۵- اقلیم مرطوب: شاخص خشکی۳۸ ≥I ≥ ۲۸ می­باشد.
۶- اقلیم بسیار مرطوب: شاخص خشکی بزرگتر و مساوی ۳۵ می­باشد.
با توجه به نتایج حاصل از طبقه بندی­های آب و هوا و آمار و اطلاعات منتشره از سوی سازمان آب و هواشناسی استان شهرستان پاوه بر اساس روش سیلیانف روسی و دمارتن دارای آب و هوای نیمه مرطوب می­باشد.
۳-۱۶ هیدرولوژی (منابع آب)
همانطور که در بحث بارشهای منطقه مورد مطالعه گفته شد. شهرستان پاوه با ۸۳۰ میلیمتر بارندگی سالیانه و برخورداری از توده هوای باران آور غربی و همچنین زمین شناسی و پوشش گیاهی خوب باعث شده تا از نظر جریان ­های هیدرولوژیکی غنی بوده؛ که به دنبال آن هم از لحاظ آبهای زیرزمینی و هم از لحاظ آبهای سطحی نسبت به سایر شهرستانهای استان غنی تر می­باشد. دراین فصل سعی می شود هیدرولوژی این شهرستان تحت دو عنوان هیدرولوژی آبهای سطحی و هیدرولوژی آبهای زیرزمینی مورد بحث و بررسی قرار گیرند.
۳-۱۷ هیدرولوژی آبهای سطحی
بر اساس اطلاعات شرکت آب منطقه­ای استان کرمانشاه متوسط تخلیه سالیانه رودخانه­های استان بالغ بر ۶۹۳۷ میلیون متر مکعب برآورد شده است که از این میزان ۴۲۹۷/۵۵ میلیون مترمکعب به خاک کشور عراق تخلیه شده و ۱۸۰۰ میلیون مترمکعب آن وارد رودخانه کرخه و ۸۳۹/۴۵ میلیون مترمکعب آن در استان مورد استفاده قرار می­گیرد. بسیاری از رودخانه­های استان از خروج آبهای سراب­ها سرچشمه می­گیرند. حوزه آبریز کرمانشاه در محدوده حوزه آبریز خلیج فارس و مجتمع بر دو حوزه وسیع آبخیز می­باشد همچنین کل منابع آبهای سطحی در این شهرستان ۱۳۰ میلیون مترمکعب بوده که ۳۹ میلیون از این آبها برداشت شده است(محمدی، ۱۳۸۷: ۹۴). هیدرولوژی آبهای سطحی این شهرستان بخشی از حوضه آبریز سیروان (بزرگترین رودخانه استان کرمانشاه) که خود هم جزیی از حوضه آبریز خلیج فارس می­باشد. به علت گسترده بودن وسعت و ارتفاع زیاد حوضه آبریز این شهرستان اکثر رودخانه ها و رودهای آن پر آب و جز رودهای دائمی به حساب می­آیند. در زیر بطور خلاصه به مهمترین رودهای محدوده مورد مطالعه پرداخته می­ شود.
