• موضوعات اقتصادی (شامل فعالیت های اقتصادی، اشتغال و فقر)؛

• عناصر فیزیکی شهر: یکی از مهم ترین محورها، تقسیم مسئولیت ها و نقش دولت در این راستا و از طرف دیگر آنچه به مردم باز می گردد، است. در بخش دولتی، عناصری چون تأمین آب و انرژی و در بخش مردمی، جمع آوری و دفع زباله و نیز بازیافت از زباله است.

• فضای محیط اجتماعی: به عنوان نیازهای اساسی انسان به شمار می رود. این نیازها طیف وسیعی از سرپناه تا خوراک، آموزش و بهداشت را شامل می شود. دولت نقش اساسی در پاسخگویی به نیازهای هزینه در مقیاس کلان را دارد. با این حال در سال های اخیر که مشارکت مردمی در تأمین خدمات مطرح شده است، فشار بر اقشار کم درآمد از جمله معضلات شناخته شده است (خدائی و پور خیری، ۱۳۹۱ : ۲۰۱).

به نظر اسمیت دار کسیس، در متن جهانی شدن، بعید است شهر پایدار موضوعی مستقل باشد. او ضمن تمایز شهر پایدار از شهرنشینی پایدار، اصطلاح اخیر را سبک زندگی همراه با برخورداری در بسیاری از شهرهای توسعه یافته می داند، که در نتیجه کار و زندگی افرادی دیگر در کشورهای درحال توسعه است، او شهرنشینی پایدار را یک فرایند می داند.
طبق نظر هیلد برآند فری، اساس بحث شهر پایدار، این توافق عمومی است که شهرهای امروزی تنش های زیست محیطی ناپایداری ایجاد می کنند، دارای طبقات اجتماعی و از نظر عملکردی نامطلوب اند و اداره آنها گران تمام می شود.
به نظر جین جکوبز، در آینده شهر، علاوه بر نقش مصرف کننده، نقش تولید کننده را نیز به عهده خواهد گرفت. چنین وضعیتی هنگامی محقق می شود که ضایعات مواد، انرژی زباله، فاضلاب و اراضی بایر، تبدیل به منابع مفید گردند و در واقع سازوکار خطی یعنی دور ریختن تولیدات شهر را به سازوکار چرخه ای که در آن کلیه تولیدات شهر بازیافت و مجددا” وارد چرخه می شوند، تغییر دهیم (ساسان پور، ۱۳۹۰: ۹۸-۹۷). جکوبز ۶ موضوع اصلی در بحث معاصر پیرامون پایداری تشخیص داده است که عبارتنداز:
ادغام ملاحضات زیست محیطی در برنامه ریزی اقتصادی
آینده نگری: نگرانی پیرامون اثرات تصمیم های معاصر بر نسل های آینده
حفاظت زیست محیطی: سیاست های برای کاهش تخریب های زیست محیطی

برابری: التزام به برآورده ساختن نیازهای پایه مردم فقیر امروز و در آینده
کیفیت زندگی: رشد اقتصادی با بهزیستی انسانی برابر نیست؛ و
مشارکت: توسعه پایدار به مشارکت هر چه بیشتر افراد و گروه ها برای کارهایی که باید انجام شود نیازمند است (کهیل، ۱۳۹۲: ۲).
۲-۳-۲ اصول توسعه پایدار (Principles of sustainable development)
روند توسعه شهری در زمان و فضا تقریبا” در ارتباط با توسعه اجتماعی ادامه می یابد و تغییرات ساختاری در اقتصاد و افزایش تحرک جمعیت باعث تغییر در چشم انداز توسعه شهری می شود (Matisovs, 2011: 130). تحقق توسعه پایدار شهری در مقیاس های مختلف بین المللی، ملی و محلی قابل اعمال است. این امر در قالب مقیاس بین المللی، ضرورت ارتباط بین المللی را می طلبد. هر شهر، کلان شهر و منطقه شهری نیاز به تدوین راهبردهای محلی خاص خود برای توسعه پایدار شهری دارد. چنین راهبردهایی می تواند پاسخگوی شرایط زیست محیطی، سیستم های اقتصادی، اجتماعی، و سازمان مدیریت شهری می باشد. عمده ترین مباحث و راه حل های توسعه پایدار شهری، در مقیاس محلی مطرح می شوند. دلیل این امر به ویژه در کشورهای در حال توسعه، حاد بودن مسائل توسعه در این مقیاس است. در حالی که بسیاری از فعالیت ها به سیاست های ملی بستگی دارد. با این حال، اقدامات زیادی نیز می تواند در سطح محلی انجام شود. وجود حکومت های محلی توانمند، مشارکت مردم در فرایند برنامه ریزی و مدیریت شهری کارآمد، شرایط توسعه پایدار را در سطح محلی فراهم می نماید. از این رو توسعه پایدار شهری باید راهنمایی برای حکمروایی و سیاست گذاری شهری باشد. این موضوع به معنای پیگیری خط و مشی برای دستیابی به رشد اقتصادی و همچنین بازتوزیع درآمدهاست. تلاش برای کاهش نابرابری اجتماعی، بهبود یکپارچگی و انسجام اجتماعی- سیاسی و دستیابی به محیط زیست حفاظت شده است (عبدی تربقان، ۱۳۹۳: ۳۰). اصل اساسی در توسعه پایدار باور نیاز به سازگاری با طبیعت و وابستگی بی چون و چرای انسان به طبیعت می باشد، لذا با قبول دو اصل محدودیت منابع و تنگنای محیط، توسعه پایدار یک ضرورت تلقی میگردد، لذا سیاست های اصولی توسعه پایدار را می توان به شکل زیر تقسیم کرد:
به حداقل رساندن مصرف منابع طبیعی تجدید ناپذیر (سوخت های فسیلی و منابع کانی)
پایدار ساختن مصرف منابع طبیعی تجدید پذیر (مانند آبهای زیر زمینی، خاک و گیاهان)
نگهداشتن حد تولید ضایعات و آلودگی ها در میزان ظرفیت جذب محلی و جهانی (مانند گازهای گلخانه ای، مواد شیمیایی نابود کننده اوزون و زباله های سمی)
تأمین نیازهای پایه انسانی و اجتماعی (معیشت، اشتغال، دسترسی، حق انتخاب، مشارکت در تعیین سرنوشت اجتماعی و دسترسی به محیط سالم و خدمات پایه) (صرافی، ۱۳۷۵: ۴۱).
۲-۳-۳ دیدگاه های مختلف درباره توسعه پایدار
۲-۳-۳-۱ دیدگاه اقتصاد نئو کلاسیک
طرفداران این نظریه می گویند هنگامی رشد اقتصادی به حداکثر می رسد که تمامی فرصت های در دسترس برای افزایش کارآمدی استفاده از منابع تمام شده باشد. در این دیدگاه، توسعه پایدار را می توان به صورت ثابت نگاه داشتن مصرف سرانه در تمامی نسل ها یا حفظ در آمد سرانه غیر نزولی در آینده نامحدود تعریف کرد. این دیدگاه بین سرمایه طبیعی و سرمایه مصنوعی انسان تمایزی قائل نشده است، حال آنکه سرمایه طبیعی، فیزیکی و انسانی کاملا” قابل جایگزینی با یکدیگرند. بنابراین، طرفداران اقتصاد نئوکلاسیک در عمل توسعه پایدار را معادل با رشد اقتصادی پایدار در نظر می گیرند.
۲-۳-۳-۲ دیدگاه اکولوژی
از نظر این دانشمندان، کیفیت زندگی به کیفیت محیط زیست بستگی دارد. بنابراین، میزان تمامیت بوم شناختی پایدار و ظرفیت جذب محیط زیست طبیعی به منظور تعیین عملکرد نظام اقتصادی کاملا” مشخص است. در این دیدگاه، کاهش محیط اثر زیان آوری بر رفاه جامعه دارد. بنابراین، توسعه پایدار را می توان حداکثر مقدار مصرف تعریف کرد که بدون کاهش در موارد زیر قابل حصول است: ۱) ارزش خالص ۲) کیفیت زیست محیطی ۳) ذخیره منابع تجدید پذیر
۲-۳-۳-۳ دیدگاه عدالت بین نسلی
طرفداران این دیدگاه نسبت به دو دیدگاه پیشین، نظریات بسیار محدودکننده تری به توسعه پایدار دارند. آنان می گویند که نرخ تخلیه منابع طبیعی بسیار سریع و در تضاد با علایق نسل متولد نشده است. به این ترتیب توسعه پایدارتر توأم با محدودیت های فوق العاده تعریف می شود و مبین آن است که ارزش خالص ذخیره منابع تجدید پذیر کاهش نمی یابد.
۲-۳-۳-۴ دیدگاه توازن مواد
بر اساس این دیدگاه، توازن مواد مبتنی بر قوانین اول و دوم ترمودینامیک است که در آن محدودیت های فیزیکی و اجتماعی در فعالیت های اقتصادی شناسایی می شوند. چون موادی که وارد نظام اقتصادی می شوند، کاملا” از بین نمی روند، این رهیافت حاکی از استقلال به یک اقتصاد ایستاست. در اقتصاد ایستا، میزان موجودی مردم و ثروت فیزیکی ثابت است و در سطح مطلوب حفظ می شود. این دیدگاه اساسا” در مورد توانایی نوع انسان برای استخراج نامحدود انرژی و مواد از اکوسیستم جهانی، ایجاد تردید می کند. این نظریه فرض نئوکلاسیک را مبنی بر اینکه رشد درآمد منجر به افزایش رضایتمندی انسان می شود نمی پذیرند. نظر پیروان این دیدگاه مشابه عقاید دانشمندان بوم شناس است. آنچه مسلم است به دلیل چند وجهی بودن مفهوم توسعه پایدار، پذیرش نظریات گوناگون از طرف مجامع علمی قابل تأمل است (ساسان پور، ۱۳۹۰: ۷۶-۷۵).
جدول شماره ۲-۱: دیدگاه های مختلف درباره توسعه پایدار

دیدگاه
شرح در مورد توسعه پایدار

اقتصاد نئوکلاسیک
- افزایش رشد اقتصادی باعث افزایش فرصت ها جهت بهره برداری کارآمد از منابع
- تمایز قائل نشدن بین سرمایه طبیعی و سرمایه انسانی
- معادل قرار دادن توسعه پایدار با رشد اقتصادی پایدار

اکولوژی
- وابسته بودن کیفیت زندگی به کیفیت محیط زیست
- اثرات کاهش محیط و تاثیر زیانبار آن بر جامعه
- تعریف توسعه پایدار به عنوان حداکثر مقدار مصرف و بدون کاهش در ارزش خاص، کیفیت زیست محیطی، ذخیره منابع تجدیدپذیر

چربی نمونه نیز با بهره گرفتن از سوکسله و به کمک اتر از جیره غذایی استخراج میشود. برای این کار میزان ۲ تا ۳ گرم نمونه غذا را در یک کارتوش قرار داده و دهانه آن را با مقداری پشم شیشه به صورت شل میپوشانیم. کارتوش را در استخراج کننده قرار داده و آنقدر پترولیوم اتر اضافه میکنیم تا یک بار سیفون گردد. مقدار دیگری پترولیوم اتر افزوده تا نیمی از محفظه استخراج پر گردد. مبرد را در ادامه وصل نموده و مجموعه را بر روی هیتر برقی قرار میدهیم تا به آرامی جوش آمده. مجموعه در این شرایط حداقل برای ۱۰ بار باقی میماند تا پر و خالی گردند. سپس میزان چربی با کمک فرمول زیر محاسبه میگردد:

