• مدیریت محدوده پروژه،

• مدیریت زمان پروژه،

• مدیریت هزینه پروژه،

• مدیریت کیفیت پروژه،

• مدیریت منابع انسانی پروژه،

• مدیریت ارتباطات پروژه،

• مدیریت ریسک پروژه،

• مدیریت تدارکات پروژه.

در کنار ۹ حوزه یاد شده مدیریت ایمنی پروژه، مدیریت محیط زیست پروژه، مدیریت مالی پروژه و مدیریت مطالبات پروژه چهار حوزه ای هستند که منحصر به پروژه صنعت ساخت و ساز می باشند. (گلابچی ـ فرجی، محمود ـ امیر. (۱۳۸۹). مدیریت استراتژیک پروژه. چاپ اول. تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران.)
مدیر پروژه، فردی است که توسط سازمان اجرایی جهت دستیابی به اهداف پروژه، منصوب شده است. علاوه بر مهارت خاص هر حوزه و تخصصهای مدیریت عمومی مورد نیاز برای پروژه، مدیریت موثر پروژه به مدیر پروژه ای نیاز دارد که خصوصیات زیر را داشته باشد:

دانش:
بر این اشاره دارد که مدیریت پروژه درباره مدیریت پروژه، چه می داند.
عملکرد:
بر آنچه که مدیر پروژه، با بکار بردن دانش مدیریت پروژه اش، قادر به انجام است، اشاره دارد.
شخصی:
بر چگونگی رفتار مـدیر پروژه در زمان انجام پروژه یا فعالیت مرتبط، اشاره دارد. (PMI (2008). راهنمای گسترده دانش مدیریت پروژه. ترجمه: محسن ذکایی آشتیانی. چاپ چهارم. تهران: انتشارات آدینه.)
برآوردها نشان می دهد که مدیر پروژه یک صنعت ۸۵۰ میلیارد دلاری است که هر ساله ۲۰ درصد رشد می کند. نیاز برای مدیریت ر کارا و موثر به شدت رو به افزایش است.
براساس گزارش ۱۹۹۳ بانک جهانی که بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار در ۵۰ سال گذشته برای توسعه کشورها وام پرداخت کرده است، گواه بر نیاز کشورها به مدیریت پروژه منسجم می باشد، بطوریکه فقدان آن منجر به افزایش تعداد پروژه های شکست خورده شده است.
براساس گزارش (Bounds 1998) بیش از ۲۵۰ میلیارد دلار در آمریکا سالیانه صرف انجام حدودا ۱۷۵۰۰۰ پروژه تکنولوژی اطلاعات IT می شودا که فقط ۲۶ درصد این پروژه ها در زمان و بودجه تعیین شده تکمیل می شوند. (سبزه پرور، مجید، (۱۳۹۰). کنترل پروژه به روش گام به گام. ویرایش هفتم. تهران: انتشارات ترمه.)
وظایف مـدیریت پروژه در کـارهای ساختمانی، عموما، موارد زیر را شامل می شود:

• تنظیم مشخصات مربوط به اهداف و برنامه های پروژه که شامل تصویر حدود کار، بودجه بندی، زمان بندی، تنظیم نیازمندیهای اجرایی و انتخاب شرکت کنندگان در پروژه است.

• به حـداکثر رساندن بهره وری کارآمد منابع، از طریق تامین نیروی کار، مواد و ماشیـن آلات، مطابق با جـدول زمان بندی و برنامه های از قبل تعیین شـده.

• اجرای عـملیات مخـتلف از طریق هـماهنگی و کنـترل مناسـب برنامه ریزی، طراحی، برآورد، بستن پیمان (قرارداد) و ساخت در طول مدت عملیات.

• توسعه روابط و مکانیسم های موثر برای حل تضادها بین شرکت کنندگان مختلف در پروژه.( هندریکسون، کرس. (۱۳۷۳). مدیریت پروژه های ساختمانی. ترجمه: محمد تقی بانکی. ویرایش چهارم. تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.)

مراحل و چرخه حیات پروژه های ساختمانی به شرح زیر می باشد.

