موانع رفتاری
منظور از بعد یا شاخه محتوا، رفتار انسان و روابط انسانی سازمان است که با شکلهای ارتباطی (غیر رسمی) والگوهای خاصی به هم پیوستهاند ومحتوای اصلی سازمان را تشکیل میدهند. در واقع شاخه محتوا، عوامل زنده سازمان را در بر میگیرد و فرهنگ سازمانی نا مطلوب ، توجه نکردن به جایگاه و اهلیت نقش گروه، سبک مدیریت نامناسب، نظام انگیزش نا کارامد، فقدان مشارکت واحد های کاری ، فقدان جو مشارکت، نبود اثر بخشی دوره های آموزشی ، بی توجهی به گروه های غیر رسمی، ویژگیهای شخصیتی نامطلوب افراد، ناعادلانه بودن نظام پاداش وتشویق ، تفویض نکردن اختیار متناسب با مسئولیت، دسترسی نداشتن به اطلاعات مرتبط با شغل، فقدان نظام ارزشیابی عملکرد مناسب و نبود تیمهای کاری در سازمان، از جمله مهمترین موانع رفتاری توانمندسازی کارکنان محسوب می شود.(همان)
پیتر بلاک در کتاب معروف خود به نام توانمندسازی مدیریتی می گوید، توانمندسازی کاری است بسیار دشوار که بسیاری از مدیران و کارکنان از پذیرش آن ناخرسند هستند و این امر بیشتر به نگرشهای شخصیتی مدیران باز میگردد. به نظر وی فقدان امنیت شغلی، نگرش منفی مدیران در مورد زیر دستان ونیاز به کنترل شدید، از جمله عمدهترین موانع توانمندسازی هستند که مدیران ایجاد میکنند. در یک مطالعه بین افراد مدیری که به آنان پیشنهاد شده بود تا تمام مسئولیتهای کاری حوزه خویش را به عهده بگیرند، حدود ۲۰درصد از آنان این مسئولیت را پذیرفته و از آن استفاده کردند. حدود ۵۰ درصد نیز با احتیاط و صداقت پیشنهاد را آزمودند و پس از ۶ ماه شروع بکار کردند و حدود ۳۰ درصد به طور کلی از برعهده گرفتن مسئولیت خویش خودداری نمودند.
موانع محیطی
منظور از بعد یا شاخه زمینه (عوامل محیطی) ، تمام شرایط و عوامل محیطی و برون سازمانی است که محیط، روشها ونظامهای اصلی سازمان را تشکیل میدهند. شاخه زمینه، مهمترین شاخهای است که بقا و رشد سازمان به آن وابسته است.
تغییرات فناورانه، رقبا، فضای درونی سازمان و محیط خانوادگی کارکنان از جمله عوامل محیطی محسوب میشوند. پویا نبودن محیط، ثبات وایستایی و نبود رابطه موثر بین محیط و سازمان از جمله مهمترین موانع محیطی هستند.
ابعاد توانمند سازی
اسپریتزر(۱۹۹۵)^[۱۳] براساس رویکرد شناختی نوع خاصی از توانمندسازی را در پاسخ به علل شکست برنامه های توانمندسازی تعریف کرد. از نظر او سازمانها در مورد توانمندسازی یک رویکرد جهان شمول را اتخاذ کرده وآن را برای هر موقعیتی مناسب می دانند، در صورتی که قبل از هر اقدامی در این زمینه میبایست کارکنان خود را به لحاظ روانی توانمند نمایند. از نظر او توانمندسازی یک مفهوم چند وجهی است ونمیتوان آن را یک مفهوم ساده تعریف کرد. او توانمندسازی را به طور وسیعتر به عنوان یک حالت انگیزش درونی در ارتباط با شغل تعریف میکند که شامل چهار تصور درونی است وبیانگر تمایل افراد به نقشهای کاری خود میباشد. این چهار تصور درونی عبارتند از :

۱- احساس معنا دار بودن.
۲-احساس موثر بودن.
۳-احساس شایستگی.
۴-احساس داشتن حق انتخاب یا خود مختاری.
این چهار حوزه شناختی تمایلات فعالی ( بجای منفعل) را در ارتباط با نقش وظیفه منعکس می کند. تمایلات فعال به این معنی است که افراد میخواهند و احساس می کنند که میتوانند نقش های مهم کاری در زمینه شغلی خود ایفا نمایند، این چهار حوزه شناختی با یکدیگر ترکیب شده ویک سازه کلی تر به نام “توانمندی روانشناختی” را ایجاد مینماید. این چهار بعد یک مجموعه تقریباً جامع یا کامل از تصورات و ادراکات مرتبط با فهم ” توانمند سازی روان شناختی ” را مشخص مینماید.
پیامدهای توانمند سازی
هریک از ابعاد توانمندسازی؛ احساس شایستگی، احساس داشتن حق انتخاب، احساس موثر بودن و احساس معنی دار بودن می تواند دارای پیامدهای نگرشی و رفتاری خاص خود باشند.
الف: پیامد های نگرشی
پیامدهای نگرشی ناشی از توانمند سازی عبارتند از؛ افزایش رضایت شغلی وکاهش استرس.
توماس و ولتهووس(۱۹۹۰) ^[۱۴]در تحقیقات خود دریافتند که سطوح بالای معنی دار بودن و احساس شایستگی از طریق ایجاد علاقه در افراد نسبت به وظایفشان باعث افزایش رضایت شغلی خواهد شد.
از سوی دیگر افزایش رضایت شغلی منجر به توانمند سازی قویتر در افراد خواهد گردید و از آنجا که افزایش رضایت شغلی در ارتباط مستقیم با کاهش جابجایی کارکنان است. بنابر این انتظار میرود توانمند سازی منجر به کاهش جابجایی گردد.
ب:پیامد های رفتاری
توانمند سازی می تواند پیامدهای رفتاری مهمی در پی داشته باشد. “گیکاس” به این نتیجه رسید که احساس شایستگی منجر به ابتکار عمل، تلاش وپشتکار در برابر موقعیت های چالشی خواهد شد.
از جنبه انگیزشی، توماس و تایوون در یافتند که توانمند سازی با فراهم آوردن آزادی عمل برای کارکنان، انگیزه لازم برای بهبود عملکرد را در آنها بوجود میآورد .همچنین، “اشفورت” براین باور است که احساس موثر بودن ناشی از توانمند سازی این احساس را در افراد بوجود می آورد که گوش شنوایی برای شنیدن ایدههایشان در سازمان وجود دارد. به همین دلیل، آنها احساس خواهند که می توانند در تعیین سمت سمت و سوی آتی واحد کاریشان نقش داشته باشند وباید عملکرد بهتری از خود به نمایش گذاردند.
توانمندسازی کارکنان یکی از تکنیکهای موثر برای افزایش بهره وری کارکنان و استفاده بهینه از ظرفیت و توانایی های فردی و گروهی آنها در راستای اهداف سازمانی است. کارکنان زمانی می توانند به خوبی از عهده وظایف محوله برآیند که از مهارت، دانش و توانایی لازم برخوردار بوده و اهداف سازمان را به خوبی بشناسند. به عبارت دیگر مهمترین ابزاری است که میتواند در این زمینه به کمک مدیران بشتابد (بختیاری،حسن،۱۳۹۰؛۵۰ ).
توانمندسازی باعث افزایش توان کارکنان برای حل مشکل، ارتقای بینش سیاسی و اجتماعی کارکنان شده و آنان قادرند عوامل محیطی را شناسایی و تحت کنترل بگیرند و راه حلهای مناسب برای مشکلات پیدا کنند.
توانمندسازی؛ محیطی را به وجود میآورد تا کارکنان بتوانند با اختیارات بیشتر کار کرده و در فرایند تغییر و بهبود وضع موجود نقش داشته باشند و نیازشان به سرپرست مستقیم کاهش یابد. همچنین موجب افزایش رضایتمندی کارکنان، مشتریان و ارباب رجوع میشود و کارکنان احساس مثبتی نسبت به شغل و خودشان میکنند. لذا از تمام توان و شایستگی‌های خود برای ارتقاء عملکردشان استفاده می کنند (احمدی،نعمتی،۱۳۹۲؛ ۷۸).
نکته مهم در توانمندسازی انتخاب برنامه ریزی صحیح برای اجرای برنامهها است و اینکه تـوانمندسازی به سادگی و به سرعت تحقق نمی یابد بلکه فرایندی نسبتاً طولانی است.
اما آنچه که در مباحث توانمند سازی بیش از پیش اهمیت و ضرورت دارد، توانمند سازی مدیران و رهبران است. به عبارت دیگر در ابتدا میبایست این گروه از کارکنان که دارای قدرت تصمیمگیری هستند و ارائه طریق مینمایند به توانایی برسند آنگاه بتوانند کارکنان و رده های زیر مجموعه خود را هدایت و رهبری صحیح کنند و به اصطلاح موجبات توانمندی کارکنان خود را ایجاد نمایند. دکتر میر کمالی توانایی های رهبری را در ۳ گروه طبقه بندی می نماید:
الف) توانایی های عمومی رهبران
این دسته از تواناییها، آنهایی هستند که هر انسان عادی برای ادامه حیات مناسب و با سعادت باید از آنها بهره برد. این توانایی ها، حداقل توانایی های لازم برای رهبران میباشد. اهم توانایی های عمومی عبارتند از: سلامت جسمی، سلامتی روانی، سلامتی عاطفی، سلامتی عقلی و قدرت تفکر و ادراک، ایمان و تقوی و تعهد.
ب)توانایی های بلوغی رهبران
این دسته از تواناییها، فرد را در سطحی بالاتر از یک فرد عادی قرار میدهد. از مهمترین انواع این دسته از تواناییها می توان به مواردی چون دانش (عمومی و تخصصی)، تجربه، قدرت تشخیص و قضاوت، هدفدار بودن و انگیزه داشتن، نگرش و جهان بینی و اخلاق و رفتار مناسب اشاره کرد.
ج) توانایی های رهبری و مدیریتی رهبران
اشاره به توانایی های دارد که برای رهبران جزو ضروریات محسوب میشود و از آن جمله می توان به: قدرت نفوذ شخصی، اعتماد به نفس، قابل اطمینان و اعتماد بودن، داشتن اهداف روشن، بصیرت و قدرت پیش بینی مسائل، قوه ابتکار و خلاقیت، قدرت تصمیم گیری و حل مسائل، اراده، پشتکار و جدیت، صبر و بردباری، انعطاف پذیری، شجاعت، وقت شناسی، نظم و سازماندهی اشاره کرد.
هرچه مدیران از توانایی های فوق الذکر به اندازه بیشتری بهره برده باشند به همان میزان نیز موفق تر از سایرین عمل خواهند نمود و بالطبع کارکنان و رده های زیر مجموعه آنان به موفقیت بیشتری دست خواهند یافت(احمدی،نعمتی،۱۳۹۲؛ ۹۰).
شایستگی رهبران توانمندسازی
الف) تشخیص: نوعی شایستگی شناختی یا مغزی است که عبارت است از: درک موقعیت فعلی و آگاهی از انچه به گونهای معقول از آینده انتظار میرود. در واقع تشخیص یعنی توانایی موقعیتی که شخص میخواهد در آن نفوذ کند.
ب) تطابق: نوعی شایستگی رفتاری است و عبارت است از: تطبیق رفتارهای شخصی و دیگر منابع، طوری که سبب پرکردن خلاء وضعیت جاری و آنچه را که میخواهیم بشود. تطابق را به طور خلاصه می توان توانایی رفتاری خود و دیگر منابع در دسترس شخص برای روبرو شدن با شرایط احتمالی تعریف نمود.
ج) برقراری ارتباط: نوعی شایستگی فرایندی است. حتی اگر شخص قادر به درک وضعیت باشد و به تطبیق رفتار ومنابع برای رسیدن به وضعیت توانا باشد، نیاز به برقراری ارتباط دارد. در واقع، برقراری ارتباط را باید توانایی ایجاد ارتباط به شیوههایی که فرد به آسانی آنرا بفهمد و بپذیرد، تعریف نمود (پناهی، ۱۳۷۵ : ۲۷).
راهبرد های توانمندسازی
وظیفه رهبران سازمان فراهم ساختن تسهیلاتی جهت پیاده سازی راهبرد توانمند سازی است . این راهبردها به طور مستقیم یا غیرمستقیم موجب تغییر نگرش و رفتار کارکنان میشوند و زمینه را برای تـربیت نیروی متخصص و توانمند مهیا میسازند. با توجه به هدف و فلسفه وجودی سازمانها، ویژگیهای سازمان و کارکنان و نقشهای آنان می‌توان به پیاده‌سازی انواع راهبردها پرداخت‌.
در یک کلام توانمندسازی فرایندی است که در آن
فرهنگ توانمندسازی در آن رشد میکند، تبادل اطلاعات و دیدگاه ها به آسانی صورت می گیرد،اهداف مشخص و تعریف شده است،مرزهای تصمیم گیری روشن است،  تقسیم کار صورت می گیرد، شایستگیها در قالب کسب تجربه و آموزشها شکوفا می شود، منابع و اعتبار کافی برای انجام کار در اختیار کارکنان قرار میگیرد، پشتیبانی لازم توسط مدیران عالی سازمان از فرهنگ توانمندسازی صورت میگیرد،  کارکنان تشویق و ترغیب به پذیرش خطرپذیری منطقی می شوند.
مدیرانی که قول توانمندسازی میدهند باید بتوانند روحیه توانمندسازی را در روابط خود به کارکنانشان انتقال دهند. ضعف درانتقال این موضوع می تواند باعث بدبینی کارکنان و بیگانگی، کنارهگیری و فقدان روح مسئولیت پذیری در آنها شود.
تاکید بر ایجاد امنیت و آرامش در محیط کار، پرخاشگری، اعمال زور و انحصارطلبی در اختیارات و دستاوردها را شایسته محیط اثر بخش نمی‌داند. همچنین روابط بر مبنای احترام و اعتماد متقابل را لازمه ایجاد وحدت جمعی در تصمیم‌گیری، اجرا و مسئولیت‌پذیری می‌داند و معتقد است اگر مدیریت بتواند ساختارهای تکمیلی و آئین‌نامه‌های موجود را در راستای توانمندسازی کارکنان و کار گروهی تغییر دهد می‌تواند اعلام کند که گامی در جهت توانمندسازی خود، کارکنان و سازمان برداشته است که نتیجه آن خلق یک محیط کاری توانمند در هر یک از ابعاد سازمانی است. در غیراین صورت تمام تلاشها محکوم به شکست خواهد بود.
سازمانهایی که تمایل به اجرای توانمندسازی دارند باید کاملاً با مفهوم آن آشنا باشند. توانمندسازی مانند یک تفاهم نامه ساده نیست که با امضای آن بتوان گفت: که هم اکنون شما توانمندید. بلکه فرایندی است که نیازمند نگرشی روشن و پویا میباشد که در آن زمینه مشارکت جویی و یادگیری مستمر برای کارکنان و مدیران فراهم میگردد و برای موفقیت آن باید آئیننامه و روش های مناسب تهیه و تدوین گردد.
با ترویج و توسعه فرهنگ توانمندسازی، مدیران و فرماندههان میتوانند کارهای روزمره را به گروه های توانمند واگذار کنند. ولی قبلاً باید اهداف و نحوه انجام امورات محوله برای کارکنان به صورت روشن بیان شده و ابزارهای لازم تصمیمگیری مانند: اطلاعات، منابع و امکانات، زمان و نیروی انسانی در اختیارشان قرار گیرد، آنگاه مدیر فرصت می یابد به کارهای اساسی و مهم‌تر به پردازد.
سوابق پژوهشی
با توجه به بررسی اسناد صورت پذیرفته در ارتباط با موضوع تحقیق حاضر در مراکز تحقیقاتی نیروی انتظامی و سایر مراکز علمی- تحقیقاتی باید عنوان نمود در این زمینه موضوعات متعددی در جهت توانمند نمودن کارکنان مورد بحث، بررسی و تحقیق قرار گرفته است که در ذیل به اختصار به آنها اشاره خواهیم نمود اما در ارتباط با موضوع “بررسی تاثیر توانمند سازی ضابطین در رعایت حقوق متهمین” برای اولین بار به عنوان یک اقدام علمی و تجربی بدان پرداخته شده است.
۱- پایان نامه کارشناسی ارشد با موضوع “نقش دانش سازمانی در توانمند سازی افسران صف دانشگاه علوم انتظامی ناجا” توسط جناب سرهنگ دوم علی رضا قربانی یگانه به استاد راهنمایی دکتر یوسف محمدی مقدم انجام و مورد بررسی قرار گرفته است . روش تحقیق کاربردی و با روش توصیفی ، تحلیل و پیمایشی با بهره گرفتن از ابزارهای بررسی اسناد و پرسش نامه در بین جامعه اماری ۹۰ نفری تمام شماری شده، متشکل از فرماندهان و مدیران انتظامی با هدف شناسایی و بررسی تاثیر عوامل دانش سازمانی بر توانمند سازی افسران صف مورد مطالعه و اجرا شده است.
۲- پایان نامه کارشناسی ارشد با موضوع ” نقش رعایت حقوق شهروندی در ماموریت های پلیس آگاهی ” توسط جناب آقای حمید رمضانپور به استاد راهنمایی دکتر بختیار عباسلو انجام که طی آن موضوع مذکور مورد بررسی قرار گرفته است . ۲۳۰ نفر مراجعین که در طول ۲ماه دی و بهمن سال ۸۵ به پلیس آگاهی فاتب مراجعه و پیگیر پروندهای خود بوده اند با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و با پرسش نامه محقق به صورت میدانی(پیمایشی) آن را با هدف سنجش میزان رعایت حقوق شهروندی در اجرای ماموریتهای پلیس آگاهی مورد مطالعه قرار داده است.
۳- پایان نامه کارشناسی ارشد با موضوع ” حقوق شهروندی و نقش آن در ماموریتها (کشف جرم ) با تاکید بر قانون احترام به آزادیهای مشروع و حفظ حقوق شهروندی ” توسط جناب سرگرد وحید الدین جهانیان به استاد راهنمایی دکتر حسین شریفی طراز کوهی انجام و بدان پرداخته شده است. در این تحقیق ازروش پیمایشی-تحلیل استفاده گردیده و ضمن بهرگیری از قوانین و نظریههای موجود با ابزار طیف لیکرت و با انتخاب حجم نمونه به صورت سرشماری اقدام به نظرسنجی از ۶۱ نفر صاحبنظر و کارشناس کشف جرایم شاغل در پاوا ناجا و اداره آگاهی فاتب با هدف بررسی آندسته از متغیرهای حقوق شهروندی که نوع برخورد با آنها میتواند اثر مثبت یا منفی در کشف جرایم ایفا کند، شده است.
عناوین سایر پایان نامه های نزدیک به موضوع پژوهش