که در آن:
W₁ برابر است با وزن بالن خالی (برحسب گرم)
W₂ برابر است با وزن بالن بعلاوه چربی (برحسب گرم)
W₃ برابر است با وزن نمونه غذایی مورد آزمایش (برحسب گرم)
این پروژه در یک مزرعه محلی پرورش ماهیان سردآبی واقع در منطقه شاهرود استان سمنان انجام میشود. تعداد۵۰۰ عدد بچه ماهی قزل آلا از ن‍ژاد فرانسوی (Aqualand) برای این منظور تهیه و پس از سازگاری به محیط مزرعه (برای ۲ روز) با بهره گرفتن از غذای پایه (تیمار شاهد) در سه نوبت به مدت چهار روز تا حد سیری غذادهی خواهند شد. نمونه ها پس از شروع غذادهی و همزمان با شروع روز چهارم، زیستسنجی میگردند. ماهیان برای این منظور ابتدا توسط اسانس گل میخک به میزان ppm 250 (سلطانی، ۱۳۸۰) بیهوش و میزان طول و وزن آنها توسط یک خطکش با دقت ۱ میلی متر و ترازوی دیجیتال با دقت ۰۱/۰ گرم اندازه گیری میگردد. مدت زمان انجام آزمایش به مدت ۸ هفته میباشد.
ماهیان در ادامه به صورت کاملاً تصادفی از محیط اصلی ذخیرهسازی ماهیان توسط یک ساچوک برداشته شده و در تیمارهای پنج گانه با سه تکرار قرار خواهندگرفت. تعداد ۳۰ عدد ماهی ۱۵گرمی در هر یک از تیمارها قرار خواهند گرفت که در پایان آزمایش از تیمارهای آزمایشی خارج و متغییرهای مورد بررسی آنها، تعیین خواهند شد.
ب- متغیرهای مورد بررسی در قالب یک مدل مفهومی و شرح چگونگی بررسی و اندازه گیری متغیرها:
فاکتورهایی نظیر درجه حرارت، اکسیژن محلول، pH در این آزمایش به عنوان متغیرهای شاهد هر دو هفته مورد بررسی میگردند. اندازه گیری این فاکتورها با کمک یک دستگاه پرتابل مولتیمتر با مدل TPS100 ساخت کشور استرالیا صورت میگیرد. این تحقیق همچنین به مطالعه متغیرهای موثر در رابطه با تاثیر روی شامل میزان فعالیت آنزیم آلکالین فسفاتاز، سوپراکسید دیسموتاز، گلوتانین پروکسیداز، مالون دی‏آلدئید، گلوتاتیون پراکسیداز، گلوتاتیون ردوکتاز، گلوتاتیون S-ترانسفراز فاکتورهای خونی، میزان روی در سرم خون، استخوان، کبد و همچنین آنالیز لاشه خواهد پرداخت.
آنالیز لاشه
تعداد ۳ قطعه ماهی برای آنالیز لاشه و تعیین ترکیبات بدن به صورت تصادفی از هر تکرار در انتهای آزمایش انتخاب و یک لایه نازک از فیله آنها پس از خشک کردن آب سطحی در کف ظروف پتریدیش قرار داده میشود. این فیله در ادامه برای مدت ۲۴ ساعت در آون با دمای ۶۰ درجه سانتیگراد خشک و توسط مخلوطکن صنعتی به صورت پودر در میآیند. نمونه ها تا زمان استخراج چربی و پروتئین در ظروف دربسته درون فریزر با دمای ۲۰- درجه سانتیگراد نگهداری خواهند شد. درصد رطوبت بدن با قرارگیری ۵/۰ گرم از هر نمونه در دمای ۱۰۵ درجه سانتیگراد به مدت ۲۴ ساعت تعیین میگردد. درصد رطوبت نمونه های خشک پس از توزین مجدد و محاسبه اختلاف وزن تر و خشک به صورت درصد محاسبه میشود (AOAC, 1990).
میزان پروتیئن نیز با اندازه گیری نیتروژن (N×۶.۲۵) طبق روش کجلدال (که پیشتر توضیح داده شده است) تعیین میشود. چربی از طریق روش سوکسله با اتر طبق روش مذکور استخراج میشود. میزان خاکستر نیز با قرار دادن نمونه ها در کوره الکتریکی با دمای ۵۵۰ درجهسانتیگراد به مدت چهار ساعت اندازه گیری میشود (AOAC, 1995).
میزان منیزیم در سرم خون
نمونه خون برای این منظور از ورید ساقه دمی تهیه شده و در میکروتیوپ قرار داده میشود. نمونه پس از انتقال به آزمایشگاه در سرعت ۳۰۰۰ دور در دقیقه (rpm) به مدت ۱۰دقیقه سانتریفیوژ شده و سرم خون از آن جدا میشود. سرم در دمای ۲۰- درجه سانتی گراد تا زمان تعیین میزان روی نگهداری میشود. سرم خون در ادامه با آب دیونیزه به نسبت ۱ به ۲ رقیق (ژانگ و همکاران، ۲۰۰۷) و میزان روی با کمک دستگاه جذب اتمی در طول موج ۲۱۳.۹ نانومتر تعیین میشود (انیانوا و همکاران، ۲۰۰۱).
میزان منیزیم در استخوان
استخوان به این منظور و برای تسهیل جداسازی بافت همبند به مدت ۲۰ دقبقه در دمای ۱۲۰ درجه سانتیگراد اتوکلاو شده و سپس برای ۲۴ ساعت در دمای ۱۰۵ درجه سانتیگراد خشک میگردد. استخوانها در ادامه برای سه مرتبه طی فواصل ۲۴ ساعته در پترولیوم اتر (petroleum ether) قرار میگیرد تا فرایند چربیزدایی به صورت کامل انجام پذیرد. استخوانهای فاقد چربی را خشک و در دمای ۵۰۰ درجه سانتیگراد درون کوره با حرارت غیرمستقیم^[۱] طی ۲۴ ساعت به خاکستر تبدیل میشوند. نمونه پس از آن در ۵ میلی لیتر اسید کلریدریک ۱ نرمال حل و تا حد امکان با آب دیونیزه رقیق میگردند. میزان جذب اتمی توسط دستگاه اسپکتروفوتومتر طبق روش توضیح داده شده در بالا تعیین میگردد (ساتوه و همکاران، ۱۹۹۰).
میزان منیزیم در کبد
حدود ۲ گرم از بافت کبد برای این منظور از یک مکان بریده شده و تا زمان استفاده در پروپیلن در دمای ۸۰- درجه سانتیگراد نگهداری میشوند. نمونه به صورت مرطوب در مخلوطی از اسید نیتریک و اسید پرکلریک (به نسبت ۱ به ۵) هضم شده و با آب دیونیزه رقیق میشود. میزان روی توسط دستگاه اسپکتوفتومترطبق روش فوق تعیین میشود (هیل و همکاران، ۱۹۸۳).
بررسی فاکتورهای خونی
نمونه های ماهی جهت بررسی فاکتورهای خونی توسط اسانس گل میخک به میزان ۲۵۰ ppm (سلطانی، ۱۳۸۰) بیهوش و میزان ۱ میلیلیتر از خون آنها با قطع ساقه دمی درون لولههای حاوی یک قطره هپارین ریخته میشود (اسوبودوا و همکاران، ۱۹۹۱). سپس تعداد گلبولهای قرمز، غلظت هموگلوبین و درصد هماتوکریت هر نمونه تعیین خواهد شد. شمارش گلبولهای قرمز و سفید توسط لام نئوبار انجام میگیرد. روش کار به این صورت خواهد بود که مجموع گلبولهای موجود در ۵ خانه از دو قسمت لام با هم جمع و میانگین اعداد در ۱۰۰۰۰ ضرب میگردد تا تعداد گلبولها بر حسب عدد بر میلیمتر مکعب به دست آید. میزان هماتوکریت نیز از طریق سانتریفیوژ لولههای مویین حاوی خون به مدت ۱۰ دقیقه با سرعت ۳۰۰۰ دور در دقیقه تعیین میگردد. شناسایی گلبولهای سفید و تعیین درصد هر گروه از آنها نیز با تهیه گسترش خونی و رنگآمیزی به روش گیمسا انجام میگیرد. تعداد ۱۰۰ عدد گلبول سفید از هر نمونه در ادامه پس از خشک شدن در دمای اتاق زیر میکروسکوپ شناسایی و نسبت هر یک از انواع گلبولهای سفیبد شامل لنفوسیت، منوسیت، نوتروفیل، ائوزینوفیل و بازوفیل به صورت درصد تعیین میگردد.
فاکتورهای رشد و تجزیه ترکیبات لاشه
شاخص رشد و کارایی تغذیه شامل میزان خوراک مصرفی (FI)، افزایش وزن (WG)، نرخ رشد ویژه (SGR)، شاخص وضعیت (CF)، ضریب تبدیل غذایی (FCR)، نسبت بازده پروتئین (PER)، درصد بقاء (SR)، شاخص کبدی (HSI) نیز در فواصل دو هفتهای طبق فرمولهای زیر محاسبه خواهند شد.

