چون شبانت کرد حق، گرگی مکن

خانه‌ی خلقی کنی زیر و بر

تابر اندازی سرافساری بزر

خون بریزی خلق را درصد مقام

تا خوری یک لقمه وانگه حرام

خوشه چین کوی درویشان تویی

در گدا طبعی بتر زیشان تویی»

آمدن سنجر نزد شیخ زاهد و طلب وعظ؛ نشانه‌ی نادانی اوست، سخنان شیخ تند و آمیخته به هجو است. او را محکوم می کند و از شگرد « تحقیر کردن؛ جهت تخریب شخصیت فرعونی سنجر استفاده می کند؛ تا او را به اطاعت و به حقیقت گوش سپردن؛ وادار کند. بیت آخر از نوع تعریض، طعنه و کنایه است. تمامی عوامل ذکر شده در ایجاد طنز نقش عمده داشته اند.
حکایت هفتم از مقاله‌ی هفتم۷/۷/ ص ۲۱۲ [ در نکوهش پادشاهان]
پیر صاحبدلی در کوچه یک درهم سیاه یافت، تصمیم گرفت آن را به گداترین شخص شهر بدهد، هرچه به دور و برخود نگاه کرد؛ گداتر از پادشاه کسی را ندید. از قضا روز بار پیرمرد به قصر رفت و سکه را مقابل شاه نهاد و گفت: این از آن شماست. پادشاه خشمگین شد و گفت: ای فرومایه ! من کجا به این پول سیاه محتاجم ؟ پیر گفت : جناب شاه بیهوده سخن گفتن را طولانی نکن زیرا من در کل جهان کسی را محتاج‌تر از تو نیافتم زیرا هیچ بازار و مسجدی را ندیدم که در آن برای تو از مردم پول نستانند. تو تا زمانی که پادشاهی می کنی سفره‌ی گدایی ات همه جا پهن است. آخر به خود بیا. چون دلت از جنس سنگ نیست؛ از این شهرت ننگین، خجل نیستی؟

پیر مرد در نقش عاقلی است که بی پروا حقیقت تلخی را دریافته و قصد گوشزد کردن آن ر ا به پادشاه، دارد. پس در “طنز موقعیت” پول سیاهی را به دربار می برد و قصد او تحقیر کردن شاه است و اینکه در سخنانش او را گدا می خواند از روش ( کوچک کردن) یا تحقیر بهره می‌گیرد و به طعنه و تعریض،” مالیات ستاندن” را گدایی می خواند. پادشاه از شخصیت محترم نفوذ ناپذیر، به فردی زیر دست، محکوم و حقیر مبدل می‌شود.
حکایت هشتم از مقاله هفتم ۷/۸ ص ۲۱۳ [ در نکوهش پادشاهان]
در این داستان گفتگویی میان خواجه‌ی اکّاف و سلطان سنجر روی می‌دهد که درآن اکاف به تحقیر، او را واجب الزکات می داند. زیرا پادشاه هر چه از مال و املاک دارد بیت المال است و مردم او را به پادشاهی بر گزیده اند. تمامی عناصر مذکور در حکایت ۷/۷ در این قصه نیز مصداق دارد.
حکایت نهم از مقاله هفتم ۷/۹ ص ۲۱۳ [ در نکوهش پادشاه]
روزی سلطان محمود غزنوی از استاد خردمند دربارش «سدید عنبر ی» پرسید که تفسیر آیه ی « تعّز من تشاء و تذّل من تشاء» چیست؟
استاد به او پاسخ داد: ای بزرگوار این آیه در شأن من و شماست. قسمت «تعزّ» در مورد من و قسمت«تذّل» در مورد توست. زیرا من در این دنیا به کوزه آبی و گلیمی و لقمه‌ی نانی راضی شده ام ولی تو با این همه ملک و ثروت و لشکر و حشم بیشتر حرص داری و در ذّلت خواستن، به سر می بری؛ حال آنکه من به دلیل قناعت در خواستی ندارم و در عزّت به سر می برم . صد حیف که تو بخت و اقبال نیکویت را در حقیقت ترک گفته‌ای و این حقارت را عزّت نام نهاده ای، تو مردمان جهان را به خاطر آسودگی خاطرت به خاک و خون می کشی.
در این حکایت باز شاهد سخنان خردمندانه و عبرت آموز شخصیت عاقل داستان سدیدعنبری و پرسش و اظهار نادانی پادشاه هستیم که در اینجا از اوج عزت به حضیض ذلّت فرو می‌افتد و مورد طعنه، تحقیر و شماتت قرار می گیرد. عناصر طنز آفرین نظیر: تضاد، طعنه و تعریض، کوچک کردن و تحقیر به چشم می‌خورد.
حکایت دهم از مقاله هفتم ۷/ ۱۰ ص ۲۱۳

رفت یک روزی مگر بهلول مست

در برها رون و بر تختش نشست

خیل او چندان زدندش چوب و سنگ

کزتن او خون روان شد بی درنگ

چون بخورد آن چوب بگشاد او زفان

گفت‌ هارون را که «ای شاه جهان

یک زمان کاین جایگه بنشسته ام

از قفا خوردن ببین چون خسته ام

دیامانتوپولوس و و همکارانش، (۱۹۸۹)، به بررسی تفاوت بازاریابی شرکتهای استفاده کننده از روش های رسمی تحقیقات بازاریابی را با شرکتهایی که از این روشها برای جمع‌ آوری اطلاعات استفاده نمی‌کنند مورد بررسی قرار دادند. آنها به این نتیجه رسیدند که استفاده کنندگان از روش های رسمی، تعداد بازارهای زیادی نسبت به شرکتهایی دارند که از این طریق برای جمع‌ آوری اطلاعات استفاده نمی‌کنند. اما نتیجه تعجب آور این بود که پنجاه درصد شرکتهایی که ازروشهای رسمی تحقیقات استفاده نمی‌کنند فروش و سود آوری مشابهی با شرکتهایی دارند که ازاین روشها برای جمع‌ آوری اطلاعات استفاده می‌کنند.

۲-۹-۲ مطالعات داخلی
حق ویردی زاده (۱۳۹۳)، به بررسی نقش آمیزه های بازاریابی درارتقای سطح صادرات عسل شهرستان خوی به کشورهای همجوار پرداخته است. نتیجه آزمونِ فرضیه‌های این پژوهش حاکی از آن است که آمیزه‌های بازاریابی‌(سیاست‌های مربوط به محصول، سیاست‌های قیمتی، فعالیت‌های ترفیعی و فعالیت‌های توزیعی)‌ در ارتقای سطح صادرات ‌عسل شهرستان‌ خوی به کشورهای همجوار‌(ترکیه، عراق و جمهوری آذربایجان) ‌نقش موثری ایفا می‌کنند و ‌در میان p4 آمیزه ‌بازاریابی، سیاست‌های مربوط به محصول بیشترین تاثیر را در ارتقای سطح ‌صادرات عسل شهرستان‌خوی به کشورهای همجوار دارد.
دیانت (۱۳۹۲)، به بررسی استراتژی شرکتهای موفق در زمینه صادرات و بازاریابی پرداخته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که طی دو دهه گذشته سازمانهای بسیاری به اهمیت رضایتمندی مشتریان خود پی برده اند و دریافته اند که حفظ مشتریان موجود به مراتب کم هزینه تر از جذب مشتریان جدید میباشد و شناخت و به کارگیری استراتژیهای بازاریابی شرکتهای موفق کمک قابل توجهی به رفع موانع موجود در مدیریت بازار و بازاریابی خواهد کرد.
جعفری ثالث (۱۳۹۱)، در این پژوهش به بررسی تاثیر امیخته بازاریابی بر آگاهی از برند در حوزه بازاریابی مبل پرداخته شده است و این پژوهش روی مصرف کنندگان مبل در شهر تبریز انجام شده. شواهد نشان از وجود تاثیر معنی دار عناصر چهارگانه ویژگی های محصول، تناسب قیمت، توزیع، ترفیع بر متغیر آگاهی از برند است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل حاکی از آن است که هر یک از چهار متغیر فوق الذکر بر آگاهی از برند تاثیر مثبتی دارد ولی شدت این تاثیرها متفاوت است با توجه به نتایج مشخص می شود که هر چه قدر شرکت ها بر بهبود عناصر امیخته بازاریابی خود اهمیت بیشتری دهند، شاهد رشد و توسعه و بهبود بیشتری در برند خود خواهند بود.
شفیعیان (۱۳۹۰)، به بررسی میزان تأثیر عنصر محصول آمیخته بازاریابی در توسعه صادرات پودرهای شوینده شرکت سرمایه گذاری مهدتابان به کشور عراق پرداخته است. بر اساس آزمون دانکن، کلیه ی شاخص های تحقیق اولویت بندی گردیده، مشخص شد که کیفیت محصول مهم ترین شاخص در این تحقیق می باشد. در انتها، بر اساس اطلاعات و نتایج به دست آمده، پیشنهادهایی جهت بهبود صادرات این محصول به شرکت تحت بررسی و سایر صنایع و سازمان های وابسته ارائه گردیده است.
اعرابی (۱۳۸۸)، ارائه الگوی بهبود عملکرد صادراتی : باتاکید بر اثر هماهنگی بین استراتژی بازاریابی بین الملل با ابعاد محیطی سازمان و زیرسیستمهای بازاریابی بین الملل بر عملکرد صادراتی (مورد : صنعت خدمات فنی و مهندسی)، نتایج تحقیق نشان میدهد که اثر هماهنگی درونی نسبت به هماهنگی بیرونی بر عملکرد صادراتی بیشتر است مدل کمی تحقیق نیز که حاصل تحلیل رگرسیون چندمتغیره به روش گام به گام می باشد نشان می دهد که سهم متغیر هماهنگی درونی در پیش بینی عملکرد صادراتی شرکتها، ۲۲۵/۰ بوده ولی سهم متغیر هماهنگی بیرونی ۱۶۲/۰ بوده که خود تایید کننده تاثیر بیشتر متغیر هماهنگی درونی بر عملکرد صادراتی شرکت ها می باشد.
حسینی(۱۳۷۹)، به بررسی نقش مدیریت بازاریابی در توسعه صادرات خرما در استان خوزستان پرداخته است. نتایج حاصله حاکی از این بود که، جدا از سیاست‌گذاریهای ناموفق دولت که عدم ثبات در قوانین تجاری و مالی، بروکراسی اداری، عدم اعطای تسهیلات و امتیازات لازم به صادرکنندگان را بهمراه داشته، صادرکنندگان نیز به علت عدم آشنائی با فنون مختلف بازاریابی و عدم شناخت لازم از مصرف‌کنندگان، بازار، رقبا و سایر متغیرهای تاثیرگذار بر فرایند صادرات خرما، نتوانسته‌اند خرمای صادراتی را در مکان مناسب زمان مناسب و به شکل مورد نظر مشتری ارائه دهند.
مردانه (۱۳۷۷)، به بررسی استراتژی‌های مناسب بازاریابی جهت صادرات سیمان و کلینکر ایران پرداخته است و بیان می دارد که طور کلی نتیجه حاصل از پژوهش حاضر پرداختن به صادرات در صنعت سیمان را مورد تاکید قرار می‌دهد. بر اساس مدارک موجود، کشورهای آسیایی اقدام به افزایش تولید در سطح گسترده‌ای نموده‌اند و اگر چنانچه قوانین و مقررات صادراتی و سایر مشکلات صنعت سیمان حل نشود، در آینده‌ای نه چندان دور، قادر به صادرات و رقابت در بازارهای خارجی نخواهیم بود.

مردم شبه جزیره ی عربستان، هیچ گونه پولی را ضرب نکرده بودند و در بیشتر داد و ستدها، پولهای کشورهای همسایه ی خود مانند دینارهای رومی و درهمهای ایرانی را به کار می گرفتند. هنگام ظهور اسلام پیامبر(ص) آن سکه ها را بدون هیچ گونه تغییری به کار می بردند و زکات را نیز بر پایه همانها وضع کردند.
مسلمانان درهم و دینار را وزن می کردند و بدون نگاهی به نوشته و عدد روی آنها به داد و ستد می پرداختند در نزد آنها مقدار طلا و نقره در دینار و درهم اهمیت داشت. پس از وفات پیامبر اکرم(ص) و در زمان خلافت ابوبکر و عمر، آنها نیز در سکه ها تغییر بوجود نیاوردند، ولی پس از آن درهمهایی، مانند دراهم کسروی، ضرب شد که بر بعضی از آنان کلمات دینی نوشته شده بود، در زمان خلافت عثمان درهمهایی ضرب شدند که بر آنها کلمه الله اکبر نقش بود، در زمان خلافت حضرت علی(ع) در سال چهلم هجری بر آن شدند که سکه ها را از شکل کسروی و هرقلی به صورت سکه های اسلامی در آورند. علامه سید محسن امین در اعیان الشیعه، حضرت علی(ع) را نخستین کسی می داند که امر به ضرب سکه ی اسلامی کرد(امین، ۱۳۶۷، ۵۳۹).
اما از آنجا که حکومت آن حضرت در سالیانی کوتاه انجامید این سکه ها چندان گسترانیده نشده بنا به نوشته های مورخان نخستین کسی که سکه ی اسلامی را ضرب کرد و گسترانید و به کارگیری سکه های کسروی را باطل اعلام کرد در سال ۷۴ هجری، عبدالملک بن مروان بود( قدیری اصل ، ۱۳۶۶، ۲۶).
گفتار دوم: مفهوم پول
الف: مفهوم لغوی پول
در محاوره ی عادی مردم، واژه ی پول با معانی متعددی مثل سکه و اسکناس، درآمد و ثروت به کار می رود، هنگامی که از فردی سوال می شود که آیا پول به همراه داری تصور این است که آیا سکه و اسکناس به همراه داری. یا هنگامی که گفته می شود، فلانی پولدار است منظور این است که آن شخص ثروتمند است، در اینجا مقصود از واژه پول همان ثروت است.
کلمه ی پول، ریشه ی یونانی دارد که از واژه ی پکوس به معنای گله گرفته شده است( رمون بار، ۱۳۶۷، ۳۱۸). از کریستین سن نقل شده است که پول از زمان اشکانیان به ایران راه یافت و در ابتدا هر سکه برابر یک ششم درهم بوده است( دیانت، ۱۳۶۷، ۶۱).
اما در گذر زمان، بر تمامی ابزارهای عمومی سنجش کالاها، با ارزشهای چندگانه و نوع های چند گونه، مانند فلزی، کاغذی و غیره (پول) نام گذارده شده است.
در صدر اسلام در سرزمین های اسلامی چهار نوع پول، دینار، درهم، ورق و فلوس رایج بوده است که دینار، سکه طلا و درهم، سکه ی نقره بود. ورق از جنس درهم و پول خورد آن محسوب می شد، فلوس نیز، پول خورد بود که دارای ارزش ناچیزی بوده است، ولی امروزه در زبان عامیانه عربی به همه ی انواع پول « فلوس» گفته می شود( ابراهیمی، ۱۳۷۶، ۱۴).
شاید از آنجا که کلمه ی پول و پکوس ریشه ی لفظی آن با (مال) در زمان عربی و شرعی برابر می کند. زیرا در زبان دینی، واژه ی مال، بیشتر در مورد گله ی شتر و گوسفند و مانند آن به کار می رود، در مورد پول فلزی نیز به کار می رفته است( ابن منظور، بی تا، ۱۱/ ۶۳۶).
در آیه شریفه ی « خذمن اموالهم صدقه» ای پیامبر از اموال آنها زکات بگیر. کلمه ی اموال به شتر، گاو، گوسفند، جو، گندم، درهم، دینار، خرما و کشمش و مانند آنها گفته می شود ( سوره توبه آیه ۱۰۳).
پول در لغت عبارت است از، زر و سیم یا هر فلز دیگر مسکوک رایج و بطور وسیع تر بانک نت و اسکناس را گویند( انوری، ۱۳۸۱، ۲/۱۴۵۲).
پول کاغذی (اسکناس)، نیز در فرهنگ لغت به عنوان قطعه کاغذ چاپی بهادار که بر روی آن ارزش مبادله ای، نام ناشر و کشور منتشر کننده ی آن چاپ شده است و به عنوان پول کاغذی آن کشور شناخته می شود تعریف شده است. ( صدری افشار و حکمی، ۱۳۸۲، ۱/ ۷۹). البته برخی از مولفین اسکناس را پول کاغذیی که به عنوان قائم مقام پول فلزی، چاچ و به رواج گذاشته می شود، تعریف کرده اند( جعفری لنگرودی، ۱۳۷۸، ۴/ ۳۷۶).
ب: مفهوم اقتصادی پول
در ادبیات اقتصادی چهار نوع تعریف از پول وجود دارد:
۱-تعریف قانونی پول ۲- تعریف پول با اتکا به مصادیق آن ۳- تعریف پول با اتکا به وظایف آن ۴- تعریف پول با معیار مقبولیت عام آن برای وسیله ی مبادله شدن.

اقتصاد دانان به ویژگی های پول از جنبه ی اقتصادی و کارکردی که در نظام اقتصادی دارد، نگریسته اند. بعضی پول را به وظایف آن تعریف کرده اند.
جان هیکس بیان می کند« پول چیزی است که وظایف پول را انجام می دهد»( یوسفی، ۱۳۷۷، ۱۴۸). جان مینارد کینز در تعریف پول گفته است:« پول چیزی است که دارای سه وظیفه، مبادله،معیار سنجش و ذخیره ی ارزش می باشد»( همان). ژان مارشال می نویسد:« پول وسیله ی مبادله و ذخیره ی ارزشهای اقتصادی است» ( همان).
یکی از نویسندگان پول را چنین تعریف می کند.« پول عبارت از چیزی که به عنوان وسیله ی مبادله و مقیاس ارزش و وسیله ی ذخیره و پس انداز و معاملات اعتباری، مورد قبول همه ی مردم باشد. به بیان دیگر، پول وسیله ی مبادله بوده و در مقابل کالاها و خدمات و پرداخت بدهیها، مورد قبول همه ی مردم باشد»( مشبکی ، ۱۳۷۲، ۱۵).
در کتاب« پول در اقتصاد اسلامی» ، پس از نقد و بررسی تعریف های پول، چنین آمده است:
پول را به صورتهای زیر می توان تعریف کرد:
پول چیزی است که بیانگر مالیت مال بوده و خصوصیات شخصی آن از نظر عرف ملغی شده باشد.
پول عین مالیت مال و مجرد از هرگونه جنبه های خصوصی و شخصی اموال است.
۳- پول چیزی است که بیان گر و حافظ ارزش مبادله ای خالص باشد.
۴- پول چیزی است که ارزش مصرفی آن در ارزش مبادله ای آن است.(داوودی، نظری و میرجلیلی، ۱۳۸۷،۱۲).
یکی از نویسندگان می نویسد:« پول شیء فیزیکی دارای ارزش مبادله ای عام یا شیء غیر فیزیکی که خود فی نفسه، ارزش مبادله ای عام است.» سپس در توضیح آن می افزاید:« وقتی که پول کالایی، فلزی و اسکناس در جریان باشد، عرف و عقلا خود آن اشیا را بدون ارزش مبادله ای عام نمی داند، بلکه آن اشیا را با ضمیمه ی ارزش مبادله ای عام، به عنوان پول می پذیرد. ولی در پول تحریری، فقط خود آن ارزش مبادله ای عام، بدون هیچگونه ضمیمه ای پول است»( یوسفی، ۱۳۷۷،۱۵۱).
به نظر می رسد وجه مشترک و تعریف ساده تمامی انواع پول چنین باشد:« پول واحد ارزش و رایج ترین واسطه ی داد و ستد و وسیله ی پرداخت است»( میر جلیلی، ۱۳۷۵، ۷۹۶).
فصل دوم: کلیات عقد رهن
از آنجایی که بحث ما در خصوص رهن اموال اعتباری است لذا باید ابتدا با مفهوم ، اوصاف ، شرایط و آثار رهن که در قانون مدنی بیان شده و نویسندگان به تفصیل در مورد آن بحث نمودند، آشنا شویم. زیرا شناخت آنها در واقع مقدمه این است که اولاً: آیا اموال اعتباری دارای اوصاف مورد نظر قانونگذار که در خصوص مال مرهونه بیان نموده هستند یا خیر؟ و ثانیاً : شرایطی را که قانونگذار در مورد رهن مقرر نموده در رهن اموال اعتباری نیز وجود دارد یا خیر؟ لذا در این فصل ابتدا ضمن بیان پیشینه، مفهوم و اوصاف رهن به شرایط عمومی و اختصاصی عقد رهن و سپس به آثار و احکام آن میپردازیم.
مبحث اول: پیشینه ، مفاهیم و اوصاف عقد رهن
در این مبحث ابتدا مختصری در خصوص پیشینه رهن بیان نموده وسپس مفهوم رهن را از دیدگاه حقوقدانان و فقها ذکر می نماییم. و سپس به اوصاف عقد رهن میپردازیم .
گفتار اول: پیشینه
پیدایش رهن در حقوق روم طی چند مرحله صورت گرفته است، یعنی ابتدا رهن وجود نداشت لذا بستانکار حق داشت کلیه ی اموال مدیون حتی بردگان او را بفروشد. تردیدی وجود ندارد که مفهوم رهن و وثیقه که امروزه مورد قبول جوامع بشری قرار گرفته، سالها پس از پیدایش مفهوم دین و تعهد ایجاد شده است ،زیرا رابطه داین و مدیون در نظام های حقوقی گذشته مبتنی بر حق شخصی بوده است، یعنی طلبکار بر جسم مدیون مسلط می شد و نه بر مال او، به همین دلیل وی می توانست مدیون را به بردگی کشیده و یا حتی او را اعدام نماید.( السنهوری، بی تا، ۱۰۷). این امر بعدها تعدیل شد و تنها بستانکار می توانست بدهکار را حبس نماید ( راوندی، ۱۳۷۳، ۴۵).
پس از طی این دوران و پیدایش ذمه، رابطه بین متعهد ومتعهدله بر اساس یک مبنای مادی که جدای از شخصیت طرفین و ناظر بر محل تعهد بود ، تعریف شد. انسان دریافت که حق بستانکار بر جسم مدیون قرار نمیگیرد، بلکه ذمه ی او که محل حق است اشتغال می یابد.
