اقاله از منظر فقها ۶۰
ضمان معاوضی در اقاله ۶۲
ضمان معاوضى در اقاله از منظر فقها ۶۲
ضمان معاوضى شخص ثالث در اقاله‏ ۶۶
تلف عین قبل از اقاله و بعد از عقد از منظر قانون‏ ۶۷
تلف عین بعد از اقاله‏ ۶۹
تأثیر اقاله در عقود تملیکى و عهدى‏ ۷۰
الف) اقاله عقد عهدى پیش از اجراى تعهد ۷۲
ب) اقاله عقد عهدى پس از اجراى تعهد ۷۲
وظیفه دفاتر اسناد رسمی در صورت تلف عین در اقاله ۷۴
مبحث دوم: ضمان معاوضی در دوران حق حبس ۷۶
مقدمه ۷۶
حق حبس در قوانین ایران‏ ۷۷
سقوط حق حبس در بیع‏ ۷۹
سقوط حق حبس‏ ۷۹
الف) تسلیم‏ ۷۹
ب) تلف عین محبوسه ۸۲
ج) اراده صاحب حق‏ ۸۳
عدم لزوم استناد به حق حبس‏ ۸۳
آثار حق حبس‏ ۸۴
۱.فقدان مسئولیت حبس‌کننده نسبت به خسارات ناشی از حبس مورد معامله ۸۴

2. 2. مسئولیت طرف مقابل دارنده حق حبس نسبت به هزینه نگهدارى مورد حق حبس‏ ۸۵

2. 2. بقاى عقد با تلف مبیع پیش از تسلیم‏ ۸۵

2. 2. امانى بودن ید اعمال‌کننده حق حبس‏ ۸۷

ضمان معاوضى در دوران حق حبس در بیع‏ ۸۸
نقص و تلف وارده به محبوس‏ ۹۴
حق حبس و اقاله‏ ۹۵
نمونه‏اى از ضمان معاوضى در حبس‏ ۹۷
نتیجه‌گیری ۱۰۱
فهرست منابع و مآخذ ۱۰۸
الف: منابع فارسی ۱۰۸
ب: منابع عربی ۱۰۹
ج: مقالات ۱۱۲
د: پایان‌نامه‌ها ۱۱۲
مقدمه
۱.تبیین موضوع
انسان طبعاً موجودی مدّ است. به اعتبار همین خصیصه ذاتی، همواره انسان گرایش به حیات اجتماعی دارد و مبنای این تمایل به زندگی اجتماعی نیازمندی‌های متنوع مادی، معنوی و عاطفی اوست. حوائج و ضروریاتی که با گذشت زمان و تعدد و تکثر نفوس، بر دامنه آن افزوده می‌شود تا جائی است که جوامع انسانی و افراد متشکله آن را به مثابه اعضا و جوارح یک ارگانیسم زنده‌ی واحد به تشریک مساعی و تبادل و تعامل وا داشته است. از جمله این مسائل در بعد اقتصادی، قرارداد وعقد مالی است. انسان از گذشته دور با این وسیله آشنا بوده منتهی بدواً به صورت ساده و مآلاً، خاصه در دهه‌ های اخیر به شکل پیشرفته و پیچیده.
از روزگاران قدیم که روابط مالى بین انسان‏ها شکل گرفت و از همان ابتدا که آنها مبادله کالا به کالا یا به قولى پایاپاى و معاوضه مى‏کردند مسائل حقوقى این روابط و موارد پیش‏بینى نشده مانند تلف و یا عدم اجراى تعهدات و یا بر هم زدن معاملات به میان آمد و داراى اهمیت شد. کم کم این حقوق شکل مدوّنى به خود گرفت و قانونمند شد و در طول تاریخ دانشمندان این علم و فقها سعى در اصولى‏تر شدن و به حق نزدیک‏تر شدن و گاهى به روزآورى قوانین نموده‏اند تا اکنون که هر روز مسائل جدیدى در جامعه بدلیل مدرنیته شدن زندگى بشر پیش مى‏آید از قبیل معاملات کامپیوترى و از راه دور و بین‏المللى و… چون جهان به سمت تبدیل شدن به یک دهکده‌ی جهانی پیش میرود هر روز باید دانشجویان و اساتید محترم در کنکاش بیشتر قوانین بکوشند تا مسائل حل نشده و یا دور از انصاف و حق، کمتر پدیدار شود.
در حقوق ایران به مصادیقی اشاره میشود که بر طبق آنها مالکیت اشخاص حاصل می‌شود(م۱۴۰ق.م) اما موردى که آن را صراحتاً ذیل عنوان ضمان معاوضی بیان کرده باشد به چشم نمى‏خورد اما در فقه اسلامى موارد بسیارى تحت این عنوان مطرح شده است و مى‏دانیم که این عنوان، یک عنوان عام و بسیار گسترده است که مى‏توان با تطبیق دادن شرایط وجودى و عناصر آن بر نهادهاى حقوقى مختلف از قبیل فسخ، اقاله و… پی به وجود یا عدم آن در این نهادها برد. در این مبحث سعى کرده‏ام ابتدا ضمن تعاریف جداگانه از مفاهیم موضوع پایان‏ نامه به شرایط پیدایش ضمان معاوضى و وجود یا عدم آن در نهادهاى حقوقى فسخ، اقاله و حبس بپردازم.

2. 2. اهمیت و ضرورت بحث

می‌دانیم که پس از وقوع هر معامله علی‌رغم وجود قواعدی مثل اصالۀاللزوم و اصالۀالصحۀ که موجب پای‌بندی طرفین به معامله می‌شود مسائلی پیش‌بینی نشده برای طرفین یا عوضین پیش می‌آید که موجب برهم خوردن معامله می‌گردد مسائلی مثل اتلاف و عیب ونقص مورد معامله و… که موجب فسخ، اقاله و ابطال می‌شود. طبعاً پس از برهم خوردن معامله باید قواعدی باشد که جبران خسارت طرفین را بنماید. به همین لحاظ این تحقیق می‌تواند کارگشای اختلافات موجود بین طرفین در چنین مواقعی باشد.

3. 3. سؤال‌های تحقیق

طبق پروپزال این پایان‌نامه باید به سؤالات زیر پاسخ داده شود:
الف) آیا ضمان معاوضی پس از قبض هم ممکن است ادامه یابد؟
ب) در صورت فسخ معامله اگر تسلیم عوضین صورت گرفته باشد و تلفی رخ دهد برعهده‌ی کیست؟
ج) آیا در صورت تلف عوضین یا یکی از آن‌ها و موقعی که معامله اقاله شود ضمان معاوضی وجود دارد؟
د) در دورانی که طرفین حق حبس دارند اگر تلفی صورت بگیرد ضمان ناشی از آن برعهده‌ی کیست؟

4. 4. فرضیه‌های تحقیق