۳h
۱۲h 12h
۲۴h
MAPK3
Auxin responsive protein
Protein kinase 
MAPK4
Actin2
شکل- ۳-۱ پروفایل بیان ژن­های Auxin- responsive protein، Protein kinase ، MPK3و MPK4 تحت تیمار خشکی با مانیتول ۲۰۰ میلی مولار در زمان­های ۰ (کنترل)، ۳، ۱۲ و ۲۴ ساعت در گیاهچه­های ۸ روزه رقم حساس به خشکی Okapi کلزا که RNA آن­ها توسط RT-PCR بررسی گردید. برای کنترل از ژن رفرنس Actin2 استفاده گردید.

Control
۳h
۱۲h 12h
۲۴h
MAPK3
Auxin responsive protein
Protein kinase 
MAPK4
Actin2
شکل- ۳-۲ پروفایل بیان ژن­های Auxin- responsive protein، Protein kinase ، MPK3و MPK4 تحت تیمار خشکی با مانیتول ۲۰۰ میلی مولار در زمان­های ۰ (کنترل)، ۳، ۱۲ و ۲۴ ساعت در گیاهچه­های ۸ روزه رقم مقاوم به خشکی Zarfam کلزا که RNA آن­ها توسط RT-PCR بررسی گردید. برای کنترل از ژن رفرنس Actin2 استفاده گردید.
نمودار-۳-۱: بیان نسبی mRNA ژن Protein kinase در گیاهچه­های ۸ روزه رقم Zarfam کلزا تحت تیمار خشکی با مانیتول ۲۰۰ میلی مولار در زمان­های ۰ (کنترل)، ۳، ۱۲ و ۲۴ ساعت: مقادیر با اکتین۲ (Actin2) مقایسه شده اند. داده­هــــا میانگـــین سه تکرار ± SE را نشان می­ دهند. اعداد با حروف لاتین متفاوت دارای اختلاف معنی­دار هستند .(P˂۰.۰۵)
نمودار-۳-۲: بیان نسبی mRNA ژن Protein kinase در گیاهچه­های ۸ روزه رقم Okapi کلزا تحت تیمارخشکی با مانیتول ۲۰۰ میلی مولار در زمان­های ۰ (کنترل)، ۳، ۱۲ و ۲۴ ساعت: مقادیر با اکتین۲ (Actin2) مقایسه شده اند. داده­هــــا میانگـــین سه تکرار ± SE را نشان می­ دهند. اعداد با حروف لاتین متفاوت دارای اختلاف معنی­دار هستند (P˂۰.۰۵).
۳-۱-۲ بررسی بیان ژن MAPK4 تحت اثر تنش خشکی در گیاه کلزا (B.napus)
در این مطالعه، در گیاهچه­های (Seedlings) کلزا رقم اکاپی (حساس به خشکی)، بیان ژن MAPK4 نسبت به کنترل (زمان صفر) به­ طور معنی­داری افزایش یافت. به­ طوری­که بیان آن با گذشت زمان افزایش یافته و ماکزیمم بیان آن ۱۲ ساعت پس از شروع تیمار بوده و کمترین بیان را بعد از کنترل در ۳ ساعت نشان داد. با این حال در رقم زرفام (مقاوم به خشکی)، بیان ژن MAPK4 نسبت به زمان کنترل کاهش معنی­داری داشته و در طی۱۲ ساعت کمترین بیان را نشان داد.
نمودار-۳-۳: بیان نسبی mRNA ژن MAPK4 در گیاهچه­های ۸ روزه رقم Zarfam کلزا تحت تیمار خشکی با مانیتول ۲۰۰ میلی مولار در زمان­های ۰ (کنترل)، ۳، ۱۲ و ۲۴ ساعت: مقادیر با اکتین۲ (Actin2) مقایسه شده اند. داده­هــــا میانگـــین سه تکرار ± SE را نشان می­ دهند. اعداد با حروف لاتین متفاوت دارای اختلاف معنی­دار هستند (P˂۰.۰۵).
نمودار-۳-۴: بیان نسبی mRNA ژن MAPK4 در گیاهچه­های ۸ روزه رقم Okapi کلزا تحت تیمار خشکی با مانیتول ۲۰۰ میلی مولار در زمان­های ۰ (کنترل)، ۳، ۱۲ و ۲۴ ساعت: مقادیر با اکتین۲ (Actin2) مقایسه شده اند. داده­هــــا میانگـــین سه تکرار ± SE را نشان می­ دهند. اعداد با حروف لاتین متفاوت دارای اختلاف معنی­دار هستند (P˂۰.۰۵).
۳-۱-۳ بررسی بیان ژن MAPK3 تحت اثر تنش خشکی در گیاه کلزا (B.napus)
در این پژوهش، در گیاهچه­های (Seedlings) کلزا رقم اکاپی (حساس به خشکی)، بیان ژنMAPK3 نسبت به کنترل (زمان صفر) به­ طور معنی­داری افزایش یافت. به­ طوری­که بیشترین میزان بیان را در ۲۴ ساعت و کمترین بیان را بعد از کنترل در ۱۲ساعت نشان داد. همچنین در رقم زرفام (مقاوم به خشکی)، بیان ژنMAPK3 نسبت به زمان کنترل افزایش معنی­داری داشته و در ۳ ساعت بیشترین بیان و در طی ۱۲ ساعت کمترین بیان را نشان داد.
نمودار-۳-۵: بیان نسبی mRNA ژن MAPK3 در گیاهچه های ۸ روزه رقم Zarfam کلزا تحت تیمار خشکی با مانیتول ۲۰۰ میلی مولار در زمان­های ۰ (کنترل)، ۳، ۱۲ و ۲۴ ساعت: مقادیر با اکتین۲ (Actin2) مقایسه شده اند. داده­هــــا میانگـــین سه تکرار ± SE را نشان می­ دهند. اعداد با حروف لاتین متفاوت دارای اختلاف معنی­دار هستند (P˂۰.۰۵).