• طرح ایده و تعریف پروژه

• مطالعات مقدماتی

• تصویب پروژه

• مهندسی و طراحی

• تدارکات و ساخت

• راه اندازی و بهره برداری

پروژه های ساختمانی را می توان به دو بخش دولتی و خصوصی تقسیم کرد. در بخش دولتی به مجموعه عملیات و خدمات مشخصی که توسط یکی از دستگاه های اجرایی کشور، طی مدت معین و با اعتبار مشخص برای تحقق بخشیدن به اهداف تعیین دشه براساس برنامه عمرانی کشور و به صورت سرمایه گذاری ثبت اجرا می شود پروژه عمران می گویند.( گلابچی ـ فرجی، محمود ـ امیر. (۱۳۸۹). مدیریت استراتژیک پروژه. چاپ اول. تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران.)
۲-۳ وضعیت پروژه های ساختمانی در ایران
مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی که در راستای بررسی لایحه بودجه سال ۹۱ منتشر ساخته اعلام کرده که روند تحقق خاتمه طرح های عمرانی طی سالهای ۱۳۸۱ تا ۱۳۹۰ نشان می دهد طی این سال ها به طور متوسط از ۴۷۳ طرح عمرانی که باید به صورت سالانه در کشور به پایان برسند تنها ۲۸ درصد معادل ۱۳۴ طرح به اتمام رسیده و ۷۲ درصد طرح ها خاتمه نیافته و هزینه ای معادل ۹۵/۷۵ هزار میلیارد تومان مازاد بر پیش بین قوانین بودجه بر اقتصاد کشور تحمیل شده است. (سایت روزنامه همشهری. سه شنبه. ۱۵/۱/۹۲ http://www.hamshahrionline.ir/news-1647047.aspx)
این هزینه حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان یا ۹۵/۷۵ هزار میلیارد تومانی که هزینه دیرکرد در خاتمه طرح ها محسوب می شود از متوسط سالانه لازم برای به اتمام رساندن طرح ها بیشتر بوده و به طور متوسط به میزان ۲۴۵ درصد اعتبار مازاد بر قانون بودجه به هر طرح تخصیص پیدا کرده تا طرح ها به اتمام برسد. به عبارت ساده تر هر طرح عمرانی ۵/۲ برابر از قیمت واقعی آن هزینه بر می دارد.
برخی گزارش ها از وجود ۹ هزار و ۸۰ پروژه عمرانی ملی و ۴۵ هزار پروژه استانی نیمه تمام و در حال اجرا در کشور حکایت می کند. کمبود اعتبار گهگاه سهمی ۳۶ درصدی در تاخیر پروژه های ملی و عمرانی داشته است. به دنبال مشکلات ناشی از نارسـایی های مالی و اعـتباری، ضعف دستگاه های اجرایی در انجام وظایف عمرانی محوله، با ۸/۵ درصد، یکی دیگر از عمده ترین دلایل تاخیر پروژه ها بوده است.
به همین موازات، ۸/۴ درصد از علل تاخیر در پروژه ها نیز به مشکلات پیمانکاری بر می گردد. این درصد در برخی از وزراتخانه ها از جمله راه و شهرسازی با ۱۴/۳ درصد، صنعت، معدن و تجارت با ۱۳/۲ درصد و وزارت نیرو نیز با ۱۰ درصد، بیش از متوسط کل کشورل ـ ۸/۴ درصد ـ است.
علاوه بر علل عنوان شده، می توان به معضلات مربوط به زمین محل احداث پروژه، مطالعه، تدارکات و ماشین الات مورد نیاز، مشاور طراح و مشاور ناظر پروژه اشاره داشت که هر کدام به ترتیب ۸، ۴، ۴، ۷، ۳، ۳، ۵ و یک درصد از علل تاخیر پروژه های عمرانی را شامل می شوند.( سایت روزنامه همشهری. سه شنبه. ۱۵/۱/۹۲ http://www.hamshahrionline.ir/news-1647047.aspx)
شرایط صنعت ساختمان در بخش خصوصی به روشنی پروژه های عمرانی نمی باشد زیرا بخش عمده ساخت و سازها بوسیله کارفرمایان و شرکت های ساخت و ساز غیر حرفه ای می باشد و نظارت بر امر ساخت و سازهای شهری در حد صدور پروانه توسط شهرداری و نظارت مهندس ناظر ـ که در اکثر موارد صوری است ـ می باشد هر چند در تعدادی از شهرها بدلیل فعالیت مناسب سازمان نظام مهندسی وضعیت کمی متفاوت است اما در مجموع قضاوت در مورد بخش خصوصی دشوار می باشد.
از مجموع مطالب و موضوعاتی که در مورد ساخت و ساز در بخش خصوصی مطرح است؛ می توان عنوان کرد ۳ عارضه عدم توجه به کیفیت ساخت، تلاش در جهت کاهش هزینه ها از طریق حذف هزینه های ضروری و فقدان هر گونه برنامه کاری در اجرا این بخش را تهدید می کند.
نحوه مدیریت ساخت و ساز در بخش خصوی عمدتا به روش سنتی می باشد و کمتر توجهی به اصول مدیریت پروژه در این بخش وجود دارد و کارگاه های ساختمانی براساس تجربیات فردی متصدیان آنها مدیریت می شوند.
با توجه به موارد فوق صنعت ساختمانی نیز مانند هر صنعت دیگری با مشکلات و چالشهایی روبرو است. عمده این مشکلات به شرح زیر می باشند.
۲-۴ مشکلات صنعت ساختمان
۲-۴-۱ مدیریت پروژه:
حوزه های کار ساختمانی که مدیریت کافی در آنها اعمال نمی شود، عبارتند از ایمنی کار ساختمانی، کنترل اضافه کاری، تعلیم و آموزش مدیران و ناظران، ایجاد انگیزش در کارگرها، ناتوانی در کاربرد سیستمهای نوین مدیریت، پایبندی به برنامه زمان بندی و کیفیت اجرا.
۲-۴-۲ تکنولوژی کار ساختمانی:
بدیـن معنا که این صنـعت، تکنولوژی سـاختمانی جـدید را آهسته جذب می کند و غالباً در ادغام مهارت ساختمانی با طـرح تخصصی مهندسی شکست می خورد.( نونالی، س. و. (۱۳۷۴). روشها و مدیریت کارهای ساختمانی. ترجمه: محمد تقی بانکی. ویرایش ششم. تهران: انتشارات دانشگاه صنعتی امیر کبیر.)
۲-۴-۳ کارایی نیرو کار:

در این دیدگاه، شهروزی تصریح می‌کند که شیخ اشراق پس از ذکر نظریه‌های گوناگون در باب تناسخ، قول به امکان انتقال نفس انسانی به بدن حیوان را می‌پذیرد، امّا به روشنی پیداست که شهروزی عدم تصریح سهروردی به صحت نظریه تناسخ، اهمیت چندانی قائل نشده است. نکته قابل توجه در مورد شهروزی این است که وی ظاهراً از جمله معتقدان به تناسخ است و گر چه در شرح حکمه الاشراق بر این نکته تصریح نمی‌کند امّا در کتاب دیگر خود به نام “الشجره الالهیه” بر این اعتقاد خود تصریح می‌کند.(ر.ک.شهرزوری، الشجره الالهیه، ص ۴۰۱-۴۲۰)
کلام وی در شرح حکمه الاشراق چنین است:
و قد مال کل حکیم فاضل متأله الی هذا الرأی (ای التناسخ) من فارس و بابل و الیونان و الهنه. فیقولون ان النفوس الکامله تتجرد بعد المفارقه البدنیه بالکلیه…… فالسعداء غیر الکاملین لا یتخلصون بالکلیه بل تنتقل علاقتهم الی الاحرام الفلکیه و الاشقیاء الی الاجساد الحیوانیه.(شهرزوری، شرح حکمه الاشراق، ص۵۲۰)
به نظر می‌رسد این باور شهرزوری درباره این که قول به تناسخ مورد اتفاق کل حکیمان بوده است در انتساب این قول به شیخ اشراق و فهم او از کلمات سهروردی در حکمه الاشراقبی تاثیر نبوده است. قطب‌الدین شیرازی شارح مهم حکمه الاشراق، برداشتی متفاوت از شهرزوری از عبارات حکمه الاشراق دارد. کلام وی در این رابطه چنین است:
و ذهب المنصف- علی ما یشعر به ظاهر تقریره، و ان لم یعتقد صحته، کما یتبین- الی أن علاقه نفوس المتوسطین من السعداء تنتقل الی الاجرام الفلکیه و الأشقیاء الی الاجساد الحیوانیه منتقله من بعض الحیوانات الی بعض، دون المعادن و النبات.(قطب الدین شیرازی، شرح حکمه الاشراق، ص۴۵۸)
در این جمله قطب الدین شیرازی تصریح می‌کند که سهروردی به رغم ظاهر کلامش اعتقادی به صحت نظریه تناسخ نداشته است.
ناگفته نماند که برخی دیگر از شارحان حکمه الاشراق بر قطب الدین شیرازی نسبت به برداشتش از کلمات سهروردی، خرده گرفته‌اند. از جمله صاحب کتاب انواریه در این رابطه می‌نویسد:
«آنچه شارح (قطب‌الدین شیرازی) بیان کرده است، تقریر مذهب افلاطون و قدماست نه مذهب مصنف، زیرا که منصف، مذهب خود را در فصل علیحده بیان کرده است»( هروی، انواریه، ص۱۵۶)
ذکر این نکته لازم است که مراد صاحب انواریه، فصل سوم از مقاله پنجم کتاب حکمه الاشراق است که سهروری در آن، ادله قائلان و منکران تناسخ، هر دو را ضعیف دانسته است.
محمد شریف هروی، که از دیگر شارحان و مترجمان حکمه الاشراق به زبان فارسی است، در شرح خود بر این کتاب که به انواریه موسوم است، ضمن تبیین عبارت سهروردی مبنی بر آن که قول به تناسخ و اعتقاد به انتقال نفوس ناقصان به بدن حیوانات از معتقدات اشراقیان است، درباره سهروردی بر آن است که وی به هیچ یک از تناسخ یا رد آن یقین ندارد. کلام وی چنین است:
«نزد اشراقیان مذهب مشائین صحیح نیست زیرا که مزاج صیاصی حیوانات دیگر غیر از انسان، استعداد قبول نور انوار قاهره ندارد، چنان که سابقاً مذکور شده است. و چون اثبات و نفی تناسخ نزد مصنف، متقین نیست چنانکه که سابقاً مذکور شده شده است. و چون اثبات و نفی تناسخ نزد مصنف، متقین نیست چنانکه بعد از این صریح خواهد گفت و بنابر آن، گفته است که واجب الصحه نیست.»
که صاحب انواریه این توضیح را در شرح این عبارت سهروردی آورده است:
«و عند هؤلاء (تناسخین) ما یقال ان کل مزاج یستدعی من النورالقاهر نوراً متصرفاً، فکلام غیر واجب الصحه، اذ لا یلزم فی غیر الصیصیه الانسانیه.»( هروی، انواریه، ص۱۶۰)
از دید انواریه، سهروردی دراین عبارت، تنها ضرورت صحت قول منکران تناسخ را نفی کرده است و نظریه تناسخ را نفیاً و اثباتاً در بوته امکان گذاشته است.
فیلسوف بزرگ اسلامی مرحوم صدر المتألهین شیرازی نیز در تعلیقات خود بر حکمه الاشراق می‌گوید:
«آنچه از ظاهر عبارات سهروردی در اینجا برمی‌آید اینست که وی در مورد بطلان تناسخ تردید داشته و به طور قطع و یقین با این مسئله برخورد نکرده است.»(صدر المتألهین شیرازی، تعلیقات بر حکمه الاشراق
«به نقل از دینانی،۱۳۸۶، ص۵۴۶»)
دکتر محمد علی ابوربان، از استادان فلسفه دانشگاه‌های اسکندریه و بیروت نیز با صاحب انواریه همگام است. وی در کتاب مبانی فلسفه اشراق از دیدگاه سهروردی، بر آنست که سهروردی در باب تناسخ نظر گاهی ناپایدار اتخاذ کرده است.اجمال از گزارش ابوربان از سیر دیدگاه شیخ اشراق درباره تناسخ چنین است:
«سهروردی پس از بیان اقوال در باب تناسخ، معتقد است که همه این اقوال در ضرورت رهایی نفوس ظاهر از ظلمت‌های بدن، اتفاق نظر دارند، وی ضمن تأکید بر این نکته که نور مجرد، بدلیل این که وجودش مستند به ضرورت موجدش است و لذا با فنای بدن فنا نمی‌پذیرد، در بیان چگونگی تطهیر نفس و درجه و مرتبه آن و مقدار پاک شدنش چنین اظهار می‌دارد که نفس یا در حکمت عملی و نظری، کامل است یا در هر دو متوسط یا فقط در عملی کامل و یا برعکس، و یا در هر دو ناقص است.
نفوس قسم اول در سعادت کاملند و امّا اقسام دوم و سوم و چهارم در سعادت متوسطند و قسم آخر از اصحاب شقاوتند. کاملاً پس از مرگ، مستقیماً به عالم انوار مجرده می‌رسند، امّا متوسطان در مرتبه کمال به عالم مثل معلقه ارتقاء می‌یابند. مثل معلقه هم بر دو قسم ظلمانی و مستنیز هستند؛ مثل ظلمانی از آن اشقیاست؛ و مستنیز، ویژه سعیدان است و بنابر صحت تناسخ، نفوس کسانی که عذاب و نسخ ابدان بر آنها محقق شده در مثل معلقه باقی می‌مانند.
بنابراین مشاهده می‌کنیم که سهروردی سر آن ندارد که تناسخ را به یک سونهد با این که در کتب دیگرش از قبیل “تلویحات و مطارحات” به تناسخ سخت می‌تازد و آن را باطل می‌داند، امّا در “هیاکل النور” به دیدگاهی متوسط می‌رسد و به قبول تناسخ نزدیکتر می‌شود در این کتاب، تمایل او به تسلیم در برابر دیدگاه تعذیب اشقیاء، احساس می‌کنیم که یک تفسیر از آن را نظریه تناسخ می‌تواند عهد دار باشد.

این ممکن است تمهیدی برای طرح مسئله تناسخ در حکمه الاشراق باشد، برای همان جا که می‌گوید: خواه تناسخ حق باشد یا باطل، زیرا دلایل دو طرف ضعیف است. معنای این تعبیر، آن است که وی موضعی متحیرانه دارد و نمی‌داند چه رأی را بپذیرد.
به نظر ابوربان دو عامل در اتخاذ چنین دیدگاهی از سوی سهروردی مؤثر بوده است: یکی عقلی و دیگری نقلی.
عامل عقلی، ضرورت یافتن راهی برای تطهیر نفوس شقی است که در ظلمات فرو رفته‌اند باید به سطحی در خور نفس متأثر از بدن (نباتات و حیوانات) تنزل یافته و به تدریج ارتقاء یابند و راه سعیدان را در پیش گیرند. امّا انگیزه نقلی سهروردی آن است که تحت تأثیر میراث هلنسیم و یونانی مآبی است که آن هم از فلسفه شرق، متأثر است و متضمن فلسفه فارسیان، یونانیان، بالبلیان و مصریان باستان است. زیرا اینان همگی تناسخ را به عنوان راه تطهیر نفوس ظلمانی پذیرفته بودند.(ابوربان، صص۳۳۴-۳۳۶)
پس از بیان دیدگاه‌های برخی از شارحان حکمت اشراقی اینک به کتاب حکمه الاشراق و دیگر تألیفات سهروردی باز می‌گردیم تا بلکه با بهره گرفتن از برخی عبارت‌های آن بتوانیم تصویر روشنتری از دیدگاه وی در باب تناسخ ارائه دهیم. یکی از مباحث مهم در دیدگاه‌های شیخ اشراق که در موارد متعددی از تألیفات وی مشاهده می شود بحث حدوث نفس است. سهروردی تقریباً در اکثر آثار فارسی و عربی خود از این اندیشه حمایت نموده با براهین متعددی آن را تثبیت کرده است.
آنچه در رابطه با دیدگاه سهروردی در باب حدوث نفس، حائز اهمیت است، این است که قول به حدوث نفس با قول به تناسخ، سازگار نیست و براهین اثبات تناسخ، تنها هنگامی می‌تواند مطرح باشد که نفس ناطقه پیش از بدن و مستقل از آن، موجود باشد. از اینرو اگر کسی قائل به حدوث نفس هم هنگام با حدوث بدن باشد، برهان‌های اثبات تناسخ از دیدگاه وی مخدوش خواهد بود. از قضا سهروردی در همین کتاب حکمه الاشراق در مقاله چهارم از بخش دوم، چهار دلیل در اثبات حدوث نفس ذکر می‌کند که دلیل چهارم آن به صراحت با بهره گرفتن از استحاله تناسخ و پایان ناپذیری حوادث عالم، قدیم بودن نفوس را مستلزم قول بوجود جهات غیر متناهی در مفارقات دانسته است:
«طریق آخو: و إذا علمت لا نهایه الحوادث و استحاله النقل الی الناسوت، فلو کانت النفوس غیر حادثه، لکانت غیر متناهیه: فاستدعت جهات غیر متناهیه فی المفارقات، و هر محال.»(سهروردی۱۳۷۳،، ج۲، ص ۲۰۳)
در این بیان، سهروردی به صراحت بین قول بحدوث نفس و نفی تناسخ پل زده است. قطب الدین شیرازی در شرح این دلیل چنین می‌نویسد:
و الغرض: انّک اذا علمت ان لاآخر للحوادث، علمت ان لاآخر لتعلقات النفوس بالابدان. و اذا علمت استحاله التناسخ، علمت أنه فی کل تعلق یکون نفس جدیده لا مستنسخه، و یلزم منهما ان یکون النفوس غیر متناهیه، سواء کانت حادثه او غیر حادثه یلزم قدماً غیر متناهیه فی المفارقات و مستدعیه لجهات کذلک فیها.
(قطب الدین شیرازی، شرح حکمه الاشراق، ص ۴۲۷)
همچنین وی در ادامه شرح این چهار دلیل، تأکید می‌کند که نه تنها دلیل مذکور که تمامی سه دلیل دیگر نیز مبتنی بر ابطال تناسخ است.(همان، ص۴۲۸)
ابوالبرکات بغدادی هم در کتاب المعتبر به این استدلال اشاره و تصریح می‌کند که:
و القائل بالتناسخ لا یقول بحدوث النفس.(ابوالبرکات بغدادی، المعتبر، ج۲، ص۳۷۶)
وی در ادامه، اشکالی را به این نحو استدلال وارد می‌دارد مبنی بر این که ادله حدوث نفس، منوط به باطل بودن تناسخ است و این در حالیاست که ابطال تناسخ هم منوط به حدوث نفس دانسته شده است، و این یک دور باطل است.(همان)
البته ملاصدرا در اسفار دلیلی اقامه کرده است که به طور مستقل هم حدوث نفس را اثبات می‌کند و هم ابطال تناسخ را.(ر.ک: صدرالدین شیرازی، ۱۳۷۹، ج۸، ص۳۳۹)
نتیجه گیری:
آنچه در مقام داوری نسبت به مجموع عبارات شیخ اشراق در باب تناسخ باید مد نظر قرار داد، تحول و انقلاب درونی است که برای وی در اواخر ایام نگارش کتاب‌هایی نظیر “تلویحات و مطارحات” و برخی از آثار فارسی نظیر “الراح عمادیه” و “پرتو نامه” رخ داده است.
سهروردی تا قبل ازاین دوران بسیار معتقد و پایبند به مبانی مشاء بوده است. وی در این زمینه در کتاب حکمه الاشراق چنین می‌گوید:
و صاحب هذه الأسطر کان شدید الذّب عن طریقه المشائین فی انکار هذه الأشیاء، عظیم المیل الیها؛ و کان مصراً علی ذلک، لو لا ان رأی برهان ربه.(سهروردی،۱۳۷۳، ج۲، ، ص ۱۵۶)
این عبارت به خوبی نشان می‌دهد که دیدگاه ابتدایی سهروردی در باب تناسخ را که از آن به «دیدگاه سهروردی متقدم» یاد کردیم، باید متعلق به مرحله مشایی اندیشی سیر تفکرات سهروردی به حساب آوریم. همان گونه که مشاهده شد، وی در این ایام، نظریه تناسخ را حشر مطلق دانسته، به لحاظ براهین عقلی آن را محال و ممتنع می‌دانست.
بنابراین سهروردی در این دست از عباراتش نه صرفاً درصدد گزارش دیدگاه مشائیان در باب تناسخ، که واقعاً در مقام بیان دیدگاه خود بوده است و در این ایام چنین دیدگاهی درباره تناسخ داشته است.
ورود سهروردی به ودای عرفان و آشنا شدن وی با علم اشراقی و حکمت ذوقی و پایبندی وی بر شهود و اشراقات قلبی از یک سو و نیز گرایشش به حکمت اشراقی یونانی و خسروانی از سری دیگر، موجب برخی اختلاف آراء و شاید تبدیل آراء در اندیشه‌های او می‌گردد.
توجه به این نکته در تحلیل رویکرد جدید سهروردی نسبت به مسئله تناسخ، حائز اهمیت است، ضمن این که از خصوصیات نگارش‌های این دوران سهروردی این است که در بعضی از موارد زبان اشراقی وی رنگ رمز گونگی به خود می‌گیرد.
در رابطه با «دیدگاه سهروردی متأخر» ذکر این نکته ضروری است که در منظر عرفانی و اشراقی، وجود عوالم قبل و بعد از عالم طبیعت و ماده نیز حضور و تجلی هر یک از پدیده‌های موجود در عالم ماده، قبل و بعد از حضور در عالم طبیعت و ماده در یک سیر نزولی و صعودی، امری مسلم و جا افتاده است.
این امر درباره نفس ناطقه انسانی هم جاری و ساری است.
بعضی هر نفسی جلوه‌ای در عقل اول و جلوه‌ای در نفس کلی و جلوه‌ای در عالم مثال و بالاخره جلوه‌ای هم در عالم عنصری و مادی دارد.
به دیگر سخن، نفس به حسب قوس نزول، صورت‌های مختلفی پیدا می‌کند، امّا این صور، به هیچ عنوان بدن‌های عنصری حقیقت نفس به حساب نمی‌آیند. از دیگر سر در قوس صعودی هم نفس می‌تواند چندین صورت صعود از قبیل صورت برزخی داشته باشد. مثلاً ممکن است نفسی پس از ترک عالم ماده دارای صورت برزخی بسان خوک گردد. امّا این به معنای آن نیست که نفس وارد بدن عنصری خوک شده باشد، بلکه به معنای آنست که ملکات اکتسابی او در دار طبیعت، در عالم برزخ به صورت خوک ظهور و بروز یافته است و این همان سخن قیصری در شرح “خصوص الحکم” است که در ابتدای این نوشتار نقل شد مبنی بر این که روح در قوس نزول از منفع ربوبی تا عالم طبیعت بحسب مواطنی که از آنها عبور می‌کند صورت‌های کثیری می‌یابد و در قوس صعود بر حسب ملکات روحانی که در ازای اعمالش در جان او ریشه دوانیده است صور برزخی و بهشتی و جهنمی متناسب را پیدا کرده و مراد عرفا از تناسخ همین مطلب است و نباید آن را به ابدان عنصری تعبیر کرد چرا که عوالم، منحصر در عالم ماده نیست.(قیصری، ۱۳۷۵،ج۱، ص۲۷۲)
لذا مشاهده می‌کنیم که ملاصدرا برغم این که از طرفداران سرسخت حدوث جسمانی نفس است، امّا به هیچ وجه کینونت و وجود پیشینی آن را قبل از بدن، انکار نکرده و این مسئله را از مباحث غامض و دشوار فلسفه دانسته است. این در واقع تفاوتی است که بین حشر و تناسخ وجود دارد و گاهی در مباحث مربوط به تناسخ، از آن غفلت می‌شود.
توجه به امر فوق الذکر از یک سو و میراث رسیده از سوی حکمای یونان و ایران باستان از سوی دیگر تأمل سهروردی را نسبت به مسئله تناسخ برمی‌انگیزد.
و در حکمه الاشراق نشان می‌دهد که سر آن ندارد این نظریه را به کناری وانهد. امّا نکته در خور توجه این است که برغم اذعان به حدوث نفس و بهره‌گیری از بطلان تناسخ در اثبات آن (به قول صدر المتألهین) هنوز درباره بطلان تناسخ تردید داشته و به طور قطع و یقین با این مسئله برخورد نکرده است.
به دیگر سخن، سهروردی علی القاعده طبق مبانی خود در نهایت منکر تناسخ می‌شد، امّا عبارات نهایی وی در این باب که به نوعی فصل الخطاب و دیدگاه وی محسوب می‌شود حکایت از تردید وی در این باب دارد.

