نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشان داد که بر پایه مقدار ویژه چهار عامل با مقدار ویژه بزرگتر از یک استخراج شدند که به ترتیب گزارش بیشینه واریانس مرتب شدهاند. با توجه به طبیعت هریک از عاملها، این عاملها به نام: عامل زیستمحیطی، عامل فعالیتهای آموزشی-ترویجی، عامل کانالهای ارتباطی و عامل اقتصادی نامگذاری شدند. با توجه به مقدار ویژه عاملها استخراج شده، عامل زیستمحیطی با مقدار ویژه ۹۵/۶ به تنهایی قادر است۷۷/۲۵ درصد واریانس را محاسبه و توضیح دهد و بیشترین سهم را در تبیین واریانس کل متغیرهای پذیرش نهادههای زیستی دارا میباشد و پس از آن، عامل فعالیتهای آموزشی-ترویجی با مقدار ویژه ۷۹/۴ میباشد و ۷۶/۱۷ درصد واریانس را تببین میکند. عامل کانالهای ارتباطی با مقدار ویژه ۸۶/۳ میباشد و ۳۲/۱۴ درصد واریانس را محاسبه میکند. عامل اقتصادی با مقدار ویژه ۸۹/۲ میباشد و ۷۳/۱۰ درصد واریانس را تبیین میکند. در مجموع چهار عامل استخراج شده ۵۹/۶۸ از کل واریانس پذیرش نهادههای زیستی را تبیین میکنند.
نتایج حاصل از آزمون همبستگی میان عاملهای پژوهش با ابعاد مؤثر بر پذیرش نهادههای زیستی نشان داد که بین عامل زیستمحیطی، عامل کانالهای ارتباطی و عامل مزیت اقتصادی با ادراک پاسخگویان از سودمندی نهادههای زیستی رابطه معنیداری وجود دارد و این عوامل بر ادراک گندمکاران در خصوص سودمند و مفید بودن نهادههای زیستی مؤثر بودهاند.
همچنین بین عامل مزیت اقتصادی و عامل کانالهای ارتباطی با ادراک پاسخگویان درخصوص سهولت استفاده از نهادههای زیستی رابطه معنیداری وجود دارد و عوامل اقتصادی نظیر کاهش هزینه های مربوط به تأمین نهادههای شیمیایی، افزایش عملکرد محصول گندم و کاهش هزینه های حمل و نقل بر ادراک گندمکاران در خصوص سهولت استفاده از نهادههای زیستی مؤثر بودهاند. همچنین مشورت با خانواده، فامیل و دوستان به عنوان کانالهای ارتباطی نیز میتواند بر ادراک پاسخگویان در خصوص سهولت کاربرد نهادههای زیستی مؤثر باشد.
نتایج نشان داد که بین عامل زیستمحیطی، عامل کانالهای ارتباطی و عامل مزیت اقتصادی با نگرش پاسخگویان در خصوص استفاده از نهادههای زیستی رابطه معنیداری وجود دارد. نتایج ضریب همبستگی نشان داد که بین عامل زیستمحیطی، عامل کانالهای ارتباطی و عامل مزیت اقتصادی با تمایل پاسخگویان در خصوص استفاده از نهادههای زیستی رابطه معنیداری وجود دارد. همچنین نتایج بیانگر این بود که بین عامل زیستمحیطی، عامل آموزشی- ترویجی، عامل کانالهای ارتباطی و عامل مزیت اقتصادی با رفتار پاسخگویان در خصوص استفاده از نهادههای زیستی رابطه معنیداری وجود دارد.
سوال ۷ : آیا بین ادراک از سودمندی، ادراک از سهولت کاربرد نهادههای زیستی، نگرش به کاربرد، تمایل به کاربرد با رفتار کشاورزان در خصوص پذیرش نهادههای زیستی براساس مدل TAM دیویس رابطه وجود دارد؟ نتایج حاصل از آزمون همبستگی میان متغیرهای وابسته پژوهش نشان داد که بین متغیر ادراک از سهولت کاربرد نهادههای زیستی با ادراک از سودمندی نهادههای زیستی رابطه مستقیم و مثبتی وجود دارد. همچنین بین متغیرهای ادراک از سهولت کاربرد نهادههای زیستی و ادراک از سودمندی نهادههای زیستی با نگرش کشاورزان نسبت به کاربرد نهادههای زیستی رابطه مستقیم و مثبتی وجود دارد. بین متغیرهای ادراک از سودمندی نهادههای زیستی و نگرش کشاورزان نسبت به کاربرد نهادههای زیستی با تمایل آنها در خصوص کاربرد نهادههای زیستی رابطه مستقیم و مثبتی وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که بین متغیر تمایل به کاربرد نهادههای زیستی با رفتار کشاورزان جهت کاربرد نهادههای زیستی رابطه مستقیم و مثبتی وجود دارد.
