توزیع مناسب خدمات در جذب گردشگران به طرف مکان‌های مستعد گردشگری بسیار تعیین‌کننده است. مقصود از امکانات یا جاذبه‌ها، تشکیلات یا مکان‌هایی است که به منظور تأمین خواسته‌های گردشگران به وجود آمده و آنها می‌توانند از این امکانات استفاده و گردش کنند (چاک، وای، گی ۱۳۸۸: ۳۲).

باید کلیه امکانات مورد نیاز گردشگران برای جلب رضایت آنها فراهم گردد. در غیر این‌صورت، بعد از اولین دیدار امکان بازدید مجدد بسیار کم می‌شود و چنانچه خاطره خوبی از آن سفر نداشته باشند، امکان بازدید مجدد به صفر می‌رسد (تقوایی و رنجبردستنایی، ۱۳۸۸).

براو و کاو (۲۰۰۶) ترجیحات گردشگران بازدیدکننده از جزیره‌ی ساردینیای ایتالیا را با بهره گرفتن از روش مدل‌سازی انتخاب بررسی کردند. نکته‌ی مهم در این پژوهش، بررسی تأثیر افزایش تقاضا است. تخمین لاجیت چندجمله‌ای، اثر به شدت منفی برآمده از تراکم جاذبه‌های گردشگری و دگرگونی و تغییر شکل عمده‌ی محیط ساحلی را نشان داد. از طرف دیگر، خدمات آماده‌سازی محل برای گذران اوقات فراغت و مجاورت امکانات و وسایل راحتی در ساحل نیز اهمیت داشت. محاسبه‌ی میزان تمایل به پرداخت و احتمال انتخاب برای مقصدهای فرضی نشان داد که چگونه این روش‌ها می‌تواند اطلاعات مفیدی را در تعیین فرآیند تصمیم‌گیری سیاست‌گزاران فراهم آورند (سلطانی و شاهنوشی، ۱۳۹۱).

شهرها معمولاً جاذبه‌های متنوع و بزرگی شامل موزه‌ها، بناهای یادبود، استادیوم‌های ورزشی، پارک‌ها و… دارا هستند که خود، گردشگران بسیاری جذب می‌کند (حاتمی‌نژاد، ۱۳۸۷). همگام با توسعه گردشگری در نواحی شهری، برای برآوردن نیازهای گردشگران به مکان‌های تفریحی و رفاهی، فضاهای تفریحی بیشتری نظیر پارک‌های آبی ساخته می‌شود (حاتمی‌نژاد و شعبانی‌فرد، ۱۳۸۷) در حقیقت، هر فضایی که آب امکان تجلی می‌یابد، همواره نقش بارزی در جذب مردم ایفا می‌کند (پاکزاد، ۱۳۸۴).

۱ـ۱ـ۲ـ انواع امکانات تفریحی

۱ـ۱ـ۲ـ۱ـ مراکز خرید

عناصر ثانویه‌ی گردشگری شهری (عناصری که به گردشگران خدمات می‌دهند) عامل جاذبی برای آمدن گردشگران به شهر نیستند بلکه وجود آنها برای گردشگران ضروری است. در واقع هزینه‌هایی که گردشگران در طول مسافرت می‌پردازند، بابت استفاده از همین عناصر و خدمات است. این عناصر هر چه از کمیت و کیفیت بیشتری برخوردار باشند، عاملی مهم در ماندگاری گردشگری در شهر یا رغبت به سفر به شمار می‌‌آیند. این عناصر، عبارتند از هتل، مهمان‌سراها، متل و خدمات لازم آن، خدمات فروشگاهی، بازار و مراکز خرید (موحد، ۱۳۸۶: ۸۶).

