌های مستقل و قوی که اطلاعات معتبری را در مورد درگیری یا در مورد فعالیت‌های بعد از جنگ فراهم می‌کند می‌تواند توسعه یابد. در اوایل سال‌۱۹۸۹، گروه کمک‌UN در نامیبیا (UNTAG) از مجموعه‌اش از روش‌های ارتباطی استفاده کرد تا به نامیبیایی‌ها در مورد فعالیت‌هایشان و سایر موضوعات متأثر بر جامعه اطلاع دهد. در سال‌۱۹۹۲، مقام موقت‌UN در کامبوج(UNTAC)، ایستگاه رادیویی خودش را ایجاد کرد و از تلویزیون استفاده کرد تا به افراد محلی در مورد مأموریتش اطلاع دهد در‌حالی‌که از آموزش رأی‌دهنده و حقوق انسانی حمایت‌‌‌ می‌کرد^۳۱۶ و در سال‌۱۹۹۴، در طول اولین انتخابات دموکراتیک در آفریقای‌جنوبی رسانه‌ها نقش مهمی در آموزش رأی‌دهنده ایفا کردند.
۲٫۴٫۴٫۴٫ رسانه‌ها برای تغییر اجتماعی
روش‌های ارتباطی بسیار زیاد تغییر می‌کند و وقتی خلاقانه استفاده می‌شوند، می‌توانند صلح را افزایش دهند و بازده برنامه‌ها را برای کودکان و جوامع جنگ‌زده بیشتر کنند. در موزامبیک، برنامه نجات کودکان از عکس‌ها استفاده کرد تا به فعالیت‌های اتحاد مجدد خانواده و به‌طور خاص به یک رویکرد مفید برای کودکان کوچک یا بزرگسالان بی‌سواد کمک کند. در منطقه‌ی دریاچه های بزرگ، ICRC ، IFRC و IRC در همکاری با UNICEF و UNHCR از مجموعه‌ای از ابزارهای ارتباطی استفاده کرد – که از مداد و کاغذ تا عکاسی و تکنولوژی کامپیوتر متغیر می‌باشد‌– تا هزاران خانواده را دوباره با هم متحد کند. در کلمبیا، مدارس و انجمن جوانان از یک کیت ایجاد صلح استفاده می‌کنند که موجب استفاده خلاقانه از ویدئوها برای آموزش کودکان در مورد راه‌حل درگیری می‌شود. در تانزانیا، رادیو کوئیزرو به ۲۵۰۰۰۰ پناهنده و جوامع همسایه ترکیبی از برنامه‌های سرگرمی، توسعه و آموزشی ارائه داده است.^۳۱۷ با مشارکت پناهنده‌ها، ایستگاه پخش ۴۰‌ساعت در هفته در کایروندی، کیسواهایلی، انگلیس، فرانسه در مورد موضوعاتی مانند بهداشت، تغذیه و مسائل مربوط به کودکان، آموزش و فرهنگ گسترش یافت. در کوزوو، UNICEF از رسانه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی استفاده کرد تا به پیشرفت مذاکره کمک کند و مشارکت جوانان را در نظارت بر جامعه افزایش دهد.
مانند رادیو کوئیزرا، استودیو آی‌جمبو ایجاد شد تا با تأثیر «بیزاری از رادیو» مانند‌RTLMC در روآندا مقابله کند. در لیبریا برنامه دیگر SCG به اسم استودیو Drum و Talking برنامه‌های رادیویی که به نظارت کامل و توافق کمک می‌کند را تولید و نمایش می‌دهد. از طریق نمایش، اخبار و امور جاری و سایر برنامه‌ها، Drum و Talking مذاکره در مناطق جنگ‌زده را ارتقا می‌دهد. روزنامه‌نگاران لیبریایی برگزار کننده استودیو از اعتماد به وجود آمده توسط نقش‌هایشان استفاده کرده‌اند تا واسطه‌ی جنگ در جوامع بیرون آمده از سال‌های جنگ کشور شوند. در آلبانی، خدمت جهانی‌BBC و رادیو تایرانا از یک سریال استفاده کرد تا به مسائل عمومی مانند خشونت علیه زنان و فساد بپردازد.
