۳-۲-۴- فیلدهای مجموعه داده خسارت
­­از مجموعه داده خسارت فقط فیلدهای مشخص کننده میزان خسارت و جزئیات لازم استخراج شده است. متاسفانه اطلاعات مفید تری مثل سن راننده مقصر، میزان تحصیلات و. . . در این مجموعه داده وجود نداشته است و چون هنگام ثبت خسارت برای یک بیمه نامه از اطلاعات کلیدی داده های صدور استفاده می شود، با توجه به اینکه از مرحله قبل مهمترین فیلدهای داده های صدور را در دسترس داریم بنابراین با ادغام فیلدهای خسارت و صدور به اطلاعات جامعی در خصوص یک بیمه نامه خاص دسترسی خواهیم داشت. مشخصه ها استخراج شده از داده های خسارت طبق جدول ۳-۵ است.

۳-۲-۵-پاکسازی داده ها
داده ها در دنیای واقعی ممکن است دارای خطا^[۲۳]، مقادیر از دست رفته^[۲۴]، مقادیر پرت و دورافتاده^[۲۵] باشند . در مرحله پاکسازی با توجه به نوع داده ممکن است یک یا چند روش پاکسازی بر روی داده اعمال شود.
۳-۲-۶- رسیدگی به داده های از دست رفته
در این قسمت از کار اقدام به رفع Missing data نموده که خود مرحله مهمی از پاکسازی داده بحساب می آید. در مرحله ابتدایی با مرتب سازی تمام ویژگی های قابل مرتب سازی در نرم افزار Microsoft Excel اقدام به کشف مقادیر از دست رفته کرده و از طریق دیگر ویژگی های هر رکورد مقدار از دست رفته را حدس زده ایم. همچنین درحین انتقال داده به محیط داده کاوی مقادیر از دست رفته نیز مشخص می گردند. در بعضی موارد بدلیل تعداد زیاد ویژگی های از دست رفته اقدام به حذف کامل رکورد نمودیم. این کار برای زمانی که داده ها در حجم انبوهی وجود دارند مفید واقع میشوند اما زمانی که تعداد رکوردها کم می باشد اجتناب از این عمل توصیه می شود. برای ویژگی نوع بیمه که از نوع چند اسمی بوده است فقط دو مقدار"کارمندی” و “عادی” وجود داشته که تعداد ۴۹ مورد فاقد مقدار بوده است. کل تعداد بیمه کارمندی ۲۷ مورد بوده است. با توجه به کم بودن تعداد داده های ازدست رفته این فیلد و پس از مقایسه نام بیمه گذاران با اسم کارمندان مشخص شد هیچ کدام از موارد فوق کارمندی نبوده و همه از نوع عادی بوده اند.
از جمله فیلدهای دارای مقادیر از دست رفته و روش رفع ایراد آنها عبارتند از:
سیستم*** ۷۰ مورد***تشخیص با توجه به دیگر ویژگی ها
نوع وسیله نقلیه***۳۳مورد***تشخیص با توجه به دیگر ویژگی ها
شرح مورد استفاده***۱۱مورد***تشخیص با توجه به دیگر ویژگی ها
تعدادسیلندر***۲مورد***تشخیص با توجه به دیگر ویژگی ها
دولتی***۲۸ مورد***تشخیص از روی پلاک
ماه***۱۳۰ مورد***تشخیص از روی تاریخ صدور
نوع بیمه***۴۹مورد***تشخیص از روی نام بیمه گذار
تعداد رکوردهایی که مقادیرازدست رفته در چند ویژگی مهم را داشته اند و حذف شده اند حدود ۳۵۰ مورد بوده است.
۳-۲-۷-کشف داده دور افتاده^[۲۶]
بعضی از مقادیر بسته به نوع داده علی رغم پرت تشخیص داده شدن مقادیر صحیحی می باشند. بنابراین حذف اینگونه داده ها برای کاستن پیچیدگی مساله میتواند موجب حذف قوانین مهمی در الگوریتم های مبتنی برقانون یا درختهای تصمیم شود. پس بررسی خروجی الگوریتم توسط یک فردخبره در موضوع مساله می تواند مانع از این اتفاق شود. نوع برخورد با داده پرت میتواند شامل حذف داده پرت، تغییر مقدار، حذف رکورد و در مواردی حذف مشخصه^[۲۷] باشد.
برای تشخیص داده پرت از نمودار boxplot نرم افزار minitab 15 استفاده گردید. در این نمودار از مفهوم درصدک استفاده میشود که داده های بین ۲۵% تا ۷۵% که به ترتیب با Q1 و Q3 نشان داده می شوند مهم ترین بخش داده ها هستند. X50% نیز میانه را نشان می دهد و با یک خط در وسط نمودار مشخص می شود. Interquartile range (IQR) نیز مفهوم دیگری است که برابر است با IQR = Q3-Q1 .
مقادیر بیشتر از Q3 + [(Q3 - Q1) X 1. 5] و کمتر از Q1 - [(Q3 - Q1) X 1. 5]داده پرت محسوب می شوند. برای انجام اینکار نمودار boxplot را روی تک تک مشخصه های داده ها به اجرا در آورده و نتایج مطابق جدول ۳-۶ حاصل گردید.
جدول ۳-۶: نتایج نمودار boxplot