مراکز خرید زاییده‌ی صنعتی شدن و گونه‌ای از معماری قرن بیستم هستند. این مراکز در کشورهای اروپایی و آمریکایی قدمتی حدود ۲۰۰ سال داشته و در ایران و اکثر کشورهای اسلامی از سال‌های دور این مراکز با ابعاد، کاربری‌ها و چیدمان مختص خود شهرت داشته است (سلطان‌زاده، ۱۳۸۶: ۹). اما آنچه امروز مراکز خرید را به یک فضای متفاوت با سالها و سده‌های قبل تبدیل کرده است، تغییرات در ساختار اجتماعی و فرهنگی ساکنان شهرها و بالاخص تأثیر ورود تکنولوژی و فناوری‌های مختلف در عرصه‌های زندگی شهری است (افشارنادری، ۱۳۸۶: ۱۳).

مراکز خرید علاوه بر آنکه جاذبه‌ی اصلی گردشگری خرید محسوب می‌شوند، پیوند ناگسستنی با جریان کلی گردشگری در شهرها دارد. مراکز خرید نقش عمده‌ای را در تولید متن فضایی گردشگری ایفا نموده و محصول گردشگری شهری را عینیت بخشیده‌اند (سقایی، ۱۳۸۳: ۱۰۵). به گونه‌ای که برای گردشگران، مراکز خرید از جمله پرجاذبه‌ترین نقاط شهر محسوب می‌شوند. در بیشتر گونه‌های گردشگری شهری، خرید به عنوان یک انگیزه‌ی ثانویه مطرح بوده که نشان از انگیزه و میل گردشگران در صرف زمانی از تجربه گردشگری خود به خرید از مراکز تجاری شهر مورد بازدید دارد. در ایالات متحده، سفر و گردشگری در رابطه با خرید به وضوح به عنوان یک بخش بزرگ و قدرتمند در زندگی و اقتصاد کشور نمایان شده است (نورمن، ۱۹۹۸).

هونگ یو و لیترال (۲۰۰۳) دسته‌بندی زیر را در رابطه با خرید در گردشگری ارائه داده‌اند:

1. خرید به عنوان یک تابع فرعی جذب گردشگران (به عنوان مثال خرید سوغات)
2. خرید برای سفر و گردشگری از محصولات بخش خرده‌فروشی که به عنوان مثال، تحت تأثیر فصل. عبارتند از لباس شنا، چادر و لوازم جانبی سفر
3. برای خرید ملزومات مورد نیاز در سفر به عنوان مثال مواد غذایی
4. خرید به عنوان یک فعالیت گردشگری متمایز، که در آن تجربه خرید به عنوان یک قسمت اساسی در گردشگری است و برای آن زمان زیادی در نظر گرفته شده است. مثلاً شرکت در مناقصه‌ها و مراکز خرید بسیار بزرگ
5. تجربه فرهنگ‌های محلی از طریق تعامل با محصولات محلی، صنعتگران محلی و تمایل به خرید چیزی که واقعاً «به آن تعلق دارد» و از مقصد بوده، یعنی خرید صنایع دستی مقصد (هونگ یو و لیترال، ۲۰۰۳: ۱۵۰-۱۴۰).

۱ـ۱ـ۲ـ۲ـ پارک آبی

پارک آبی یک پارک تفریحی است که از ابزارهای سرگرم‌کننده و بازی‌های آبی مانند سرسره‌ها، رودخانه‌ها، تفریحات آبی، سونا، استخرها و غیره تشکیل شده است. در بعضی از پارک‌های آبی با ایجاد موج‌های مصنوعی امکان موج‌سواری را نیز محیا کرده‌اند. پارک‌های آبی با سابقه‌ای طولانی در دنیا، یکی از مهیج‌ترین و پرجاذبه‌ترین تفریحات و سرگرمی‌های ساخته دست بشر بوده و در ردیف یکی از پرجاذبه‌ترین رشته‌ها در صنایع تفریحی و توریستی است که در دو نوع کلی روباز (Indoor) و سرپوشیده (Outdoor) قابل طراحی و اجرا است. طراحی و احداث مجموعه‌های پارک آبی نیاز به جمع شدن تخصص‌های گوناگون در کنار هم دارد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به سه موضوع طراحی و اجرای عملیات ساختمانی، تأسیساتی و طراحی و تولید هنرمندانه، ایمن و خلاقانه تجهیزات برای تولید انواع وسایل بازی و سرگرمی مورد استفاده در پارک‌های آبی اشاره کرد. (WATER PARKS.IR) محبوبیت پارک‌های آبی از زمان معرفی آن، یعنی اواخر سال ۱۹۴۰ بر می‌گردد. کشور ایالات متحده آمریکا بیشترین تعداد پارک‌های آبی را با بیش از هزار پارک آبی، ده‌ها پارک جدید در هر سال دارا می‌باشد. عمده سازمان‌های آن IAAPA (انجمن بین‌المللی پارک‌های سرگرمی و جاذبه) و WWA (انجمن جهانی پارک آبی) می‌باشند (فغفوریان و صداقتی، ۱۳۹۰).

پارک‌های آبی به دنبال تأمین اهداف زیر است:

1. ایجاد آرامش و بهبود کیفیت زندگی استفاده‌کنندگان از پارک.
2. جذب گردشگر و توسعه اقتصادی شهری که پارک آبی در آن است.
3. جایگاهی برای تفریح و ورزش‌های آبی.
4. گسترش فرهنگ ورزش‌های آبی و طرح بهینه‌سازی اوقات فراغت جوانان.
5. پارک‌های آبی برای گردش‌های گروهی و کاری، تجدید دیدارهای خانوادگی و گردهمایی دوستان، محیط بسیار مناسبی است.
6. ایجاد تسهیلات و امکانات پارک به گونه‌ای که دیدارکنندگان بتوانند تجربه‌های ارزشمندی کسب کنند.

عواملی که بر بهبود عملکرد پارک‌های آبی می‌توانند تأثیر داشته باشند:

• اطلاع‌رسانی و تبلیغات در سطح ملی و بعد در مراحل بالاتر بین‌المللی.
• گسترش حمل و نقل به ویژه حمل و نقل عمومی برای رسیدن به محل پارک.
• فراهم آوردن امنیت و رفاه کامل برای استفاده‌کنندگان از پارک.
• هماهنگی سازمان‌های مرتبط به امور گردشگری و همچنین هتل‌ها و فضاهای اقامتی با مجموعه پارک‌های آبی.

برای نمونه، توریسم تأثیر مثبتی بر اشتغال و درآمد شهر مشهد دارد. تأثیر اقتصادی که گردشگری در رشد اقتصادی مشهد ایجاد می‌کند، برای ساکنین مشهد نتیجه بهتری دارد تا سایر اشتغال‌ها، چون:

1. درآمدهای گردشگری خیلی مستقیم به دست مردم مشهد می‌رسد. در واقع، بخش بزرگی از درآمدهای گردشگری مستقیماً بین زائرین و صاحب کسب و کار مبادله می‌شود. مانند فروشگاه‌ها، رستوران‌ها، حمل و نقل شهری و غیره.
2. وقتی یک نفر از یک خانواده در مشاغل مربوط به گردشگری شاغل باشد، معمولاً در آن خانواده فرد بیکاری پیدا نمی‌شود. یعنی مشغول به کار شدن در این رشته بسیار ساده‌تر از استخدام در یک کارخانه یا اداره هست.
3. نه قراردادی، نه استعلامی، نه مناقصه و پیش‌نیازی. کسی که برای گردش به شهر دیگر سفر کرده، به راحتی پولی که آورده را خرج می‌کند.
4. توریسم مقاوم‌ترین کسب و کار نسبت به رکود و بحران‌های مالی جهان است. به همین علت باید به غیر جاذبه مذهبی مشهد، جاذبه‌های دیگر مشهد را شناخت. برای بهره‌برداری از آنها برنامه‌ریزی کرد و در عین حال از این منابع باارزش و فناپذیر حفاظت کرد، مردم محلی را تشویق نمود که در امر گردشگری مشارکت داشته باشند تا گردشگری بیش از پیش موجبات رشد اقتصادی هر چه بیشتر شهر مشهد را فراهم کند (فغفوریان و صداقتی، ۱۳۹۰).

