طرح های پژوهشی انجام شده درباره بررسی ارتباط علّی رفتار رهبری و انسجام گروهی در ورزشکاران نوجوان۹۲ |
شکل ۸٫۲: مدل چند بعدی چلادوری(۱۹۹۳) ۴۲
شکل ۹٫۲: مدل فرایند سبک دستوری رهبر ۴۲
شکل ۱۰٫۲: مدل فرایند سبک حمایتی ۴۳
شکل ۱۱٫۲: مدل فرایند سبک مشارکتی رهبر ۴۳
شکل ۱۲٫۲: مدل فرایند سبک بازخورد مثبت رهبر ۴۳
شکل ۱۳٫۲: ابعاد مختلف رفتار مربی ۴۴
شکل۱۴٫۲: شمدل فلتز در مورد کارایی مربی ۶۰
شکل ۱٫۴٫ توزیع فراوانی متغیر سن شرکت کنندگان ۷۴
شکل ۲٫۴٫ توزیع فراوانی متغیر سابقه ورزشی شرکت کنندگان ۷۵
مدل در حالت ضرایب تخمین استاندارد ۸۲
مدل در حالت ضرایب ضرایب معناداری ۸۳
چکیده
جهت بهبود عملکرد و انسجام تیم و گروه عوامل متعددی دخیل هستند. ازجمله موارد مهم رفتار رهبران در نفوذ بر زیر مجموعه میباشد و هدف از تحقیق حاضر بررسی رابطه علی بین رفتار رهبری و میزان انسجام گروهی در ورزشکاران نوجوان بود. این پژوهش از نوع تحقیقات علی بود که به صورت میدانی اجرا شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه ورزشکاران نوجوان پسر استان قم که درسال تحصیلی ۹۲ - ۹۱ در حال تحصیل به تعداد ۵۰۰۰ نفر بود. ونمونه آماری این تحقیق را تعداد ۲۵۰ نفر از ورزشکاران تشکیل میداد. ابزار اندازه گیری این پژوهش پرسشنامه محیط گروهی در ورزش کارون، ویدمایر و براولی و پرسشنامه مقیاس رهبری در ورزش چلادورای بود.
داده ها با بهره گرفتن از شاخصههای آمار توصیفی خلاصه و توصیف میشوند و از معادله ساختاری SME برای آزمون مدل ارتباط علّی و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار لیزرل با سطح اطمینان ۰۵/۰ استفاده شد. فرضیه های پنجگانه تحقیق نشان داد که ارتباط علی بین، رفتار دمکراتیک، رفتار بازخورد مثبت، رفتار آموزش و تمرین و رفتار حمایت اجتماعی و میزان انسجام گروهی در ورزشکاران نوجوان وجود دارد. با توجه به یافتههای تحقیق میتوان با احتمال ۹۵ درصد ادعا کرد که رفتار رهبری با انسجام گروهی در ورزشکاران نوجوان رابطه معنی داری دارد.
کلمات کلیدی
رفتار آمرانه، رفتار دمکراتیک، رفتار بازخورد مثبت، رفتار آموزش و تمرین و رفتار حمایت اجتماعی و میزان انسجام گروهی.
فصل اول
(مقدمه و معرفی)
۱٫۱٫ مقدمه
روانشناسی ورزشی شاخهایی از علم ورزش است که در جستوجوی فراهم نمودن پاسخ به سوالات مختلف در زمینه های رفتار انسانی در حیطه ورزش است. از آنجایی که روانشناسی به مطالعه رفتار می پردازد، بالطبع موضوع روانشناسی ورزشی نیز مطالعات، حرکات و فعالیتهای ورزشی در تمام ابعاد، از فعالیت حرکتی یک کودک دبستانی تا مسابقات جهانی و المپیک میباشد. امروزه باتوجه به اینکه بسیاری ازفعالیتهای ورزشی به شکل گروهی صورت میگیرد، علوم مدیریت ورزشی و روانشناسی ورزش، جایگاه ویژهایی در موفقیت و عملکرد تیمهای ورزشی به خود اختصاص دادهاند زمانی که افرادبرای رسیدن به هدفی تلاش میکنند اغلب کسی بعنوان مدیر و رهبر مسئولیت گروهی را به عهده میگرد، این فرد باید مهارت ها و ویژگیهای لازم برای رهبری گروه را داشته باشد تا بتواند اعضای گروه را به سمت هدف مورد نظر هدایت کند (اچ مارک، ۲۰۰۱).