نام فیلد

محاسبه مقادیر پرت

توضیحات

تعداد زیاندیدگان متوفی

Q1=0, Q3=0, IQR=0
Q3 + [(Q3 - Q1) X 1. 5]=0
Q1 - [(Q3 - Q1) X 1. 5]=0

مقدار ۱و۲ نشان داده شده صحیح می باشد

تعداد زیاندیدگان مصدوم

Q1=0, Q3=0, IQR=0
Q3 + [(Q3 - Q1) X 1. 5]=0
Q1 - [(Q3 - Q1) X 1. 5]=0

۱و۲و۳ نشان داده شده صحیح می باشد

بیمه گر زیاندیده اول

Q1=0, Q3=0, IQR=0
Q3 + [(Q3 - Q1) X 1. 5]=0
Q1 - [(Q3 - Q1) X 1. 5]=0

مقدار ۱و۲و۳و. . . نشان داده شده صحیح می باشد و عدد ۹۹ مقداری صحیح است که به معنی ندارد استفاده میگردد

(۴۰,۲۸۴۰)
ظرفیت طراحی= ۴۷۷۰
شکل ۴-۱۴: رابطه‌ی جریان- اشغال به مدت دو روز
همانطور که در بالا معرفی شد، برای هر گلوگاه، یک نمودار جریان- اشغال می‌تواند بر اساس داده‌ها به طور روزانه تولید شود. سپس مقادیر مختلفی از ظرفیت بر اساس محدوده‌های متفاوت اشغال از نمودار استخراج شود. با مقایسه این نمودارها رفتاری تصادفی را می‌توان یافت. همانطور که در شکل ۴-۱۴ نشان داده شده است، دو روز برای دو گلوگاه انتخاب شدند که مقادیر ظرفیت برای همان محدوده اشغال، متفاوت است. به عنوان مثال، برای ایستگاه شماره ۱، مقدار ظرفیت در ۲۱ آبان ۱۳۹۱ برای اشغال بین محدوده‌ی ۱۵ ~ ۲۰% به اندازه‌ی ۵۴۳۰ وسیله نقلیه در ساعت است. در حالیکه در ۲۳ آبان ۱۳۹۱، مقدار ظرفیت در همان محدوده‌ی اشغال تا ۵۳۱۷ وسیله نقلیه در ساعت تغییر می‎‌کند. همانطور که در شکل ۴-۱۴ نشان داده شد وقتی که اشغال از ۴۰% بیشتر شد، مقدار ظرفیت در یک ایستگاه مشابه از ۲۹۵۰ وسیله نقلیه در ساعت در ۲۱ آبان ۱۳۹۱ به ۲۸۴۰ وسیله نقلیه در ساعت در ۲۳ آبان ۱۳۹۱ تغییر می‎‌کند.

۴-۳-۱-۴ برازش توزیع نرمال
در بخش ۳-۲-۱-۲ پنج معیار به منظور بررسی برازش توزیع نرمال برای نمونه داده‌ها ارائه شد. همانطور که در جدول ۴-۵ نشان داده شده است، برای بسیاری از مجموعه داده‌ها میانگین به میانه نزدیک است. چولگی و کشیدگی بین +۱ و -۱ هستند. برای برخی از مجموعه داده‌ها مانند ایستگاه شماره ۲ در محدوده اشغال از ۱۵ ~ ۲۰%، چولگی و کشیدگی بزرگتر از ۱ هستند. دلیل ممکن اینست که برای این مجموعه داده‌ها، اندازه نمونه برای برازش در توزیع نرمال خیلی کوچک است. شکل ۴-۱۵ و ۴-۱۶ نشان می‌دهند که مجموعه داده‌ها واجد شرایط معیار ۴ و ۵ نیز می‌باشند. با توجه به شکل ۴-۱۵ و ۴-۱۶ دو مجموعه داده در این پایان نامه نشان داده شده است. برای این دو موقعیت گلوگاه، ایستگاه شماره ۱ و ۲ در دو محدوده‌ی اشغال متفاوت یعنی ۰~۱۵% و ۳۰~۴۰% دو نمودار هیستوگرام به صورت زنگوله‌ای شکل، متقارن و یک نمایی هستند. و اغلب داده‌ها در دو نمودار Q-Q نرمال روی یک خط قرار می‌گیرند. بنابراین، می‌توان اثبات کرد که همه‌ی مجموعه داده‌ها می‌توانند حداقل به طورتقریبی با توزیع نرمال در نظر گرفته شوند.
علاوه بر این، از آزمون چی- دو پیرسون به منظور بررسی نرمال بودن داده‌های ظرفیت استفاده شده است. از مقدار ۰.۰۵ یا کمتر برای P-Value عموما برای رد فرضیه صفر که بیان کننده توزیع نرمال داده‌هاست توسط آماردانان تفسیر و توجیه می‌‌شود. در این مطالعه برای محاسبه P-Value برای هر یک از مجموعه داده‌ها از بسته نرم افزار R استفاده شده است (http://cran.r-project.org/). همانطور که در جدول ۴-۵ نشان داده شده، اغلب مقادیر P-Value بزرگتر از ۰.۰۵ هستند، این موضوع نشان دهنده توزیع نرمال داده‌هاست. برای بعضی از مجموعه‌های داده، مقدار P-Valueکمتر از ۰.۰۵ است. این موارد ممکن است به دلیل کوچک بودن حجم نمونه یا خطا در شمارش بعضی از ایستگاه‌ها باشد.
جدول ۴-۵: داده‌های آماری برای دو گلوگاه بررسی شده در بزرگراه نیایش