۲۰۰۸

۸۲۰

۸۲۴

۲۰۰۹

۱۰۰۰

۱۰۵۰

۲۰۱۰

۸۶۰

۸۷۰

۲۰۱۱

۳-۴ وضعیت زمین شناسی
استان مازندران از لحاظ عملیات نظامى به سه منطقه تقسیم مى شود :
قسمت شرقى : بابل و سارى که انتهاى دره طالار را تحت پوشش دارد و بر راه آهن قائم شهر نیز مسلط است.
قسمت غربى : انتهاى شمالى گردنه ى چالوس را پوشانیده و بندر مهم نوشهر را تحت پوشش خود دارد.
قسمت مرکزى : که بر نوشهر آمل و دره هراز حاکمیت خواهد داشت.بنابراین در این منطقه سه دهلیز و سه معبر مهم واقع گردیده است که حفاظت و دفاع از آن لازم است طرح ریزى جامع گردد.

شرایط جغرافیایى و زمین شناسى استان مازندران در گذشته , به تبعیت از فعالیت نیرو‌هاى داخلى و خارجى زمین, پیشروى و پسروى دریا‌هاى قدیمى و فرسایش , امکان تشکیل در رسوبات تمام دوران زمین شناسى را فراهم کرده است. قدیمى ترین سنگ‌هاى این استان از نوع سنگهاى شیستى دوران پر کامبرین است آثارى از این سنگها در ارتفاعات شهرستانهاى بهشهر , نور , نوشهر, چالوس نیز وجوددارد. رسوبات دوران مزوزوئیک که عمدتا از نوع سازه‌هاى آهکى لار , ماسه سنگ و شیل شمشک تشکیل شده اند , به صورت نوار پیوسته اى از شرق تا غرب استان گسترش دارند.
سازند لار با سن ژوراسیک بالائی( مالم) دارای ترکیب آهکی دارای ضخامت‌های زیاد می باشد. بخش بالایی آن دولومیت می باشد. درکرتاسه زیرین سازندآهکی تیزکوه تشکیل شده و در پلئوسن کنگلومرای فجن در بخش جنوبی – مرکزی چهارگوش با گسترش کم تشکیل شده است.در ترسیری توده‌های آذرین اسیدی و حد واسط در غرب و جنوب غرب منطقه چهارگوش نفوذ نموده اند. برروی سازند زیارت سازند کرج با سه عضو شیل تحتانی توف میانی و توف فوقانی قرار دارد. اشته که در بخش جنوبی و جنوب غربی چهارگوش گسترش دارد. سازند کند نیز در بخش جنوبی رخنمون دارد. در کوارترنری فعالیت آتشفشانی دماوند باعث خروج گدازه‌های اولیوین بازالت تراکی آندزیت شده و پادگانه‌های آبرفتی و رسوبات جوان دوران چهارم نیز در قسمت شمالی چهارگوش فوق مشاهده می گردد. در نقشه زمین شناسی ساری، تکتونیک شدید در بخش شمالی البرز نشان داده شده و شکستگیها و جابجائی‌های مختلفی وجود دارد. در این چهار گوش سازندهای پرکامبرین تا عصر حاضر مثل چهارگوش آمل دارای رخنمون می باشد، در این چهارگوش توده‌های نفوذی رخنمون کمی داشته و در جنوب شرقی نقشه فوق یک توده کوارتزدیوریت- کوارتز مونزونیت بیرون زدگی کوچکی دارد. شیست گرگان و سازند کهر به پرکامبرین تعلق داشته و در شمال شرقی نقشه و در جنوب شرقی کیاسر رخنمون دارد. در این چهارگوش سری رسوبات کامبرین اعم از دولومیت سلطانیه- سازند باروت- سازند طایگون- سازند لالون دیده شده و به طور هم شیب با یکدیگر در تماسند این سازندها در جنوب شرقی نقشه رخنمون کوچکی دارند. سازند میلا بطور دگرشیب بر روی سازند لالون قرار داشته و در جنوب شرقی و شرق مرکز نقشه دیده می گردد. سازند خوش ییلاق در شرق و شمال شرق کیاسر رخنمونش قابل توجه بوده و سازند چیرود نیز در گوشه جنوب شرقی نقشه و در جنوب گسل میلا قرار دارد. سازند مبارک که به کربنیفر تعلق دارد و در شمال تراست با دله( شمال شرق کیاسر) بر روی سازند خوش ییلاق و در زیر سازند درود قرار دارد. سازندهای درود و روته در پرمین تشکیل شده سازند درود از ماسه سنگ، شیل، سنگ آهک و کوارتزیت و سازند روته از سنگ آهک و سنگ آهک دولومیتی تشکیل یافته این سازندها در جنوب شرقی نقشه و در چندین نقطه رخنمون دارند. سازند الیکا باترکیب سنگ آهک، سنگ آهک دولومیتی و دولومیت تشکیل شده که در پهنه جنوبی نقشه دارای رخنمون‌های وسیعی است. سازند شمشک که در تمام نیمه جنوبی نقشه رخنمون داشته و رنج سنی آن از تریاس فوقانی تا آخر ژوراسیک تحتانی می باشد. بزرگترین ذخایر ذغالسنگ البرز در سازند شمشک در این نقشه شناخته شده است. بر روی این سازند، سازند دلیچای با سن ژوراسیک میانی قرار داشته و بر روی سازند دلیچای سازند لار با سن ژوراسیک فوقانی قرار دارد این سازند در نقشه ساری در مرکز شمال شرقی نقشه و از نکاء تا شرق بهشهر کشیده شده است. در کرتاسه زیرین سنگهای آهکی دولومیتی، آهک و دولومیت، گچ، بازالت، دیاباز رخنمون داشته که برروی آنها سازند تیز کوه بطوردگرشیب قرار دارد و رخنمون کوچکی مربوط به آن است. در سنوزوئیک سیکل کاملی از رسوبگذاری در نقشه ساری دیده شده که در پلئوسن سازند ماسه سنگی و کنگلومرائی فجن ودر پالئوسن فوقانی و ائوسن زیرین آهک و آهک مارنی سازند زیارت و درائوسن زیرین می باشد.
۳-۴-۱ وضعیت خاک شناسی
نقشه ۳- ۱: نقشه مطالعات خاکشناسی نیمه تفصیلی و اجمالی غرب استان مازندران – علمده مازندران، ماخذ : سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۳۴
۳-۴-۲ وضعیت منابع آب
حـوضه آبریزتجن در شمـال ایـران- استان مازندران و در شهـرستان سـاری در مـوقعیت جغرافیـایی(۵۳ درجـه و ۷ دقیقه) الی(۵۳ درجه و ۴۲ دقیقه) طول شرقی و (۵۳ درجه و ۵۶ دقیقه) الـی (۳۶ درجه و ۱۷ دقیقه)عرض شمالی قرار دارد. این منطقه از ۵ دهستان و ۷۷ آبادی تشکیل شده که این روستاها اکثرا دارای تیپ کوهستانی هستند. دهستـان‌ها شامل بنافت، فـریم و بندرج در بخش دودانگه شهرستان ساری با ۴۰ آبادی و دهستـان سورتچی در بخش چهـاردانگه ساری با ۲۳ آبادی و دهستان پشت کـوه از تـوابع شهرستـان شهمیـرزاد از استـان سمنـان با ۱۴ آبـادی می باشد. مهمترین راه‌های ارتبـاطی حوضه عبارتند از: جاده ساری-کیاسر به فولاد محله سمنان، جاده ساری-سد شهید رجایی به دودانگه و جاده ساری-قائم شهر و پل سفید به بنافت دودانگه .آب و هوای منطقه حوضه آبریز تجن: بـر اسـاس مطالعات گـروه هـواشنـاسی میـانگین سـالانه دامنه شبانه روزی دما در ایستگاه افراچال معادل۳/۱۴ درجه سانتیگراد می باشد و بر همین اساس مقادیر ماکزیمم و مینیمم مطلق دمـا در همین ایستگـاه بـه تـرتیب در دی ماه با ۳/۱۰ و در مرداد ماه ۲/۴۱ درجـه سـانتیگراد بـه ثبت رسیده اسـت. بـا استفـاده از اطـلاعـات بـارندگی و درجه طـراوت در ایستگاه معرف محدوده طرح و تلارم و افراچال نوع اقلیم به روش دومارتن نیمه مرطوب تـا مرطوب سرد و بـر اساس روش امـبرژه مشتمل بر اقلیم‌های نیمه مرطوب سـرد معتدل مرطوب سرد است.
منابع آب مورد بهره برداری در حوضه آبریز تجن : بـرآورد کـل منابع آب قابل استحصال که بخشی از آن بهره براداری می شود، در حوضه آبریز در سال به شرح زیر است :
الف) آب‌های سطحی ۳۸۰ میلیون متر مکعب ب) آب‌های زیرزمینی ۹۹ میلیون متر مکعب ج) بارندگی موثر ۱۲۵ میلی متر در سطح کشت.
مهم‌ترین شاخه‌های اصلی تجن : ۱) شـاخه چهاردانگه: یکی از شاخه‌های اصلی و مهم رودخانه تجن است که بعد از الحاق به شاخه دودانگه رودخانه تجن را یه وجود می آورد. مسیر جریان رودخانه چهاردانگه از شرق و جنوب شـرقی بـه طرف غـرب و شمـال غربی است و در نهـایت در محلی بـه نام تاکام به شاخه دودانگه ملحق می شود و رودخانه تجن را به وجود می آورد. ۲) شاخه دودانگه: مهمترین شاخه رودخانه تجن است که در بخش میانی قسمت جنوبی و تـا حدودی جنـوب غـربی رود اصلی جریـان دارد. دو سـرشاخه اصلی رودخانه دودانگه عبارتند از سفید رود در جنوب و جنوب شرق حوضه و شیرین رود در جنوب غربی آن. ۳) شـاخه لاجیـم: از شـاخه‌های مهم رودخـانـه تجن است کـه حوضـه آن بخش غـربی و جنوب غربی حـوضه تجن را تشکیل می دهد. شاخه غربی رود لاجیم رود و استان است و در محلی به نام و استان به رودخانه دودانگه می ریزد. ۴) شاخه زارم رود(ظالم رود یا گرم رود): یکی از شـاخه‌های اصلی و پـرآب تجن است کـه کاملا در شرق و شمـال شـرقی حوضه قراردارد. مهمترین شاخه‌های این شاخه بندبن شاخه علی تنگه، شاخه ارم، شاخه آب سیاه است. رودخـانه تجن پس از دریـافت آب سرشـاخه‌های اصلی و فرعی خود وارد دشت تجن شده و پس از طی مسافتی حدود ۳۰ تا ۳۵ کیلومتر از جنوب به شمال(۱۷۰تا۱۸۰ کیلومتر) از ابتدای حوضه در محلی به نام فرح آباد به دریای خزر می ریزد. منابع آلوده کننده رودخانه تجن: الف) شهری و روستایی: همجواری اکثر قریب به اتفاق روستاها و مراکز جمعیتی حوضه بـا رودخـانه‌ها و منـابع آب‌های جـاری موجب گردیده است تا متاسفانه این مجـاری بـا ارزش بـه کـانون‌های اصلی دفـع فاضلاب‌های انسانی و محل تخلیه زبـاله‌های خـانگی و کشاورزی تبدیل شوند. ب) آلودگی کشاورزی: مراقبت‌های ویژه در بخش کشاورزی نیـازمند مصرف مقـادیر بسیاری از انواع کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات نباتی می باشد و مصرف این مواد موجب آلودگی منابع آب‌های جاری و زیرزمینی مناطق مختلف می گردد که نه تنها بر روی منابع آب‌های جاری و آبزیان تاثیر نامطلوب برجای گذارد بلکه کل حیات منطقه را بـا خطر جدی مواجه می نماید. ج) آلـودگـی صنعتی و معـدن: عمـده‌ترین واحـد آلـوده کننـده ایـن منطـقه شـرکت صنـایع چـوب وکـاغذ مازندران می باشدکـه سهم عظیمی درآلوده کـردن آب وهـوای منطقه دارد.
موقعیت جغرافیایی سد شهید رجایی (تنگه سلیمان): سد شهید رجایی(تنگه سلیمان) بـر روی رودخانه دودانگه از سرشاخه‌های رودخانه تجن مـازنـدران و در دامنه‌های شمالی سلسله جبـال البـرز و در محـل تنگه آهکـی موسوم به سلیمان تنگه در میان روستاهای افراچـال (دربالادست) و لولت(در پاین دست) احـداث شده و فاصله این محل از دهانه تجن در کناره دریای خزر ۷۰ کیلومتر می باشد. شاخه دودانگه رودخانه تجن مازندران از ارتفاعات کوه‌های سیـاه کوه و تـروا سرچشمه گـرفته و پس از تلـاقی بـا تعدادی از شاخه‌ها فرعی به نام سفید رود، لنگر رود از جنوب شـرقی به شمال غربی جریان و در نهـایت پس از عـبور از محـل تنگه سلیمـان و پیـوستن شـاخه‌های فـرعی دیگر بـه نـام لاجیم و چهاردانگه به دریای مازندران در محل کـردخیل تخلیه می شود.
مشخصات فنی سد شهید رجایی: از نوع بتنی دو قوسی با ارتفاع ۱۲۸ متر از کف پی، تاج سد ۴۲۵ متر، عرض تاج سد ۵ متر، پی سد ۱۶ متر، حداکثر رقوم آب ۴۷۳ متر. پیشرفت عملیات اجرایی سد شهید رجایی عملیات اجرایی این سد در تاریخ ۱۲/۶/۱۳۷۰ آغاز و در سال ۱۲/۶/۱۳۷۵ به اتمام رسید. با اجرای این سد آب زراعی ۵۲ نفر درهکتار اراضی محدود طرح تامین ۲۹۱ هزار هکتار بهبود و ۱۹ هزار هکتار توسعه و تامین آب ۴ هزار هکتار اراضی دشت ناز می شود و علاوه برآن تامین آب منابع در محدوده شهرستان ساری افزایش پتانسیل آب زیرزمینی، تامین قسمتی از آب شرب شهرستان ساری و تولید ۵/۱۳ مگاوات برق و کاهش سیلاب به منظور جلوگیری از خسارات سیل از دیگر اهداف اجرای سد مذکور می باشد. واحدهای عمرانی سد شهید رجایی اراضی زیر پوشش سد شهید رجایی حد فاصل سیاه رود در شرق می باشد که به علت شرایط خاص وبه منظور تسریع اجرای آن توسط پیمان کاران مختلف شبکه آبیاری و زهکشی به ۴ واحـد عمرانی تقسیم گـردیده است. واحد عمرانی شماره ۱ در سـال ۱۳۷۱ شروع و در سـال ۱۳۷۵ بـه اتمـام رسید. واحـد عمرانی شمـاره ۲ و۳ در سال ۱۳۷۲ شـروع و در سـال ۱۳۷۶ به اتمام رسید. واحد عمرانی شماره ۴که سطحی معادل ۱۶ هزار هکتار را در ساحل راست تجن تحـت پوشش قرارداد بـا مشارکت بـانک جهانی در نیمه اول ۱۳۷۴ اجـرا شد و در سال ۱۳۷۷ به اتمام رسید.
نقشه ۳- ۲: عکس ماهواره ای سد شهید رجایی، ماخذ: عکس‌های هوایی
۳-۵ موقعیت جغرافیایی شهرستان ساری
شهرستان ساری در ناحیه مرزکی استان مازندران بین ۳۵ درجه و ۵۸ دقیقه تا ۳۶ درجه و ۵۰ دقیقه عرض شمالی و ۵۲ درجه و ۵۶ دقیقه تا ۵۳ درجه و ۵۹ دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ واقع شده است. این شهرستان از سمت شمال به دریای خزر و شهرستان میاندورود، جنوب به رشته کوه‌های البرز و استان سمنان، شرق به شهرستان میاندورود و از غرب به شهرستان‌های جویبار، قائم شهر و سوادکوه محدود می شود. شهرستان ساری با ۳۲۴۸/۴ کیلومتر مربع وسعت حدود ۱۳/۷ درصد کل مساحت استان را به خود اختصاص داده است. این شهرستان دارای ۴ نقطه شهری، ۶ بخش و ۱۵ دهستان می باشد. جمعیت شهرستان ساری بر اساس آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ حدود ۴۷۸۳۷۰ نفره با ۱۴۵۴۱۰ خانوار بوده است که از کل جمعیت این شهرستان، ۶۲/۶ درصد شهری (۲۹۹۵۲۶ نفر) و و ۳۷/۴ درصد روستایی (۱۷۸۸۴۴ نفر) می باشند (سرشماری نفوس و مسکن، ۱۳۹۰).
نقشه ۳- ۳: نقشه تقسیمات کشوری استان مازندران، ۱۳۹۱
نقشه ۳- ۴: نقشه تقسیمات سیاسی شهرستان ساری، استان مازندران
۳-۵-۱ موقعیت جغرافیایی روستای افراچال
روستای افراچال در استان مازندران، ۳۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان ساری، بخش کلیجان رستاق، دهستان تنگه سلیمان با مختصات، ۳۶ درجه و ۱۴ دقیقه و ۶ ثانیه شمالی و ۵۳ درجه و ۱۴ دقیقه و ۳۲ ثانیه شرقی قرار دارد..جمعیت این طبق آخرین سرشماری دارای ۹ خانوار و ۳۱ نفر جمعیت ثابت (سرشماری نفوس و مسکن استان مازندران، ۱۳۹۰) و ۵۰۰ نفر و ۱۰۰ خانوار (گزارش غیررسمی ادارت محلی) می باشد.
نقشه ۳- ۵: نقشه موقعیت جغرافیایی روستای افراچال
نقشه ۳- ۶ : نقشه راه‌های روستای افراچال، ماخذ : عکس‌های هوایی
نقشه ۳- ۷: نقشه ماهواره ای روستای افراچال، ماخذ : عکس‌های هوایی
نقشه ۳- ۸: نقشه ترکیبی ماهواره ای و راه‌های روستای افراچال، ماخذ : عکس‌های هوایی
۳-۶ اطلاعات روستای افراچال
۳-۶-۱ وجه تسمیه نام روستا
این روستا که در دامنه رشته کوه البرز واقع شده است به علت وجود درختان فراوان افرا و آب زیاد به این نام معروف شد. چون در این منطقه مراتع وعلفزار فراوان وجود داشت و دامداران در فصل پاییز وزمستان دامهای خود را به این محل می آوردند (آب ودرخت زیاد) به این نام مشهور شد. چون نسبت به روستای پرکوه که در ارتفاع بسیار زیاد واقع است این محل پایین تر بود و درخت افرا در اینجا زیاد است ا فراچال نامیده شد. در حال حاضر اگر مردم اجازه دهند که درختان محل بصورت خودرو رشد کنند و آنها را قطع نکنند یکی از درختانی که بسیار زیاد ؛دراین محل رشد ونمو می کند افرا می باشد می توان نتیجه گرفت که وجه تسمیه افراچال با درخت افرا مناسبت دارد.البته موارد دیگری هم ذکر شده است که در این مجال نمی­گنجد.
۳-۶-۲ مردم روستا
میگویند مردم این محل در اصل از اهالی پرکوه هستند که برای کار کشاورزی در شالیزار این منطقه به این روستا می آمدند و چون فاصله ی این محل تا شالیزار کم بود وآنها ناچار بودند روزهای زیادی در این زمینه کار کنند لذا به مرور زمان در همین محل ساکن شدند و در فصل تابستان که هوای پرکوه بسیار خنک بود به آنجا می رفتند ؛.البته قرابت ونزدیکی که اکنون در بین مردم پرکوه و افراچال وجود دارد موید این مطلب است.البته عده ای از مردم هم که از شهرهای دیگر به اینجا آمدند و آب فراوان و زمینهای حاصلخیز آن را مشاهده کردند در همین جا مقیم شدند.

