• ذوقی محمد صالح (۱۳۶۷)، روش های پرداخت در تجارت بین المللی (۹)، صنعت حمل و نقل.

• عشق، میرعلی رضا (۱۳۶۴)، آشنایی با اسناد تجاری، پیام دریا.

• قهرمانیان، شاهین (۱۳۶۲)، بانکداری بین المللی و حمل و نقل.

• قهرمانیان، شاهین (۱۳۶۲)، بانکداری بین المللی و حمل و نقل کالا، صنعت حمل و نقل.

• قهرمانیان شاهین (۱۳۶۳)، حدود مسئولیت خریدار و فروشنده در حمل و نقل مرکب کالاها، صنعت حمل و نقل.

- منابع و ماخذ لاتین:
۱) Donaidow.dobled, David Nurt. Purchasing and Materials Management
۲) Sturt Heianritz, Paul W.Farrell. Purchasing. Principles and Applications
۳) ITC (International Trade Canter) UNCTAD/GATT. Hand book of Import Documentation.
۴) Watson, Edition 1985, Finance of International Trade ALASDAIR.
۵) Rowe, Michael, 2007, Letters of Credit, Publication of Euro money.
۶) Guide to documentary, Transactions in Foreign trade, Publication of Union Bank of Switzerland.
۷) Case Studies on Documentary Credits, Problems, Queries, Answers, Published ICC Publishing S.A Paris Publication No 456.

• Letter of credit ↑

• Issuing bank ↑

• Advising bank ↑

• International chamber of commerce ↑

• OPEN ACCOUNT TRADE ↑

• CLEAN COLLECTION ↑

• DOCUMANTARY COLLECTION ↑

• DOCUMENTARY LETTER OF CREDIT= L/C ↑

• FULL ADVANCE PAYMENT ↑

• Uniform Customs and Practice for Doucumentary Credits ↑

• چنان چه اعتبار اسنادی دوم نزد همان بانک ابلاغ کننده اعتبار اول افتتاح شود به آن اعتبار اسنادی اتکایی و چنان چه نزد بانک بانک ثالثی افتتاح شود به آن اعتبار متقابل ( Counter L/C ) ↑

• پاساوان یا ترانزیت به تشریفات گمرکی که کالا را از یک گمرک به گمرک دیگر هدایت و ارسال می کند، اطلاق می شود . ↑

• Mulimodal Transport Operator ↑

• CMR: Covention for the International Carriage ↑

• Transport International the Road ↑

• International Road United Nation ↑

• FCR: Forwarders Certificate of Receipt ↑

• FCT : Forwarders Certificate of Receipt ↑

• FWR : FIATA Warehouse Receipt ↑

• CMR : Convention for the International carriage ( merchandises) of goods by road ↑

• طبق قانون دریایی ایران بارنامه سندی است که مشخصات کامل بار در آن قیدد شده و توسط فرمانده کشتی یا کسی که از طرف او برای این منظور تعیین شده امضاء می گردد و به موجب آن تعهد می شود بار توسط کشتی به مقصد حمل و به تحویل گیرنده داده شود .
  
  طبق قانون دریایی ایران بارنامه در چهارنسخه صادر می گردد:
  نسخه اول : برای فرستنده بار
  نسخه دوم : برای گیرنده کالا
  نسخه سوم : برای فرمانده کشتی
  نسخه چهارم : برای مالک کشتی ↑

• حمل و نقل سراسری انتقال کالا از کشوری به کشور دیگر با یک وسیله حمل و بدون تغییر نوع وسیله حمل از مبدا تا مقصد نهایی است . ↑

• حمل و نقل مرکب انتقال کالا از کشوری به کشور دیگر حداقل با دو شیوه حمل است . ↑

• چنان چه که با یک وسیله حمل و بدون تغییر نوع وسیله ، از مبدا تا مقصد نهایی حمل شود حمل و نقل سراسری خواهد بود . در صورتی که کالا در مسیر حمل تخلیه و بارگیری شود ولی نوع وسیله حمل تغییر نکند صدور بارنامه سراسری بلامانع می باشد . ↑

• چنان چه کالا در مسیر حمل حداقل با دو نوع شیوه حمل ، حمل گردد یا نوع وسیله تغییر یابد، حمل و نقل مرکب خواهد بود . ↑

• IATA : International AIR transport Association ↑

• به موجب ماده ۲ لایحه قانونی تجمیع عوارض مصوب بهمن ۱۳۸۱ حقوق ورودی عبارتست از مجموع حقوق پایه وسود بازرگانی
  حقوق پایه عبارتست از مجموعه حقوق گمرکی و عوارض تجمیع شده که به موجب مصوبه مجلس شورای اسلامی برای کلیه کالاها از تاریخ ۱/۱/۱۳۸۲ معادل ۴% ارزش تعیین گردیده است .
  سود بازرگانی وجوهی است که گمرک بنا به تصویب هیئت دولت از واردات کالا اخذ می کند . نرخ سود بازرگانی متفاوت و بستگی به نوع کالا یا سیاست های دولت دارد . ↑

• INSTITUTE OF LONDON UNDERWRITERS ↑

Hussain et al., 2006

سلولهای بنیادی زایشی پستانداران

• • نانو ذرات نقره پیش از سایر اکسیدهای فلزی دیگر سمی بود.

• • به صورت معنی داری عملکرد میتوکندریایی را کاهش داد و با متابولیسم سلولی تداخل ایجاد کرد که منجر به تراوش سلولی شد

• • این ذرات تداخل با سیستم تولید مثلی مرد را نشان داد.

Braydich-stolle et al., 2005

لاینهای سلولی alveolar macrophage رت (یک مدل برای سمیت بعد از استنشاق)

• • بعد از ۲۴ ساعت استنشاق هیدروکربن پوشیده شده با ذرات نقره، ایجاد تنش اکسیداتیو تأئید شده است.

