متغیرهای زبانی و اعداد فازی مثلثی مربوط به آن ها
جدول ۴-۲

ارزش متغیرهای زبانی که یک کارشناس برای مقایسه زوجی بین هر دو فاکتور استفاده می کند اعداد فازی مثلثی هستند. فرض می کنیم نشان دهنده امتیاز فازی باشد که ارزیاب k-ام درباره درجه تأثیر فاکتور i بر فاکتور j در نظر می گیرد. سپس میانگین فازی ماتریس Ã را محاسبه می کنیم، که در آن هر درایه از طریق میانگین نظر همه کارشناسان که به صورت اعداد فازی هستند محاسبه می شود.

سپس ماتریس فازی Ã را دیفازی می کنیم، به این معنی که اعداد فازی آن را از طریق فرمول BNP که به آن اشاره شد به اعداد قطعی تبدیل می کنیم. در ادامه به همان ترتیب که در گام های تکنیک DEMATEL گفتیم، ماتریس های D و T را پیدا کرده و در نهایت دیاگرام شدت تأثیرگذاری و تأثیرپذیری فاکتورها را رسم می کنیم.(جیمز لیو، ۲۰۰۸)
شکل ۷-۲؛ فلوچارت مدل DEMATEL
نشان دادن روابط موجود در مدل برای انتخاب ۳PRLP
خیر
مرور ادبیات
نظر کارشناس
ثبت متنی روابط بین معیارها
محاسبه مجموع شدت تأثیرگذاری ها و تأثیرپذیری ها (به طور مستقیم و غیرمستقیم)
تشکیل دیاگراف
بله
محاسبه تأثیرپذیری های کلی (مستقیم و غیرمستقیم)
محاسبه ماتریس روابط
محاسبه ماتریس نرمال شده روابط مستقیم ابتدایی
تشکیل ماتریس روابط
پیدا کردن ماتریس میانگین
محاسبه تأثیرگذاری های کلی (مستقیم و غیرمستقیم)
آیا ناسازگاری تصویری وجود دارد؟
لیست معیارها در رابطه با تعیین انتخاب ۳PRLP

۲٫۶٫ تکنیک VIKOR

روش VIKOR یک ابزار مهم و موثر در تصمیم گیری به منظور بهینه سازی چند معیاره سیستم های پیچیده است (Opricovic,1998). این روش برای اولین بار در سال ۱۹۹۸ توسط اپریکویک و تژنگ ارائه گردید و در سالهای ۲۰۰۲،۲۰۰۳،۲۰۰۴ و۲۰۰۷ این روش توسط همین محققین توسعه داده شد. برای مثال اخیرا برای مسائلی با معیار های متضاد و نامتناسب ( از منظر واحد های سنجش متفاوت) توسط آپروکویچ توسعه داده شده است. (Opricovic & Tzeng,2004).
VIKOR مخفف یک واژه صربستانی به معنای بهینه سازی چند معیاره و راه حل سازشی و توافقی است (Opricovic & Tzeng, 2004). در این تعریف منظور از راه حل سازشی یک راه حل شدنی است که نزدیکترین به گزینه ایده آل است. روش VIKOR برای بهینه سازی چند معیاره سیستم های پیچیده توسعه پیدا کرده است (Opricovic & Tzeng,2004). این روش مبتنی بر برنامه ریزی توافقی مسائل تصمیم گیری چند معیاره بوده و مسائلی با معیار های نامتناسب و نا سازگار را مورد ارزیابی قرار می دهد. این روش در شرایطی که فرد تصمیم گیرنده قادر به شناسایی و بیان برتری های یک مساله در زمان شروع و طراحی آن نیست، می تواند به عنوان ابزاری موثر برای تصمیم گیری مطرح شود. همچنین منظور از سازشی بودن در تعریف عنوان این روش، توافق ایجاد شده از طریق امتیازهای مشترک است.
در این روش یک لیست رتبه بندی بر اساس اندازه آنها تا نقطه ایده آل انجام میگیرد. همان طور که ذکر شد این روش برای بهینه سازی سیستم های پیچیده توسعه داده شده است. منظور از جواب توافقی در این روش جوابی قابل قبول است که کمترین فاصله را تا نقطه ایده آل دارد. گزینه توافقی زمانی مطرح می گردد که در شرایط مساله از میان گرینه های موجود نتوان گزینه ای را یافت که بطور همزمان تمام معیار های مورد توجه را ارضا نماید (Buyukokan & Ruan, 2008). در این روش جواب سازشی نزدیک ترین جواب موجه به جواب ایده آل می باشد و کلمه سازش به یک توافق متقابل اطلاق می گردد. این روش، روشی بسیار قابل قبول از نظر تصمیم گیرندگان خواهد بود.(Opricovic &Tzeng, 2007). با توجه به این ویژگی ها این روش اخیرا برای حل مسائلی با معیار های متضاد و نا متناسب ( با واحد های سنجش متفاوت) مورد استفاده قرار می گیرد (Opricovic & Tzeng,2007).

۲٫۶٫۱ مراحل روش VIKOR

اگر در یک مساله تصمیم گیری چند معیاره، n معیار و m گزینه وجود داشته باشد، به منظور انتخاب بهترین گزینه با بهره گرفتن از روش VIKOR مراحل به شرح زیر می باشد(عطائی، میکائیل،۱۳۸۶):

۲٫۶٫۱٫۱ گام اول: تشکیل ماتریس تصمیم

با توجه به تعدا معیارها، تعداد گزینه ها و ارزیابی همه گزینه ها برای معیار های مختلف، ماتریس تصمیم به صورت زیر تشکیل می شود:

در این ماتریس عملکرد گزینه i (i=1,2,…,m) در رابطه با معیار j (j=1,2,…,n) می باشد.
۲٫۶٫۱٫۲ بی مقیاس کردن ماتریس تصمیم
در این مرحله سعی می شود تا معیارها با ابعاد مختلف به معیارهایی بی بعد تبدیل شوند و ماتریس F به صورت زیر تعریف می گردد:
در این ماتریس :
۲۸-۲

۲٫۶٫۱٫۳ تعیین بردار وزن معیارها
در این مرحله با توجه به ضریب اهمیت معیارهای مختلف در تصمیم گیری، برداری به صورت زیر تعریف می شود:
W=[w₁,w₂,…,w_n]
۲٫۶٫۱٫۴ تعیین بهترین و بدترین مقدار از میان مقادیر موجود برای هر معیار
در این مرحله بهترین مقدارها و بدترین مقدارها تعیین می گردد و تعیین و برای تمام معیارها صورت می پذیرد. برای مثال اگر i امین معیار نشان دهنده یک معیار مثبت باشد، خواهیم داشت:
۲۹-۲ =min_i f_ij =max_i f_ij ,
در مورد معیارهای منفی بهترین و بدترین مقدار به صورت زیر مشخص می گردد:
۳۰-۲ , =Min_i
۲٫۶٫۱٫۵ تعیین مقدار سودمندی (S) و مقدار تاسف ®
در این مرحله فاصله های S_i و R_i با بهره گرفتن از روابط ۲۹-۲ و ۳۰-۲ محاسبه می گردد: