الف- شاخصهای دینداری: به نظر کلاک و استاک در همه ادیان دنیا به رغم تفاوتهایی که در جزئیات دارند عرصه‌های مشترک نیز وجود دارد که دین‌داری در آنها متجلی می‌شود. این عرصه‌ها که می‌تواند آنها را ابعاد مرکزی دین‌داری به حساب آورد عبارتند از :
۱- بعد اعتقادی (باورهای دینی) شامل، باورهایی که انتظار می‌رود پیروان آن دین بدانها اعتقاد داشته باشند.
۲- بعد مناسکی (اعمال دینی) شامل اعمال دینی مشخص همچون عبادت، نماز، شرکت در آیین‌های دینی خاص، روزه گرفتن و …. است که انتظار می‌رود پیروان هر دین آن را به جای آورند.
۳- بعد تجری (عواطف دینی)، ناظر به عواطف، تصورات و احساسات مربوط به داشتن رابطه با جوهری ربوبی همچون خدا یا واقعیتی غایی یا اقتدار متعالی است.
۴- بعد فکری (دانش دینی) مشتمل بر اطلاعات و دانسته‌های مبنایی در مورد معتقدات هر دین است که پیروان باید آنها را بدانند
۵- بعد پیامدی (آثار دینی) ناظر به اثرات باورها، اعمال، تجارب و دانش دینی در زندگی روزمره پیروان است(Glock and Stark, 1965:20 -21).
ب- شاخصهای جنسیتی: سه شاخص زیر از مهمترین این شاخصها به شمار میروند.
- زن سنتی
- زن مدرن
- زن مذهبی
به علت سهولت فهم پایان نامه و همبستگی مطالب تعریف این شاخصها و شاخصهای فرعی جنسیتی دیگر را به بخش (۴-۳-۲) وامیگذاریم.
ج- شاخصهای رضایت از زندگی: شاخصهای رضایت از زندگی را بر اساس نظریات ‹اندروز› و ‹وایتی› که رضایت فرد را بازتاب مجموع رضایت وی در زمینه های گوناگون تبیین نمودهاند (اینگلهارت، ۱۳۷۳، ص۲۴۳) و بر پایه پیمایشهای انجام گرفته به صورت زیر تقسیم میکنیم:
رضایت از سلامتی
رضایت از وضع مالی
رضایت از زندگی خانوادگی
رضایت از موقعیت شغلی
رضایت از محیط اجتماعی
رضایت از شانس و اقبال
۳-۴-۲-۴- شاخص امنیت سازنده: این شاخص از ۴ شاخص ۱) حرفه پدر ۲) تحصیلات پدر ۳) تحصیلات مادر ۴) تحصیلات خود فرد، تشکیل یافته و معرف امنیت جانی و اقتصادی در طول شکلگیری شخصیت است
۳-۵- روش تجزیه و تحلیل داده ها
به منظور تجزیه و تحلیل داده ها میبایست به پرسشها و فرضیات تحقیق و نبز سطوح سنجش و تاثیرگذار علی متغیرها توجه داشت. زیرا هر روش آماری دادههایی را در سطح معینی از اندازه گیری طلب میکند. “دواس” معتقد است که سه عامل بر نحوه تحلیل داده ها موثر است:

تعداد متغیرهای تحقیق
سطح سنجش متغیرها
استفاده از داده ها برای مقاصد توصیفی یا استنباطی(دواس، ۱۳۷۷، ص ۱۵۶)

بر این اساس، برای تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده در این تحقیق از روش های آمار توصیفی و استنباطی استفاده گردیده است. به گونهای برای توصیف یکایک متغیرها از جداول فراوانی، درصد، درصد معتبر، میانگین و انحراف معیار استفاده شده است. از طرفی برای یررسی ارتباط میان متغیرهایی که در سطح سنجش ترتیبی قرار دارند از آزمون گاما (Gamma) بهره گرفته شده است. متغیرهایی که در سطح اسمی قرار دارن از آزمون آماری کایدو(خی دو)، (Chi-Square) بهره گرفته شده است. در مواردی که متغییرهای تحقیق به صورت فاصلهای و نسبی قرار داشتند از روش همبستگی پیرسون (Pearson Correlation) استفاده شده، همچنین برای یررسی بارهای عاملی و تقلیل داده ها به چند عامل، از تحلیل عامل (Factor Analysis) کمک گرفته شده است.
۳-۶- مراحل تجزیه و تحلیل داده ها
با توجه به مدل تحلیلی اینگلهارت(بخش ۲-۳-۳-۱) مراحل تحلیل خود را در این قسمت شرح میدهیم. در این پایان‌نامه به دلیل محدودیت‌های آماری کل فعالیت را به دو قسمت مهم (آنگونه که بتواند برای ما راه‌گشا باشد) تقسیم نموده و سعی در تطبیق این نظریه می‌نماییم.
الف-تطبیق مدل عمومی اینگلهارت بر ارزشها و نگرشهای ایرانیان
که این قسمت نیز خود به چند مرحله و چند شکل مختلف انجام میشود:
۱- تولید شاخص و سنخ‌های ارزشی مادی/ فرامادی شامل: تعریف و تحلیل ‌عامل و مقایسه میان کشورها (فعالیت‌های ۲و۳و۴) و تلاش برای نشان دادن تطبیق پذیری این شاخص‌ها با نگرشهای ایرانیان(مطالعه مقطعی). در بخش ۴-۱ به این قسمت میپردازیم.
۲- آزمون مقطعی مدل تحلیلی- نظری اینگلهارت: این قسمت را با مقایسه زمینه های اقتصادی-اجتماعی و متغیرهای امنیت سازنده با درصد فرامادیون (پیمایش ۷۹) انجام میدهیم (آزمون فرضیه اینگلهارت، به این صورت که انسانهایی که از شاخص امنیت سازنده بالاتری برخوردارند نگرشهای فرامادی بیشتری نسبت به دیگران دارند). در بخش ۴-۲ به این قسمت میپردازیم.
۳- آزمون تطبیق مدل تحلیلی - نظری اینگهارت بر ایران طی سالهای (۱۳۸۲ – ۱۳۵۳).
در این بخش نیز به دلیل محدودیت‌های آماری به دو شیوه مختلف این تطبیق صورت می‌گیرد.
الف) به دلیل انجام گرفتن فعالیت‌های ۲، ۳، ۴ و تطبیق شاخص‌ها در قسمت اوّل، فعالیت‌های ۵ و ۶و ۹ را برای رسیدن به نتایج چارچوب اصلی نظریه انجام می‌دهیم.
ب) به علت عدم وجود اطلاعات دقیق و کافی در قسمت ۵ (عدم وجود آمار در مورد سنخ‌های ارزشی با توجه به شاخص‌های اینگهارت در طی ۳۰ سال اخیر) از روش زیر استفاده می‌نماییم به این صورت که نگرشهای همبسته با سنخهای ارزشی کشف می ‌شوند (مطالعه مقطعی) و سپس تغییرات این نگرشها طی سالهای ۵۳-۸۲ با تغییرات در اوضاع اقتصادی و امنیتی و شاخصهای رشد اقتصادی مقایسه می‌شود. در واقع برای تطبیق طولی، فعالیت دهمی نیز به مدل اینگهارت اضافه می‌شود به این صورت که «۱۰: سنجش تغییرات ارزشها و نگرشهای همبسته با سنخ‌های ارزشی طی سالهای ۵۳ تا ۸۲» و در نهایت فعالیتهای ۱ و ۷ و ۱۰ برای آزمون تطبیقپذیری با یکدیگر مقایسه میشوند. البته در این قسمت هم میتوانیم از بحث امنیت سازنده و زمینه های اقتصادی اجتماعی و تغییرات آنها طی این مدت جهت پربار نمودن و مستدل نمودن بحث استفاده نماییم.
در نهایت با کنار هم قرار دادن قسمت الف و ب میتوانیم روش خود را در این قسمت مورد ارزیابی مجدد قرار دهیم (زیرا میبایست نتایج حاصل از دو قسمت تشریح شده مشابه باشد) در بخش ۴-۳ به این قسمت میپردازیم.
ب- مدل ابتکاری
در این شیوه به صورتی ابتکاری کل مدل تحلیلی اینگلهارت را میتوان به صورت مقطعی بر ارزشها و نگرشهای ایرانیان تطبیق داد و آن هم به این صورت که از داده های مربوط به استانهای مختلف ایران و مقایسه آنها استفاده نمود (شبیه به تحقیقی که اینگلهارت برای کشورهای مختلف اروپایی انجام داده است). به علت نیاز به انسجام، توضیح این مرحله را به بخشهای بعدی موکول میکنیم. در بخش ۴-۴ به این قسمت میپردازیم.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها
مدل تحلیلی
به سبب ایجاد انسجام, مدل اینگلهارت و مدل تحلیلی تحقیق را مروری دوباره میکنیم.
مدل تحلیلی- نظری اینگلهارت در کتاب تحول فرهنگی در جوامع پیشرفته صنعتی