وسایل ارتباطی می‌تواند برای درگیر کردن جوامع جنگ‌زده در تفسیر و اثبات تجربه‌هایشان استفاده شود با بهره گرفتن از وسایل ارتباطی در این مورد آنها می‌توانند مذاکرات خصوصی و علنی را توسعه دهند، به مردم اجازه می‌دهند داستان‌هایشان را برای حضار نقل کنند، برنامه‌های خودشان را مشخص کنند و در مورد تغییرات مذاکره کنند.
اگرچه رادیو، تلویزیون و سایر انواع برنامه‌های ارتباطی به‌خودی خود مهم می‌باشند اما تأثیر آنها بسیار قوی‌تر می‌شود وقتی که در برنامه‌های وسیع‌تر تغییر اجتماعی گنجانده می‌شود. برای مثال، در آفریقای جنوبی، ابتکار انتقال بهداشت «Soua City » به کیفیت بالا، طرح‌های چند رسانه‌ای برای نشریه چاپ شده، بسیار رایج آن، سریال تلویزیونی و رادیویی بستگی دارد. اما موفقیت ابتکار «edu-tainment» به توانایی‌اش برای ادغام پیام‌ها با برنامه‌های گسترده تحصیلی و بهداشتی ملی مانند برنامه‌هایی در مورد HIV/AIDS و خشونت جنسی مربوط می‌باشد.
رسانه‌ها و وسایل ارتباطی برای بسیاری از افراد جوان جذابیت دارند. در آفریقای‌جنوبی، پخش رادیویی جامعه تعداد زیادی از جوانان را در بحث‌های سیاسی و اجتماعی درگیر کرده است. زمانی که جوانان توسط اطلاعات مربوط به زندگیشان ترغیب می‌شوند و به آنها اختیار داده می‌شود به آسانی می‌توانند بیشتر در تصمیم‌گیری و طراحی برنامه شرکت داشته باشند. دخالت دادن کودکان در تولید رسانه‌ای ‌‌‌‌‌می‌تواند اطمینان دهد که عقاید و نگرانی‌هایشان در بحث‌های عمومی و در تصمیم‌گیری ها مطرح می‌شود و به آنها اختیار داده می‌شود و به آسانی می‌توانند بیشتر در تصمیم‌گیری و طراحی برنامه شرکت داشته باشند. در واقع، رسانه‌ها می‌توانند یکی از حدود ارتباطات مستقیم بین کودکان و تصمیم‌گیرنده ها باشند. همراه با سازمان پخش برنامه فلسطینی و‌UNICEF، جوانان فلسطینی درخواست پخش برنامه زنده تلویزیونی «ما دوران کودکی‌مان را می‌خواهیم» را کردند. داوطلبان از انجمن جوانان فلسطینی برای رهبری و فعال‌سازی حقوق مجموعه بسیار موفقی در رابطه با آموزش، بهداشت و حقوق کودکان ایجاد کردند.
اگرچه منابع برای تکنولوژی کامپیوتر هنوز در بیشتر جهان و مخصوصاً در میان جامعه جنگ‌زده بسیار محدود می‌باشد اما تعدادی از کودکان به آن دسترسی دارند. عقیده جوانان UNICEF یک محل ملاقات اینترنتی برای کودکان می‌باشد تا یک فضای خاص برای آنها تا در مورد تأثیرات جنگ روی زندگی‌شان حرف خود را بزنند.^۳۱۸
۵٫۴٫کودکان و روند صلح
اتفاق آرای بین‌المللی بیان می کند که امنیت و رفاه مردم به اندازه صلح و امنیت جهانی اهمیت دارد. حفظ صلح جهانی و امنیت، نگرانی اصلی جامعه بین‌المللی و مسئولیت اصلی انجمن امنیت سازمان ملل متحد می‌باشد که به‌طور فزاینده‌ای اذعان داشته که تلاش‌ها برای جلوگیری از جنگ‌، پایان دادن به جنگ و بازسازی جوامع متلاشی شده باید زیربنایی برای حمایت از کودکان را فراهم کند.