سوال ۸: ویژگیهای شخصی و زراعی و … کشاورزان گندمکار مورد مطالعه بر ادراک از سهولت و ادراک از سودمندی نهادههای زیستی براساس مدل TAM دیویس چه تأثیری دارند؟
تفکیک اثرات متغیرهای بیرونی و ادراک از سهولت کاربرد نهادههای زیستی بر ادراک از سودمندی نهادههای زیستی حاکی از آن است که در بین متغیرهای اثر گذار، ادراک از سهولت کاربرد نهادههای زیستی و ویژگیهای زیستمحیطی تأثیر مستقیم، مثبت و معنادار بر ادراک از سودمندی نهادههای زیستی دارند. متغیرهای مستقل ۴۷/۰درصد از متغیر درک از سودمندی نهادههایزیستی را در سطح معنیداری پیشبینی می‌کنند.
همچنین تفکیک اثرات متغیرهای بیرونی بر ادراک از سهولت کاربرد نهادههای زیستی حاکی از آن است که در بین متغیرهای اثرگذار، کانالهای ارتباطی و مزیت اقتصادی تأثیر مستقیم، مثبت و معنادار بر ادراک از سهولت کاربرد نهادههای زیستی دارند. متغیرهای مستقل ۰۷/۰ درصد از متغیر درک از سهولت کاربرد نهادههایزیستی را در سطح معنیداری پیشبینی می‌کنند.
سوال ۹: ادراک از سودمندی و سهولت کاربرد نهادههای زیستی چه تأثیری بر نگرش کشاورزان جهت پذیرش نهادههای زیستی براساس مدل TAM دیویس دارد؟
تفکیک اثرات متغیرهای ادراک از سودمندی و ادراک از سهولت کاربرد نهادههای زیستی بر نگرش به کاربرد نهادههای زیستی حاکی از آن است که در بین متغیرهای اثرگذار، متغیر ادراک از سودمندی تأثیر مستقیم، مثبت و معنادار بر نگرش به کاربرد دارد و متغیر ادراک از سهولت کاربرد نهادههای زیستی بر نگرش به کاربرد نهادههای زیستی تأثیر چندانی نداشته است. این دو متغیر ۱۱/۰ درصد از متغیر نگرش به کاربرد نهادههایزیستی را در سطح معنیداری پیشبینی می‌کنند.
سوال ۱۰: نگرش و ادراک کشاورزان از سودمندی نهادههای زیستی چه تأثیری بر تمایل آنها جهت پذیرش نهادههای زیستی براساس مدل TAM دیویس دارد؟
تفکیک اثرات متغیرهای ادراک از سودمندی و نگرش بر تمایل به کاربرد نهادههای زیستی حاکی از آن است که در بین متغیرهای اثرگذار، متغیر ادراک از سودمندی و نگرش تأثیر مستقیم، مثبت و معنادار بر تمایل به کاربرد نهادههای زیستی دارند. این دو متغیر ۶۰/۰ درصد از متغیر تمایل به کاربرد نهادههایزیستی را در سطح معنیداری پیشبینی می‌کند بنابراین درک کشاورزان از مفید بودن نهادههای زیستی نگرش آنها را تحت تأثیر قرار میدهد و وقتی فرد نسبت به نهادههای زیستی نگرش مثبتی داشته باشد، تمایل پیدا میکند که از این نهادهها در مزارع گندم خود استفاده کند.

سوال ۱۱: تمایل کشاورزان چه تأثیری بر رفتار آنها جهت پذیرش نهادههای زیستی براساس مدل TAM دیویس دارد؟ تفکیک اثرات متغیر تمایل بر رفتار به کاربرد نهادههای زیستی حاکی از آن است که متغیر تمایل به کاربرد نگرش تأثیر مستقیم، مثبت و معنادار بر رفتار به کاربرد نهادههای زیستی دارند. متغیر تمایل ۲۰/۰ درصد از متغیر رفتار به کاربرد نهادههایزیستی را در سطح معنیداری پیشبینی می‌کند. وقتی کشاورزان نسبت به استفاده از یک فناوری تمایل داشته باشند اقدام به استفاده از آن فناوری مینمایند.
