• آموزش روش های تدریس خلاق به معلمان یک عامل مهم در تدریس خلاق آنان میباشد.

• استفاده از تکنیکهای خلاقیت بر عملکرد تحصیلی دانشآموزان تاثیر مثبت دارد.

• معلمان خلاق بیشتر میتوانند دانشآموزان را در فعالیتهای یادگیری شرکت دهند و باعث افزایش استقلال و اعتماد به نفس دانشآموزان و تقویت انگیزه آنان شوند. همچنین بین خلاقیت معلمان با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان رابطه مثبتی وجود دارد.

فصل سوم
روششناسی پژوهش
۳-۱- مقدمه
در این فصل ابتدا طرح پژوهش و سپس جامعه آماری و نمونه پژوهش معرفی می‌شود. پس از آن ابزار گردآوری داده‌ها و روش‌های تعیین قابلیت اعتماد و اعتبار مقیاس‌ها مطرح شده است. علاوه بر این روش‌های آماری مورد استفاده جهت تحلیل داده‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
۳-۲- روش و طرح پژوهش
در این پژوهش بر اساس ماهیت موضوع که شناخت وضع موجود است از تحقیق توصیفی استفاده شده است. سرمد و همکاران (۱۳۷۹) می نویسند که تحقیق توصیفی شامل مجموعه روشهایی است که هدف آنها توصیف کردن شرایط یا پدیده های مورد بررسی است. اجرای تحقیق توصیفی میتواند صرفا برای شناخت هرچه بیشتر شرایط موجود یا یاری دادن به فرایند تصمیم گیری باشد. این پژوهش در عین حال نیز از روش همبستگی تبعیت میکند.

۳-۲-۱- جامعه آماری
جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی معلمان زن سوم راهنمایی و دبیران زن اول متوسطه هستند که در کل به تعداد ۱۲۰ نفر در شهر پیرانشهر می باشند که در سال تحصیلی ۹۳- ۹۲ مشغول به تدریس بودند.
۳-۲-۲- نمونه آماری و نحوه نمونهگیری
نمونه آماری این پژوهش شامل ۲۴ نفر از معلمان زن سوم راهنمایی و ۲۴ نفر از معلمان اول متوسطه میباشند که به صورت نمونهگیری تصادفی منظم انتخاب شدند. درسهای (علوم، زبان انگلیسی، فارسی، تعلیماتاجتماعی) از مقطع سوم راهنمایی و درسهای (زیست، شیمی، زبانفارسی، دین و زندگی) از مقطع اول متوسطه برای کدبرداری انتخاب شدند. دلیل انتخاب این دروس این است که درسهای ذکر شده با سیستم تجزیه و تحلیل تعاملی فلندرز همسویی دارند، درحالی که دروس ریاضیات و… به علت روش تدریس خاص آنها که تنها معلم سخنرانی میکند و روش تدریس بیشتر به صورت مستقیم میباشد و کنش و واکنش کلامی بین معلم و دانشآموز خیلی کم صورت میگیرد از انتخاب آنها صرفنظر میکنیم.
در توضیح حجم نمونه و روش نمونهگیری باید گفت که جمع آوری اطلاعات با بهره گرفتن از سیستم کدبرداری عوامل دهگانه فلندرز نیاز به مشاهده کلاس و جریان تدریس دارد، لذا برای هر کلاس حداقل ۳۰ دقیقه وقت مورد نیاز است که عمل کدبرداری انجام شود. بنابراین با توجه به وقت گیر بودن و پرهزینه بودن این روش و با رجوع به پژوهشهای قبلی (محمودی، ۱۳۸۲؛ فتحی، ۱۳۸۹؛ شهابی، ۱۳۹۲) که موید این امر است به انتخاب ۴۸ نفر از معلمان بسنده شد.
۳-۲-۳- ابزار و شیوه گردآوری داده ها
۱- پرسشنامه سنجش خلاقیت عابدی
پرسشنامه خلاقیت ۶۰ سوال سه گزینه ای دارد که از چهار خرده آزمون سیالی، بسط، ابتکار و انعطافپذیری تشکیل شده است. گزینه ها نشان دهنده خلاقیت پایین، متوسط و بالا میباشند که نمره یک برای خلاقیت پایین، نمره دو برای خلاقیت متوسط و نمره ی سه برای خلاقیت بالا درنظر گرفته شده است. مجموع نمرات کسب شده در هر خرده آزمون، نمایانگر نمره آزمودنی در آن بخش است و مجموع نمرات آزمودنی در چهار خرده آزمون، نمره کلی خلاقیت او را نشان میدهد. دامنه نمره کل خلاقیت هر آزمودنی بین ۶۰ ،۱۸۰ خواهد بود (عابدی، ۱۳۷۲).
۲- روش مشاهدهای: کد برداری از فرایند کلاسی بر اساس روش تجزیه و تحلیل تعاملی فلندرز
ابزار گردآوری مشاهده میباشد و عبارت است از شناسایی، نامگذاری، مقایسه، توصیف و ثبت آنچه که روی میدهد (سرمد و همکاران، ۱۳۷۹). برای مشاهده مستقیم رفتار، محقق باید به توصیف واحد رفتاری یا واحد مورد مشاهده بپردازد. برای کدبرداری و مشاهده رفتار کلاسی از روش تجزیه و تحلیل تعاملی فلندرز استفاده خواهد شد.
شیوه ی کدبرداری به صورت زیر است:
۱- برای تحلیل روش تجزیه و تحلیل تعاملی فلندرز حداقل باید ۲۰ دقیقه از تدریس معلم در کلاس (جریان تدریس) را کدبرداری کرد.
۲- در آخر هر ۳ ثانیه یکی از اعداد اتفاق افتاده را ثبت میکنیم.
۳- فاصله ۳ ثانیه را به صورت تجربی تنظیم میکنیم. با شمارش ۱۰۰۳، ۱۰۰۲، ۱۰۰۱ تقریبا ۳ ثانیه تنظیم میگردد (فتحیآذر، ۱۳۸۲).
۳-۲-۴- تعیین روایی^[۷۱] و پایایی^[۷۲] ابزارهای اندازه گیری پژوهش
پرسشنامه خلاقیت که بر اساس نظریه تورنس دربارهی خلاقیت به وسیله عابدی (۱۳۷۲) در تهران ساخته شد. بر روی یک گروه ۶۵۰ نفر از دانشآموزان کلاس سوم راهنمایی مدارس تهران اجرا گردید. پایایی آزمون خلاقیت عابدی، از طریق آزمون مجدد دانشآموزان مدارس راهنمایی تهران در سال ۱۳۶۳ در چهار بخش آزمون به این ترتیب بدست آمد: ضریب پایایی بخش سیالی ۸۵/۰، ابتکار ۸۲/۰، بسط ۸۰/۰، و انعطافپذیری ۸۴/۰ (عابدی، ۱۳۷۲).
در تحقیقی به منظور ارزشیابی آزمون خلاقیت عابدی در دبیرستانهای منطقه ۲ تهران، ضریب پایایی آزمون باز آزمون را در خرده مقیاس سیالی ۲۳/۰، بسط ۴۴/۰، ابتکار ۶۱/۰ و انعطافپذیری ۵۹/۰ مشخص نمودند. در رابطه با روایی محتوایی، پاسخ گویی و اظهارنظر استادان گروه روان شناسی درباره کلیه سوالات آزمون نشان دهنده روایی محتوایی آزمون است (دائمی و مقیمی، ۱۳۸۳).
جهت بدست آوردن پایایی سیستم تجزیه و تحلیل تعاملی فلندرز، برای تعیین اعتماد، در کلاس درس یکی از معلمان، تدریس معلم به مدت ۲۰ دقیقه ضبط شد در ادامه دو نفر کدبردار همزمان از فایل ضبط شده شروع به کدبرداری نمودند و بعد از جمع آوری و تحلیل برگههای کدبرداری شده میزان توافق (ضریب توافق) بین آنها محاسبه گردید که عدد ۸۳۳/۰ بدست آمد. روایی سیستم تجزیه و تحلیل تعاملی فلندرز توسط خود فلندرز بر اساس مطالعات مختلف مورد تایید قرار گرفته است، و بارها محققان خارجی و داخلی (محمودی، ۱۳۸۲؛ فتحی، ۱۳۸۹؛ شهابی، ۱۳۹۲) از این روش استفاده کردهاند.
۳-۳- روش‌های تجزیه و تحلیل داده‏ها:
برای تحلیل داده های این پژوهش از آزمونهای توصیفی و استنباطی استفاده شده است. که در فصل چهارم به تفصیل توضیح داده شدهاند. نقشه عملی و مراحل اجرایی این پژوهش براساس نمودار به شرح زیر است.
شکل ۳-۱- نمودار عملی و اجرایی پژوهش
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها
۴-۱- مقدمه
در این فصل، داده های خام بدست آمده از نمونه های آماری با بهره گرفتن از روش های آماری مناسب و نرم افزار Spss مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرند. در این پژوهش ابتدا از شاخصهای آمار توصیفی، شامل جداول توصیفی و نمودارهای فراوانی جهت توصیف داده ها استفاده شده است. سپس از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون t مستقل جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده خواهد شد.
۴-۲- آمار توصیفی
در جداول ذیل شاخصهای توصیفی متغیرها و آزمون کلموگروف- اسمیرونوف ارائه شده است.
۴-۲-۱- آمار توصیفی نمونه های آماری بر اساس مقطع تحصیلی و گروه آموزشی
در جدول ۴-۱ ۴-۲، شاخصهای توصیفی پارامترهای مقطع تحصیلی، گروه آموزشی و عوامل دهگانه فلندرز نشان داده شده اند.
جدول ۴-۱ میانگین و انحراف معیار متغیر خلاقیت بر اساس نوع درس

مقطع تحصیلی
درس
شاخصهای توصیفی