۵-۳) آمار استنباطی:

آمار استنباطی برای استنتاج الگوهای جمعیت از الگوهای نمونه ­ای است که از آن جمعیت بر گرفته شده است (دواس،۱۵۳:۱۳۸۱). همانطور که گفته شد در آمار استنباطی بر پایه احتمالات، ویژگی­های یک جامعه آماری از روی ویژگی­های نمونه آماری استنباط می­ شود. به عبارت دیگر به کمک آمار استنباطی به دنبال پاسخ­گویی به این سؤال هستیم که آیا می­توانیم با اطمینان، نتایج به دست آمده از نمونه آماری را به کل جامعه آماری تعمیم دهیم یا خیر؟ پس کار آمار استنباطی نتیجه ­گیری از شواهد و تعمیم دادن اطلاعات است (گودرزی، ۱۸:۱۳۸۸).

در این قسمت به آزمون فرضیّه­ها پرداخته می­ شود. به بیانی دیگر، فرضیّه­هایی را که داده ­ها و اطّلاعات آن با روش نمونه گیری گردآوری شده با بهره گرفتن از آزمون­ها و آماره­ های مناسب مورد آزمون قرار می­گیرد. از این رو به تصمیم ­گیری درباره رد یا تأیید فرضیّه­ها در خصوص قابلیت تعمیم نتایج به دست آمده به کلّ جامعه­ آماری می­پردازیم.

۵-۳-۱) رابطه‌ی بین پایگاه اقتصادی- اجتماعی با باروری و ایده‌آل باروری زنان

فرضیّه اول: بین پایگاه اقتصادی- اجتماعی با باروری و ایده‌آلهای باروری زنان رابطه وجود دارد.معمولا انتظار می‌رود زنان با پایگاه اقتصادی اجتماعی بالاتر باروری کم‌تری داشته باشند. از این رو هر دو متغیر در سطح سنجش فاصله‌ای و از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شده است. جدول ۵-۱۸ رابطه‌ی بین این دو متغیر را نشان می‌دهد.
جدول ۵-۱۸) رابطه‌ی بین پایگاه اقتصادی- اجتماعی با باروری و ایده‌آل باروری زنان

شاخص آماری

پایگاه اقتصادی اجتماعی

باروری

ایده‌آل باروری

ضریب ‌همبستگی پیرسون

۴۰۴/۰-

۱۹۴/۰-

سطح معناداری

۰۰۰/۰

۰۰۰/۰

نتایج جدول ۵-۱۸ نشان می­دهد که رابطه­ بین این دو متغیّر برای زنان معنی­دار است. می‌توان گفت که با اطمینان ۹۹/۰ و سطح خطای کوچک­تر از ۰۱/۰ بین پایگاه اقتصادی اجتماعی با باروری ایده‌آل باروری زنان رابطه­ وجود دارد. از طرفی، مقدار این رابطه برای باروری ۴۰۴/۰- برای ایده‌آلهای باروری زنان ۱۹۴/۰- و به صورت معکوس (منفی) می­باشد. بدین معنی که با افزایش پایگاه اقتصادی اجتماعی زنان باروری و ایده­آل­های باروری­شان پایین خواهد رفت. بر اساس این نتایج فرضیّه­ی مذکور مورد تأیید قرار می­گیرد.

۵-۳-۲) میانگین باروری زنان و نتایج آزمون T بین ترجیح جنسی با باروری و ایده‌آل باروری

فرضیّه دوم: بین ترجیح جنسی با باروری و ایده‌آل‌های باروری زنان رابطه وجود دارد.ترجیح جنسی از متغیّرهایی است که می ­تواند بر باروری و ایده­آل­های باروری زنان تأثیرگذار باشد. بر اساس فرضیّه­ی دوّم انتظار بر این بود بین باروری و ایده­آل­های باروری زنان و ترجیح جنسی رابطه­ مثبت و مستقیمی وجود داشته باشد. به طوری که انتظار می­رود زنان گرایش بیش­تری به ترجیح جنسی فرزند پسر بر دختر داشته باشند. بر این اساس، برای آزمون رابطه­ بین باروری و ایده­آل­های باروری زنان در سطح سنجش فاصله‌ای و گرایش به ترجیح جنسی در سطح سنجش اسمی از آزمون T مستقل استفاده شد. جدول ۵-۱۹ رابطه­ بین این دو متغیّر را نشان می­دهد.
جدول ۵-۱۹) میانگین باروری زنان و نتایج آزمون T بین ترجیح جنسی با باروری و ایده‌آل باروری