در راستای این نتایج پیشنهادهای زیر ارائه میگردد:
درصورتی که کشاورزان اقدام به کاربرد نهادههای زیستی در مزارع خود نمایند، دولت تسهیلات لازم از جمله واگذاری ماشینآلات کشاورزی با هزینه های کمتر، اختصاص مکانی جهت انبارکردن محصول گندم، توزیع به موقع نهادههای زیستی و بازاریابی محصول کشاورزان را تأمین نماید.
با توجه به نقش عمده کلاسهای آموزشی- ترویجی بر میزان آگاهی کشاورزان میتوان با برگزاری کلاسهای آموزشی- ترویجی با حضور کارشناسان ماهر و با تجربه بر میزان دانش کشاورزان نسبت به مفید و آسان بودن کاربرد نهادههای زیستی افزود و نگرش، تمایل و رفتار آنها را تحت تأثیر قرار داد.
نظر به اهمیت اختصاص یارانه به نهادههای زیستی جهت ایجاد تمایل در کشاورزان به جایگزینی نهادههای زیستی به جای نهادههای شیمیایی، پیشنهاد میشود که سیاستهای پرداخت یارانه برای انواع نهادههای زیستی اتخاذ شود تا بتوان در ایجاد تمایل مثبت در کشاورزان جهت استفاده از این نهادهها مؤثر واقع شد.
دولت جهت سوق دادن کشاورزان نسبت به کاربرد نهادههای زیستی میتواند به کشاورزانی که محصول سالم و عاری از سم تولید میکنند پاداش بدهد( دادن وامهای کمبهره، فروش محصول گندم این کشاورزان با قیمت بیشتر، پرداخت بخشی از هزینههایی که صرف نمودند و ..).
نظر به اینکه نهادههای شیمیایی به راحتی در دسترس کشاورزان قرار میگیرند با ممانعت دولت از واردات کود و سموم شیمیایی به کشور، دولت میتواند زمینه را برای سوق دادن کشاورزان به استفاده از نهادههای زیستی فراهم نماید.
جریمه نمودن کشاورزانی که محصولاتی آلوده و آغشته به سم تولید نمودهاند.
با توجه به رابطهای که میان سن و سطح تحصیلات با نگرش، تمایل و رفتار کشاورزان وجود دارد، باید زمینهی حضور بیشتر کشاورزان جوان را در عرصه کشاورزی فراهم نمود و با برگزاری کلاسهایی مختص جوانان روستایی جهت تشویق و تغییر ذهنیت آنان به سمت کاربرد نهادههای زیستی اقدام نمود .
یافتهها بیانگر آن است که نگرش، تمایل و رفتار کشاورزان تحت تأثیر کانالهای ارتباطی و منابع اطلاعاتی متفاوتی است و با توجه به اینکه کشاورزان به نظرات اعضای خانواده، دوستان، رهبران محلی و کشاورزان نمونه و پیشرو اهمیت بیشتری میدهند، میتوان از این افراد جهت تشویق کشاورزان جهت کاربرد نهادههای زیستی استفاده نمود.
با توجه به اینکه اکثر کشاورزان منطقه مورد نظر را کشاورزان خردهپا تشکیل میدهند باید بیشتر مورد توجه برنامههای ترویجی قرار بگیرند. زیرا این کشاورزان نسبت به کاربرد نهادههای زیستی که اثرات بلند مدت داشته باشند نگرش مساعدی ندارند، لذا باید نگرش این کشاورزان را جهت کاربرد نهادههای زیستی تحت تأثیر قرار داد.
ساخت مستندهایی در خصوص تأثیر نهادههای زیستی بر سالم بودن محصولات و انتشار آن از طریق رسانه های جمعی نظیر تلویزیون میتوان نگرش، تمایل و رفتار کشاورزان را تحت تأثیر قرار دهد.
ایجاد مزارع نمایشی در روستاها توسط کارشناسان جهادکشاورزی به منظور آشنایی کشاورزان با محصول ارگانیک میتواند نگرش کشاورزان را نسبت به کاربرد نهادههای زیستی در اراضی گندم ارتقاء دهد.
پیشنهاد برای پژوهشهای آینده
پیامدهای استفاده از نهادههای زیستی مورد ارزیابی قرار گیرد
نقش ترویج و آموزش کشاورزی در پذیرش نهادههای زیستی توسط کشاورزان بررسی شود.
