[۱] عبارتند از راه حل های یکپارچه نرم افزاری، به منظور مدیریت منابع سازمانی.

این سیستم ها نه تنها قادر به برنامه ریزی منابع سازمان می باشند، بلکه می توانند کلیه واحدها و کارکردهای شرکت را در یک سیستم یکپارچه کامپیوتری تلفیق نموده و نیاز واحدهای گوناگون را برآورده سازند. در واقع در سیستم های ERP سعی شده است که با بهره گیری از آخرین فن آوری های به دست آمده در زمینه­ تکنولوژی اطلاعاتی، زیر سیستم های مختلف موجود در سازمانها به صورت یکپارچه و مرتبط درآیند (قصاب پور دهخوارقائی، ۱۳۸۹).

پیاده سازی سیستم ERP‌ یکی ازچالش های اصلی دهه اخیر است، به طوری که سازمانها، سرمایه گذاری در سیستم های ERP را یک استراتژی مهم می دانند که برای سازمان مزیت رقابتی ایجاد می کند، ولی علی رغم اهمیت استراتژیکی این سیستم ها، اکثر پروژه های پیاده سازی این سیستم ها در مراحل اولیه پیاده سازی و راه اندازی با شکست مواجه می شوند. به طوری که محققان نرخ شکست ۴۰ الی ۶۰ درصدی را عنوان می کنند (چائو و همکاران[۲]، ۲۰۰۸).

از آنجاییکه پروژه های ERP مستلزم صرف زمان، هزینه و نیروی انسانی هنگفتی برای سازمان مربوطه هستند، مدیران اغلب اجرای این سیستم ها را از دشوارترین پروژه ها می دانند. به عقیده صاحبنظران، نرخ بالای شکست پروژه های ERP درک بهتر عوامل کلیدی مؤثر را می طلبد. با توجه به آنچه عنوان شد جمع آوری، تجزیه و تحلیلی و انتشار اطلاعاتی که بتواند در انتخاب هرچه بهتر این بسته نرم افزاری و اجرای موفق تر این سیستم ها به سازمانها و شرکت های استفاده کننده کمک کند، بسیار مهم و ضروری به نظر می رسد.

به رغم گسترش روز افزون سیستم ERP در سطح جهان و به خصوص در میان سازمانها، شرکت های تولیدی و کارنجات، هنوز بحث اجرای سیستم ERP در سازمانها به طورکامل وارد نشده است. پژوهش حاضر با عنوان شناسایی عوامل کلیدی مؤثر در پیاده سازی موفقیت آمیز سیستم ERP در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات صورت گرفته است.

۲-۲ تعریف ERP

بسته نرم افزاری کاربردی ERP ، یک مجموعه از ماژولهای یکپارچه آماده راه اندازی از پیش طراحی شده و از پیش مهندسی شده ای است که تمام فرایندهای تجاری سازمان را پوشش می دهد (رهنورد، ۱۳۸۹).

به عبارت دیگر ERP یک بسته نرم‌افزاری تجاری است که هدف آن یکپارچه‌سازی اطلاعات و جریان آنها بین تمامی بخش‌های سازمان از جمله مالی، حسابداری، منابع انسانی، زنجیره تأمین و مدیریت ارتباط با مشتریان است (داونپورت[۳]، ۱۹۹۸).

۲-۳ مزایای پیاده سازی ERP

از مزایای مهم ERP می توان موارد زیر را برشمرد:

1. 1. ایجاد یکپارچگی سازمانی : هدف عمده ERP ، یکپارچه سازی تمامی بخشها و جریانهای اطلاعات کارکردی یک سازمان، به شکل یک سیستم کامپیوتری واحد که قادر به برطرف کردن تمامی نیازهای سازمان باشد.
   2. توسعه زیر ساخت لازم به منظور وارد شدن به تجارت الکترونیک (E- Business) .
   3. حذف فعالیتهای تکراری.
   4. ثبت داده های عملیاتی در حین انجام کار.
   5. حفظ امنیت نگه داری داده ها به صورت متمرکز و برنامه ریزی شده.
   6. دسترسی سریع و به روز به داده ها.
   7. کاهش شدید مصرف کاغذ.
   8. بهبود تصمیم گیری به دلیل دسترسی به داده های به روز و مناسب.
   9. پس از استقرار در زمان کوتاهی باز دهی سازمان را افزایش می دهد.
   10. کنترل بودجه بهتر و مؤثرتر، بهبود برنامه ریزی و فرآیندهای مالی رانتیجه می دهد.
   11. پشتیبانی مؤثر در فرآیند تصمیم گیری را خواهد داشت.
   12. پیاده سازی آن فرصت مغتنمی را برای مهندسی مجدد سازمان فراهم می سازد.
   13. باعث ساده سازی و استاندارد شدن روشها می شود.
   14. در بلند مدت هزینه های سرمایه گذاری در بخش IT را کاهش می دهد.
   15. ابزار مشترک سازمانی در اجرای فرآیندها و سیستم ها بصورت به هم پیوسته ایجاد می کند.
   16. سیستم های مجزا و پراکنده حذف خواهند شد.
   17. فرآیندهای غیر مؤثر دستی حذف خواهند شد.
   18. یکپارچه سازی تمام عملکردها از قبل برقرار شده است.
   19. وابستگی به نیروی انسانی کم می شود.
   20. به اشتراک گذاری اطلاعات در سطح کسب وکار به سادگی حاصل می شود.
   21. مدیران و کارمندان سازمان می توانند به صورتOnline ارتباط داشته باشند.
   22. یکپارچگی پایگاه داده، دریافت اطلاعات در بخش های مختلف سازمان را تسهیل نموده و از افزونگی نگهداری و گردش اطلاعات ممانعت می نماید.
   23. سیستم ERP با توجه به اینکه فراروش ها را در نهاد خود منتقل می نماید بنابراین به عنوان پروژه های مهندسی مجدد مبتنی بر فناوری، فرآیندها و ساختار سازمان ارزیابی می گردد، لذا مکانیزاسیون وضعیت موجود سازمان به هیچ وجه از اهداف اینگونه سیستم ها نمی باشد.

1. با توجه به یکپارچگی نرم افزار و پایگاه داده، استقرار این سیستم با شفاف سازی سازمان و فرآیندهای آن منجر به تسهیل در تصحیح و گسترش فرآیندها و ممانعت از سوء استفاده های مالی و … می گردد.
2. افزایش سهولت در ارتقاء فناوری اعم از فناوری های اطلاعات نظیر اتوماسیون صنعتی، به این علت که سامانه های ERP حاوی بستر اینگونه فناوری ها بوده و قابلیت یکپارچگی مناسبی را درخود دارند.
3. ERP باعث افزایش قابلیت های نظیر برونسپاری، همکاری های بین شرکتی، مدیریت روابط با مشتریان و یا سرمایه گذاری مشترک در سازمان ها می گردد.
4. ارتقاء کیفیت فرآیند تصمیم گیری با عنایت به استفاده از سامانه های پشتیبان تصمیم DSS[4] و هوش تجاری
5. افزایش کنترل های مالی و امکان مشاهده و تصحیح گلوگاه های سازمان، یکی دیگر از منافع استقرار ERP می باشد.
6.  تمامی موارد فوق منتهی به کاهش هزینه ای نیروی کار و به طبع آن کاهش بهای تمام شده خدمات می گردد.
7.  یکی دیگر از نقاط بسیار پررنگ در استقرار سیستم های ERP استفاده از قابلیت های برنامه ریزی آنها است، به عنوان مثال برنامه ریزی آموزش حین خدمت نیروها، برنامه ریزی تامین و توزیع منابع، برنامه ریزی ارائه خدمات رفاهی و درمانی و صدها قابلیت مشابه دیگر.

[۱] - Enterprise Resource Planning

[۲] -Chau et al

[۳] - Davenport

[۴] - Decision Support System

همانطور که در شکل (۲-۱) نشان داده شده است، مسائلی که باعث شکست سیستم های اطلاعاتی می شوند به گروه های متعددی تقسیم می شوند.

شکل ۲-۱: زمینه های مشکل آفرین در سیستم های اطلاعاتی

زمینه های اصلی مشکلات عبارتند از :

• طراحی :

طراحی سیستم ممکن است برای تأمین نیازهای اساسی کسب و کار یا بهبود عملکرد سازمانی با شکست مواجه شود. اطلاعات ممکن است به اندازه کافی تولید نشود یا به شکلی ارائه شود که غیر قابل درک و استفاده باشد، یا اطلاعات نادرستی ارائه کند که احیاناً مربوط به قسمتی دیگر از سازمان باشد. گاه ممکن است کار با سیستم ممکن است با رابط های گرافیک ضعیف طراحی شده باشد (عرب مازار یزدی و همکاران. ۱۳۸۶).

• داده ها :

در یک سیستم ممکن است داده ها از حد بالایی از عدم دقت و عدم تجانس برخوردار باشند. اطلاعات در زمینه خاص، ممکن است غلط یا ناواضح باشد یا برای اهداف خاص کاری و تجاری نتوان آنها را مورد استفاده قرار داد. اطلاعات لازم برای تصمیم در مورد عمل تجاری خاص ممکن است به علت نقص داده ها عملاً در دسترس نباشد (عرب مازار یزدی و همکاران، ۱۳۸۶).

• هزینه ها :

برخی از سیستم ها بسیار خوب عمل می کنند، اما هزینه پیاده سازی آنها بسیار بالاتر از بودجه تعیین شده قرار گرفته است. گاه اتمام برخی از سیستم ها ممکن است بسیار هزینه بر باشد. در هر حالت، هزینه های بیش از اندازه را نمی توان با ارزش هایی توجیه کرد که سیستم ایجاد می کند (عرب مازار یزدی و همکاران، ۱۳۸۶).

• عملیات :

سیستم به خوبی عمل نمی کند. اطلاعات به موقع و به شیوه ای مؤثر تولید نمی شوند، زیرا سیستم رایانه ای مسئول پردازش اطلاعات از کار می افتد. وقت زیادی صرف از سرگیری کارهایی می­شود که به طور دائم قطع می شوند و باعث تأخیر در انجام کارها و از دست دادن برنامه زمان بندی شده برای انتقال اطلاعات می شوند و باعث تأخیر در انجام کارها و از دست دادن برنامه زمان بندی شده برای انتقال اطلاعات می شوند. این اشکالات را نمی توان تنها به اشکالات فنی سیستم های اطلاعاتی مربوط دانست، منابع غیر فنی نیز به نوبه خود در این امر سهیم هستند. در واقع، اغلب مشکلات منجر به شکست سیستم های اطلاعاتی، از عوامل سازمانی نشات می گیرند (لئودان[۱]، ۲۰۰۲)، (عرب مازار یزدی و همکاران، ۱۳۸۶).

۲-۵ روندهای جدید ERP

ERP  با بررسی کلیه روندهای سازمان و تأثیر آنها بر یکدیگر امکان مهندسی مجدد، بهینه سازی فعالیت ها و در نهایت افزایش بهره وری و کارایی سازمان را فراهم می آورد.

ERP  با ایجاد بستر اطلاعاتی مناسب و تغییر در نگرش و فرهنگ سازمانی به همراه بهینه سازی روندها و چالاکی حاصل از بستر فراهم شده، امکان برنامه‌ریزی طبق شرایط سازمان را فراهم می سازد.

به این ترتیب سازمان خواهد توانست بطور یکپارچه در راستای ایجاد مزایای رقابتی، افزایش درآمد و تحقق اهداف سازمانی گام بردارد.

۲-۶ چرا سازمانها به ERP نیاز دارند؟

بقای سازمان ها وابسته به کسب موفقعیت در فضای رقابتی است .در بازارهای رقابتی امروز طول عمر مزایای رقابتی سازمانها کاهش یافته است به همین دلیل باید به سرعت روندها را در جهت بدست آوردن مزایای جدید رقابتی بهینه سازی کرد.

برای این منظور نیاز به ابزاری است که در لحظه توانایی جمع آوری سریع اطلاعات از همه ابعاد سازمان و مدلسازی دقیق بر اساس شرایط کل سازمان مانند شکل (۲-۲) را داشته باشد.

شکل ۲-۲: مدلسازی جریان اطلاعات برای کل سازمان

[۱] - Laudon

ERP  و تکنولوژی

منابع سازمانی به سه دسته تقسیم می شوند:

الف ) منابع مالی

ب) منابع انسانی

ج ) تجهیزات و امکانات سازمان

برای برنامه ریزی دقیق در راستای استفاده بهینه از منابع سازمان، نیاز به شناسایی تأثیر هر فرآیند بر هر یک از

سه دسته منابع فوق می باشد.

ERP  با ایجاد بستر مناسب و استفاده صحیح از ابزار و فن‌آوری اطلاعات می تواند با سرعت و دقت بسیار بالا و در وسعت کافی به بررسی تأثیر روندها برکلیه منابع سازمانی بپردازد.