در بررسی دیگری که در قالب طرح تحقیقاتی به شماره ۷۸۱۱۶-۱۲-۱۰۷ در سال زراعی ۷۸-۱۳۷۷ انجام پذیرفت، نتایج نشان داد که لاین گندم ۹۰ Zhong 87، رقم کویر و رقم پیشتاز از مقادیر شاخص برداشت بالایی در شرایط آبیاری نرمال و تحت تنش خشکی پس از مرحله گلدهی برخوردار هستند (به ترتیب برای شرایط آبیاری نرمال و تنش این مقادیر ۵۵/۰ و ۵۲/۰ برای ۹۰ Zhong 87، ۴۹/۰ و ۴۵/۰ برای رقم کویر و ۴۹/۰ و ۴۶/۰ برای رقم پیشتاز محاسبه گردید) که در حال حاضر از این ژنوتیپ ها در برنامه های دورگ گیری استفاده می گردد. در تجزیه پایداری عملکرد دانه گندم نان، ۱۹ لاین امید بخش با بهره گرفتن از روش های مختلف پایداری به مدت دو سال زراعی در چهار ایستگاه تحقیقات کشاورزی اقلیم ساحل خزر انجام گرفت و لاین شماره ۱۱ با شجرهALTAR84/AE. SQUARROSA(219)//SERI بر اساس معیارهای پایداری مختلف به عنوان لاین پایدار و پرمحصول سازگاری عمومی خوبی را نشان داد (سوقی و همکاران، ۱۳۸۸). محفوظی و همکاران (۱۳۸۸) با بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و تعیین سازگاری و پایداری عملکرد دانه گندم بر روی ۲۰ لاین جدید و ارقام پیشرفته در مناطق سرد کشور و در نظر گرفتن دو شرایط محدودیت آب و آبیاری معمول در دو سال زراعی لاین شماره ۲ با شجره MV17/Zrn و لاین شماره ۹ با شجره Bkt/90-Zhong87 جهت تکثیر بذر انتخاب نموده و چهار لاین را با انجام کلیه روش در شرایط تنش خشکی معرفی نمودند.

علیزاده و تاری نژاد (۲۰۰۲) جهت بررسی پایداری عملکرد لاین های امیدبخش جو در شرایط آبی، ۱۸ لاین پیشرفته جو را طی سه سال در منطقه مغان به همراه رقم شاهد منطقه بررسی کردند و لاین شماره ۱۲ را با انحراف معیار رتبه ۷۹/۳ و تغییرات محیطی ۳۷/۹ پایدارترین لاین ارزیابی نمودند (Alizadeh and Tarinejad, 2002).
به منظور بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های جو برای مناطق گرمسیر دیم، ۱۹ ژنوتیپ به مدت سه سال زراعی مورد آزمایش گرفتند. نتایج تجزیه پایداری نشان داد ژنوتیپ های شماره ۱۲ (Wi2291) و ۱۴ (Alanda/Harma-01/7/Gustoe/M64-76/Bon//) با داشتن
خصوصیات مطلوب زراعی و پایداری عملکرد دانه، به عنوان لاین های جدید برتر جهت مناطق مطالعه شده بوده و ژنوتیپ های ۱۵ و ۱۶ به ترتیب برای گچساران و مغان انتخاب شدند (انصاری ملکی و همکاران، ۱۳۸۸).
تکرارپذیری ۶ آماره پایداری عملکرد در گیاه گندم مورد ارزیابی قرار گرفت. در این تحقیق آماره های ضریب فینلی و ویلکنسون (b_i) و ابرهارت راسل (S²d_i) در محیط های تحقیق تکرارپذیری نداشته در حالی که آماره های واریانس محیطی (S²_i) و ضریب تشخیص r² دارای تکرارپذیری پایینی بودند همچنین تنها آماره های ضریب رگرسیون و ضریب تغییرات ژنوتیپی دارای تکرارپذیری پایینی بودند (Jalaluddin and Harrison, 1993).
در بررسی و انتخاب ژنوتیپ های پرمحصول و سازگار با شرایط دیم گیاه نخود، ۱۷ لاین و ژنوتیپ در چهار تکرار به مدت دو سال در پنج ایستگاه تحقیقات کشاورزی در شرایط دیم اجرا گردید. که بر اساس نمودار بای پلات مدل AMMI₂، ژنوتیپ های FLIP97-79 ،X95TH1 و FLIP97-114 از پایداری مناسب برخوردار بودند و ژنوتیپ FLIP97-114 با عملکرد بالا به عنوان ژنوتیپ سازگار با عملکرد پایدار معرفی شد (زالی و همکاران، ۱۳۸۶).
امیری فر و همکاران (۱۳۹۰) تحقیقی بر روی ۲۰ ژنوتیپ برتر گندم نان به همران دو رقم شاهد سرداری و آذر به مدت دو سال، در دو ایستگاه تحقیقاتی و دو شرایط رطوبتی متفاوت انجام داده و با توجه به نتایج تجزیه پایداری ملاحظه نمودند که از بین ژنوتیپ هایی که دارای عملکرد بالا، رتبه پایین و انحراف رتبه کمتری در شرایط دیم، آبی و هر دو شرایط دیم و آبی داشتند ژنوتیپ های شماره ۱،۱۹،۷،۱۱،۱۴ با داشتن ضریب ریک کمتر نسبت به سایر ژنوتیپ ها دارای پایداری عملکرد زیادی بودند. در بین این ژنوتیپ ها، ژنوتیپ شماره ۱ فقط ۰٫۲۷% از مقدار کل ضریب ریک را به خود اختصاص داده و بنابراین پایدارترین ژنوتیپ تشخیص داده شد. با بهره گرفتن از همبستگی ساده روابط موجود بین صفات مورد مطالعه، عملکرد دانه در شرایط دیم همبستگی مثبت و معنی داری با صفات ارتفاع بوته، شاخص تحمل به تنش و میزان پایداری (توسط ضریب اکووالانس ریک) نشان داد (امیری فر و همکاران، ۱۳۹۰).
آکورا و همکاران (۲۰۰۶) با مطالعه بر روی ۱۵ ژنوتیپ گندم دوروم در هشت محیط کشور ترکیه با بهره گرفتن از پارامترهای پایداری ارقام ۹۸-Ylimaz و ۷۹-Cakmak را با کلیه روش های به کار برده شده پایدار معرفی کردند (Akcura et al., 2006).
ضرایب همبستگی خطی بین صفات مختلف در ژنوتیپ های مورد آزمایش شامل ۵۴ ژنوتیپ به همراه سه رقم شاهد انجام گرفته در مزرعه تحقیقاتی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز و در قالب طرح آگمنت با شش بلوک نشان داد عملکرد بیولوژیک، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در مترمربع و شاخص برداشت با عملکرد دانه در سطح احتمال ۱% همبستگی مثبت و معنی داری داشته اند ولی وزن هزار دانه با این صفت در سطح احتمال ۵٪ همبستگی مثبت نشان داده است (r=0.30). همچنین در بین اجزا عملکرد، تعداد سنبله در مترمربع قوی ترین همبستگی را با عملکرد دانه نشان داد. محققین دیگر نشان دادند که در گیاه جو تعداد سنبله در متر مربع با عملکرد دانه در سطح احتمال ۱٪ همبستگی مثبت و معنی داری داشته است.
فتحی و رضایی مقدم (۱۳۷۹) نیز به ترتیب بیشترین اثر مستقیم بر عملکرد دانه رقم های جو را ناشی از اثر تعداد دانه در سنبله با تعداد سنبله در مترمربع در سطح احتمال ۱٪ همبستگی منفی گزارش نمودند. این موضوع می تواند به دلیل رقابت برای جذب و استفاده از منابع طبیعی باشد که در شرایط تعداد سنبله بیشتر در واحد سطح، رقابت بین آن ها زیادتر می گردد. برخی محققین نیز همبستگی بین تراکم سنبله و تعداد دانه در سنبله را منفی و معنی دار گزارش نموده اند (فتحی و رضایی مقدم، ۱۳۷۹ و ثباتی و هاشمی دزفولی، ۱۳۷۷).
عملکرد ۸ ژنوتیپ پنبه به همراه ارقام ساحل و ورامین به عنوان ارقام شاهد در مناطق عمده پنبه کاری در طی دو سال زراعی ۸۵-۱۳۸۴ مورد بررسی قرار گرفت. طرح آزمایشی بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار بود. اثرات متقابل ژنوتیپ در محیط و پایداری عملکرد ژنوتیپ ها در ۶ منطقه استان از طریق روش های تک متغیره پارامتری و غیرپارامتری و مدل امی نشان داد ۷۵/۸۱ درصد از مجموع مربعات آن، توسط دو مولفه اصلی اول اثر متقابل تبیین می گردد و اثرات اصلی ژنوتیپ و محیط و اثر متقابل ژنوتیپ* محیط معنی دار بودند. در مجموع، ارقام سپید و ۴۳۲۰۰ با بالاترین عملکرد، به ترتیب به عنوان ارقامی با سازگاری عمومی و خصوصی شناسایی شدند. برعکس رقم ساحل با کمترین میزان عملکرد دارای سازگاری وسیع با مناطق نامساعد بوده و جهت کشت در این گونه مناطق قابل توصیه است. رقم چکوروا به عنوان پایدارترین رقم با عملکرد متوسط برای کلیه مناطق شمالی کشور، شناسایی گردید (دماوندی کمالی و همکاران، ۱۳۹۰).
پایداری لاین های مختلف امید بخش جو با بررسی ۲۰ ژنوتیپ در آزمایشات ناحیه ای عملکرد در ۹ منطقه و به مدت دو سال زراعی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام گرفت (آزمایشات در ایستگاه های تبریز و اردبیل به مدت یک سال انجام شد). نتایج تجزیه مرکب داده ها حاکی از تاثیر گذاری اثر محیط، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط بر عملکرد ژنوتیپ ها بود همچنین روش های تجزیه پایداری ژنوتیپ ۱۹ را به عنوان ژنوتیپ برتر و پایدار و ژنوتیپ ۲۰ را به عنوان ژنوتیپ ناپایدار شناسایی نمودند. با توجه به روش های GGE biplot وAMMI و تجزیه مختصات اصلی، ژنوتیپ ۱۹ به عنوان ژنوتیپ پایدار و با عملکرد بالا شناخته شد (مرادی، ۱۳۸۸).
به منظور بررسی پاسخ لاین های مختلف جو به شرایط متفاوت محیطی و تعیین پایداری عملکرد در آن ها، ۱۸ ژنوتیپ امیدبخش جو به همراه دو ژنوتیپ شاهد در قالب آزمایش با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در هشت منطقه سرد کشور مورد بررسی قرار گرفتند. کاربرد پنج پارامتر پایداری مدل امی چند متغیره ، پارامتر شوکلا و ترسیم بای پلات سه ژنوتیپ پایداری عمومی مناسبی را به همه محیط ها نشان دادند و ژنوتیپ ۳ به جز در روش AMMI ، در سایر روش های تجزیه رتبه آخر پایداری عملکرد را به دست آورد و به عنوان ناپایدارترین ژنوتیپ شناخته شد. همچنین با بررسی همبستگی بین رتبه های پارامترهای مختلف به روش های مذکور نشان داد رتبه های تمامی این پارامترها به جز پارامتر AMGE همبستگی بالایی با یک دیگر دارند دو ژنوتیپ در ایستگاه های کرج و مشهد و ژنوتیپ دیگری در ایستگاه های جلگه رخ و اراک سازگاری خصوصی بالایی را نشان دادند. در نهایت ژنوتیپ های ۱۶، ۱۱ و ۱۰ به ترتیب بالاترین پایداری عملکرد را داشتند و به عنوان ژنوتیپ‌هایی پایدار معرفی گردیدند (اکبرپور و همکاران، ۱۳۹۰).
بهرامی و همکاران (۱۳۸۹) عملکرد دانه ۲۰ ژنوتیپ جو لخت را به منظور بررسی پایداری و تشخیص ارقام پرمحصول و سازگار، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شش منطقه به مدت دو سال مورد بررسی قرار دادند. نتایج تجزیه واریانس ساده و مرکب حاکی از وجود تفاوت‌های معنی دار بین عملکرد دانه در ژنوتیپ ها بود. در کل با توجه به همسویی نسبی نتایج حاصل از روش‌های مختلف و عمدتا بر اساس روش ابرهارت- راسل ژنوتیپ های آی سی ان ۳۲۸-۹۳ و آللی /۴/مولا ۲ به عنوان پایدارترین ارقام شناخته شدند و ژنوتیپ گلوریا به عنوان ناپایدارترین رقم و مخصوص مناطق نامساعد ضعیف تشخیص داده شد.
جهت پی بردن به اینکه آیا شاخص برداشت یا اجزای آن می توانند به عنوان معیاری جهت انتخاب ژنوتیپ هایی با عملکرد بالا در برنامه های اصلاحی گندم زمستانه و بهاره مورد استفاده قرار گیرند، آزمایشی با شرکت ژنوتیپ های زمستانه در سه منطقه و ژنوتیپ های بهاره در چهار منطقه هریک در طرح آماری بلوک های کامل تصادفی در دو شرایط کشت تنک و متراکم با دو تکرار در سال های ۹۴-۱۳۹۳ و ۹۵-۱۹۹۴ در استان اونتاریو در کانادا انجام گرفت (Yazdansepas, 1997). نتایج نشان داد مقادیر وزنی و عددی برای اکثریت صفات گندم های زمستانه بیشتر از گندم های بهاره بود. همچنین در کشت متراکم، شاخص برداشت همبستگی مثبت و معنی داری با تعداد دانه و صفت نسبت وزن سنبله به وزن بقیه ساقه نشان داد. در نتیجه در کشت تنک، شاخص برداشت بعد از گرده افشانی و در کشت متراکم قبل از گرده افشانی معین می شود. شاخص برداشت نمونه ها همبستگی مثبت و معنی دار با عملکرد دانه همان نمونه ها هم در کشت تنک و هم در کشت متراکم نشان داد همچنین وجود همبستگی بین وزن میان گره اول زمان رسیدن و سهم اندوخته ساقه قبل از مرحله گرده افشانی در عملکرد دانه مثبت و بسیار معنی دار بود. رویهمرفته نتایج نشان داد که صفات مرفولوژیکی اندازه گیری شده در نمونه‌ها معمولا با عملکرد دانه همان نمونه ها همبستگی نشان دادند، اما با عملکرد دانه در واحد سطح همبستگی دیده نشد (Yazdansepas, 1997).
نتایج تجزیه علیت صورت گرفته بر گندم دوروم در ایستگاه تحقیقات کشاورزی تبریز نشان داد بیشترین اثر مستقیم و مثبت به ترتیب مربوط به تعداد دانه در سنبله، طول سنبله و وزن هزار دانه می باشد. ضرایب همبستگی صفات شاخص برداشت، ارتفاع بوته و تعداد پنجه بارور با عملکرد دانه به ترتیب بالاترین همبستگی را داشته و همبستگی های مذکور در سطح ۱٪ معنی دار بودند (نفوذی و همکاران، ۱۳۸۶).
در ارزیابی پایداری عملکرد ارقام آبی و دیم، روش ضریب تغییرات دو رقم زرین و الوند را مشابه و حدود دو برابر پایداری رقم الموت دانست و همچنین در روش لین و بیننز ارقام زرین و الوند پایداری مشابهی داشتند و در رابطه با ارقام دیم سرداری و آذر ۲ تفاوتی با هم نداشتند (حبیبی و همکاران، ۱۳۸۶).
فصل سوم
مواد و روش ها
مواد و روش ها
آزمایشات سراسری پایداری عملکرد با کد C-88 مربوط به ۱۸ ژنوتیپ گندم زمستانه و بینابین (Facultative) (رقم شهریار به عنوان شاهد ملی در نظر گرفته شده است) در ۱۱ ایستگاه تحقیقاتی سرد کشور شامل : کرج، همدان، مشهد، اراک، جلگه رخ، تبریز، اقلید، زنجان، اردبیل، میاندوآب و قزوین در طول دو سال زراعی ۸۹-۱۳۸۸ و ۹۰-۱۳۸۹ انجام گرفت. موقعیت و شرایط اقلیمی مزارع اجرای آزمایش در جدول ۳-۱ آورده شده است.
جدول ۳-۱ مشخصات اقلیمی مناطق آزمایش

