مفهوم توسعه روستایی در چارچوب متفاوت و گسترده به کار برده می شود و تعریف جامعی ، که همه اهل فن و افرادصاحب نظر بپذیرند ،ارائه نشده است . برخی آن را همانند توسعه ملی می دانند که بر مکان محدودتری (روستا) تاکید دارد .(دیاس و دیگران، ۱۳۶۸، ۷۳)
میسرا مکتب روهوت بر رویکردی مشابه با رویکرد توسعه همه جانبه روستایی تاکید دارد و اصول زیر را برای توسعه مطرح می کند :
-
- رشد کشاورزی به عنوان پیش نیاز توسعه روستایی
-
- تنوع بخشی به واحد های زراعی
-
- در نظر گرفتن واحد زراعی خانواده به عنوان یک واحد زراعی
-
- توسعه نظام حمایتی
-
- سازماندهی مزارع
-
- شهر نشینی به عنوان عامل تقویت کننده توسعه روستایی
در مکتب روهوت رویکرد حرکت از کشاورزی معیشتی به کشاورزی تجاری مد نظر است . ( ازکیا و همکار، ۱۳۸۳، ۳۴-۳۳)
واتر استون نیز شش مولفه اساسی را برای دستیابی به توسعه همه جانبه روستایی با دوام پیشنهاد کرده است که عبارتند از :
-
- توسعه کشاورزی کاربر
-
- طرح های کوچک و اشتغال زا
-
- تاسیس صنایع کوچک و کاربر در مزارع و حواشی آنها
-
- خودیاری و مشارکت محلی در تصمیم گیری ها
-
- توسعه یک نظام سلسله مراتب شهری برابر پشتیبانی توسعه روستایی
-
- امکانات نهادی مناسب و خود اتکا برای هماهنگی برنامه های چند بخشی
روستا ها کانون و مرکز اشاعه توسعه کشور به حساب می آیند ؛ بنابراین هزینه کردن در جهت اهداف توسعه ای در مناطق روستایی کار عبث وغیر قابل برگشتی نیست ، بلکه سود و منافع حاصل از آن غیر قابل انکار است و همین کارهای پایه و زیربنایی چرخه های بزرگ صنعت را به گردش می آورد و تعامل شهر و روستا را به صورت ملموسی تحقق می بخشد .
۲-۸-۱- برنامه چیست ؟
برنامه عبارت است از تعهد برای انجام یکسری عملیات به منظور تحقق اهداف. یا به عبارت دیگر تعیین هدفی کوتاه وراه رسیدن به آن.
در واقع برنامه عبارت است از :
-
- نمایش برنامه ریزی انجام شده
-
- نمایش منظم با رعایت سلسله مراتب فعالیت های مربوط به هم و مربوط به یک رشته تصمیمات منظم بر حسب دوره های زمانی معین
-
برنامه گاهنامه تصمیمات منظم بر اساس سلسله مراتب عملیات ( شریعت پناهی ، ۱۳۹۱)
-
- ۲ - برنامه ریزی و جایگاه آن در اهداف توسعه
-
برنامه ریزی یعنی اندیشیدن به راهی که پیش رو قرار دارد . به دیگر مفهوم ، برنامه ریزی تدبیر و تدبر در قالب یک پیش بینی مستدل به منظور ترسیم بهترین تصویر ممکن از آینده است . برنامه ریزی تمرکز عقل و دانش است برای مواجهه با واقعیت ها و فرایند های تصمیم گیری ، تشخیص و دستیابی به بهترین و مطلوبترین موقعیت در آینده . در اصل برنامه ریزی آماده شدن جهت انجام کاری و پلی برای اتصال وضع موجود به وضع مطلوب آینده است . (مطیعی لنگرودی و همکار، ۱۳۸۸، ۱۲۹)
برنامه ریزی را می توان چنین تعریف کرد : جریانی آگاهانه و جامع نگری در امور به منظور دستیابی به اهدافی مشخص که انجام دادن یک سلسله فعالیت ها و اقدامات مرتبط با یکدیگر را در آینده پیش بینی کند . (شهبازی ، ۱۳۷۲، ۳۱۷)
نخستین شرط برای برنامه ریزی آگاهی و شناخت است ؛ این شناخت می تواند شامل موارد ذیل باشد :
-
- شناخت امکانات و منابع بالفعل و بالقوه
-
- شناخت کیفیت منابع انسانی و استعداد ها
-
- شناخت خواست ها ، نیازها ، علایق و آرمان ها
-
- شناخت مسائل ، مشکلات و کمبودها
-
- تشخیص اولویت ها ، هدف ها ، راهبردها و راهکارها (مطیعی لنگرودی و همکار، ۱۳۸۸، ۱۲۹)
حاصل کار برنامه ریزی را برنامه می گویند . بنابریان برنامه باید بر اساس تجزیه و تحلیل وضع موجود و منطبق بر خواست ها و علایق جامعه در راستای رسیدن به اهداف بالادستی باشد .
برنامه ریزی در سطح کلان ( اقتصاد ملی ) برنامه ریزی در سطح بخش ها و برنامه ریزی در سطح مناطق یا نواحی به کارگیری هر یک از این سطوح برنامه ریزی از نظر زمانی و مکانی قابل تحقیق و بررسی است ولی آنچه مهم است به نظر می رسد سیر تکوینی این برنامه ریزی ها به ویژه در کشور های در حال توسعه است و توسعه پدیده جدیدی نیست ، توسعه به شکل کوششی آگاهانه و نهادی شده و مبتنی بر برنامه ریزی برای ترقی اجتماعی و اقتصادی بوده است . ( میسرا و همکار، ۱۳۶۵، ۶)
نظام برنامه ریزی در بیشتر کشورها در زمینه تنظیم و اجرای راهبرد ها و سیاستهای توسعه به صورت متمرکز است . برنامه ریزی در سطح منطقه ای و محلی از این نظام متمرکز متاثر و طرح ها در چارچوب برنامه ملی تهیه می شود . (رضوانی ،۱۳۸۷، ۱۲۶)
در برنامه ریزی ها مدل هایی از روابط بین سطوح وجود دارد که عبارتند از :
-
- مدل بالا به پایین ( تصمیم گیری از سوی مقامات سیاسی و اعلام آن به رده های پایین می باشد.)
-
- مدل پایین به بالا ( سطوح محلی نقش موثری در کنترل برنامه ریزی ملی دارند و خط مشی ها را آنها تعیین می کنند . )
-
- تلفیق و ترکیب دومدل فوق ( که افزایش تعامل و هماهنگی بین آنها باعث ایجاد گزینه های مطلوب در تحقق اهداف توسعه ای می شود . ) ( رضوانی ، ۱۳۸۷، ۱۲۹-۱۲۸ )
فصل سوم
معرفی ناحیه مورد مطالعه
( شناخت وضعیت موجود ناحیه)
معرفی شهرستان ورامین
۳-۱- موقعیت ، وسعت و تقسیمات کشوری
[جمعه 1400-07-30] [ 11:15:00 ق.ظ ]
|