متعیّر مستقل

متغیّر وابسته

گویه ها

میانگین

درجه آزادی

مقدار T

سطح معناداری

ترجیح جنسی

باروری

- در طرّاحی بازی‌های قرآنی، می‌توان از انواع بازی‌های کودکانه استفاده کرد. مثلاً می‌توان، بازی‌هایی را طراحی کرد که با فعالیت‌های جسمانی همانند دویدن، پریدن، پا زدن و … همراه باشد.
- این گونه بازی‌ها را می‌توان بسیار ساده و بدون نیاز به وسایل خاصی طراحی کرد.
- بهتر است مربّی قرآن، خودش هم در اجرای بازی‌های قرآنی، با کودکان مشارکت داشته باشد؛ زیرا بچه‌ها دوست دارند که مربّی آنان نیز در جریان بازی، آنان را همراهی کند و در واقع جزو بازی‌کنان باشد.
- از آن‌جا که بیش‌تر این بازی‌ها به شکل گروهی و دسته‌جمعی اجرا می‌شود، این امر می‌تواند علاوه بر مرور آیات و مفاهیم قرآنی، سبب تقویت روحیه جمعی، همکاری، مسئولیت‌پذیری شود. اما در بازی‌های قرآنی که به صورت مسابقه‌ای طرّاحی شده است، بهتر است برنده و بازنده وجود نداشته باشد. به عبارتی باید به برای کودکانی که مثلاً قادر به تلاوت آیه موردنظر نشدند، فرصتی برای یادگیری داده شود تا بتوانند اشتباه خود را اصلاح کنند. اگر هم قرار است به کودکان جایزه‌ای داده شود، بهتر است این جایزه، به همه کودکان تعلّق گیرد.

در ذیل به دو نمونه‌ از بازی‌های قرآنی مناسب کودکان اشاره می‌شود:

• • نام بازی: گل‌ها و زنبور عسل

شرح بازی: عده‌ای از بچه‌ای کلاس، نقش گل را بر عهده می‌گیرند و بر روی زمین می‌نشینند. تعدادی نیز در نقش زنبور عسل ظاهر می‌شوند. مربّی، زدن روی میز را آغاز می‌کند. کودکانی که نقش زنبور عسل را بر عهده دارند، دور گل‌ها می‌چرخند و هم‌صدا با هم، یکی از سوره‌های قرآن را تلاوت می‌کنند. با قطع شدن صدای مداد مربّی، زنبورها در هر حالتی که هستند، ثابت می‌مانند تا مربّی دوباره به میز بزند و باز زنبورهای عسل بر گرد گل‌ها بچرخند و ادامه سوره را بخوانند. سپس با اعلام مربّی، گل‌ها زنبور می‌شوند و زنبورها، گل.

