۴

اروپا و اروپا

۷/۱۳۹

۱/۱۰

۱/۶۳

۷/۳۳

آفریقا

۱/۱۳۲

۵/۹

۷/۱۴

۹/۷

آمریکای شمالی

۳/۷۴

۴/۵

۹/۹

۳/۵

آسیا – اقیانوس آرام

۲/۴۵

۳/۳

۲/۱۶

۷/۸

جهان

۲/۱۳۸۳

۱۰۰

۱/۱۸۷

۱۰۰

Source : BP statistical Review of World of Enegy,2011
۲-۵-۲ ) عرضه نفت و مساله اوج تولید
برای شناخت بحث اوج تولید نفت می توان آنرا بصورت خلاصه در پنج مفهوم تشریح کرد .

الف – اساسا بحث اوج تولید تابعی از روند تمام شدن ذخایر است اگر این واقعیت انکار ناپذیر را در نظر بگیریم که نفت سوختی فسیلی و تجدید ناپذیر است و درگذشته دور ، طی چند میلیون سال تشکیل شده است ، بطور منطقی می توان این بحث را مطرح کرد که با برداشت نخستین بشکه نفت روند تهی شدن ذخایر آغاز شده است و بحث بر سر این است که منحنی توبید و مصرف نفت تا چه اندازه و تا کجا کشیده خواهد شد و نقطه اوج تولید در کجا واقع خواهد شد .
ب– برای مشخص شدن زمان اوج تولید باید دو مورد را بررسی نمائیم :۱-چه میزان نفت کشف شده است ؟ و ۲- این میزان در چه زمانی کشف شده است ؟ این اطلاعات برآوردی از روند اکتشاف در گذشته را در اختیار ما قرار می دهد و بر اساس آن می توان تخمین زد که در آینده چه میزان نفت یافت خواهد شد .بدین ترتیب یک منحنی از روند اکتشاف نفت از گذشته تا کنون را رسم و خط مسیر حرکت منحنی در آینده را پیش روی داشته و می توانیم نقطه اوج تولید را پیش بینی نمائیم. نکته مهم در نظریه اوج تولید این است که روند تولید تابعی از روند اکتشاف است و در واقع پیش از تولید نفت ابتدا باید آن را کشف نمائیم . پس می توان گفت بر اساس منحنی مربوط به اکتشاف نفت می توان منحنی تولید را نیز ترسیم و روند تولید نفت در آینده را پیش بینی کرد .
ج- اکتشاف نفت در سطح جهان بر اساس آمار های ارائه شده در سال ۱۹۶۴ به اوج خود رسید و از آن پس تا کنون ، روند اکتشاف سیری نزولی پیدا کرده است . در حال حاضر سقف تولید یعنی برداشت از مخازن ، بسیار فراتر از میزان اکتشاف آن است . بطور مثال سالانه ۲۵ میلیارد بشکه نفت تولید و مصرف می شود در حالی که تنها حدود هفت میلیارد بشکه نفت جدید کشف و جایگزین نفت مصرف شده می گردد .
د- هوادارن نظریه اوج تولید ، در تحلیل های خود اولویت و اهمیت اساسی را به نفت متعارف می دهند و باید توجه داشت که نفت متعارف ، بخش اعظم تولید نفت جهان را به خود اختصاص داده است و ۹۵% نفت تولید شده جهان را در بر می گیرد و در آینده نیز همچنان بخش عمده تولید نفت جهان از نوع نفت متعارف خواهد بود و اساسا بحث اوج تولید نیز تحت تاثیر روند تولید نفت متعارف مطرح شده است .
ه - بر مبنای نظریه اوج تولید گفته می شود که هرگاه نیمی از نفت قابل استخراج یک میدان نفتی ، برداشت شود ، تولید آن میدان به اوج خود خواهد رسید و پس از آن سیر نزولی پیدا خواهد کرد . همین بحث را می توان در ارتباط با ذخایر نفتی یک کشور و یا کل ذخایر نفتی جهان مطرح کرد . براساس این معیار بطور خلاصه می توان گفت هر زمان که در عرصه تولید میزان برداشت نفت از ذخایر نفت متعارف جهان از مرز ۵۰% فراتر رودبه نقطه اوج تولید نفت در جهان رسیده ایم . براساس جدیدترین آمار انجمن اسپو در سال ۲۰۰۵ وضعیت ذخایر و تولید نفت متعارف جهان به شرح جدول ذیل خواهد بود .‌(میرترابی ، ۱۳۹۱: ۱۹۹-۲۰۰) .
جدول شماره دو برآورد موسسه اسپو در باره نفت متعارف جهان