۱ـ۱ـ۲ـ۳ـ فضای سبز و پارک جنگلی

به اعتقاد Kelly و همکاران، فضاهای سبز، نقش بی‌نظیری در ساخت سرمایه اجتماعی ایفا می‌کنند (Rabare et al, 2009: 19) و از عناصر اصلی چشم‌اندازهای شهری به شمار می‌روند
(Maria Zanin et al, 2005: 651). و در بهبود کیفیت زندگی، ارتقای استانداردها و جذابیت‌های شهری بسیار مؤثر می‌باشند (Dunnet et al, 2002: 8). همچنین در همین رابطه، تایستا و همکاران، فضای سبز شهری را شامل نواحی گیاهی محصور شامل پارک‌ها، جایگاه‌های درختکاری شده، درختان تنها در گوشه‌ای از شهر و خیابان و همچنین فضاهای سبزی که به عنوان دارایی شخصی افراد محسوب است، تعریف نموده‌اند (Thaiustsa et al, 2008: 219). خلیلیان عادل نیز، فضای سبز شهری را تمام عرصه‌های طبیعی یا مصنوعی (انسان‌ساخت) پوشیده از گیاهان که بهره‌وری از مواهب و مزایای طبیعی آنها مورد توجه انسان باشد، تعریف نموده است (خلیلیان‌عادل، ۱۳۸۶: ۶۵۱). فریدریک لاو اولمستد فضای سبز شهری را به مثابه فضایی که جلوه‌های گیاه‌شناسی با فواید بهداشتی و سلامتی و خدمات شهری در درون آن سازمان داده شود، تعریف نموده است (بهبهانی، ۱۳۷۳: ۳۲).

پارک‌های جنگلی یک اکوسیستم جنگلی هستند که منشأ آنها طبیعی، غیرطبیعی یا انسان‌ساخت است و برای اهداف مختلفی مثل تفرج، حفظ طبیعت و در شرایط استثنایی، تولید چوب استفاده می‌شود. آنها اساساً پوشیده از درخت‌اند اگرچه می‌توان عناصر دیگری همچون آب، مسیرها و فضاهای باز در اندازه‌های مختلف در آنها یافت (Bell et al، ۲۰۰۵).

از این رو می‌توان پارک‌های جنگلی (با منشأ انسان‌ساخت) را یک توده فشرده و غنی از درختان و درختچه‌ها دانست که از تلفیق مناظری همچون فضاهای باز، درختزارهای باز و درختزارهای نیمه‌باز و بسته تشکیل شده که در آن باید به سدها، ورودی‌ها فضاهای باز، و مناطق آبی درون آنها توجه ویژه نشان داد (Gustavsson، ۲۰۰۴).

مناطق جنگلی دست‌کاشت مناطقی هستند که بر اساس بازسازی مفهوم‌شده با محیط‌های شبه جنگلی جدید صورت گرفته باشد. هدف از ایجاد پارک جنگلی دست‌کاشت، غرس نهال با بهره گرفتن از روش آبیاری به منظور خلق یک محیط شبه جنگلی با هنر طراحی، جانمایی در عرصه با شرایط توپوگرافی مناسب است. ضروری است در این مورد ضمن فراهم آوردن امکانات تفریحی و تفرجی با تعیین مکان‌های خاص و مکان‌یابی از تنوع گونه‌های درختی، درختچه‌ای با خیابان‌بندی و تعیین مسیر جاده‌ها، پیک‌نیک‌ها، پارکینگ‌ها و سایر تأسیسات و امکانات رفاهی بر اساس ضوابط و اصول فنی مطابق با استانداردهای موجود پیش‌بینی شود (مجنونیان، ۱۳۷۴).

در بسیاری از کشورها وجود پارک‌های جنگلی با سیمای طبیعی و امکانات گردشگری مناسب از فاکتورهای مهم در جذب گردشگر محسوب می‌شوند، این گونه فضاها عموماً به خاطر گستردگی فضایی، سیمای طبیعی و امکانات رفاهی به عنوان کانون‌های جذب گردشگر عمل می‌نمایند (Yalc، ۲۰۰۵).

ایجاد جامعه‌ای سالم و سازنده برای تداوم پیشرفت و توسعه اقتصادی نیاز به ایجاد و توسعه و نگهداری تفرجگاه‌ها و مناطق توریستی جهت جوابگویی به تقاضای روزافزون انسان‌ها دارد (خداوردی‌زاده و همکاران، ۱۳۸۷).

طبق تعریف، ارزش‌های مصرفی از مصرف و بهره‌برداری واقعی پارک جنگلی مشتق می‌شوند که شامل ارزش‌های مصرفی مستقیم، نظیر درآمدهای حاصل از چوب و الوار و ارزش مصرفی غیرمستقیم، نظیر فعالیت‌های تفریحی، خدمات زیست‌محیطی و اکولوژیکی می‌باشند. ارزش وجودی، ارزش ذاتی پارک جنگلی و یا ارزشی که مردم فقط برای شناخت موجودیت پارک جنگلی قائلند حتی اگر از آن استفاده نکنند، می‌باشد (تورس، ۲۰۰۰).

ارزش تفریحی که جزء ارزش‌های مصرفی پارک جنگلی بوده، شامل استفاده از پارک جنگلی برای تفریح، اوقات فراغت و سرگرمی، پیاده‌روی، کوه‌پیمایی در جنگل و زیبایی‌شناختی می‌باشد.

به طور مثال، پارک جنگلی طرق در حاشیه جنوب شرق مشهد، یکی از بزرگترین اماکن در اسکان و ارائه خدمات گردشگری به شهروندان و زائران می‌باشد. این پارک که در مدخل ورودی شهر از مسیر تهران قرار دارد، شامل فضاهای تفریحی، فرهنگی، ورزشی و تجاری با ۲۱۰ هکتار فضای جنگلی و ۱۱۲ هزار مترمربع فضاهای عمرانی است. پارک بانوان این مجموعه با بیش از ۱۰۰ هکتار وسعت و زیربنای ۴۸ هزار مترمربع فضا جهت احداث دهکده تجاری، ساختمان‌های دور باغ و هتل برای کاربری‌های تفریحی، فرهنگی و تجاری در نظر گرفته شده است. پارک علوم این مجموعه با وسعت ۱۰۳ هکتار و زیربنای ۵۰ هزار مترمربع جهت احداث خانه علم مشهد، مرکز کیهان‌نما، دریاچه و ساختمان‌های مجاور آن پیش‌بینی شده است. پارک ورزش با ۷ هکتار مساحت و ۱۴ هزار مترمربع فضای ورزشی و تجاری و اداری تعیین گردیده است. (خاکسارآستانه و دیگران، ۱۳۹۰)

فضای سبز شهری از دیدگاه شهرسازی بخشی از سیمای شهر است که از انواع پوشش‌های گیاهی تشکیل شده است و به عنوان یک عامل زنده و حیاتی در کنار کالبد بی‌جان شهر، تعیین‌کننده ساخت مرفولوژیک شهر است. این نوع از کاربری زمین شهری با پوشش‌های گیاهی انسان‌ساخت هم واجد «بازدهی اجتماعی» و هم واجد «بازدهی اکولوژیکی» است. (سعیدنیا، ۱۳۷۹)

بنابراین نقش و عملکرد فضای سبز از دو جنبه بازدهی اجتماعی و بازدهی اکولوژیکی قابل بررسی است. عملکرد زیبایی‌شناسی و ایجاد چشم‌اندازهای زیبا برای شهروندان و ایجاد بستر مناسب برای گذراندن اوقات فراغت از اهمیت خاصی برخوردار است. امروزه فضای سبز و اصولاً معماری و طراحی منظر به عنوان بخشی از شهرسازی مطرح است. بر اساس همین دیدگاه این گونه فضاها جای خود را در طراحی بزرگراه‌ها و تفکیک کاربری‌ها و سایر موارد طراحی شهری باز کرده است. پیاده‌کردن طرح‌های فضای سبز شهری متناسب با سایر کاربری‌ها در ایجاد چشم‌اندازهای زیبا بسیار مؤثر است و محیط شهر را محیطی زیبا و هنری می‌سازد. تغییر چهره درختان در طول فصل‌های مختلف سال، شهر را متنوع‌تر و برای زندگی دلچسب‌تر می‌سازد. فضاهای سبز شهرها سبب کاهش فشارهای فیزیکی و روانی و آرامش بخشیدن به مردمان شهر می‌گردند. (جوانشیر، ۱۳۷۵)

علاوه بر این فضای سبز شهری به عنوان بخش جان‌دار ساخت کالبدی شهری تلقی می‌شود و در هماهنگی با بخش بی‌جان کالبد شهر ساختار یا بافت و سیمای شهر را تشکیل می‌دهد. در این حالت فضای سبز می‌تواند نقش لبه‌ی شهر، تفکیک فضاهای شهری و آرایش شبکه راه‌ها را بر عهده گیرد. به هر حال عملکرد فضای سبز شهری در کاهش تراکم شهری، ایجاد مسیرهای هدایتی، تکمیل و بهبود کارکرد تأسیسات آموزشی، فرهنگی، مسکونی و ذخیره‌ی زمین برای گسترش آینده شهر حائز اهمیت فراوان می‌باشد. (سعیدنیا، ۱۳۷۹)

عملکرد فضای سبز شهری از نظر اکولوژیکی (زیست‌محیطی) نیز با تأثیرگذاری فضای سبز روی اقلیم شهری (بهبود شرایط اکولوژیکی یا تعدیل شرایط اقلیمی) و تأثیرگذاری فضای سبز بر پاکی و سلامت هوا در شهر (کاهش میزان آلودگی) قابل تبیین است. امروزه فضای سبز اهمیت بسزائی در بهبود شرایط زیست‌محیطی دارد و نقش مهمی در ایجاد مناظر زیبا و دلپذیر، کاهش آلودگی‌های گوناگون، ایجاد تغییرات مناسب در میکروکلیما، حفاظت از محیط طبیعی و منابع موجود در آن ایفا می کند.

با عنایت به جایگاه ویژه شهر مقدس قم به عنوان پایگاه اصلی تشیع و اینکه اسلام دین آراستگی و نظافت است و از طرفی بخاطر موقعیت استراتژیک این شهر و عبور چند محور اصلی ارتباطی کشور از آن، نقش فضای سبز را در ایجاد چشم‌اندازهای زیبا از این شهر و ارائه چهره‌ای خوشایند از آن صدچندان کرده است.

فضای سبز مطلوب و آراسته یکی از نمادهای فرهنگ و معماری هر شهر محسوب می‌شود، بنابراین جایگاه فرهنگی و مذهبی شهر قم می‌طلبد که به جهت تبیین این جایگاه در همه ابعاد، به بخش فضای سبز شهر هم توجهی خاص مبذول گردد. (ایران‌نژادپاریزی و دیگران، ۱۳۸۴)

در عین حال شرایط اکولوژیکی حاکم بر شهر قم، محدودیت‌های فراوانی را جهت رشد و نمو گونه‌های گیاهی بوجود آورده است. محدودیت‌های اقلیمی، خاک و منابع آبی در مجموع شرایط نامساعدی را برای گسترش طبیعی گیاهان فراهم آورده و طبعاً در استقرار مصنوعی رویش‌های گیاهی موانع جدی بوجود می‌آورند (ایران‌نژادپاریزی و دیگران، ۱۳۸۴).

۱ـ۱ـ۲ـ۴ـ دریاچه مصنوعی

دریاچه‌های مصنوعی هر چند با هدف ذخیره‌سازی آب، تولید برق و یا کنترل سیلاب، تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی، احداث می‌شود اما ممکن است برای اهداف دیگری چون: ایجاد فضاهای توریستی، تفریحی، ورزشی، ماهی‌گیری، جلب توریست و گردشگر، کمک به رشد اقتصادی منطقه و نیز پاسخ به نیازهای طبیعت‌دوستی مردم ساخته شود.

به عقیده کارشناسان شهری و محیط زیست، ایجاد دریاچه‌های مصنوعی در کلان‌شهرها نه تنها به جذب گردشگران کمک می‌کند، بلکه می‌تواند تأثیر به سزایی در لطافت و تمیزی هوا داشته باشد و از آلودگی آن بکاهد. به باور این کارشناسان؛ ساخت دریاچه‌های مصنوعی موجب افزایش سرانه فضاهای سبز، به منظور تفریح و گردشگری می‌شود و می‌توان در این آبگیرهای مصنوعی موجودات آبزی پرورش داد که این عمل خود باعث ایجاد زمینه آشنایی مردم به ویژه کودکان با این نوع از گونه‌های جانوری می‌شود (فرصت‌های سرمایه‌گذاری قم، ۱۳۹۲).

۱ـ۱ـ۲ـ۵ـ شهربازی

شهر بازی پارکی است که از وسایل سرگرمی و تفریحی و همچنین سواری برای سرگرم کردن گروه بزرگی از مردم تشکیل شده است که نسبت به پارک‌های ساده و یا زمین‌های بازی داخل شهری، امکانات سرگرم‌کننده‌ی بیشتری دارند.

به طور کلی ۲ نوع شهر بازی داریم: شهر بازی سرپوشیده و سرباز که در شهر بازی‌های سرپوشیده دستگاه‌های الکترونیکی و رایانه‌ای موجود می‌باشد. (ویکی پدیا)

شهر بازی به فضایی اطلاق می‌شود که مجموعه‌ای از دستگاه‌های سرگرمی به منظور فراهم کردن اوقات تفریح را برای گروه زیادی از مردم به طور هم‌زمان و در کنار هم فراهم می‌کند. بیشتر شهربازی‌ها دارای زمین‌های بازی ساده و متعددی هستند که برای گروه‌های سنی اعم از کودکان، نوجوانان و بزرگسالان در نظر گرفته شده است. به طور کلی شهر بازی‌ها در دو مکان باز و مکان‌های سرپوشیده ساخته می‌شود.

پدیده شهرنشینی که در سال‌های اخیر شاهد رشد و گسترش آن در جهان و ایران بوده‌ایم، باعث تغییر در نوع تفریح و گذراندن اوقات فراغت شهرنشینان گردیده به طوری که مردم در گذشته برای گذراندن اوقات تفریح و فراغت خود به باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی خود پناه می‌بردند ولی امروزه باغ‌ها جای خود را به پارک‌ها، بوستان‌ها و شهر بازی‌ها داده‌اند. شهر بازی‌ها که در داخل پارک‌ها و بوستان‌ها ساخته می‌شوند محل مناسبی برای تفریح تمامی گروه سنی از کودک تا بزرگسال است.

اولین نمونه شهر بازی در ایران در پارک شهر سنگلج تهران ساخته شد که بعدها در آن دستگاه‌های سرگرمی چون: تاب، سرسره، الاکنگ و لاتاری به عنوان «گاردن پارتی» مستقر شد. این پارک سرسبز دارای استخر بزرگی بود که مردم در کنار این استخر مشغول تماشای برنامه دوچرخه سواری و اکروبات بازی می‌شدند و بعضی اوقات هم گروه موزیک ارتش برای سرگرمی مردم در مقابل استخر برنامه اجرا می‌کرد و موزیک می‌نواخت. از دیگر پارک‌های قدیمی ایران می‌توان به: «فان فان» در حوالی میدان ونک، پارک جلالیه یعنی لاله، پارک ساعی و پارک ملت نام برد. (سایت ایران نما)