• • نام بازی: کارت بازی

شرح بازی: مربّی به تعداد سوره‌های آموزش داده شده، چند کارت رنگی تهیه می‌کند و بر روی هر کارت رنگی، نام سوره را نیز می‌نویسد. سپس از کودکان می‌خواهد که از میان این کارت‌ها، یکی را به دلخواه بردارند و زمانی‌که کودک، کارت را برداشت، نام سوره را به دوستش می‌گوید. مثلاً: زهرا، اسم سوره شما همزه است. سپس کودک، سوره‌ای که بر روی کارت نوشته شده می‌خواند. اگر سوره را درست خواند، آن کارت در دست او می‌ماند و گرنه کارت را دوباره برمی‌گرداند. در پایان، هر کودکی که کارت بیش‌تری در اختیار داشته باشد، برنده بازی است.
۲-۷- اصل آراستگی
اصل آراستگی، بیانگر آن است که در جریان تربیت، باید صورت آن‌چه را عرضه میشود، نیک آراست تا رغبت‌ها نیز برانگیخته شود. آراستگی در دو روش نمود پیدا میکند: آراستن ظاهر و روش تزیین کلام که در ذیل به هر یک پرداخته میشود:
۲-۷-۱- روش آراستن ظاهر
مربّی در برقرار کردن ارتباط تربیتی، باید به آراستگی ظاهر بپردازد تا از عوامل ظاهری نفرت و گریز نیز تهی باشد. آراستگی، لزوماً مرادف اشراف‌منشی نیست، بلکه با سادگی نیز میتوان آراسته بود. پیامبر۶در مقام مربّی، بر حفظ آراستگی ظاهر، اصراری آشکار داشته است؛ چرا که پاکیزگى لباس ظاهر، از مهم‌ترین نشانه‏هاى شخصیت و تربیت و فرهنگ انسان است.^[۶۵۴] از همان آغاز که فرمان بعثت به او ابلاغ شد، دستور پاکیزگی نیز به وی داده شد^[۶۵۵]: *(وَ ثِیَابَکَ فَطَهِّر؛ و لباست را پاک کن)* مدثر/ ۴.
ظاهر معنای این آیه، آن است که لباس‌هاى خویش را از نجاسات پاک کن و لباس پاک بپوش^[۶۵۶]و به قولى کنایه از طهارت باطن از زشتی‌ها و رذائل است.^[۶۵۷]
۲-۷-۲- روش تزیین کلام
یکی از روش‌های برقراری ارتباط انسان‌ها با یکدیگر، طریقه گفت‌وگو و مکالمه است. عموم مردم به ویژه کودکان و نوجوانان به ارتباط کلامی، بسیار حساس هستند.
به بیانی دیگر، کلمات، مبیّن عواطف و احساسات انسان‌هاست و از نظر عاطفی، تأثیر فوق‌العاده‌ای در روحیه افراد دارند.^[۶۵۸]
قرآن نیز که سخن خداوند است و برای تربیت انسان‌ها نازل شده است، این شیوه را در اوج، نمایان میسازد. ملاحظه آیات قرآن آشکار میکند که کلمات و جملات، سرسری گرفته نشده، بلکه به زیباترین هیأت از آن‌ها استفاده شده است. مانند آیات ۲۰-۳۰ سوره قیامت؛ در این آیات، هم، سخن آهنگین و دلکش است و هم معنا برجسته و متعالی.^[۶۵۹]
هم‌چنین اگر به روش تربیتی لقمان حکیم با فرزندش دقت کنید، میبینید که لقمان، هنگام موعظه به فرزندش، چنان‌که در آیه ۱۳ و ۱۶و۱۷ از سوره لقمان آمده، سه بار از فرزندش با جمله «یا بُنَیَّ» تعبیر کرده که در فارسی معادل با جملاتی مانند : ای پسرکم، ای پسرجانم، ای فرزند دلبندم، ای عزیزم، میباشد و با این تعبیر محبت‌آمیز، عواطف او را جذب میکند و با سرآغازی مهرانگیز، روح و روان او را با عطر حکمت خوشبو میسازد.
تعبیر «یا بُنَیَّ» در گفتار پیامبران و امامان:زیاد دیده شده است که در ذیل به نمونه‌هایی از آن اشاره می‌گردد:
- از زبان نوح۷نسبت به فرزندش، کنعان: *(… یَا بُنَّىَ‏َّ ارْکَب مَّعَنَا وَ لَا تَکُن مَّعَ الْکَافِرِین؛… پسرم! همراه ما سوار شو، و با کافران مباش)* هود/ ۴۲.
با این‌که پسر نوح۷جزء مخالفان بود، در عین حال، نوح۷برای جذب او به آیین حق، از تعبیر مهرانگیز «یا بُنَیَّ» با او به گفت‌وگو پرداخت.
- از زبان ابراهیم۷نسبت به فرزندش اسماعیل۷: *(فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْىَ قَالَ یَا بُنَّىَ إِنِّى‏ِ أَرَى‏ فِى الْمَنَامِ أَنِّى‏ِ أَذْبَحُکَ فَانْظُرْ مَا ذَا تَرَى‏ قَالَ یَأَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِى إِن شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابرِِین؛ هنگامى که با او به مقام سعى و کوشش رسید، گفت: پسرم! من در خواب دیدم که تو را ذبح مى‏کنم، نظر تو چیست؟ گفت پدرم! هر چه دستور دارى اجرا کن، به خواست خدا مرا از صابران خواهى یافت!)* صافات/ ۱۰۲
- از زبان یعقوب۷نسبت به فرزندش یوسف۷: *(قَالَ یَابُنَّىَ‏َّ لَا تَقْصُصْ رُءْیَاکَ عَلَى إِخْوَتِکَ فَیَکِیدُواْ لَکَ کَیْدًا إِنَّ الشَّیْطَانَ لِلْانْسَانِ عَدُوٌّ مُّبِین؛ گفت: فرزندم! خواب خود را براى برادرانت بازگو مکن، که براى تو نقشه (خطرناکى) مى‏کشند چرا که شیطان، دشمن آشکار انسان است.)* یوسف/ ۵
حضرت علی۷نیز در وصیتی به فرزندش امام حسن۷ (نامه ۳۱ نهج البلاغه) سیزده بار، با جمله «یا بُنَیَّ» به او خطاب مینماید.
۲-۷-۳- نحوه تأثیرگذاری روش آراستگی ظاهر و کلام در آموزش قرآن
با توجه به آن‌چه گفته شد، برای اجرای بهتر روش آراستن ظاهر و روش تزیین کلام، لزوم پی‌گیری راهکارهای ذیل، توصیه می‌شود:

• • استفاده از رنگ‌های شاد و جذّاب برای آموزش قرآن خصوصاً بیان قصه‌های قرآنی.

• • برقراری ارتباط محبت‌آمیز دوسویه بین کودکان و مربّی قرآن. (مثلاً مربی قرآن در هنگام تعلیم معارف قرآنی، می‌تواند از خطاب‌های زیبا و دلنشین برای کودکان استفاده کند مثل شکوفه‌های قرآنی، گل‌های زندگی، شاپرک‌ها و … .)

• • پرهیز از به‌کار بردن کلمات تکراری.

• • استفاده از تکیه‌کلام‌های گوناگون یا کلمه‌های خطاب در لابلای سخن، برای برانگیختن توجه کودکان.( این شیوه نیز از شیوه‌هایی است که معصومان:از آن برای جلب توجه مخاطبان خود بهره میبردند. مثلاً در خطبه پیامبر۹در حجه الوداع، هفت بار از عبادت «ایها الناس» استفاده شده است.)^[۶۶۰]

• • زیباسازی محیط آموزش قرآن با گل‌ها، تصاویر، تابلوهای خوشنویسی پیرامون آیات و روایات.

