-از آنجا که ایران در منطقه زلزله خیز قرار دارد ، بهسازی لرزه ای سازه ها در ایران در سالهای اخیر با روند فزاینده ای مواجه بوده است . بسیاری ازسازه های موجود در کشور جزء سازه های با مصالح بنایی می باشند که در شهرها و روستاهای ایران واقع شده اند. خوشبختانه با وجود آیین نامه هایی در مورد بهسازی این نوع از سازه ها، روند انجام مطالعات بهسازی لرزه ای مشخص می باشد. در مقاله ای که در سال ۱۳۸۹ ارائه گردید به بررسی روند بهسازی لرزه ای سازه های بنایی و روش های بهسازی آنها به همراه پاره ای از معضلات و مشکلاتی که در اجرای این طرحها وجود دارد پرداخته و در ادامه راه حل هایی در زمینه رفع مشکلات ارائه شده است [۱۹].
-وقوع زلزله های اخیر در ایران و دیگر مناطق جهان که سبب خرابی و کشته شدن انسان های بیشماری گشته است، مبین عدم کفایت ساختمانها در تحمل نیروهای مخرب زلزله می باشد. لذا در دهه اخیر موسسات مختلف در کشورهای زلزله خیز مبادرت به تهیه دستورالعملهای خاص آن کشور بر اساس ملاحظات اقتصادی، اجتماعی و فنی خود نموده اند. در این راستا اخیراٌ پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله ایران نیز بر اساس سفارش سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور مبادرت به تهیه چنین دستورالعملی نموده است تا مقدمات لازم جهت ارزیابی مقاومت لرزه ای ساختمانهای موجود و متعاقباٌ مقاوم سازی آنها فراهم گردد. چنانچه در پیشگفتار این دستورالعمل نیز ذکر شده است، در تهیه این مدرک از گزارشات و دستورالعملهای بهسازی منتشره توسط آژانس حوادث غیر مترقبه کشور آمریکا^[۹] استفاده شده است.. هدف از تهیه این مدارک، معرفی یک چارچوب یکسان برای ارزیابی لرزه ای و مقاوم سازی ساختمانهای موجود می باشد.در مقاله مروری بر آیین نامه ها و دستورالعمل های بهسازی لرزه ای ساختمانهای موجود و مقایسه کیفی آنها با دستورالعمل بهسازی ایران به نوشته سید بهرام بهشتی اول دستورالعمل های بهسازی ساختمانهای موجود کشورهای آمریکا، نیوزیلند، هندوستان و اروپا معرفی گردیده است. مقایسه دستورالعمل های فوق با دستورالعمل ایران زمینه لازم را برای ارزیابی دستورالعمل تهیه شده در نسخه های آتی را فراهم می آورد. نتیجه آنکه نقاط ضعف و قوت دستورالعمل بخصوص تشابهات آن از لحاظ کاربرد اقتصادی و فنی با مدارک مشابه دیگر کشورهای در حال توسعه ای چون ایران را روشن می سازد. از آنجا که مسئله بهسازی دارای جنبه های اجرایی مختلفی بخصوص به لحاظ اقتصادی می باشد، یافتن روش های ساده و در عین حال قابل اطمینان و قوی با در نظر گرفتن منابع موجود و متوسط سطح علمی مهندسان طراح کشور می تواند منجر به راهکاری عملی در کشورمان باشد. [۲۰]

-در واقع بهسازی لرزه ای به معنای اصلاح رفتار سازه برای تحمل بارهای ناشی از زلزله می باشد. الگوی پیشنهادی در دستورالعمل ارزیابی لرزه ای بهسازی ایران، استفاده از مفاهیم موجود در بحث« طراحی بر اساس عملکرد »است .که روشی جدید در طراحی ساز ه ها بوده و عموماً بر اساس سه اصل تغییر مکان، انرژی و ظرفیت باربری تعریف می شود. روش طراحی عملکردی به دو صورت تعیین سطوح عملکرد سازه ای و غیرساز های تقسیم میشود. با این تعریف، هنگامی که عملکرد مطلوب مورد نظر از یک سازه در برابر زلزله برآورده نگردد، نیاز به ارائه طرح بهسازی می باشد.در ارائه یک طرح مناسب بهسازی، تشخیص نقاط ضعف سازه از اهمیت بالایی برخوردار است که گاه باانجام مطالعات کمی بر روی سازه و گاه با ارزیابی کیفی وضعیت ساختمان موجود و یا مراجعه به جداول مختلف ارائه شده توسط آیین نامه ها امکان پذیراست. در این خصوص، یکی از روش های بهسازی لرز ه ای، استفاده از پلیمرهای مسلح با الیاف برای تعمیر و تقویت ساز ه هاست . این ماده مرکب متشکل از بخش زمینه یا رزین انعطاف پذیر از جنس پلیمر میباشد که به وسیله الیاف با مقاومت و سختی بالا مسلح می شود. از ویژگی های مهم آن مقاومت بالا، سختی زیاد، چگالی پایین، دوام، نفوذ ناپذیری، سهولت در حمل و اجرا رامی توان نام برد. با بهره گرفتن از این مصالح در طرح های بهسازی سازه های بتنی می توان برای افزایش ظرفیت خمشی،ظرفیت برشی، شکل پذیری و مقاومت در برابر انفجار و ضربه استفاده نمود. [۲۱]
- در مورد پیش بینی زلزله سازمان های مختلف دستورالعملهایی برای ارزیابی قدرت زلزله و عملکرد مورد انتظار و ایمنی موجود ساختمان ابداع نموده اند.مقاله حاضر بحث های مفصلی درمورد روش هایتجزیه وتحلیل سازه ها را در بردارد ازجمله روش استاتیکی غیر خطی عملکرد سازه را در مراحل مختلف دنبال کرده وبا استفاده ازتجزیه وتحلیل pushover در برنامه محاسباتی sap2ooo برای سازه های مختلف به این نتیجه رسیده است که هر سازه تا زمانیکه در برنامه فوق در اتصالات مفصل تشکیل شود؛ قادربه تحمل نیرو زلزله میباشد.در این روش از روش های استاتیکی خطی نیز مقایسه ای بعمل آمده است [۲۶].
-در مورد عملکرد ضعیف ساختمانهای اسکلت بتنی قدیمی در برابر زلزله تحقیقی انجام شده است که به منظور کاهش خطرات لرزه ای نیاز به ارتقاء ظرفیت ساختمان های بتن مسلح با شرایط زلزله خیزی موجود دارد. برای مقاوم سازی لرزه ای ساختمان های بتن مسلح ؛تقویت هدفمند مناطق ضعیف از جمله اتصالات با افزایش ظرفیت باربری و انعطاف پذیری سازه مد نظر می باشد یکی از قدیمیترین روشها استفاده از ژاکت بتنی در محل ضعف عضو سازه می باشد که طبق این تحقیق برای مخصوصا"ستونهای سازه بسیار عملکرد خوبی بهمراه دارد .ضمنا” به بررسی تکنیکهای جدید مقاومسازی مانند frpنیز پرداخته است [۲۷].
در مورد عملکرد ساختمانهای مصالح بنایی در برابر زلزله ای که در منطقه بوج^[۱۰] در سال۲۰۰۱ اتفاق افتاد تحلیل وبررسی انجام شده است . در این تحقیق به این نتیجه رسیده اند که در ساختمانها ملات ماسه سیمان در برابر زلزله بهتر از ماسه آهک عمل کرده وساختمانهایی که بشکل مکعب مستطیل(قوطی) بوده اند نسبت به ساختمانهای دیگر در برابر زلزله مقاومتر می باشند. ضمنا” به ضرورت تقویت گوشه ها پرداخته ونسبت به اسکوپ کردن سنگها جهت جلوگیری از ریزش تاکید نموده است. [۲۸]
-درپژوهشی درمورد بتن وساختمانهای بتنی وعملکردشان در برابر زلزله متذکر گردیده است
که بتن یکی از مصالح ساختمانی مدرنی است که به طور گسترده استفاده می شود. بتن با مخلوط کردن سیمان، شن و ماسه و مصالح با آب به دست آمده است. بتن بعد از اختراع سیمان پرتلند در قرن ۱۹ بسیار محبوب شدولی ; با این حال، مقاومت محدود تنش آن مانع استفاده گسترده از آن در ساختمان سازی شد.
برای غلبه بر این مشکل با بهره گرفتن از میلگردهای فولادی به یک ماده کامپوزیت به نام بتن مسلح تبدیل گشت که اکنون در طیف گسترده ای از برنامه های کاربردی مهندسی (به عنوان مثال، ساختمان ها، پل ها، سدها) استفاده میشود.در این مقاله عملکرد قاب بتن مسلح در برابر زلزله ساخت و ساز به خوبی ثبت شده است.با بررسی الگوهای آسیب پذیری قابهای بتن مسلح در طول زمین لرزه کالیفرنیا سال ۱۹۷۱ وزمین لرزه های مخرب دیگر از جمله زمین لرزه آتن (یونان) ۱۹۹۹وزلزله دوزجی (ترکیه)، ۱۹۹۹ زلزله چی چی (تایوان)، ۲۰۰۱و زلزله بوج (هند) و زلزله الجزایر به آسیبهای موجود در ساخت وسازبا قاب بتن مسلح پرداخته است.
برخی از این مشکلات عدم طراحی صحیح نسبت به عملکرد لرزه ای ؛ضعیف بودن اتصالات وایجاد طبقه نرم در طراحی است که باعث ضعف در سازه های بتن مسلح میگردد. [۲۹]
ساختمان های آسیب پذیر بدلایل متعدد دارای مشکل جدی می باشند.
۱٫ آنها اغلب بدون درنظرگرفتن نیروهای زلزله ساخته شده اند.
۲٫ آنها از مصالح غیر استاندارد ساخته شده اند.
۳٫ معمولا” در جایی واقعند که ارزش اقتصادی واجتماعی دارد.
۴٫ بازسازی و تقویت این ساختمان از نظر فنی پیچیده واز نظر هزینه گران می باشد.
۵٫ ایجاد بهسازی معمولا نیاز به جابجایی کارکنان و وقفه در کارکرد ساختمان دارد.
در تحقیق صورت گرفته, ذکر گردیده ایالات متحده فدرال مدیریت آژانس FEMA فعالیت گسترده ای جهت کاهش خطرات در برابرزمین لرزه بر روی این ساختمانها انجام داده که ملاک ساخت وساز می باشد. یکی از این برنامه ها ایجاد یک روش بهسازی لرزه ای در مدارس دولتی در سیاتل و مدارس متعددی در ایالت یوتا می باشدو راهنمایFEMA برای بهسازی مدارس دستورالعملی را فراهم نموده که امید است این روش در بین مالکان ساختمان های تجاری طرفدار یابد وکلا"بهسازی رشدونمو بیابد. [۳۰]
.نکاتی که بعد از زلزله کرایستچرچ۲۰۱۱:بارز بود ؛شامل موارد زیر است:وقوع زلزله وپس لرزه های آن که بخاطربعضی شرایط مانند فاصله از گسل وغیره قاعدتا"می تواند اثرات شدیدی در بر داشته باشد ولی آمادگی لازم جهت مهار آن میتواند به آسایش مردم کمک کند .مخصوصا” اتفاقات بعد از زلزله که می تواند پیامدهای دیگری نیز داشته باشد بعداز این حادثه کلیه منازل تخلیه وحکومت نظا می اعلام شد تا بحث غارت وچپاول مردم حذف گردد .گروه های خاصی وظیفه امداد رابرعهده گرفته اند وتامدتها بعضی مناطق در منطقه قرمز قرا داردوامکان تردد در ان نمی باشد.قابل ذکر است با توجه به کانون زلزله مطمئنا” ساخت وسازهای جدید در محدوده امن اجرا میگردد.این مقاله توصیف انجام بهسازی لرزه ای مدارس نیوزلندرابعد از زلزله نشان می دهد. [۳۱]
-در تحقیقی عملکرد پیشنهادی “اتاق امن”^[۱۱] تحت بارگذاری سقف بررسی شده است .در واقع با مطالعه المان محدود این سیستم یعنی ایجاد اتاقی با کلیه امکانات جهت مواجه با زلزله بصورت یک گزینه در کنار کلاسهای درس می باشد که در موقع وقوع زلزله از آن استفاده نمایند.در این سیستم تنظیمات مختلف برای تعیین تنظیمات بهینه مورد مطالعه قرار گرفته است. در این مقاله نتیجه گیری میکند که پیشنهاد اتاق امن جهت نجات جان دانش آموزان از سقوط پشت بام در زمان زلزله بسیار خوب عمل میکند.در ضمن با انجام چند مورد اصلاحیات مانند اضافه کردن ستون زیر تیرهای دیگر ظرفیت باربری افزایش یافته وامکان تخریب به حداقل می رسد.[۳۲]
-در پژوهش صورت گرفته در مورد اهمیت ساختمان های تاریخی میراثی که نماینده فرهنگ کشورهاست سخن میگوید. واضح است که تحلیل ساختاری خاصی برای مقاوم سازی موثر در آن مورد نیاز است (منظورتکنیک های مخربی است که همیشه برای ارزیابی دقیق ساختاری مورد نظر هستند). در حوادث لرزه ای اخیر شاهد آسیب به ساختمانهای آجری بوده وباتوجه به استفاده از آجر در ساختمانهای قدیمی اهمیت مطالعات آسیب پذیری لرزه ای بر روی این بناها واضح است.
این تحقیق نشان می دهد که پس از زلزله شیلی باقدرت ۸٫۸مگاوات ساختمانهای شهروالپاریسو^[۱۲] آسیب دیده است از جمله دوکلیسا که که به تجزیه وتحلیل آسیبهای آن پرداخته است. عمدتا در نما و دیوار با فروپاشی سنگها همراه بوده ویا در نقاط گوشه نیز شکستهای برشی دیده می شود.در واقع آسیبهای عمده ای که به عناصر غیر سازه ای وزینتی وارد شده مدنظرتحقیقات ومطالعات می باشد.عناصرغیر سازه ای^[۱۳] ساختمانهای بنایی تاریخی جهت خطر تلفات انسانی در هنگام زلزله بارز اهمیت می باشد.وبعلت ازدیاد این عناصر در این بناهای تاریخی مطالعات زیادی صورت میگیرد.البته فقدان قابل توجه متخصصان در زلزله آسیب پذیری و کاهش ریسک برای سازه های میراث تاریخی در شیلی مورد توجه می باشد.این زلزله یکی از بزرگترین زمین لرزه های جهان می باشدکه باعث شده میراث شیلی بخطر افتد. [۳۳]
-تحقیقی در مورد حرکت قوی وسونامی ناشی از زلزله در امتداد ساحل اقیانوس ارام که درتاریخ ۱۱ مارس ۲۰۱۱ درسواحل استان میاگی رخ داده است ؛انجام پذیرفت.بعد از زلزله تقسیمات کشوری از آوریل تا ژوئن ۲۰۱۱ انجام شد. در ساختمان ها با توجه به سال ساخت و تاریخ مقاوم سازی طبقه بندی شدند و خسارت هر گروه بررسی شد. در این مقاله، طرح شناسائی، روش ارزیابی و همچنین آسیب به قطعات مورب و ستون پایگاه گزارش شده هستند.ساختمان دانشکده یکی از موارد ارزیابی می باشد.ساختمانها به دوقسمت گروه “تعمیرات اساسی” و “عدم تعمیرات اساسی"تقسیم و آسیب هر گروه مورد بررسی قرار گرفت. [۳۴]

جمع بندی

با توجه به موارد گفته شده می توان مقالات مرتبط با موضوع مقاوم سازی ساختمانها را بدین صورت دسته بندی نمود.

هم اکنون سازمان تامین اجتماعی به عنوان بزرگترین ، اصلی ترین و گسترده ترین نهاد بیمه اجتماعی کشور بیشترین ارتباطات با بدنه جمعیتی کشور را به خود اختصاص داده است و این گستردگی ارتباطات باعث شده است تا سازمان یکی از پر حجم ترین گردش های مالی را داشته باشد ، در عرصه بازار سلامت به عنوان بزرگترین خریدار و دومین تولید کننده درمان مطرح باشد و در بازار سرمایه از جمله بزرگترین فعالان آن به شمار آید . این مبادلات و ارتباطات مستمر سازمان با محیط بیرونی و نقصان شناخت از ماهیت و کارکرد های سازمان توسط شخصیت های حقوقی و حقیقی خارج از سازمان ، و در کنار و به تبع آن وجود مشکل در تطابق درون سازمان با اقتضائات معطوف به محیط و ماهیت و کارکرد های بنیادین سازمان در طول زمان ، سازمان را با چهار مسئله کلان و عمده مواجه نموده است :
ــ کاهش نسبت وابستگی در نتیجه تحولات اقتصادی ـ اجتماعی و فشار های بیرونی
ــ رشد شتابنده تر مصارف نسبت به منابع
ــ نقصان روز آمدی و هماهنگی نظامات سازمانی با یکدیگر
ــ شکل گیری فضایی از اندیشه ها که تلقی ضدتوسعه ای از بیمه های اجتماعی رابه همراه دارد .
با توجه به مجموع مسائل بر شمار شده برنامه استراتژیک سازمان سه هدف کلان و راهبردی زیر را پی میگیرد :
الف ـ سامانه نوین سازمان تأمین اجتماعی
دستیابی به این هدف به منزله رسیدن به سازمانی دانش مدار و متکی بر ارتباطات فرآیندی و نظام مند و تأمین رضایت مخاطبان درون و برونی سازمان است .
ب ـ پایداری صندوق تأمین اجتماعی
دستیابی به این هدف به منزله رسیدن به سازمانی برخوردار از امکانات مالی مناسب و پایدار با اتکای بیشتر بر در آمد های حاصل از ذخایر و اثر بخشی بالاتر هزینه ها است .
ج ـ تغییر پارادایم ( دیدمان ) حاکم بر فضای بیرونی
دستیابی به این هدف متضمن حفظ و پیگیری منافع سازمان در سایه ارتباط دو سویه قوی و روشنگرانه با نهاد های مدنی و حاکمیتی و برخورداری از پشتیبانی مخاطبان خود درتمامی عرصه ها می باشد .
واضح است که پیگیری اهداف مذکور در راستای انجام هر چه بهتر رسالت اجتماعی سازمان در زمینه ارائه خدمات مناسب تر به مخاطبان خود است .
آنچه پیش روست ، مهمترین مؤلفه های سازمانی و فراسازمانی است که در قالب چشم انداز ، بیانیه مأموریت سازمان ، عوامل محیطی ( درونی و بیرونی ) ارائه و در نهایت راهبرد های کلان جهت دستیابی به اهداف ، آورده شده است .
۲-۴۶ بیانیه مأموریت
سازمان تأمین اجتماعی ، گسترده ترین و اصلی ترین نهاد ، در عرصه بیمه های اجتماعی است ، که به صورت یک دستگاه عمومی غیر دولتی و با هویت اجتماعی ـ اقتصادی و متکی بر ساز و کار های بیمه اجتماعی و با استقلال اداری و مالی اداره می شود . این سازمان با به عهده داشتن وظیفه اجرا ، تعمیم و گسترش انواع بیمه های اجتماعی در چارچوب قوانین مربوطه نقشی اساسی در پشتیبانی و صیانت از نیروی کار و بهبود مناسبات اقتصادی ـ اجتماعی در فرایند توسعه کشور و در هماهنگی با نظام تأمین اجتماعی را به عهده دارد . این سازمان با احساس مسئولیت در قبال مخاطبان خود ـ اعم از بیمه شدگان و کارفرمایان ـ تمامی همت خویش را مصروف ایجاد احساس امنیت اقتصادی و اجتماعی در فرایندزندگی کاری و پس از آن ( بازنشستگی ، از کار افتادگی و فوت ) می نماید .
اشتغال مبنای مشارکت و حضور در این سازمان است و توجه به حفظ شأن و کرامت انسانی نیروی کار از اهم باور های ارزشی آن و تلاش جهت حفظ و ارتقای سرمایه انسانی جامعه ، تأمین سلامت و پوشش دادن نیروی کار در مقابل گسست ها ، از مهمترین دلایل ایجابی آن به شمار می رود .
این سازمان برای نیل به اهداف قانونی پیش بینی شده ، خود را همواره مکلف به رعایت اصل صیانت و ارتقای ارزش ذخایر ، که ضمن پایداری آن و توانمندی جهت اجرای تعهدات آنی و آتی محسوب می شود ، می داند . احترام و پاسخگویی به مخاطبان و گسترش تعاملات با مخاطبان در جهت آگاهی رسانی و شناخت از حقوق و تکالیف متقابل از مهمترین رویکرد های سازمان می باشد .

نیروی انسانی آگاه ، مجرب ، دانش مدار ، معتقد و متعهد به آرمان های والای تأمین اجتماعی از مهمترین سرمایه های سازمان محسوب می شود .
سازمان تأمین اجتماعی جهت پشتیبانی از مأموریت های خود متعهد می شود
۱ ـ جهت ارائه خدمات مناسب به مخاطبان از حداکثر توان خود استفاده کند .
۲ ـ جهت اصلاح امور ، شرایط داخلی را به عنوان مهمترین عامل برنامه ریزی دخالت دهد .
۳ ـ دفاع از منافع سازمانی جهت ظرفیت سازی بیشتر برای ارائه مناسب تر خدمات در هر عرصه ای را از وظایف اساسی خود می داند .
۴ ـ پایداری صندوق را به عنوان مهمترین نقطه توجه خود دربرنامه ها در کنار انجام تعهدات اجتماعی مد نظر داشته باشد .
۵ ـ صیانت و ارتقای ارزش ذخایر را به طور جدی پیگیری نماید .
۶ ـ توسعه کیفی سرمایه انسانی و برنامه ریزی و مدیریت منابع انسانی را در دستور کار نخست خوداز لحاظ اصلاحات درونی قرار دهد .
۷ ـ همیشه به عنوان سازمانی پاسخگو و مشتری مدار شناخته شود .
۸ ـ محیط و فضایی برای کارکنان خود فراهم نماید که آنها بتوانند به رشد و توسعه خود بپردازند و به برترین بودن در این زمینه دست یابد .
۹ ـ استفاده از فن آوری های روزرا سرلوحه امور اجرایی خود قرار دهد .
۱۰ ـ از حداکثر توان و دانش سازمانی و فرا سازمانی جهت اصلاح امور استفاده کند .
۱۱ ـ به رشد مالی و حرفه ای سازمان سرعت بخشد .
۱۲ ـ از نظر ثبات و تحقق نتایج برنامه ها به اعتبار و شهرتی در خورد توجه دست یابد .
۱۳ ـ در ارائه خدمات و اصلاح ساز و کار ها « اصل عدالت » را همواره مد نظر داشته باشد .
۲-۴۷ راهبرد های مرتبط با تأمین اجتماعی
۱ ـ بازبینی ، اصلاح و بهبود فرایند نظام تصمیم سازی و تصمیم گیری سازمانی با تأکید بر اصل مشارکت و تمرکز زدایی و تکیه برکارکارشناسی ، دانش سازمانی و خرد جمعی .
۲ ـ توسعه سرمایه انسانی سازمان از طریق برقراری ارتباط نظام مند بین واحد های متولی منابع انسانی ، آموزش هدفمند و ارتقای کیفیت زندگی کاری کارکنان .
۳ ـ اصلاح و ارتقای نظام خدمات رسانی به مخاطبان ، از طریق باز بینی در سطوح کمی و کیفی خدمات رسانی ، چگونگی گستردگی جغرافیایی فعالیت ها و ساز و کار های اجرایی ( دستی و مکانیزه)
۴ ـ باز بینی و اصلاح در نظام های آمار و اطلاعات ، بودجه و مالی با تأکید بر تعامل آنها و با رویکرد ارتقای این نظامها در جهت مهیا کردن مکانیزم مناسب سیاستگذاری و لحاظ اصول نظارت پذیری کنترل.
۵ ـ بهبود مدیریت منابع و مصارف در بخش بیمه ای در جهت افزایش نرخ رشد در آمد دهی بیمه ای از طریق گسترش پوشش و تعمیم و تنوع بخشی پوشش های بیمه ای ، اصلاح ساز و کار های مرتبط و کاهش فرار از پرداخت حق بیمه و کنترل مصارف از طریق اصلاح ساز و کار های مرتبط.
۶ ـ ارتقای کارآیی و اثر بخشی خدمات درمانی و بهبود مدیریت در جهت کاهش نسبت مصارف به منابع آن ، با تأکید بر حفظ و ارتقای کیفیت خدمات ، از طریق اصلاح نظام مدیریتی ( در عرصه کلان و استانی سازمان ) با رویکرد تقویت هم پیوندی بین درمان مستقیم و غیر مستقیم ، و تدوین نظام کنترل عرضه و تقاضا و پیشگیری از مخاطرات اخلاقی و تقاضای القایی.
۷ ـ افزایش سهم منابع حاصل از ذخایر در کل منابع سازمان ، از طریق اصلاح نظام مدیریتی
سرمایه گذاریها و بهبود سبد سرمایه ای و برخورداری از فرصت های پیش رو .
۸ ـ اصلاح مناسبات اجتماعی و فرهنگی سازمان ، با تأکید بر فعالیت های آگاهی رسانی ، دانش افزایی و ارتقای شناخت از ساز و کار های بیمه های اجتماعی ( به خصوص سازمان ) در دو سطح مدنی ( بیمه شدگان ، مستمری بگیران ، …. ) و حاکمیتی .
۲-۴۸ تحلیل عوامل محیطی ( بیرونی )
ضرورت مواجهه منطقی با :
۱ ـ ضعف درکارآمدی نظام سلامت کشور در حوزه های حاکمیتی ، ارائه خدمات ، تأمین مالی و بهره برداری از منابع فیزیکی و انسانی .
۲ ـ توجه ناکافی به الزامات فعالیت صندوق های بیمه اجتماعی .
۳ ـ وجوه گسترده مخاطرات اخلاقی در نظام سلامت .
۴ ـ پایین بودن سطح آگاهی و شناخت ذی نفعان از حقوق متقابل خود و سازمان
۵ ـ عمق کم بازار سرمایه و سهام در قوانین و مقررات مربوط به حوزه بازار پول و سرمایه .
۶ ـ گسترش روز افزون فرار بیمه ای در پی تحولات بازار کار و اجرای سیاست خصوصی سازی
۷ ـ شکل گیری و گسترش اندیشه های معطوف به آزادی اقتصادی محض
۸ ـ تغییر الگوی بیماریها به سمت افزایش سهم بیماری های پر هزینه در کل بیماریها
۹ ـ تغییر ترکیب جمعیتی کشور و افزایش سهم جمعیت سالمند .
امکان و الزام بهره برداری بیشتر از :
۱ ـ تصویب قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماع و تشکیل شدن وزارت رفاه و تأمین اجتماعی
۲ ـ توسعه کمی و کیفی بازار سرمایه .
۳ ـ وجود جمع کثیری از مشاغل غیررسمی و روستایی که تحت هیچ نوع پوشش بیمه ای قرار نگرفته اند .

شامل بررسی مجموعه عواملی چون مسائل قراردادی فی مابین، کیفیت کار J.V ، ارتباط طرفین در راستای انتقال اطلاعات، میزان تغییرات در محدوده کاری طرفین و شفافیت در تعریف شرح کار و محدوده اختیارات طرفین، میزان حضور نمایندگان دو شرکت در جریان تبادل اطلاعات انجام گرفته و بررسی نقاط قوت و ضعف J.V در فرایند همکاری می باشد.
عوامل تأخیر مرتبط با پیمانکاران فرعی در بخش مهندسی
شامل بررسی مجموعه عواملی چون نحوه گزینش پیمانکاران فرعی مهندسی از جانب بخشهای مختلف مهندسی و تناسب تعهدات پیمانکاران فرعی با تهدات شرکت در مقابل کارفرما و میزان کنترل و هدایت بهینه پیمانکاران توسط بخشهای مهندسی و میزان تعهد پیمانکاران فرعی نسبت به کیفیت کار ارائه شده توسط ایشان می باشد.
۱-Joint venture
۲-۴ بخش چهارم: هزینه و دعاوی هزینه
هدف شرکتهایی که در صنعت ساخت، فعالیت دارند به طور کلی ایجاد و ساخت پروژه هایی برای منفعت اجتماعی و به طور خاص کسب سود متناسب با زمان و سرمایه تجهیز شده در این پروژه هاست. برای دستیابی به این هدف، شرکتها باید بتوانند تمامی هزینه های اجریی پروژه را پوشش دهند.

۲-۴-۱ انواع هزینه
هزینه های اجرایی پروژه به دودسته اصلی تقسیم می شوند که عبارتند از:
هزینه های مستقیم و هزینه های غیر مستقیم (عربشاهی، ۱۳۸۹،ص۱۴۰)
۲-۴-۱-۱ هزینه های مستقیم: هزینه هایی هستند که پیمانکار برای ساخت فیزیکی قسمتهای ماندگار و دایمی پروژه به مصرف می رساند. این هزینه ها عبارتند از: مواد و مصالح، نیروی انسانی، تجهیزات مصرفی یا نصب شده در کار و اجرت پیمانکار جزء .
۲-۴-۱-۲ هزینه های غیر مستقیم: آنهایی هستند که جزء هزینه های کارهای واقعی ساخت نیستند، لیکن به منظور پشتیبانی و تدارک کار، ضروری اند. هزینه های غیر مستقیم که معمولا” از آن به عنوان ” هزینه های بالاسری ” یاد می شود، صر فنظر از کوچک و بزرگ بودن شرکت در همه پروژه ها به پیمانکار تحمیل می گردد که به دو دسته بالاسری کار و بالاسری عمومی تقسیم می شوند. (عربشاهی، ۱۳۸۹،ص۱۴۰)
۲-۴-۲ ادعاهای هزینه ای متداول
یکی از قسمتهای مهم هر ادعا، ادعای پرداخت هزینه می بشد که اغلب بحث برانگیز است و از این رو ضروری است که این موضوع مورد بررسی قرار گیرد. ادعاهای متداول هزینه ای شامل موارد زیر می باشند که در ادامه به تشریح آنها می پردازیم. (عربشاهی، ۱۳۸۹،ص۱۴۲)
۲-۴-۲-۱ ادعا هزینه بالاسری عمومی
در گذشته، هنگام بروز تأخیر از سوی کارفرما، دشواری محاسبات، کمی سازی و قاعده مند کردن زمان و هزینه، پیمانکاران را از دریافت خسارت هزینه های بالاسری عمومی محروم می کرد. به هزینه های بالاسری پیمانکار در دورانی که کارفرما، کارها را با تأخیر یا وقفه مواجه نموده است، هزینه بالاسری جذب نشده گفته می شود. در چنین مواقعی هزینه های بالاسری عمومی پیمانکار افزایش نمی یابد بلکه در عوض هزینه های بالاسری به شکل غیر متناسبی بین سایر پروژه های جاری پیمانکار تخصیص پیدا می کند. در یک پروژه معین، اساسا” تعیین دقیق هزینه های بالاسری عمومی برای یک دوره تأخیر غیر ممکن است. یکی از روش های محاسبه این هزینه فرمول چیلی است که بحث در مورد آن از حیطه این پایان نامه خارج است. (عربشاهی، ۱۳۸۹،ص۱۴۴)
پیمانکاران هزینه های بالاسری عمومی را معمولا ” بین پروژه های جاری خود تخصیص داده و از محل درآمد حاصل از یک پروژه، هزینه های بالاسری مربوط به خود را پوشش می دهند. در قراردادهای ساختمانی، بالاسری عمومی معمولا"به صورت درصدی از هزینه های مستقیم به قیمت قرارداد یا مناقصه افزوده می شود. هزینه ها ی بالاسری عمومی هر پروژه به تعداد پروژه های جاری شرکت پیمانکاری در بازه زمانی مدت اجرای آن بستگی دارد .
هزینه بالاسری جذب نشده شامل هزینه هایی می شود که در طول یک تأخیر اجباری از سوی کارفرما قابل پوشش نیست چراکه پیمانکار در هنگام تأخیر نمی تواند فعالیت دیگری داشته باشد و یا قادر به انتقال منابع بیشتری به سایر کارهای خود نیست. از این رو سایر پروژه های پیمانکار متحمل هزینه های بالاسری بیشتری نسبت به سهم خود می شوند. (عربشاهی، ۱۳۸۹،ص۱۴۴)
۲-۴-۲-۲ ادعا هزینه بالاسری کار
پیمانکاران پیشنهاد قیمت خود را با فرض تکمیل کارها در دوره معینی از زمان ارائه می کنند و اگر این دوره زمانی طولانی تر شود، هزینه بالاسری پیمانکار افزایش خواهد یافت. معمولا” پیمانکاران در زمان وقوع تأخیر ها از انتقال منابع خویش به پروژه های دیگر ناتوان هستند و هزینه های مرتبط با تأخیر و توقف کار مستهلک نمی گردد و از این رو مستحق جبران هزینه های اضافی می باشند. با پذیرفتن این موضوع که تأخیرهای کارفرما در افزایش هزینه های بالاسری کار پیمانکار تأثیرگذاراست و پیمانکار مستحق دریافت خسارت می باشد.
در هنگام تأخیر کارفرما، اندازه گیری افزایش هزینه های بالاسری کار به راحتی درک نمی شود. چراکه افزایش هزینه های بالاسری کار در تمام جنبه های پروژه به طور یکسان رخ نمی دهد و اثرات آن ممکن است خارج از مدت تأخیر رخ دهد. (عربشاهی، ۱۳۸۹،ص۱۵۴)
۲-۴-۲-۳ دعاوی سود از بین رفته
اصول و مبانی دعاوی سود از دست رفته که به خاطر تأخیر کارفرما رخ می دهد، مشابه با قواعد بکار رفته در دعاوی بالاسری است.
لازم به ذکر است که در برخی از قراردادها، مفاد قرارداد صرفا” پوشش خسارت و مخارج اضافی ناشی از تأخیر کارفرما را متعهد می گردد که در این صورت دعاوی سود از بین رفته قابل اثبات نیست. در قراردادهایی که حقوق پیمانکار در مطالبه سود از دست رفته، غیر مجاز شناخته نشده است، پیمانکار ممکن است بتواند دعوی سود از دست رفته را به کرسی بنشاند.(عربشاهی، ۱۳۸۹،ص۱۵۷)
۲-۴-۲-۴ دعاوی ایجاد وقفه در فعالیت و کارایی تلف شده
در دعاوی صنعت ساخت وقفه در یک یا چند فعالیت یک پروژه که منشأ آن تأخیر کارفرما باشد زمانی بکار می رود که یک یا چند موضوع زیر را شامل شود: (عربشاهی، ۱۳۸۹،ص۱۵۹)
۱٫تأخیرهای مکرر در فعالیتی مشخص (صرف نظر از اینکه چنین تأخیری نتواند موعد تکمیل پروژه را تحت تأثیر قرار دهد)، بطوری که نیروی انسانی پیمانکار برای مدت زمان طولانی تر مجبور به حضور در کارگاه شود بدن اینکه کار اضافه تری را انجام دهند.
۲٫تغییر در توالی اجرای کار به خاطر تأخیر کارفرما در فعالیتهایی مشخص که استفاده مؤثر از نیروی انسانی را به طور مکرر دچار توقف و اشفتگی سازد ، به طوری که در طول چنین وقفه ای هیچ گونه ساخت و تولیدی صورت نگیرد و در شروع به کار مجدد آن فعالیت تولید کمتری ایجاد شود.
۳٫توقف و آشفتگی در فعالیتهای جانبی که به خاطر تأخیر در یک فعالیت و یا تغییر در توالی کارها پیش می آید و تولید کمتری را در فعالیتهای جانبی به بار می آورد.
۴٫بروز زمان بیکاری یا زمان غیر مولد در اثر زمانبندی مجدد و انجام فعالیتهای خارج از چهارچوب زمانی در نظر گرفته شده که از این جهت بر پیشرفت پروژه اثر سوء داشته باشد.
۵٫تراکم منابع انسانی در بخشهایی از کار بر اثر زمان بندی مجدد فعالیتهای که به موجب آن کارایی و پیشرفت پروژه تحت تأثیر قرار می گیرد.
۶٫کارایی عمومی پایین پروژه به دلیل اجرای تدریجی و مرحله به مرحله کار.
در بسیاری از موارد، نقض قرارداد یا تغییرات اساسی ممکن است برروی مسیر غیر بحرانی قرار داشته باشد و موجب تأخیر در موعد تکمیل پروژه نگردد. با وجود این، اغلب در برنامه زمانبندی پیمانکار به طور جدی اخلال ایجاد میکند و موجب بروز ادعا از سوی پیمانکار می گردد. (عربشاهی، ۱۳۸۹،ص۱۶۰)
۲-۴-۲-۵ دعاوی هزینه های ناشی از تسریع
تسریع در یک بیان دقیق به عنوان اقدامی هوشمندانه یاد می شود در حالی که مفهوم ریشه ای آن افزایش سرعت کار است که نتیجه آن در قراردادهای ساخت خاتمه زودتر پروژه است.
در ادامه به توضیح موارد ادعایی تسریع پرداخته می شود: (عربشاهی، ۱۳۸۹،ص۱۶۴)
۲-۴-۲-۵-۱ تسریع توافقی یا تسریع
عموما” وقتی مهندس مشاور تحت شرایط قرارداد و بر اساس اختیارات قانونی، دستور تسریع را صادر میکند یا اینکه کارفرما و پیمانکار در خصوص آن به توافق می رسند، دشواری در دریافت هزینه های اضافی ندارد.
همواره موافقت پیمانکار با تسریع و هزینه های آن الزامی است. در صورتی که ماده ای قانونی در مورد تسریع در قرارداد نباشد لازم است که موافقتنامه ای جداگانه تنظیم شود.
دلیل تسریع هرچه باشد، پیمانکار قدرت چانه زنی زیادی در هنگام تنظیم موافقتنامه دارد حتی اگر پیمانکار تا حدودی مسبب تأخیر بوده باشد و یا بیشتر مشمول جبران خسارت تأخیر شده باشد. (عربشاهی، ۱۳۸۹،ص۱۶۵)
۲-۴-۲-۵-۲ تسریع یک جانبه
این شرایط وقتی اتفاق می افتد که پیمانکار بدون توافق با کارفرما یا بدون دریافت دستوری از سوی دستگاه نظارت، اقدام به تسریع ورزد. دراین شرایط منطقا” پیمانکار از تودید زمان پروژه به خاطر تأخیر کارفرما اطمینان دارد و تحت هیچگونه فشاری قرار ندارد. احتمالا” در حالتی که فعالیتهای ساخت رو به پایان می رود دلیل چنین تسریعی می تواند ایجاد شرایط کاری جدید برای نیروی انسانی آزاد شده پیمانکار از پروژه دیگری باشد. (عربشاهی، ۱۳۸۹،ص۱۶۶)
۲-۴-۲-۵-۳ تسریع سازنده
این نوع تسریع، موضوعی است که پیمانکار در دادگاه اقامه می نماید و براین اساس استوار است که پیمانکار مستحق تمدید زمان بوده است ولی به خاطر قصور مشاور در تمدید آن، پیمانکار برای تکمیل پروژه در موعد مقرر مجبور به استفاده از منابع بیشتر از حد مورد انتظار، شده است و تلاش می کند که هزینه های اضافی خود را بدین ترتیب دریافت کند.
زمانی که مهندس مشاور با قصور خود زمان پروژه را کمتر از حد مورد انتظار تمدید می نماید و یا اصلا” تمدیدی نمی کند، تنها راه پیش روی پیمانکار بر اساس شرایط قرارداد ارجاع به داوری و حکمیت است.
در صورتی که در نتیجه اعمال فشار کارفرما، مهندس مشاور در تمدید زمان قرارداد کوتاهی کند، پیمانکار ادعای جبران هزینه های خود را اقامه می نماید. (عربشاهی، ۱۳۸۹،ص۱۶۷)
۲-۴-۲-۶ دعاوی تغییرات
به منظور تغییر مشخصات پروژه، اصولا” قرارداد می بایست، مورد مذاکره و توافق مجدد قرار گیرد و جلب توافق پیمانکار برای ایجاد تغییرات مورد نظر کارفرما الزامی است. فقدان مواد قانونی لازم برای تغییر، به طور مؤثری به پیمانکار اجازه می دهد که هر بار درخواست تغییر، کارفرما بر روی مبلغ جدیدی چانه زنی نماید. (عربشاهی، ۱۳۸۹،ص۱۷۲)
پروژه های ساخت آنقدر پیچیدگی دارند که معمولا” تا پیش از تکمیل دستخوش تغییرات زیادی می شوند. چراکه معمولا ” برخی کارفرمایان، انتخاب و تعیین تجهیزات خاص و مشخصات آن را تا آخرین لحظه به تعویق می اندازند. و دیگر موضوع اینکه به ندرت طراحی پروژه با تمامی جزئیات آن در زمان مناقصه فراهم و ارائه میکردد چنین وضعیتی موفقیت پروژه را به خطر انداخته و موجبات ادعا را فراهم می سازد.
انجام کارهای اضافه بر مفاد قرارداد، پیمانکار را مستحق دریافت پرداخت اضافی می داند. در عمل، اغلب تغییرات بر پیشرفت پروژه و روش اجرای آن تأثیر می گذارد و در صورت امکان، هر یک از تغییرات باید با در نظر گرفتن تمامی عوامل مستقیم دخیل در تأخیر و وقفه، ارزشیابی گردد و هزینه های آن برآورد گردد. (عربشاهی، ۱۳۸۹،ص۱۷۲)
۲-۴-۲-۷ ادعای پیمانکار در قبال پرداخت دیر هنگام کارفرما

۳ – ۲ – ۶ . استعاره به اعتبار ملائمات ( مطلقه ، مرشّحه ، مجرّده ) :
« لعلهم یرجعون » یعنی باشد که ایشان باز گردند از ملائمات مستعارٌله « فرقّناهم » یعنی فرقه فرقه کردیم است به همین خاطر بدان استعاره ی مجرّده گویند.
* پس نتیجه می گیریم که درآیه ی۱۶۸ از سوره ی مبارکه اعراف استعاره ی مصرّحه ، محقّقه ، تبعیّه ، عامیّه ، عنادیّه و مجرّده وجود دارد.
۳-۳- سوره انفال آیه ۱۴
ذلِکُمْ فَذُوقُوهُ وَ أَنَّ لِلْکافِرِینَ عَذابَ النَّار
این ]عذاب دنیا[ را بچشید، و ]بدانیدکه[ برای کافران عذاب آتش خواهد بود.

در این آیات بلاغتهای متعددی وجود دارد چون علاقه خاصی بین اعراب و استعارهها هست و آن فنون عبارتست از مجاز و التفات و استعاره در کلام خداوند سبحان که میفرماید فَذُوقوهُ بچشید آن را و آن استعاره است که قبلا(درجلداول) به آن اشاره شد.
دراین آیه شریفه دواستعاره وجود دارد:
۱-استعاره ی تصرحیه درکلمه ی « ذوقوا »
۲- استعاره ی مکنیه درکلمه ی « عذاب »
اکنون به شرح استعاره اول می پردازیم:
ارکان استعاره در آیه شریفه عبارتند از:
- مستعار : لفظ « ذوقوا » یعنی بچشید.
- مستعارٌله : « عانوا » یعنی درد بکشید.
- مستعارٌمنه : « ذوقوا ».
- جامع یا وجه شبه : تحمل کردن است.
شرح استعاره ی آیه به اعتبار گوناگون:
۳-۳-۱-۱. به اعتبار ذکر طرفین(مصرّحه،مکنیّه) :
درآیه شریفه مستعارٌله « عانوا » یعنی کشیدن به مستعارٌمنه « ذوقوا » یعنی چشیدن تشبیه شده و مستعارٌله در آیه ذکرنشده بلکه مستعارٌمنه به صراحت ذکرشده ، به همین خاطر بدان استعاره مصرحّه یا تصریحیّه گویند .
۳ -۳-۲-۱. به اعتبار واقع درماده ی طرفین (تحقیقیّه،تخییلیّه):
دراین آیه مستعارٌله « عانوا » یعنی بکشید موضوعی خیالی و وهمی نیست بلکه امری معقول می باشد به همین بدان استعاره ی تحقیقیّه یا محقّقه گویند.
۳-۳-۳-۱. به اعتبار لفظ مستعار ( اصلیّه ، تبعیّه ) :
لفظ مستعار در این آیه فعل « ذوقوا » است پس به اعتبار فعل بودن ، بدان استعاره ی تبعیّه گویند.
۳-۳-۴-۱. به اعتبار جامع یا وجه شبه ( عامیّه ، خاصیّه ) :
مستعارٌله « عانوا » یعنی کشیدن و مستعارٌمنه « ذوقوا » یعنی چشیدن وجامع آن دو ( تحمل کردن ) ، موضوعی است که می توان به راحتی آن را تشخیص داد و نیاز به تفکر و اندیشیدن ندارد ، به همین خاطر بدان استعاره عامیّه گویند.
۳-۳-۵-۱. استعاره ی مصرّحه به اعتبار طرفین ( عنادیّه و وفاقیّه ) :
مستعارٌله « عانوا » یعنی کشیدن یک امر معنوی است اما مستعارٌمنه « ذوقوا » یعنی چشیدن ، موضوعی است حسّی که با هم در یک جا جمع نمی شوند به همین خاطر بدان ، استعاره ی عنادیّه گویند.
۳ -۳-۶-۱. استعاره به اعتبار ملائمات ( مطلقه ، مرشّحه ، مجرّده ) :
« عذاب » یعنی درد ، شکنجه از ملائمات مستعارٌله « عانوا » یعنی چشیدن است به همین خاطر بدان استعاره ی مجرّده گویند.
* پس نتیجه می گیریم که در آیه ی ۱۴ سوره ی انفال استعاره ی مصرّحه ، محقّقه ، تبعیّه ، عامیّه ، عنادیّه و مجرّده وجود دارد.
استعاره ی دوم آیه ی ۱۴ ازسوره ی انفال :
- استعاره مکنیّه درکلمه ی « عذاب » است .
ارکان استعاره در آیه شریفه عبارتند از:
- مستعار : لفظ « عذاب ».
- مستعارٌله : « عذاب » به معنی درد ، شکنجه .
- مستعارٌمنه : « الشئ المُرّ » به معنی چیزتلخ .
- جامع یا وجه شبه : تحمل کردن است .
۳- ۳ – ۱- ۲ . به اعتبار ذکر طرفین ( مصرّحه ، مکنیّه ) :
درآیه شریفه « عذاب » به معنی درد ، رنج ، شکنجه به « الشئ المُر » به معنی چیز تلخ تشبیه شده که مستعارٌمنه « الشئ المُر» در آیه به صراحت ذکرنشده اما مستعارٌله « عذاب » به صراحت ذکرشده ، به همین خاطر بدان استعاره مکنیّه یا بالکنایه گویند .
۳ -۳ – ۲- ۲ . به اعتبار واقع درماده ی طرفین ( تحقیقیّه ، تخییلیّه ) :
دراین آیه مستعارٌمنه به صراحت ذکر نشده بلکه از لوازم آن « ذوقوا » به معنی چشیدن به طور کنایی ذکر شده . در حقیقت بدین معنی نیست که « عذاب » چشیدنی باشد بلکه عذاب را درخیال مانند چیزتلخ تشبیه شده که چشیدنی است به همین خاطر بدان استعاره ی تخییلیّه گویند.
۳ -۳ – ۳ – ۲ . به اعتبار لفظ مستعار ( اصلیّه ، تبعیّه ) :
لفظ مستعار در این آیه « عذاب » است و به اعتبار این که « عذاب » اسم جامد است به همین خاطر بدان استعاره ی اصلیّه گویند.
۳ – ۳ – ۴ – ۲ . استعاره به اعتبار ملائمات ( مطلقه ، مرّشحه ، مجرّده ) :
« وانّ للکافرین عذاب النّار » کفر ورزیدن ، از ملائمات مستعارٌله به « عذاب » یعنی درد ، رنج می باشد زیرا هردو یک موضوع معنوی اما مستعارٌمنه یا مشبّه به ، به « الشئ المُر» موضوعی حسّی است که می تواند از ملائم آن باشد به همین خاطر بدان استعاره ی مجرّده گویند.
* پس نتیجه می گیریم که در آیه ی ۱۴ از سوره ی انفال استعاره ی مکنیّه ، تخییلیّه ، اصلیّه و مجرّده وجود دارد.
۳-۴- سوره انفال آیه ۲۷
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تَخُونُواْ اللّهَ وَالرَّسُولَ وَتَخُونُواْ أَمَانَاتِکُمْ وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ
اى کسانى که ایمان آورده‏اید به خدا و پیامبر] او[ خیانت مکنید و [ نیز] در امانتهاى خود خیانت نورزید و خود مى‏دانید [که نباید خیانت کرد]
در این کلام خدا َتَخُونُواْ أَمَانَاتِکُمْ استعاره وجود دارد.
خَون در اصل لغت عبارتست از نقص و از همین است کلمهی تُخَوَّنَه یعنی هر گاه چیزی را تنقیص کنی سپس این خون عاریه گرفته شده برای چیزی که ضد امانت و وفاست

رفتار مصرف‌کننده یکی از مهم‌ترین مسائلی است که در سال‌های گذشته موردبحث و تحقیق قرارگرفته است. سازمان‌ها همیشه خواهان فهم نحوه تصمیم‌گیری مصرف‌کننده بوده‌اند تا بتوانند در طراحی محصولات و خدمات خود از آن استفاده کنند. به‌طور مثال اطلاع از گرایش رفتار مصرف‌کننده به سمت استفاده از تبلت‌ها می‌تواند به سازمان‌های تولیدکننده وسایل الکترونیکی در تغییر جهت خط تولیدشان کمک کند. مطالعه رفتار مصرف‌کننده از اهمیت ویژه‌ای در نحوه تصمیم‌گیری مدیریتی سازمان‌ها برخوردار است. یافته‌ای تحقیقات مربوط به مصرف‌کننده همچنین قادر است به‌صورت یک عامل مؤثر در بخش‌بندی بازار عمل نماید (سیبرت، ۱۹۹۶). به‌طور مثال استفاده از تبلت‌ها در بین جوانان بسیار بیشتر از افراد دیگر است.
رفتار مصرف‌کننده همچنین با بازار بین‌المللی رابطه دارد. مطالعه فرایندهای میان فرهنگی و واکنش‌هایی که در کشورهای مختلف به فعالیت‌های مربوط به بازاریابی نشان داده می‌شود، نقطه عطف این حوزه به‌حساب می‌آیند.
مطالعه رفتار مصرف‌کننده مشخص‌کننده اهمیت مسئولیت‌های اخلاقی و اجتماعی در بازار است (سیبرت، ۱۹۹۶). برای مثال اطلاع از عواقب استفاده بیش‌ازحد کودکان از تبلت‌ها و دستگاه‌های الکترونیکی موجب رشد بهتر جمعیت جوان در یک جامعه می‌شود.

مفهوم بازاریابی دلالت بر این عقیده دارد که صنعت، فرایند رضایت مشتری است؛ نه فرایند تولید کالا. یک صنعت با مصرف‌کننده و نیازهایش شروع می‌شود نه به‌وسیله حق امتیاز، مواد خام و یا مهارت فروش. تنها وقتی یک سازمان می‌تواند به بقای خود ادامه دهد که بتواند نیازها و خواسته‌های مصرف‌کننده را با درکی صحیح و جامع از طرف مقابل برآورده کند که این اهمیت مطالعه رفتار مصرف‌کننده را نشان می‌دهد.
رفتار مصرف‌کننده به‌عنوان مطالعه واحدها و فرایندهای مبادله‌ای که شامل اکتساب، مصرف و کنار گذاری کالا، خدمات، تجارب و ایده‌ها است، تعریف می‌شود. مصرف‌کننده به‌ناچار در یک‌طرف فرایند مبادله قرار می‌گیرد که در آن منابع در بین دو طرف جابجا می‌شود. به‌علاوه منابع دیگری همچون احساسات، اطلاعات و موقعیت‌ها نیز می‌توانند بین طرفین مبادله شوند. فرایند مبادله یک عنصر بنیادی در رفتار مصرف‌کننده است (هوستون، ۱۹۸۶).
داشتن درک صحیح از مصرف‌کنندگان و فرایند مصرف، مزیت‌های متعددی را در بردارد. این مزیت‌ها شامل کمک به مدیران در جهت تصمیم‌گیری، تهیه یک مبنای شناختی از طریق تحلیل مصرف‌کنندگان، کمک به قانون‌گذاران و تنظیم‌کنندگان برای وضع قوانین مربوط به خریدوفروش کالا و خدمات و درنهایت کمک به مصرف‌کنندگان در جهت تصمیم‌گیری بهتر است. اهمیت درک صحیح از مصرف‌کننده در تعریف بازاریابی به‌عنوان یک فعالیت انسانی معطوف به ارضای نیازها و خواسته‌ها از طریق فرایندهای مبادله یافت می‌شود.
شناخت رفتار مصرف‌کننده می‌تواند به ایجاد سیاست‌گذاری عمومی کمک نماید. تا آنجایی که مربوط به اصول رفتار مصرف‌کننده است، سیاست‌گذاری عمومی شامل ایجاد قوانین و مقرراتی است که در بازار بر مصرف‌کننده تأثیر می‌گذارند. در قلمرو سیاست‌گذاری عمومی مربوط به رفتار مصرف‌کننده، مطالعه بدرفتاری مصرف‌کننده نیز مدنظر قرار دارد (هوستون، ۱۹۸۶).
داشتن آگاهی کلی از رفتار مصرف‌کننده دارای ارزش شخصی نیز می‌باشد. با شناختی که هر فرد از عوامل مؤثر در نحوه مصرف خود دارد می‌تواند به یک مصرف‌کننده بهتر تبدیل شود. به‌علاوه به مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا در فرایند خرید قادر باشند به راهبردهایی که شرکت‌ها برای فروش محصولات خود استفاده می‌کنند پی ببرند. برای بسیاری از مردم آگاهی از عوامل مؤثر در مصرف، ارزش درونی دارد.
مطالعه و بررسی رفتار مصرف‌کننده سه دسته از اطلاعات را برای ما فراهم می‌آورد: جهت‌گیری، واقعیات و نظریات. ابتدا مطالعه رفتار مصرف‌کننده به مدیران و سیاست‌گذاران عمومی کمک می‌کند تا تأثیر فعالیت‌هایشان را بر روی مصرف‌کنندگان در نظر بگیرند. همچنین برخی از واقعیات مانند علل انتخاب که مصرف‌کنندگان برای خرید محصول استفاده می‌نمایند و یا ارزش‌هایی که فرهنگ‌های خاص تأکید می‌کنند را فراهم می‌سازد. درنهایت مطالعه رفتار مصرف‌کننده به ما کمک می‌کند تا به ارائه نظریات بپردازیم (هوستون، ۱۹۸۶).
۳-۳- رفتار مصرف‌کننده در اینترنت
اینترنت در عصر حاضر به دلیل سادگی استفاده، گستردگی و سرعت بالا، به مهم‌ترین منبع اطلاعات برای بسیاری از کالاها و خدمات تبدیل‌شده است. خصوصیات منحصربه‌فرد اینترنت و برتری کامل آن نسبت به بازارهای دیگر باعث رو آوردن بسیاری از سازمان‌ها برای گسترش خدمات و کالاهای خود در بازارهای اینترنتی گشته است. ازاین‌رو محیط اینترنت به فضای رقابتی بسیار شدیدی برای سازمان‌ها تبدیل‌شده است. در مقابل همین فضا مزیت‌های بسیار بالایی نیز برای کاربران و خریداران ایجاد کرده است. مزایایی از جمله در دست داشتن اطلاعات کامل محصولات و خدمات، قابلیت مقایسه کالاها و خدمات متفاوت و سادگی تعویض محصول باعث شده کاربران بیشتری هرروزه به استفاده از اینترنت بپردازند (کانان و کوپال، ۲۰۰۱).
محیط اینترنت از هر دو جهت تأمین‌کننده و مصرف‌کننده مزیت بسیار بالایی ایجاد کرده است. ازاین‌رو در هرلحظه فضای رقابتی سازمان‌ها شدیدتر می‌شود. اینترنت با بهره گرفتن از خصوصیات منحصربه‌فرد و پیوند خود با بازارهای دنیای واقعی رقابت در این عرصه‌ها را تنگ‌تر نموده است (چونگ و همکاران، ۲۰۰۵).
رفتار مصرف‌کننده را در محیط واقعی به دلیل امکان برخورد و مشاهده فیزیکی به‌سادگی می‌توان دنبال نمود. اما در دنیای مجازی اینترنت این رفتارها کوتاه‌تر شده و شکل خود را تغییر داده‌اند. به‌طور مثال در دنیای واقعی یک مصرف‌کننده پس از ورود به یک بازار به دلیل تنوع پایین محصولات، قدرت انتخاب بالایی ندارد. به همین دلیل نمی‌تواند محصول یا خدمات خود را به‌سادگی جایگزین نماید یا از محصولات مشابه استفاده کند. اما در بازارهای مجازی کاربر این قدرت را دارد که به‌سادگی از میان تنوع بالای کالاها، موارد موردنظر خود را مقایسه کند، در صورت عدم رضایت کالا یا بازار خود را به‌سادگی تعویض نماید و درنهایت بدون معطلی و با امنیت کامل محصول یا خدمت موردنظر خود را خرید نماید (کانان و کوپال، ۲۰۰۱).. در این فرایند نوع رفتار کاربر بسیار تغییر کرده است. کاربر در این شرایط حق انتخاب بالایی دارد درنتیجه خیلی راحت‌تر محصول خود را تعویض می کند.
۳-۴- رفتار کاربر در شبکه‌های اجتماعی
شبکه‌های اجتماعی آنلاین را می‌توان به‌نوعی به یک وب‌سایت مبادله یا خرید تشبیه کرد. همان‌طور که گفته شد در فرایند خرید و بررسی رفتار کاربر و مصرف‌کننده، کالا یا خدماتی مبادله خواهد شد و این کالا یا خدمات می‌تواند از جنس اطلاعات، عواطف و احساسات باشد (کوفاریس، ۲۰۰۲).
چیزی که در اکثر شبکه‌های اجتماعی مورد مبادله قرار می‌گیرد شاید فیزیکی نباشد ولی به همان اندازه یا حتی بیشتر اهمیت دارد. از مطالعه رفتار کاربر در شبکه اجتماعی می‌توان استنتاج‌های بسیار زیادی داشت. همچنین درک رفتار کاربر می‌تواند به جذب کاربران بیشتر و استفاده از اطلاعات آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی کمک کند. (براون و همکاران، ۲۰۰۷)
درک و تحلیل رفتار کاربر یک فرایند چندمرحله‌ای است که در آن پارامترهای مختلفی دست دارند. این پارامترها را می‌تواند به چند دسته عمده تقسیم نمود:
۳-۴-۱- پارامترهای مربوط به اجتماع
این پارامترها از طرف جامعه بر رفتار کاربر تأثیرگذارند و کاملاً به‌صورت جمعی می‌باشند. بدین معنی که کاربر در تغییر آن‌ها نقش جزئی داشته و تغییر در آن‌ها به‌صورت جهشی نیست. این پارامترها شامل فرهنگ، عامل‌های جمعیت‌شناسی، عامل‌های اقتصادی و غیره می‌باشند.
۳-۴-۲- پارامترهای مربوط به وب‌سایت
پارامترهای مربوط به وب‌سایت شامل پارامترهایی هستند که از طرف وب‌سایت یا شبکه اجتماعی آنلاین بر روی کاربر تأثیرگذارند. این پارامترها بهترین پارامترها در این تحلیل‌ها می‌باشند؛ زیرا توسط صاحبان شبکه‌های اجتماعی قائل تغییرند. پس مدیران سازمان‌ها و وب‌سایت‌ها می‌توانند با تغییر این پارامترها بر روی رفتاری که از کاربر سر می‌زند نقش داشته باشند. این پارامترها گستره‌ای از ظاهر وب‌سایت تا عملکرد و ساختار آن را در برمی‌گیرد.
۳-۴-۳- پارامترهای مربوط به کاربر
این پارامترها به‌صورت مستقیم بر روی رفتار کاربر تأثیرگذارند و حتی ممکن است جزئی از رفتار وی باشند. اغلب اوقات هدف از مطالعه رفتار کاربر دست‌یابی به نحوه تغییرات این پارامترها است. مطالعه و تغییر در این پارامترها بسیار برای تحلیل‌کنندگان رفتار کاربر مهم است. این پارامترها می‌توانند جنسیت، نیاز، اعتماد و غیره باشند.
۳-۵- مدل‌های رفتار خرید
همواره شرکتهای تحقیق کننده در رفتار مشتری، سعی بر آن دارند تا اطلاعاتی در مورد کالای خریداری شده، روش، تعداد، مکان و علت خرید بدست آورند. پی بردن به علتهای رفتار مشتری همیشه به سادگی قابل دستیابی نیست، زیرا اغلب پاسخهای مربوط به این سوالات در ذهن و فکر مصرف کننده وجود دارد.
مدل های متنوعی درباره رفتار خرید وجود دارد که در ادامه برخی از آنها شرح داده می‌شود:
۳-۵-۱- مدل رفتار خرید هاوکینز
هاوکینز و همکارانش عوامل موثر برخرید را به سه دسته ی درونی ، بیرونی و موقعیتی تقسیم کردند. عوامل بیرونی تاثیر عوامل فرهنگی و اجتماعی مانند تاثیرات خانواده و گروه های مرجع را بر رفتار مشتری شرح می دهد. عوامل درونی شامل ادراکات فردی از قرار گرفتن در معرض اطلاعات، انگیزه ای که در فرد شکل می‌گیرد و همچنین ماهیت یادگیری و به خاطر سپاری این اطلاعات می باشد.
عوامل تاثیرگذار موقعیتی عبارتند از تمامی عوامل خاص مربوط به یک زمان یا مکان که از دانش کلی فرد در مورد ویژگی های فردی و محرک‌ها تبعیت نمی‌کنند (هاوکینز و همکاران، ۱۹۸۳).
۳-۵-۲- مدل رفتار خرید هاوارد- شیث
در این مدل چگونگی تبدیل داده های خاص در پاسخ به محرک های بازاریابی به محرک هایی نظیر خرید و یا دیگر پاسخ های رفتاری از طریق یادگیری ، شرح داده می‌شود. این مدل شکل ویرایش یافته یک تلاش منظم و سیستماتیک قبلی برای برپاکردن یک نگرش و تئوری عمیق از فرایند تصمیم‌گیری مشتریان است. طبقات اجتماعی ، فرهنگ، وضعیت و سازمان‌های اقتصادی، اجتماعی متغیرهایی هستند که هاوارد و شیث آن‌ها را متغیرهای خارجی یا بیرونی می‌نامند و در تحلیل مدل خود، آن‌ها را ثابت فرض می‌کنند (هاوارد و شیث، ۱۹۶۹).
۳-۵-۳- مدل رفتار خرید انگل–کولات–بلک ول
این مدل اساسا به عنوان یک طرح برای سازماندهی ساختار دانش مربوط به رفتار مشتری به کار گرفته می‌شود. مدل مذکور از کانال‌های ویرایش متعددی تشکیل شده است که هدف بهینه‌سازی و نیز هر چه بیشتر شفاف‌شدن روابط بین اجزای اصلی و فرعی بوده است. براساس این مدل قبل از اینکه پیامی مورد بهره برداری قرار گیرد، مصرف کننده باید از آن آگاهی یابد، انگیزه را تعبیر و تفسیر کند ، به وسیله ی این انگیزه ترغیب شود (ماسون، ۱۹۸۴).
۳-۶- مروری بر تحقیقات انجام شده
جدول ۳- ۱ مروری بر تحقیقات انجام شده