۴۲٫۹۰۷ F =

تسهیل شرایط

۰٫۴۲۱-

۶٫۵۵۰-

تایید

استفاده
Sig = 0.00
R2 = 0.236
۶۱٫۴۲۰ F =

قصدرفتاری

۰٫۴۸۶

۷٫۸۳۷

تایید

همانطور که مشاهده می­ شود همه فرضیات تایید شده است. در ادامه به هر یک از فرضیه ­ها مورد بررسی دقیق­تر قرار می­گیرد.
فرضیه اصلی ۱ : متغییر عملکرد مورد انتظار سیستم بانکداری اینترنتی بر قصد استفاده از ان تاثیر مثبتی دارد.
مقدار ضریب بتا برای این فرضیه ۰٫۴۱۳ می باشد و از آنجا که مقدار محاسبه شده t (6.398) از مقدار بحرانی ۹۶/۱ بزرگتر است، می­توان نتیجه گرفت که رابطه­ بین عملکرد مورد انتظار سیستم بانکداری اینترنتی و قصد رفتاری استفاده از سیستم مثبت است. مقدار محاسبه شده t را با حد بالای مقدار بحرانی یعنی ۹۶/۱مقایسه می­کنیم؛ بدین ترتیب برای اینکه فرضیه مورد تأیید قرار گیرد باید مقدار محاسبه شده t از مقدار بحرانی ۹۶/۱ بزرگتر باشد تا در دامنه ۹۶/۱ و ۹۶/۱- واقع نشود. بنابراین فرضیه اول مورد تأیید قرار می­گیرد.