• • تأکید بر اهمیت مطالب: تأکید بر اهمیت محتوای آموزشی قرآن و نقش آن مثلاً در سرنوشت انسان، پیش از شروع هر درس، می‌تواند عامل مؤثری در جلب توجه دانش‌آموزان به معلم و محتوای آموزشی و در نتیجه یادگیری بیشتر آنان باشد. از این رو معصومان:در سیره آموزشی خود، گاه میکوشیدند تا از این راه توجه مخاطبان را به خود جلب کنند.

فصل سوم: نهادهای مسئول کارآمد سازی آموزه‌های قرآن
بخش نخست: خانواده
دوم: مدرسه
سوم: رسانه ملی
چهارم: سایر نهادهای مسئول
در سطح جامعه، نهادها و سازمان‌های زیادی وجود دارند که به طور مستقیم یا غیر مستقیم، با حوزه تعلیم و تربیت کودکان مرتبطند. در این میان، “خانواده” به عنوان اولین و مهم‌ترین نهاد آموزشی، در خور توجه فراوانی است. اما متأسفانه در جامعه امروزی، با توجه به این که نهادهایی هم‌چون آموزش و پرورش و رسانه‌های جمعی، قابل اعتماد تلقی می‌شوند، برخی از پدران و مادران، این مسئولیت سنگین خود را فراموش کرده‌اند. به عبارت دیگر، نه فرصتی برای تربیت فرزندان وجود دارد، نه علم آن و نه اهمیتی که، والدین را وادارد تا بیش‌تر از غذای شب و لباس فرزندانشان، به فکر تربیت فکری و معنوی فرزندانشان باشند.
در کنار خانواده و مسئولیت سنگین آن، نباید از نقش نهادهایی مثل مدرسه، رسانه ملی، مساجد، دارالقرآن‌ها و مهدهای قرآنی، پیش‌دبستانی‌ها، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، سازمان اوقاف و امور خیریه، سازمان دارالقرآن‌الکریم، سازمان انجمن مرکزی اولیاء و مربیان و… که همگی آن‌ها می‌توانند در جهت آشنایی اقشار مختلف جامعه ـ خصوصاً کودکان ـ با ارزش‌های اسلامی و آموزه‌های قرآنی فعالیت ‌کنند، غفلت نمود. در این فصل به نقش هر کدام در تحقق تربیت قرآنی کودکان، اشاره می‌شود.
۳-۱- خانواده
یکی از عوامل مؤثر در تربیت دینی کودکان، والدین و خانواده او هستند. اثرگذاری والدین، به دلیل جایگاه ممتاز و تعامل بیش‌تر ایشان و این‌که نخستین مربّی کودک‌اند، بیش‌تر از سایر عوامل اجتماعی است. اندیشمندان و کارشناسان علوم تربیتی و روان‌شناسی، با عبارات مختلف به نقش اساسی والدین و محیط خانواده در رشد اخلاقی و شخصیتی کودکان اشاره کرده‌اند.^[۶۶۱] برای نمونه، کارل یونگ ^[۶۶۲] یکی از روان‌شناسان غربی معتقد است که والدین می‌توانند با شیوه‌های رفتاری خود، به رشد شخصیت او کمک کنند یا مانع آن بشوند.^[۶۶۳]
برخی نیز معتقدند که شخصیت اصلی هر جامعه، محصول اسلوب و طریقه تربیت خانوادگی دوران طفولیت می‌باشد.^[۶۶۴]
نیز اگر ما در بسیاری از اعمال و رفتار روزمره خود دقت نماییم، در می‌یابیم که بیش‌تر آن‌ها از تربیت خانوادگی سرچشمه می‌گیرند.^[۶۶۵]
بسیاری از اندیشمندان روان‌شناسی به ویژه آقای (آلبرت بندورا) اعتقاد دارند که والدین به منزله اولین الگو، بر شخصیت کودکان، اجتماعی شدن آن‌ها، روش‌های تعامل با دیگران، نحوه برخورد با مشکلات زندگی و مسائل اخلاقی کودکان، تأثیر جدی و اساسی دارند.^[۶۶۶]
بنابراین وقتی پدر و مادر به آموزه‌های اخلاقی همسرداری، التزام جدی دارند و روابط عاطفی و اخلاقی محبت‌آمیز و مؤدّبانه، دلسوزانه و دین‌مدارانه دارند، بر فرزندان خود نیز اثر گذاشته و آنان را به سوی مسائل تربیتی سوق خواهند داد.^[۶۶۷]در آیین اسلام، آیات و روایات متعددی در مورد فرزند وجود دارد که از مجموع آن‌ها چنین برداشت می‌شود که فرزندان، نعمت‌های الهی نزد والدین هستند و چون سایر نعمت‌های الهی، هم می‌توان با استفاده صحیح از آن‌ها در مسیر تکامل و هدایت خود و آن‌ها از ایشان بهره جست و هم می‌توان با عدم استفاده صحیح از آن‌ها،خود و آن‌ها را به خاک مذلّت نشاند؛ زیرا به گفته قرآن کریم، فرزند نیز مانند اموال و سایر نعمت‌ها، وسیله‌ای برای آزمایش انسان است^[۶۶۸]: *(وَ اعْلَمُواْ أَنَّما أَمْوَالُکُمْ وَ أَوْلَادُکُمْ فِتْنَهٌ وَ أَنَّ اللَّهَ عِندَهُ أَجْرٌ عَظِیم؛ و بدانید اموال و اولاد شما، وسیله آزمایش است و (براى کسانى که از عهده امتحان برآیند،) پاداش عظیمى نزد خداست!)* انفال /۲۸

- اسکان زائران در مجتمع‌های مسکونی به‌منظور صرفه‌جویی؛
- تغییر روش در تدارکات به‌منظور صرفه‌جویی.
اهداف کمی برنامه:
- افزایش تعداد گردشگران خارجی به ۳۱۸۰۰۰ نفر؛
- افزایش تعداد ایرانیان که به خارج می­روند به ۸۳۰۰۰۰ نفر؛
- حصول ۴۵۰ میلیون دلار درآمد ارزی ناشی از ورود گردشگران خارجی؛
- تمشیت امور ۸۰۰۰۰۰ نفر زائر حج و ۴۷۲۰۰۰ نفر زائر سوریه؛
اهداف کیفی:
- شناساندن فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی به جهانیان و صدور انقلاب و آشنایی ایرانیان با تمدن سایر ملل؛
- ایجاد زمینه آشنایی مردم با نقاط مختلف کشور و تحکیم و جذب اقوام مختلف ایرانی؛
- افزایش درآمدهای ارزی کشور از طریق جدب گردشگران و سودآور نمودن واحدهای دولتی؛
- بهره‌برداری صحیح از تجهیزات و تأسیسات احداث شده و سایر سرمایه‌گذاری‌ها؛
- ایجاد زمینه مناسب برای سفر ایرانیان به خارج و بهبود و توسعه مشیت زائران حج و عتبات عالیات. (سازمان برنامه و بودجه، ۱۳۸۶).

۲-۴-۳-۲٫ برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (۷۹-۱۳۷۴)

برنامه دوم با یک سال تأخیر نسبت به برنامه اول شروع شد، در این برنامه سعی شد، ضعف‌ها و کاستی‌های برنامه اول نیز مرتفع گردد. با این دید، برنامه دوم تمهیداتی را نیز در جهت رشد و توسعه صنعت گردشگری در نظر گرفت. اعتبار در نظر گرفته شده برای صنعت گردشگری ۵/۹۹۱ میلیارد ریال بود که ۸۵ درصد آن از اعتبارات جاری و ۱۵ درصد آن مربوط به اعتبارات عمرانی در نظر گرفته شده است. در طی برنامه اعتبارات جاری ۶/۱۰ و اعتبارات عمرانی ۳۰/۱۰ درصد رشد را نشان می‌دهد (سازمان برنامه و بودجه، ۱۳۷۴).
عمده‌ترین خط‌مشی‌های برنامه دوم، ایجاد تمرکز در امر برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری امور ایرانگردی و گردشگری‌، تشویق بخش خصوصی به سرمایه گذاری‌، واگذاری طرح­های نیمه تمام به بخش خصوصی به منظور ارائه خدمات بهتر و توسعه و تقویت تبلیغات برای شناساندن فرهنگ و جاذبه‌های گردشگری کشور است.
بررسی نقاط قوت و ضعف برنامه دوم
نقاط قوت:
- حضور نسبتاً موفق در نمایشگاه­های گردشگری خارج از کشور و برگزاری مطلوب نمایش­های گردشگری در داخل کشور؛
- ایجاد زمینه احیای قطب‌های سیاحتی کشور؛
- بازپس‌گیری و بازسازی تأسیسات اقامتی سازمان ایرانگردی و گردشگری؛
- بهبود و تمشیت امور زائران بیت‌الله الحرام و عتبات عالیات و زائرین سوریه؛
نقاط ضعف برنامه:
- ناتوانی در جذب و آموزش نیروی انسانی متخصص مورد نیاز؛
- ناتوانی در نگه داشتن سطح کیفی خدمات بخش گردشگری در حد استانداردهای بین‌المللی؛
- ناتوانی در جذب گردشگران کشورهای ثروتمند‌؛
عدم موفقیت در زمینه گردآوری اطلاعات و آمار مورد نیاز بخش‌؛
- ضعف در انجام تحقیقات و پژوهش‌های کاربردی؛
- کمبود مراکز اقامتی و پذیرایی مطلوب و وسائل حمل و نقل مناسب؛
- ضعف در هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی مؤثر در پژوهش؛
مهمترین عواملی که مانع تحقق کامل اهداف برنامه در ارتباط با افزایش ظرفیت مسافرپذیری شده است عبارتند از:
- فقدان انگیزه لازم برای سرمایه‌گذاری در ایجاد تأسیسات اقامتی با توجه به نرخ اشغال پائین واحدهای اقامتی، عدم اعطای بخشودگی مالیاتی به میزان مورد نیاز و عدم آزادسازی قیمت‌ها؛
- وجود مشکلات عدیده‌ای در پرداخت تسهیلات بانکی به نرخ صنعتی به متقاضیان‌؛
- عدم تکمیل به موقع پروژه‌های تأسیساتی؛
- تأخیر یا عدم بهره‌برداری از واحدهای تکمیل شده به دلیل عدم وجود بازده اقتصادی متناسب با هزینه‌های بهره‌برداری.
در حالی‌که نزدیک به ۹۰ درصد از اهداف برنامه دوم در سال‌های ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۸ در ارتباط با تعداد گردشگران ورودی تحقق یافته است، اما متوسط تحقق درآمدهای پیش‌بینی شده ۹ درصد بوده است. ترکیب گردشگران ورودی به کشور، سهم اند ک گردشگران ورودی از کشورهای ثروتمند و کاهش متوسط گردشگران در کشور از مهمترین عواملی بوده‌اند که مانع تحقق اهداف برنامه در ارتباط با د رآمدهای ارزی حاصل از گردشگری شده‌اند.