Carson et al., 2008

نقره می تواند برای انسانها سمی باشد
تحقیقات بر روی آزاد شدن یونهای نقره از ابزارهای دندانپزشکی نشان داده شده است که یونهای نقره آزاد، کمپلکسهای نقره – پروتئین تشکیل می شوند که در کلیه، طحال، کبد، مغز، پوست تجمع می یابد. ترکیبات رنگی خاکستری به عنوان Agyria در پوست در نتیجه تجمع نقره در پوست انسان است که شناخته شده ترین شرایط کلینیکی ناشی از تجمع نقره در بافتها و خون است. در یک مطالعه در سال ۲۰۰۶ بر روی یک پسر ۱۶ ساله که از سوختگی ۳۰% بدن خود رنج می برد نشان داد که پوشاندن آنها با پانسمانهای نانو ذرات نقره باعث سمیت کبد و علائمی مشابه Agyria شد.
با این حال مدارک فراوانی وجود دارد که این محلولها خطرناک بوده ممکن است باعث Agyria شده، در مشکلات عصبی نقش داشته و حتی باعث مرگ می شود. (Landsdown, 2007).
اثر نقره بر محیط
نقره معمولاً در محیط موجود نیست اما بصورت طبیعی مانند جریانات آب و هوا یا باران به محیط رها می شود. نقره ممکن است در حالتهای اکسیداسیون مختلف از یک ظرفیتی تا سه ظرفیتی موجود باشد. حالت سه ظرفیتی در محیط های آبی ناپایدار است. حالت تک ظرفیتی بطور معمول با سولفید، بیوکربنات یا سولفات یا کلریدها و کمپلکس های سولفات ها باند می شود. نمکهای نقره مانند نیترات نقره (AgNo₃) و کلرید نقره (Ag Cl) به آسانی در آب حل می شوند.(Wijnhoven et al., 2009)
شرایطی محیطی مانند مواد آلی، غلظت سولفید و pH یک نقش کلیدی در تأثیر نقره بر محیط بازی می کند. ویژگی های آب مانند سختی، مواد آلی طبیعی، کلرید، سولفیدها و سولفات ها همگی به کم شدن سمیت نقره منجر می شود. سهولت حرکت نقره تحت شرایط اکسیداسیون و اسیدی شدن افزایش می یابد. نقره ممکن است شدیداً تحت اثر جذب شریان باند شدن با ذرات (غالباً مواد آلی) یا هنگامی که غلظتهای بالایی از سولفیدها حضور دارند و به صورت سولفید نقره رسوب می کندو در نتیجه ثابت نگاه داشته شود.
اخیراً دانش اندکی در مورد اثر نانو ذرات نقره بر محیط شناخته شده است. به هر حال وابسته به ساختار سطحی و شکل آنها، نانو ذرات نقره فعالیت متفاوتی دارند. نانو ذرات نقره به عنوان یک مخزن برای یونهای نقره عمل می کند و یونهای Ag⁺ به صورت ادامه داری را رها می کند.
پتانسیل سمیت نقره بر محیط به اثرات کاتالیتیک و بیوسایدی آن روی تنوع ارگانیسم ها (شامل میکروارگانیسم ها در خاک مانند باکتری ها، کرم های خاکی و قارچها) بر می گردد، توانایی باند شدن با مواد سمی دیگر، اثر سمی روی آب زیرزمینی، ذخیره زنجیره ی غذایی، آبهای شور و شیرین هنوز ناشناخته است.
اثر نقره بر باکتریهای مهم در کارخانه های تصفیه فاضلاب
دفع محصولات نقره بیوساید در داخل آب ضایعات مشکلات زیادی را ایجاد می کند. از آنجا که لجن فاضلاب ها ممکن است در خاک کشاورزی استفاده شود و یا در زمینهای مختلف دفع شود. از آنجائی که نقره مورد استفاده شده در خاک ممکن است در لایه بالایی خاک باقی بماند، لجن های دفع شده در خاک می توانند به لایه خاکهای زیری و آبهای زیرزمینی نفوذ کنند. تیمار فاضلاب بر اساس میکروارگانیسم های هتروتروف برای حذف مواد مغزی و مواد آلی است. در حالی که میکروارگانیسم های اتوتروف نقش مهمی در تثبیت ازت دارند(Senjen and Illiminato, 2009) اثر نانو ذرات نقره، یونهای نقره و کلوئیدهای کلرید نقره را بر روی رشد هتروتروف ها و اتوتروف ها ارزیابی کردند و دریافتند که باکتریها تثبیت کننده ازت بیشتر به وسیله ی نانو ذرات نقره حساس بوده و مهار می شوند. یونهای نقره ممکن است باعث مهار آنزیم های مورد استفاده در تثبیت کنندگان، بلوکه کردن رونویسی DNA و تخریب واکنشهای انرژی زایی و تنفسی شوند. نانو ذرات نقره در مهار رشد باکتریهای اتوتروفیک تقریباً دو برابر یونها وکلوئیدهای نقره موثر است در مقابل باکتریهای هتروتروف به یونهای نقره بیش از ذرات نانو نقره وکلوئیدهای نقره حساس هستند.
این محققات پیشنهاد می کنند تجمع نانو ذرات نقره ممکن است اثرات مخربی بر روی فعالیت میکروارگانیسم های مورد نیاز در تصفیه فاضلاب داشته باشد. نتایج سمیت نانو نقره به میکروارگانیسم های تثبیت کننده ی نیتروژن حساس بیانگر این موضوع است که قوانین سر سختانه ای برای نانو ذرات نقره ای که وارد کارخانجات تصفیه آب فاضلاب می شود لازم است. میکروارگانیسم های تثبیت کننده درگیر در تثبیت نیتروژن برای حذف مواد مغذی بیولوژیکی در سیستم های تصفیه بدن ضروری هستند.
هم نقره و هم نانو نقره برای موجودات زنده آبی سمی هستند
موجودات آبزی در حساسیت به نقره متفاوت هستند. تجمع نقره و سمیت آنها به شرایط محیطی مانند شوری و pH وابسته است. مطالعات در مورد سمیت نقره در موجودات آبزی محدود است. و تنها روی تعداد کمی از گونه های کلیدی (Zebra fish، بی مهرگان و بعضی از جلبکها) متمرکز شده است. یونهای نقره با تیول (یک گروه مولکولی که به یک اتم سولفور و هیدروژن (-SH) با هم پیوند دارند واکنش می دهد. برای مثال در ماهی یونهای نقره جذب فعال سدیم و کلرین را بلوکه می کند (Hogstrand and Wood, 1998) نانو نقره در آبشش ماهیهای تحت تنش با نانو نقره افزایش یافت. و همچنین باعث افزایش تغییر شکل جنین آنها و افزایش مرگ و میر آنها شد. (Griffitt et al., 2009).
۳- استوک های مورد نیاز جهت تهیه محیط MS
Stock 1
Amount of use for 1 Liter=100 ml
Elements Concentration= 10X
(NH₄)NO₃ ۱۶۵۰۰ (mg in 1 Lit)
KNO₃ ۱۹۰۰۰
CaCl₂ ۴۴۰۰
MgSO₄.6H₂O 3700
KH₂PO₄ ۱۷۰۰
Myoinositol 1000
Stock 2
Amount of use for 1 Liter=10 ml
Elements Concentration= 10X
۳۳۶۰ (mg in 1 Lit) Na₂EDTA
FeSO₄.7H₂O 1780

شرط کمال^[۶۹]
۲-۶-۱-۲-۱ آشکار کردن عیب کالا: یکی دیگر از مواردی که در میان آموزه‌های اسلامی مربوط به تجارت به چشم می خورد لزوم آشکار کردن عیب و نقص کالاست که می‌تواند از طریق آشکار کردن اطلاعات صحیح در مورد کالا در کاهش عدم تقارن اطلاعات موثر باشد.
پیامبر (ص) می فرمایند: چهار کار موجب پاکی کسب و تجارت است: هنگام خرید کالا از دیگران آن را کم ارزش جلوه ندهد و بی جا برای آن عیب نشمارد. وقتی جنس را می فروشد بیش از اندازه از آن تعریف و تمجید نکند. جنس را همانطور که هست معرفی نماید و طرف دیگر را فریب ندهد و او را به خسارت نیاندازد. ضمن معامله سوگند نخورد. (جوادی، ۱۳۶۱)