فرضیه اصلی ۲ : متغییر تلاش مورد انتظار سیستم بانکداری اینترنتی بر قصد استفاده از ان تاثیر مثبتی دارد.
مقدار ضریب بتا برای این فرضیه ۰٫۴۴۰می باشد و از آنجا که مقدار محاسبه شده t (6.904) از مقدار بحرانی ۹۶/۱ بزرگتر است، می­توان نتیجه گرفت که رابطه­ بین تلاش مورد انتظار سیستم بانکداری اینترنتی و قصد رفتاری استفاده از سیستم مثبت است. و متغییر تلاش مورد انتظار بر قصد رفتاری تاثیر مثبت دارد مقدار محاسبه شده t را با حد بالای مقدار بحرانی یعنی ۹۶/۱مقایسه می کنیم؛ بدین ترتیب برای اینکه فرضیه مورد تأیید قرار گیرد باید مقدار محاسبه شده t از مقدار بحرانی ۹۶/۱ بزرگتر باشد تا در دامنه ۹۶/۱ و ۹۶/۱- واقع نشود. بنابراین فرضیه دوم نیز مورد تأیید قرار می­گیرد.
فرضیه اصلی ۳: متغییر تاثیرات اجتماعی سیستم بانکداری اینترنتی بر قصد استفاده از ان تاثیر مثبتی دارد
مقدار ضریب بتا برای این فرضیه ۰٫۶۳۸می­باشد و از آنجا که مقدار محاسبه شده t (11.678) از مقدار بحرانی ۹۶/۱ بزرگتر است، می­توان نتیجه گرفت که رابطه­ بین تاثیرت اجتماعی سیستم بانکداری اینترنتی و قصد رفتاری استفاده از سیستم مثبتی است. مقدار محاسبه شده t را با حد بالای مقدار بحرانی یعنی ۹۶/۱مقایسه می­کنیم؛ بدین ترتیب برای اینکه فرضیه مورد تأیید قرار گیرد باید مقدار محاسبه شده t از مقدار بحرانی ۹۶/۱ بزرگتر باشد تا در دامنه ۹۶/۱ و ۹۶/۱- واقع نشود. بنابراین فرضیه سوم نیز مورد تأیید قرار می­گیرد.
فرضیه اصلی ۴: متغییر تسهیل شرایط سیستم بانکداری اینترنتی بر استفاده از ان تاثیر مثبتی دارد
مقدار ضریب بتا برای این فرضیه ۰٫۶۵۱می­باشد و از آنجا که مقدار محاسبه شده t (12.097) از مقدار بحرانی ۹۶/۱ بزرگتر است، می­توان نتیجه گرفت که رابطه­ بین اعتماد به سیستم بانکداری اینترنتی و قصد رفتاری استفاده از سیستم معنادار است. مقدار محاسبه شده t را با حد بالای مقدار بحرانی یعنی ۹۶/۱مقایسه می­کنیم؛ بدین ترتیب برای اینکه فرضیه مورد تأیید قرار گیرد باید مقدار محاسبه شده t از مقدار بحرانی ۹۶/۱ بزرگتر باشد تا در دامنه ۹۶/۱ و ۹۶/۱- واقع نشود. بنابراین فرضیه چهارم نیز مورد تأیید قرار می­گیرد.
فرضیه اصلی ۵: متغییر اعتماد به سیستم بانکداری اینترنتی بر قصد استفاده از ان تاثیر مثبتی دارد.
مقدار ضریب بتا برای این فرضیه ۰٫۴۲۱- می­باشد و از آنجا که مقدار محاسبه شده t (6.550-) از مقدار بحرانی ۹۶/۱- کوچکتر است، می­توان نتیجه گرفت که بین متغییر تسهیل شرایط و استفاده از خدمات بانکداری اینترنتی رابطه­ معناداری وجود دارد. در اینجا به دلیل آن که می­خواهیم رابطه منفی میان متغیرها را آزمون نماییم، مقدار محاسبه شده t را با حد پایین مقدار بحرانی یعنی ۹۶/۱- مقایسه می­کنیم؛ بدین ترتیب برای اینکه فرضیه مورد تأیید قرار گیرد باید مقدار محاسبه شده t از مقدار بحرانی ۹۶/۱- کوچکتر باشد تا در دامنه ۹۶/۱ و ۹۶/۱- واقع نشود. بنابراین فرضیه چهارم تحقیق مبنی بر اینکه بین متغییر تسهیل شرایط و استفاده از خدمات بانکداری اینترنتی رابطه­ مثبتی وجود دارد مورد تأیید قرار می­گیرد.
فرضیه اصلی ۶ : متغییر قصد استفاده از سیستم بانکداری اینترنتی بر استفاده از سیستم تاثیر مثبتی دارد.
مقدار ضریب بتا برای این فرضیه ۰٫۴۸۶می­باشد و از آنجا که مقدار محاسبه شده t (7.837)از مقدار بحرانی ۹۶/۱ بزرگتر است، می­توان نتیجه گرفت که بین متغییر قصد استفاده و استفاده از خدمات بانکداری اینترنتی رابطه­ معناداری وجود دارد. در اینجا به دلیل آن که می­خواهیم رابطه منفی میان متغیرها را آزمون نماییم، . مقدار محاسبه شده t را با حد بالای مقدار بحرانی یعنی ۹۶/۱مقایسه می­کنیم؛ بدین ترتیب برای اینکه فرضیه مورد تأیید قرار گیرد باید مقدار محاسبه شده t از مقدار بحرانی ۹۶/۱ بزرگتر باشد تا در دامنه ۹۶/۱ و ۹۶/۱- واقع نشود. بنابراین فرضیه­ ششم تحقیق مبنی بر اینکه بین متغییر قصد استفاده و استفاده از خدمات بانکداری اینترنتی رابطه­ مثبتی وجود دارد مورد تأیید قرار می­گیرد.
نتایج حاصل از آزمون های رگرسیون و تحلیل عاملی تاییدی
نتایج تحلیل عاملی تاییدی و آزمون رگرسیون بیانگر این مطلب است که کلیه­ فرضیات در خصوص شاخص­ های اصلی نظریه ­ یکپارچه­ی پذیرش و استفاده از فناوری تایید می­ شود. با بررسی جدول مرتبط می­توان نتیجه ­گیری کرد که متغییر اعتماد به سیستم بانکداری بیشتری بارعاملی و رابطه را با متغییر قصد استفاده از خدمات بانکداری اینترنتی داشته است. همچنین قصد رفتاری رابطه­ قوی با بهره گرفتن از سیستم بانکداری اینترنتی دارد از این نظر شاخصی که تاکنون در نظریه­ یکپارچه­ی پذیرش و استفاده از فناوری مطرح نبوده است و با بهره­ گیری از نظر خبرگان به مدل اضافه گردیده است و فرضیه مرتبط با آن به شدت تایید می­گردد.
آزمون های تکمیلی
بررسی وضعیت میانگین متغیرهای تحقیق
در این قسمت، به منظور بررسی وضعیت هر یک از متغیرهای تحقیق، از آزمون T یک نمونه ­ای استفاده می­گردد، که در واقع تفاوت بین میانگین نمونه مورد بررسی را با یک مقدار مفروض مورد آزمون قرار می­دهد. این آزمون برای متغیرهای کمی به کار می رود و در مواردی برای تشخیص تأثیر یا عدم تأثیر یک یا چند متغیر در وضعیت مورد بررسی استفاده می­ شود. به عبارت دیگر، هدف این آزمون بررسی وضعیت متغیرهای تحقیق از نظر مناسب یا نامناسب بودن است.
فرض صفر و فرض مقابل برای تمام متغیرهای تحقیق با توجه به طیف ۵ تایی لیکرت مورد استفاده در این تحقیق به این صورت است:
H0: = 3
H1: ≠ ۳
به عبارتی فرضیه بدین صورت مطرح گردیده است که آیا مقدار میانگین در هر متغیر برابر با ۳ است یا خیر. نتایج انجام آزمون T یک نمونه ­ای، برای تمامی متغیرهای تحقیق، با بهره گرفتن از داده های به دست آمده از نمونه، در جدول نشان داده شده است.
جدول ۳۹ نتایج آزمون تی تک نمونه ای برای متغیرهای مکنون تحقیق

متغیرهای مکنون

ارزش آزمون = ۳

۳-۴-معرفی متدولوژی طراحی
۳-۴-۱-مفاهیم منطق فازی
منطق فازی فناوری جدیدی است که شیوه‌هایی را که برای طراحی و مدل سازی یک سیستم نیازمند ریاضیات پیچیده و پیشرفته است، با بهره گرفتن از مقادیر زبانی و دانش فرد خبره جایگزین می‌سازد.مفاهیمی چون «خیلی»، «نسبتاً»، «تقریباً» و … را که پایه‌های اندیشه و استدلال‌های معمولی انسان می‌باشند، به صورت ریاضی در می‌آورد تا به وسیله کامپیوتر قابل فهم باشند و از این طریق بتوان برنامه‌های کامپیوتری که به منطق و تفکر انسان نزدیک‌ترند را به وجود آورد.

