مقدار ماده جذب شده برای واحدجرم جذب کننده تابعی از غلظت ماده حل شده می باشد. بررسی این دو کمیت در دمای ثابت منجر به بدست اوردن کمیت ایزوترم جذب سطحی می شود. این ایزوترم ها توسط افرادمختلفی بررسی شده است که مهمترین آن ها ایزوترم فرندلیچ می باشد]۲۱[.

۱-۱۰-۲-۱-۳-دما
افزایش دما اصولا باعث کاهش جذب سطحی می شود مگر در مواردی که جذب سطحی همراه با واکنش شیمیایی باشد]۲۱[.
۱-۱۰-۲-۱-۴-نوع ماده جذب شده و جاذب
نوع ماده جذب شده و جاذب در جذب سطحی تاثیرگذار است به طوری که بعضی از مواد جاذب قدرت جذب زیاد نسبت به ماده حل شده به خصوصی از خود نشان می دهد ، در حالی که نسبت به ماده دیگر قدرت جذب کمتری دارند]۲۱[.
۱-۱۰-۲-۱-۵-حالت ماده جذب شده و جاذب
حالت ماده جذب شده و جاذب ، همراه بودن آن با واکنش شیمیایی ، برگشت پذیر بودن و یابرگشت ناپذیر بودن واکنش آنها نیز در جذب سطحی تاثیرگذار است]۲۱[.
این مواد به شکل های مختلف ساخته می شود:
۱- مخلوط کردن مواد گیاهی با مواد معدنی مانند کلرید کلسیم، کربنیزه کردن، و شست شوی موادمعدنی
۲- مخلوط کردن موادآلی مانند خاک اره با مواد متخلخل مثل سنگ آتشفشانی و حرارت دادن و کربنیزه کردن تا زمانی که مواد کربنی در سطح مواد متخلخل رسوب نمایند.
۳-کربینزه کردن چوب، خاک اره، و مشابه آن و فعال سازی با هوای داغ یا بخار، و از لیگنیت به عنوان مواد اولیه استفاده می شود.
ازاین مواد برای اهداف زیادی مانند رنگ زدائی محلولهای شکر، مواد شیمیایی صنعتی،داروها و مایعات خشک شوئی، تصفیه روغنهای گیاهی و حیوانی و در بازیابی طلا و نقرهاز محلولهای سیانور حاصل از شستشوی سنگ معدن، استفاده می شود]۲۱[.
۱-۱۰-۲-۱-۶- pHمحیط:
pH یکی ازمهمترین فاکتورهادرپدیدهجذب سطحی است. باتوجه به آنکه یون­های H⁺ خود قابلیت جذب قابل توجهی دارند، pH محیط درسرعت انجام فرآیندومیزان جذب،بسیارمؤثراست. به عنوان مثال در برخی آزمایشات جذب، یونهای H⁺به سطح ماده جذب شونده متصل شده و سطح آ­ن­را مثبت می­نمایند (یونیزاسیون). با توجه به اینکه سطح بیشتر جاذب­ها (همانند کربن فعال و میکروارگانیسمها) دارای بار منفی است، پدیده یونیزاسیون، سرعت جذب را افزایش می دهد. در برخی موارد نیز یونهای H⁺در رقابت با یون­های دیگر نظیر یون کادمیم سریعتر جذب شده و میزان جذب این آلاینده را از محیط آبی کاهش می­ دهند. به هرحال برای هر سیستم خاص pHبهینه باید با انجام آزمایشات مربوط تعیین گردد. البته دربرخی مواردنیز، تغییر pHاثری بر میزان جذب یک جزء شیمیایی خاص ندارد. این امر در مورد جذب ترکیبات آلی فرار توسط خاک­های کشاورزی مشاهده شده است]۱ [.

ایزوترم های جذب:

به طور کلی تعادل جاذب – جذب شونده تابعی از فشار می باشد. اگر جذب در دمای ثابت انجام شود در آن حالت به آن ایزوترم ، و اگر جذب در فشار ثابت انجام شود به آن ایزوبار می گویند.علاوه بر این نمودارهای ایزوترم اطلاعات مفیدی در مورد جذب ارائه می دهند]۲۲[.

مدل ایزوترم لانگمویر:

این مدل اولین مدل ایزوترم و بر مبنای فرضیات زیر است:
انرژی جذب مستقل از کسر پوششی است و تمام مکان های جذب با یکدیگر هم ارز هستند.هر مکان جذب تنها یک گونه را می تواند جذب کندجذب به صورت تک لایه انجام می شود.]۲۲[
واکنش های جذبی که از این مدل پیروی می کنند ، واکنش جذب ایده آل نامیده می شوند.
معادله لانگمویر برای جذب به صورت زیر است:]۲۲[
(۱-۳) q_e=q_mk_lc_e/(1+k_lc_e)
که در آنq_e مقدار رنگ جذب شده بر واحد جرم جاذب در شرایط تعادل (mg/g)،q_m حداکثر رنگ جذب شده برای ایجاد یک لایه ی جذب شده یا مونولایر (mg/g)،C_e غلظت تعادلی رنگ در محلول (mg/l) وk_l مقدار ثابت وابسته به انرژی جذب (l/mg)است.شکل خطی این معادله به صورت زیر است :
) ۱-۴( C_e/q_e=(1/k_lq_m)+C_e/q_m

ایزوترم فرندلیچ:

درمدل فرندلیچ فرض براین است که سطح ماده جاذب همگن نیست ومقدارجذب ماده ازمحلول تابع غلظت تعادل ماده جذب شونده درمحلول است. این معادله براین فرض است که با افزایش پوشش سطحی،انرژی جذب سطحی به صورت لگاریتمی کاهش می یابد که ناشی ازناهمگنی سطح است. این معادله جذب حداکثری راپیش بینی نمی کند. معادله جذب فرندلیج وشکل لگاریتمی آن به صورت زیراست]۲۲[.
(۱-۵)
q_e=K_FC_e^1/n
وشکل خطی آن:
(۱-۶)
Logq_e=Loqk_F+(1/n)Loqc_e
q_e مقدار رنگ جذب شده برواحدجرم جاذب درشرایط تعادل(mg/g)،C_eغلظت تعادل رنگ درمحلول (mg/l) است.با رسم منحنی لگاریتم q_eبه صورت تابعی ازلگاریتمC_e می توان مقادیر n و k_F را محاسبه کرد.K_F(mg/g)و n ثابت های فرندلیچ هستند که به ترتیب بیانگر ظرفیت جذب وشدت جذب هستند و میزان توزیع ذرات مواد جذب شونده متصل شده به سطح ماده جاذب را نشان می دهند.۱/n با مقادیر بین صفر تا یک بیانگر ناهمگنی سطح است. هر چه ۱/n به صفر نزدیک تر شود،ناهمگنی سطح افزایش می یابد.اگر مقدار ۱/n کمتر از یک شود ،بیانگر جذب ایزوترم معمولی واگر مقدار آن بیشتر از ۱ شود ،بیانگر جذب اشتراکی^[۵۸] خواهد بود.]۲۲[

مدل های سینتیکی:

مدل­هایی که در آن­ها نفوذ کنترل کننده عملیات جذب است:
وجه تمایز بین یک فرایند کنترل شده توسط مقاومت در برابر نفوذ یا کنترل شده توسط واکنش شیمیایی عموماً مشکل است. یکی از روش­های تشخیص این که فرایند توسط مقاومت در برابر نفوذ کنترل می­ شود یا خیر، استفاده از معادله­ای است­ که توسط موریس ^[۵۹]و وبر^[۶۰] ارائه شده است[۲۲].
q_t = K_idt^0.5 + C (1-7)
که در آن میزان جذب در زمان (mg.g^-1.min^-0.5) , t(min) ثابت شدت نفوذ داخلی و c (mg/g)ثابتی است که در مورد ضخامت لایه مرزی ایده می­دهد. اگر نمودار بر حسب خطی باشد، می­توان ادعا کرد که فرایند توسط مقاومت در برابر نفوذ داخلی کنترل می­ شود. مقدار ثوابت C و K_id توسط شیب و عرض از مبداء نمودار خطی نمودار بر حسب بدست می ­آید]۲۲[.

مدلهایی که در آن جذب شیمیایی در سایت های جاذب کنترل کننده عملیات جذب است:

مدل های سینتیکی شبه درجه یک و شبه درجه دو از انواع مدل­هایی هستند که در آنها مرحله­ چهارم (واکنش شیمیایی) کنترل کننده عملیات جذب است. در بسیاری از مطالعات این دو معادله به صورت موازی استفاده می شوند که یکی از آن ها با اطلاعات تجربی هم خوانی بیشتری نشان می دهد. معادله شبه درجه یک به صورت معادله زیراست [۲۲].
(۱-۸)
که در آن، t(min)زمان ، ظرفیت جذب در زمان t و ثابت معادله شبه درجه یک است پس از انتگرال گیری معادل(۸-۱) را می­توان به صورت (۹-۱)بازنویسی کرد]۲۱[.
(۱-۹)
در معادله ی شبه درجه یک، شدت پرشدن سایت های جاذب متناسب با تعداد سایت های خالی و نیروی محرکه، خطی در نظرگرفته می شود. پارامترهای K₁وq_e با بهره گرفتن از رسم نمودار خطی log (qe - qt) برحسب t بدست می آید.
معادله شبه درجه دو بر اساس میزان ظرفیت تعادلی است و در آن شدت پر شدن سایت­های جاذب متناسب با مربع تعداد سایت­های خالی جاذب فرض می­ شود. معادله شبه درجه دو به صورت معادله زیر است [۲۲].
(۱-۱۰)
پس از انتگرال­گیری، معادله شبه درجه دو را می توان به صورت معادله زیر باز نویسی کرد:
( ۱-۱۱)
که در آن t(min) زمان ،، ثابت معادله­ درجه دو است. پارامترهای و با بهره گرفتن از رسم نمودار خطی بر حسب t بدست می ­آید. معادلات شبه درجه یک و شبه درجه دو، قابلیت تنظیم درجه واکنش را دارند اما به هر حال درجه یک واکنش شیمیایی باید با بهره گرفتن از آزمایش ها مشخص شود]۱ [.
لذا این پژوهش در راستای کاهش آلودگی های ناشی از پساب واحد های رنگرزی با اهداف زیر تعریف گردید:
٭بررسی میزان تاثیر کامپوزیت پلی پیرول بر روی پلی ونیل الکل در حذف رنگ متیلن بلو.
٭تعیین پارامتر های بهینه عملیاتی شامل :pHبهینه جذب،زمان بهینه جذب ،جرم بهینه کامپوزیت، غلظت اولیه رنگ.

حاصل چنین تفکری منجر به شکل گیری معاونت اجتماعی در ناجا با اهداف زیر شد: ^[۵۲]
بررسی و شناخت علمی روندها و عرصه های تغییر وتحولات اجتماعی وتاثیر ان در امنیت عمومی.
بررسی و شناخت بسترها و زمینه های اجتماعی و فرهنگی آسیب ها و جرایم.
ایجاد بستر مساعد برای مشارکت عمومی در تولید و حفظ امنیت عمومی.

ارتقای سطح امنیت روانی و احساس امنیت در جامعه.
بستر سازی در راستای بازسازی اعتماد عمومی به پلیس و ارتقای مقبولیت آن.
ارتقای سطح اگاهی و شناخت عمومی در جهت تحکیم پایه های نظم و انضباط اجتماعی.
سنجش و ارزیابی عملکرد و میزان رضایت مندی عمومی از پلیس.
اطلاع رسانی صحیح و ارتباط با رسانه ها برای تسهیل درانجام ماموریت هاوکاهش بارانتظامی.
بسط و گسترش سازو کارهای پیشگیری اجتماعی.
ساختار و سازمان معاونت اجتماعی در جهت نیل به اهداف فوق ، در یک سامانه منطقی به نوعی سازماندهی شده است که فرایند انجام فعالیتها در حوزه های مختلف این مجموعه بتواند در جهت اجرایی ساختن رویکرد جدید ناجا درجامعه ،بسترسازسطح قابل قبولی از نظم وامنیت عمومی باشد.
گفتار پنجم: مرکز حفاظتی- مراقبتی انتظامی
با توجه به قانون پنج ساله چهارم توسعه کشور مبنی بر واگذاری بخش هایی از مسئولیتهای اجرایی به بخش مردمی وخصوصی، نیروی انتظامی در قالب طرح ها ، بخشی از مسئولیت خود را به بخش خصوصی واگذار کرد. یکی از این طرح ها طرح نگهبان محله است که در سال ۱۳۸۱ در قالب شرکتهای خدمات حفاظتی و مراقبتی در کشور اجرا گردید.در حال حاضر ۳۱۸ شرکت با ۱۶ هزارنیرو در بخش نگهبانی از محلات؛ سرایدارو شبگرد با مشارکت بخش خصوصی فعال هستند که با توجه به سازماندهی و آموزش آنها اثرات مثبتی در امنیت محله ها و شهر داشته اند.نکته جالب توجه در این مورد استفاده از زنان نگهبان محله است که کار نگهبانی محله و حفاظت از مراکز خاص چون خوابگاه های دانشجویی، پانسیون ها؛ مهد های کودک و مراکز آموزش خصوصی را برعهد دارند. ^[۵۳]
اهداف ایجاد نگهبان محله عبارتند:
سازماندهی شبگردها،سرایداران و افرادی که به صورت غیر اصولی به حفاظت از اماکن مسکونی، تجاری و… مشغولند.
گسترش امنیت عمومی در لایه های درونی جامعه (کوچه ها و خیابان های فرعی ،مراکز تجاری و…)با بهره گیری از مشارکت مردمی با به کارگیری نگهبان محله.
بر اساس آمارهای موجود گفته می شود در هر محلی که از نگهبان محله استفاده شده است، میزان جرم
تا ۷۰ درصد کاهش یافته و از سرقت های خرد ،جیب بری ، کیف قاپی و غیره کاسته شده است.
مرکزانتظام با ساماندهی وسازماندهی نگهبانان محله در عناوین شبگرد و سرایدار، آموزش دادن آنها، توانسته است بار سنگینی از وظایف قابل واگذاری نیروی انتظامی را کاهش دهد. ^[۵۴]
یکی دیگر از فعالیت های شرکت های حفاظتی ومراقبتی طرح پارکبانی است.طرح پارکبان طرح مشترک شهرداری ها وپلیس راهنمایی ورانندگی است.پارکبان ها نیروهایی هستند که به منظور روان سازی وکنترل ترافیک درسطح شهر فعالیت می کنند. ایشان در کنار راهنمایی ورانندگی نظم ترافیکی شهر راکنترل می کنند این افراد درکمبود نیروی پلیس جای آنها را درخیابان های شهر گرفته وباهدایت اتومبیل های درون شهری نظم در تردد اتومبیل ها را ایجاد می کنند.طرح پارکبانی که به نوعی جایگزین پارکومترهاشده ودر اجرا نیز باضعف هایی مواجه بوده است ، نوعی مشارکت در نظم وامنیت از طرف نهادی غیر دولتی است.اجرای این طرح به موسسات خصوصی واگذار شده است،امادر برخی از شهرها،شهرداری هانیز باتوجه به امکاناتی که در اختیار دارند نقش مهمی در اجرای طرح داشته اند. ^[۵۵]
بدون تردید طرح پارکبان اثرات مثبتی رادر نظم ترافیکی شهر به جای می گذارد،مهم ترین نتایج اجرای این طرح رامی توان این گونه برشمرد:
افزایش توانایی پلیس برای کنترل حمل ونقل درون شهری
نهادینه شدن قوانین ومقررات راهنمایی ورانندگی
ایجاد نظم در عبور و مرور خودروها
پاکسازی حریم خیابان ها از توقف های دوبله و سد معبر
افزایش سرعت در عبوردهی وتخلیه به موقع معابر وجلوگیری از اتلافات وقت رانندگان وپرهیز از افزایش بار ترافیکی
جلوگیری از تصرف غیرقانونی مالکین ومتصدیان اماکن تجاری در تسخیر فضای عمومی معابر
کنترل توقف های غیر مجاز در حاشیه معابرپیش بینی شده
توزیع عادلانه پارکینگ های معابر وممانعت از توقف های طولانی مدت
استفاده از ظرفیت های بخش غیر دولتی در همکاری پلیس برای تحقق هر چه بیشتر نظم وانظباط ترافیکی
فصل دوم:حقوق شهروندی
