حالتی از رضایت جسمانی است که موجب قدرت و انعطاف پذیری کامل مفصل، بهبود کارایی قلبی-تنفسی، ترکیب بدنی متناسب و وزن مطلوب می شود(۶). منظور از آمادگی جسمانی در پژوهش حاضر میزان آمادگی جسمانی آزمودنی ها است که با انجام تست های دازنشست، انعطاف پذیری،کشش بارفیکس و دوی ۵۴۰ متر سنجیده شد تا میزان آمادگی بدنی آزمودنی ها مشخص شود.
آمادگی دستگاه قلبی-تنفسی:
عبارتست از: توانایی دستگاه گردش خون و تنفس برای هماهنگی با فعالیت مورد نظر و توانایی برگشت سریع به حالت اولیه پس از انجام کار. آمادگی مناسب دستگاه قلبی- تنفسی، منتج از توانایی قلبی قوی به همراه عروق خونی مناسب و عملکرد به موقع شش ها می باشد. بهترین نمونه^ء افرادی که دارای آمادگی کامل این دستگاه هستند، دونده های ماراتن هستند. لازم به ذکر است که برای شرکت در هر فعالیت ورزشی به سطحی از استقامت دستگاه گردش خون و تنفس نیاز است(۳۱). در تحقیق حاضر آمادگی قلبی- تنفسی از طریق آزمون ۵۴۰ متر اندازه گیری می شود.

استقامت عضلانی:
به آمادگی عضله یا گروهی از عضلات؛ در تکرار حرکات یکسان، مقاومت در برابر فشار یکنواخت و حفظ درجه ای از انقباض در مدت زمان مشخص اطلاق می شود. به عبارت دیگر قابلیت عضلات در انجام فعالیت های نسبتاٌ شدید و دراز مدت را استقامت عضلانی گویند (۳۱). در تحقیق حاضر استقامت عضلانی ناحیه شکم از طریق آزمون درازنشست در یک دقیقه اندازه گیری می شود.
انعطاف پذیری:
عبارت است از قابلیت کشیده شدن عضلات (طول تار عضلانی) به منظور تامین وسعت دامنه حرکتی بیشتر برای مفاصل مربوطه می باشد. حرکات کششی که برای عضلات داده می شود می تواند در بهبود انعطاف پذیری بدن موثر باشند. البته سن و جنس هم در آن بی تاثیر نیستند(۳۱).
قدرت:
واژه قدرت مترادف نیرو، زور، توان و… است ولی از نظر فیزیولوژیکی و مفاهیم علمی عبارت است از آمادگی عضلانی برای وارد کردن حداکثر فشار به یک مقاومت یا مانع ثابت و یا متحرک فقط برای یک مرتبه (۱۹). این عامل برای تمامی ورزشکاران حایز اهمیت فوق العاده ای است و برای آمادگی بدنی و کارایی لازم در هر رشته ورزشی، زیر بنای عوامل بشمار می رود.
تعادل:
توانایی حفظ و پایداری بدن در فضا را تعادل می گویند.
انواع تعادل:
تعادل ایستا: به توانایی حفظ و پایداری در حالت ثابت تعادل ایستا گویند.
تعادل پویا: به توانایی حفظ و پایداری در حالت حرکت تعادل پویا گویند(۳۱).
که در این در این تحقیق از آزمون لک لک (تعادل ایستا) در پایه چهارم مورد برسی قرار گرفت.
BMI^[8]
به شاخص توده بدنی گفته می شود که پس از اندازه گیری قد و وزن، توسط آزمونگر و از تقسیم وزن(kg) بر مجذور قد (m) محاسبه شد.
ترکیب بدن
ترکیب بدن به مقادیر نسبی و مطلق اجزای بدن اشاره می کند. با روش های رایج امروزی می توان ترکیب بدن را در سطوح اتمی، شیمیایی، سلولی و بافتی ارزیابی کرد (۴۳). اصطلاح (ترکیب بدن) بطور کلی به اندازه موضعی یا کلی بافت چربی و توده بدون چربی (FFM) یا عضله، آب و استخوان اطلاق می شود. منظور از ترکیب بدن در پژوهش حاضر میزان درصد چربی بدن و درصد توده بدون چربی می باشد که از با بهره گرفتن از کالیپر و اندازه گیری دو نقطه از بدن ( سه سربازو و ساق پا ) مشخص شد.
فصل دوم
۲-۱مقدمه
در هر پژوهشی، ارائه زمینه هایی که به موضوع کمک کند، اجتناب ناپذیر است. بنا براین سوابق پژوهشی، که در فصل پیش به آنها اشاره شد، به نحوی از بحث استنتاج و انشاء شده اند. در تنظیم مطالب این فصل، سعی شده است آمادگی جسمانی، ترکیب بدن و ارتباط آنها در دختران دانش آموز ۱۰ تا ۱۳ ساله ارائه شود و سپس پژوهش های داخلی و خارجی مرتبط با عوامل مذکور را مورد بررسی قرار داده و در نهایت به نتیجه گیری می پردازد.
۲-۲ بخش اول: مبانی نظری پژوهش
سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال ۱۹۹۴ “آمادگی” را چنین تعریف کرده است:
” آمادگی، قابلیت عملکرد رضایت بخش کار عضلانی است(۱۵).
آمادگی جسمانی عبارت است از توانایی انجام کارهای روزانه با قدرت و چابکی بدون احساس خستگی مفرط و داشتن انرژی ذخیره کافی برای پرداختن به کارهای تفریحی در اوقات فراغت و رویارویی با اتفاقات غیر منتظره (۹).هر حرکت جسمانی به وسیله عضلات اسکلتی ایجاد شده و منجر به هزینه انرژی در بدن شود فعالیت بدنی می نامند.آمادگی جسمانی از عناصر متعددی به وجود می آید و این عناصر در سطوح مختلفی قابل طبقه بندی هستند. بعضی از این عناصر با تندرستی و بعضی با اجرای مهارت های حرکتی در ارتباط اند(۲۱).بنابراین می توان آمادگی جسمانی را به دو بخش آمادگی جسمانی مرتبط با سلامتی و آمادگی جسمانی مرتبط با مهارت(اجرا یا عملکرد) تقسیم کرد (۷۸).
وقتی سخن از آمادگی جسمانی به میان می آید مقصود از آن داشتن چنان قلب ، عروق خونی و ریه ها و عضلاتی است که بتوانند وظایف خود را به خوبی انجام دهند و با شور و نشاط تمام در فعالیت ها و تفریحات سالمی شرکت کنند که افراد عادی و غیر فعال از انجام آنها ناتوانند.
عوامل متعددی در آمادگی جسمانی مؤثر است اما چهار عامل بیش از عوامل دیگر در این میان ایفای نقش می کنند این عوامل عبارتند از (قدرت عضلانی، استقامت عضلانی، انعطاف عضلانی و استقامت قلبی ریوی)
قدرت عضلانی
همانطور که می دانید حدود ۴۰ درصد وزن بدن را عضلات تشکیل می دهند این عضلات در خود تولید انرژی می کنند که این نیرو قدرت عضلانی نامیده می شود که البته قابل اندازه گیری نیز هست. مهمترین عامل شناخته شده در آمادگی جسمانی استعداد و توانایی عضلات در وارد کردن نیرو یا مقاومت در برابر آن است.
تمرینات قدرتی از عواملی است که سبب حجیم شدن تارهای عضلانی می شود و توانایی فرد را در کاربرد نیروی تولید شده افزایش می دهد. قدرت عضلانی اهمیت بسیاری در ورزشهای مختلف و البته فعالیت های روزانه دارد بسیاری از مردان و حتی زنان از عضلات بازو و سرشانه ضعیفی برخوردار هستند که باعث ضعف در فعالیت های ورزشی و روزانه و ایجاد درد و بیماری در سنین بالا می شود.
استقامت عضلانی
عضلات در خود انرژی ذخیره می کنند. این عمل به ماهیچه ها امکان می دهد که مدت زیادی به فعالیت خود ادامه دهند. این عمل عضلات را استقامت عضلانی گویند. استقامت عضلانی عبارت است از ظرفیت یک عضله یا گروهی از عضلات برای انقباض مداوم.
معمولاً استقامت عضله را با قدرت عضلانی اشتباه می گیرند ولی باید توجه کرد که معمولاً استقامت عضلانی عبارت است از توانایی در کاربرد قدرت و نگهداری این توانایی برای مدت نسبتاً طولانی. برای مثال در فعالیت هایی چون: برف پارو کردن، چمن زدن، نظافت و یا حرکات ورزشی چون دراز و نشست، بالا کشیدن بدن در حالت کشش بارفیکس و . . . استقامت عضلانی نقش اساسی دارد که می شود با تمرینات منظم ورزشی آن را افزایش داد.
انعطاف پذیری
توانایی در کاربرد عضلات در وسیعترین دامنه حرکت آنها به دور مفصلها را انعطاف پذیری گویند. این عامل در آمادگی جسمانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
با تمرینات ورزشی میزان توانایی مفاصل بدن در خم شدن و چرخیدن بیشتر می شود و در نتیجه کارایی عضلات بهبود می یابد اگر مفاصل از انعطاف کمی برخوردار باشند محدودیت حرکتی برای بدن ایجاد می شود.
انعطاف پذیری در فعالیت های روزانه چون باغبانی، خانه داری، فعالیت های ورزشی که احتیاج به نرمی و انعطاف پذیری دارند مؤثر است. که البته این نقش در فعالیت های ورزشی چون ژیمناستیک ، دو میدانی و . . . پر رنگ تر می شود.
استقامت قلبی و ریوی
بسیاری از دانشمندان و صاحب نظران ورزشی عقیده دارند که عامل استقامت قلبی ریوی در آمادگی جسمانی بیش از عوامل دیگر اهمیت دارد و بعضی دیگر دقیقاً بر عکس این نظریه مهر تأیید زدند. اما تجربه نشان داده است که استقامت قلبی ریوی از عوامل اساسی آمادگی جسمانی است و با تمرینات استقامتی شدید و سنگین می توان آن را ارتقاء بخشید(۶۲).
۲-۳ روش های اندازه گیری ترکیب بدن:
ارزیابی ترکیب بدن اطلاعات مفیدی را برای مربی و ورزشکار، فراتر از اندازه گیری قد و وزن فراهم می کند. مربی و ورزشکار با دسترسی به این اطلاعات متوجه می شوند که ترکیب بدن ورزشکار در حد مطلوبی است و آنها نباید اقدام به کاهش وزن کنند.
۲-۳-۱روشهای آزمایشگاهی ارزیابی ترکیب بدن:
روش های آزمایشگاهی شامل وزن کشی زیر آب (۴۳)، چگالی سنجی ، پرتو نگاری تصور سازی ارتعاش مغناطیسی، آب سنجی، اندازه گیری جذب فَوتون، هدایت الکتریکی کل بدن، اندازه گیری جذب اشعه-x انرژی دوگانه و مقاومت بیو الکتریکی (۳۵) و… می باشد. این روش ها ترکیب واقعی بدن، چربی نسبی بدن، توده چربی بدن و توده بدون چربی بدن را بر آورد می کنند. دقت این روش ها نسبتاٌ بالا است؛ اما اجرای برخی از آنها نیاز به وسایل پیچیده و هزینه زیاد دارد که تشریح جزئیات این روش ها، مورد نظر در این بحث نمی باشد.
در مقابل، روش های میدانی و ساده تری مانند برآورد درصد چربی با اندازه گیری چربی زیر پوست وجود دارد که بطور وسیعی توسط متخصصین مورد استفاده قرار می گیرد که به توضیح آن می پردازیم.
۲-۳-۲ روش های میدانی ارزیابی ترکیب بدن:
روش چین پوستی (چربی زیر پوست)
اندازه گیری ضخامت چربی زیر پوستی با روش های تعیین ترکیب بدنی وسیعی استفاده می شود. دلیل استفاده از این روش برای اندازه گیری چربی بدن، توزیع تقریباً ۵۰% کل چربی بدن در زیر پوست است. در این روش، دو لایه پوست و بافت های چربی زیر آن را با بهره گرفتن از دستگاهی موسوم به کالیپر اندازه گیری کرده و با بهره گرفتن از معادلات مختلف درصد چربی بدن تخمین زده می شود. به دلیل آنکه درصد چربی بدن و نحوه توزیع آن به ویژگی های جنسی ارتباط دارد، برای اندازه گیری چگالی بدن با بهره گرفتن از چربی زیر پوست معادلات جداگانه ای برای مردان و زنان وجود دارد (۵۷-۳۱). به عنوان مثال، معادلات خطی اسلان و ویر، معادله لگاریتمی دورتین و موزلی، معادلات جکسون و پولاک، معادله بروزک برای محاسبه چربی بدن بوده و برای جوامع مختلف ابداع شده اند (۱۶). این معادلات بر اساس مقدار چگالی ۰/۹ گرم بر سی سی برای بافت چربی و ۱/۱ گرم بر سی سی برای بافت بدون چربی می باشد. با توجه به تحقیقات انجام شده چگالی وزن بدون چربی مردان و زنان ۱۵ تا ۱۷ سل به ترتیب ۰۹۶/۱ و ۰۹۴/۱ گرم بر سی سی بدست آمده است (۳۵). شناخت خطا ی درونی در تخمین درصد های چربی بدن از طریق اندازه گیری های چین زیر پوستی مهم است. استفاده معادله های عمومی درصد چربی بدن خطای استاندارد به ترتیب در مردان و زنان ۶/۳-⁺ و ۹/۳ -⁺ می باشد.
استفاده از جمع زیر پوستی می توانند مانند یک راهنما برای دسترسی به هدف کاهش کل چربی توصیه شود که مستقل از درصد چربی بدن می باشد (۳۵).
در این روش اندازه گیری و ارزیابی لایه های زیر پوستی به عنوان معیار چربی کل بدن محسوب می شود و مستقیماً چربی بین عضله ای یا احشایی را تخمین نمی زنند. همچنین ارزیابی لایه های پوستی برآورد خوبی از تغییر در تجمع بافت چربی زیر پوستی ارائه می دهد؛ اما همیشه تغییرات در نواحی چربی داخلی را نشان نمی دهد. بعلاوه پیش بینی درصد چربی از طریق چین زیر پوستی نشان می دهد که نسبت چربی داخلی به چربی زیر پوست در بین افراد ثابت است؛ در حالیکه در افراد چاق که کاهش وزن اساسی و سریعی دارند ممکن است کاهش نامتناسبی در چربی داخلی نسبت به چربی زیر پوستی وجود داشته باشد.ویلمور^[۹]و همکارانش (۱۹۹۴) در نتیجه مطالعات خود اعلام کردند که چین زیر پوستی می تواند درصد چربی بدن را با خطای استاندارد ۳ تا ۴ درصد پیش بینی کند در حالیکه BMI درصد چربی بدن را با خطای استاندارد ۴ تا ۵ درصد پیش بینی می کند (۵۶).