همانطور که توسط بسیاری از محققان تأکید شده است،BSC یک سیستم ارزیابی ساده نیست،که در واقع یک سیستم مدیریتی است که سازمان را قادر می سازد تا چشم انداز و استراتژی خود را روشن نموده و در عمل آن را به اجرا درآورد. زمانی که BSC به طور کامل استقرار یافت،برنامه ریزی استراتژیک را از یک تمرین صرفا آکادمیک به مرکز قدرت سازمان تجاری تبدیل می کند. (گریگرودیوس و همکاران،۲۰۱۲) در این راستا آنچه کاپلان و نورتون جهت ایجاد،پیاده سازی و استقرار کارت امتیازی متوازن لازم و ضروری دانسته اند را می توان اجمالاًبه شرح زیر دانست:

• • تشکیل تیم و انجام ارزیابی های سازمانی

• • انتخاب تیم استراتژیک

• • برنامه تیمی، زمان بندی و بودجه تعیین شده

• • تهیه بیانیه های مأموریت و نگرش سازمان

• • • تعیین شاخص های کلیدی برای دسترسی به نگرش سازمان

  

• • تعیین اهداف استراتژیک

• • معین نمودن اهداف استراتژیک بر اساس نگرش و ارزیابی ها

• • تمرکز بیشتر بر روی برنامه ریزی

• • تعیین چشم اندازها و برون دادهای مطلوب

• • ایجاد یک نقشه استراتژی استراتژیک

بخش سوم
فنون تصمیم‌گیری
۲-۳ فنون تصمیم گیری کمی
اگر وظایف مختلف مدیریت که همانا، برنامه ریزی، سازماندهی، کنترل و نظارت، رهبری و انگیزش می‌باشند را در نظر بگیریم، به وضوح مشاهده می‌شود که جوهر تمامی فعالیت‌‌های مدیریت، تصمیم‌گیری است.(الوانی،۱۳۸۸) تصمیم گیرنده می‌تواند، مدلی از سیستم مورد نظر خود را ایجاد کرده و سپس به کمک آن، نتایج مختلفی را که از تصمیم های گوناگون حاصل می‌شود، مورد بررسی قرار دهد. با به کارگیری مدل، بدون آن که مخاطره تصمیم گیری در دنیای واقعی را داشته باشیم، می توانیم مطلوب‌‌ترین تصمیم را اتخاذ کنیم.(رضوانی و مهدی پور،۱۸۲:۱۳۸۸)در این راستا، تکنیک‌های تحقیق در عملیات در زمینه‌های مختلف تصمیم گیری و ارزیابی به کمک محققین و تصمیم‌سازان می‌آید و ایشان را در زمینه ساده کردن تصمیمات پیچیده و اتخاذ تصمیمات دشوار یاری می کند. در زمینه مدیریت استراتژیک نیز علم مدیریت به یاری برخاسته و سعی بر ارائه مدل‌هایی جهت انتخاب و ارزیابی استراتژی‌ها نموده است.
فنون تصمیم گیری را با توجه به ماهیت ، شرایط و معیارهای موثر در تصمیم‌گیری به شیوه‌های رایج کلی کیفی(ذهنی)و کمی(عینی)می توان تقسیم نمود.
الف: تصمیم گیری های کیفی یا ذهنی
تصمیم گیری های هستند که در آن ها قضاوت،تجربه و بینش مدیر یا تصمیم گیرنده مبنای تصمیم‌گیری است.
ب: تصمیم گیری های کمی یا عینی
تصمیم گیری هایی هستند که مبنای تحلیل آن ها الگوریتم ها یا توابع ریاضی می باشد(آذر و رجب زاده،۱۱:۱۳۸۹)
۲-۳-۱ تصمیم گیری چند معیاره^[۱۵]
یکی از دسته بندی‌های تصمیم گیری کمی، تقسیم آن به تصمیم‌گیری یک معیاره و چند معیاره است.مدل‌های بهینه سازی از دوران انقلاب صنعتی در جهان و به خصوص از زمان جنگ دوم جهانی همواره مورد توجه مدیران بوده است.تأکید اصلی مدل‌های کلاسیک بهینه‌سازی ، داشتن یک معیار سنجش،یا تابع هدف، می‌باشد به طوری که مدل مذکور می‌تواند در مجموع به صورت خطی، غیر خطی یا مخلوط باشد.اما توجه محققین در دهه های اخیر معطوف به مدل های چند معیاره برای تصمیم گیری‌های پیچیده گردیده است.در این تصمیم گیری‌ها به جای استفاده از یک معیار سنجش بهینگی از چندین معیار سنجش ممکن است استفاده گردد(اصغر پور،۱:۱۳۹۰).طبیعی است که حل مسائل تصمیم گیری چند معیاره دارای پیچیدگی است و به راحتی امکان پذیر نمی باشد، به ویژه آن‌که اغلب معیارهای مزبور با یکدیگر تضاد داشته و افزایش مطلوبیت یکی می تواند باعث کاهش مطلوبیت دیگری شود. متأسفانه اغلب سازمان ها به دلیل فقدان اولویت بندی مناسب در شاخصه ها و معیارها، قادر به تعیین ترتیب درست محصولات و خدمات خود در جهت تخصیص منابع نمی باشند و در پی آن بسیاری از منابع موجود خود را از دست خواهند داد(رضوانی و حسین پور،۱۳۸۸:۱۸۰).
۲-۳-۲ تصمیم گیری چند شاخصه^[۱۶]
مدل‌های تصمیم گیری چند‌معیاره، به دو دسته عمده تقسیم می‌گردند: مدل‌های چند‌هدفه^[۱۷] و مدل‌های چند‌شاخصه،به طوری که مدل‌های چند‌هدفه به منظور طراحی به کارگرفته می‌شوند، در حالی که مدل‌های چند‌شاخصه به منظور انتخاب گزینه برتر استفاده می‌گردد. روش‌های چندشاخصه دارای تراوش‌های متنوعی در مراحل مختلف تصمیم‌گیری هستند که انتخاب روش مناسب اغلب به تجربه و سلیقه محقق مربوط می‌شود و هر چند دسته‌بندی‌‌هایی نیز جهت راهنمایی در انتخاب آن‌ها وجود دارد، اما باز هم نمی‌توان به طور قطع گفت که چه روشی برای چه مسئله‌هایی مناسب است(اصغرپور،۱۳۹۰).در این روش‌ها داده‌های اولیه براساس نظرات تصمیم‌گیرندگان در قالب ماتریس تصمیم گیری جمع آوری شده و مبنای تصمیم گیری نهایی و به‌عبارتی تلفیق نظرات افراد مذکور می‌شود. روش‌های‌ مدل‌های چند‌شاخصه بر پایه استدلالات ریاضی، بهترین‌گزینه تصمیم‌گیری را از بین گزینه‌های موجود با اولویت بندی آن‌ها تعیین می‌کند.به طور کلی در مسائل مختلف مدل‌های چند‌شاخصه خصوصیات زیر مشترک هستند:

1. 1. گزینه‌ها:در این مسائل تعداد مشخصی گزینه مورد بررسی قرار‌گرفته و در مورد آن‌ها الویت‌گذاری، انتخاب و یا رتبه‌بندی صورت می‌گیرد. تعداد گزینه‌ها می‌تواند محدود یا خیلی زیاد باشد.

1. 1. شاخص‌های چند‌گانه :هر مسئله مدل‌های چند‌شاخصه چندین شاخص دارد که باید تصمیم گیرنده در مسئله، آن‌ها را کاملاً مشخص کند.

1. 1. واحدهای بی‌مقیاس:جهت معنادار شدن محاسبات و نتایج از طریق روش های عملی اقدام‌به بی مقیاس کردن داده‌ها می‌شود، به گونه‌ای که اهمیت نسبی داده‌ها حفظ گردد.

1. 1. وزن شاخص‌ها:تمامی روش‌های مدل‌های چند‌شاخصه مستلزم وجود اطلاعاتی هستند که بر اساس اهمیت نسبی هر شاخص به‌دست آمده باشند . وزن مربوط به شاخص‌ها می‌توانند مستقیماً توسط تصمیم‌گیرنده و یا به وسیله روش‌های علمی موجود، به معیارها تخصیص داده شود. این وزن ها اهمیت نسبی هر شاخص را بیان می‌کنند. یکی از روش‌های مهم وزن‌دهی روش آنتروپی شانون است که در این پژوهش نیز از آن استفاده شده است.(محبوب و قشقایی،۳۵:۱۳۸۸)

۲-۳-۲-۱ طبقه بندی روش های چند شاخصه
در معروف‌ترین نوع طبقه‌بندی مدل‌های چندشاخصه به دو بخش کلی تقسیم می‌شوند .
الف: مدل های غیر جبرانی
مدل‌هایی از MADM را شامل می‌شوند که در آن‌ها تبادل بین شاخص‌ها صورت نمی‌گیرد. بدین معنی که نقطه ضعف موجود در یک شاخص توسط مزیت موجود در شاخص دیگر جبران نمی‌شود،بلکه هر شاخص جدا از دیگر شاخص‌ها مبنای ارزیابی گزینه‌های رقیب قرار می‌گیرد.
از آنجایی که در پژوهش پیش رو شاخص‌ها امکان تبادل با یکدیگر را دارند،امکان استفاده از مدل‌های غیر جبرانی در آن ممکن نبوده است.لذا در این بخش به شرح و بسط این مدل ها پرداخته‌نشده و‌تنها به ذکر نام چند مورد از معروف‌ترین آن‌ها بسنده شده است که به شرح زیر می‌باشند:

• • تسلط

• • لکسیکوگراف

• • حذف

• • ماکسی مین

• • ماکسی ماکس

• • رضایت بخش خاص

• • رضایت بخش شمول

• پروماتاسیون