۲-۶-۱-۲-۲ دوری از ظلم: در ابواب روایی تجارت، نه تنها ظلم به شدت مذمت شده که هر نوع کمک به ظالم و ستمگر، همراهی ظالم، و علاقه نشان دادن نسبت به بقای آن نیز حرام شمرده شده است. (رجایی،۱۳۸۹:ص ۹۳-۱۱۸) رعایت این امر می‌تواند از پنهان کردن اطلاعات صحیح و ارائه اطلاعات نادرست برای فریب مشتری جلوگیری نموده و باعث کاهش عدم تقارن اطلاعات شود.
۲-۶-۱-۲-۳ پرهیز از غش: هرگونه نیرنگ و فریب و حیله که موجب زیان طرف مقابل شود. مانند: مخلوط کردن مواد غذایی مرغوب و نامرغوب، قراردادن کالای مرغوب در معرض دید و پنهان کردن کالای نامرغوب. غش نامیده می‌شود. بنابر تعریف می‌توان گفت غش موجب پنهان شدن برخی اطلاعات در مورد کالا و در بعضی موارد ارائه اطلاعات نادرست شده و از این‌رو به نظر می رسد تاکید بر پرهیز از غش در اسلام می‌تواند در کاهش عدم تقارن اطلاعات موثر باشد.
امام باقر(ع) نقل فرموده‌اند که رسول‌الله(ص) در بازار مدینه از کنار گندم‌فروشی می‌گذشتند؛ از گندم فروش پرسیدند: کالای تو خوب به نظر می‌رسد، قیمتش چند است؟ در این هنگام، خداوند به‌ایشان وحی فرمود که دست مبارکشان را در گندم فرو برند. وقتی حضرت این کار را انجام دادند، گندم‌های نامرغوب آشکار شد. ایشان به گندم‌فروش فرمودند: من این اقدام تو را جمع بین خیانت و غش به مسلمانان می‌دانم. (الکافی، ج‏۵، ص ۱۶۱).
هم چنین از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله منقول است که فرمودند: از ما نیست کسی که در معامله با مسلمانان غش کند، یا به آنان ضرر بزند، یا تقلّب و حیله نماید و هر که با برادر مسلمان خود غش کند، خداوند برکت روزی او را می‌برد و راه معاش او را می بندد و او را به خودش واگذار می کند.
۲-۶-۱-۲-۴ پرهیز از تدلیس: پوشاندن عیب کالا به طوری که مشتری یا بایع متوجه نشود یا اظهار صفت کمالی در شی مورد معامله در حالی که فاقد آن صفت است و به عبارت دیگر هرگونه عملیات یا گفتاری نسبت به مورد معامله صورت گیرد که موجب فریب طرف معامله شود مثلا صفتی گفته شود که کالا ندارد یا کاری انجام شود که عیب کالا را بپوشاند و میل خریدار را افزایش دهد (کیایی، ۱۳۷۶) تدلیس محسوب شده و در اسلام حرام است. با توجه به تعریف ارائه شده از تدلیس، می‌توان گفت پرهیز از تدلیس باعث جلوگیری از ارائه اطلاعات نادرست و کاهش عدم تقارن اطلاعات بین طرفین معامله می‌شود.
۲-۶-۱-۲-۵ پرهیز از نجش (تبانی برای بالابردن قیمت): اگر فروشنده برای جلب مشتری کسانی را وادار کند به دروغ داوطلب خرید به نرخی بالاتر شوند این عمل را نجش می گویند. این امر می‌تواند موجب فریب مشتری و ایجاد تصور اشتباه در مورد کالا در مشتری و ایجاد قیمت‌های غیرواقعی در بازار شود. از این‌رو به نظر می رسد پرهیز از این امر می‌تواند در ایجاد شفافیت و کاهش نامتقارنی اطلاعات موثر باشد.
۲-۶-۱-۲-۶ پرهیز از دروغ: دروغ نیز در هر شرایطی محکوم است، ولی حرمت آن در معاملات بیشتر مورد توجه است. پیامبر (ص) می فرماید «ای اهل بازار! توجه کنید برای شما راه روشن فعالیت وجود دارد، اما در عین حال بترسید که ممکن است روز قیامت به عنوان «فاجر» محشور شوید، مگر آنکه در معاملات دروغ نگویید». (وسائل الشیعه، ج ۱۲، ص ۲۸۵) در زمینه معامله کالا در بازار، دروغگویی می‌تواند موجب مخدوش شدن اطلاعات شود. بنابراین پرهیز از دروغگویی می‌تواند در کاهش عدم تقارن اطلاعات در مورد کالای مورد معامله موثر باشد.

احکام غیر الزامی
مستحبات
۲-۶-۲-۱-۱ اصلاح مال التجاره و آوردن جنس مرغوب: معامله جنس نامرغوب می‌تواند باعث انتخاب نامناسب در بازار که‌یکی از پیامدهای عدم تقارن اطلاعات است، شود. زیرا اگر این کالا به قیمت پایین تر از کالای مرغوب فروخته شود ولی از قیمت مورد نیاز برای کالای نامرغوب بیشتر باشد فروشندگان کالای مرغوب زیان می کنند و احتمال خروج آنها از بازار وجود دارد. پس انتخاب جنس مرغوب می‌تواند پیامدهای عدم تقارن اطلاعات و به خصوص انتخاب نامناسب را کم کند.
۲-۶-۲-۱-۲ کسب حلال از طریقِ تجارت: اگر تجارت اسبابی برای کسب حلال تلقی شود می‌تواند باعث کاهش مخاطرات اخلاقی نظیر فریب طرف مقابل و کتمان اطلاعات شده و از این‌رو منجر به کاهش عدم تقارن اطلاعات می‌شود.
۲-۶-۲-۱-۳ خوشرفتاری در خرید و فروش و گذشت کردن: حضرت علی (ع) ضمن سفارش به فروشندگان می فرماید: با مشتریان سهل گیر باشید نه سختگیر، نسبت به خریداران نرمی کنید و باعث رغبت آنان نشوید نه‌اینکه در آنان ناراحتی و نفرت ایجاد کنید. هنگام معامله با حوصله و بردبار باشید. از قسم خوردن بپرهیزید. مراقب باشید مبادا به دروغ آلوده شوید. در معامله هیچ گاه ستم روا مدارید.تا می‌توانید ستم شدگان را مهربانی کنید و در معامله با ضعیفان مدارا کنید. مبادا به ربا نزدیک شوید. کالا را به اندازه دهید و کم فروشی حق مردم را از بین نبرید. با رعایت نکردن شرایط کسب موجب فساد بر روی زمین نگردید.(جوادی، ۱۳۶۱)
۲-۶-۲-۱-۴ آسانگیری در معامله: از نظر اسلام خرید و فروش باید بازار آسان و راحتی داشته باشد که در آن قوانین و معیارهای عادلانه حاکم باشد و قیمت‌هایی بر بازار حاکم باشد که هیچ گونه ظلم و اجحاف برای فروشنده‌یا خریدار مطرح نباشد. (دادگر، ۱۳۷۸:ص ۲۸۸) آسانگیری در معامله و برقراری قیمت‌های عادلانه نیز می‌تواند در صحت اطلاعات، دوری از پدیده انتخاب نامطلوب و مخاطرات اخلاقی موثر باشد.
امام علی (ع) می فرمایند: تجارت باید آسان و منطبق با موازین عدالت باشد و قیمت‌ها در سطحی برقرار شود که به طرفین خریدار و فروشنده ستم روا نگردد.
۲-۶-۲-۱-۵ لزوم فراگیری احکام تجارت: تأکید بر فراگیری احکام و قواعد تجارت برای انجام معامله عادلانه و تشخیص مبادلات باطل از غیرباطل و فاسد از غیرفاسد را می‌توان در راستای ایجاد شفافیت و دانش و اطلاعات کامل و متقارن در بازار اسلامی تفسیر نمود.
در صورت بی اطلاع بودن افراد از آداب تجارت امکان عمل به‌این آداب وجود ندارد. بنابراین فراگیری آداب و احکام تجارت مخصوصا مواردی که در کاهش عدم تقارن اطلاعات موثر است می‌تواند عمل به‌این آداب را افزایش دهد.
۲-۶-۲-۱-۶ نوشتن قرارداد هنگام هر نوع داد و ستد و قرض دادن: در اسلام بر بستن قرارداد صحیح و نوشتن تمام مطالبات به طور کامل و صحیح تأکید بسیار شده است. همانطور که گفتیم از نظر محققان اقتصاد اطلاعات نیز یکی از راه‌های غلبه بر پیامدهای عدم تقارن اطلاعات در بازار بهبود قرارداد برای جلوگیری از مخاطرات اخلاقی است.
۲-۶-۲-۱-۷ پذیرش اقاله فرد پشیمان: به‌این معنی که وقتی خریدار از خرید پشیمان شد عذر او را بپذیرد. تأکید بر انجام اقاله شخص پشیمان در اثر تشخیص نادرست و غیرکامل از بازار توسط یکی از عاملین که امام صادق (ع) آن را معادل چشم‌پوشی خداوند در روز قیامت از لغزش‌های پذیرنده اقاله می‌داند، به نوعی جهت‌دادن ساختاری بازار، از طریق تشویق اخلاقی در زمینه‌ایجاد شفافیت و کاهش زیانهای ناشی از عدم تقارن اطلاعات در بازار است.
۲-۶-۲-۱-۸ عدم تزیین کالا: تزیین کالا ممکن است به گونه‌ای باشد که موجب ترغیب خریدار و ایجاد نیاز کاذب در او شود و یا عیب کالا را بپوشاند. از آنجا که این امر نیز در ارائه اطلاعات نقش دارد عدم تزیین کالا می‌تواند در کاهش عدم تقارن اطلاعات نیز موثر باشد.
۲-۶-۲-۱-۹ محکم نمودن معامله با عبارات و صیغه‌های لازم: به نظر میرسد این امر میتواند بر از بین بردن اختلافات بعدی و یا بروز هرگونه تخلف از شرایط موثر بوده و امکان هر شک و تردیدی را از بین می برد.
۲-۶-۲-۱-۱۰ هر کالا و خدمتی را در بازار خودش قرار دادن: قرار دادن هر کالا در بازار خود امکان کسب اطلاعات با هزینه کمتر در زمینه قیمت و کیفیت کالا را برای مشتری فراهم نموده و از این طریق باعث افزایش شفافیت در قیمت و کاهش هزینه کسب اطلاعات می‌شود.
۲-۶-۲-۱-۱۱ قرار گرفتن مناسب کالا در تصرف مشتری: کالا باید به نحوی در تصرف مشتری قرار گیرد که او بتواند تصرفات فیزیکی متناسب در آن نماید. تا بتواند به طور کامل از ویژگیهای کالا مطلع شده و با اطلاعات کامل معامله را انجام دهد. البت‌هاین تصرف باید به گونه‌ای باشد که موجب تغییر ماهیت و ویژگیهای کالا نگردد.

مکروهات
۲-۶-۲-۲-۱ فروش کالا در محلی که عیبش نشان داده ‌نشود: به عنوان مثال فروش کالا در محلی که به علت تاریکی، عیب کالا از دید خریدار پنهان بماند. این امر موجب پنهان ماندن برخی اطلاعات در مورد خصوصیات کالا و نامتقارنی اطلاعات می‌شود.
۲-۶-۲-۲-۲ وکیل شدن اهالی شهر برای غریبه‌ای که به شهر می آید: پیامبر اکرم‌ (ص) فرمود: کسی که در شهر حضور دارد، برای فرد غریب وکیل نشود تا کالای او را به فروش برساند زیرا ممکن است فرد غریب به دلیل نداشتن قیمت کالا در بازار و عدم شناخت کامل از شرایط فروش در اثر اطلاعات نابرابر در یک طرف معادله (عرضه کننده) باعث مخاطره اخلاقی گردد. در همین زمینه وکالت برای خرید کالا نفی نشده است.
۲-۶-۲-۲-۳ استقبال از کاروان‌های تجاری (تلقی رکبان): یکی از معاملاتی را که پیامبر نهی فرمودند «تلقی رکبان» بود. منظور این بود که عده‌ای به استقبال کاروانهای تجاری در میان مسیر می رفتند و کالاها را از آنها خریداری می کردند و با آگاهی از بازار داخلی، از رانت اطلاعاتی استفاده کرده و پیش از کسب اطلاع اعضای کاروان تجاری با آنان وارد معامله می‌شدند و سود خوبی کسب می کردند. حکم صریح پیامبر در این باره‌این بود «لاتلق و لاتشتر ما تلقی و لاتأکل منه» (وسائل الشیعه،ج ۱۲: ص ۳۲۶).
۲-۶-۲-۲-۴ دخالت در معامله دیگران: دخالت در معامله دیگران می‌تواند در درستی اطلاعات ارائه شده خلل ایجاد کند. از این‌رو پرهیز از دخالت در معامله دیگران می‌تواند در کاهش عدم تقارن اطلاعات موثر باشد
۲-۶-۲-۲-۵ تعریف از جنس خود: تعریف کردن از جنس خود تا زمانی که برای معرفی کالا به مشتری باشد مشکلی ندارد. اما اگر بیش از حد و برای فریب خریدار باشد می‌تواند در افزایش نامتقارنی اطلاعات تاثیرگذار باشد.
۲-۶-۲-۲-۶ بدگویی از جنس دیگران: این امر نیز موجب اشاعه اطلاعات نادرست در مورد کالای رقیب می‌شود و حتی ممکن است منجر به خروج کالای مرغوب از بازار (انتخاب نامطلوب) شود.
۲-۶-۲-۲-۷ قسم خوردن در معامله: قسم خوردن اگر راست باشد مکروه و اگر قسم دروغ باشد در برخی منابع حرام اعلام شده است. قسم خوردن ممکن است برای طرف مقابل نوعی تضمین در مورد اطلاعات محسوب شود و موجب پذیرش اطلاعات نادرست توسط وی و مغبون شدن او شود. پس تاکید برای پرهیز از قسم خوردن در معامله می‌تواند در کاهش عدم تقارن اطلاعات و ارائه اطلاعات نادرست موثر باشد.
۲-۶-۲-۲-۸ توزین و شمارش و پیمانه کردن توسط افراد ناوارد: نداشتن مهارت کافی باعث می‌شود توزین و شمارش به درستی صورت نگیرد و این امر باعث خدشه دار شدن اطلاعات می‌شود. بنابراین پرهیز از واگذاری و قبول انجام این اعمال توسط افراد ناوارد می‌تواند در کاهش عدم تقارن اطلاعات موثر باشد.
۲-۶-۲-۲-۹ مغبون نمودن مشتری: بیشتر مواردی که در آن مشتری مغبون می‌شود مربوط به شرایطی است که در آن اطلاعات نادرست و ناکافی وجود دارد. در نتیجه پرهیز از مغبون نمودن مشتری تا حد زیادی می‌تواند از ارائه اطلاعات نادرست و پنهان نمودن اطلاعات از مشتری جلوگیری نماید.
۲-۶-۳ خیارات
۲-۶-۳-۱ خیار غبن: وجود حق فسخ یا اخذ ارش (دریافت مابه‌التفاوت ارزش واقعی با قیمت فروخته شده) اگر فروشنده به قیمتی کمتر از بهای معمول یا خریدار به مبلغی بیشتر از بهای معمول بدون اطلاع از قیمت واقعی معامله کرده باشد. بنابراین در صورت معامله در شرایط عدم تقارن اطلاعات که موجب زیان یکی از طرفین شود امکان فسخ معامله‌یا دریافت مبلغی به عنوان خسارت وجود دارد. پس طرفین برای جلوگیری از فسخ شدن معامله سعی در انجام معامله با کمترین پنهان کاری اطلاعات را دارند و این امر عدم تقارن اطلاعات در بازار را کاهش می‌دهد.
۲-۶-۳-۲ خیار رویت: وجود حق فسخ یا اخذ ارش در مواردی که خریدار کالا را از روی وصف شخص دیگری بدون مشاهده بخرد سپس کالا را خلاف وصف مذکور بیابد. و یا کالا خلاف وصف سابق باشد. در اینصورت نیز به دلیل صحیح یا کامل نبودن اطلاعات حق فسخ وجود دارد. بنابراین بهتر است برای جلوگیری از فسخ معامله اطلاعات صحیح و کامل باشد که این امر می‌تواند در کاهش عدم تقارن اطلاعات در بازار موثر باشد.
۲-۶-۳-۳ خیار تدلیس: وجود حق فسخ یا اخذ ارش در صورتی که عملیات یا گفتاری موجب فریب طرف معامله شود مثلا صفتی گفته شود که کالا ندارد یا کاری انجام شود که عیب کالا را بپوشاند و میل خریدار را افزایش دهد. این مورد نیز نوعی فسخ معامله به دلیل پنهان کردن اطلاعات و یا ارائه اطلاعات نادرست است. پس در صورت وجود چنین اختیاری فروشنده سعی می‌کند اطلاعات درستی ارائه دهد و از این روعدم تقارن اطلاعات بین فروشنده و خریدار در مورد کالا کاهش می یابد.
۲-۶-۳-۴ خیار عیب: حق فسخ یا اخذ ارش در مواردی که مشتری در کالا عیبی بیابد. در این مورد اگر خریدار به دلیل نقص اطلاعات کالایی را خریداری کند و بعد متوجه عیبی در کالا شود حق فسخ معامله را دارد پس بهتر است فروشنده از همان ابتدا اطلاعات مورد نیاز در زمینه کالا را به خریدار ارائه دهد. وجود چنین حقی برای خریدار نیز می‌تواند در کاهش عدم تقارن اطلاعات موثر باشد.
۲-۶-۳-۵ خیار اشتراط: (تسلّط فروشنده‌یا خریدار بر فسخ عقد به سبب تخلف مشروطٌ علیه از شرط) در این مورد نیز چنانچه هر یک از طرفین خلاف آنچه تعهد کرده عمل نماید اختیار فسخ معامله برای طرف مقابل وجود دارد و به نظر می رسد وجود چنین حقی می‌تواند در کاهش پنهان کاری و عدم تقارن اطلاعات موثر باشد.
۲-۶-۳-۶ حق فسخ یا اخذ ارش در صورت نامطابق بودن تمام مبیع با نمونه: در صورتی که بیع از روی نمونه انتخاب شود و بعد مشتری متوجه مطابق نبودن تمام بیع با نمونه شود حق فسخ معامله و یا اخذ ارش را دارد که این امر نیز علاوه بر اینکه در جبران خسارت ناشی از عدم تقارن اطلاعات موثر است می‌تواند در ملزم ساختن فروشنده به رعایت انصاف و صداقت موثر باشد.
۲-۶-۳-۷ خیار تبعض صفقه: فروشنده‌یا خریدار می‌تواند کل عقد را باطل کند، به خاطر اینکه بخشی از معامله، خواه کالا یا بهاى آن، باطل است. این مورد نیز ممکن است به خاطر پنهان بودن برخی اطلاعات و یا وجود اطلاعات نادرست اتفاق بیافتد. در این صورت برای جلوگیری از مغبون شدن مشتری حق فسخ معامله برای وی وجود دارد.
پس از مشخص نمودن آموزه‌های اسلامی موثر در کاهش عدم تقارن اطلاعات در بازار کالا، در فصل چهارم با بهره گرفتن از روش دلفی فازی و نظر خبرگان، آموزه‌های ارائه شده در مدل مورد آزمون قرار می گیرند. موثر بودن یا نبودن هر آموزه و درجه اثرگذاری هر یک از آموزه‌ها مشخص گردد.
فصل سوم
روش پژوهش
مقدمه
پژوهش می‌تواند به عنوان فعالیتی نظام مند و سازمان یافته برای بررسی مشکلی خاص که مستلزم راه حلی است، تعریف شود. هر پژوهشی دارای سلسله مراحلی است که با هدف یافتن پاسخ برای مشکلات کاری در سازمان انجام می‌شود. جهت رسیدن به هر هدف و مقصدی، دانستن راه رسیدن به آن و چگونگی رسیدن به هدف از مهمترین مراحل کار پیرامون آن هدف است.
هدف از روش پژوهش آن است که پژوهشگر مشخص نماید چه شیوه و روشی را اتخاذ کند تا او را هرچه دقیق‌تر، آسانتر و ارزان تر در دستیابی به پاسخ‌هایی برای پرسشهای پژوهش مورد نظر کمک کند (نادری و سیفی نراقی، ۱۳۸۰). پایه هر علمی، روش شناخت آن است و اعتبار و ارزش قوانین هر علمی به روش شناختی مبتنی است که در آن علم به کار می رود. روش پژوهشگر مجموعه‌ای از قواعد، ابزار و راه‌های معتبر و نظام یافته برای بررسی واقعیت‌ها، کشف مجهولات و دستیابی به راه حل مشکلات است. (حافظ نیا، ۱۳۸۶)

۱-۳- اهداف ۱۹
۱-۳-۱- هدف اصلی ۱۹
۱-۳-۲- اهداف ویژه ۱۹
۱-۳-۳- اهداف کاربردی ۱۹
۱-۴- سوالات و فرضیات ۲۰
۱-۵- تعریف واژه ۲۰
فصل دوم : بررسی متون
۲-۱- مروری بر مطالعات انجام شده ۲۲
فصل سوم : مواد و روش کار
۳-۱- جامعه مورد آزمون، حجم نمونه و روش نمونه گیری ۲۴
۳-۲- روش آماری تجزیه و تحلیل اطلاعات ۲۴
۳-۳- روش و تکنیک کار ۲۵
۳-۴- تعریف متغیرها ۳۱
۳-۵- ملاحظات اخلاقی ۳۲
فصل چهارم : یافته‌ها
۴-۱- نتایج ۳۴
فصل پنجم : بحث و نتیجه‌گیری
۵-۱- بحث ۴۱
۵-۲- نتیجه گیری ۴۴
فهرست جداول و نمودار ها
عنوان صفحه
جدول ۱: آموزش هایی درباره یبوست مزمن ۱۲
جدول ۲: میانگین و انحراف استاندار نمرات والدین در پرسشنامه اضطراب اسپنس ۲۹
جدول ۳-۱: فاکتور های دموگرافیک و بالینی کودکان در دو گروه مورد و کنترل ۳۶
جدول ۳-۲: فاکتور های دموگرافیک و بالینی کودکان در دو گروه مورد و کنترل ۳۷
جدول ۴: میانگین نمرات زیر مقیاس های پرسشنامه اضطراب اسپنس در کودکان تحت مطالعه در دو گروه ۳۸
جدول ۵: ارتباط میان مدت زمان ابتلا به یبوست عملکردی و اختلالات اضطرابی ۳۹
فصل اول
مقدمه
۱-۱- بیان مسئله
اختلالات و یا بیماری های مزمن به صورت مشکلی که در مدت زمان زیادی از طول عمر فرد با او همراه بوده و ابعاد مختلف زندگی را تحت تاثیر قرار می دهد مشخص می شود (۱). براساس مطالعات هر بیماری مزمنی با کاهش کیفیت زندگی، افت فعالیت تحصیلی و استفاده متداول از درمان های طبی و جراحی و اقدامات تهاجمی و یا غیرتهاجمی پزشکی و عوارض ناشی از آن ها همراهی دارد (۱). به طور کلی همراهی اختلالات روانپزشکی با شرایط مزمن مدیکال قابل توجه است به طوری که این همراهی می تواند محرکی برای ناتوانی بیشتر در بیماران باشد (۱). یکی از اختلالات مزمن و شایع در دوران کودکی یبوست است. یبوست به صورت دفع مدفوع به میزان ۲ بار یا کمتر در هفته یا دفع مدفوع سفت و گلوله ای که حداقل به مدت ۲ هفته طول بکشد، تعریف می شود.(۲) یبوست علل مختلفی مانند یبوست عملکردی یا عادتی و هیرشپرونگ دارد (۲).

یبوست عملکردی یکی ازشایعترین مشکلات گوارشی کودکان محسوب می‌شود. (۲) یبوست عملکردی یا عادتی اختلالی دفعی است که از دو سالگی به بعد در کودکان دیده می شود و عبارت است از نگه داشتن ارادی مدفوع که در این حالت کودک وضعیت خاصی به خود می گیرد (مثلا پاها را به هم می چسپاند). احتباس ارادی مدفوع در این کودکان سبب افزایش قطر مدفوع و دفع دردناک می شود و این مسئله احتباس مدفوع را تشدید می کند. علل ارگانیک در ابتلا به این اختلال نقشی ندارند. در این کودکان حجم زیاد مدفوع در رکتوم سبب نشت مدفوع از مقعد می شود. در توش رکتال این کودکان اسفنکتر مقعد شل است و آمپول رکتوم حاوی مدفوع است. (۲) براساس شواهد این اختلال دفعی می‌‌تواند با مشکلات روانی ، تضعیف اعتماد به نفس، افت تحصیلی قابل توجه و اختلالات رفتاری در کودکان مبتلا به آن همراهی داشته باشد (۳-۵)
اختلالات اضطرابی از شایع ترین اختلالات روانپزشکی در جمعیت عمومی هستند. این اختلالات با عوارض زیادی همراهند و اغلب مزمن شده و نسبت به درمان مقاوم هستند. براساس DSM-IV-TR اختلالات اضطرابی شامل: ۱-اختلال پانیک با یا بدون آگورافوبیا، ۲-آگورافوبیا با یا بدون اختلال پانیک، ۳-فوبیای اختصاصی، ۴-جمعیت هراسی، ۵-اختلال وسواسی-جبری، ۶-اختلال استرس پس از تروما (PTSD)، ۷-اختلال استرس حاد، ۸-اختلال اضطراب منتشر (GAD) می باشد (۶، ۷).
از آن جا که اختلالات اضطرابی در دوران کودکی پیش گویی کننده ی ابتلا به سایر اختلالات روانپزشکی مانند افسردگی، اختلالات شخصیت و مصرف مواد در نوجوانی، جوانی و بزرگسالی هستند (۱)، بررسی این دسته از اختلالات روانپزشکی به خصوص در زمینه ی بیماری های مزمن طبی مورد اهمیت است. با توجه به همراهی قابل توجه اختلالات سایکولوژیکال با یبوست عملکردی در کودکان و تاثیر محتمل این اختلالات همراه با این اختلال دفعی و این نکته که شیوع اختلالات گوارشی مانند یبوست و همچنین اختلالات روانپزشکی مانند اختلالات اضطرابی با توجه به فاکتور های زمینه ای موجود در هر منطقه جغرافیایی، باید در هر منطقه به شکل مجزا مورد بررسی قرار گیرد، و با توجه به کمبود مطالعات در زمینه ارتباط میان اختلالات مزمن گوارشی مانند یبوست و اختلالات روانپزشکی مانند اختلالات اضطرابی در کودکان، هدف از مطالعه حاضر بررسی و مقایسه انواع اختلالات اضطرابی در کودکان مبتلا و غیر مبتلا به یبوست عملکردی مراجعه کننده به درمانگاه اطفال بیمارستان امیر کبیر اراک، ایران می باشد.
۱-۲- کلیات
۱-۲-۱- یبوست عملکردی و بی اختیاری مدفوع (۸)
http://www.psychoalachigh.com/Default.aspx?tabid=229&mid=597&ctl=ArticleView&articleId=366
یبوست عبارت است از کاهش دفعات اجابت مزاج که معمولا با سفت شدن قوام مدفوع همراه است. هر چند که اختلالات زمینه ای گوارشی، درون ریز یا نورولوژیک می توانند یبوست ایجاد کنند، ولی یبوست عملکردی حاکی از آن است که هیچ اختلال عضوی سبب ساز قابل شناسایی وجود ندارد. بی اختیاری مدفوع عبارت است از دفع منظم و دفوع به صورت غیر ارادی در محلی غیر از توالت پس از ۴ سالگی. بی اختیاری مدفوع بدون یبوست شایع نیست و ممکن است علامت اختلال بی اعتنایی مقابله ای یا سایر بیماری های روانپزشکی باشد. fecal soiling، عبارت است از دفع غیر ارادی مدفوع و اغلب با تراکم مدفوع همراه است. دفعات اجابت مزاج از بدو تولد تا ۴ سالگی کاهش پیدا می کند، و از بیش از ۴ بار دفع مدفوع در روز تا تقریبا یک بار در روز متغیر است.
سبب شناسی
سبب شناسی یبوست عملکردی و fecal soiling عبارت است از رژیم غذایی کم فیبر، کندی زمان گذر لوله گوارش به دلایل نورولوژیک یا ژنتیکی، و خودداری از اجابت مزاج به دلیل درد، ناراحتی، یا زجر روانشناختی. تقریبا ۹۵ درصد از کودکانی که به دلیل بی اختیاری مدفوع به یک فوق تخصص ارجاع شده اند، هیچ مشکل پاتولوژیک زمینه ای دیگری ندارند.
همه گیر شناسی
در مطالعات انجام شده در ایالات متحده، ۱۶ تا ۳۷ درصد از کودکان بین ۵ تا ۱۲ سالگی دچار یبوست شده اند. یبوست همراه با fecal soiling لبریزی (overflow)، در ۱ تا ۲ درصد از کودکان سنین قبل از مدرسه و ۴ درصد از کودکان در سن مدرسه رخ می دهد. میزان بروز یبوست و fecal soiling در سنین قبل از مدرسه در دختران و پسران مساوی است، در حالیکه در سنین مدرسه این میزان در جنس مذکر بیشتر است.
تظاهرات بالینی
شکایت اولیه در یبوست همراه با fecal soiling ، نوعا شکایت از دفع بدون کنترل مدفوع در لباس زیر است. والدین اغلب اظهار می کنند که کودک دچار اسهال شده است، چون مدفوع مایع دفع کرده است. fecal soiling ممکن است متناوب یا مداوم باشد. با پرس و جوی بیشتر، بالینگر پی می برد که کودک مدفوعی با قطر زیاد دفع می کند به نحوی که گاه سوراخ توالت را بند می آورد. کودکان زیر ۳ سال، اغلب با شکایت درد هنگام دفع، سفتی و تراکم مدفوع و احتباس مدفوع تظاهر می کنند. شرح حال باید شامل مرور کامل دستگاه ها برای اختلالات گوارشی، اندوکرین و نورولوژیک و نیز شرح حال رشدی و وروانی-اجتماعی باشد.
سفت شدگی مدفوع (stool impaction) را می توان در معاینه ی شکم حدود ۵۰ درصد از بیماران در هنگام مراجعه احساس کرد. وجود مدفوع سفت و فشرده در رکتوم تا حد زیادی پیش بینی کننده ی سفت شدگی مدفوع است. معاینه رکتوم، بررسی قوام اسفنکتر و اندازه ی طاق رکتوم را ممکن می کند. ارزیابی محل مقعد و وجود شقاق مقعد نیز به تعیین علت و شدت مشکل کمک می کند. معاینه ی نورولوژیک، شامل رفلکس های اندام تحتانی، باز و بسته شدن مقعد، و رفلکس کرماستریک، ممکن است ناهنجاری های زمینه ای نخاعی را بر ملا کند.
پرتو نگاری از شکم لازم نیست. با این حال به کمک آن می توان به خانواده نشان داد که میزان اتساع کولون و سفت شدگی مدفوع چقدر است. در کودکان چاق یا کودکانی که نمی توانند با معاینه ی فیزیکی همکاری کنند، یک عکس ساده ی شکم شواهد لازم برای رسیدن به تشخیص را فراهم می کند. به طور کلی مطالعات بیشتر نظیر تنقیه ی باریوم و تکه برداری رکتوم فقط وقتی لازم می شوند که شرح حال یا معاینه ی فیزیکی حاکی از وجود یک علت عضوی برای یبوست باشند. به همین ترتیب، با اینکه اختلالات غدد درون ریز نظیر هیپوتیروییدی می توانند یبوست مزمن ایجاد کنند، ولی تا وقتی که شرح حال یا معاینه فیزیکی احتمال چنین اختلالاتی را مطرح نکرده اند، بررسی های آزمایشگاهی لازم نیستند.
تشخیص افتراقی
تشخیص افتراقی یبوست عملکردی و fecal soiling شامل علل عضوی یبوست است (مثل علل نورولوژیک، آناتومیک، اندوکرین، گوارشی و دارویی). یک کودک مبتلا به یبوست مزمن و fecal soiling که در دفع مکونیوم تاخیر داشته و رکتوم خالی دارد و اسفنکتر مقعد او محکم بسته است، احتمالا به بیماری هیرشپرونگ، مبتلا است. ناهنجاری های طناب نخاعی، نظیر تومور نخاع یا نخاع کمری ممکن است با یبوست مزمن تظاهر پیدا کنند. یافته های معاینه ی فیزیکی شامل تغییر رفلکس های اندام تحتانی، فقدان رفلکس جمع شدن مقعد، یا کلاف مویی خارجی روی ستون فقرات یا فرورفتگی پیلونیدال می تواند سرنخی برای این ناهنجاری ها باشد. هیپوتیروییدی می تواند به صورت یبوست مزمن، تظاهر کند و نوعا با رشد قدی ناکافی و برادی کاردی همراه است. تنگی مقعد می تواند به یبوست مزمن منجر شود. استفاده از مخدر ها، فنوتیازین ها، ضدافسردگی ها و آنتی کولینرژیک ها نیز ممکن است به یبوست مزمن منتهی شود. مشکلات رشدی، نظیر عقب ماندگی ذهنی و اوتیسم، ممکن است با یبوست مزمن همراه باشند.
درمان

نَم فما زارَک الخیالُ ولکِنّکَ

بالذّکرِ زُرتَ طیفَ الخیالِ(تبریزی، ۱۹۹۴: ۲۹۲)

آرام بخواب! خیال تو را زیارت نکرده است، بلکه تو با یادآوری گذشته‌ها گذر ناپایدار خیال را دیدار نمودی عمروبن مَعدیکرِب نیز چنین سروده است:

أمِن لیلی تَسَرّی بعدَ هُدءٍ

خیالٌ هاجَ للقلب إدکارا

یُذکّرنی الشبابَ و امَّ عمروٍ

و شاماتِ المرابع و الدّیارا(حسن البنا، بی‌تا:۴۱)

آیا خیالی از لیلی بود که شب هنگام پس از آرامش به ذهنم آمد و یاد خاطره‌ها را در دلم برافروخت؟ خیالی که جوانی و ام عمرو را همراه با آثار بر جای ماندۀ بهارگاه یار و خانه‌های پرماجرای آنرا به یادم می‌آورد.
خیال، گاهی ضمن آنکه روشنگر نوعی تذکار محبوب است، با حالتی از غم و اندوه شاعر نیز توأم است، نُصیب می‌گوید:

تَطیف بِکَ الأحزان حتّی کأنّما

لها عندَ تَذکارِ الأحِبّه موعدُ(حسن البنا، بی‌تا:۸۰)

غمها و اندوهها به دیدن تو (شاعر) آمدند، هرگاه که یاد یاران، به ذهن خطور کند با غمهاو حزنها همراه است.
ذکر این نکته لازم است که مدلولهای واژۀ خیال در شعر عرب، بسیار متنوع‌تر و فراتر از چند نمونۀ یاد شده است اما پرداختن به همه آنها از حوصلۀ این نوشتار بیرون است.
۲-۳-۵-موسیقی
از میان عناصر زیباشناختی موسیقی عاملی مهم و تأثیرگذار است آهنگی که میان کلمات و واژه‌ها است روح را به تلاطم وا می‌دارد خواه یا ناخواه در مخاطب اثر می‌کند.
موسیقی پیش از آنکه اندیشه ما را به فعالیت وادار سازد احساسات ما را تحریک می‌کند به همین سبب وقتی آهنگی نشاط آور می‌شنویم، بی‌اراده به هیجان می‌آییم برای خیلی‌ها پیش آمده که وقتی نتوانسته‌اند نیروی کلمات اندیشه خود را چنان که باید به شنونده تلقین یا تفهیم کنند با پست و بلند کردن و انعطاف صوت حرکات دست، سر، چشم و ابرو و مکنونات ضمیر خود را بیان کرده‌اند. (ملاح، ۱۳۶۷: ۲۳۵)

نخستین عاملی که مایه‌ی رستاخیر کلمه‌ها در زبان شده و انسان ابتدایی را به شگفت واداشته است. همین کاربرد موسیقی در نظام واژه‌ها بوده است. انسان ابتدایی رستاخیز واژه‌ها را نخستین بار در عرصه وزن یا همراهی زبان و موسیقی به هنگام کار احساس کرده است. (شفیعی کدکنی، ۸:۱۳۶۸ )
ابراهیم انیس می‌گوید: «به نظرم این پدیده موسیقایی در زبان عربی به آن حالت امی بودن بر می‌گردد که ادبیات، ادبیات شنیداری بوده است نه ادبیات دیداری و وقتی مردم در داوری متون زبانی به گوش تکیه می‌کنند گوش‌ها آن ممارست و تفکیک میان تفاوت‌های دقیق آوایی را کسب می‌نمایند» (أنیس، ۱۹۶۳: ۱۹۵)
به راستی که عرب شیفته موسیقی الفاظ است چه در جنگ و صلح چه در شادی و غم چیزی جز شعر و موسیقی الفاظ ندارد.
ناگفته نماند موسیقی نیز همانند دیگر پدیده‌های ادبی دارای عوامل سازنده‌ای است که برخی از آنها اشاره می‌کنیم.
واژگان زنگ‌دار: حروف از دیدگاه موسیقی، به ویژه از نظر طنین طبیعی خود به حروف پر طنین و نیم‌گنگ و گنگ تقسیم می‌شوند اگر در واژه‌ای، تکیه بر حرفی واقع شود که آن حرف جزو حروف پر طنین باشد بی‌شک آن کلمه از زنگ و طنین خاصی برخوردار خواهد بود به همین سبب این الفاظ راکلمات زنگ‌دار» نامیده‌اند. (ملاح، ۱۳۵۱: ۱۲۷)
ارزش صوتی و طنین حروف بی‌صدا نیز با یکدیگر تفاوت دارد. آن دسته از حروف که «لثوی» و «دندانی»‌اند. به هنگام تلفظ طنین بیشتری دارند، مانند: ش، س، ث، ض، ذ، ز، ظ و تعدادی نیز طنین کمتری مانند: ت، ط، ج، ر (فارابی، ۱۳۵۷: ۵۳) هرکدام ازاصوات زبان، دارای صفاتی هستند که هنگام پیدایش وخارج شدن حرف ازمحل و مخرج خود، بروز میکندو حروف باآن شناخته میشود. (پورفرزیب،۱۳۷۷: ۵۰)مدار بحث در علم اصوات، همان صوت لغوی از حیث مخرج و از حیث صفتش (جهر، همس، شدت، رخوت و اصوات متوسّط) میباشد. (النّحاس، ۱۴۱۵ هـ ق : ۸۷)
آواها را بر اساس لرزش یا عدم لرزش تارهای صوتی به هنگام تلفظ آنها، به دو دسته آواهای مجهور (واکدار) و مهموس (بیواک) تقسیم میکنند.آواهای مجهور،آواهایی هستند که در اثنای تولید آنها، تارهای صوتی در حنجره به ارتعاش درمیآید. بدین ترتیب هنگام انقباض و بسته شدن چاکنای، تارهای صوتی به یکدیگر نزدیک میشوند.ازاین رو، چاکنای تنگ میشود؛ اما جریان هوا هنوز میتواند از آن، عبور کند. با عبور هوا از این مجرا، تارهای صوتی به طور منظّم مرتعش میشوند و ویژگی خاصی را ایجاد میکنند. (أنیس،۱۳۷۴: ۲۰) در حالتی که به هنگام تولید صدا، تار آواها نزدیک به هم کشیده شوند، جریان هوا با فشار از میان آنها عبور میکند و همین امر موجب به ارتعاش درآمدن آنها میگردد. به صامتهایی که تولید آنها با ارتعاش تار آواها یا واک همراه است «واکدار» یا «مجهور» گفته میشود.آواهای مجهورعبارتند از: (ب، د، ذ، ر،‌ ز، ج،‌ ض، ظ، ع، غ، ن، م،ل،و،ی).(مشکوه الدینی،۱۳۷۰: ۴۷).آواهای مهموس، آواهایی هستند که در هنگام تولید آنها، تارهای صوتی ازهم جدا میباشند و به ارتعاش در نمیآیند. (فرامکلین،۱۳۷۸: ۵۲)امّا هنگام تولید این آواها، هوا در حلق یا دهان لرزشهایی را ایجاد
میکند که هوای بیرون آنها را به گوش انتقال میدهد و انسان آن صدا را میشنود.(أنیس،۱۳۷۴: ۲۱)«ابن جنّی» اصوات مهموس را به نقل از سیبویه چنین تعریف میکند: «مهموس حرفی است که تکیه و استقرار آن در موضع و مجرای خود ضعیف است؛ بدین جهت، نفس و هوا آرامی جریان پیدامیکند. آواهای مهموس عبارتنداز: (س، ک، ت، ق، ح، ث، ش، خ، ص، ق، ط). طبقهبندی آواها به دو قسم مجهور (واکدار) و مهموس (بیواک) به سیبویه نسبت داده شد.(حاجی زاده، ۱۳۸۸: ۵۴)
آشکار است کلماتی که از حروف پرطنین تشکیل شده است. ارزش موسیقایی بیشتری خواهد داشت.
تکرار یک واژه: عامل دیگری که سبب احساس عنصر موسیقی در یک قطعه هنری می‌شود مکرر به گوش رسیدن یک واژه خوش طنین است. اهمیت تکیه: واژگان از ترکیب حروف ساخته می‌شوند هر واژه به تنهایی واحد معنایی خاص است و همین واژه چون به تلفظ در آید. بسته، تکیه یا تأکیدی که بر هریک از هجاهای آن می‌افتد غیر از معنای اصلی معنای دیگری نیز پیدا تواند کرد. مثلاً واژه سه حرفی بیا را در در نظر بگیریم. این واژه از دو هجا تشکیل شده است(ب+ یا) که به تنهایی هجای اول کوتاه «U » و هجای دوم بلند «ــ» است. اما به هنگام تلفظ بسته به اینکه تکیه بر کدام یک از حروف سازنده آن افتد معنا خاص پیدا خواهد کرد، چنانچه اگر تکیه و کشش روی هجا «بِ» باشد و «یا» کوتاه ادا شود خشم گوینده را توجیه می‌کند.واگر تکیه وکشش روی هجا دوم یعنی «یا» واقع شود تمنا و پرسش را میرساند(کی منش، ۱۳۸۴،: ۲۴).
خانواده جناس: مفهوم جناس، هر نوع اشتراک در مصوّت‌ها و صامت‌های کلام است که در طرح‌های گوناگون می‌تواند خود را نشان دهد یعنی بعضی از این طرحها را قدما نامگذاری کرده‌اند و بعضی از آنها هنوز نامی نیافته است در ذات هر زبان و در طبیعت هر زبان جناس خود را به عنوان یک قانون زبانشناسی، نشان می‌دهد.مطابقه: یعنی در تقابل یکدیگر قرار دادن اشیاء و مفاهیم متضاد مانند تلخ و شیرین و سخت و مست و امثال آنها.
لف و نشر: تبین و تفسیر صنعتی است که در آن اسم‌ها یا فعل‌هایی بیاید و بعد به ترتیب برای هر کدام اسم یا فعلی افزوده سود که در مجموع هر فعلی به اسمی پیوند یاید.
مراعات النظیر: اگر شاعر مفاهیمی را که با یکدیگر نسبتی دارند بیاورند آن را مراعات نظیر می‌گویند. (شفیعی کدکنی، ۱۳۶۸: ۳۰۹-۳۱۲)
استعاره و مجاز: کلمات در زبان روزمره معنای قاموسی خود را دارند، یعنی کلمه «دیوار»، «درخت» و یا «باریدن» برای تمام فارسی زبانان یک معنی دارد و از هر کسی بپرسید آن را به همان نوعی معنی می‌کند که دیگران، و وقتی آن را در جمله به کار می‌برند برای آنها فقط آب، برف، باران می‌بارد ولی عشق نمی‌بارد اما در زبان شهر این نظام محدود در هم شکسته می‌شود. (همان، ۱۱)
کنایه: وقتی دو تن با یکدیگر بحث می‌کنند یکی از آنها می‌گوید: «من دو تا پیراهن بیشتر از تو پاره کرده‌ام» اگر به ظاهر این عبارت توجه کنیم مفهومش چیزی است و اگر به لوازم این عبارت دقت کنیم مفهوم دیگری دارد. لازم این عبارت این است که چون دو پیراهن بیشتر پاره کرده‌ام پس عمر بیشتری دارم و در نتیجه تجربه بیشتر دارم. (همان: ۲۱)
فصل سوم