با تکیه بر این ابزار می توان:

• در هر لحظه ظرفیت آزاد منابع مختلف را شناسایی کرد
• با شبیه سازی فرایندها تأثیر آنها بر منابع را پیش بینی کرد
• جهت استفاده بهینه از منابع سازمان برنامه ریزی کرد

۲-۸ عوامل مؤثر بر استقرار ERP

در بررسی عوامل انسانی مؤثر بر استقرار سیستم های ERP در سازمانهای دولتی ایران به عواملی با تاثیر مثبت و منفی برخورد می کنیم. براساس یافته های در این پژوهش، در پنج مرحله تشخیص نیاز، برنامه ریزی، تجزیه و تحلیل و طراحی، اجرا و بهره برداری، نگهداری و بهبود سیستم، بیشترین موانع انسانی در مراحل طراحی و اجرا بروز می کنند که عمدتاً مرتبط با ویژگیهای فردی و سازمانی رهبران هستند. جدول (۲-۱) در مجموع ۳۱ مانع را برای کاربرد فناوری اطلاعات نشان می دهد که از پژوهشها و مطالعات پیشین استخراج شده اند (قاضی زاده فرد، ۱۳۷۵)

جدول ۲-۱: مجموعه مهمترین موانع کاربرد فناوری اطلاعات

تعیین معیارهای انتخاب سیستم ERP

فرآیند انتخاب معیارهای انتخاب سیستم ERP بر مبنای دو حوزه زیر بنا نهاده شده است:

• بررسی معیارهای مورد استفاده توسط پژوهشگران گذشته
• بررسی شاخص های موفقیت سیستم های ERP از منظر مدیران و کاربران

برمبنای فرآیند گفته شده، مجموعه ای از مهم ترین شاخص های انتخاب سیستم های برنامه ریزی منابع سازمان، به عنوان اصلی ترین معیارهای سنجش مد نظر قرار گرفتند.

جدول (۲-۲) مجموعه ای از مهم ترین معیارهای مورد استفاده در پژوهش های پیشین را ارائه می کند. این معیارها بر مبنای بیشترین میزان تکرار و تأکید در مقاله ها مد نظر قرار گرفته اند (سهرابی و همکاران، ۱۳۸۹ ).

جدول ۲-۲: مهم ترین معیارهای انتخاب ERP در پژوهش های پیشین

۲-۱۰ سنجش موفقیت سیستم های اطلاعاتی

بسیاری از محققان بر این باورند که ایجاد یا تغییر در سیستم های اطلاعاتی، تأثیرات عمیقی بر رفتار کارکنان و ساختار  سازمان ایجاد می کند و شیوه انجام فرایندها را نیز تحت تأثیر خود قرار می دهد. سیستم های اطلاعاتی با خود تغییرات گسترده ای را به همراه می آورند و اغلب به توزیع مجدد قدرت و مسئولیت در سازمان منجر می­شوند. این تغییرات درون سازمانی مقاومت و مقابله هایی را در سازمان به وجود می آورد که برخی اوقات منجر به پایان عمر سیستمی می شود که در شرایط دیگری می توانست سیستم بسیار خوبی هم باشد. یکی از مشخصه های مهم اغلب سیستم های اطلاعاتی آن است که از افراد خواسته می شود یا گاه مجبور می شوند تغییراتی در رفتار خود به وجود آورند، تا سیستم به درستی عمل کند (لئودان، ۲۰۰۲) . جنبه های رفتاری تغییرات، اهمیت زیادی دارد زیرا بهترین سیستم ها نیز در صورتی که حمایت استفاده کنندگان سیستم را نداشته باشد، با ناکامی مواجه خواهند شد (عرب مازار یزدی و همکاران، ۱۳۸۶).

شکل ۲ -۳: اندازه گیری موفقیت سیستم های اطلاعاتی

۲-۱۱  بررسی مقالات بین المللی و تعیین CSFهای اولیه

به منظور استخراج CSFهای اولیه ۳۷ مقاله در حوزه ERP در مجلات معتبر مطالعه شده است. موضوع این مقالات عموماً به عامل کلیدی موفقیت ERP اختصاص داشته است. تعداد از این ۳۷ مقاله به این عوامل به صورت منطقه ای پرداخته و تعدادی نیز با نگاه جهانی و کلی به این مقوله توجه کرده اند. طبعاً در این میان بسیاری از عوامل کلیدی در دو یا چند تحقیق مورد اشاره قرار گرفته اند. نتیجه بررسی اشاره شده، تعداد ۲۳ عامل کلیدی در دو یا چند تحقیق مورد اشاره شده، تعداد ۲۳ عامل کلیدی است که در جدول (۲-۲) نشان داده شده است (محمودی و احمدی، ۱۳۹۰).

