“
-
- انعطاف پذیری ادراک: توانایی دست کشیدن از یک قاعده و چارچوب ذهنی
-
- ابتکار: توانایی در ایجاد و ارائه پیشنهادهای جدید
-
- ترجیح دادن پیچیدگی نسبت به سادگی: توجه کردن و در نظر گرفتن چالشهای جدید مسائل پیچیده
- استقلال رأی و داوری: متفاوت بودن از همکاران در ارائه نظرات و اندیشه های نو
عدهای دیگر ویژگیهای افراد خلاق را به صورت زیر دستهبندی کرده اند:
خصوصیات ذهنی:
-
- کنجکاوی
-
- دادن ایدههای زیاد درباره یک مسئله
-
- ارائه ایدههای غیرعادی
-
- توجه جدی به جزئیات
-
- دقت و حساسیت نسبت به محیط به خصوص به نکاتی که در نظر دیگران عادی به شمار میروند.
-
- روحیه انتقادی
-
- علاقه وافر به آزمایش کردن و تجربه
- نگرش مثبت نسبت به نوآفرینی
خصوصیات عاطفی:
-
- آرامش و آسودگی خیال
-
- شوخ طبعی
-
- علاقه به سادگی و بی تکلفی در نوع لباس و جنبه های گوناگون زندگی
-
- دلگرمی و امید به آینده
-
- توانایی برقراری ارتباط عمیق و صمیمانه با دیگران
-
- اعتماد به نفس و احترام به خود
- شهامت
خصوصیات اجتماعی:
-
- پیش قدمی در قبول و رویارویی با مسائل
-
- مسئولیت پذیری و توانایی سازمان دادن به فعالیتهای گوناگون
- قدرت جلب حس اعتماد و اطمینان دیگران.
(روزنامه همشهری، پنج شنبه ٢ تیر ١٣٨۴ ، سال سیزدهم، شماره ٣٧٣٠ ، صفحه ١)
(علی رضائیان،۱۳۸۳)، در کتاب «مبانی و مدیریت سازمان» ویژگیهای افراد خلاق را در قالب جدولی به شرح زیر ارائه کردهاست:
شماره ویژگی وضعیت افراد خلاق ۱ دانش افراد خلاق سالهای زیادی را برای کسب دانش و تسلط بر موضوع مورد علاقه خود صرف میکنند. ۲ تحصیلات تحصیلات خلاقیت را افزایش نمیدهد؛ حتی برخی از تحصیلات که بر رعایت روندهای منطقی تأکید میکنند، مانع خلاقیت میشوند. ۳ هوش افراد خلاق ضرورتاً دارای ضریب هوشی بالایی نیستند. بهره مندی از ضریب هوشی در حدود صدوسی کافی است. ضریب هوشی بیش از آن ضرورتی ندارد. ۴ تواناییهای ذهنی افراد خلاق از تواناییهای ذهنی ذیل برخوردارند:
-
- نسبت به مسائل حساسیت دارند؛
-
- در برقراری ارتباط سیال میان چیزها انعطاف دارند؛
-
- به جای کلمهها به تصاویر ذهنی می اندیشند؛
- باتلفیق اطلاعات گوناگون آن ها را به نحو مناسبی مورد استفاده قرار میدهند.
۵ شخصیت افراد خلاق نوعاً مخاطره پذیرند و دارای شخصیتی مصر، بسیار با انگیزه پذیرای فکرهای نو، قادر به تحمل ابهام و تحمل تنهایی، و مستقل اند. این افراد از اعتماد به نفس زیادی برخوردارند، اغلب شوخ طبعند و معمولاً همراهی با آنان دشوار است. ۶ دوران کودکی دوران کودکی افراد خلاق معمولا با رخدادهای متنوعی همراه بوده است. نظیر وجود مشقت در زندگی خانوادگی، و کم و زیاد شدن امکانات مالی. ۷ عادتهای اجتماعی افراد خلاق برخلاف افراد گوشهگیر درونگرا نیستند، و تمایل به تبادل افکار با همکاران خود دارند.