۳-۱۸ رودخانه سیروان
یونیان قدیم به آن لیگوس می­گفتند. این رودخانه بزرگترین رودخانه استان کرمانشاه محسوب می­ شود که از حدود ۵/۳ کیلومتری جنوب غربی شهر سروآباد پس از اتصال دو رودخانه چم گردلان و چم کور تشکیل می­ شود. و در طی مسیر پس از پیوستن شعبات متعدد به آن به شهرستان پاوه وارد می­ شود و در محل دوآب، رود چم مرخیل که از ارتفاعات همین شهرستان سرچشمه می­گیرد به آن پیوسته و به همراه آن قسمتی از مرز ایران و عراق را تشکیل می دهد و در نهایت وارد سد دربندی خان عراق می شود. شاخه­ های متعدد آن گاوه­ رود، قشلاق، آزاد رود و پاوه رود می­باشد. که دبی لحظه­ای متوسط ۹۰۸ مترمکعب در ثانیه و آبدهی سالانه آن ۲۷۰۰ میلیون مترمکعب می­باشد. این رودخانه در حدود ۹۵ کیلومتر طول و شیب متوسط بستر آن کمتر از یک درصد می­باشد و در مناطق بی­کربناته در سازنهای سیلیکاته، بی­کربناته و بی­کربناته سولفاته جریان دارد. کل مساحت حوزه آبریز سیروان ۱۳۹۰۰ مترمربع است حداکثر ارتفاع این ۳۱۷۳ و حداقل ارتفاع آن ۶۵۰ متر می­باشد( سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ۱۳۸۴: ۲۲). در حوزه سیروان ۱۲ دشت وجود دارد که جمع مساحت آنها بالغ بر ۱۵۹۸ کیلومتر مربع می باشد( مرادی، ۱۳۷۸: ۵).

این رود یکی از شاخه­ های رودخانه سیروان می­باشد. که از کوههای اوته با ارتفاع ۲۲۴۵ متر، نسار با ارتفاع ۱۹۱۰ متر،گرمزناو با ارتفاع ۲۲۷۰ و آتشگاه با ارتفاع ۲۱۷۸ متر واقع در حدود ۱۳ کیلومتری جنوب شهر پاوه سرچشمه می­گیرد منبع تغذیه رودخانه نزولات جوی و در جهت جنوب شرقی به شمال غربی جریان دارد. طول این رودخانه ۳۸ کیلومتر و شیب متوسط بسترآن ۶/۳دصد می­باشد و در نزدیکی روستای ژاله رحمان بیک در مرز عراق به سیروان متصل و وارد خاک عراق می­ شود( سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ۱۳۸۴: ۲۶).
۳-۲۰ رودخانه لیله
رودخانه مذکور از ارتفاعات شاهو در جنوب شرق شهرستان پاوه سرچشمه گرفته، و در طول مسیر رودخانه­های آب سفیدبرگ، چمه قلعه، چم­گزان و بالاخان(جوانرود) را دریافت می­ کند. رودخانه لیله در جهت جنوب شرق به شمال­غرب جریان دارد و به نام­های لیله، لیلا و میاشوش خوانده می­ شود. مصب این رودخانه، آب سیروان می­باشد. منبع رودخانه نزولات جوی و چشمه است. طول رودخانه ۸۴ کیلومتر، شیب متوسط بستر آن ۲/۱ درصد و در مناطق بی­کربناته و در سازندهای سیلیکاته و بی­کربناته کلسیک جریان دارد.
۳-۲۱ رودخانه پاوه رود
سرچشمه اصلی آن سراب هولی در شرق پاوه می­باشد. که منبع تغذیه آن نزولات جوی و ذوب برفهای کوه شاهو در بهار و تابستان و از کوههای شاهو با ارتفاع ۲۳۴۰ متر، قلعه ولیان با ارتفاع ۲۳۶۰ متر، مرین با ارتفاع ۲۰۸۰ متر واقع در ۴ کیلومتری جنوب شرقی پاوه سرچشمه می­گیرد. این رود در مسیر خود روستاهای شمشیر، نسمه سفلی و علیا، گلال، خانقاه و دشه را مشروب ساخته و با جهت جنوب شرقی_شمال­غربی در محل دوآب نوسود به رودخانه سیروان می­ریزد. و از کشور خارج می­ شود. طول این رودخانه ۳۵ کیلومتر و شیب متوسط بستر آن ۹ درصد می باشد(سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ۱۳۸۴: ۲۶). از دیگر رودهای این شهرستان به رود زمکان، سراب هولی و …. اشاره نمود.
۳-۲۲ هیدرولوژی آبهای تحت الارضی
استان کرمانشاه دارای چشمه­های متعدد که بیشتر آنها دائمی و برخی ذارای چندین مترمکعب بر ثانیه دبی دارند که به دلیل وجود سیستم کارستی و انحلال سنگ­های آهکی است. بر اساس آخرین آمار موجود سالانه منابع آبهای زیرزمینی در حوزه عمل سازمان آب منطقه­ای غرب در شهرهای مورد مطالعه این استان تا پایان ۱۳۷۷ مجموعا ۱۰۰۴۰۰/۳ میلیون مترمکعب تخلیه آبهای زیر زمینی می­باشد.
در سال ۱۳۸۴ حجم کل آبهای زیرزمینی شهرستان پاوه ۵۴/۱۸۵۰۶۵۵ هزار مترمکعب بوده که ۱۸۳۴۰۰۰۰ هزار مترمکعب آن از کشور خارج شده و از باقی مانده آن یعنی ۵۴/۱۶۶۵۵ هزار مترمکعب نیز بهره ­برداری شده است. از کل آب­های استصحالی، ۹۰/ ۱۶۵۴۷ هزار مترمکعب در بخش کشاورزی و ۶۴/۱۰۷ هزار مترمکعب بوده است. درمنطقه سه چاه نیمه عمیق با ظرفیت ۹۵ مترمکعب حفر شده است که صرف بخش کشاورزی می­ شود. به دلیل اینکه آهک­های کارستیک کرتاسه در منطقه گسترش یافته، آبراهه ­های موجود در آهک­ها از حفره­ها و شکاف­ها به صورت چشمه­هایی با دبی زیاد خارج می­ شوند. تعداد ۴۷ چشمه و ۲ سراب در محدوده شهرستان وجود دارد. حجم آبدهی و سراب فوق ۱۶۸۸۱ هزار متر مکعب می­باشد( فرهنگ جغرافیایی آبادیها، ۱۳۸۶: ۱۳). وجود چشمه و سراب­های متعدد از جمله سراب شمشیر، سراب هولی در شمال­شرقی مرکز شهر پاوه( چشمه کارستی با ساختار گسلی، با آبدهی سالانه ۳ میلیون مترمکعب و ۱۰۰ لیتر در ثانیه)، چشمه بل در روستای هجیج از توابع شهرستان پاوه، چشمه شیخ حسن، چشمه بیار، دربند، هانه کوان، دوریسان، نوریاب، قله وز، بمیر، چشمه نمراو و … باعث شده تا شهرستان پاوه یک منطقه کارست تمام معنا نام گذاری شود.
۳-۲۳ خاک
خاک­های استان کرمانشاه تحت تأثیر شرایط زمین شناسی، اقلیم و توپوگرافی از وضغیت مناسبی برخوردار است، بدین ترتیب که عوامل محدود کننده رویش گیاهی مانند شوری، قلیائیت و سدیمی بودن در خاک­های این استان وجود ندارد و متناسب با نوع بهره ­برداری محدودیت عمق خاک برای ریشه دوانی انواع محصولات کشاورزی اعم از زراعی، باغی، پوشش جنگلی و مرتعی به ندرت دیده می شود(محمدی، ۱۳۸۸: ۹۹). به طور کلی استان کرمانشاه از دو بخش سرد سیری و گرسیری تشکیل شده است که مناطق گرمسیری آن در نوار مرزی غربی و جنوب­عربی به دلیل گسترش سازندهای مارنی، از نظر مواد تشکیل دهنده خاک چهره ویژه­ای دارد، بدین ترتیب که مقدار گچ در این خاک­ها قابل توجه است. اما در سایر نقاط استان درصد آهک خاک بیشتر می­باشد. با بررسی منابع خاک استان کرمانشاه استنتاج می­ شود که خاک­های این استان به طور عمده عبارتنداز:

لیتوسل : خاکی است از گروه خاک­های برون منطقه­ای Entiso که با سنگ مادری بسیار نزدیک بوده و بیشتر در اراضی پر شیب که حاصلخیزی آنها نیز کم است دیده می­ شود. در طبقه­ندی جدید آمریکایی بسیاری از این خاک ها در رده Entios قرار می­گیرند. در کوههای بسیار مرتفع تا به نسبت مرتفع و تپه های مرتفع وجود دارد.
ریگوسل: این خاک در کلیه اقلیم­ها یافت می­ شود و از گروه خاک­های برون منطقه­ای Entiso بوده و در اراضی پر شیب و واریزه­ای مشاهده می­ شود. در طبقه بندی جدید آمریکایی بسیاری از این خاک­ها در رده قرار می­گیرند. در کوهها و تپه­های به شدت فرسایش یافته مشاهده می­ شود.
ریگوسل­های آهکی: خاکی است از رده خاک­های ریگوسل که آهکی زیادتری دارد و مشخصات آن شبیه خاک های ریگوسل است. این خاک در کوههای به نسبت مرتفع، تپه­های با قلل مدور، فلاتها و تراسهای بالایی و واریزه­های بادبزنی شکل مشاهده می­ شود.
سولونچاک: این خاک­ها شامل خاک­های شور بوده و در شرایط نامناسب زهکشی به وجود آمده­اند. خاک­های سولونچاک دارای مقداری زیادی املاح بوده و مواد آلی آنها کم است و در دشتهای سیلابی مشاهده می­ شود.
کامبیوسل آهکی: این خاک­ها، خاک­هایی تکامل یافته با میزان مواد آلی متوسط و خاک­هایی به نسبت عمیق تا عمیق می­باشند. خاک­های کامبیوسل آهکی در اقلیم­های خشک و در مناطقی با شیب ملایم با بافتی سنگین همراه با آهک زیاد حضور دارند. این خاک­ها در طبقه بندی جدید آمریکایی در رده Aridisol قرار می­گیرند و در دشت های دامنه­ای و فلاتها و تراسهای بالایی مشاهده می­شوند.
در مورد خاک شناسی محدوده مورد مطالعه (شهرستان پاوه) می­توان گفت که بافت و خاک شناسی آن تقریبا منطبق بر توپوگرافی محیط خود می­باشد. به علت وجود شیب بسیار زیاد در شمال و شمال شرق این شهرستان و بارشهای نسبتا زیاد باعث شده تا خاک این منطقه در معرض فرسایش و شستشو قرار گرفته شود و همراه با جریان آب در مناطق پایین دست و پست خود حمل می­ شود.کوه شاهو بخشهایی از شمال، شمال شرقی و شرق و کوه آتشگاه و ماکوان قسمتهای جنوبی این شهرستان را در بر گرفته­اند. با توجه به اینکه این کوهها ادامه سلسله جبال زاگرس و از جنس آهک می باشند از نظر حجم خاک تشکیل شده و موجود برای رویش گیاه فقیر می­باشد. اما هرچه از ارتفاعات به سمت دره­ها و مناطق پایکوهی و تپه ماهورها یعنی به طرف روستای نوریاب و روستای دشه در سمت غرب و روستای خانقاه در سمت جنوب و روستاهای شمشیر و چورژی در سمت جنوبی شرقی حرکت کنیم، شاهد وجود دشتها و خاک ته نشین شده وعمیق می­باشیم.
اراضی منطقه پاوه را می­توان به چهار دسته طبقه بندی نمود:
۱- کوههای مرتفع وسنگی با انتهای تیز متشکل از سنگ آهکی که عموما بایر بوده و دارای پوشش گیاهی و خاک ناچیزی می­باشد.
۲- کوههای نسبتا مرتفع با برآمدگی سنگی در بعضی قسمتها دارای خاک کم عمق تا نیمه عمق بر روی مواد آهکی قرار گرفته است.
۳- ناهمواری با پستی و بلندی متوسط تا زیاد و فرسایش متوسط عموما با خاک نیمه عمیق بر روی مواد آهکی.