مراجع و تحقیقاتی که به هر CSF مربوط می شود در جدول (۲-۳) آماده است.

جدول ۲-۳: CSFهای اولیه بدست آمده از مطالعه ادبیات

۲-۱۲-۱ مدل   Nah, Lou, Kuang

محققان فوق علاوه بر شناسایی عوامل کلیدی موفقیت، آنها را در مدل سیکل عمر ERP که توسط
مارکوس و تانیس[۱] (۲۰۰۰) مشخص گردیده، طبقه بندی کرده اند (ناه و همکارانش[۲]، ۲۰۰۱). شکل )۱-۲( نمایانگر عوامل کلیدی موفقیت شناسایی شده توسط محققان فوق می باشد.

شکل ۲-۴  :طبقه بندی عوامل کلیدی موفقیت در پیاده سازی موفق پروژه های ERP

۲-۱۲-۱-۱ سیستم های کسب وکار وتکنولوژی اطلاعات مناسب موجود در سازمان[۳]

سیستم های کسب وکار و تکنولوژی اطلاعاتی موجود در سازمان بیانگر درجه تغییر سازمان از لحاظ فرآیندهای کسب وکاری و اطلاعاتی در مسیر پیاده سازی سیستم ERP می باشند. بهره مند نبودن سازمان از سیستم های مدرن کسب وکاری، مدیریتی، قدیمی بودن آنها، همچنین وجود تکنولوژی قدیمی و از رده خارج، نیاز به تغییر را در بافت های مختلف سازمان تشدید می نماید. بنابراین تلاشها برای پیاده سازی سیستم ERP در جهت فائق آمدن بر این فاصله ها می باشد که در اینجا با کلمه پیچیدگی مترادف می نماییم.

۲-۱۲-۱-۲  ارتباطات

انتظارات و اهداف در هر سطحی باید به اطلاع افراد مشارکت کننده در پروژه رسانده شود. این انتظارات واهداف به سازمان درجهت شناسایی خروجی ها در مقاطع زمانی مشخص[۵] کمک می نماید. کاربران باید مطمئن باشند که بازخوردهای آنها در مورد فرآیندها ومسائل  ERPبه وسیله مسئولان دریافت واقدام می گردد. همچنین ارتباطات موفق و باز، منجر به یادگیری در کل سازمان شده و افراد مشارکت کننده در پروژه و کارمندان سازمان را از برنامه پروژه، حوزه آن، اهداف و فعالیتهای آن و پیشرفت پروژه مطلع می سازد. سایر افراد ذینفع در پروژه از طریق بولتن های ماهیانه، روزنامه ها، ملاقاتهای هفتگی و یا سایر ابزارهای ارتباطی از وضعیت پروژه مطلع می­گردند.

۲-۱۲-۱-۳  ترکیب سیستم کاری پروژهERP [6]

پروژه ERPتمامی واحدهای سازمانی را درگیر ساخته و مستلزم تلاش و هماهنگی از سوی افراد فنی و کسب و کاری سازمان می باشد. بهترین افراد در سازمان به پروژه ERP تخصیص داده می شوند. سیستم از لحاظ فنی، اداری و مدیریتی متعادل در نظر گرفته شده و متشکل از مشاوران خارجی وافراد داخلی سازمان می باشد. در ضمن این افراد باید دارای اختیار جهت تصمیم گیریهای سریع باشند.

۲-۱۲-۱-۴  قهرمان پروژه

قهرمان پروژه یک مدیر (حامی) اجرائی سطح بالا می باشد که دارای قدرت هدف گذاری و قانونی کردن تغییرات در سازمان می باشد. او در نقش قهرمان پروژه، همواره به دنبال حل تعارضها و مدیریت مقاومت واداره تغییرات است. با گذشت زمان طولانی پروژه هایERP  ممکن است افراد دچار ضعف روحیه و متحمل فشار شوند، وظیفه قهرمان پروژه تقویت روحیه افراد و اطمینان از تعهد همه آنها است.

۲-۱۲-۱-۵  مدیریت پروژه

وجود مدیریت پروژه در پیاده سازیERP  همانند اکثر پروژه های IS ضروری می باشد. زیرا موفقیت پروژه بر اساس برآورده شدن الزامات و زمان مشخص شده و با بودجه تعریف شده ارزیابی می گردد. پروژه به صورت رسمی و بر اساس خروجی ها در مقطع زمانی مشخص، اهداف وحوزه پروژه مشخص می گردد. در طول پروژه همواره ابزارهای کنترل پروژه مورد بهره برداری قرار می گیرند.

