بررسی رابطه بین مسؤولیت پذیری اجتماعی سازمان با کارتیمی و توسعه حرفه ای- ... |
در این زمینه لازم به ذکر است که تا آواخر سال ۱۹۷۰ بر اساس تقکیک کار فعالیت های مختلف به صورت تفکیک شده انجام می شد. ولی کم کم بین فاصله سالهای ۱۹۷۰ تا ۱۹۸۰ فعالیتهای مختلف در قالب مشاغل، در هم ادغام و مشاغل جامع ایجاد شد و پس ازآن از اواخر ۱۹۸۰ تا سال۱۹۹۰ اوج شکل گیری تیم های کاری عملیاتی در سطوح مختلف سازمان بود. از دهه ۱۹۹۰ به بعد تقریبا ۷۸% کار سازمانها بر اساس کار تیمی انجام می شد(سلطانی، پورسینا، ۱۳۸۴: ۷۹). موضوع تیم و کارِ تیمی در جامعه شناسی و تا حدی روان شناسی درخور بحث است. تلاقی این دو زمینه، در روان شناسی اجتماعی است که بیشترین بحثها درباره تیم در آن صورت گرفته است (مداحی، ۱۳۶:۱۳۹۰). همکاری و همیاری افراد بشر با یکدیگر پیشینهی از بدو آفرینش انسان داشته وچنین اندیشهای با رویارویی انسانها با مسائل و مشکلات طبیعی تقویت و توسعه یافته و نهادینه شده است (شکیبا مقدم، ۱۳۸۵). به عبارت دیگر، گرایش انسان به همکاری و کار تیمی به سبب رفع نیازهای اساسی و تأمین زندگی سالم اجتماعی می باشد (کوهی، ۷:۱۳۸۸). مطابق تاریخ نگاریهای موجود در ادبیات سازمانی اولین گروه کاری سازمان یافته را میتوان در فروشگاه بزرگ قبلی در بوستون[۸۷] ۱۸۹۸ یافت. در آن زمان انقلاب صنعتی به فرایندهای کار و شیوه های تولید بر مبنای وظایف انفرادی و نقشهای تخصصی تاکید داشت وتولید انبوه بر فلسفه یک فرد، یک شغل متکی بود و به همین دلیل گروه های کاری دیر پا گرفتند اما با گسترش نظریه های نوین وتاکید بر مشارکت و تصمیم گیری جمعی، مفهوم گروه سازی و تشکیل گروه های پویا برای بهرهوری بیشتر، رسیدن به اهداف، غنی سازی سازمانی و آموزش رفتار مدنی واجتماعی شدن و.. مطرح گردید (نادرُی، آتشپور، ۱۳۸۷ :۲۶۱). در یکی دو دهه ی اخیر، بسیار بر اهمیت کار تیمی برای موفقیت سازمانها در کنارعوامل فردی و سازمان تأکید شده همین امر باعث شده مطالعات زیادی در این زمینه صورتگیرد (سیما اصل و همکاران، ۱۷:۱۳۸۹).
قرن بیست و یکم از هزاره سوم، به عنوان عصر پسامدرن، طلیعه دار بهره گیری وسیع از گروه ها وتیم های کاری است. در این روند خود کنترلی، خود مدیریتی روز به روز قویتر و متداولترمیشود (حسینی واحمدی، ۳۲:۱۳۶۴). در دو دهه اخیر، سازمانها به طور معناداری تغیر کرده اند، دارای ویژگیهای از یک طرف غیر متمرکز و از طرف دیگرجهانی هستند و با بهره گرفتن از تکنولوژیهای اطلاعاتی و رهبری کار خود را تسهیل می کنند یکی از این تغیرات، تغیر از کار به صورت انفرادی به کار تیمی است (اندرسون، برچ[۸۸]،۲۰۰۳، ترجمه نادری، آتشپور، ۲۷۶:۱۳۸۷). شاید نمونۀ بارز کار تیمی در قرآن کریم، همکاری هارون با موسی (ع) باشد، آنجا که از محضر الهی مسئلت می کند که هارون (ع) را به منزلۀ همراه و کمک او برای ماموریت دعوت به توحید بفرستد. در قلمرو علم و پژوهشهای علمی، ابتدای عمر بشر به کار فردی در کسب دانش گذشت، اما با گسترش دامنۀ علم و سپس تخصصی شدن آن، ارتباطات نیز ضرورت وگسترش مییابند. نیاز به همکاری از جانب تخصصهای دیگر از یک سو و لزوم به پایان رساندن سریعتر طرحها و پژوهشها ازسوی دیگر، ضرورت گرایش به گروه را آشکارترساخت.