اخیراً اهمیت کودکان برای این برنامه‌ها تأیید شده است. اولین بحث انجمن امنیت در مورد کودکان در جنگ در سال‌۱۹۹۶ در موقعیت یک جلسه غیررسمی اتفاق افتاد.^۳۱۹ انجمن تأکید کرد که بیشتر کودکان گرفتار در جنگ در یک خلأ امنیتی رها شده بودند. به طور کلی‌تر، این زمینه را برای افزایش اقدام انجمن در حمایت از اهداف بشردوستانه و حمایت از حقوق انسانی آماده کرد. نماینده ویژه دبیرکل برای کودکان و جنگ، یک نقش فعالی در حمایت از حقوق کودکان در محدوده‌ی برنامه صلح و امنیت ایفا کرده است.
به‌طور همزمان، اصول امنیت انسانی به‌طور جدی در سیاست‌UN بنیادی شد. بیانیه اصلی سیاست‌UN از طریق ارتباط بین اقدام بشردوستانه و حمایت از حقوق انسانی با ایجاد و حفظ صلح، یک برنامه برای صلح، ابعاد عملیات UN را با حمایت از غیرنظامی‌ها ایجاد می‌کند. از سال‌۱۹۹۸، انجمن در مورد کودکان در جنگ به عنوان یک موضوع ثابت در برنامه‌اش بحث کرده است اما فقط تا سال‌۱۹۹۹، هر دستوری به طور خاص به کودکان مربوط می‌شد. اولین اقدام مبتکرانه انجام شد تا مشاوران حمایت از کودکان و جنسیت در داخل عملیات صلح‌UN برای جمهوری دموکراتیک کنگو و سیرالئون به کار گیرند.
وقتی درگیری‌ها به طور فزاینده‌ای ابعاد منطقه‌ای می‌گیرند تمهیدات منطقه‌ای و نیمه‌منطقه‌ای به طور مشابه توجه‌شان را روی حمایت از کودکان گسترش میدهند. انجمن اقتصاد ایالت‌های آفریقای‌غربی (ECOWAS) در سال‌۲۰۰۰ یک طرح منطقه‌ای در مورد حمایت از کودکان در موقعیت‌های درگیری تنظیم کرد و تصمیم گرفت یک بخش جهت حمایت از کودکان ایجاد کند. انجمن توسعه آفریقای‌جنوبی برنامه‌هایی برای نیروهای مسلح ایالت‌های عضوش در مورد حقوق کودکان، مسائل حمایت و جنسیت، ایجاد کرده است و بحث در مورد حمایت از کودکان در موقعیت‌های جنگ در داخل سازمان امنیت و همکاری در اروپا(OSCE)، اتحادیه اروپا، سازمان اتحاد آفریقا(OAU) و سازمان ایالت‌های آمریکایی(OAS) اتفاق افتاده است.
این و سایر اقدامات بین‌المللی مشروعیت بی‌سابقه‌ای به حمایت از کودکان در محدوده صلح و امنیت بین‌المللی داده اند.^۳۲۰ تعدادی از اقدامات اخیر انجمن امنیت برای حمایت از کودکان در موقعیت‌های جنگ کمک کرده است. به‌عبارت دیگر آنها مربوط می‌شوند به: حمایت غیرنظامی‌ها، جنگ در آفریقا، ایجاد صلح بعد از درگیری، خلع سلاح، مرخص کردن و استقرار مجدد(DD&R). به طور کلی، اینها یک نقش اساسی برای اقدام به نمایندگی از طرف کودکان در مناطق زیر فراهم کرده‌اند:
خلع سلاح، مرخص کردن و استقرار مجدد کودکان
کنترل و گزارش خشونت‌ها علیه کودکان و زنان
پاکسازی مین، آگاهی از مین و کمک به قربانی کودکان