نمودار-۳-۶: بیان نسبی mRNA ژن MAPK3 در گیاهچه­های ۸ روزه رقم Okapi کلزا تحت تیمار خشکی با مانیتول ۲۰۰ میلی مولار در زمان­های ۰ (کنترل)، ۳، ۱۲ و ۲۴ ساعت: مقادیر با اکتین۲ (Actin2) مقایسه شده اند. داده­هــــا میانگـــین سه تکرار ± SE را نشان می­ دهند. اعداد با حروف لاتین متفاوت دارای اختلاف معنی­دار هستند (P˂۰.۰۵).
۳-۱-۴ بررسی بیان ژنAuxin responsive protein تحت اثر تنش خشکی در گیاه کلزا (B.napus)
در این مطالعه، در گیاهچه­های (Seedlings) کلزا رقم اکاپی (حساس به خشکی)، بیان ژن Auxin responsive protein نسبت به کنترل (زمان صفر) به­ طور معنی­داری افزایش یافت. پس از شروع تیمار، بیان این ژن به­تدریج بالا رفته به­ طوری­که بیشترین میزان بیان را در ۲۴ ساعت نشان داد. با این حال در رقم زرفام (مقاوم به خشکی)، بیان ژن Auxin responsive protein نسبت به زمان کنترل کاهش معنی­داری داشته و پس از شروع تیمار، بیان این ژن به­تدریج کاهش یافته به­ طوری­که در ۱۲ ساعت کمترین بیان را نشان داده و در نهایت در طی ۲۴ ساعت بیان آن افزایش یافت.
نمودار-۳-۷: بیان نسبی mRNA ژن Auxin responsive protein در گیاهچه­های ۸ روزه رقم Zarfam کلزا تحت تیمار خشکی با مانیتول ۲۰۰ میلی مولار در زمان­های ۰ (کنترل)، ۳، ۱۲ و ۲۴ ساعت: مقادیر با اکتین۲ (Actin2) مقایسه شده ­اند. داده­هــــا میانگـــین سه تکرار ± SE را نشان می­ دهند. اعداد با حروف لاتین یکسان فاقد اختلاف معنی­دار هستند (P˂۰.۰۵).
نمودار-۳-۸: بیان نسبی mRNA ژن Auxin responsive protein در گیاهچه­های ۸ روزه رقم Okapi کلزا تحت تیمار خشکی با مانیتول ۲۰۰ میلی مولار در زمان­های ۰ (کنترل)، ۳، ۱۲ و ۲۴ ساعت: مقادیر با اکتین۲ (Actin2) مقایسه شده ­اند. داده­هــــا میانگـــین سه تکرار ± SE را نشان می­ دهند. اعداد با حروف لاتین یکسان فاقد اختلاف معنی­دار هستند (P˂۰.۰۵).
۳-۲ بررسی نتایج حاصل از آزمایشات فیزیولوژیکی
۳-۲-۱ بررسی اثر تنش خشکی بر میزان فعالیت آنزیم گایاکول پر­اکسیداز (GPX) درگیاه کلزا
نمودارهای (۳-۹) و (۳-۱۰) نتایج حاصل از فعالیت آنزیم GPX را در ریشه و اندام هوایی گیاهان کلزا ارقام اکاپی (حساس به خشکی) و زرفام (مقاوم به خشکی) شاهد و تیمار شده نشان می­دهد. طبق این نتایج، اعمال تنش خشکی با مانیتول ۲۰۰ میلی مولار موجب افزایش معنی­­دار این پارامتر در ریشه گیاهان کلزا رقم زرفام و موجب کاهش در ریشه گیاهان کلزا رقم اکاپی گردیده است. به­ طوری­که در رقم زرفام در طی ۲۴ ساعت بیشترین و در رقم اکاپی در طی ۲۴ ساعت کمترین فعالیت آنزیم مشاهده شده است. همچنین بر اساس این نتایج، اعمال تنش خشکی موجب افزایش معنی­­دار این پارامتر در اندام هوایی گیاهان کلزا ارقام زرفام و اکاپی گردیده است. به­ طوری­که بعد از شروع تیمار، فعالیت آنزیم به­تدریج افزایش یافته و در هر دو رقم، بیشترین میزان فعالیت آنزیم در طی ۲۴ ساعت مشاهده شد.
نمودار ۳-۹: تغییرات فعالیت آنزیم GPX در ریشه گیاه کلزا ارقام Zarfam و Okapi تحت تنش خشکی. بارها نشانگر ± SE می­باشد. اعداد با حروف لاتین متفاوت، نشان دهنده اختلاف معنی­دار در بین تیمارهای هر کدام از ارقام به­تنهایی هستند (P˂۰.۰۵).
نمودار ۳-۹: تغییرات فعالیت آنزیم GPX در اندام هوایی گیاه کلزا ارقام Zarfam و Okapi تحت تنش خشکی. بارها نشانگر ± SE می­باشد. اعداد با حروف لاتین متفاوت، نشان دهنده اختلاف معنی­دار در بین تیمارهای هر کدام از ارقام به­تنهایی هستند (P˂۰.۰۵).
۳-۲-۲ بررسی اثر تنش خشکی بر میزان فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز(APX) درگیاه کلزا