۴- دشتهای دامنه­ای نسبتا مسطح با پستی و بلندی کم خاک عمیق و بافت سنگین بر روی مواد آهکی( مرادی، ۱۳۷۱: ۸).
۳-۲۴ پوشش گیاهی
شهرستان پاوه به دلیل قرار گرفتن در دامنه رشته کوه­های زاگرس و وجود آب و هوای معتدل کوهستانی دارای چشم اندازها و مناظر زیبای طبیعی است.
موقعیت خاص جغرافیایی، ارتفاعات، نوع خاک، جهت دامنه­ها، وزش بادهای غربی و ورود جریانات مرطوب مدیترانه­ای سبب شده است که پوشش گیاهی خودروی خوبی به شکل جنگل و مرتع در منطقه ایجاد شود.
پوشش جنگلی منطقه بر تعدیل آب و هوا، مهار آب­های سطحی، حفظ خاک و محیط زیست شهرستان تأثیر می گذارد بنابراین نمی­ توان ارزش اقتصادی جنگل­های مذکور را نادیده گرفت.
پوشش گیاهی شهرستان از نظر ارتفاع در دو طبقه جدا از هم قرار گرفته­اند. یکی جامعه Guercus.brantii که در ارتفاعات ۱۶۰۰ تا ۲۳۰۰ متری و دیگری جامعه بلوط ایرانی Persica Guercas که در ارتفاعات ۶۰۰ تا ۱۶۰۰متری به صورت گونه­ های مختلف بلوط و سایر جوامع گیاهی دیده می­ شود.گونه غالب پوشش جنگلی منطقه درختان بلوط می­باشد، به طوری که سطح وسیعی از زیر حوضه رودخانه آب سیروان را جامعه درختان بلوط و پسته وحشی (بنه) پوشانده است. از دیگر گونه­ ها می­توان به آلبالوی وحشی( بلالوک)، آلوچه وحشی، گلابی وحشی(امرود، امرو یا حمرو)، انواع بید، تویلک، پلک، زالزالک وحشی(گویج)، بادام وحشی(ارژن)، کیکم(کیکف)، زبان گنجشک(ون)، مازوج(مازگار) و بوته تروک اشاره نمود. گیاه سقز(الئورزین) در اشتغال و چرخه اقتصادی ساکنین دهستان ماکوان نقش مهمی را ایفا می­ کند، به گونه ­ای که بعد از دامداری به عنوان دومین شغل خانوارهای این ناحیه محسوب می­ شود. سایر محصولات جنگلی نظیر مازوج، میوه­های جنگلی و …. نیز مورد استفاده شهرستان قرار می­گیرد(فرهنگ جغرافیایی آبادیها، ۱۳۸۶: ۱۴).
۳-۲۵ حیات جانوری
وجود بارش­های نسبتا خوب همراه با پوشش گیاهی غنی باعث شده تا شهرستان پاوه از لحاظ زندگی جانوری هم متنوع باشد البته بین هر سه عنصر یعنی بارش، پوشش گیاهی و زندگی جانوری یک رابطه مستقیم برخوردار است. بارش متنوع پوشش گیاهی متنوعی را به وجود می ­آورد، پوشش گیاهی هم به نوبه خود در به وجود آوردن زیست جانوری متنوع مؤثر می­باشد. هرچند شهرستان پاوه کوهستانی ترین شهرستان استان محسوب شده، و قسمت اعظم آن را ارتفاعات پوشانده است؛ اما در مناطق پست­تر و کم ارتفاع­تر و نواحی دره­ای و کوهپایه­ای به علت وجود آبهای سطحی و جنگل­ها وهمچنین آب و هوای معتدل امکان زیست را برای جانوران و پرندگان مهاجر و بومی فراهم آورده است. بیشتر حنگل­های این شهرستان در قسمتهای غربی، جنوب­غربی و شرقی بوده که بیشترین تنوع جانوری در این جهت­ها وجود دارد. مهمترین حیوانات این منطقه گرگ، روباه، شوکا(کوچکترین گوزن دنیا)، قوچ میش، پلنگ، شغال، خرس قهوه­ای، کل بز، گربه وحشی، کفتار، گراز و… می­باشد. از میان پرندگان هم می توان به کبک، تیهو، کبوتر چاهی، بلدرچین، قمری، چلچله، سبزه قبا، دارکوب، دم جنبانک، کلاغ، فیقه و …. را نام برد. متاسفانه از یک طرف به علت شکار بی رویه و آتش زدن جنگل­ها و از طرف دیگر به علت کم کاری و سهل انگاری مراکز مرتبط از جمله محیط زیست در طی چند سال اخیر استعداد گونه­ های جانوری در منطقه به شدت کاسته شده است. تنها در سال ۱۳۵۷ جنگل­های مرخیل به عنوان منطقه شکار ممنوع معرفی شده است و در سال ۱۳۷۸ به عنوان منطقه حفاظت شدهاعلام شد.
۳-۲۶ جاذبه های گردشگری، تاریخی و معماری
تاریخ اورامان تاریخی پر حادثه ولی نانوشته است وآنچه که هم نوشته شده عموما توسط فاتحین بوده است. به جرات می­توان گفت در هر جمله ای که به این منطقه شده است مقاومت سرسختانه ای صورت گرفته است.گذشته از آن به علت صعب العبور وکوهستانی بودن معمولا مخالفین حکومتها در ادوار گذشته برای حفظ جان و یا سازماندهی امکانات خود به این ناحیه پناه آورده­اند که آخرین مورد آن حضور یکی از شاهزادگان قاجار بنام سالارالدوله در اورامان حدود ۹۰ سال قبل بوده است در کمتر روستا یا شهری مزار یا مقبر ه ای از بزرگان و شخصیت های تاریخی وجود ندارد.کلمه پیر به معنای مراد و مرشد ویا رهبر مذهبی و احتمالا سیاسی از تقدس برخوردار بوده ومشهور است که اورامان ۹۹ پیر داشته است که به ۹۹ پیر اورامان معروفند.قطعا این پیران همگی در یک مقطع تاریخی خاص نبوده بلکه در دنباله هم آمده اند. از جمله مقبره این پیران میتوان به پیر میکائیل در روستای دودان و در نزدیکی شهر باینگان ، پیر خدر بر فراز کوه شاهو و پیر شالیار اشاره کرد..
۳-۲۶-۱ آرمگاه سلطان اسحاق:
به طور کلی اورامانات محل شکل­ گیری، گسترش و افول جنبش یارسان یا آیین پردی وری بوده است. بعد از استقرار امپراطوری­های عثمانی و صفویه در قلمرو سابق خلافت عباسیان و منازعات طولانی مدت آنها با همدیگر، پیروان اهل حق مورد سرکوب و تعرض بی رحمانه این امپراطوری­های قرار گرفته و بسیاری از آنها به نقاط دور دستی در نواحی مختلف خاورمیانه فرار و مهاجرت می­ کنند. این گروه خود را به سلطان سهاک و سایر بزرگان و بنیانگذاران این آیین و سرزمین عروج آنها یعنی اورامان و به طور ویژه روستای ساحلی شیخان سفر می­نمایند. مقبره بزرگان اهل حق در این روستای فعلا نیمه متروکه بر ساحل رودخانه سیروان و در حدود ۴۰ کیلومتری شمال غربی پاوه قرار گرفته است. جاده­ای فرعی از جاده اصلی پاوه_ نوسود در نزدیکی روستای نیسانه جدا شده و به بارگاه بزرگان یارسان منتهی می­گردد. این جاده فعلا خاکی بوده، اما چند باری تعریض و بهسازی شده است(ولدبیگی، ۱۳۸۸: ۳۶).