دانشکده مذاهب
پایان نامه کارشناسی ارشد رشته تصوف و عرفان اسلامی
بررسی آثار و احوال ابوسعد خرگوشی
استاد راهنما: جناب آقای دکتر قاسم جوادی
استاد مشاور: جناب آقای دکتر محمد ملکی
نگارنده: بهاره رستم­خانلو
پاییز ۱۳۹۲
کلیه حقوق مالکیت معنوی این پایان نامه برای دانشگاه ادیان و مذاهب محفوظ است.

بررسی آثار و احوال ابوسعد خرگوشی
تقدیم به
مهربان پدر ونازنین مادرم
تقدیر و تشکر
به مصداق «مَن لَم یَشکُر المَخلُوق لَم یَشکُر الخَالِق» بسی شایسته است از استادان فرهیخته آقایان دکتر قاسم جوادی و دکتر جلال­الدین ملکی که با کرامتی چون خورشید، سرزمین دل را روشنی بخشیدند و گلشن سرای علم و دانش را با راهنمایی­های سازنده بارور ساختند، تقدیر و تشکر نمایم.
سپاس و درود فراوان بر پدر و مادر عزیز و مهربانم که پیوسته جرعه نوش جام تربیت، انسانیتومهربانی آن­ها بوده­ام و همواره چراغ وجودشان روشنگر راه من در سختی­ها بوده ­است.
سپاس از همدل و همسر عزیزم که با قلبی آکنده از عشق و معرفت محیطی سرشار از امنیّت و آسایش برایم فراهم آورد تا با آرامش به تهیه و تنظیم پایان نامه بپردازم، همو که زندگیمان را تلألویی خدایی داده­است.
چکیده
رساله حاضر، پژوهشی در تبیین آثار و احوال ابوسعد خرگوشی یکی از زاهدان سده­ی چهارم قمری است.
نگارنده در این رساله با استناد به منابع تاریخی و توصیفی نخست پس از تبیین تاریخ نیشاپور و تصوف در خراسان به شرح و بسط احوال خرگوشی پرداخته است. این رساله در دو فصل کلی فراهم آمده که در فصل اول ذیل عنوان کلیَات به شرح احوال خرگوشی پرداخته است، و در فصل دوم که عمده ترین فصل این رساله نیز به شمار می ­آید آثار وی را به تفصیل بررسی و به بیان موضوعات طرح شده در این آثار پرداخته است. از دیگر ویژگی‌های این اثر برجسته کردن مسائل و موضوعات عرفانی و اخلاقی است که در آثار متنوع خرگوشی آمده است. در واقع این رساله به احیای یکی از صوفیان سده­ی چهارم پرداخته که تاکنون زندگی وی در پرده ابهام مانده بود. خود این ابهام و نبود منابع نگارنده رساله را با دشواری های خاص خود روبه رو ساخته بود.
برخی از آثاری که در رساله مورد بررسی قرار گرفته عبارتند از: شرف النّبی، تهذیب الاسرار، الاشاره و العباره، البشاره و النذاره و اللوامع.
کلید واژه ها: خرگوشی، احوال، آثار، توصیف و گزارش.
فهرست مطالب
فصل اول کلیات
۱-۱ بیان مسئله ۲
۱-۲ سؤالات تحقیق ۲
۱-۳ سؤالات اصلی ۲
۱-۴ سؤال فرعی ۳
۱-۵ اهداف تحقیق ۳
۱-۶ پیشینه تحقیق ۳
۱-۷ دشواریهای پژوهش ۴
۲-۱ تاریخ نیشابور ۴
۲-۲ اوضاع سیاسی واجتماعی ۵
۲-۳ دیدار محمود غزنوی و ابوسعد خرگوشی ۶
۲-۴ تصوف در خراسان ۷
۲-۵ زندگی­نامه ۸
۲-۶ استادان ابوسعد ۱۰
۲-۷ مدرسان مدرسه­ی ابوسعد ۱۵
۲-۸ مذهب فقهی ابوسعد ۱۵
۲-۹ طریقه تصوّف ابوسعد ۱۵
۲-۱۰ وفات ابوسعد ۱۶
۲-۱۱آثار ابوسعد ۱۷
فصل دوم آثار ابوسعد خرگوشی
۱-۱ البشاره و النذاره فی تعبیر الرؤیا و المراقبه ۲۰
۲-۱ شرف الّنّبی(ص) ۲۱
۲-۲ نسخ شرف النّبی(ص) ۲۷
۱٫نسخه­ اسعد افندی ۲۸

2. 2. نسخه­ پاریس ۲۸

H₁: r≠۰ (درگیر شدن با سایت بر نگرش سایت و قصد خرید مشتریان تأثیر دارد).
ضریب همبستگی ۶۹/؛ و سطح معناداری ۰۰/. محاسبه شده‌اند. از آنجایی که این سطح معناداری کمتر از سطح معناداری آزمون (۰۵/۰) می‌باشد، فرض صفر آزمون را رد کرده و نتیجه می‌گیریم که رابطه معناداری بین درگیر شدن با سایت و نگرش سایت و قصد خرید مشتریان وجود دارد. در نتیجه فرضیه هفتم این تحقیق تایید می‌شود. نتایج این فرضیه با نتایج موری و اسچلکتر (۱۹۹۰) سازگاری دارد.
تجزیه و تحلیل فرضیه هشتم:
: r=0 H₀ (نگرش سایت بر نگرش خدمات تأثیر ندارد).
H₁: r≠۰ (نگرش سایت بر نگرش خدمات تأثیر دارد).
ضریب همبستگی ۷۸/؛ و سطح معناداری ۰۰/. محاسبه شده‌اند. از آنجایی که این سطح معناداری کمتر از سطح معناداری آزمون (۰۵/۰) می‌باشد، فرض صفر آزمون را رد کرده و نتیجه میگیریم که رابطه معناداری بین نگرش سایت و نگرش خدمات وجود دارد. در نتیجه فرضیه هشتم این تحقیق تایید می‌شود. نتایج این فرضیه با نتایج بیکر و همکاران (۲۰۰۹) و ریچینیز و بلاج (۱۹۸۶) بیس مظاهری لارچ (۲۰۱۲) سازگاری دارد.
تجزیه و تحلیل فرضیه اصلی نهم:
: r=0 H₀ (نگرش خدمات بر قصد خرید مشتریان تأثیر ندارد.)
H₁: r≠۰ (نگرش خدمات بر قصد خرید مشتریان تأثیر دارد).
ضریب همبستگی ۷۹/؛ و سطح معناداری ۰۰/. محاسبه شده‌اند. از آنجایی که این سطح معناداری کمتر از سطح معناداری آزمون (۰۵/۰) می‌باشد، فرض صفر آزمون را رد کرده و نتیجه میگیریم که رابطه معناداری بین نگرش خدمات و قصد خرید مشتریان وجود دارد. در نتیجه فرضیه نهم این تحقیق تایید می‌شود. نتایج این فرضیه با نتایج کیم و لنون (۲۰۰۸) و پوسلینی و همکاران (۲۰۰۹) سازگاری دارد.
۵-۶ پیشنهادات کاربردی
افزایش آشنای افراد با برند شرکت از طریق برپای نمایشگاهها و غرفه‌ها جهت تشویق آن‌ها به آزمایش محصولات شرکت و تدارک کمپین­های تبلیغات با هدف اطلاع رسانی راجع به برند شرکت و محصولات آن، طراحی وب‌سایت، تبلیغات اینترنت و حامی­گری در رویدادها.
افزایش ارزش ادراک مصرف‌کنندگان از طریق بهبود کیفیت محصولات و همچنین توجه به زیبای ظاهری محصولات (از قبیل رنگ و طرح).
جهت توسعه ی خرید اینترنتی و جایگزینی طرق سنتی با شیوه‌های نوین، اولویت باید با فعالیت هایی که تأثیر و نقش بیشتری در بهبود ارائه خدمات به مخاطب (مشتری) دارند، باشد که از آن جمله می‌توان به تسهیل دسترسی به کتاب و اطلاعات مورد نیاز با بهره گرفتن از تسهیل در مقایسه قیمت و محتوای کتاب‌ها و همچنین سهولت دسترسی و پرداخت بها اشاره نمود.
خرید اینترنتی کتاب در طبقه ی خریدهای بی درد سر و آسان قرار می‌گیرد که می‌توان آن را با ارائه ی تخفیفات زیاد و ارسال راحت برای خریداران تأمین نمود. لذا پیشنهاد می‌شود با طراحی و تأمین کانال‌های ارتباطی مطمئن همراه با ارائه ی مشوق‌های مناسب، به توسعه بیش‌ازپیش آن در کشور پرداخت.

همچنین به محققان این توصیه می‌شود برای تکمیل این پژوهش بر روی موضوعاتی چون استفاده از روش مطالعه موردی برای استخراج نگرش‌ها و ادراکات خریداران اینترنتی یک محصول خاص برای افزایش تعمیم پذیری، طراحی مدل یافته‌ها برای بهبود و توانمند سازی بنگاه­های الکترونیک در تدوین و طراحی مناسب جهت طراحی راهبردهای نگرش و تقویت ادراکات مثبت در بین مشتریان بالقوه زن و مرد و استفاده از روش های وب کاوی جهت تحلیل دقیق تر رفتارها حین خرید مشتریان آنلاین تمرکز نمایند.
۵-۷ محدودیت­های پژوهش
این تحقیق برای قشر خاصی (دانشجویان) قابل استفاده است چون اکثر این افراد با اینترنت سر و کار دارند لذا باید در مورد تعمیم به گروه‌های دیگر، تحقیق بیشتری صورت گیرد.
با توجه به اینکه این پژوهش در یک نهاد انجام شده در تعمیم یافته‌های پژوهش به دیگر سازمانها باید جنبه احتیاط رعایت شود.
تعداد کم جامعه آماری
عدم وجود پیشنه تحقیق کافی و مرتبط با موضوع تحقیق در ایران
ما باید از نتایج واقعی سایت استفاده میکردیم، یکی از اشکالات این بود که ما قادر به کنترل برخی از متغیرها مانند نوع اطلاعات ارائه‌شده در سایت نبودیم.
داده ­های این تحقیق فقط از شهر تهران گردآوری شده و سایر شهرها و مناطق ایران را در نظر نگرفته است.
پیوست­ها
پیوست شماره (۱) جنس