نتایج حاصل از فعالیت آنزیم APX در ریشه و اندام هوایی گیاهان شاهد و تنش یافته در نمودارهای (۳-۱۰)و (۳-۱۱) نشان داده شده است. طبق نتایج حاصله، اعمال تنش خشکی با مانیتول ۲۰۰ میلی مولار در گیاه کلزا موجب افزایش قابل توجهی در میزان فعالیت APX در ریشه و اندام هوایی ارقام زرفام و اکاپی گردیده است. به­ طوری­که در هر دو رقم زرفام و اکاپی، در طی ۱۲ ساعت پس از آغاز تیمار در ریشه و پس از ۲۴ ساعت در اندام هوایی، بیشترین میزان فعالیت آنزیم مشاهده شد.
نمودار ۳-۱۰: تغییرات فعالیت آنزیم APX در ریشه ارقام Zarfam و Okapi تحت تنش خشکی. بارها نشانگر ± SE می­باشد. اعداد با حروف لاتین متفاوت، نشان دهنده اختلاف معنی­دار در بین تیمارهای هر کدام از ارقام به­تنهایی هستند (P˂۰.۰۵).
نمودار ۳-۱۱: تغییرات فعالیت آنزیم APX در اندام هوایی ارقام Zarfam و Okapi تحت تنش خشکی. بارها نشانگر ± SE می­باشد. اعداد با حروف لاتین متفاوت، نشان دهنده اختلاف معنی­دار در بین تیمارهای هر کدام از ارقام به­تنهایی هستند .(P˂۰.۰۵)
۳-۲-۳ بررسی اثر تنش خشکی بر میزان فعالیت آنزیم کاتالاز(CAT) درگیاه کلزا
نمودارهای (۳-۱۲) و (۳-۱۳) نتایج حاصل از فعالیت آنزیم CAT را در ریشه و اندام هوایی گیاهان کلزا ارقام اکاپی (حساس به خشکی) و زرفام (مقاوم به خشکی) شاهد و تیمار شده نشان می­دهد. بر اساس نتایج بدست آمده، اعمال تنش خشکی با مانیتول ۲۰۰ میلی مولار موجب افزایش معنی­­دار این پارامتر در ریشه ارقام زرفام و اکاپی گردیده است. به­ طوری­که در هر دو رقم زرفام و اکاپی در طی ۳ ساعت بیشترین میزان فعالیت آنزیم مشاهده شده است. همچنین بر اساس این نتایج، اعمال تنش خشکی موجب افزایش معنی­­دار این پارامتر در اندام هوایی رقم زرفام گردیده، به­ طوری­که بعد از شروع تیمار، فعالیت آنزیم به­تدریج افزایش یافته و بیشترین میزان فعالیت آنزیم در طی ۳ ساعت مشاهده شد. با این حال، در اندام هوایی رقم اکاپی تغییر قابل ملاحظه­ای نسبت به کنترل مشاهده نشد.
نمودار ۳-۱۲: تغییرات فعالیت آنزیم CAT در ریشه ارقام Zarfam و Okapi تحت تنش خشکی. بارها نشانگر ± SE می­باشد. اعداد با حروف لاتین متفاوت، نشان دهنده اختلاف معنی­دار در بین تیمارهای هر کدام از ارقام به­تنهایی هستند .(P˂۰.۰۵)
نمودار ۳-۱۳: تغییرات فعالیت آنزیم CAT در اندام هوایی گیاه کلزا ارقام Zarfam و Okapi تحت تنش خشکی. بارها نشانگر ± SE می­باشد. اعداد با حروف لاتین متفاوت، نشان دهنده اختلاف معنی­دار در بین تیمارهای هر کدام از ارقام به­تنهایی هستند .(P˂۰.۰۵)
۳-۲-۴ بررسی اثر تنش خشکی بر میزان مالون­دی­آلدهید (MDA) درگیاه کلزا
نتایج حاصل از بررسی میزان MDA در نمودار­های (۳-۱۴) و (۳-۱۵) منعکس شده است. طبق نتایج بدست آمده از اندازه ­گیری MDA، اعمال تنش خشکی با مانیتول ۲۰۰ میلی مولار موجب کاهش معنی­­دار این پارامتر در ریشه گیاهان کلزا رقم زرفام و موجب افزایش در ریشه گیاهان کلزا رقم اکاپی گردیده است. به­ طوری­که در رقم زرفام در طی ۳ ساعت کمترین و در رقم اکاپی در طی ۱۲ ساعت بیشترین فعالیت آنزیم مشاهده شده است. همچنین بر اساس این نتایج، اعمال تنش خشکی موجب افزایش معنی­­دار این پارامتر در اندام هوایی رقم زرفام و موجب کاهش قابل توجهی در رقم اکاپی گردیده است. به­ طوری­که در رقم زرفام، بعد از شروع تیمار میزان MDA به­تدریج افزایش یافته و در طی ۱۲ ساعت به بیشترین مقدار خود رسید. با این وجود، کمترین میزان MDA در اندام هوایی رقم اکاپی در طی ۳ ساعت مشاهده شد.
نمودار ۳-۱۴: تغییرات میزان MDA در ریشه گیاه کلزا ارقام Zarfam و Okapi تحت تنش خشکی. بارها نشانگر ± SE می­باشد. اعداد با حروف لاتین متفاوت، نشان دهنده اختلاف معنی­دار در بین تیمارهای هر کدام از ارقام به­تنهایی هستند .(P˂۰.۰۵)