شهروندی ازجمله مفاهیم نوپدیدی است که به طور ویژه ای به برابری وعدالت توجه دارد ودر نظریات اجتماعی،سیاسی وحقوقی جایگاه ویژه ای پیدا کرده است.مقوله ی ))شهروندی))وقتی تحقق می یابدکه همه افراد یک جامعه از کلیه حقوق مدنی وسیاسی برخوردار باشدوهمچنین به فرصت های مورد نظر زندگی از حیثیت اقتصادی واجتماعی ودسترسی آسان داشته باشند،ضمن اینکه شهروندان به عنوان اعضای یک جامعه در حوزه های مختلف مشارکت دارند و در برابر حقوقی که دارند ، مسئولیت هایی را نیز در راستای اداره بهتر جامعه وایجاد نظم برعهده می گیرند ، وشناخت این حقوق وتکالیف نقش موثری در ارتقاء شهروندی وایجاد جامعه ای بر اساس نظم وعدالت دارد.
اسلام به عنوان یک دین فراگیرکه به همه ابعاد زندگی بشر توجه نموده است ، دستورات صریح وشفافی برای روابط اجتماعی انسان ها دارد ونه تنها به کمال معنوی انسان ها توجه نموده است بلکه به چگونگی ساختن جامعه ای نمونه نیز توجه دارد. از جمله مسائل مهم حقوق شهروندی در اسلام توجه به کرامت انسان ها به عنوان اشرف مخلوقات ، ارزش حیات و زندگی افراد،برابری بدون توجه به نژاد،رنگ،پوست و….هدفمند نمودن خلقت انسان ها وبیهوده نبودن زندگی انسان می باشد.
مفهوم شهروندی را که در سده نوزدهم رواج یافت باید مجموعه ای از حقوق و وظایف بدانیم که رابطه میان دولتهای ملی ویکایک شهروندانشان را معین ومشخص می کند.خاستگاه های این مفهوم بی گمان غربی اند،اما اصلش را بسیاری از جوامع دیگر هم اکنون پذیرفته اند.
حقوق مدنی،بنابر مدل معروف شهروندی ،نخست در سده هجدهم پیداشد.حقوقی که در آن روزگار مدنظر بودند عبارت بودند از آزادی بیان،آزادی محاکمات منصفانه ودسترسی برابر به نظام قضایی ، در همان ایام بسیاری از مردم به علت طبقه ، جنس ، نژاد وعوامل دیگر از این حقوق محروم بودند.^[۵۶] طی سده نوزدهم،پیشرفت های عمده در زمینه حقوق سیاسی موجب دسترسی بخش بزرگتری از مردم به فرآیندانتخابات شد،واین خود یکی از نتایج مبارزات طبقات مختلف از جمله کارگران بود.درسده بیستم ، مفهوم «حقوق اجتماعی»پیداشد.
این حقوق عبارت بودند از حق دسترسی مردم به مجموعه فزاینده ای از منافع عمومی که دولت در اموری چون بهداشت،آموزش وپرورش، بیمه ومزایای بازنشستگی فراهم می ساخت.باپیدایش دولت رفاه پس از جنگ جهانی دوم ، شهروندان از حقوق تاّمین اجتماعی درایام بیکاری ، بیماری و درماندگی ((برخوردار)) شدند.
بنابر نظر مارشال ، گسترش شهروندی آثار تفرقه افکنانه تضاد طبقاتی در جامعه را مهار کرد ونابرابری های اجتماعی واقتصادی حاصل از سرمایه داری را محدود ساخت. ^[۵۷]
مبحث اول:مفهوم حقوق شهروندی و واژگان مشابه
ارائه یک تعریف صرف از حقوق شهروندی بدون توجه به سیر تحول تاریخی حقوق بشر امکان پذیر نمی باشدهمگان می دانند که از زمان جنگ جهانی دوم حقوق بین الملل بشری به سرعت در حال گسترش بوده است از این رو،اعلامیه حقوق بشر ملل متحد در «سال ۱۹۴۸م»بدون مخالف وبوسیله مجمع عمومی سازمان ملل پذیرفته شده که اساس قانون بشر است. از آن پس دیگر کنوانسیون ها در مورد موضوعاتی نظیر غیر قانونی نمودن شکنجه، تبعین علیه زنان و کودکان وافزایش حقوق مهاجرت ، حمایت بین الملی گسترده ای کسب کرده اند.
«درسال۱۹۹۳م»۱۷۱دولت در کنفرانس جهانی حقوق بشر وین از بیانیه ایی به این مضمون حمایت کردند که حقوق اقتصادی اجتماعی وفرهنگی جهان شمول جدایی ناپذیر بوده و دارای وابستگی متقابل وهمبسته هستند.حقوق شهروندی حقوقی است برای اتباع کشور در رابطه با مساعدت عمومی مانند حقوق اساسی ، حق استخدام ، حق انتخاب کردن و انتخاب شدن ، حق گواهی دادن در مراجع رسمی ، حق داور ومصدق شدن ، بنابراین واژه مذکور اعم از حقوق سیاسی است.به طور مثال مسلمان بودن شرط برخورداری از حقوق شهروندی نیست در واقع حق شهروندی به اعتبار تابعیت برقرار می شود.البته مسلمان بودن موجب پاره ای از امتیازات است که شهروند غیر مسلمان از این امتیازات برخوردار نیست.
لفظ شهروند اعم از حقوق شهروندی است وبه مجموعه ای از حقوق ، وظایف و تعهدات هر فرد اطلاق می شود.زیرایکی از دلایل تعریف شهروند وضع حقوق شهروندی وحفظ آزادی های هر فرد ساکن در جامعه در صورتی که به آزادی دیگران لطمه ای وارد نسازد واین مستلزم وظایف وتعهدات در کنار حقوقی اعم از حقوق شهروندی است . ^[۵۸]
در واقع مجموعه حقوق وآزادی هایی را که در یک جامعه افراد از آن بهره مند هستند اصطلاحا حقوق یا آزادی های فردی ویا حقوق اساسی فرد یا حقوق عمومی شهروندان ویاحقوق بشر وشهروند ویا آزادی های عمومی ویاحقوق شهروندی می نامند. ^[۵۹]
حقوق شهروندی در جایی مطرح می گردد که حقوق بشر قرار است در درون یک جامعه مدنی با در نظر گرفتن اولویت های زندگی اجتماعی از جمله اخلاق عمومی ، مصالح عمومی، بهداشت عمومی ، منافع عمومی ذیل یک حکومت خاص ودر سر زمینی خاص در مورد مردمی خاص شکل قانونی واجرایی به خود می گیرد.
واژگان مشابه به این کلام را می توان در فارسی و زبان عربی اینطور بیان کرد:امت ملت-مردم ناس-آدمیزاده-بشر-اهالی-سکنه این کلمات به مردمی که پیرو کیش وآیین و دین وشریعت یکسان باشند ویادر خاک معینی زندگی کنند وتابع قدرت وحکومتی واحد باشند اطلاق می شود.
گفتار اول : مفاهیم حقوق شهروندی و شهروند - تابعیت - ملیت
شهروند ترجمه فارسیCitizen است و ریشه آن واژه لاتین است و به معنای شهر است که تنها مجتمعی از ساکنین نیست ، بلکه واحدی سیاسی و مستقل به شمار می آید .
سابقه این واژه در کشور ما چندان زیاد نیست به نحوی که در فرهنگ های عمومی مثل فرهنگ معین یا فرهنگ عمید کلمه شهروند تعریف نشده است . در فرهنگ لغت دهخدا شهروند اینگونه تعریف شده است : ( اهل یک شهر یا کشور و نیز آمده که (وند) موجود در این واژه در گذشته نیز بوده و در واقع این واژه (شهربند) بوده است ، به معنای کسی که به شهری بند است . در اثر گذشت زمان ، این (بند) تبدیل به (وند) شده است . (ی) موجود در شهروندی یعنی هر چیز مربوط به شهروند .)
در فرهنگ معاصر گفته شده که (شهروند کسی است که اهل یک شهر یا کشور به شمار آید و از حقوق متعلق به آن برخوردار شود.) ^[۶۰]
در یکی از فرهنگ های علوم سیاسی ، شهروند چنین تعریف شده است : ^[۶۱]
(کسی که از حقوق مدنی یا امتیازات مندرج در قانون اساسی یک کشور برخوردار است . واژه ستی زن که ریشه رومی دارد در فارسی ، شهروند ، تبعه ، همشهری ، هم وطن ، شارمند ، شهرتاش و انسان عضو اجتماع ترجمه شده است . در زبان فرانسه کلمه شهروند از شهر می آید )
بتدریج ، کشور جای دولت _ شهر را گرفت و مفهوم شهروند به مفهوم دولت _ کشور وابسته شد .^[۶۲]
مفهوم شهروندی همراه مفهوم فردیت و حقوق فرد در اروپا پدید آمده است ، اساسا کسی شهروند تلقی می شود که تنها فرمانگذار دولت نباشد بلکه از حقوق فطری و طبیعی نیز برخوردار بوده و دولت این حقوق رارعایت و از آنها حمایت کند . نظریه هایی که منشا دولت را حقوق طبیعی افراد می دانند ، علت وجودی دولت را حمایت از حقوق طبیعی شهروندانش دانسته اند . چنانکه روسو در نظریه قرارداد اجتماعی شهروندی را کسی میداند که در تشکیل خواست همگانی شرکت دارد ، یعنی فرد آزاد و مختار و دارای حق است و شهروند را در برابر رعیت قرار می دهد که دارای هیچ گونه حقی نیست و تنها در لطف خداوند خود زندگی می کند . در دنباله همین اندیشه بود که در ایدئولوژی انقلاب فرانسه واژه شهروند مفهوم آزادی های فردی را در خود داشت ، بنا بر این در نظام حقوقی و سیاسی که حقوق و تکالیف شهروندی در آن به رسمیت شناخته شده ، حقوق و تکالیف با هم رابطه دو سویه دارند و هریک لازمه دیگری است . ^[۶۳]
تابعیت
برای شناسایی اشخاص در حقوق داخلی و بین المللی نوعا از دو اصطلاح تابعیت و شهروندی استفاده می شود . اصولا تابعیت بر روابط بین شخص و دولت خاصی استوار است . در حالی که شهروندی بر اساس وجود علقه و شرایط خاص بین شخص و سرزمین یا اقامتگاه ایجاد می گردد .
برای تشخیص اشخاص خودی از بیگانه ، حقوق برخی از کشورها از مفهوم تابعیت و برخی دیگر از عامل اقامتگاه استفاده می کنند . قانون حاکم بر احوال شخصیه در حقوق کشورهایی که از نوع نخست هستند ، قانون دولت متبوع (تبعه) و در حقوق کشورهای نوع دوم ، قانون (اقامتگاه) است . گرچه از نظر تاریخی تا چند قرن اخیر این دو مفهوم تفکیک نشده بود لیکن اقامتگاه ظاهرا مقدم بر تابعیت بوده ، اما امروزه کشورهای استفاده کننده از عامل تابعیت به نظر بیشتر هستند . ^[۶۴]
ملیت

انواع دستهبندی

 

مشتمل بر منابع قدرت

 

ذکر شده در:

 

 

 

رابطهای

 

تخصص و مرجعیت

 

(کایوشال، ۲۰۱۰).

 

 

 

ابزاری

 

پاداش، مشروعیت، تنبیه و اجبار

 

 

 

نرم

 

تخصص، مرجعیت و مشروعیت

 

(ارچل، ریون و هیچارد ، ۲۰۰۱؛ ارچل، ریون و ری، ۲۰۰۱؛ شوارزوالد و همکاران، ۲۰۰۱).

 

 

 

سخت

 

پاداش و تنبیه و اجبار

 

 

 

بینفردی

 

تخصص، مرجعیت، تنبیه و اجبار، پاداش، مشروعیت، اطلاعات

 

(رولینسون و برودفیلد، ۲۰۰۲).

 

 

 

زمینهای

 

شبکه های ارتباطی، منابع، تصمیم گیری، فرهنگ و محیط

 

 

 

فردی (غیر رسمی)

 

تخصص و مرجعیت

 

(کریتنر و کنیکی، ۱۳۸۶؛ شرمرهورن و همکاران، ۱۳۸۶).

 

 

 

سازمانی (شغلی و رسمی)

 

پاداش، مشروعیت، تنبیه و اجبار

 

 

 

۲-۱-۲-۸- کاربرد قدرت
کاتر^[۸۸] (۱۹۷۸) عنوان میکند که بخش وسیعی از زمان هر مدیر به هدایت رفتار قدرت محور اختصاص مییابد. یعنی اصولاً رفتار در جهت توسعه یا استفاده از روابطی هدایت میگردد که در آن دیگران تا اندازهای مایلند خواسته ها و تمایلات خود را به خاطر خواسته فرد دیگری به تعویق بیاندازند (هوی و میسکل، ۲۰۰۵). استفاده از یک نوع قدرت میتواند مانع و یا باعث تسهیل اثربخشی دیگر منابع قدرت شود (ففر^[۸۹]، ۱۹۹۲). گاهی کاربرد نامناسب قدرت موجب فشار روانی اعضای سازمان میشود (سنجابی، ۱۳۷۸). باید توجه داشت که در برخی از تعاملات تلاش برای نفوذ حالتی برعکس پیدا میکند به این معنا که جای گیرنده و استعمالکننده قدرت عوض میشود (مککللند و برنهام، ۲۰۰۲). بر همین اساس انتخاب یک منبع قدرت میبایست با توجه به سهولت کاربرد آن در شرایط موجود صورت پذیرد (ریچموند^[۹۰]،۱۹۹۰). زیرا قدرت امری موقعیتی محسوب میشود و اثربخشی منابع میتواند به شرایط بستگی داشته باشد (روللینسون و برودفیلد ،۲۰۰۲).

لازم به ذکر است که اگرچه اثربخشی قدرت به موقعیت وابسته میباشد اما قدرت و منابع آن قابل کنترل هستند و میتوان از این طریق، اثربخشی آنها را افزایش داد. بر همین اساس صاحبان قدرت (در اینجا مدیران دانشگاهی) میبایست به قدرت و کاربرد آن در راستای گسترش نفوذ خود در دیگران و موقعیت خود، توجه نمایند. در زیر به مواردی که میتواند به نوعی صاحبان قدرت را در کاربرد موفق و اثربخش قدرت یاری بخشد، اشاره شده است:

 

 

• کسب قدرت نیاز به دقت و کشمکش دارد ( هرسی و همکاران، ۲۰۰۲).

 

 

 

• اعمال نفوذ از طریق فهم ارزشها، علایق، نگرش و اهداف دیگران و همچنین افزایش کانالهای ارتباط رسمی و غیر رسمی (مککللند و برنهام، ۲۰۰۳).

 

 

 

• شناسایی، ادراک و به کارگیری پتانسیلهای قدرت جهت نفوذ (ترکزاده و همکاران، زیر چاپ)؛ زیرا قدرت، منبعی بالقوه می باشد (رابینز، ۲۰۰۱).

 

 

 

• استفاده از قدرت شخصی (تخصص و مرجعیت) جهت ایجاد انگیزه، تعهد (استقبال مشتاقانه از خواسته های دیگران و عملکرد وفادارانه) و برقراری ارتباط (هوی و میسکل، ۲۰۰۸).

 

 

نمودار ۲-۱- مدل مفهومی تحقیق(پوتنام،۲۰۰)
فصل سوم: روش تحقیق
۳-۱- مقدمه
تحقیق فرآیندی پویا برای حل مسائل و دستیابی به راه­حل مشکلات می‌باشد. مسأله تحقیق موجب ایجاد سوالاتی در ذهن محقق گردیده و به ارائه فرضیه منجر می­ شود. بنابراین وظیفه اصلی و اساسی هر محقق، بررسی و پژوهش جهت تأئید یا رد فرضیات می­باشد. جهت پاسخگویی به سوالات تحقیق و نتیجه ­گیری در خصوص فرضیات، داده ­های جمع­آوری شده در خصوص تحقیق، ورودی اساسی و پایه تحقیق می­باشد و در نهایت محقق بایستی با توجه به داده ­های گردآوری شده، در خصوص رد یا تأئید فرضیات و پاسخگویی به سوالات تحقیق اقدام نماید. اما همانگونه که آشکار و مشخص می­باشد، داده ­ها اطلاعات خام و غیر­قابل اتکائی می­باشند که جهت تبدیل شدن به اطلاعات قابل استفاده بایستی تحلیل گردند، تا با تبدیل داده ­ها به اطلاعات بتوان اقدام به تصمیم ­گیری نمود(سکاران،۸۷:۱۳۸۱). لذا در این فصل به بررسی چگونگی گردآوری داده ­ها و تحلیل آنها جهت استفاده از داده ­های خام در راستای فرضیات تحقیق پرداخته می­ شود. همچنین تعریف و تفصیل مفاهیم اساسی همچون (جامعه آماری، نمونه گیری و چگونگی آزمون فرضیات) ارائه گردیده و مفاهیم اساسی فوق برای تحقیق حاضر بررسی می­گردد.

۳-۲- مراحل انجام پژوهش
روش شیوه پیشرفت به سوی یک هدف است. بنابراین، شرح دادن روش علمی عبارت است از شرح اصول اساسی که در هر کار تحقیقی به اجرا گذاشته می­ شود(کیوی و کامپنهود،۱۳۸۶: ۱۱).
برای انجام این تحقیق مراحل متعددی طی شده است که به ترتیب عبارت است از:
۱ـ مطالعات اکتشافی و ابتدائی تحقیق
۲ـ تشکیل گروه دلفای و برقراری ارتباط با آنها جهت انجام مشاوره
۳ـ طراحی مدل اولیه تحقیق جهت انجام کار پژوهش
۴ـ بررسی و تعیین ابزار جمع آوری داده ­ها و طراحی سوالات مربوطه
۵ـ تعیین روایی و اعتبار پرسشنامه ­های تحقیق
۶ـ جمع آوری داده ­ها از طریق پرسشنامه
۷ـ تجزیه و تحلیل داده ­های تحقیق
۸ـ نتیجه ­گیری
۹ـ ارائه پیشنهادات مرتبط با فرضیات تحقیق
بیان پرسش آغازین
مرحله اول
مطالعات اکتشافی و مقدماتی
مرحله دوم
تنظیم مدل تحلیلی تحقیق جهت انجام ککار
مرحله سوم
تهیه ابراز جمع آوری داده ها و اطلاعات
مرحله چهارم
تعیین روایی و اعتبار پرسشنامه
مرحله پنجم
جمع آوری داده ها بوسیله پرسشنامه
مرحله ششم
تجزیه و تحلیل داده های تحقیق
مرحله هفتم
بحث، نتیجه گیری و پیشنهادات
مرحله هشتم
نمودار ۳ـ۱ : فرایند تحقیق
۳-۳- روش و طرح تحقیق
غالب مطالعات تحقیقی یک روش یا استراتژی را نشان می دهد که به سادگی قابل تشخیص است و شامل رویه های مشترک خاصی مانند بیان مساله، جمع آوری اطلاعات و نتیجه گیری­اند. جزئیات این رویه های خاص تا حدود زیادی با روش تحقیق معین می شود. هر یک از این روش ها برای پاسخگویی یک نوع مسئله مناسب هستند(سکاران،۱۳۸۱: ۱۰۲). انتخاب روش تحقیق بستگی به هدف­ها و ماهیت موضوع پژوهش و امکانات اجرایی آن دارد.
بر مبنای موضوع و هدف تحقیق حاضر از نوع کاربردی و بر مبنای روش یک تحقیق پیمایشی می باشد، چرا که تحقیقات کاربردی با بهره گرفتن از زمینه و بستر شناختی و معلوماتی که از طریق تحقیقات بنیادی فراهم شده، برای رفع نیازمندی های بشر و بهبود و بهینه سازی ابزارها، روش ها و الگوها در جهت توسعه رفاه و آسایش و ارتقای سطح زندگی انسان مورد استفاده قرار می گیرند(کامپنهوند،۱۳۸۶: ۵۱). در تحقیقات پیمایشی، محقق علاوه بر تصویر سازی آنچه هست به تشریح و تبین دلایل چگونه بودن و چرایی وضعیت مسئله و ابعاد آن می پردازد که این کار از طریق جستجو در ادبیات و مباحث نظری تحقیق و تدوین گزاره ها و قضایای کلی موجود دربازه آن انجام می شود. هدف از این نوع تحقیق درک الگوهایی پیچیده رفتاری از طریق مطالعه تأثیرگذاری بین این الگوها و متغیرهای که فرض می شود بین آنها رابطه وجود دارد، می باشد. این روش تحقیق مخصوصا در شرایطی مفید است که هدف، کشف اثرگذاری بین متغیرهایی باشد که در مورد آنها تحقیقاتی انجام نشده است.
۳-۴- جامعه آماری
جامعه آماری، تمامی عناصر تحت بررسی است که به گروه تعریف شده­ای تعلق دارد یا به عبارتی یک جامعه آماری عبارت است از مجموعه ای از افراد یا واحد ها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشد(کامپنهوند،۱۳۸۶: ۱۷۷). از آنجا که جوامع آماری از حجم و وسعت جغرافیائی زیادی برخوردارند و امکان مراجعه محقق به تمام آنها میسر نمی ­باشد، و ناگزیر به انتخاب جمعی از آنها به عنوان نمونه و تعمیم نتایج آن به جامعه مورد مطالعه هستند، بنابراین محقق راه نمونه‌گیری را انتخاب می‌کند. نمونه عبارتست از تعدادی از افراد جامعه که صفات آنها با صفات جامعه مشابهت داشته، معرف جامعه بوده و از تجانس و همگنی با افراد جامعه برخوردار باشد. این تحقیق علمی با هدف بررسی سرمایه اجتماعی و تأثیر آن بر مدیریت دانش در کارکنان بانک ملت استان فارس انجام می‌شود. می­توان جامعه آماری را برای تحقیق حاضر به شرح ذیل بیان نمود."جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی کارکنان اداره آموزش و پرورش شهرستان لامرد می باشد".
۳-۵- نمونه آماری
از آنجا که جوامع آماری از حجم و وسعت جغرافیائی زیادی برخوردارند و امکان مراجعه محقق به تمام آنها میسر نمی ­باشد، و ناگزیر به انتخاب جمعی از آنها به عنوان نمونه و تعمیم نتایج آن به جامعه مورد مطالعه هستند، بنابراین محقق راه نمونه‌گیری را انتخاب می‌کند. نمونه عبارتست از تعدادی از افراد جامعه که صفات آنها با صفات جامعه مشابهت داشته، معرف جامعه بوده و از تجانس و همگنی با افراد جامعه برخوردار باشد. لذا محقق برای گردآوری داده ­ها جهت تصمیم ­گیری در خصوص فرضیات تحقیق اقدام به نمونه گیری کرده و سپس نتایج حاصله را با سطح اطمینان ۹۵ درصد به جامعه تعمیم داده است.
تعیین حجم نمونه یکی از اساسی­ترین و مشکل‌ترین گامهای هر تحقیق میدانی بوده و دقت در تعیین حجم نمونه متضمن صحت تعمیم و نتیجه‌گیری می‌باشد. در این پژوهش از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای برای تعیین نمونه آماری مورد نظر استفاده گردیده است. بدین صورت که از جامعه آماری که ۸۰۰ نفر می باشد بر اساس جدول مورگان تعداد ۳۰۰ نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب گردیده است.
۳-۶- ابزارهای گردآوری داده ها
داده های این پژوهش با بهره گرفتن از ابزارهای ذیل جمع آوری شده است:
مطالعات کتابخانه ای: شامل کتب، مقالات، مجلات، گزارشات تحقیقی، مدارک و اسناد موجود و نیز استفاده از اینترنت
پرسش­نامه: در این تحقیق از دو پرسشنامه سرمایه اجتماعی و پرسشنامه بهسازی سازمانی استفاده شده است. سرمایه اجتماعی در این تحقیق بر مبنای پرسشنامه استاندارد سرمایه اجتماعی پوتنام(۲۰۰۲) با ابعاد درونی سرمایه اجتماعی شامل هنجارها، عقاید دینی و اعتماد و ابعاد بیرونی شامل شبکه، مشارکت و قانون مورد ارزیابی و سنجش قرار گرفته است. برای سنجش بهسازی سازمانی نیز پرسشنامه بهسازی سازمانی(عطافر و صلح نیا، ۱۳۸۸) استفاده شد، که مشتمل بر ۳۱ گویه می باشد. پرسشنامه های مذکور پس از تعیین روایی و پایایی در اختیار نمونه آماری قرار گرفت.

 

** همبستگی در سطح ۰۱/۰ معنی­دار است.
فرضیه۴: تبلیغات دهان به دهان نقش میانجی در رابطه بین تاثیر قیمت سبز بر ارزش ویژه برند دارد.
برای تعیین رابطه این فرضیه، ضریب همبستگی پیرسون را محاسبه می­کنیم. اگر سطح معنی­داری از ۰۱/۰ کمتر باشد، نتیجه می­گیریم که میان متغیرها از نظر آماری، ارتباط معنی­داری وجود دارد. برای محاسبه ضرایب تآثیر (ارتباط) غیر مستقیم هر یک از متغیرها، کافی است تمام مسیرهایی که به طور غیر مستقیم با متغیر وابسته ارتباط می­یابد در همدیگر ضرب شود. ارتباط غیر مستقیم قیمت سبز بر ارزش ویژه برند برابر است با ارتباط محصول سبز بر تبلیغات دهان به دهان (۷۸۹/۰) در قیمت سبز بر تبلیغات دهان به دهان بر ارزش ویژه برند (۳۸۷/۰) که حاصل ضرب آن مساوی با (۳۰۵/۰) می­ شود و سطح معنی­داری ۰۰۰/۰ است، که از ۰۱/۰ کمتر است. بنابراین میان این متغیرها ارتباط مثبت و معنی­داری وجود دارد.

جدول ۴-۱۰همبستگی قیمت سبز ، تبلیغات دهان به دهان و ارزش ویژه برند

ارزش ویژه برند

قیمت سبز و تبلیغات دهان به دهان
ضریب همبستگی
^**۳۰۵/۰

سطح­معنی داری
۰۰۰/۰

تعداد
۲۱۰

 

** همبستگی در سطح ۰۱/۰ معنی­دار است.
فرضیه۵: تبلیغات دهان به دهان نقش میانجی در رابطه بین تاثیر توزیع سبز بر ارزش ویژه برند دارد.
برای تعیین رابطه این فرضیه، ضریب همبستگی پیرسون را محاسبه می­کنیم. اگر سطح معنی­داری از ۰۱/۰ کمتر باشد، نتیجه می­گیریم که میان متغیرها از نظر آماری، ارتباط معنی­داری وجود دارد. برای محاسبه ضرایب تآثیر (ارتباط) غیر مستقیم هر یک از متغیرها، کافی است تمام مسیرهایی که به طور غیر مستقیم با متغیر وابسته ارتباط می­یابد در همدیگر ضرب شود. ارتباط غیر مستقیم توزیع سبز بر ارزش ویژه برند برابر است با ارتباط محصول سبز بر تبلیغات دهان به دهان (۸۷۲/۰) در توزیع سبز بر تبلیغات دهان به دهان بر ارزش ویژه برند (۳۸۷/۰) که حاصل ضرب آن مساوی با (۳۳۷/۰) می­ شود و سطح معنی­داری ۰۰۰/۰ است، که از ۰۱/۰ کمتر است. بنابراین میان این متغیرها ارتباط مثبت و معنی­داری وجود دارد.
جدول ۴-۱۱ همبستگی توزیع سبز ، تبلیغات دهان به دهان و ارزش ویژه برند

ارزش ویژه برند

توزیع سبز و تبلیغات دهان به دهان
ضریب همبستگی
^**۳۳۷/۰

سطح­معنی داری
۰۰۰/۰

تعداد
۲۱۰