شناسایی عوامل مؤثر بر نگرش، تمایل و رفتار کشاورزان در خصوص نهادههای زیستی برای سایر محصولات
ارزیابی تأثیر نهادههای شیمیایی بر سلامت مصرفکنندگان محصولات کشاورزی .
منابع
آمارنامه جهاد کشاورزی استان لرستان. ۱۳۹۲.
الهی، ش.، عبدی، ب. و دانایی فرد، ح. ۱۳۸۹. پذیرش دولت الکترونیک در ایران: تبیین نقش متغیرهای فردی، سازمانی و اجتماعی مطرح در پذیرش فناوری. چشمانداز مدیریت دولتی، شماره ۱، صص۶۷-۴۱.
احمدی ده قطب الدینی، م. ۱۳۸۹. روابط ساختاری بین سازه های مدل پذیرش فناوری دیویس .فصلنامه اندیشه های تازه در علوم تربیتی .سال پنجم ، شماره ی دوم ، صص ۱۴۲-۱۲۹.
احمدی، ق.، محمدخانی، م. و مشکانی، م. ۱۳۸۹. تاثیر تجربه کار با رایانه و تناسب تکلیف-فناوری بر پذیرش فناوری رایانه: چشم اندازهای جدید روانشناسی اجتماعی . فصلنامه روانشناسی تربیتی، شماره ۱۶، سال ۶، صص ۱۲۶ – ۱۰۴ .
اسحاقی، ر. ۱۳۸۹.  اهمیت و جایگاه ترویج و آموزش کشاورزی در استفاده بهینه از کودهای شیمیایی توسط روستاییان درجهت کشاورزی پایدار.  اولین کنگره چالشهای کود در ایران، ۱۲ -۱۰ اسفند ۱۳۸۹ تهران، انتشارات مؤسسه تحقیقات خاک و آب.
اسدی رحمانی، ه. ۱۳۸۹ .کودهای زیستی در ایران: فرصت ها و چالش ها نوشته در اولین کنگره چالش های کود در ایران، ۱۲ -۱۰ اسفند ۱۳۸۹ تهران، انتشارات مؤسسه تحقیقات خاک و آب.
اسدی، ع. و نادری مهدیی،ک. ۱۳۹۰. کشاورزی پایدار. تهران:انتشارات دانشگاه پیام نور، گروه اقتصاد کشاورزی.
افشاری، ز. ۱۳۸۷. شناسایی عوامل مؤثر بر نگرشها و رفتارهای پایداری در بین پنبهکاران استان اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان.
اکبری، ف.، پوری، ک.، کامکار، ب. و عالی مقام، م. ۱۳۹۰. تأثیر بقایای گندم، یونجه، ذرت، سویا و پنبه بر محتوای پتاسیم خاک و جذب آن در گندم(Triticum aestivum L.) . نشریه بوم شناسی کشاورزی جلد ۳، شماره۲، ص. ۱۷۱-۱۶۳.
آمارنامه کشاورزی محصولات زراعی ۱۳۹۰-۱۳۸۹. ۱۳۹۲. تهران : وزارت جهادکشاورزی، معاونت برنامه ریزی و اقتصادی، مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات .
ایرانیپور، ش.، صالحی، م.، اکبری، ر. و باقر زاده، ف. ۱۳۸۶. کود سبز چیست ؟. فصلنامه نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، سال چهارم ، شماره ۱۵، صص ۲۷-۱۳.
براتی، م.، وردیپور، ح.، معینی، ب.، فرهادی نسب، ع. و محجوب، ح.۱۳۹۰. اثربخشی آموزش مبتنی بر تئوری رفتار برنامه ریزی شده در پیشگیری از سوء مصرف MDMA ( اکستازی) در دانشجویان. مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دوره ۲۳، شماره ۳. صص۲۹-۲۰.
بلوکآذری، ن. ۱۳۸۹. اثرات مصرف کودهای شیمیایی در منابع آبی دشت فومنات در استان گیلان. اولین کنگره چالشهای کود در ایران . ۱۲ -۱۰ اسفند ۱۳۸۹ تهران، انتشارات مؤسسه تحقیقات خاک و آب.
بهجت، ا.، طرازکار، م. و نجاتی، ع. ۱۳۸۶. بررسی اثر کلاسهای ترویجی بر مصرف بهینه کود ازته در زراعت گندم دیم مطالعه موردی: استان کرمانشاه. ششمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، ۳ آبان ماه ۱۳۸۶، مشهد - انجمن اقتصاد کشاورزی ایران, دانشگاه فردوسی مشهد.
بیگدلی، ا. و صدیقی، ح. ۱۳۸۹. بررسی رفتار پذیرش روش های کشاورزی پایدار توسط مددکاران ترویجی استان قزوین. مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره ۲-۴۱، شماره ۳، صص ۴۱۲-۴۰۵.
پاپ زن، ع. و شیری، ن. ۱۳۹۱. بررسی موانع و مشکلات توسعه کشاورزی. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال یکم، شماره۱، پیاپی ۱، صص ۱۲۶-۱۱۳.
پورقاسم، ف. و علیبیگی، ا. ۱۳۹۲. تحلیل تمایل کشاورزان شهرستان کرمانشاه به جایگزینی کودهای آلی به جای کودهای شیمیایی. مجله پژوهشهای ترویج و آموزش کشاورزی، سال ششم، شماره ۳. صص ۴۷-۳۳.
پیرستهانوشه، ه.، امام، ی. و جمالی رامین، ف. ۱۳۸۹. مقایسه اثر کودهای زیستی با کودهای شیمیایی بر رشد، عملکرد و درصد روغن آفتابگردان در سطوح مختلف تنش خشکی (Helianthus annuss L. ). نشریه بوم شناسی کشاورزی، جلد۲، شماره۳، صص ۵۰۱-۴۹۲.
تاجریمقدم، م.، پزشکیراد، غ. و شعبانعلی فمی، ح. ۱۳۹۱. بررسی نگرش کارشناسان ترویج کشاورزی استان خراسان رضوی نسبت به استفاده از تلفن همراه در فعالیتهای ترویجی. مجله پژوهشهاى ترویج و آموزش کشاورزى، سال پنجم، شماره۴، پیاپى ۲۰. صص ۶۸-.۵۹
تهامی زرندی، م.، رضوانیمقدم، پ. و جهان، م. ۱۳۸۹. مقایسه تاثیرکودهای آلی و شیمیایی بر عملکرد و درصد اسانس(Ocimum basilicum L. ) گیاه دارویی ریحان. نشریه بوم شناسی کشاورزی، جلد ۲، شماره ۲، صص ۸۲-۷۰.
جاودان، ا.، مهرابی بشرآبادی، ح .و پاکروان، م. ۱۳۸۹. بررسی مصرف کودهای شیمیایی و پیش بینی روند آینده آن در ایران. اولین کنگره چالشهای کود در ایران. ۱۲-۱۰ اسفند ۱۳۸۹ تهران. انتشارات مؤسسه تحقیقات خاک و آب.
جباری، ح.، مقدمخمسه، ع. و سیفزاده، س. ۱۳۸۶. کشاورزی ارگانیک از دیدگاه زیستمحیطی . انسان ومحیط زیست، دوره جدید، شماره ۳، صص ۴۵-۳۸.
جعفری، ا.، محلوجی، م.، صلحی، م. و دوازدهامامی، س. ۱۳۸۶ . آشنایی با اصول کشاورزی ارگانیک. فصلنامه علمی کشاورزی پایدار . شماره ۳. صص ۱۹– ۱۳.
جعفریمقدم، م.، م رضاپور، م.، آروین، پ. و خندان، ت.۱۳۸۹. مقایسه اثرات کودهای دامی و شیمیایی بر عملکرد و اجزاء عملکرد گندم. پنجمین همایش ملی ایدههای نو در کشاورزی، داﻧﺸﻜﺪه ﻛﺸﺎورزی. ۲۸-۲۷ ﺑﻬﻤﻦﻣﺎه دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان( اصفهان)، دانشکده کشاورزی.
جهان، م.، امیری، م.، شباهنگ، ج. و تهامی، م.۱۳۹۲. اﺛﺮ ﻛﺎرﺑﺮد ﻫﻤﺰﻣﺎن اﻧﻮاع ﻛﻮدﻫﺎی آﻟﻲ و ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ ﺑﺮ ﺑﺮﺧﻲ وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎی ﻛﻤﻲ و ﻛﻴﻔﻲ ﮔﻴﺎه داروﻳﻲ ﻛﺪو ﭘﻮﺳﺖ ﻛﺎﻏﺬی (.Cucurbita pepo L). ﻧﺸﺮﻳﻪپژوهشهای زراﻋﻲ اﻳﺮان، جلد ۱۱، شماره ۱، صص ۸۳-۷۳ .