بنیاد منطق فازی بر شالوده نظریه مجموعه‌های فازی استوار است و این نظریه تعمیمی از نظریه کلاسیک مجموعه ها در علم ریاضیات است. در تئوری کلاسیک مجموعه‌ها، یک عنصر، یا عضو مجموعه هست یا نیست و عضویت عناصر از یک الگوی صفر و یک و باینری تبعیت می‌کند. اما تئوری مجموعه‌های فازی این مفهوم را بسط می‌دهد و عضویت درجه بندی شده را مطرح می‌کند. در نظریه فازی مجموعه‌ها، مجموعه فازی به عنوان زیرمجموعه‌ای از عناصری تعریف می‌شود که درجه عضویت آن در مجموعه بین صفر و یک است. [۵۵]
۳-۴-۲- تابع عضویت
مفهوم تابع عضویت از اهمیت ویژه ای در تئوری مجموعه‌های فازی برخوردار می‌باشد، چرا که تمام اطلاعات مربوط به یک مجموعه فازی به وسیله تابع عضویت آن توصیف و در تمام کاربردها و مسائل تئوری مجموعه‌های فازی از آن استفاده می‌گردد . تابع عضویت مقدار فازی بودن یک مجموعه فازی را مشخص می‌کند و در واقع به تابعی که میزان درجه عضویت المان‌های مختلف را به یک مجموعه نشان دهد، تابع عضویت می‌گویند . معمولاً برای نشان دادن تابع از حروف µ استفاده می‌شود. تابعی که درجه عضویت المان x به مجموعه فازی را نشان دهد x) ) نمایش داده می می‌شود  می‌توان به طور خلاصه تفاوت مفهوم درجه عضویت در مجموعه‌های کلاسیک و فازی را به صورت زیر بیان نمود.
(x) : xa{0,1}
( x ) : x a [0,1]
روابط فوق نشان می‌دهد که برد توابع عضویت کلاسیک، مجموعه دو عضوی صفر و یک در حالی که برد توابع عضویت فازی، بازه صفر و یک می‌باشد .. در این نمودار، تابع ( x ) می‌تواند قانون عضویت را در یک مجموعه فازی فرضی را تعریف کند.
شکل(۹)-تابع عضویت
۳-۴-۳-قوانین
قوانین منطق فازی معمولاً بر اساس مدل زیر تعریف می‌شوند:
IF a set of conditions are satisfied THEN a set of consequents can be inferred
مدل‌های زبانی شامل مجموعه‌ای از قوانین به فرم اگر-آن­گاه است.
Rule m: IF(xp1 is Aj1) and (Xp2 is Aj2) and …..And (Xpn is Ajn) then Y is Bj
رابطه بالا، بیان کردن رابطه بین n متغیر ورودی x1,x2,…xn و خروجی y را نشان می‌دهد.
عبارت Ajnدر بخش مقدم قوانین، مجموعه‌های فازی را نشان می‌دهد که برای جداسازی فضای ورودی به داخل مناطق همپوشانی کننده به کار می‌رود.هر مجموعه فازی Ajnدر معادله فوق به وسیله تابع عضویت آن μ_jn توصیف می‌شود که درجه عضویت هر مقدار xn مجموعه فازی Ajn در تمام مقدار عضویت تطبیقی jn (xn) μ ارزشیابی می‌شود.مقادیر عضویت jn (xn) μ گوناگون در دامنه [۰-۱] است که صفر عدم عضویت و یک عضویت کامل xn را در مجموعه فازی Ajnنشان می‌دهد.[۵۶]
متعاقبا این ها ، سیستم‌های مبتنی بر قواعد فازی یا FRBSsزبانی^[۱۲۹] یا ^[۱۳۰]FRBSsممدانی نامیده می‌شود. در FRBSsزبانی، پایگاه دانش از دو مؤلفه پایگاه داده و پایگاه قوانین تشکیل شده است. تعیین پارتیشن‌های فازی در مدل‌سازی فازی بسیار مهم است. پایگاه قوانین متشکل از مجموعه‌ای از قواعد زبانی است که توسط عملگرها به هم ارتباط پیدا می‌کنند به عبارت دیگر، قواعد متعدد به طور همزمان می‌توانند برای یک متغیر وروردی مورد استفاده قرار گیرند. [۵۶]
شکل(۱۰)-ساختار یک FRBS[56]
۳-۴-۴-عملگرهای منطق فازی (T-norms)
منطق فازی، همچون منطق کلاسیک تعدادی عملگر پایه دارد مثلاً در منطق کلاسیک از عملگرهایNOT و OR و AND استفاده می‌شود. این عملگرهای منطق فازی گاهی با نام T-normsیاد می‌شود. [۵۷]یکی از تعاریف پر کاربرد برای And اشتراک است : AB(x) = min [A(x), B(x)]
فرض کنید که t تابعی باشد که توابع عضویت مجموعه‌های فازی B و A را به تابع عضویت مجموعه فازی اشتراک B و A تبدیل کند
t : [0و۱]´[ ۰و۱] ® [۰, ۱]
یعنی :
t[( (x), (x)]= μ AÇB (x)
در مورد رابطه بالا می‌توان نوشت :
t[ (x), (x)] min =[ (x), (x) ]
برای اینکه تابع t واجد شرایط یک اشتراک باشد، باید حداقل چهار شرط زیر را ارضاء کند:
اصل موضوع ۱ (شرط مرزی )t(0,0) = 0, t(a,1) = t(1,a) = a
اصل موضوع ۲ t(a,b) = t(b, a) : ( شرط جابجایی)
اصل موضوع ۳ (شرط صعودی بودن )
t(a,b) £ t(a¢,b¢) آنگاه b £ b¢ و a £ a: t
اصل موضوع ۴t[t(a,b),c]= t[a, t(b, c)] : (شرط شرکت پذیری)
هر تابع t : [۰,۱]´[۰,۱]®[ ۰,۱] که اصول موضوع۱ تا ۴ را ارضاء نماید، یک T -نرم نامیده می‌شود.بدین ترتیب: T(0,0) = T(a,0) = T(0,a) = 0
اجتماع فازی-S نرم‌ها
یکی دیگر از تعاریف پرکاربرد برای (Or ) ،اجتماع است .فرض کنید S : [0,1]´[۰,۱]®[۰,۱] نگاشتی باشد که توابع عضویت مجموعه‌های فازی A,B را به تابع عضویت مجموعه فازی اجتماع A, B تبدیل می‌کند، یعنی :
(x),(x)]=μ(A B)(x)
در مورد رابطه بالا می‌توان نوشت :
(x), (x)] =max (x), (x)]
برای اینکه تابع s واجد شرایط اجتماع باشد، باید حداقل چهار شرط زیر را ارضاء کند:
اصل موضوع s1 :شرط مرزی s(0,a ) = s( a,0) = a,و s(1,1) = ۱: s ۱
اصل موضوع ۲ s : s(a,b) = s(b, a) (شرط جابجایی )
اصل موضوع ۳ s:اگر b £ b¢ و a £ a¢ آن گاه S(a,b) £ s(a¢,b¢) (شرط صعودی)
اصل موضوع۴ ) s[s(a,b),c]= s[a, s(b,c)] : s شرط شرکت پذیری )
هر تابع s : [۰,۱]´[۰,۱]®[۰,۱] که اصول موضوع۱ sتا ۴ s را ارضاء نماید، یک S -نرم یا -T-هم نرم نامیده می‌شود.
بدین ترتیب:T(a,0) = T(0,a) = a و T(a,1) = T(1,a) = 1
متمم نیز بدین صورت تعریف می‌شود: not A(x) =1-A(x)