۲۹

حفظ و مراقبت از مشتری۱

۲۶۰

۱٫۳۶

۰۹/۰

۵۹

مشتری گرایی ۸

۲۶۰

۱٫۴۶

۱۱/۰

۳۰

حفظ و مراقبت از مشتری۲

۲۶۰

۱٫۳۹

۰۸/۰

۶۰

مشتری گرایی ۹

۲۶۰

۰٫۸۸

۴۰/۰

۴-۴- مدلسازی معادلات ساختاری

در این بخش با بهره گرفتن از مدلسازی معادلات ساختاری، روابط بین متغیرهای تحقیق در مدل مفهومی آزمون می شود و با بهره گرفتن از ضرایب بدست آمده، سئوالهای تحقیق پاسخ داده می شود.

۴-۴-۱- معرفی مدلسازی معادلات ساختاری و ضرایب برازش مدل

مدلسازی معادله ساختاری را می توان بعنوان روشی کمی تلقی کرد که به محقق یاری می رساند تا پژوهش خود را از مطالعات نظری و تدوین آنها گرفته تا تحلیل داده های تجربی ، در قالبی چند متغیره سامان بخشد. این روش محقق را به پیچیدگی های زندگی اجتماعی ( تاثیر گذاری مجموعه ای از متغیرها بر یکدیگر به طور یک سویه و دو سویه ، مستقیم و غیر مستقیم) و همچنین پیچیدگیهای موجود در اندازه گیری سازه های پنهان فرهنگی و اجتماعی نزدیک کرده و بنابراین تحلیل کمی از پدیده های کیفی را به لحاظ روش شناختی ، دقیق تر و به لحاظ کاربردی واقع بینانه تر سازد(قاسمی ،۴، ۱۳۸۹).

مدلسازی به پژوهشگر یاری می رساند تا الگویی نظری را که از اجزای مختلف و متنوعی تشکیل یافته ، هم بطور کلی و هم به گونه ای جزیی مورد آزمون و وارسی قرار دهد. اینکه آیا داده های گردآوری شده از یک نمونه ، کلیت الگوی نظری تدوین شده را مورد حمایت قرار می دهد یا نه و در هر صورت کدام یک از اجزای الگوی نظری مدون با توجه به داده های گرد آوری شده مورد تایید قرار می گیرند و کدام یک نیاز به تغییر و اصلاح و یا حذف دارند. به عبارت دیگر مدلسازی نه تنها در آزمون فرضیه های تک متغیره و دو متغیره محقق را یاری می رساند بلکه به طور همزمان با بهره گیری از مدلسازی می توان به آزمون فرضیه های چند متغیره ای دست زد که علاوه بر لحاظ شدن اثر متغیرها بر یکدیگر دقت اندازه گیری متغیرهای پنهان^[۵۹] نیز مورد ملاحظه قرار می گیرد(همان،۴).
در مدل ساختاری بدنبال آنیم که مشخص کنیم روابط موجود بین صفت های مکنون که بر اساس نظریه استخراج شده اند با توجه به داده های گردآوری شده از نمونه مورد تائید قرار می گیرد یا خیر؟ روابط بین متغیر ها در مدل معادلات ساختاری به دو حوزه کلی تقسیم می شود: ۱) روابط بین متغیر های پنهان با متغیرهای آشکار و ۲) روابط بین متغیر های پنهان با متغیر های پنهان. دسته اول تحت عنوان مدل اندازه گیری و دسته دوم تحت عنوان مدل ساختاری نامیده می شوند. شکل کلی مدل معادلات ساختاری به صورت زیر است که در آن:
شکل۴-۱ شکل کلی مدل معادلات ساختاری
در این مدل ۱y تا ۴y و ۱x تا ۷x متغیرهای مشاهده شده هستند و Ksi1 تا Ksi3 و Eta1 تا Eta2 متغیرهای مکنون هستند. Ksi1 تا Ksi3 متغیرهای برون‌زاو Eta1 تا Eta2 متغیرهای درون‌زا هستند.دیاگرام مسیر ارائه شده در lisrel را می توان با نماد سازی نیز نشان داد که به شکل زیر می باشد:
شکل۴-۲ نماد سازی
جدول۴-۳ تعریف نمادهای مدل

Г (گاما)

نشان‌دهنده تأثیر مستقیم متغیرهای  بر متغیرهای  ،

β (بتا)

نشان‌دهنده تأثیر متغیرهای  بر سایر متغیرهای  ،

(زتا)

بردار ۱× m برای خطاهای معادلات در رابطه ساختاری بین  و  است.

علوم کشاورزی

۸

۱۲

فنی ومهندسی

۵

۲۲

هنر

۶

۱۰

ساختمان مرکزی

۱۰۰

-

جمع

۱۵۹

۱۶۹

۳-۷) ابزارهای گردآوری داده ­ها
هر پدیده­ای از نظر کمی و کیفی ویژگی­هایی دارد که آگاهی در مورد این ویژگی­ها به ماهیت و دست‌یابی به آن‌ها وابسته است. این پدیده ­ها به عنوان متغیر در طول زمان دچار تحول و دگرگونی می­گردند. هدف از هر تحقیق اعم ازتوصیفی یا تبیینی، دست‌یابی به اطلاعات در مورد این تغییرات است. یافتن پاسخ و راه­ حل برای مسأله انتخاب شده در هر تحقیق، مستلزم دست یافتن به داده­هایی است که از طریق آن‌ها بتوان فرضیه­هایی را به عنوان پاسخ­های احتمالی و موقتی برای حل مسأله تحقیق مطرح شده ­اند را آزمون کرد(خاکی، ۱۳۸۶، ۱۴۸).

در این پژوهش از روش­های زیر برای جمع­آوری داده ­ها استفاده شده است:
بررسی و مطالعه کتب و پایان نامه­ هایی که در رابطه با متغیر­های این پژوهش نگاشته شده است.
استفاده از مقالات داخلی و خارجی که پیرامون موضوع­های مرتبط با پژوهش به رشته تحریر درآمده است.
استفاده از پرسشنامه به عنوان مهم‌ترین ابزار جمع­آوری داده ­ها.
۳-۸) ابزار سنجش تحقیق
ابزار اصلی مورد استفاده در این تحقیق، پرسشنامه است. پرسشنامه یکی از ابزارهای رایج تحقیق و روشی مستقیم برای کسب داده ­های پژوهش است. این ابزارپژوهش،روشی مؤثر برای گردآوری داده‏ها به شکل ساخت یافته و قابل مدیریت به حساب می ­آید(مقیمی، ۱۳۷۹، ۷۹)..در این تحقیق متغیر مستقل(کارکردهای مدیریت منابع انسانی) از پرسشنامه پوربرخورداری با ضریب پایایی بر حسب آلفای کرونباخ ۹۱۸/۰ استفاده خواهد شد. پرسشنامه مذکور شامل ۲۹ سئوال است و به منظور سنجش مؤلفه های “کارکردهای مدیریت منابع انسانی” طراحی شده است. پرسشنامه مذکور قبلاً در پژوهشی با عنوان"تأثیر کارکردهای مدیریت منابع انسانی بر کارآفرینی با تأکید بر رفتار شهروندی سازمانی” در سال ۱۳۸۹ مورد استفاده قرار گرفته است. چون پرسشنامه قبلاً مورد استفاده قرار گرفته، لذا روایی آن توسط صاحب نظران (استادان دانشگاه) مورد تأیید قرار گرفته است. دراین تحقیق باز برای اطمینان از روایی پرسش نامه ها از نظرات اساتید وخبرگان اتفاده نمودیم که در نهایت آنان نیز روای پرسش نامه ها را تایید کردند. برای سنجش کیفیت خدمات کارکنان از پرسشنامه استاندارد ۲۲ سؤالی کیفیت ارائه خدمات"پاراسورامن"استفاده شده که پایایی آن.۸۶/ . به دست آمده است. و برای کیفیت خدمات ارائه شده اساتید از پرسش نامه ی تهیه شده ی کبریایی که دارای۲۷سوال است که با پایایی۸۴%درصد به دست آمده است.
معیارهاو مقیاس‌های لازم برای سنجش و اندازه گیری سازه‌ها دراین پژوهش ازمطالعات پیشین اقتباس شده است. روش نمره دهی معیارهای بکار رفته با بهره گرفتن از طیف ۵ نقطه‌ای لیکرت شامل «خیلی کم»، «کم»، «متوسط »، « زیاد»، «خیلی زیاد» بوده است.
جدول شماره(۳-۵): مولفه ها وگزاره های سنجش کارکردهای مدیریت منابع انسانی