۲-۴-۴٫ برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (۱۳۸۳-۱۳۷۹)

برنامه سوم توسعه، اولویت دادن به بخش خصوصی و ایجاد فضای مناسب رقابتی و جلوگیری از رقابت غیر اصولی بخش­های دولتی از سیاست‌های اصلی اعلام و سازمان ایرانگردی و گردشگری و سازمان میراث فرهنگی را موظف به ارائه طرح حمایت و هدایت بخش خصوصی و غیردولتی جهت سرمایه‌گذاری دراحیاء بناها و بافت‌های تاریخی با مشارکت دولت نموده و یکسال پس از تصویب برنامه سوم به تصویب هیئت دولت برساند. خطوط کلی برنامه برای توسعه صنعت گردشگری در کشور در برنامه سوم توسعه عبارتند از:
- برنامه‌ریزی برای مشخص کردن اهداف برنامه و تعیین راهکارهای لازم؛
- شناخت کشورهای گردشگر فرست و برنامه‌ریزی برای جذب گردشگر؛
- ایجاد فرهنگ گردشگری در بین مردم و گشترش آن به مدارس و دانشگاه­ها؛
- اعطای تسهیلات مختلف در جهت توسعه گردشگری (سازمان برنامه و بودجه، ۱۳۷۹).

۲-۴-۵٫ برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (۱۳۸۸-۱۳۸۴)

برنامه چهارم توسعه نسبت به سایر برنامه‌های قبلی توجه خاصی به گردشگری و میراث فرهنگی نموده است؛ چنانکه موضوع یکی از بخشهای ششگانه برنامه بخش چهارم (موضوع صیانت از هویت فرهنگ اسلامی- ایرانی)، فصل نهم، توسعه فرهنگی، مشتمل بر ۱۵ ماده (۱۱۸-۱۰۴)، در فرازهای مختلف این بخش به کرات بر توسعه آموزش، حمایت، حفاظت، پایداری و مشارکت بخش خصوصی، تبادلات فرهنگی با تکیه به گردشگری فرهنگی و مذهبی تأکید شده است.
در بند ۶ توسعه سند چشم انداز بیست ساله، اشاره می کند که هدف کشور، کسب جایگاه اول اقتصادی در سطح منطقه آسیای جنوبی و غربی، تکیه بر رشد مستمر اقتصادی، ارتقای نسبی در آمد سرانه ورسیدن به اشتغال کامل است.
بر اساس پیش ­بینی­ها در پایان برنامه ی هفتم توسعه، که مصادف با پایان سند چشم­انداز بیست ساله است، ایران باید به سالانه ۱۰ میلیاد دلار در آمد ارزی درسال دست یابد. این اهداف به عنوان اهداف کلی و بلند مدت سند جامع توسعه ملی گردشگری خواهند بود.
و نیز در قانون چهارم برنامه توسعه ی کشور در فصل هفتم توسعه فرهنگی ماده ۱۱۴ اهداف ذیل در بخش میراث فرهنگی و گردشگری در نظر گرفته شده است:
اهتمام ملی در شناسایی، حفاظت، پژوهش، مرمت و احیاء و بهره ­برداری و معرفی میراث فرهنگی کشور؛
ارتقای توان گردشگری؛
تولید ثروت و اشتغال زایی؛
مبادلات فرهنگی با کشورهای جهان.
و برای رسیدن به این اهداف اقدام هایی چون، ایجاد صندوق احیای بهره ­برداری از بناها و اماکن تاریخی فرهنگی کشور، شناسایی و مستندسازی آثار تاریخی و فرهنگی، شناسایی و حمایت از میراث فرهنگی حوزه­ فرهنگی ایران در کشورهای همسایه، تکمیل نظام جامع آماری گردشگری با نظارت و هدایت مرکز آمار ایران، ایجاد مراکز حفظ وآثار فرهنگ ایلی در شهرستان­ها و استان­های کشور از قبیل دهکده­های توریستی، موزه و نمایشگاه، تقویت پایه­ های آماری بخش ، ایجاد تنوع در محصولات گردشگری، توسط بخش­های مختلف و مسئول مورد نظارت و ارزیابی قرار می­گیرند تا اقدام­های انجام شده اهداف را محقق سازد.