بنابراین باید گفت که وثیقه های شخصی مانند ضمان، از نظر تاریخی بر وثیقه های عینی چون، رهن، مقدم هستند به نحوی که پس از پیدایش وثیقه های شخصی، وثیقه های عینی مانند رهن تحت تأثیر حقوق یونان به وجود آمدند.( السنهوری، بی تا، ۱۰۸).
در کتب فقهی نیز عقد رهن باب مستقلی را به خود اختصاص داده و از جمله عقودی است که قبل از اسلام نیز بوده و در واقع احکام آن امضایی محسوب می گردد.
گفتار دوم: مفهوم رهن
الف: مفهوم لغوی رهن
رهن در لغت در معانی متفاوتی به کار رفته است، یکی از نویسندگان در این مورد می نویسد:« رهن در لغت به معنای ثبات و دوام است. با دادن رهن، در واقع طلب مرتهن از نظر حقوقی ثبات و قرار پیدا می کند» ( جعفری لنگرودی، ۱۳۷۸، ۲).
نویسنده ی دیگری نیز در این باره مقرر می دارد: «رهن به معنای دوام و ثبات است و معنای مصدری آن، قرار دادن شیء مرهون نزد دیگری از باب تأمین است»( معلوف، ۱۳۶۳، ۶۷). چنانکه می گویند:« نعمه راهنه» یعنی نعمتی که ثابت و همیشگی است( فیومی، بی تا، ۴۵۲).
رهن به معنای حبس نیز بکار رفته شده است، چنانکه در آیه ی شریفه« کل نفس بما کسبت رهینه»( سوره مدثر آیه ۳۸) رهن به معنای حبس به کار رفته است. یعنی هر کس در قبال آنچه که از خیر و شر کسب می کند محبوس است( شهید ثانی، ۱۴۱۴، ۴و۶/ ۷). «ضرب المثل معروف« الامور مرهونه باوقاتها» در همین معنی بکار رفته است، یعنی هر کاری در زندان زمان خود قرار دارد»( جعفری لنگرودی، ۱۳۷۸، ۲).
نویسنده ی دیگری می نویسد:« جمع رهن، رهان است( مثل سهم و سهام)، در لغت به معنای ثبوت، دوام و حبس هم آمده است»( الطریحی، ۱۴۰۸، ۲۳۴). هم چنین گفته شده است، «رهن چیزی است که به جای آن چه از انسان اخذ شده، نزد او قرار داده می شود»( ابن منظور، بی تا، ۱۳/ ۱۸۸).
در لغت نامه ی دهخدا، رهن به معنای گرو کردن چیزی نزد« کسی »، گرو نهادن و نیز به معنای برابر آمده است( دهخدا، ۱۳۴۲، ۲۳۴). رهن به معنای قوت وقوی نیز بکار رفته است، چنانکه می گویند:« هذه حجه راهنه» یعنی این یک حجت و دلیل قوی است( توتل الیسوعی، ۱۹۷۳، ۲۸۴).
رهن در معنای اسم مفعولی یعنی مال مرهون، چنانکه در ماده ی ۷۸۴ قانون مدنی که مقرر می دارد: « تبدیل رهن به مال دیگر به تراضی طرفین جایز است.»، رهن به معنای مال مرهون به کار رفته است.
بنابراین کلمه ی رهن هم به معنای مصدری به کار رفته است یعنی ثبات و دوام بخشیدن، که با دادن رهن، در واقع طلب مرتهن از نظر حقوقی ثبات و دوام پیدا می کند و هم به معنای اسم مفعولی یعنی مال مرهون می باشد.
ب: مفهوم اصطلاحی رهن
معنای اصطلاحی رهن تا حدودی با معنای لغوی آن هماهنگ است. منتهی با توجه به اینکه رهن از حیث لغت دارای معانی متعددی است، هر یک از فقها مفهوم اصطلاحی آن را با برخی از معانی ذکر شده مناسب دیده است. در اینجا ما ابتدا دیدگاه فقهای شیعه و سپس فقهای سایر مذاهب را بیان کرده و پس از آن به دیدگاه حقوقدانان در این خصوص می پردازیم.
۱- دیدگاه فقهای شیعه
در رابطه با مفهوم اصطلاحی رهن، فقها، تعریفهای مختلفی را مطرح کرده اند که برخی از آنها عبارتند از:
« جعل المال عند صاحب الدین وثیقه له علی ماله »( ابن براج، ۱۴۰۶، ۲/ ۴۴). یعنی، رهن عبارت از قرار دادن مال نزد طلبکار، بعنوان وثیقه ای برای او بر مالش می باشد.
« الرهن فی الشریعه فانه اسم لجعل المال وثیقه فی دین اذا تعذر استیفاوه ممن علیه، استوفی فی الثمن الرهن»( شیخ طوسی، ۱۳۸۳، ۲/ ۱۹۶- ابن ادریس، ۱۴۱۱، ۲و۳/۴۱۶). یعنی رهن اسمی است که برای قرار دادن مالی به عنوان وثیقه و دین بکار می رود تا هرگاه استیفاء دین از مدیون متعذر گردد، از ثمن رهن استیفا شود».
با دقت در تعاریف فوق معلوم می شود که در همه ی آنها از رهن یا به عنوان وثیقه ی دین [طلب] یا به عنوان وثیقه گرفتن برای دین [طلب] یاد شده است. با مطالعه ی قانون مدنی معلوم می شود که قانونگذار در تعریف رهن از برخی فقهای امامیه تبعیت کرده و مانند آنها کلمه ی « وثیقه » را در تعریف آن به کار برده است، چنانکه در ماده ی ۷۷۱ بیان می دارد:« رهن عقدی است که به موجب آن مدیون مالی را برای وثیقه به داین می دهد».