با این همه، آمار کار گروهی در جامعۀ ایرانی بسیار پایین است. در کشور ما این مسئله بدان گونه که میبایست جانیفتاد و کار گروهی ضعیف جلوه کرده و هم اکنون نیز چندان هواخواه ندارد (مداحی، ۱۳۳:۱۳۹۰). علاوه بر رشد و گسترش تیمهای کنترل کیفی در ژاپن، دو حادثه دیگر باعث شد که تیمهای کاری بطور وسیع مورد استفاده قرارگیرند. این دو حادثه نتایج مطالعات هاثورن(ظهور مکتب روابط انسانی در مدیریت) و تجربیات اروپائیان از گروه های مستقل کاری بود. تا قبل از آن تیم های کاری صرفاً در حوزه های ورزشی و نظامی مورد استفاده قرارمی گرفتند. بعد از آن دو حادثه کم کم شوق استفاده از تیمهای کاری فروکش کرد تا این که در دهه ۱۹۸۰ تیمهای کاری مجدداً توجه صاحب نظران را به خود جلب کرد و تحقیقاتی دراین زمینه به ثمر رسید(حبیبی، ۱۳:۱۳۸۳). تیمها به منزله ابتدایی ترین واحدهای سازمان به حساب میآیند و کار تیمی قبل از صنعتی شدن، یکی از اجزای اساسی اقتصاد خانگی محسوب میشد. همه اعضای خانواده مجبور بودند یا در مزرعه یا در عرصه صنعت آن زمان کار کنند(رضایی، ۱۵:۱۳۸۸).
۲۱-۲٫ خصوصیات کلیدی تیمها
از دیدگاه تامپسون[۸۹] (۲۰۰۲) برای تیمها پنج خصوصیت کلیدی تعریف می شود.
نخست؛ تیم ها برای دستیابی به یک هدف مشترک به وجود میآیند، تیم ها خروجیهایی تولید می کنند که اعضاء مسؤولیت جمعی در قبال آن داشته و به صورت جمعی پاداش میگیرند.
دوم؛ اعضای تیم برای دستیابی به اهداف مشترک به یکدیگر وابستهاند، و به هم وابستگی نشانه کار تیمی است.
سوم؛ تیم در طی زمان، نسبتاً پایدار است. در طول یک مدت زمان طولانی که برای رسیدن به اهداف کفایت می کند اعضای تیم از ثبات برخوردار هستد.
چهارم؛ اعضای تیم قدرت و اختیار مدیریت کار خود و فرایندهای درونی کار تیم را دارا هستند. اعضای آنها قادرند شیوه ی انجام کار خویش را مشخص کنند.
در نهایت تیمها در زمینه یک سیستم بزرگتر اجتماعی فعالیت می کنند. آنها در یک سازمان بزرگتر و در کنار سایر تیم ها کار خود را انجام می دهند و به علاوه اغلب برای جذب منابع به محیط خارج از تیم وابسته هستند و البته این رابطه متقابل است ( حقیقی فرد و همکاران، ۲۵:۱۳۸۷-۲۲).
۲۲-۲٫ اصول انجام کار تیمی
۱-۲۲-۲٫ برداشت
همگروه خود را نه به چشم رقیب، که به چشم کسی ببینید که در مساعی با شما شریک است. اعضایی که به تشریک مساعی اهمیت می دهند، سعی دارند یکدیگر را تکمیل کنند و این را به رقابت با یکدیگر ترجیح می دهند. آنها خود را گروه واحدی می دانند که با هم همکاری می کنند و هرگز اجازه نمی دهند رقابت در جمع آنها به حدی برسد که به کار گروهی لطمه بزند.
۲-۲۲-۲٫ نگرش
برای آنکه تشریک مساعی را جایگزین رقابت کنید، باید سوء ظن را کنار بگذارید و در مقام حمایت از یکدیگر بر آیید.
۳-۲۲-۲٫ کانون توجه
به جای خود، به تیم توجه کنید.
۴-۲۲-۲٫ نتایج
وقتی با همکارانتان تشریک مساعی میکنید می توانید کارهای بزرگی صورت بدهید. اما اگر به تنهایی کار کنید، بسیاری از پیروزیها دست نیافتنی باقی میمانند تشریک مشاعی دارای تاثیری مضاعف است بطوری که نه تنها شما، بلکه سایر اعضای گروه از مهارت های خود بهتر استفاده می کنند (ماکسول،ترجمه قراچی داغی، ۳۷:۱۳۸۵).
گروهی از افراد وقتی تشکیل یک تیم می دهند که نسبت به تحقق اهداف عملکرد سطح بالای تیم متعهد می شوند. بدون توجه به اهداف عملکردی، گروه ها هرگز به شکل تیمها در نمیآیند. ازاین رو رهبران سازمانها میتوانند عملکرد تیم را از طریق ایجاد یک اخلاق عملکرد قوی، به جای صرف برپایی محیطی که تیم را ترقی میدهد، پرورش دهند. یک ویژگی کلیدی تیمهای دارای سطوح بالا، انضباط است(کاتزنبرگ و اسمیت،۱۹۹۳، ترجمه لحافی و همکاران، ۲۹:۱۳۹۰).
۲۳-۲٫ تقسیم تیم های کاری
امروزه کار تیمی در سازمانها از اهمیت بسیاری برخوردار است. اصولا کار تیمی برای سازمانها ایجاد وفاداری، پاسخ به نوآوری، انعطاف پذیری و کارائی را به ارمغان می آورد. انجام کار تیمی و تعامل در تیم را می توان به عنوان اهرمی برای هم افزایی تواناییهای افراد دانست که با آموزش مهارت های کار تیمی میتوانند از مزایای آن بهرهمند شوند به نظر میرسد بین مهارت های کار تیمی افراد و عملکرد آنان همبستگی معناداری وجود دارد. به عبارت دیگر، عملکرد در افرادی که از مهارت های کار تیمی بالاتری برخوردارند بیشتر است (آرامون و همکاران، ۵۶:۱۳۸۸). تیمهای کاری را بر اساس خصوصیاتشان میتوان تقسیم بندی کرد: که یکی از معروفترین تقسیم بندیها، تقسیم بندی کولی[۹۰](۱۹۰۹) که تیمها (گروه ها) را به صورت گروه های اول و دوم تقسیم بندی کرد.
گروه اول: گروه های کوچک با صمیمیت و انسجام زیاد هستند که اکثرا به صورت غیر رسمی تشکیل میشوند. و مشارکت بین اعضاء، احساس وفاداری و ارزش_های مشترک بین آنها قوی است. مانند خانواده، هم بازیها، همکلاسی، وگروه های کاری با سابقه؛ روابط در این گروه ها به صورت افقی است و امکان تعامل بین اعضا وجود دارد.
گروه دوم: گروه های رسمی هستند که برای انجام کار شکل میگیرند. در این گروه ها، انسجام بین اعضا وصمیمیت کمتر بوده و درک متقابل اجتماعی میان آنها ضعیف است و بیشتر دارای روابط رسمی، خشکی و منطقی هستند. در این گروه ها روابط کوتاه وموقتی است و روابط ظاهری هستند مانند همکاری یک اداره که روابط میان اعضا در آنها به صورت عمودی است. گروههایی که در دسته دوم قرار می گیرند میکوشند تا برخی از ویژگیهای مثبت گروه های اول را در گروه خود عملیاتی کنند. با اتکا به این خصوصیات مثبت میتوان گروه های دوم را افزایش داد. مقایسه گروهای اول و گروه های دوم ( سام آرام، ۱۳۸۳ به نقل از احمدی و حسینی، ۳۳:۱۳۹۰).
جدول(۲-۲) مقایسه گروهای اول و گروه های دوم از نظرکولی
گروه های دوم | گروه های اول | معیار ها |
معمولا بزرگ هستند | عمدتآ کوچک هستند | اندازه |
تعامل کوتاه مدت و موقتی هستند | عامل بلتد مدت و دائمی است | مدت تعامل |
درک متقابل اجتماعی وصمیمیت کم است | ارتباط چهره به چهره وصمیمیت زیاد است | ارتباط و صمیمیت |
فرم در حال بارگذاری ...
[جمعه 1400-07-30] [ 12:46:00 ب.ظ ]
|