۲-۱۲-۱-۶  حمایت وپشتیبانی مدیریت عالی سازمان [۹]

پروژه باید به تصویب مدیریت عالی سازمان رسیده و مورد حمایت قرار گیرد. مدیریت عالی باید به صورت تلویحی و آشکار از پروژه به عنوان اولویت بالا (مهم و تاثیرگذار بر سازمان) یاد کند. مدیریت عالی تعهد خود را به وسیله مشارکت در پروژه و تخصیص منابع ارزشمند به آن اعلام می کند. تعهد مدیریت عالی نسبت به پروژه منجر به تعهد سازمانی می گردد که یکی از عوامل کلیدی تاثیرگذار در موفقیت پیاده سازیERP  می باشد. مدیریت عالی در همه مراحل پروژه و تا پایان آن حمایت خود را به صورت علمی ابراز می نماید.

۲-۱۲-۱-۷  توسعه،تست ومشکل زدایی نرم افراز [۱۰]

سازمان در جهت بهره مندی از تمامی قابلیتهای نرم افراز ERP، همواره ابعاد مختلف آن را توسعه وگسترش می­دهد. سازمانهای پیاده کنندهERP ، در ارتباط کامل با فروشندگان و مشاوران در جهت حل مسائل و مشکلات نرم افزار، تست حرفه ای و دقیق نرم افزار و یکپارچه سازی سیستم­ها می باشند.

۲-۱۲-۱-۸  برنامه و فرهنگ مدیریت تغییر [۱۱]

تعهد سازمانها به تغییر، از طریق پافشاری و اداره محکم سازمان در مواجه با مسائل درگیر در پیاده سازی، منعکس می گردد. تغییر ساختار و فرهنگ سازمانی در افراد، آداب و سنن در سازمان جلوه گر می شود. اثرات تغییر و واکنش های معمولی که در اثر تغییر پدید می آید، توسط مدیریت تغییر اداره می گردد. مشارکت کاربران در طراحی و پیاده سازی فرآیندهای جدید کسب وکار، سیستم  ERP، آموزش و تعلیم آنها در مورد نحوه کار این سیستم ها و چگونگی تاثیر بر شغل شان مهم و ضروری می باشد.

۲-۱۲-۱-۹  طراح کسب وکار و آرمان [۱۲]

نظر به اینکه پیاده سازیهای ERP از چهارچوب زمانی یک پروژه معمولی کسب و کاری فراتر می روند، بنابراین اهداف روشن، طرح کسب وکاری و آرمان برای جهت دهی تلاشها ی مستمر سازمانی لازم می باشند. برنامه کسب و کاری باید دارای منافع استراتژیک و مشهود در سازمان بوده و منابع، هزینه ها، ریسکها و خطوط زمانی را در نظر داشته باشد.

۲-۱۲-۱-۱۰  نظارت و ارزیابی عملکرد[۱۳]

اهداف و خروجی های مورد انتظار در مقاطع زمانی مشخص به طور مستمر و با پیگیری مدیریت پروژه از پیشرفت پروژهERP ، نظارت می شود. مدیریت (مدیریت پروژه و مدیریت عالی سازمان) از عملکرد و تأثیر مستقیمERP  برکسب کار، بوسیله گزارشها مطلع  می گردند.

۲-۱۲-۲  مدل Majed AL-mashari ,Abdullah AL-mudimigh ,Mohammad Zairi

در سال ۲۰۰۳ در مقاله خود تحت عنوان طبقه بندی از فاکتورهای بحرانی در برنامه ریزی منابع سازمان نشان دادند که فاکتورها در سه مرحله یعنی قبل از پیاده سازی، حین پیاده سازی و بعد از پیاده سازی قابل طبقه بندی­اند (المشاری و همکاران[۱۴]، ۲۰۰۳).

شکل ۲- ۵ : طبقه بندی عوامل بحرانی ERP

[۱] - Markus and Tanis

[۲] - Nah et al

[۳]- Appropriate Business and IT Legend System

[۴] -Communication

[۵] - Milestones

[۶]  -ERP Teamwork and Composition

[۷]-  Project Champion

[۸] - Project Management

[۹]- Top Management Support

[۱۰]-  Software Development ,Testing and Troubleshooting

[۱۱]- Change Management Culture and Program

[۱۲]-  Business Plan and Vision

[۱۳]-  Monitoring and Evalution of  Performance

[۱۴] -AL-mashari et al