در ورزش این نقش به عهده مدیر است و اوست که کارهای رهبری ورزشکاران را برعهده دارد و نقش مهمی بر عملکرد و انسجام تیمی خواهد داشت. انجام موفقیت آمیز کار گروهی مستلزم وجود همبستگی در بین اعضای گروه است، در ورزش به ویژه ورزشهای گروهی مانند سایر گروه ها و سازمانها شرط لازم برای تحقق هدف مشترک داشتن وحدت وانسجام گروهی است که بیتردید مربی تیم که وظیفه رهبری ورزشکاران را برعهده دارد، در این زمینه نقش کلیدی دارد. تیمهای موفق ورزشی اغلب دارای صفتی برجسته هستند که آنها را از تیمهای ناموفق جدا میسازد و آن مدیریت و رهبری موثر فعال و شایسته است (ام لیث، ۲۰۰۱ ).
مربیان مایلاند فعال، سخت کوش و پر انرژی باشند و مسئولیتهای زیادی را بپذیرند، از این رو از آنان انتظار میرود که برنامه های ورزشی پیجیده را به شایستگی رهبری کنند و در محیطی با فشار بسیار بالا ورزشکارانی با شایستگیهای فنی تربیت کنند (لاوسن، ۲۰۰۲).
در مورد حرفهی مربیگری و ویژگیهای آن مطالب متنوع و گوناگونی توسط صاحب نظران ارائه شده و کتب مختلف روانشناسی نیز هر کدام بخشی را به بحث در بارهی این حرفه جذاب و دشوار اختصاص دادهاند. مارتنز در کتاب راهنمای مربیان میگوید مربیگری شغلی متفاوت با سایر شغلهای موجود در جامعه است و آن چه از مربی انتظار میرود این است که انسانهای نجیب و خوب به جامعه تحویل دهد. این حرفه، حرفهای توقع برانگیز و دشوار است و نیاز به مهارت های متفاوتی دارد. مربیگری یک حرفهی مددکارانه است و باید جنین باشد (ام لیث، ۲۰۰۱).
یک مربی در صورتی یک مدیرموثر و شایسته خواهد بود که مهارت لازم برای هدایت و رهبری ورزشکاران را داشته باشد. از جمله مهمترین مهارت های مورد نیاز برای یک مربی، رهبری است. برخی از وظایف مهم در حیطهی رهبری شامل ایجاد انگیزش، توسعه روابط موثر با ورزشکاران و ایجاد انسجام و هماهنگی است(ام لیث، ۲۰۰۱).
در زمینه رفتار مربیان در تیمهای ورزشی چلادورای (۱۹۹۰) مدل چند بعدی ورزش را اعلام نمود. طبق این مدل رفتار مربیان تحت سه عامل اصلی، ویژگیهای موفقیتی (مانند شرایط تیم)، ویژگی رهبر و ویژگی اعضا قرار دارد که در نهایت رفتار مربیان، موفقیت عملکرد، انسجام گروهی و رضایتمندی را تحت تاثیر قرار میدهد (حسینی کشتان، ۱۳۸۷).
انسجام تیمی شامل انسجام تکلیف و انسجام اجتماعی است. انسجام اجتماعی نشان میدهد که مقدار جاذبه درون فردی در میان اعضا به عنوان مثال تا چه حد است که گروه اجازه میدهد افراد به اهداف خود برسند. انسجام تکلیف همچنین شامل ارزیابی عملی از سطح تلاش ورزشکار و هماهنگی تیمی است که نشان میدهد تا چه حد هر تیم و اعضای آن به اهدافشان میرسند، مدل مفهومی ابتدایی از انسجام در تیمهای ورزشی به وسیله کارون (۱۹۸۲) ارائه شد این مدل مبتنی بر این فرض است هستند که عوامل بسیاری مربوط به انسجام گروهی و یا پیش بینی از آن وجود دارد، یکی از این عوامل رهبری است، بر اساس این مدل رفتار مربیان (آموزش و دستورالعمل، حمایت اجتماعی و بازخورد مثبت ) و تصمیمات مربی (دموکراتیک و استبدادی) روابط درون فردی بین مربی و بازیکنان (در واکنش به شرایطی است که تیم درآن تحت فشار است) نفوذ بر روی انسجام تیمهای ورزشی است. واقعیت این است که شیوه رهبری موثر است و ورزشکاران انسان هستند نه ماشین که در نتیجه تحت تاثیر رفتارها، ادراکها و تقسیمهای مربی خود قرار میگیرند کالیگو بر این عقیده است که هرکسی می تواند بیاموزد که چگونه تبدیل به یک رهبرموفق، به واسطه یادگیری رفتارهای تاثیر گذاری شود (جی. بی. ال، ۱۹۹۸).
باید بتواند رضایت ا فراد و یا بازیکنان در سطح ورزشی را به دست آورد، در حقیقت رهبری خوب و مناسب رشد فردی، انگیزه عملکرد و رضایت کاری افراد را ارتقا میبخشد. (چلادورای و کارون ۱۹۸۳)
روانشناسان ورزش معتقدند که تعیین هدف مشترک که بتواند تلاش های گروه را به سمت آن متمایز کند برای دستیابی به موفقیت جنبه حیاتی دارد. احساس با هم بودن یک ویژگی تیمی است که انسجام گروهی نامیده می شود. در ورزشهای گروهی که تیمها با یکدیگر کنش متقابل دارند موفقیت زمانی حاصل میشود که اعضای تیم به شیوه های موثر و هماهنگ با هم کار می کنند. اینجاست که نقش مربی به عنوان رهبر و هماهنگ کننده بیشتر مشخصخواهد شدو سبک رفتار رهبری وی درایجاد انسجام وانسجام تیمی نقش بسزایی دارد (طالب پور، ۱۳۸۵).
۲٫۱٫ بیان مسئله
در دنیای پیشرفته امروزی هیچ ورزشکاری بدون داشتن یک مربی آگاه و مقتدر نمیتواند قلههای صعود را طی کند. رهبر ورزشی با توجه به نقشی که دارد، حلقهی اتصال موجود میان ورزشکاران و اهداف تیم میباشد. اهمیت نقش مربیان در ورزش و موقعیت ورزشکاران لزوم شناخت و بررسی سبک رهبری آنها را ضروری میسازد (احمدی، ۱۳۷۴).
رهبری در واقع عبارت است از عمل تاثیرگذاری بر فعالیتهای یک ورزشکار یا گروهی از آنها در وضعیتی معین به صورتی که از روی میل و علاقه برای هدفهای انفرادی و تیمی تلاش کنند. به بیان دیگر فرایند رهبری تابعی از مربی، ورزشکار و سایر متغیّرهای وضعیتی است (خلج، گیلدا، ۱۳۸۹).
حقیقتا در راستای موفقیت یک تیم ورزشی نمی توان نقش مربی را به عنوان رهبر تیم نادیده انگاشت، این فرد باید دارای مهارت لازم برای رهبری، گروه باشد تا بتواند اعضای گروه را به سمت هدف مورد نظر هدایت کند. رهبری را در وسیع ترین مفهوم میتوان بدین صورت بیان کرد که فرایند رفتاری اثر گذار بر افراد و گروه ها در جهت اهدافی معین است. در موفقیتهای ورزشی این نقش را مربی بر عهده دارد و اوست که کار هدایت و رهبری، بازیکنان را بر عهده میگیرد، و رهبری کارآمد وی نقش مهمی بر عملکرد گروه دارد (خلج، گیلدا، ۱۳۸۹).
به عقیده فراست مربیان، محور اصلی و رکن مهم تیمهای ورزشی هستند. در بین سه عامل مهم و تاثیر گذار در موفقیت تیمها یعنی ورزشکار، مربی و تماشاگر، مربی در نقش رهبر تیم به عنوان یک سازمان دهنده قوی و زیر بنای هر پیشرفت مطرح است. تجربیات گذشته نشان داده است. مربیگری رشته ایی متفاوت از سایر حوزه هاست ودرآن طیف وسیعی از مهارت ها مورد نیاز است (مرادی ، ۱۳۸۳).
پترون، آینسیسر و کاوس (۲۰۰۱) ارتباط بین ابعاد رفتارآمرانه وانسجام گروهی وموفقیت را در تیمهای فوتبال مردان و زنان دانشگاهی آمریکا بررسی کردند. نتایج نشان داد ورزشکاران در ردههای پایینتر منسجمترهستند همچنین بنابه یافتههای این پژوهشگران انسجام گروهی با عملکردتیم ارتباط زیادی داشت، نتایج آنها در مورد ابعاد رفتار رهبری نشان داد بر خلاف انتظار، ورزشکاران رهبری مستبدانه را در مقایسه بارهبری دموکراتیک ترجیحمی دهند (خلج، گیلدا، ۱۳۸۹).
انسجام تیمی یا گروهی به عنوان یک موضوع روانشناسی اجتماعی عامل مهمی است، که تبدیل مجموعه ایی از افراد نامنظم به یک تیم است که نقش مهمی در تقویت عملکرد تیمی و احساس رضایت در میان اعضا را دارد، از نقطه نظر عملی و نظری بررسی بسیاری از مسائلی که با رفتار مربیان ارتباط دارد برای نفوذ در موفقیت تیم مهم است. یکی از این مسائل انسجام گروهی است. برخی از شواهد تجربی نشان میدهد که انسجام تیمی با رفتار مربیگری مرتبط است. سوال اصلی این است که آیا بین رفتار رهبری و میزان انسجام گروهی در ورزشکاران نوجوان ارتباط علّی وجود دارد؟
۳٫۱٫ ضرورت و اهمیت تحقیق
با توجه به محور بودن نوجوانان در ورزش کشور و اهمیت تربیت و آموزش صحیح آنها به عنوان پایه اصلی ورزش کشور در جامعه کنونی و تغییر نگرش و تفکر صحیح آنهادر مورد رفتار مربیان وانسجام تیمی یک امر روشن و واضح است، و اگر بتوان میزان تاثیر متغیّرهای فوق که برتغییر نگرش و تفکر صحیح و موثر درآموزشگاه اعم از مدیر، مربی و اولیا میشود، استخراج کرد میتوان با بهره گرفتن از نقاط قوت آن و تقویت نقاط ضعف در جهت تربیت صحیح و اصولی که امری مهم و ضروری به نظر میرسد گام برداشت و اطلاعات صحیح در اختیار مسئولین امر از جمله مدیران و مربیان ورزش درآموزشگاهها و خانوادهها و جامعه گذاشت. مربیان و ورزشکاران با گذشت زمان بیشتر به این حقیقت پی میبرند که در موفقیت ورزشی چیزی بیش از تمرین و پرداختن به بازی نقش دارد. عوامل محیطی و روانی - اجتماعی بر نتیجه نهایی مسابقه اثر میگذارد و گاهی اوقات نیز بسیار تعیین کننده هستند. اگر رفتار رهبری مربیان تیمهای ورزشی متناسب با شرایط ورزشکار وتیم باشد، مربی می تواند از بالاترین شرایط تیم و باشگاه استفاده نماید تا با غلبه بر متغیرهای مخل درونی و بیرونی، تیم را به سر منزل مقصود رهنمون سازد. از دیدگاه دیوید فرانسیس و دونالد یانگ یک تیم چیزی بیش از گروهی افراد است که یونیفرمهای یکسان میپوشند. به نظر آنها یک تیم شامل گروه فعالی از افراد است که برای رسیدن به هدفهای مشترکی متعهد شده اند، تا به خوبی با هم کار کنند و از این کار لذت ببرند و به نتایج مطلوبی نیز دست یابند. اما یک مربی باید بتواند مفهوم تیم و کار گروهی را گسترش دهد. پرداختن به این مسائل به مربیان کمک می کند تا تیمی منسجم و موفق در اختیار داشته باشند و مشکلات و مسائلی را که در راه رسیدن به اهداف گروهی با آنها مواجه میشوند از سر راه بردارند. در یک تیم ورزشکاران هر ساله میآیند و میروند و به طور پیوسته نیز ساختار و کیفیت تیمشان تغییر میکند. آنها با مدیریتها و مربیان تیمهای مخلف کار می کنند، یکی از دلایل احتمالی عملکرد متفاوت ورزشکاران در تیمهای مختلف ممکن است انسجام و وحدت گروهی تیم باشد. شاید به همین دلیل و به طور شگفت انگیزی یک تیم در یک سال موفق عمل میکند در حالی که در سال بعد ناموفق میشود. حتی تیم هایی وجود دارند که با بازیکنانی توانمند نمی توانند عملکردی در سطح بالا داشته باشند در حالی که تیم دیگری با بازیکنان متوسط ناشناخته بر حریفان پیروز میشوند و نتایج قابل قبولی میگیرد، انسجام، یکی از فاکتورهایی است که بر عملکرد گروهی تاثیر می گذارد.
فعالیت ورزشی فرد تحت تاثیر عوامل روانی وفیزیکی زیادی قرار دارد. شناخت چنین عواملی برای مربیگری و آموزش مهارت های ورزشی بسیار تعیین کننده است. بدون شک برخورداری از مهارت های رهبری از ویژگیهای برجسته یک مربی موثر و مفید است و چنانچه اتخاذ سبکهای رهبری از سوی مربیان با عملکردهای مختلف بازیکنان سازگار باشد، یقینا باعث برانگیختن و موفقیت ورزشکاران خواهد شد، بسیاری از فعالیتهای ورزشی در شکل گروهی صورت میگیرد. هنگامی که بازیکنان برای نتیجه به واکنش متقابل میپردازند باید علاوه بر به حد مطلوب رساندن اجرای فرد به نیروها و فرایندهای درونی و عوامل اثر گذار بر عملکرد گروهی آنان نیز توجه شود(جکسون، راجر، ۱۳۸۲).
با توجه به این که امروزه بسیاری از فعالیتهای ورزشی به شکل گروهی صورت میگیرد علوم مدیریت ورزشی و روانشناسی ورزش جایگاه ویژهای در موفقیت و عملکرد تیمهای ورزشی به خود اختصاص داده اند اگررفتار رهبری مربی متناسب با شرایط ورزشکار و تیم باشد مربی میتواند از بالاترین ظرفیت تیم و باشگاه استفاده کند و با غلبه بر مخلهای درونی و بیرونی تیم را به سر منزل مقصود برساند (الوانی، ۱۳۸۵).
وقتی ساختار خاص یک ورزش، هماهنگی در اعمال متقابل بازیکنان را میطلبد مجموع توانایی های فردی بازیکنان، بازدهی واقعی تیم را به نحو مطلوبی پیش بینی نخواهد کرد.
ماهیت ورزش هایی مانند فوتبال، والیبال، بستکبال به گونه ای است که لازم است بازیکنان از انسجام بیش تری برخوردار باشند (محمد پناهی، ۱۳۸۷).
انسجام یکی از فاکتورهایی است که بر عملکرد گروهی تاثیر می گذارد. روشی که مربیان به واسطهآن انسجامگروهی را ارتقا می دهند، تاثیرزیادی برموفقیتتیمها دارد. (اسپینک، کی، اس، ۲۰۰۵)
هم چنین آگاهی مربیان از رضایتمندی بازیکنان در تیم می تواند باعث روشن شدن یکی از ابعاد روان شناسی و مدیریتی تیم شده و در نتیجه در راستای موفقیت و تحقق اهداف تیم استفاده به جا از آن شود. تحقیقات محدودی برای تعیین ارتباط بین رفتارهای مربیگری و انسجام همه بازیکنان درایران صورت گرفته است. و به طور گسترده این رفتارها، با بازیکنان، مورد توجه اندک قرار گرفته اند، بنابراین نیاز به تحقیق در این زمینه احساس می شود. این تحقیق با تدوین اهداف و فرضیه های زیر به بررسی ارتباط علّی بین انسجام گروهی و رفتار رهبری ورزشکاران نوجوان خواهد پرداخت. لذا این تحقیق انجام شد تا در مورد ارتباط انسجام گروهی و رفتار رهبری در ورزشکاران نوجوان رهنمود هایی ارائه داده است و ارتباط علی بین انسجام گروهی و رفتار رهبری ورزشکاران نوجوان را تعیین نماید.
۴٫۱٫ اهداف تحقیق
۱٫۴٫۱٫ هدف کلی
تعیین بررسی ارتباط علی رفتار رهبری و انسجام گروهی در ورزشکاران نوجوان
۲٫۴٫۱٫ اهداف اختصاصی
۱ ـ تعیین میزان ویژگیهای دموگرافیگ شرکت کنندگان
۲ ـ تعیین میزان متغیرهای مربوط به انسجام گروهی
۳ ـ تعیین میزان متغیرهای مربوط به رفتار رهبری
فرم در حال بارگذاری ...
[جمعه 1400-07-30] [ 08:11:00 ب.ظ ]
|