(رضائیان،علی،ص۱۱۰)
فرد خلاق معمولاً هر چیز را از جنبه های گوناگون بررسی می کند؛ به حفظ وضعیت موجود قانع نیست، و با جدیت معتقد است که روشهای موجود قابل اصلاحند. به طور کلی افراد خلاق از ویژگیهای ذیل برخوردار هستند:
-
- مسائل و وضعیتهای گوناگون را با دقت و به گونه ای میبینند که قبلا به آنگونه به آن ها توجه نشده است؛ آن ها به جنبه های خاصی از مسائل توجه میکنند و فکرهای بکری ارائه می دهند؛
-
- دیدگاه ها، و فکرها و تجربیات حاصل از منابع گوناگون را به هم ربط می دهند و آن ها را با توجه به نقاط ضعف و قوتشان بررسی و ارزیابی میکنند؛
-
- تردید درمورد پیشفرضهای قبلی را روا میدانند، خود را به رسم و عادت محدود نمیکنند و استقلال فکری دارند؛
-
- فیالبداهه می توانند از نیروهای حسی ، ذهنی و بینشی مدد بگیرند؛
- فراگردهای فکری و عملی را به نحو «بسیار منعطف» به کار می گیرند(استینر،گری،۱۹۶۲،ص۲۲-۳۲،تری،۱۹۷۷،ص۲۲۷-۲۲۸).
۱۶- ۲- ۲- دیدگاه ها در مورد افراد خلاق
به طور کلی در مورد افراد خلاق دو دیدگاه وجود دارد: یکی دیدگاه خلاقیت به عنوان نبوغ و دیگری دیدگاه خلاقیت به عنوان استعدادهای همگانی.
الف- خلاقیت به عنوان نبوغ: از دیدگاه نبوغ، خلاقیت به واسطه فرایندهای استثنایی تفکر(ضمیرناخودآگاه) ظهور می کند، فرایندهایی که تا اندازهای با تفکر عادی که ما در فعالیتهای روزانه خود به کار میبریم، متفاوتاند. به عبارت دیگر از این دیدگاه نمونه های استثنایی در مورد خلاقیت وجود دارد که ظاهراًً میتوان آن ها را تنها به دخالت نیروهای مافوق طبیعی نسبت داد (وودمن و سویر،۱۹۹۳،ص۱۸)[۱۰]. از این دیدگاه اولاً خلاقیت محدود به افراد استثنایی است که نابغه به دنیا آمدهاند. لذا خلاقیت قابل اکتساب نبوده و نمی توان برای آن بسترسازی نمود و برای داشتن افراد و محصولات خلاق بایستی به دنبال یافتن نوابغ بود .ثانیاًً تنها آثار و محصولات ویژه و برجسته، خلاق میباشند؛ ثالثاً خلاقیت عمدتاًً به حوزه هنر محدود شده است.
ب- خلاقیت به عنوان استعدادی همگانی: دیسی و کانون بر این عقیدهاند که یک مجموعه مشخص و حائز اهمیتی از ویژگیها در طول زندگی باعث سطح بالایی از موفقیت خلاق میشوند که عبارتند از:
خود کنترلی، تحمل کار سخت و استقامت و پشتکار(دیوید مالون۲۰۰۲صص۱۱۱-۱۲۳)[۱۱]
۱۷-۲-۲- دیدگاه های مختلف درباره خلاقیت
با نگاهی به زندگی بشر در طول حیات خویش، متوجه رشد تفکر و اندیشه در انسانها میشویم. بسیاری چنین میپندارند که ابداع، خصوصیتی ذاتی است، در حالی که مدتها ثابت شده است که این استعداد در نوع بشر عمومیت دارد و میتوان با به کارگیری اصول و تکنیکهای معین و با ایجاد طرز فکرهای جدید و با اجتناب از عادات یکنواخت همیشگی، خلاقیت را پرورش داد. دیدگاه های متفاوتی درباره خلاقیت وجود دارد که در ادامه این بخش بررسی می شود.
۱-۱۷-۲-۲- خلاقیت از دیدگاه روانشناسی
در فرهنگ روانشناسی «پیرون» خلاقیت چنین تعریف شده است:
خلاقیت عبارت است از: کنش اختراعی تخیل سازنده میباشد که طبق نظریات «گتزل» و «جاکسون» چیزی سوای هوش معمولی است. برخی از محققان مانند ویلسون (۱۹۵۶) و کراچفیلد (۱۹۶۲) خلاقیت را نقطه مقابل «همنوایی» میدانند و به نظر آن ها خلاقیت یعنی عقاید اصیل، نظریات متفاوت و نحوه متفاوت نگریستن به مسایل است.
“
[سه شنبه 1401-09-22] [ 02:24:00 ق.ظ ]
|