۳-۳-۲ قلمرو مکانی و زمانی تحقیق:
قلمرو مکانی تحقیق :این تحقیق شامل مجموعه مدیران ، ودبیران دبیرستانهای دولتی دخترانه شهرستان خوی، می باشد که تعداد آنها۲۵۶ نفر بوده است.
قلمرو زمانی :قلمرو زمانی تحقیق در سال ۹۲-۹۱ می باشد.
۳-۳-۳ روش نمونه گیری:
پس از انتخاب موضوع تحقیق و بیان مسئله٬ یکی از تصمیمات مهمی که در پیش روی هر پژوهشگری قرار دارد انتخاب نمونه است٬ نمونه ای که باید نماینده جامعه ای باشد که پژوهشگر قصد تعمیم یافته های تحقیق خود به آن جامعه را دارد. در این تحقیق جهت انتخاب نمونه مدیران با توجه به محدود بودن جامعه از روش سرشماری استفاده شده است و انتخاب نمونه معرف دبیران از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شده است . قصد اساسی در این تحقیق بررسی رابطه مدیریت مدرسه محور با ابعاد توسعه حرفه ای از دیدگاه مدیران ودبیران می باشد.
در تحقیق حاضر براساس جدول مورگان ۱۵۴ نفر از مدیران ودبیران دبیرستانهای دخترانه شهرستان خوی ، که از این تعداد۳۸ نفر مدیر بنا به محدود بودن جامعه مدیران، براساس مشورت با استاد راهنما، بصورت سرشماری، ۱۱۶نفر دبیر بصورت تصادفی برحسب تعداد مدیران انتخاب شده و با تکمیل پرسشنامه تهیه شده و به بررسی رابطه مدیریت مدرسه محور بعنوان متغیر پیش بین با ابعاد متغیر توسعه حرفه ای بعنوان متغیرهای ملاک و همچنین پیش بینی توسعه حرفه ای از روی مدیریت مدرسه محور و نیز مولفه های مدیریت مدرسه محوری پرداخته شده است .
۳-۴متغیرهای تحقیق:
موضوعات تحقیق دارای مفاهیمی مجرد و ذهنی هستند. برای اینکه عملاً تحقیق را انجام دهیم. مفاهیم باید به متغیر تبدیل شوند. مفاهیم وقتی به متغیر تبدیل می شوند که بتوانیم به آنها مقدار و درجات آنها را تعیین کنیم. هم چنین باید بین متغیر های وابسته، مستقل و کنترل و بین متغیر های گسسته و پیوسته تفاوت قائل شد( سید عباس زاده ، ۱۳۸۰ ). این تحقیق با عنایت به فرضیه ها و نوع پرسشنامه طراحی شده متغیر های مستقل و متغیر های وابسته ای را دارا می باشد که هر کدام متناظر با یکی از فرضیه ها هستند. متغیر مستقل، متغیری است که انتظار می رود تغییر در متغیر وابسته را توضیح دهد به عبارت دیگر متغیر مستقل، متغیر روشنگر است. فرض می شود که این متغیر علت تغییر در متغیر وابسته است. می توان گفت متغیر وابسته(ملاک) نتیجه متغیر مستقل(پیش بین) است. متغیر وابسته متغیر معیار نیز نامیده می شود ( همان منبع ، ۱۳۸۰ ).

دراین تحقیق با توجه به اینکه توسعه حرفه ای از روی ابعاد مدیریت مدرسه محوری( تمرکززدایی، انعطاف پذیری، مشارکت پذیری، تفویض اختیار) و خود مدیریت مدرسه محوری پیش بینی می شود، ورابطه مولفه های توسعه حرفه ای با مدیریت مدرسه محوری بررسی می شود، مدیریت مدرسه محور وابعاد آن به عنوان متغیرهای پیش بین و توسعه حرفه ای به عنوان متغیر ملاک یا پیش بینی شونده تحقیق می باشند، که می خواهیم اثرات متغیرهای پیش بین را برروی توسعه حرفه ای بررسی کنیم.
۳ -۵ ابزار های اندازه گیری
الگوی کار در این تحقیق استفاده از روش های علمی در علوم رفتاری است. به منظور بررسی رابطه بین مدیریت مدرسه محور با توسعه حرفه ای از دیدگاه دبیران و مدیران در دبیرستانهای دولتی شهرستان خوی و جهت جمع اوری اطلاعات و داده های مورد نیاز از دو شیوه استفاده شده است:
۳-۵-۱روش کتا بخانه ای : در این روش پژوهش برای جمع آوری اطلاعات فصل اول و دوم پایان نامه از کتب، نشریات،فصلنامه های داخلی و خارجی و ماهنامه ها استفاده شده است، نیز برای دستیابی به منابع جدید داخلی و خارجی از اطلاعات موجود در سایت های معتبر و مرتبط نیز بهره گرفته شده است.
۳-۵-۲ روش میدانی: علاوه بر مطالعات کتابخانه ای که در راستای این پژوهش به جهت دستیابی به پیشینه تحقیق و تدوین ادبیات موضوع انجام گرفت، از دو پرسشنامه برای سنجش میزان توسعه حرفه ای دبیران و مدیران و مدیریت مدرسه محور استفاده شده است. که بعد از بررسی و تایید توسط سازمان آموزش و پرورش آذر بایجانغربی مجوز اجرای آن پژوهش در مدارس دولتی شهرستان خوی به اداره آموزش وپرورش شهر خوی ارسال و سپس تصویر نامه سازمان آموزش و پرورش استان به صورت بخش نامه جهت همکاری و انجام پژوهش در مدارس نمونه آماری مورد استفاده قرارگرفته است. سپس برای تکمیل پرسشنامه مستقیما به مدارس رجوع کرده و با هماهنگی مدیران مدرسه توضیحات مکفی برای تکمیل با حوصله و و با دقت در اجرای هرچه صحیح تر پرسشنامه ها در جهت جمع آوری اطلاعات واقعی و منطبق و نزدیک تر به حقایق ارئه شد، پرسشنامه ها توزیع شد و بعد تکمیل و جمع آوری گردید.
۳-۶پرسشنامه
پرسسشنامه به عنوان یکی از متداول ترین ابزار ها جمع آوری اطلاعات در تحقیقات پیمایشی، عبارت است از مجموعه ای از پرسشهای هدف مدار که با بهره گیری از مقیاس های گوناگون، نظر، دیدگاه و بینش یک فرد پاسخگو را مورد سنجش قرار می دهد. در ساختن یک پرسشنامه باید به چهار جنبه توجه شود :
الف ) انتخاب موضوع سوالها.
ب) محتوای سوال .
ج )جمله بندی پرسش ها.
د) انتخاب نوع سوال ( خاکی ، ۱۳۸۲ ).
۳-۶-۱معرفی پرسشنامه ها
۳-۶-۱-۱ معرفی پرسشنامه توسعه حرفه ای:
در پرسشنامه توسعه حرفه ای از پرسشنامه توسعه حرفه ای که شامل۶۵ سوال است که توسط پژوهشگرمحمد رضا شاهپسند مورد استفاده قرار گرفته است و در پایان نامه محقق الیاسی پایایی آن ۹۵٪ محاسبه شده و روایی آن هم مورد تایید اساتید قرار گرفته است که در این تحقیق نیز روایی آن توسط اساتید مورد تایید قرار گرفت و مجددا برای ۳۰نفر نمونه از جامعه آماری مورد آزمایش پایایی از طریق آلفای کرانباخ قرار گرفت و با ضریب آلفای ۹۵۱٪ پایایی آن تایید شد. در پرسشنامه توسعه حرفه ای هر سؤال مشتمل برپنج گزینه یا پاسخ می‌باشد ، که ((سوال ۱-۸برای سنجش بعد دستیابی به فرصت های یادگیری است)) ؛((سوال ۱۶-۹ برای سنجش بعد مشارکت با همقطاران است)) ؛ ((سوالات ۱۷-۲۲ برای بررسی بعد ایجاد محیط یادگیری اثر بخش مشارکتی است))؛ ((سوالات ۲۳-۲۹برای سنجش بعد تلاش برای ارزیابی خویشتن است))؛ ((سوالات۳۰-۳۶ برای سنجش تعهد در مبادله برنامه آموزشی است )) ؛ ((سوالات ۳۷-۴۴ برای بررسی پیگیری تغییرات و ارائه باز خورد به برنامه ))؛ ((سوالات ۴۵-۴۸ برای بررسی مشارکت در کارگاهها و سمینار ها))؛ ((سوالات ۴۹-۵۳ برای بررسی هدایت تحقیق عملیاتی دانش آموزان))؛ ((سوالات۵۴-۶۱ برای بررسی بهبود کیفیت تدریس)) و ((سوالات ۶۲- ۶۵ برای بررسی عضویت در انجمن های حرفه ای)) که آخرین مولفه توسعه حرفه ای است استفاده شد.
جدول ۲-۳ پایایی مولفه های توسعه حرفه ای

P(v)=
به عنوان مثال یک صفحه اگر به وسیله ی صفحات با کیفیت بالاتر مورد اشاره قرار بگیرد، دارای کیفیت بالاتری است.
یک گره w با درجه خروجی صفر (که اغلب “گره آویزان^[۱۸]” خوانده می شود) به عنوان چاله^[۱۹] عمل می کند. هر رتبه تخصیص داده شده به w از دست می رود، زیرا که w هرگز در سمت راست معادله بالا ظاهر نمی شود. با خلاصه سازی معادله ی بالا برای همه u ها، ما مشاهده می کنیم که باید برای همه گره های آویزان باید داشته باشیمp(u)=0.

در نتیجه تمام گره هایی که از یک مسیر مستقیم در G به یک گره با درجه خروجی صفر می رسند باید رتبه ی صفر داشته باشند. بنابراین معادله ی بالا به شکل زیر اصلاح می شود، به طوری که همه گره های آویزان پیوندهایی به همه گره های موجود دارند و این به آن معنی است که همه ی گره ها رتبه را از هر گره آویزان دریافت می کنند که n در اینجا تعداد گره ها است.
اگر B نشان دهنده ماتریس مجاورت گراف وب با ردیف های نرمال سازی شده با بهره گرفتن از اصلاحات گره های آویزان که در بالا شرح داده شد باشد ]۲۴[:
اگر صفحهu به صفحه V اشاره کند
B(u,v)
اگر
در بقیه موارد
۰
پس معادله بالا به شکل زیر در می آید:
P=B^TP
ماتریس انتقال B و زنجیره مارکوف مطابق با آن نامتناوب است اگر و فقط اگر بزرگترین مقسوم علیه مشترک طول همه ی چرخه های مستقیم در گراف وب یکی باشد. B قابل کاهش نیست اگر و فقط اگر G شامل یک کامپوننت متصل تنها (SCC) باشد، یعنی یک مسیر مستقیم مابین هر زوج صفحات در G باشد و این در عمل موردنظر نیست و این را می توان با محدود کردن محاسبات به بزرگترین جزء متصل گراف وب بدست آورد اما بزرگترین SCC گراف وب واقعی تنها ۳۰%-۲۵ گره ها را در بر می گیرد ]۱۶[. به منظور غلبه بر این مسائل، ما یک گراف کامل وزن دار کوچک را به گراف وب خود افزوده ایم. ما بردار “رتبه صفحه” P با P(i)≥۰ و ۱||P||₁=تعریف کرده ایم.
(۲-۵)
P(v)= c.r(v) + (1-c).
در اینجا(r(1),…..,r(n))^T r= بردار شخصی با r(i)≥۰ و ۱||r||₁= و c احتمال انتقال با مقدار ۱۵/۰c.
اگر r یکنواخت است، به عنوان مثال r(v)= برای همه v ها، سپس P رتبه صفحه (PR) می باشد.
در نشانگذاری ماتریس ] ۲۴ :[
اگر صفحهu به صفحه V اشاره کند
cr(v)+(1-c) = M(u,v)
اگر
در بقیه موارد
۰
پس داریم:
P=cr+(1-c)B^TP=M^TP
این ماتریس نیز نامتناوب است، زیرا گره ها با r(v)>0 طول یک چرخه با احتمال انتقال مثبت M(vv)>0 دارند. اگر برای همه ی v ها در G،r(v)>0 باشد، پس همه ی گره ها از همه گره ها قابل دسترس هستند، بنابراین همه ی گره ها یک SCC واحد را شکل می دهند، پس M غیرمتناوب است.
ایده ” رتبه صفحه” به خوبی از طریق مدل بازدید کننده ی تصادفی^[۲۰] قابل توضیح است. در این مدل کاربر از طریق صفحات وب هدایت می شود. او می تواند دو نوع عملیات را اجرا کند. در هر صورت او یکی از فوق پیوندهای صفحه ی جاری را دنبال می کند و یا مستقیماً به یک صفحه ی تصادفی می رود. او نخستین یا دومین عمل را با احتمال c -1 انتخاب می کند. اگر او تصمیم بگیرد یکی از لینک ها را دنبال کند، این لینک به صورت تصادفی انتخاب شده است. به عبارت دیگر صفحه ی هدف v با احتمال r(v) انتخاب شده است.
دومین نوع عملیات ” انتقال از راه دور” نامیده می شود که c احتمال انتقال از راه دور است و r بردار شخصی یا انتقال:
اگر P(k) به توزیع بازدید کننده تصادفی در زمان k اشاره داشته باشد با P(0)=r پس] ۲۷[:
P^(k)=M^Tp^(k-1)=(M^T)^kr
به وسیله ی تئوری پایه ای زنجیره ی مارکوف، k^th امین تکرار ⁽P^(k همیشه به راه حل یکتای معادله ی بالا همگرا خواهد بود و کسری از زمان که رندم سورفر روی صفحه v صرف می کند، به رتبه صفحه P(v) همگرا خواهد بود ]۲۷[.
رتبه صفحه شخصی:
فرض کنید که n صفحه روی وب موجود است و هر صفحه A ، لینک های ورودی T1، T2 و ……Tn دارد و C(A) تعداد لینک هایی است که از صفحه A خارج می شوند و d یک مقدار پیوسته در محدود ۰ و ۱ باشد. پس رتبه صفحه، PR(A) به صورت زیر بیان می شود ]۲۸[:
(۲-۶)
+ d PR(A)=
برای ماتریس کامل M معادله بالا بعد از چند تکرار همگرا خواهد شد. بعد از محاسبه ی رتبه صفحه، در صورتی که این مقدار بالا باشد، صفحه در مکان بالا رتبه بندی خواهد شد .
HITS:
کلینبرگ^[۲۱] یک الگوریتم مبتنی بر تکرار را تحت عنوان HITS یا الگوریتم کلینبرگ معرفی نموده است. HITS مبتنی بر پرس و جو است که محاسبات آن باید خیلی سریع در زمان پرس و جو انجام شود. محاسبات HITS بر پایه زیرگراف کوچکی است که به روش زیر تولید شده است:
یک مجموعه S_q از نتایج جستجو که تصور می شود با پرسش q متناسب است، بدست آورده می شود و این می تواند n نتیجه بالای موتورهای جستجو با بهره گرفتن از رتبه بندی مبتنی بر متن باشد. معمولاً صفحاتی که از S_q مورد اشاره قرار گرفته اند و صفحاتی که به S_q اشاره می کنند نیز اضافه می شوند.
ساخت یک گراف مجاورت G_q، زیرگراف به وسیله مجموعه گسترش یافته S_q توسعه می یابد.
HITS دو نمره برای هر گره در G_q محاسبه می کند. نمره اعتبار a(v) که منعکس کننده ارتباط محتوای v با پرسش است. نمره قطبیت^[۲۲] h(v) که کیفیت صفحه v را به عنوان یک مجموعه لینک با توجه به موضوع داده شده، تعیین می کند.
الگوریتم بر این اصل استوار است که قطب های خوب به احتمال زیاد به صفحات با اعتبار بالا لینک می شوند و اعتبارهای خوب در صفحات با قطبیت خوب آشکار می شوند.
در یک الگوریتم با تکرار، فرض کنید که h(k) و a(k) به بردارهای نمره قطبیت و نمره اعتبار اشاره می کنند. نخستین بردار قطبیت، h(0) ممکن است مقادیر مثبت دلخواه را شامل شود. (k+1) امین نمره اعتبار v از بردار قطبیت قبلی h(k) محاسبه می شود به طوری که مجموع نمرات قطبیت جاری گره هایی که به v اشاره می کنند ]۲۹[:
a^(k+1)(v)=
(۲-۷)
به طور مشابه k+1 امین نمره قطبیت v، مجموع نمره اعتبار گره هایی است که به وسیله v مورد اشاره قرار گرفته اند.
h(k+1)(u)=(v)
اگر A_q گراف مجاورت G_q هست، معادلات بالا می تواند به شکل ماتریس بیان شوند ]۲۹[:
a^(k+1)=A_q^T h(k)