من پاسخ دادم که: «خود این کار نیاد از بنده».
از آن روز حاکم بر من خشم گرفت و از کار بیکار شدم پس از بیکار شدن زنم از گرسنگی مرد و معاون جدید حکمران مرده شویی زشت رو شد به خاطر فعالیتهای سیاسی به همراه دو پسرم تبعید شدم و در شهر نایین مشروطه خواهان از ما پذیرایی کردند، زمانی که مظفر الدین شاه، فرمان مشروطیت را امضا کرد من از آن مردم، زن گرفتم و مریم من از مادر زاده شد. دو پسرم در قزوین در انقلاب مشروطه به شهادت رسیدند.
عشقی در واقع انقلاب مشروطه را تمثیلی از مرگ و زندگی مریم میداند چون مریم با انقلاب مشروطه به دنیا میآید و شکست مشروطه همزمان با مرگ مریم است.
عشقی شاعر انقلاب و در سیاست و ادبیات خواستار دگرگون کردن و برانداختن راه و رسم دیرین و گشودن راه های تازه است «ایده آل» از «سرگذشت …» به «فساد، ستم اجتماعی، انقلاب و تبهکاری نوع بشر» میرسد.
در این داستان مرد شهری وزن دهاتی مرد فریبنده و زن فریفته است از همان آغاز شهر و ده رویاروی هم قرار میگیرند شهر که لانه فساد است با سادگی به صفای ده هجوم میآورد.
مریم همسن مشروطه است و اغفال او به منزله فریب آزادیخواهان است در پهنه اجتماع و در واقع رجال خائن تهران مشروطه را به کشتن میدهند.
«عشقی انقلاب مشروطه و فساد اجتماع را … حکایت میکند. هم در رفتار حاکم مستبد کرمان هم در برکناری و بیکاری مرد و پیوستن او به انقلاب و هم در پیشرفت حیرت انگیز جانشین اداری [فاسد] وی … بگذریم از اینکه هر چه احساس درد شاعر، تند و سوزان است به همان اندازه تشریح آن خام و درمان آن بد عاقبت و مهلک است، ولی به هر حال جای درد را نشان میدهد [که] قلب اجتماع، بیمار است …^[۱۸۱] .»
«از دیدگاه عشقی مرد هستی از دست داده نمونهای از رنج کشیدگان و هستی باختگان راه همه انقلابهای به یغما رفته، دخترک نماد همه معصومیتهای لگدمال و عصمتهای به باد رفته، تولد مریم همزمان مشروطه و مرگ او با بر باد رفتن بهترین آرمان‌های مشروطیت^[۱۸۲].»
«در سه تابلو مریم بیزاری عشقی از محیط مخوفی مانند تهران و مردم پلید و نیز ستمی است که جامعهای مرد سالار بر زنان روا میدارد. رویارویی شهر و روستا و فساد شهر که به سادگی روستا هجوم میآورد^[۱۸۳].»
یکی از مشهورترین اشعار عشقی که میتوان نگاه فمینیستی شاعر را در آن جستجو کرد «سه تابلوی مریم» است «سه تابلو مریم» با این که به ظاهر داستان است اما سراسر آن حکایت از ظلمهایی دارد که از مقامهای بالاتر به زیر دستان تحمیل میشود.
میتوان گفت: چون زنان از حق معمولی و متعارف خود محروم شدهاند و حق آزادی آنان به انحصار و اسارت کشیده شده است به محیط خود بیگانهاند و با دیدن اندک محبت دروغین فریب میخورند وقتی یک زن از حقوق مسلم خود محروم شود رشد و تعالی از او گرفته میشود و سرنوشتی جز فلاکت و بدبختی نخواهد داشت. شاعر خواهان آن است که زنان از محیط خود و خطرات آگاه شوند و با مرد سالاری که عرصه را برای حضور زنان مسدود کرده است به مبارزه بر میخیزد.

دوم- نمایشنامه کفن سیاه
اثری تاریخی و بیان نامهی سیاسی- ادبی است که به شکوه ایران باستان، اشاره دارد و از حقوق زنان دفاع میکند که میرزاده آن را در سال (۱۳۳۴ ق/ ۱۹۱۵م) در راه سفر و مهاجرت به استانبول، سروده است و در این باره میگوید:
«این هم چند قطره اشک دیگر که از دیدار ویرانههای مداین از دیده طبع عشقی بدین اوراق چکیده.^[۱۸۴]»
«زنی به نام «خسرو دخت» را تمثیلی از زنان ایرانی پنداشته و سرنوشت تاریخی زنان را به تصویر کشیده و دو بخش کلی دارد:

بخش نخست تا ظهور «ملکهی کفن پوشان» که به تاریخ گذشتهی ایران توجه میکند.
بخش دوم که به طور نمادین، وضعیت زنان دوره شاعر بررسی میشود و به صورت یک «تک گویی» است که خود میرزاده آن را روایت میکند^[۱۸۵]:»
پردههای این نمایش عبارتاند از:
۱- روستای مه آباد ۲- بازگشت به تاریخ گذشتهی ایران ۳- گورستان ۴- قلعهی خرابه ۵- بقعهی اسرار آمیز ۶- دهقان چهرههای این نمایش عبارتاند از: ۱- پیرمرد ۲- ملکه کفن پوش ۳- خود شاعر به عنوان راوی ماجرا
این داستان در واقع ذهنیات خود شاعر است که تماشای ویرانههای ایوان مدائن، تحت تأثیرش قرار میدهد.
«شاعر به صورت تخیلی پس از مشاهدهی ویرانههای ایوان مدائن، «با خسرو دخت» شاهزادهی کهن ایرانی که کفن پوشیده، دیدار و گفتگو میکند. پس از آن، عشقی در بیداری و در جهان عینی، همهی زنان دوران رضا شاه را مثل آن زن باستانی، سیاه پوش میبیند^[۱۸۶].»
منظومه، با توصیف روستای «مه آباد» آغاز میشود:
در تکاپوی غروب است زگردون خورشید دهر مبهوت شد و رنگ رخ دشت پرید
دل خونین سپهر از افق غرب دمید چرخ از رحلت خورشید سیه میپوشید
که سر قافله با زمزمهی زنگ رسید
در حوالی مداین به دهی ده تاریخی افسانه گهی (عشقی، ۱۳۵۰، ص ۲۰۱)
- پرده اول (روستای مه آباد): در این پرده غروب یکی از روزها به دهی نزدیک مدائن فرود میآید و در خانهی یک پیرزن جای میگیرد:
«عاقبت بر لب استخر نمودم منزل خانهی بیوه زنی تنگ تر از خانهی دل» (عشقی، ۱۳۵۰، ص ۲۰۲)
از پنجرهی آن خانه، قلعه مخروبهای را میبیند و از پیرمردی که به خدمتش، گماشته شده میپرسد:
«آن خراب ابنیه کز پنجره پیداست کجاست؟» و پاسخ میشنود:
آن قلعهی مخروبه که:
«دیرگاهی است که ویران شده و باز به پاست ارگ شاهنشاهی و بُنگه شاهان شماست
این مه آباد بلند ایوان است که سرش همسر با کیوان است». (عشقی، ۱۳۵۰، ص ۲۰۳)
- پرده دوم (بازگشت به تاریخ گذشتهی ایران):
در این پرده، راوی به یاد عظمت دیرین و بر باد رفتهی پادشاهان باستانی ایران، میافتد:
وندر آن پرده، بسی نقش و صور میدیدم بارگههایی پر از زیور و زر میدیدم
همه بر تخت و همه، تاج به سر میدیدم همه با صولت و با شوکت و فر میدیدم (عشقی، ۱۳۵۰، ص ۲۰۴).
- پردهی سوم (گورستان):
«بگرفتم ره صحرا و روان شدم از خانه سوی قبرستان»
زیر پایم همه جا جمجمهی خلق کهن با همه خامشی، آنان به سخن با من و، من!
گویی از مرده دلی، در دهنم مرده سخن (عشقی، ۱۳۵۰، صص ۲۰۵- ۲۰۶).
در همین لحظه خسرو پرویز به نظرش میآید:
کای شهنشاه برون شو ز مغاک خسروا سر به در آر، از دل خاک (عشقی، ۱۳۵۰، ص ۲۰۸)
شاعر پس از درنگی در گورستان، سر از قلعهی خرابه در میآورد: